Wanneer is mijn bloeddruk goed?

Transcriptie

1 Wanneer is mijn bloeddruk goed? Rozemarijn van de Sande, huisarts DOK h Stichting Deskundigheidsbevordering en Ondersteuning Kwaliteitsbeleid Huisartsenpraktijken Noordwest-Nederland ISO 9001 gecertificeerd Kwakelkade 21f 1823 CL Alkmaar telefoon fax secretariaat@dokh.nl hhhh

2 Voorstellen Rozemarijn van de Sande, huisarts Solopraktijk in Wormer, met 2100 patiënten 3 assistentes, 1 POH-S & 1 POH-GGZ Gebaseerd op nascholing CVRM voor doktersassistentes van ketenzorggroep SEZ

3 Disclosure

4 Inhoudsopgave Hypertensie achtergrond Bloeddrukmeting 24-uursmeting vs. thuismeting Enkel-armindex

5 Bij ons in de praktijk wordt de bloeddruk altijd elektronisch gemeten

6 De bovendruk is belangrijker dan de onderdruk

7 Uw bloeddruk is te hoog, ik vraag of de dokter een pil voor u uitschrijft

8 CVRM CVRM = Cardiovasculair risicomanagement Doel van CVRM: Het bevorderen van een optimale behandeling van patiënten met een verhoogd risico op HVZ. Hierdoor kan het risico op eerste of nieuwe ziekte door HVZ en het risico op complicaties en sterfte als gevolg van HVZ worden verminderd.

9 CVRM in cijfers (2012) Nederlandse bevolking jaar 25% cholesterol > 6,5 50% verhoogde bloeddruk 25% rookt 45% overgewicht waarvan 12% ernstig (BMI >30)

10

11 Behandeling Groen (0 9%) Leefstijladviezen, zelden medicatie Geel (10 19%) Leefstijladviezen, medicatie bij risico verhogende factoren Rood (> 20%) Leefstijladviezen en medicatie

12 Bij een te kleine manchet wordt de bloeddruk te laag ingeschat

13 Ik heb zo n rood hoofd, ik heb vast hoge bloeddruk

14 Hypertensie Systolische bloeddruk > 140 mmhg Diastolische bloeddruk niet gebruikt in NHGstandaard Aan geen enkele ziekte schrijven patiënten zo veel klachten toe als aan hoge bloeddruk! Tijdens consult 2x meten, gemiddelde nemen Meerdere bloeddrukmetingen over enkele dagen tot weken verspreid

15 Hypertensie Systolische bloeddruk > mmhg spoedgeval (mogelijk maligne hypertensie) Systolische RR > 180 mmhg altijd medicamenteus behandelen (ongeacht risico op HVZ)

16 Bloeddrukmeting Bloeddrukmanchet met opblaasbare drukkamer A. brachialis gecomprimeerd Auscultatie elleboogplooi Korotkoff tonen verschijnen en verdwijnen Breedte 40% bovenarm Lengte 80% bovenarm Te kleine manchet overschatting RR Te grote manchet (geringe) onderschatting RR

17 Korotkoff I: Korotkoff II: Korotkoff III: Korotkoff IV: Korotkoff V: De eerste, korte tonen die hoorbaar zijn wanneer de bloeddrukband leegloopt; alleen tijdens de systole stroomt er bloed. Deze tonen, aanwezig gedurende het grootste deel van de tijd tussen systole en diastole, klinken meer als een geruis. De tonen worden luider, net als Korotkoff I-tonen. De tonen klinken steeds doffer. Stilte: doordat bloed gedurende zowel de systole als de diastole door de slagader stroomt, zijn er geen wervelingen en dus geen geluiden.

18 Bloeddrukmeting (2) Soorten bloeddrukmeters Veermanometer Kwikmanometer Automatische meter 24-uurs RR meter

19 Vrijwilliger bloeddrukmeting?

20 Uitvoering RR meting 3-5 min. wachten tevoren Rustige omgeving Bloeddrukmanchet t.h.v. sternum Zitten Benen naast elkaar Arm rustig neerleggen Altijd zelfde arm meten Niet praten tijdens de meting

21 Uitvoering RR meting (2) Controleer of manchet goed past Ontblote bovenarm Oppompen tot 200 mmhg of tot 20 mmhg boven verwachte SBD Stethoscoop op a. brachialis Leeglopen manchet 2-3 mmhg/seconde (of 1 hartslag per 2 mmhg) Aflezen 2 mm nauwkeurig

22 Uitvoering RR meting (3) Manchet volledig leeg laten lopen, niet tussendoor opnieuw oppompen i.v.m. stuwing 1 e keer beide armen meten Indien > 10 mmhg verschil voortaan hoogste arm meten Indien > 20 mmhg verschil consult huisarts

23 Meest gemaakte fouten RRmeten Afronden op 0 of 5 Onvoldoende rust RR manchet niet op goede hoogte Onjuiste maat RR manchet Meten bij atriumfibrilleren Moeilijk te horen korotkoff tonen Automatische meters

24

25 10 procent van de populatie heeft een witte jassen bloeddruk

26 De gemiddelde bloeddruk bij een 24-uursmeting was 137/88 mmhg. Dit wordt door de huisarts beoordeeld als goed behandeld.

27 Witte jassen hypertensie 15-20% van de populatie Bij 4% sterk verhoogde bloeddruk Gevaar: overbehandeling Opsporen met thuismeting of 24-uurs ambulante bloeddrukmeting

28 Thuismeting Voordelen Opsporen witte jassen hypertensie Bloeddrukmeten is een moment opname zo beter benaderen gemiddelde bloeddruk Bevorderen bewustzijn/betrokkenheid patiënt Nadelen: Obsessie Zelf therapie aanpassen Onbetrouwbaar gemeten

29 Ambulante 24-uurs RR meting Meting bij continueren normale dagelijkse activiteiten Instructie: Metingen elke minuten overdag, elke 60 minuten s nachts Houdt tijdens meting dagboek bij Meetarm stil houden tijdens meting Benadruk noodzaak i.v.m. hinder voor patiënt

30 Streefwaarden bloeddruk Meetmethode Spreekkamer Thuis, protocollair Ambulant, 24 uur Streefwaarde SBD 140 mmhg (bij 80-plussers mmhg) 135 mmhg 130 mmhg

31 Man, 81 jaar

32 Vrouw, 67 jaar

33 Vrouw, 54 jaar

34 Ik heb pijn in mijn kuiten bij lopen, als ik dan even stilsta gaat het beter. Komt dit door mijn spataderen?

35 In mijn praktijk wordt een Enkel-Arm-Index (Doppler) verricht

36 Perifeer arterieel vaatlijden Claudicatio intermittens of etalagebenen Pijn in benen/billen bij lopen die afzakt in rust Prevalentie op basis enkel-armindex: 8% op 55-jarige leeftijd 56% > 85 jaar Slechts 1 op 3 personen met verlaagde EAI heeft klachten

37 Enkel-Arm-Index (EAI) Interpretatie van de enkel-armindex na 1x of 3x meten EAI > 1,1 (1x) of 1,0 (3x) PAV uitgesloten, behalve bij DM 0,9 < EAI < 1,0 PAV mogelijk, zo nodig aanvullende diagnostiek EAI < 0,8 (1x) of <0,9 (3x) PAV aangetoond

38 Enkel-Arm Index

39 EAI - Uitvoering Patiënt voldoende ontkleed 5 minuten rustig zitten of liggen RR meten arm links én rechts Ultrasoundgel op de a.radialis (pols) Plaats de transducer in een hoek van in de richting van de arterie Zoek het beste arteriële signaal ( swoesj ) Pomp de bloeddrukband op tot 200 mmhg Laat manchet rustig leeglopen Lees systolische RR af zodra pulsaties weer hoorbaar worden

40 EAI Uitvoering (2) RR meten benen links én rechts Breng bloeddrukmanchet aan vlak boven de enkel met de slangen naar boven Palpeer de a.tibialis posterior aan de binnenkant van de enkel (a.dorsalis pedis wreef) Breng op deze plaats de ultrasoundgel aan Plaats de transducer in de richting van de arterie onder een hoek van en zoek naar het beste arteriële signaal

41 EAI Uitvoering (3) Houd de transducer goed gefixeerd en pomp manchet op tot 30 mmhg boven het niveau waarop het signaal verdwijnt Laat de manchet met 2 mmhg per seconde leeglopen Noteer de druk bij het eerste arteriële signaal Bereken de EAI

42

43 Take Home Messages Bloeddrukwaardes beoordelen in CVRM kader (risicotabel) Besteed tijd en zorg aan zorgvuldige bloeddrukmeting Streefwaarde RR: praktijk 140 mmhg thuismeting 135 mmhg 24-uurs meting 130 mmhg

44 Literatuurlijst NHG standaard CVRM (2012) Handboek diagnostische verrichtingen in de huisartsenpraktijk (NHG 2012) Eigen spreekuur en chronische ziekten (BSL 2013)

45 DOKh, hét nascholingsinstituut voor de Eerstelijn