Werken met kwetsbare vrijwilligers. 15 september 2016

Transcriptie

1 Werken met kwetsbare vrijwilligers 15 september

2 Kwadraet versterkt, ondersteunt en begeleidt mensen, organisaties en overheden in het omgaan met (complexe) uitdagingen en in hun zoektocht naar draagvlak en engagement. ontwikkelt en begeleidt cocreatieve processen, veranderingsprocessen en leertrajecten. 2

3 stelling Inschakelen van kwetsbare vrijwilligers vraagt een grotere zorg voor draaglast/ draagkracht-balans 3

4 stelling Werken met kwetsbare vrijwilligers heeft meer slaagkans indien het een gedragen, bewuste keuze is. 4

5 stelling Vrijwilligerswerk is een vorm van maatschappelijk engagement, mensen uit kwetsbare situaties mag dit niet ontzegd worden. 5

6 stelling Je kan geen vrijwilliger worden in de voorziening waar je zelf als cliënt verbleef, tijd doorbracht. 6

7 stelling Je kan maar werken met kwetsbare vrijwilligers als je daar de man/vrouw-kracht voor hebt. 7

8 Winst: Werken met kwetsbare vrijwilligers mensen in kwetsbare situaties krijgen meer eigenwaarde als ze zich engageren voor vrijwilligerswerk. vrijwilligerswerk op zich kan versterkt worden door de instroom van mensen uit kwetsbare situaties die de handen uit de mouwen willen steken. 8

9 Vrijwilligerswerk versterkt 2009 pilootproject over zinvolheid van vrijwilligerswerk voor kwetsbare groepen en mensen in armoede in het bijzonder (kracht, vwn) publicatie vrijwillig werkt Verlenging project vanuit een aantal vragen die opborrelden tijdens pilootproject: ontstaan van project Vrijwilligerswerk versterkt, project dat zicht richt op openheid en een brede toegankelijkheid van kwetsbare groepen tot vrijwilligerswerk. 9

10 Vrijwilligerswerk versterkt, 2 sporen Actiespoor: traject bij 6 praktijkcases Samenlevingsopbouw Antwerpen Stad, Leren Ondernemen (ver. waar armen het woord nemen), T Hope (wzs en vwawn), teledienst Ninove (vwawn), OCMW Genk en Jong (jeugdwelzijnswerking). Reflectiespoor: visie-ontwikkeling rond thema vrijwilligerswerk voor kwetsbare groepen verder stimuleren. 3 reflectiegroepen rond spanningsvelden die benoemd werden in pilootproject Ambivalente relatie vww en betaalde arbeid. Risico in dualisering in sterke en kwetsbare groepen vw s. Kwaliteit van het vww (randvwn voor ondersteuning op maat) 10

11 Win-win: kansen voor de organisatie uit: Inschakelen van kwetsbare vrijwilligers Je levert bijdrage aan inclusieve en solidaire samenleving Je bent van betekenis voor kwetsbare groepen Je brengt ervaringsdeskundigheid binnen in de organisatie Je krijgt een nieuwe kijk op je huidige praktijk door de visie van vrijwilligers uit maatschappelijk kwetsbare groepen Je biedt verbondenheid en vertrouwen aan klanten en deelnemers uit maatschappelijk kwetsbare groepen Gewoontes en afspraken die je als vanzelfsprekend beschouwd, kunnen besproken worden en beter aangepast aan de verschillende klanten en deelnemers Je creëert een brugfunctie tussen klanten en deelnemers uit maatschappelijk kwetsbare groepen en doorsnee groepen. 11

12 Verschillende types van organisaties dimensie Kwetsbaarheids -expertise Vraaggericht Vertrekken vanuit noden van hun (kwetsbare) doelgroep, gericht op ontwikkeling doelgroep Aanbodgericht Vertrekken vanuit noden organisatie, gericht op ontwikkeling organisatie Weinig of geen kwetsbaarheids expertise 12

13 Succesverhaal De Zuidpoort, Gent Per tafel: wissel jullie observaties uit en onderzoek de factoren die bijdragen tot het succes. Vul aan met je eigen succesverhalen Verzamel dit op een flap. Grote groep: delen van flappen. 13

14 Jullie input : wat is succesvol 14 Werken met krachten, kwaliteiten, talenten van vw Meerwaarde werken vanuit eigen ervaring (op)waardering eigenwaarde Eigen keuze Groeiproces op eigen tempo Humor, gezelligheid Veiligheid Ik mag er zijn Ondersteuning op maat Zelfvertrouwen stijgt Respect, waardering, gezien worden Vw bewust maken van eigen kracht Vertrouwen geven Inzetten op groei, ontwikkeling van compeneties van de vw Vrijwilliger als middel en doen Samenspraak Persoonlijk contact Plezier van anderen gelukkig te kunnen maken (nuttig maken) Vanuit mensen zelf vertrekken= eigen keuze (geen verplichting) Goede mix Kunnen omgaan met kwetsbare mensen Samen/ groep Zinvol werk geven Dankbaarheid inzicht

15 Traject in Brusselse cultuursector : wat steeds terugkwam in good practises Samenwerken met andere organisaties die contact hebben met maatschappelijk kwetsbare mensen. Doe een goede screening met eventueel een voortraject (opleiding, oriëntering) Win-win : ambitie organisatie en drijfveren vrijwilliger (sociaal, competenties versterken, bijdrage willen leveren) Opvolging - opleiding 15

16 Triple V: vuistregels voor het aanspreken van nieuwe (doel-)groepen. Uit publicatie: Inschakelen van kwetsbare vrijwilligers Voluit kiezen: gedragen keuze geïntegreerd in een visie, open blik Vergroot het eigen netwerk: samenwerken met organisaties die succesvol samenwerken met doelgroep: aanspreken mee te doen+zien wat het kan betekenen om aan vrijwilligerswerk te doen Voldoende steun op maat 16

17 VERGROOT EIGEN NETWERK Gekende media voor werving niet afdoende in het bereiken maatschappelijk kwetsbare mensen omwille van taal, beschikbaarheid media, vaardigheden niet aangepast aan het gebruiken van de gekende media van de organisatie Persoonlijk aanspreken is beste manier van aantrekken: doch sociale netwerk maatschappelijk kwetsbare mensen vaak beperkt in aantal en verscheidenheid. Bovendien: als organisatie vaak ook beperkt netwerk met mensen of organisaties die werken met maatschappelijk kwetsbare mensen. Vandaar: noodzaak op zoek te gaan naar organisaties die succesvol samenwerken met maatschappelijk kwetsbare personen. 17

18 VOLDOENDE STEUN OP MAAT Leer elkaar kennen en ontdek wat wel/niet als steunend wordt ervaren Openheid voor verschil in leefwereld: luister met aandacht naar verhalen die onbekend klinken, oordeel niet Vaak nood aan afgelijnde, beheersbare taak die optie geeft tot doorgroeien indien het goed loopt. Sommige mensen uit kwetsbare situaties: last met structuur: Heb respect voor tempo en leerproces Zorg voor een vaste aanspreekpersoon, soort meter of peter Toepassing hiervan is duowerking: ondervangt vele drempels Ervaringsdeskundigen vormen goede brugfiguren 18

19 Succesfactoren van Netwerk Tegen Armoede 19

20 Een degelijk vrijwilligersbeleid in het werken met kwetsbare vrijwilligers uit inschakelen van kwetsbare vrijwilligers Focus op vrijwilligers voor je organisatie kunnen betekenen: wat is hun meerwaarde en wat zijn wederzijdse verwachtingen? Onderzoek of je zoekmethode voldoende is aangepast aan inschakelen van mensen uit kwetsbare groepen. Zorg dat vrijwilligers zich welkom voelen: openheid, info, warm onthaal, kans voor vragen. Splits activiteiten op in concrete taken: zo kunnen vrijwilligers stelselmatig hun talenten ontdekken en inwerken. Begeleiding op maat: kans om te leren en fouten maken. Denk na over een motiveringsbeleid: hierbij bijzondere aandacht voor vergoeden van onkosten en onderzoeken van het geven van een vrijwilligersvergoeding. Daarnaast doorgroei en doorstroom kansen mogelijk maken. Omkader qua formaliteiten, verzekering. Bouw feedback structureel ifv veiligheid en opzetten leerproces Actualiseer je beleid geregeld 20

21 Vrijwilligersbeleid Biedt houvast in het omgaan met vws/ geeft zekerheid en duidelijkheid =Concreet en uitgewerkt plan van aanpak waarbij de organisatie 1. nagaat welke vwn vervuld moeten worden 2. bepaalt welke procedures en instrumenten gehanteerd worden OM de inzet van vrijwilligers zo succesvol mogelijk te maken rekening houdend met de doelstelling van de organisatie. Vraagt continue bijsturing en evaluatie Ontwikkelen van een beleid helpt de onderzoeken of er geen verborgen drempels zijn naar kwetsbare groepen. 21

22 Bruggen bouwen die toegankelijkheid van vrijwilligerswerk vergroten (1) uit Inschakelen van kwetsbare vrijwilligers Breng het profiel van je vrijwilligersbestand in kaart. Vraag je zo af of het mogelijk en wenselijk is meer variatie te brengen. Speel in op de motieven voor engagement: biedt helderheid over de kansen en mogelijkheden voor kwetsbare vrijwilligers. Heb aandacht voor hoe je bekend bent bij de buitenwereld. Heb aandacht voor waar je mensen zoekt, hoe je de werking, functies en taken voorstelt. Kies voor een taakgerichte aanpak en talentgerichte werving die toelaat dat mensen zich flexibel kunnen opstellen. Werk vanuit het perspectief van de vrijwilliger: 1. Besteed aandacht aan wat je te bieden hebt: persoonlijke groei, ervaring opdoen, vorming en opleiding genieten, certificaat verbonden aan het geleverde vrijwilligerswerk. 2. Laat vrijwilligers zelf vorm geven aan hun parcours 3. Organiseer inspraak Wissel informatie en ervaring uit omtrent armoede en maatschappelijke uitsluiting. Zo spoor je blinde vlekken op. 22

23 Bruggen bouwen die toegankelijkheid van vrijwilligerswerk vergroten (2) uit Inschakelen van kwetsbare vrijwilligers Ontsluit bestaande instrumenten in vrijwilligerswerk. werven 1. takenprofiel is handig hulpmiddel, doch ook souplesse nodig vb. taak opdelen in deeltaken, opleiding en begeleiding voorzien. 2. Actief en persoonlijk aanspreken werkt beter dan nieuwe media, toeleiding via andere organisaties in de buurt en vindplaatsgericht werken. 3. Aandacht voor het intake gesprek. 4. Tip: vertrek van de mensen die je al bereikt om nieuwe mensen mee te brengen. Begeleiden en ondersteunen 1. Steun de vrijwilliger als persoon opdat die kan groeien als individu en zich goed voelt in de organisatie. 2. Richt je aandacht op de vrijwilliger als medewerker waarbij de taakinhoud centraal staat 3. Concretiseren van begeleiding via vb. tandemwerking, babbels en groepsmomenten. 4. Andere instrumenten: vrijwilligersmap, afsprakennota s, vrijwilligersprofielen, functioneringsgesprekken. 5. Voorzie ruimte voor feedback 23

24 intakegesprek Per 3/4: 1 iemand vanuit organisatie, 1 iemand leeft zich in in mogelijk profiel kwetsbare vrijwilliger die vrijwilligerswerk wil opnemen. Andere 2 zoeken mee naar werkende interventies. Je stuurt de hele tijd bij. Je focust 1. op het uitzoeken/ achterhalen van talenten/ interesses en 2. inschatten van de draagkracht. 3. Iemand zeggen dat er geen samenwerking mogelijk is 24

25 Vrijwilligen voor kwetsbare personen of groepen. uit: Respectvol vrijwilligen, Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk, 2013 Inzet vrijwilligers opvolgen en beoordelen om armoede en sociale uitsluiting tegen te gaan: Draagt het vrijwilligerswerk bij tot het versterken van de kwetsbare persoon? Lokt de interventie geen bijkomende, nieuwe kwetsuren op? Heeft de vrijwilliger een respectvolle houding ten opzichte van de kwetsbare persoon tot wie hij zich richt? Heeft de vrijwilliger voldoende incasseringsvermogen? (voldoende veer- en draagkracht) Bewaakt de vrijwilliger de grenzen van het eigen handelen voldoende? Kan de vrijwilliger moeilijkheden, problemen detecteren en eventueel signaleren? 25

26 Vrijwilligen voor kwetsbare personen of groepen. uit: Respectvol vrijwilligen, Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk, Ontwikkel een vrijwilligersbeleid dat rekening houdt met: Ontwikkel een visie op het inschakelen van vrijwilligers en op de strijd tegen armoede en sociale uitsluiting. Een expliciet referentiekader biedt duidelijkheid. Stel je essentiële vragen om te achterhalen waarvoor de organisatie staat. p.23 Gesprek kan basis vormen voor het bepalen van doelen en het opmaken van een kader dat als leidraad voor het handelen kan dienen. Ga na waarom je met vrijwilligers werkt en wat hun meerwaarde is. 2.De ene vrijwilliger is de andere niet. Ontwikkel taak- en functieprofielen om te bepalen of iemand geschikt is om in te zetten in het werken met kwetsbare personen of groepen. Vbn p Ondersteunen en begeleiden Inhoudelijke ondersteuning: info, vorming, intervisie Moedig vrijwilligers aan te rapporteren over hun ervaringen, voorzie een forum Welke grenzen zijn er? Hoe ga je om met klachten?... 26