Minder stapeling Wmo bijdragen

Transcriptie

1 Minder stapeling Wmo bijdragen Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen. april 2017 Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 1

2 Inhoud 1. Inleiding Aanleiding De Motie Situatie- en probleemschets De keuzemogelijkheden Aanpak Keuze 1: Van de schoonmaakondersteuning een maatwerkvoorziening maken Keuze 2: Cliënten die een maatwerkvoorziening Wmo hebben en ook schoonmaakondersteuning nodig hebben deze ook als maatwerkvoorziening aan te bieden Keuze 3: De voorzieningen in de huidige vorm in stand houden en ervoor zorgen dat inwoners bij stapeling van bijdragen niet meer dan de voor hen maximaal berekende eigen bijdrage betalen Keuze 4: De voorzieningen in de huidige vorm in stand houden en ervoor zorgen dat inwoners met een algemene- en een maatwerkvoorziening alleen het klanttarief voor de algemene voorziening betalen Keuze 5: Het huidige eigen bijdrage beleid te continueren Voorkeur van het college Tot slot Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 2

3 1. Inleiding 1.1. Aanleiding Op 24 november 2016 heeft de Raad de verordening maatschappelijke ondersteuning aangenomen. In het debat ging ook het over de stapeling van verschillende zorgkosten voor de Wmo-cliënt. Tijdens deze vergadering is het besluit genomen om de eigen bijdrage voor Wmo maatwerkvoorzieningen op drie punten te verlagen: - De maximale periodebijdrage tot de landelijk gestelde inkomensgrenzen verlagen naar 0,-. - Het marginale tarief waarmee het inkomensafhankelijke deel van de eigen bijdrage wordt berekend verlagen naar 5%. - De eigen bijdrage voor het collectief vraagafhankelijk vervoer afschaffen. Onderstaande tabel geeft de lokale veranderingen per 2017 afgezet tegen de landelijke parameters eigen bijdrage. Groepen huishoudens Maximale periodebijdrage Inkomensgrens Marginaal tarief Landelijk Veenendaal Landelijk/Veenendaal Landelijk Veenendaal Eenpersoons, niet AOW Eenpersoons, AOW Meerpersoons, niet AOW Meerpersoons AOW 17, ,5% 5% 17, ,5% 5% ,5% 5% 17, ,5% 5% Bij de raadsbehandeling is op 24 november 2016 een motie voorkomen stapeling van eigen bijdragen aangenomen De Motie De opdracht aan het college luidt: - onderzoeken op welke wijze stapeling van eigen bijdragen voor algemene en maatwerkvoorzieningen kan worden voorkomen en de raad hierover te informeren uiterlijk in het 1 e kwartaal Indien uit het onderzoek blijkt dat het aanpassen van eigen bijdragen een oplossingsrichting is, gelijktijdig een voorstel hiertoe aan de Raad voor te leggen, waarbij rekening wordt gehouden met inwerkingtreding met terugwerkende kracht tot Indien uit het onderzoek blijkt dat het aanpassen van algemene voorzieningen een oplossingsrichting is, gelijktijdig een voorstel hiertoe aan de Raad voor te leggen, waarbij rekening wordt gehouden met invoering per Hieronder eerst een schets van de huidige situatie en een korte terugblik op de ontwikkelingen in Veenendaal inzake de eigen bijdrageregeling. In de navolgende hoofdstukken leest u meer over de keuzemogelijkheden en de voorkeur van het college. Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 3

4 1.3. Situatie- en probleemschets In 2016 is er in Veenendaal een extern, onafhankelijk en representatief onderzoek gedaan naar de ongewenste zorgmijding als gevolg van de hoogte van de eigen bijdrage. Uit dit onderzoek is gebleken dat zorgmijding als gevolg van een hoge eigen bijdrage weinig voorkomt (11% zorgmijding en hiervan 1/3 als gevolg van hoogte eigen bijdrage). Uit het cliëntervaringsonderzoek 2015 kwam naar voren dat bij 38% van de Wmo-cliënten de hoogte van de eigen bijdrage een rol spelen bij het niet of minder afnemen van ondersteuning. Ook komen signalen bij de gemeente(raad) en Wmoforum binnen als het gaat om zorgmijding wegens financiële redenen. In de gemeenteraadsvergadering van 24 november 2016 is besloten om de parameters voor de berekening van de hoogte van de eigen bijdrage in 2017 te wijzigen. Gelet op deze veranderingen hieronder een probleemschets, waarna in het volgende hoofdstuk de keuzemogelijkheden uiteengezet worden. Wat was de aanleiding voor de verandering in 2015? Eind 2013/begin 2014 werd vanuit het Rijk duidelijk dat er op het budget huishoudelijke hulp een efficiencykorting van 40% zou worden opgelegd aan gemeenten. De VNG is verschillende mogelijkheden gaan uitwerken waarmee deze taakstelling gerealiseerd kon worden door gemeenten. Een van de mogelijkheden om het gemeentelijke beleid aan te passen is het inrichten van een algemene voorziening. Omdat ook Veenendaal te maken kreeg met een forse korting op de Rijksuitkering heeft de gemeenteraad in mei 2014 besloten tot het inrichten van de algemene voorziening schoonmaakondersteuning. Dit besluit is in 2015 geeffectueerd en bekrachtigd bij de inkoop van Wmo ondersteunende taken. Op basis van de reeds in 2015 in gang gezette wijzigingen onderscheiden we twee groepen cliënten. a. Cliënten met alleen de algemene voorziening schoonmaakondersteuning Voor cliënten die alleen gebruik maken van de algemene voorziening schoonmaakondersteuning en niet van een maatwerkvoorziening Wmo is per 2017 niets gewijzigd op het gebied van de eigen bijdrage. Inwoners met een algemene voorziening schoonmaakondersteuning en met een huishoudinkomen tot ong (afhankelijk van de huishoudenssamenstelling) betalen het klanttarief ( 10,- per uur) voor de schoonmaakondersteuning en kunnen gebruik maken van de compensatieregeling om de kosten van het klanttarief geheel of gedeeltelijk vergoed te krijgen. Dit kan tot een inkomen van 130% van het sociaal minimum (is ong ). Voor inwoners die geen compensatie (kunnen) ontvangen op basis van hun inkomen zijn de kosten voor de schoonmaakondersteuning 10,- per uur. Dit komt per periode (4 weken) neer op 120,- voor 3 uur schoonmaakondersteuning per week (jaarbasis 1.560,-). Per 2018 gaat het klanttarief omhoog naar 15,- per uur. Een client betaald dan 180,- per periode (op jaarbasis 2.340). Het aantal gebruikers dat als enige Wmo voorziening de algemene voorziening schoonmaakondersteuning afneemt betreft 438 huishoudens. (800 huishoudens die gebruik maken van de algemene voorzieningen huishoudens met een combinatie van algemene voorziening en maatwerkvoorziening). Omdat zij dit als enige voorziening hebben is er in dit geval geen stapeling van kosten van eigen bijdragen Wmo. Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 4

5 b. Cliënten met een algemene voorziening met daarnaast nog 1 of meerdere maatwerkvoorzieningen Wmo Voor inwoners die zowel gebruik maken van algemene voorzieningen als van maatwerkvoorzieningen is het volgende gewijzigd. De inkomens tot de gestelde inkomensgrenzen (afhankelijk van huishoudenstype variërend van ) betalen vanaf 2017 geen eigen bijdrage Wmo voor de maatwerkvoorzieningen meer in Veenendaal. Voor deze categorie huishoudens met een Wmo voorziening is er geen stapeling van Wmo eigen bijdragen. Deze cliënten betalen alleen het klanttarief voor de algemene voorziening schoonmaakondersteuning. Boven de vastgestelde inkomensgrenzen (zie 1.1) is er wel sprake van stapeling1. In januari 2017 hebben in Veenendaal 362 huishoudens zowel een algemene- als een maatwerkvoorziening Wmo. Of al deze cliënten ook een eigen bijdrage betalen is afhankelijk van hun individuele inkomenspositie. Deze inkomensgegevens hebben wij als gemeente niet waardoor het niet haalbaar is om te achterhalen bij wie nu daadwerkelijk de stapeling aan de orde is. Naar verwachting betaalt een deel van deze cliënten (na de wijzigingen in de eigen bijdrageregeling per 2017) geen eigen bijdrage Wmo. Een behoorlijke groep van onze Wmo-cliënten vallen onder de inkomensgrenzen die nu vrijgesteld zijn van het betalen van de eigen bijdrage. Deze laatste groep heeft (mede door de in Veenendaal aangepast eigen bijdrageregeling) niet te maken met een stapeling. Het gaat relatief gezien om een kleine groep Wmo-cliënten die mogelijk in 2017 te maken hebben met stapeling van eigen bijdragen Wmo. Als voorbeeld: bij een jaarinkomen van ,- betreft dit afhankelijk van één-/meerpersoonshuishoudens een stapeling van 100,- (eigen bijdrage maatwerkvoorziening) + 120,- (klanttarief algemene voorziening 2017) per 4 weken (op jaarbasis is dit 2.860). 2. De keuzemogelijkheden 2.1 Aanpak De keuzemogelijkheden om stapeling van eigen bijdragen te voorkomen zijn bepaald na gemeentelijk intern overleg en het Wmo-forum is expliciet gevraagd of zij meer mogelijkheden zien om de stapeling te voorkomen. De keuzemogelijkheden zijn: 1. Van de schoonmaakondersteuning een maatwerkvoorziening maken. 2. Cliënten die een maatwerkvoorziening Wmo hebben en ook schoonmaakondersteuning nodig hebben de schoonmaakwerkzaamheden ook als maatwerkvoorziening aan te bieden. 3. De voorzieningen in de huidige vorm in stand houden en ervoor zorgen dat inwoners niet meer dan de voor hen maximaal inkomensafhankelijke door het CAK berekende eigen bijdrage betalen. 4. De voorzieningen in de huidige vorm in stand houden en ervoor zorgen dat inwoners met een algemene- en een maatwerkvoorziening alleen het klanttarief voor de algemene voorziening schoonmaakondersteuning betalen. 5. Het huidige eigen bijdrage beleid te continueren. En de evaluatie en monitoring mee te nemen bij tussenrapportage en actualisatie van het Wmo beleidskader Vervolgens zijn de consequenties van de mogelijkheden in beeld gebracht. In de volgende paragrafen treft u een toelichting op de keuzemogelijkheden en de consequenties. 1 Als cliënten een eigen bijdrage voor de Wet langdurige Zorg (Wlz) betalen is de eigen bijdrage Wmo 0,-. In die gevallen is er geen stapeling van eigen bijdragen Wmo. Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 5

6 2.2 Keuze 1: Van de schoonmaakondersteuning een maatwerkvoorziening maken. Wat houdt de mogelijkheid in? Het is mogelijk om van de algemene voorziening schoonmaakondersteuning een maatwerkvoorziening te maken. Hierdoor krijgen inwoners die van beide typen ondersteuning gebruik maken één type eigen bijdrage opgelegd, namelijk alleen die van de maatwerkvoorzieningen. Deze eigen bijdrageberekening is vastgelegd door het Rijk en wordt berekend en geïnd door het CAK. De hoogte van de bijdrage is mede afhankelijk van de huishoudens- en inkomenspositie van de inwoner (daadwerkelijk gebruik van een voorziening is ook van invloed). Voordelen voor de inwoner: - Inwoners die aanspraak maken op een Wmo voorziening hebben alleen te maken met de eigen bijdrageregeling voor de maatwerkvoorziening Wmo. - De inwoner ontvangt 1 factuur van het CAK per periode. En niet 2 zoals nu, als er zowel van een maatwerkvoorziening als van de algemene voorziening gebruik wordt gemaakt. - De eigen bijdrage is niet hoger dan het maximum door het CAK berekend. Dit sluit aan bij hetgeen ook door Pels Rijcken en anderen is genoemd dat de eigen bijdrage niet hoger mag zijn dan wat iemand financieel kan dragen. - Bij een maatwerkvoorziening wordt maatwerk geleverd. Door de brede uitvraag tijdens het keukentafelgesprek wordt ook de behoefte aan schoonmaakondersteuning meegenomen. Nadelen voor de inwoner: - Er vindt bij inwoners nu alleen een lichte toegangstoets plaats, uitgevoerd door de zorgaanbieder, plaats. Met een maatwerkvoorziening wordt de aanvraagprocedure gestart met een volledig onderzoek, waaronder de mogelijkheden gebruik te maken van mantelzorg en een algemene voorziening, keukentafelgesprek, opgave inkomensgegevens. Het is niet zo dat voor deze maatwerkvoorziening een andere (lichtere) procedure gevolgd kan worden. - Het kan betekenen dat er een verandering komt van medewerker en/of zorgleverancier doordat er opnieuw zorgpartners moeten worden gecontracteerd. - Niet iedereen uit de algemene voorziening zal in aanmerking komen voor de maatwerkvoorziening (doordat daar alleen een lichte toegangstoets wordt gehanteerd). Die moeten dan de schoonmaakondersteuning zelf regelen bij een andere partij die niet door de gemeente (gedeeltelijk) wordt gesubsidieerd. - Het nieuwe noodzakelijke inkooptraject kan tot een hoger uurtarief leiden waardoor de grondslag van de berekening voor de inkomensafhankelijke eigen bijdrage ook omhoog gaat en een inwoner meer gaat betalen dan nu het geval is. Juridische consequenties: - Cliënten kunnen in bezwaar gaan tegen de afwijzing van een maatwerkvoorziening, maar ook tegen de toekenning wanneer dat niet aan hun verwachtingen voldoet. - Voor de inkoop van de maatwerkvoorziening moet een nieuw inkooptraject worden gestart. - Een consequentie is ook dat zorgaanbieders te maken krijgen met veranderingen en overgang van werkzaamheden. Dit zal bij hen leiden tot personele/juridische gevolgen. Financiële consequenties: De financiële consequenties voor de gemeente en de inwoner zijn anders. In deze paragraaf is onderscheid gemaakt tussen deze twee belanghebbenden. Bij de berekening zijn de volgende Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 6

7 uitgangspunten gehanteerd: gebruik van 3 uur schoonmaakondersteuning per week per cliënt, een kostprijs van de voorziening van 22,50 per uur en een klanttarief van 10,- per uur. Er is ook een doorrekening voor 2018 gemaakt als het klanttarief naar 15,- per uur gaat. a. Gemeente Op basis van het aantal cliënten per januari 2017 (800) en de kosten voor de algemene voorziening schoonmaakondersteuning verwachten we de volgende prognose voor Kosten aanbieders ,- (800*3*52 wkn* 22,50) - Uitvoeringskosten inning door CAK ,- - Compensatieregeling ,- - Inkomsten uit klanttarief ,- (800*3*52 wkn* 10) Saldo ,- In 2018 zijn de inkomsten uit het klanttarief 15,- per uur. De inkomsten uit het klanttarief zijn dan Het saldo komt daardoor op Bij een omzetting van de algemene voorziening naar een maatwerkvoorziening vallen de kosten van het CAK en de compensatieregeling weg. De inkomsten uit het klanttarief vallen ook weg. Met de nieuwe eigen bijdrageregeling per 2017 verwachten we maar zeer beperkte extra inkomsten uit de eigen bijdrage maatwerkvoorzieningen. Een globale inschatting komt uit op extra aan inkomsten uit eigen bijdrage maatwerkvoorzieningen. De prognose voor de nieuwe maatwerkvoorziening per 2018: - Kosten aanbieders ,- - Inkomsten uit eigen bijdrage maatwerkvoorzieningen ,- Saldo ,- Deze keuze leidt per saldo tot extra structurele kosten vanuit het Wmo-budget van bij een klanttarief van 10,-. Bij het klanttarief van 15,- per 2018 is dit Daarnaast komen er eenmalig extra uitvoeringskosten bij van circa ,- voor het indiceren en beschikken van de maatwerkvoorziening. Voor de daaropvolgende jaren zullen de uitvoeringskosten structureel met ongeveer ,- stijgen. De extra lasten van deze maatregel komen daarmee uit op ,- bij een klanttarief van 10,- en structureel bij een klanttarief van 15,- per uur. b. Inwoner Het individuele eigen bijdrage effect voor de omzetting van een algemene voorziening naar een maatwerkvoorziening per 2019 is hieronder inzichtelijk gemaakt. Hierbij treft u een vergelijking in jaren. Uitgangspunten: een alleenstaande AOW gerechtigde inwoner die per week alleen 3 uur schoonmaakondersteuning nodig heeft en geen andere maatwerkvoorziening Wmo heeft. Het verzamelinkomen is per jaar en de bijdragen zijn per periode van 4 weken (een jaar betreft 13 perioden). 2 Het CAK voert deze inning specifiek uit voor Veenendaal waardoor hiervoor apart de kosten in rekening worden gebracht bij de gemeente. Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 7

8 Verzamelinkomen , , , ,80 Voor de doelgroep boven een verzamelinkomen van ,- gaat de schoonmaak als maatwerkvoorziening meer kosten dan nu (als zij alleen van schoonmaakondersteuning gebruik maken). Implementatie: Om deze mogelijkheid te implementeren moet een nieuwe aanbesteding worden uitgeschreven. Dit is niet haalbaar met ingangsdatum maar op zijn vroegst per In 2018 schrijven we een nieuwe aanbesteding uit voor de Wmo ondersteuningstaken. Een mogelijk andere inrichting van de voorzieningen kan worden besloten bij het vaststellen van het inkoopkader begin Het is dan echter nog niet mogelijk om de huidige situatie al helemaal geëvalueerd te hebben. Dit kan pas goed als er een heel jaar is afgerond met het huidige beleid. Invoering met terugwerkende kracht: Dit is niet haalbaar bij deze mogelijkheid om de volgende redenen: - met terugwerkende kracht indiceren kan niet. - zorgpartners contracteren met terugwerkende is niet mogelijk. Naast dat het niet kan is het ook niet wenselijk. Het is voor cliënten erg onduidelijk en ze weten niet waar ze aan toe zijn. Ook bij het CAK moeten veel correcties worden doorgevoerd. 2.3 Keuze 2: Cliënten die een maatwerkvoorziening Wmo hebben en ook schoonmaakondersteuning nodig hebben deze ook als maatwerkvoorziening aan te bieden. Wat houdt de mogelijkheid in? Om stapeling te kunnen voorkomen is het een mogelijkheid om inwoners die gebruik maken van een maatwerkvoorziening en ook schoonmaakondersteuning nodig hebben alleen een maatwerkvoorziening te verstrekken. De eigen bijdrage geldt dan alleen voor de maatwerkvoorziening inclusief schoonmaakondersteuning. Inwoners die alleen schoonmaakondersteuning nodig hebben en voldoende hebben aan de algemene voorziening blijven de algemene voorziening behouden. Dit blijft ongewijzigd. Voordelen voor de inwoner: - als een inwoner van meerdere Wmo-voorzieningen gebruik maakt krijgt deze alleen met de inkomensafhankelijke eigen bijdrageregeling te maken. - De te betalen eigen bijdrage voor de inwoner zullen lager zijn dan op dit moment bij gebruikmaking van meerdere Wmo-voorzieningen. 3 Dit verzamelinkomen is per jaar en is exclusief box 3 vermogen. Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 8

9 Nadelen voor de inwoner: - Inwoners die alleen schoonmaakondersteuning nodig hebben kunnen zich benadeeld voelen. Zij blijven het klanttarief van 10,- per uur betalen (per ,- per uur) en dit kan in meerdere situaties betekenen dat dit meer is dan wanneer de voorziening een maatwerkvoorziening is. Dit is een vorm van rechtsongelijkheid. - Voor inwoners is het verplicht om bij het gebruik van 1 maatwerkvoorziening over te stappen naar de maatwerkvoorziening schoonmaakondersteuning (omdat bij een samenloop van voorzieningen de schoonmaakondersteuning een maatwerkvoorziening wordt). Dit kan voor inwoners met een inkomen > ,- nadelig zijn, omdat zij dan meer gaan betalen voor de schoonmaakondersteuning dan 10,- per uur/ 15,- per uur en meer richting de kostprijs gaan betalen. - Als gedurende het jaar iets wijzigt in de persoonlijke situatie van een cliënt betekent dit wellicht ook een wijziging in de schoonmaakondersteuning die geboden wordt. Het kan betekenen dat er een verandering komt van medewerker en/of zorgleverancier. Juridische consequenties: - Voor de maatwerkvoorziening schoonmaakondersteuning moet een nieuwe aanbesteding plaatsvinden. De schoonmaakondersteuning als maatwerkvoorziening heeft andere (strengere) eisen dan de algemene voorziening schoonmaakondersteuning. - Als een cliënt aangeeft een maatwerkvoorziening nodig te hebben wordt deze aanvraag als zodanig in behandeling genomen en vindt uitgebreid onderzoek plaats. - Er kan rechtsongelijkheid ontstaan door het aanbieden van verschillende ondersteuningsvarianten in gelijkwaardige situaties waardoor inwoners zich benadeeld voelen wat kan leiden tot meer bezwaar en beroepsschriften. - Er gaan 2 stromingen ontstaan voor de ondersteuningsvraag schoonmaken van de woning, maatwerkvoorziening dan wel algemene voorziening. De wisselingen gedurende het jaar bij een Wmo-cliënt (bv als er een maatwerkvoorziening nodig is of dat er geen maatwerkvoorziening meer nodig is) vraagt ook om een aanpassing in het type voorziening dat geboden wordt. Dit terwijl de ondersteuningsvraag (behoefte aan schoonmaak) gelijk blijft. Financiële consequenties: a. Gemeente Op basis van het gebruik van voorzieningen in januari 2017 is bij 362 huishoudens sprake van het feit dat zowel van een algemene- als een maatwerkvoorziening Wmo gebruik wordt gemaakt. Bij deze 362 huishoudens is het nodig om huisbezoeken te doen en mogelijk een andere voorziening toe te kennen (als het keukentafelgesprek en onderzoek blijkt dat dit een bijdrage levert aan de benodigde ondersteuning). De kosten van deze maatregel komen vooral voort uit het niet innen van het klanttarief van 10,- per uur4 (waar nauwelijks inkomsten uit de eigen bijdrage tegenover zullen staan). Uitgaande van gemiddeld 3 uur per week komen we uit op lagere inkomsten van ,- in 2017 en vanaf 2018 zijn de lagere inkomsten ). 4 In ,- per uur Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 9

10 Daarnaast zijn uitvoeringskosten nodig om de voorziening om te zetten. De kosten hiervoor komen ongeveer eenmalig uit op ,- en structureel op ,- De gemeentelijke extra structurele last binnen het Wmo budget komt hiermee op ,- in 2017 en vanaf b. Inwoner De impact op de te betalen eigen bijdrage voor de inwoner treft u hieronder. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat de maatregel per 2019 wordt ingevoerd. Uitgangspunt: van een alleenstaande AOW gerechtigde inwoner die per week 3 uur schoonmaakondersteuning nodig heeft en daarnaast 2 uur per week individuele ondersteuning nodig heeft (uurtarief 24,50). Het verzamelinkomen is per jaar en de bijdragen zijn per periode van 4 weken (een jaar betreft 13 perioden). Verzamelinkomen / ,41 191,41 11, ,87 229,87 49, ,33 268,33 88, ,80 306,80 126,80 Implementatie: Een combinatie van een algemene- en een maatwerkvoorziening komt bij 362 huishoudens (januari 2017) in Veenendaal voor. Bij deze keuze is het nodig om voor deze groep de maatwerkvoorziening schoonmaakondersteuning te gaan inkopen per Hiervoor geldt dezelfde planning als bij keuzemogelijkheid 1. Uitvoeringstechnisch is het ingewikkeld en moeilijk uit te leggen dat voor dezelfde ondersteuningsvraag meerdere uitvoeringsvarianten worden gehanteerd. Dit maakt het onduidelijk voor zowel de inwoners, de zorgpartners als de interne uitvoering. Ook kan dan geen eenduidige reactie gegeven worden op vragen van inwoners. Invoering met terugwerkende kracht: Dit is niet haalbaar om de volgende redenen: - met terugwerkende kracht indiceren is niet mogelijk. - zorgpartners met terugwerkende kracht contracteren is niet mogelijk. Naast dat het niet kan is het ook niet wenselijk. Het is voor cliënten erg onrustig en ze weten niet waar ze aan toe zijn. Ook bij het CAK moeten veel correcties worden doorgevoerd. Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 10

11 2.4 Keuze 3: De voorzieningen in de huidige vorm in stand houden en ervoor zorgen dat inwoners bij stapeling van bijdragen5 niet meer dan de voor hen maximaal berekende eigen bijdrage betalen. Wat houdt de mogelijkheid in? Hoe de exacte uitvoering van deze maatregel eruit ziet is nog niet nader uitgewerkt. Het is een compensatie achteraf voor cliënten die meer hebben betaald vanwege de stapeling dan door het CAK als maximale periodebijdrage voor het huishouden is berekend. We verwachten in overleg met het CAK een regeling hiervoor te kunnen instellen. Hetzij dat inwoners die dit betreft later een bedrag retour ontvangen (mogelijk uitgevoerd door bureau minimaregelingen en/of Wmo uitvoering), hetzij dat het bij het CAK direct verrekend kan worden. Voordelen voor de inwoner: - geen veranderingen aan het huidige ondersteuningstraject bij de inwoners. Dit brengt rust. - Door deze mogelijkheid betalen zij niet meer dan zij aankunnen volgens de berekeningen van het CAK (rekening houdend met onze gemeentelijke parameters). - Doordat de maximale periodebijdrage voor de eigen bijdrage Wmo onder de gestelde inkomensgrenzen (zie 1.1) op 0 is gesteld is het voor inwoners bij deze mogelijkheid voordeliger om een algemene voorziening te vragen in plaats van de schoonmaak zelf uit te voeren (hetzij zelf particulier inkopen of zoeken naar een oplossing in het eigen netwerk). Nadelen voor de inwoner: - De inwoner moet persoonlijke gegevens aanleveren bij meerdere organisaties om compensatie te kunnen krijgen. De privacygevoelige gegevens van de individuele inwoner zijn bij meer organisaties bekend. - Cliënten houden bij gebruik van zowel de algemene- als de maatwerkvoorziening Wmo twee facturen van het CAK. - Cliënten met alleen een algemene voorziening schoonmaakondersteuning hebben geen berekening van het CAK van het maximaal te betalen eigen bijdrage. Deze blijven het huidige tarief betalen. Juridische consequenties: - Er kan een regeling gemaakt worden waarmee deze mogelijkheid juridisch goed wordt geregeld. Dit vindt plaats nadat het besluit is genomen. Financiële consequenties: a. Gemeente Er zijn lagere inkomsten vanuit het klanttarief schoonmaakondersteuning. Als we uitgaan van 362 cliënten die te maken hebben met stapelingseffecten en het uitgangspunt dat inwoners gemiddeld 70,- per 4 weken minder gaan betalen aan eigen bijdrage, dan wel klanttarief betekent dit een structurele vermindering van inkomsten van: ,-. 5 Stapeling is aan de orde als inwoners zowel een eigen bijdrage voor de maatwerkvoorziening Wmo als een klanttarief voor de algemene voorziening schoonmaakondersteuning betalen. Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 11

12 In 2018 zal dit hoger zijn omdat inwoners meer aan klanttarief moeten betalen en dus ook meer kunnen terugvorderen. Bij een teruggave van 110,- per periode zijn de inkomsten lager. De jaarlijkse extra structurele uitvoeringskosten van deze keuze bedragen ongeveer ,-. Hierbij gaan we uit van een gemiddelde tijdsbesteding van 2,5 uur per casus om de terugbetaling goed te laten uitvoeren. Het kan zijn dat hierbij een nadrukkelijke rol voor het Wmo-loket wordt weggelegd of dat we dit uitbesteden. In de 2,5 uur tijdsbesteding zitten o.a. de volgende werkzaamheden: opstellen en versturen van het aanvraagformulier, in ontvangst nemen en behandelen van de aanvraag en controleren op juistheid en volledigheid, beoordelen van het verzoek en vervolgens de administratieve en financiële verwerking. Als voor deze keuze wordt gekozen gaan we ook nader in gesprek met het CAK om te beoordelen of het juridisch mogelijk is om de eigen bijdrage en het klanttarief tegelijk met elkaar te verrekenen, hetgeen de uitvoeringskosten dan sterk naar beneden brengt. Het CAK gaf tot nu toe aan dat dit niet mogelijk is. Incidenteel verwachten we dat de implementatiekosten ,- zijn (opstellen regeling ook ism CAK en bureau minimaregelingen). De structurele extra lasten komen op ongeveer ,- Een ander effect dat bij deze berekening niet is meegenomen is de verwachting dat met de versoepeling van de te betalen eigen bijdragen meer inwoners een beroep gaan doen op de voorziening. b. Inwoner Een Wmo-cliënt met een maatwerkvoorziening Wmo ontvangt aan het begin van het jaar (begin maart) een beschikking van het CAK waarop de maximaal te dragen eigen bijdrage voor een periode staat vermeldt. De daadwerkelijke betaling hangt af van het daadwerkelijke gebruik van een voorziening en de kosten daarvan. In de tabel hieronder de maximale bijdragen per inkomenscategorie. Ook in deze tabel is het uitgangspunt: een alleenstaande met de AOWgerechtigde leeftijd die zowel een algemene voorziening schoonmaakondersteuning als een maatwerkvoorziening Wmo heeft. Het verzamelinkomen is per jaar en de bijdragen zijn per periode van 4 weken (een jaar betreft 13 perioden). Verzamelinkomen / ,41 11, ,87 49, ,33 88, ,80 126,80 Het verschil tussen de kolommen 2015/2016 en 2017 is het bedrag dat achteraf gecompenseerd wordt als cliënten hierom vragen. Omdat deze maatregel per 2017 ingevoerd kan worden is er geen verschil in te betalen eigen bijdrage tussen 2017 en Implementatie: Nadat het besluit is genomen moet de exacte (uitvoerings)regeling voor compensatie worden gemaakt. Op welke wijze dit uitgevoerd kan worden bespreken we nader met het CAK, afdeling Wmo uitvoering en mogelijk ook bureau minimaregelingen. Deze regeling kan door het college in het najaar worden vastgesteld. Na het besluit informeren we cliënten zo snel als mogelijk zodat zij rekening kunnen houden met de compensatie. Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 12

13 Invoering met terugwerkende kracht: Met terugwerkende kracht is mogelijk. Cliënten moeten dan aantonen dat zij last hebben van de stapeling van eigen bijdragen en meer betalen dan de maximaal berekende periodebijdrage door het CAK. Dit teveel betaalde bedrag kunnen zij dan teruggestort krijgen. Het vraagt behoorlijke inzet vanuit inwoner en gemeente om dit ook nog met terugwerkende kracht te doen. Met terugwerkende kracht per is uitvoerbaar. 2.5 Keuze 4: De voorzieningen in de huidige vorm in stand houden en ervoor zorgen dat inwoners met een algemene- en een maatwerkvoorziening alleen het klanttarief voor de algemene voorziening betalen. Wat houdt de mogelijkheid in? Hoe de exacte uitvoering van deze maatregel eruit ziet is nog niet nader uitgewerkt. Het is een compensatie achteraf voor cliënten zowel een eigen bijdrage voor maatwerkvoorzieningen als een klanttarief voor schoonmaakondersteuning hebben betaald. Daar waar dit het geval is bij inwoners beschrijven we een regeling waarbij de betaalde eigen bijdrage voor de maatwerkvoorzieningen achteraf wordt gecompenseerd. Het gaat dan om inwoners die via de compensatieregeling voor inwoners met een laag inkomen niet gecompenseerd worden. Voordelen voor de inwoner: - geen veranderingen aan het huidige ondersteuningstraject bij de inwoners. Dit brengt rust. - Inwoners hebben binnen de Wmo geen stapeling van kosten aan eigen bijdrage en klanttarief. Nadelen voor de inwoner: - De inwoner moet persoonlijke gegevens aanleveren bij meerdere organisaties om compensatie te kunnen krijgen. De privacygevoelige gegevens van de individuele inwoner zijn bij meer organisaties bekend. - Cliënten houden bij gebruik van zowel de algemene- als de maatwerkvoorziening Wmo twee facturen van het CAK. - Cliënten moeten aantonen dat zij niet voor een compensatieregeling voor inwoners met een laag inkomen in aanmerking komen. Juridische consequenties: - Er kan een regeling gemaakt worden waarmee deze mogelijkheid juridisch goed wordt geregeld. Dit vindt plaats nadat het besluit is genomen. Financiële consequenties: c. Gemeente Er zijn lagere inkomsten vanuit de eigen bijdrage maatwerkvoorzieningen. Er zijn 362 huishoudens die te maken kunnen krijgen met een stapeling (naar verwachting zijn dit er minder). De hoogte van de eigen bijdrage maatwerkvoorzieningen is in 2017 al behoorlijk lager en voor financieel kwetsbare huishoudens op 0,- gesteld en bij niet iedereen zal effectief sprake zijn van dubbele kosten. Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 13

14 Bij het uitgangspunt van 362 cliënten die gemiddeld een compensatie van 10 per periode ontvangen. Betekent dit op jaarbasis een extra uitgave van: 362 * 10 * 13 = , afgerond op De jaarlijkse extra structurele uitvoeringskosten van deze keuze bedragen ongeveer ,- (zelfde uitvoeringskosten als bij keuze 3 in paragraaf 2.4). Hierbij gaan we uit van een gemiddelde tijdsbesteding van 2,5 uur per casus om de terugbetaling goed te laten uitvoeren (zie voor de berekening paragraaf 2.4). Het kan zijn dat hierbij een nadrukkelijke rol voor het Wmo-loket wordt weggelegd of dat we dit uitbesteden. Incidenteel verwachten we dat de implementatiekosten ,- zijn. De structurele extra lasten komen op ongeveer ,- d. Inwoner Een Wmo-cliënt met een maatwerkvoorziening Wmo ontvangt aan het begin van het jaar (begin maart) een beschikking van het CAK waarop de maximaal te dragen eigen bijdrage voor een periode staat vermeldt. De daadwerkelijke betaling hangt af van het daadwerkelijke gebruik van een voorziening en de kosten daarvan. In de tabel hieronder de maximale bijdragen per inkomenscategorie. Ook in deze tabel is het uitgangspunt: een alleenstaande met de AOWgerechtigde leeftijd die zowel een algemene voorziening schoonmaakondersteuning als een maatwerkvoorziening Wmo heeft. Het verzamelinkomen is per jaar en de bijdragen zijn per periode van 4 weken (een jaar betreft 13 perioden). Verzamelinkomen / In kolom 2017 en 2018 zit het verschil in het te betalen klanttarief per uur door de cliënt. Implementatie: Nadat het besluit is genomen moet de exacte (uitvoerings)regeling voor compensatie worden gemaakt. Op welke wijze dit uitgevoerd kan worden bespreken we nader met het CAK, afdeling Wmo uitvoering en mogelijk ook bureau minimaregelingen. Deze regeling kan door het college in het najaar worden vastgesteld. Na het besluit informeren we cliënten zo snel als mogelijk zodat zij rekening kunnen houden met de compensatie. Invoering met terugwerkende kracht: Met terugwerkende kracht is mogelijk. Cliënten moeten dan aantonen dat zij te maken hebben met de stapeling en niet via een andere regeling als de compensatieregeling een teruggave ontvangen. Dit teveel betaalde bedrag kunnen zij dan teruggestort krijgen. Het vraagt behoorlijke inzet vanuit inwoner en gemeente om dit ook nog met terugwerkende kracht te doen. Met terugwerkende kracht per is uitvoerbaar. 6 Hierbij is het huidige uitgangspunt dat in 2018 het klanttarief voor schoonmaakondersteuning op 15,- per uur staat. Deze is in ,- per uur. Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 14

15 2.6 Keuze 5: Het huidige eigen bijdrage beleid te continueren. Wat houdt de mogelijkheid in? De huidige regeling eigen bijdrage in de huidige vorm in stand houden. Eind 2016 zijn er besluiten genomen over de te betalen eigen bijdrage Wmo ten voordele van de Wmo-cliënten. Voor veel Wmo-cliënten is hierdoor stapeling van kosten per 2017 al voorkomen en in ieder geval voor de financieel kwetsbare huishoudens. De huishoudens die nog te maken hebben met een stapeling is door deze maatregel sterk verminderd. Voordelen voor de inwoner: - Geen stapeling aan veranderingen achter elkaar (niet aan veel knoppen tegelijk draaien); - De huidige (vertrouwde) schoonmaakhulp blijft behouden; - Het is duidelijk waar je in 2018 aan toe bent; Nadelen voor de inwoner: - Voor degene waar stapeling in eigen bijdrage nog wel aan de orde is, verandert er in 2017 (en 2018) niets. Juridische consequenties: - Daar waar bij een individu het betalen van de verschillende eigen bijdragen een probleem is moet op individueel niveau een passende oplossing worden gezocht. Dit is conform de wettelijke bepalingen in de Wmo Gelet op alle genomen maatregelen en de compensatieregelingen voor huishoudens met een laag inkomen is dit nihil voor de financieel kwetsbare huishoudens. Financiële consequenties: - Dit is continueren van het huidige beleid waardoor deze mogelijkheid geen andere financiële effecten heeft dan nu al verwacht voor De effecten van de recente wijzigingen per 2017 in het eigen bijdragebeleid zijn nog niet bekend. Implementatie: - Deze mogelijkheid vraagt geen implementatie. De huidige aanbieders geven aan tevreden te zijn over de situatie nu en horen via klanten ook niet veel klachten. Zij geven aan juist nog een jaar op dezelfde manier doorgaan prettig te vinden. Ook voor aanbieders vraagt deze mogelijkheid geen extra inspanning. Invoering met terugwerkende kracht: - Dit is hier niet aan de orde. Continueren van de bestaande situatie. Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 15

16 De consequenties kort opgesomd in een tabel Voordelen voor de inwoner Keuze 1 Keuze 2 Keuze 3 Keuze 4 Keuze 5 1 eigen bijdrageregeling 1 eigen bijdrage regeling Geen wijzigingen in Geen wijzigingen in Geen stapeling ipv 2 ipv 2 zorgverlener zorgverlener aan verandering 1 factuur van het CAK 1 factuur van het CAK Betalen niet meer dan Betalen alleen het Geen wisseling voor de inwoner voor de inwoner maximum door CAK klanttarief in EB niet hoger dan Lagere kosten bij gebruik berekend dienstverlening maximum door CAK van meerdere Wmo-vz Voordeliger om Geen berekend ondersteuning (mede onzekerheid Brede uitvraag gefinancierd door) over 2018 keukentafelgesprek gemeente te vragen Geen onrust incl. schoonmaak over keukentafelges prekken Nadelen voor de inwoner Juridische consequenti es Keukentafelgesprek nodig incl aanvraagprocedure Niet iedereen met alg. vz komt in aanmerking voor maatwerkvz. Bezwaarmogelijkheid cliënten Wijzigingen bij zorgaanbieders/person ele gevolgen Inwoners met alleen alg. vz betalen meer Veranderingen gedurende het jaar ook op schoonmaakondersteunin g. Wijzigingen bij zorgaanbieders/personel e gevolgen Rechtsongelijkheid tussen inwoners Meer gegevensuitwisseling tussen organisaties 2 facturen van het CAK blijft Compensatie achteraf (eerst zelf betalen) Bij alg. vz is geen berekening door het CAK gedaan Regeling uitwerken om dit goed uit te kunnen voeren Meer gegevensuitwisselin g tussen organisaties 2 facturen van het CAK blijft Compensatie achteraf (eerst zelf betalen) Regeling uitwerken om dit goed uit te kunnen voeren Bij een aantal inwoners blijft de stapeling in stand Waar stapeling plaatsvindt vaker zoeken naar individuele oplossingen Financiële consequenti es (extra kosten): Structurele programmakosten: 2017: : Structurele uitvoeringskosten: Incidentele uitvoeringskosten: Structurele programmakosten: 2017: : Structurele uitvoeringskosten: Incidentele uitvoeringskosten: Structurele programmakosten: 2017: : Structurele uitvoeringskosten: Incidentele uitvoeringskosten: Structurele programmakosten: 2017: : Structurele uitvoeringskosten: Incidentele uitvoeringskosten: Prognose wijkt niet af van hetgeen er nu ligt. Implementa tie Nieuw inkooptraject nodig Haalbaar per Informeren van cliënten over de wijzigingen Nieuw inkooptraject nodig Haalbaar per Informeren van cliënten over de wijzigingen Uitvoering nader uitwerken Afstemming CAK en bureau minimaregelingen Informeren van cliënten over de wijzigingen Uitvoering nader uitwerken Afstemming CAK en bureau minimaregelingen Informeren van cliënten over de wijzigingen Niet aan de orde Terugwerke nde kracht Niet haalbaar Niet haalbaar Mogelijk. Cliënten moeten zelf aangeven dat zij te veel hebben betaald Mogelijk. Cliënten moeten zelf aangeven dat zij te veel hebben betaald Niet aan de orde 7 Bij de incidentele uitvoeringskosten zit zowel extra personele inzet als systeemaanpassingen. Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 16

17 3. Voorkeur van het college Het huidige eigen bijdrage beleid continueren. De argumentatie voor de voorkeursvariant van het college leest u hieronder. De doorslaggevende componenten zijn: met de aanpassingen van het eigenbijdrage beleid eind 2016 is stapeling verminderd. De structurele extra uitgaven die de andere mogelijkheden met zich meebrengen passen niet binnen het sociaal domein brede financiële perspectief en passen ook niet bij de transformatie waar we voor staan. Stapeling bij financieel kwetsbare huishoudens is verminderd. Vanaf 2017 is de eigen bijdrageregeling Wmo voor inwoners van Veenendaal aangepast. Met deze aanpassing betalen huishoudens tot een vastgestelde inkomensgrens geen eigen bijdrage. Deze maatregel leidt automatisch tot minder stapeling. Zeker voor de financieel kwetsbare huishoudens is de stapeling minder. Voor de hogere inkomens is de eigen bijdrage ook verlaagd door de genomen maatregelen. De stapeling is er dan nog wel maar de optelling van de stapeling is lager dan in 2016 (bij gelijkblijvende ondersteuningsbehoefte). Structurele extra uitgaven In maart is u een 1 e inzicht gegeven in het meerjarenperspectief op de budgetten binnen het sociaal domein. De komende jaren is er nog een behoorlijke bezuinigingsslag te maken. Het vastgestelde uitgangspunt dat de budgetten voor het sociale domein taakstellend blijven voor de uitvoering van de taken, blijft van kracht. De extra uitgave op het eigen bijdragebeleid past niet in dit meerjarenperspectief en sluit ook niet aan bij de transformatie- en kantelingsgedachte vanuit de beleidskaders. Advies Wmo-forum Een delegatie van het Wmo-forum is betrokken geweest bij het opstellen van deze notitie. Daarbij is meegedacht over de mogelijkheden en input geleverd op de consequenties. Het forum heeft het volgende advies gegeven. 1. Op basis van de voorgelegde opties heeft de Forumdelegatie voorkeur uitgesproken om van de algemene voorziening weer een maatwerkvoorziening te maken. a. Aangezien deze keuze gedurende de nog lopende aanbestedingsperiode mogelijke juridische en andere nadelige consequenties heeft, is een tweede voorkeur uitgesproken. 2. Deze voorkeur gaat uit van het voor de korte termijn in stand houden van de huidige voorzieningen met een bijstelling voor inwoners die geconfronteerd worden met meerdere eigen bijdragen. In deze optie wordt voorgesteld dat inwoners met meerdere eigen bijdragen, in totaliteit niet meer gaan betalen dan wat volgens de inkomensafhankelijke eigen bijdrageregeling maximaal mogelijk is. Op dit moment betalen een aantal Wmo-cliënten wel meer dan deze maximale inkomensafhankelijke eigen bijdrage. Het Wmo-forum heeft vervolgens ook gekeken naar inwoners die niet te maken hebben met stapeling van kosten, maar wel zijn geconfronteerd met de hoge kosten van de schoonmaakondersteuning. Voor (oudere) inwoners met middeninkomens kan deze eigen bijdrage behoorlijk oplopen. Voor inwoners tot 130% van het sociaal minimum vindt er al een (gestaffelde) compensatie plaats. Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 17

18 De Forumdelegatie stelt voor deze compensatieregeling op te rekken tot 200% van het minimuminkomen. Inwoners met een inkomen tussen 130% - 200% ontvangen dan 4,- korting op het uurtarief van 10,-. Deze aanvulling kost naar verwachting ,- (200 cliënten * 4,- * 3 uur per week * 4 weken * 13 perioden = ,-), afgerond op Tot slot Met deze notitie is uitvoering gegeven aan de motie om mogelijkheden te onderzoeken om stapeling eigen bijdragen Wmo te verminderen. Vooralsnog is de noodzaak tot verdere aanpassing van de eigen bijdrage niet gebleken. De ontwikkelingen in de eigen bijdrage blijven onder de aandacht en betrekken we bij de evaluaties en monitoring van het Wmo beleidskader. Keuzemogelijkheden om stapeling Wmo eigen bijdragen te voorkomen 18