Sneller en goedkoper saneren van vervuilde bodems met behulp van

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Sneller en goedkoper saneren van vervuilde bodems met behulp van"

Transcriptie

1 Sneller en goedkoper saneren van vervuilde bodems met behulp van

2 Sneller en goedkoper saneren van vervuilde bodems Bron: Chemisch Weekblad, juli 2009

3 Chloorvreters opjutten Door: poly-lactaat als slurry aan de vervuilde grond toe te voegen!!! Volgens het Chemisch Weekblad artikel zouden na jaren inwerking door bacteriën op poly-lactaat eerst waterstof vrij komen en daarna lactaat, waarmee Dehalococcoides de chloorverbindingen af zou breken. Lactaat, waterstof, de tijd en Dehalococcoides zouden dan de vervuilde bodems selectief schoon maken was de boodschap.

4 Chloorvreters opjutten Deze aanpak was al jaren bekend en werkte niet naar behoren. In principe bracht het Chemisch Weekblad met dit artikel geen nieuws. Theo Lalleman meldde dat ik met iets revolutionairs zou komen. Aan mij de plicht om Theo gelijk te laten geven. Trouwens Theo heeft altijd gelijk, tot hij ongelijk heeft.

5 Chloorvreters opjutten PTS staat voor PER en TRI Saneringen. Een milieu-firma in Coevorden die binnenkort ook met mijn methode in Nederland aan de slag zal gaan. Mijn naam is dr G.J.J. Beukeveld, o.a. uitvinder en staatshouder.

6 Frequenties van verontreinigingen

7 Ontchloren met bacteriën?

8 Ontchloren door de bacterie te vertroetelen

9 Anaërobe Biostimulatie Biostimulatie Bioaugmentatie Bioremediatie omstandigheden aanpassen zodat bacteriegroei ontstaat bacteriën toevoegen zodat extra omzetting ontstaat biosysteem herstellen, verbeteren

10 Ademhaling van onze bacterie

11 1580 eiwitten gevonden DNA volgorde Dehalococcoides 1,4 miljoen baseparen bestaande uit A, T, G en C Drie letters coderen voor aminozuren 20 aminozuren vormen de eiwitten

12 Alle 20 aminozuren worden gemaakt

13 Ademhaling Dehalococcoides

14 Synthese van ATP

15 Maakt DNA zelf

16 Maakt vitamine B12

17 Gebruikt geen methanol

18 Geen lactaat wel acetaat

19 Twee belangrijke koolstofbronnen Uit de metabole pathways is op te maken dat Dehalococcoides geen acetaat kan maken en CO2 gebruikt. Deze twee stoffen moet de bacterie voor groei vanuit zijn omgeving zien te krijgen.

20 De centrale rol van waterstof concurenten

21 Anaërobe Biostimulatie Patent pending: PCT/NL2006/ NL ( )

22 Acetaat Methanol geen goed substraat

23 Elk substraat is indirect en niet trefzeker? Acetaat De concurentie naar methaan bestaat ook bij ons systeem

24 Wat is voor een snelle dechlorering nodig? Acetaat, waterstof, koolzuur, chloorethenen én de bacterie Dehalococcoides Geen vitamine B12, of reducerende omstandigheden en spoorelementen De bacterie is overal waar geen zuurstof is.

25 Voorbeelden van beperkt succes

26 Voorbeelden gebruikte substraten

27 Zuurstof is dodelijk

28 Voorbeeld waarbij Dehalococcoides dood werd gemaakt

29 Het diffusieprobleem

30 Diffusie van boven bekeken

31 Doorlaadbaarheid per grondsoort

32 injectievoorbeelden

33 Passieve en actieve injecties

34 Diffusie en afbraak meten Theorie Praktijk gassen 3 6 m 3 3 meetpunt is ertussen gekomen acetaat a t/m e acetaatinjecties 4 1 t/m 6 waterstof/co2/n2 Recirculatie vanuit 10 naar elk acetaatpunt een paar uur per dag Alle 13 punten zouden meetpunten zijn

35 Resultaten Berk gassen acetaat Voor: (eenheden ug/l) VC DCE TRI PER M M Na twee maanden: M M In M14 is 90% reductie van PER en 82% van alle DCE opgetreden, naast een toename van VC In M17 nemen PER en TRI niet af en is door substraattekort een toename van DCE en VC. De diffusie van 3 meter in deze bodem is voor acetaat te ver.

36 Snelle en langzame omzetting

37 Snelle omzetting in lab

38 De snelste ontchloring 0,7 mmol/l PCE = ug/l

39 Afgraven en alleen in de pluim Geen opties

40 Bioscherm in de pluim Situatie blijft zo jaren voortduren

41 Alleen behandeling van de pluim

42 Weer niet de bron maar de pluim

43 Voorstel tot saneren Geen duur scherm die de situatie jarenlang in standhoud omdat de bron weg is

44 Geen lactaat maar acetaat en het gaat nog sneller ug-l

45 Roltoewijzing aan partijen

46 EuroStaete Dr. G.J.J. Beukeveld Renoirhof 161, 1628 XC Hoorn Secretariaat: Hotel zur Ems Emsstraße , Salzbergen (D) Telefoon:

Sneller en goedkoper saneren van vervuilde bodems met behulp van

Sneller en goedkoper saneren van vervuilde bodems met behulp van Sneller en goedkoper saneren van vervuilde bodems met behulp van Sneller en goedkoper saneren van vervuilde bodems Bron: Chemisch Weekblad, juli 2009 Chloorvreters opjutten Door: poly-lactaat als slurry

Nadere informatie

Uitdampingrisicos. S.Picone, J.Valstar

Uitdampingrisicos. S.Picone, J.Valstar Uitdampingrisicos S.Picone, J.Valstar Inhoud Conceptueel model Onderzoeksvragen en -opzet STOMP vs VOLASOIL Locaties in Utrecht Model resultaten Conclusies Implicaties voor gebiedsgerichte aanpak Conceptueel

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting voor geïntereseerden buiten dit vakgebied

Nederlandse samenvatting voor geïntereseerden buiten dit vakgebied Hoofdstuk 8 Nederlandse samenvatting voor geïntereseerden buiten dit vakgebied Alle levende wezens zijn opgebouwd uit cellen. Het menselijk lichaam heeft er 10 14 oftewel rond de 100 biljoen, terwijl bacteriën

Nadere informatie

Organismen die organisch en anorganische moleculen kunnen maken of nodig hebben zijn heterotroof

Organismen die organisch en anorganische moleculen kunnen maken of nodig hebben zijn heterotroof Boekverslag door A. 1802 woorden 20 juni 2007 5 71 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting stofwisseling Stofwisseling is het totaal van alle chemische processen in een organisme

Nadere informatie

Bodemsanering bij Droogkuisbedrijven

Bodemsanering bij Droogkuisbedrijven Bodemsanering bij Droogkuisbedrijven Saneren zonder overlast Leading in soil and groundwater remediation Catherine Detaille Groundwater Technology Leading in soil and groundwater remediation 1 4 2011 Problematiek

Nadere informatie

Gestimuleerde biologische afbraak. Ervaringen uit het verleden en garanties voor de toekomst

Gestimuleerde biologische afbraak. Ervaringen uit het verleden en garanties voor de toekomst Gestimuleerde biologische afbraak Ervaringen uit het verleden en garanties voor de toekomst Onderwerpen Waarom biologie? Enkele successen Maar ook tegenslagen: - invloed van de bodem - ongelukkige combinatie

Nadere informatie

BIOLOGIE Energie & Stofwisseling HAVO Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL]

BIOLOGIE Energie & Stofwisseling HAVO Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL] BIOLOGIE Energie & Stofwisseling HAVO Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL] Docent: A. Sewsahai De student moet de bouw en werking van enzymen kunnen beschrijven moet het proces van

Nadere informatie

Memo. Datum 21 december 2016 Aantal pagina's 5 Van Bas van der Zaan. Doorkiesnummer +31(0)

Memo. Datum 21 december 2016 Aantal pagina's 5 Van Bas van der Zaan. Doorkiesnummer +31(0) Memo Aantal pagina's 5 Van Bas van der Zaan Doorkiesnummer +31(0)88335 7179 E-mail bas.vanderzaan@deltares.nl Onderwerp Samenvatting onderzoek thermische verwarming van de bodem voor stimulatie biologische

Nadere informatie

EVALUATIE PILOTPROEF FASE 2 BIOLOGISCHE IN SITU SANERING UDEN-CENTRUM. Evaluatierapport op basis van de monitoringsgegevens

EVALUATIE PILOTPROEF FASE 2 BIOLOGISCHE IN SITU SANERING UDEN-CENTRUM. Evaluatierapport op basis van de monitoringsgegevens EVALUATIE PILOTPROEF FASE 2 BIOLOGISCHE IN SITU SANERING UDEN-CENTRUM Evaluatierapport op basis van de monitoringsgegevens Opdrachtgever: Provincie Noord-Brabant, s Hertogenbosch Projectcode: 2000.1389

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied

Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied Nederlandse samenvatting voor geïnteresseerden buiten het vakgebied Met dit proefschrift ga ik promoveren in de biochemie. In dit vakgebied wordt de biologie bestudeerd vanuit chemisch perspectief. Het

Nadere informatie

Encounters with Oxygen. Aerobic Physiology and H2O2 Production of Lactobacillus johnsonii R.Y. Hertzberger

Encounters with Oxygen. Aerobic Physiology and H2O2 Production of Lactobacillus johnsonii R.Y. Hertzberger Encounters with Oxygen. Aerobic Physiology and H2O2 Production of Lactobacillus johnsonii R.Y. Hertzberger Samenvatting (voor breed publiek) Melkzuurbacteriën zijn belangrijke organismen in het leven van

Nadere informatie

BÈTASIMULATIE BODEM-REDOX

BÈTASIMULATIE BODEM-REDOX BÈTASTEUNPUNT WAGENINGEN BÈTASIMULATIE BODEM-REDOX Draag bij aan een schonere wereld Docentenhandleiding Colofon Documenttitel: Docentenhandleiding Bètasimulatie Bodem-Redox Auteurs: Durk Veenstra, Bètasteunpunt

Nadere informatie

Kansen voor weerbaar telen

Kansen voor weerbaar telen Kansen voor weerbaar telen Literatuuronderzoek : Werkingsmechanismen en toepassingen 6 september 2011 1 : Wat verstaan we hieronder? Condities aanleggen waardoor het gewas weerbaarder wordt tegen ziektes

Nadere informatie

SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna. Demonstratielocatie Eindhoven

SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna. Demonstratielocatie Eindhoven SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna Demonstratielocatie Eindhoven 20 februari 2008 Verantwoording Titel Nieuwe processen achterna Demonstratielocatie Eindhoven Opdrachtgever SKB Projectleider Frank

Nadere informatie

Micro-schaalexperimenten

Micro-schaalexperimenten Micro-schaalexperimenten Maandag 17 oktober 2011 Lerarenopleiding BASO Chemie OF3 Begeleiding: F. Poncelet Filip.Poncelet@khlim.be Dagindeling 9.30-9.45u: ontvangst 9.45-10.00u: verwelkoming en indeling

Nadere informatie

Actieve sedimenten en actieve bomen

Actieve sedimenten en actieve bomen SANEREN MET DE NATUUR Actieve sedimenten en actieve bomen Maurice Henssen en Freek van den Heuvel, Bioclear earth Lydia Plant, gemeente Almelo 7 maart 2019, ZLTO Den Bosch Case 1: Actieve sedimenten Gebruik

Nadere informatie

Celmembraan (duh! dat maakt het een cel) Celwand Ribosomen (voor eiwitsynthese) Soms: uitsteeksels zoals flagel (zweepstaart)

Celmembraan (duh! dat maakt het een cel) Celwand Ribosomen (voor eiwitsynthese) Soms: uitsteeksels zoals flagel (zweepstaart) Bacterie cel: prokaryoot: geen kern, geen chromosomen zoals wij ze kennen maar cirkelvormig Chromosoom: dus wel DNA Sommige autotroof: als ze pigmenten hebben waarmee ze fotosynthese kunnen uitvoeren Meeste

Nadere informatie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Prof. ir. Hans van Dijk 1 Afdeling Watermanagement Sectie Gezondheidstechniek Inhoud hydrologische kringloop kwalitatief 1. regenwater 2. afstromend/oppervlaktewater. infiltratie

Nadere informatie

BODEMSANERINGSTECHNIEKEN HET VERSCHIL TUSSEN CHEMISCHE OXIDATIE EN REDUCTIE

BODEMSANERINGSTECHNIEKEN HET VERSCHIL TUSSEN CHEMISCHE OXIDATIE EN REDUCTIE SEMINARIE 4 BODEMSANERINGSTECHNIEKEN HET VERSCHIL TUSSEN CHEMISCHE OXIDATIE EN REDUCTIE door Glenn Heernaert TerraCorrect bvba Chemische oxidatie versus reductie Waarom ex-situ of in-situ saneren? Bodemsaneren:

Nadere informatie

Engineering with nature: Constructed Wetlands voor kosteneffectieve en energie-neutrale sanering van pluimen. Frank Pels Nanne Hoekstra

Engineering with nature: Constructed Wetlands voor kosteneffectieve en energie-neutrale sanering van pluimen. Frank Pels Nanne Hoekstra Engineering with nature: Constructed Wetlands voor kosteneffectieve en energie-neutrale sanering van pluimen Frank Pels Nanne Hoekstra Constructed wetlands Een constructed wetland (CW) is een kunstmatig

Nadere informatie

Bacteriën in water, bodem en substraat

Bacteriën in water, bodem en substraat Bacteriële ziekten in diverse gewassen onder glas Marta Streminska, Ineke Stijger PlantgezondheidEvent 23 maart 2017 Bacteriën in water, bodem en substraat Aantal bacteriën: per 1 ml oppervlaktewater:

Nadere informatie

BIOLOGIE Thema: Stofwisseling Havo

BIOLOGIE Thema: Stofwisseling Havo BIOLOGIE Thema: Stofwisseling Havo Henry N. Hassankhan Scholengemeenschap Lelydorp [HHS-SGL] Docent: A. Sewsahai De student moet de bouw en werking van enzymen kunnen beschrijven moet het proces van foto

Nadere informatie

Afstemming van functie in de ondergrond Afstemming van functies in de ondergrond

Afstemming van functie in de ondergrond Afstemming van functies in de ondergrond Afstemming van functie in de ondergrond Afstemming van functies in de ondergrond Johan Valstar Inhoud presentatie 1. Functies in de ondergrond 2. Ontwikkelingen in de ondergrond 3. Voorbeeld van knelpunt:

Nadere informatie

Biologisch capaciteit ondergrond. Utrecht. Subtitel. Shakti Lieten, Utrecht, 6 december 2012

Biologisch capaciteit ondergrond. Utrecht. Subtitel. Shakti Lieten, Utrecht, 6 december 2012 Biologisch capaciteit ondergrond Subtitel Utrecht Shakti Lieten, Utrecht, 6 december 2012 Rol biologie in gebiedsgerichte aanpak Afbraak of geen afbraak: that s the question t=0 t=10 jaar t=30 jaar Geen

Nadere informatie

De cel metabolisme cel cel- membraan eiwitsynthese DNA aminozuren 1.1 De cel celcyclus celmembraan Afbeelding 1.1

De cel metabolisme cel cel- membraan eiwitsynthese DNA aminozuren 1.1 De cel celcyclus celmembraan Afbeelding 1.1 de cel Elk levend wezen is opgebouwd uit cellen. Het eerste deel van dit hoofdstuk gaat over de verschillende onderdelen van een cel. We bespreken het celmembraan, het cytoplasma en de belangrijkste organellen.

Nadere informatie

Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant

Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant Postbus 8035 5601 KA Eindhoven T: 088 369 03 69 I : www.odzob.nl Beschikking van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant Kenmerk Datum Aan de provincie Noord-Brabant voor de beoordeling van het saneringsverslag

Nadere informatie

Injectie van nulwaardig ijzer Herk-de-Stad

Injectie van nulwaardig ijzer Herk-de-Stad Injectie van nulwaardig ijzer Herk-de-Stad Dirk Paulus: Tauw nv Thomas Van Nooten: Verhoeve Groep Belgium Mechelen, 24/04/12 INHOUD Inleiding nulwaardig ijzer Doelstelling project Beschrijving locatie

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Archaea en hyperthermofielen De levende organismen op onze aarde kunnen verdeeld worden in twee groepen, de prokaryoten en de eukaryoten. Eukaryote cellen hebben een celkern, een

Nadere informatie

Antwoorden Biologie Hoofdstuk 1: Stofwisseling

Antwoorden Biologie Hoofdstuk 1: Stofwisseling Antwoorden Biologie Hoofdstuk 1: Stofwisseling Antwoorden door een scholier 1478 woorden 16 februari 2009 5,6 56 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie voor jouw Havo 5 Hoofdstuk

Nadere informatie

Grondsanering van giftige chloorverbindingen nu snel en efficiënt

Grondsanering van giftige chloorverbindingen nu snel en efficiënt Grondsanering van giftige chloorverbindingen nu snel en efficiënt Stoffen waarbij uitdamping naar de binnenlucht volgens de modelaannames een grote bijdrage levert aan de blootstelling (in het scenario

Nadere informatie

SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna. Demonstratielocatie Geleen

SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna. Demonstratielocatie Geleen SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna Demonstratielocatie Geleen 18 februari 2008 Kenmerk R005-4426268FVO-V01 Verantwoording Titel Nieuwe processen achterna Demonstratielocatie Geleen Opdrachtgever

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Stofwisseling

Samenvatting Biologie Stofwisseling Samenvatting Biologie Stofwisseling Samenvatting door een scholier 1466 woorden 13 juni 2006 5,6 46 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting Thema 1 Stofwisseling Doelstelling

Nadere informatie

Microbiology & Biochemistry (MIB-10306, microbiologie deel)

Microbiology & Biochemistry (MIB-10306, microbiologie deel) Microbiology & Biochemistry (MIB-10306, microbiologie deel) 1. Morfologie (vorm, grootte, onderdelen) a. Teken schematisch de doorsnede van een bacterie en benoem 10 structuren. vacuole met reservestoffen,

Nadere informatie

T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen

T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen 2008 Voorbeeld toets dinsdag 29 februari 60 minuten NASK 2, 2(3) VMBO-TGK, DEEL B. H5: VERBRANDEN EN ONTLEDEN 3(4) VMBO-TGK,

Nadere informatie

NEW BUSINESS. Guy Konings

NEW BUSINESS. Guy Konings 2015 Guy Konings Stedin is verantwoordelijk voor transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betaalbaar en duurzaam KERNGETALLEN

Nadere informatie

2.2 De Weende-analyse bij veevoeding

2.2 De Weende-analyse bij veevoeding 2.2 De Weende-analyse bij veevoeding Scheikunde voor VE31-VE41, 2018-2019 Auteur: E. Held; bewerkt door H. Hermans : Hoofdstuk 2 De Weende-analyse (presentatie) 1 Bij het oprispen boeren komt methaan (CH4)

Nadere informatie

DNA & eiwitsynthese Oefen- en zelftoetsmodule behorende bij hoofdstuk 16 en 17 van Campbell, 7 e druk December 2008

DNA & eiwitsynthese Oefen- en zelftoetsmodule behorende bij hoofdstuk 16 en 17 van Campbell, 7 e druk December 2008 DNA & eiwitsynthese Oefen- en zelftoetsmodule behorende bij hoofdstuk 16 en 17 van Campbell, 7 e druk December 2008 DNA 1. Hieronder zie je de schematische weergave van een dubbelstrengs DNA-keten. Een

Nadere informatie

Scheikundige begrippen

Scheikundige begrippen Scheikundige begrippen Door: Ruby Vreedenburgh, Jesse Bosman, Colana van Klink en Fleur Jansen Scheikunde begrippen 1 Chemische reactie Ruby Vreedenburgh Overal om ons heen vinden er chemische reacties

Nadere informatie

Beheer van verontreinigde bodems

Beheer van verontreinigde bodems Seminarie Duurzame Gebouwen Beheer van verontreinigde bodems 29 november 2018 BEHEER VAN EEN COMPLEX SANERINGSPROJECT Suy Karina Mourik n.v. RESULTATEN VAN HET BODEMONDERZOEK (2010) Type bodem: 0 2 m-mv:

Nadere informatie

2. Organisch of anorganisch. a) eigenschap anorganische stof organische stof Eenvoudig

2. Organisch of anorganisch. a) eigenschap anorganische stof organische stof Eenvoudig Vragen bij paragraaf 8.1 en 8.2 producenten Organismen zorgen voor de productie van organische stoffen en zo aan de basis van een voedselketen staan biomassa De totale hoeveelheid organische stof van een

Nadere informatie

Inleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering

Inleiding. Afvalwater. Afvalwaterzuivering Inleiding Je poetst je tanden en spoelt je mond. Hup, doorspoelen! Vieze handen? Flink wat zeep en de kraan open: hup, ook maar doorspoelen! Elke dag spoel jij vele liters schoon drinkwater door de wastafel,

Nadere informatie

DNA & eiwitsynthese Vragen bij COO-programma bij hoofdstuk 11 en 12 Life

DNA & eiwitsynthese Vragen bij COO-programma bij hoofdstuk 11 en 12 Life DNA & eiwitsynthese Vragen bij COO-programma bij hoofdstuk 11 en 12 Life De vragen die voorkomen in het COO-programma DNA & eiwitsynthese zijn op dit formulier weergegeven. Het is de bedoeling dat je,

Nadere informatie

The Pd-Catalyzed Semihydrogenation of Alkynes to Z-Alkenes: Catalyst Systems and the Type of Active Species R.M. Drost

The Pd-Catalyzed Semihydrogenation of Alkynes to Z-Alkenes: Catalyst Systems and the Type of Active Species R.M. Drost The Pd-Catalyzed Semihydrogenation of Alkynes to Z-Alkenes: Catalyst Systems and the Type of Active Species.M. Drost Samenvatting De Pd-Gekatalyseerde Z-Selectieve Semi-hydrogenering: Katalysatorsystemen

Nadere informatie

Eindrapportage HIP-Pilot Actief te Amersfoort, stimuleren biologische afbraak VOCIs

Eindrapportage HIP-Pilot Actief te Amersfoort, stimuleren biologische afbraak VOCIs Eindrapportage HIP-Pilot Actief te Amersfoort, stimuleren biologische afbraak VOCIs Jasperien de Weert 1202190-003 Deltares, 2010 Inhoud 1 Inleiding 1 1.1 Doelstellingen 1 1.2 Kennis en onderzoeksvragen

Nadere informatie

SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna. Demonstratielocatie Veenendaal

SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna. Demonstratielocatie Veenendaal SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna Demonstratielocatie Veenendaal 14 maart 2008 Verantwoording Titel Nieuwe processen achterna - Demonstratielocatie Veenendaal Opdrachtgever SKB Projectleider

Nadere informatie

Figuur 1 Een dobbelsteen en zijn spiegelbeeld, uitgeklapt om duidelijk weer te geven dat beide niet gelijk aan elkaar zijn.

Figuur 1 Een dobbelsteen en zijn spiegelbeeld, uitgeklapt om duidelijk weer te geven dat beide niet gelijk aan elkaar zijn. SAMENVATTING In dit hoofdstuk is het werk dat in het proefschrift beschreven is samengevat en op een dusdanige manier verwoord dat het voor chemici in zijn algemeenheid te volgen is. Eerst worden de begrippen

Nadere informatie

Dr. Jenny Buijtels, specialist interne geneeskunde

Dr. Jenny Buijtels, specialist interne geneeskunde Dr. Jenny Buijtels, specialist interne geneeskunde Presentatie Dia s en casussen die ook voorkomen in de workshop vloeistoftherapie en dwangvoeding Zo indruk van hoe de workshop is opgebouwd Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid

Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid 1 Weerbaar substraat belangrijk? Biologische substraatkwaliteit wordt steeds belangrijker Meer belangstelling en

Nadere informatie

Drinkwater een goede bron voor de levensmiddelenindustrie. VMT/EHEDG bijeenkomst Geo Bakker, 2 december 2014

Drinkwater een goede bron voor de levensmiddelenindustrie. VMT/EHEDG bijeenkomst Geo Bakker, 2 december 2014 Drinkwater een goede bron voor de levensmiddelenindustrie VMT/EHEDG bijeenkomst Geo Bakker, 2 december 2014 Wetgeving Inhoud Drinkwaterkwaliteit Drinkwaterzuivering Verandering van drinkwaterkwaliteit

Nadere informatie

Hyperglycemie Keto-acidose

Hyperglycemie Keto-acidose Hyperglycemie Keto-acidose Klinische les Marco van Meer SJG 20 06 2007 (acute) ontregeling van diabetes Doel Op het einde van mijn presentatie is jullie kennis over glucose huishouding en ketoacidose weer

Nadere informatie

SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna. Demonstratielocatie Venlo

SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna. Demonstratielocatie Venlo SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna Demonstratielocatie Venlo 26 februari 2008 Verantwoording Titel Nieuwe processen achterna Demonstratielocatie Venlo Opdrachtgever SKB Projectleider Frank Volkering

Nadere informatie

biologie vwo 2017-II Bananen bedreigd

biologie vwo 2017-II Bananen bedreigd Bananen bedreigd Bananen zijn de belangrijkste voedselbron voor meer dan 400 miljoen mensen in de tropen. De wereldwijde bananenproductie wordt bedreigd door schimmels die de Panama-ziekte veroorzaken.

Nadere informatie

Waar leven is, zijn ook Enzymen

Waar leven is, zijn ook Enzymen Waar leven is, zijn ook Enzymen De verschillende functies van de Enzymen zijn ontelbaar veelzijdig, net zo als bij Microorganismen, maar Enzymen zijn geen Micro organismen. Het betreft hier dus geen levende

Nadere informatie

LET OP, ALLEEN TE GEBRUIKEN ALS OEFENOPGAVEN!

LET OP, ALLEEN TE GEBRUIKEN ALS OEFENOPGAVEN! LET OP, ALLEEN TE GEBRUIKEN ALS OEFENOPGAVEN! OPEN VRAGEN Door het bodemonderzoeksbureau is in 2012 vastgesteld dat de bodem (droog) op locatie X de volgende stoffen bevat (standaard condities) Er is tijdens

Nadere informatie

Genen & embryo s. Wat kan, wat mag, wat willen we? René Fransen

Genen & embryo s. Wat kan, wat mag, wat willen we? René Fransen Genen & embryo s Wat kan, wat mag, wat willen we? René Fransen Genen en embryo s Deze lezing: Introductie genen en gentechnologie Meer gentechnologie: crispr/cas9 Genetische modificatie van embryo s Drie-ouder

Nadere informatie

Energie systemen v/h lichaam. Door: Theo Baks, Hennie Lensink

Energie systemen v/h lichaam. Door: Theo Baks, Hennie Lensink Energie systemen v/h lichaam Door: Theo Baks, Hennie Lensink DATUM: 21-2-2014 Inleiding De bloedglucose van een gezond lichaam zit tussen 4/9 mmol/l lactaat. Net als vuur voor verbranding zuurstof nodig

Nadere informatie

De termen aeroob en anaeroob worden door sporters veel gebruikt. Maar wat is aeroob en anaeroob? Welke energiesystemen heb je?

De termen aeroob en anaeroob worden door sporters veel gebruikt. Maar wat is aeroob en anaeroob? Welke energiesystemen heb je? Aeroob en anaeroob De termen aeroob en anaeroob worden door sporters veel gebruikt. Maar wat is aeroob en anaeroob? Welke energiesystemen heb je? Om maar met de deur in huis te vallen de vertalingen: "aeroob"

Nadere informatie

Meetapparatuur en interpretatie meetgegevens

Meetapparatuur en interpretatie meetgegevens Meetapparatuur en interpretatie meetgegevens 1 Waarom meten? Explosie- en brandgevaar Risico -> bevolking (< Evacuatie?) Milieu Gezondheid brandweerpersoneel Gevaar voor verstikking 2 BASISBEGRIPPEN: EXPLOSIE

Nadere informatie

SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna. Demonstratielocatie Deventer

SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna. Demonstratielocatie Deventer SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna Demonstratielocatie Deventer 23 mei 2008 Kenmerk R009-4426268FVO-V01 Verantwoording Titel SKB-project 6416 Nieuwe processen achterna Demonstratielocatie Deventer

Nadere informatie

Studentnummer: Schrijf je naam en studentnummer op elk vel. Omcirkel het juiste antwoord.

Studentnummer: Schrijf je naam en studentnummer op elk vel. Omcirkel het juiste antwoord. Naam: Studentnummer: FLP1 Tentamen 31 05 2013, 14:00 17:00h Dit tentamen bestaat uit 25 opgaven op 6 bladzijden. Schrijf je naam en studentnummer op elk vel. Omcirkel het juiste antwoord. Je mag boek,

Nadere informatie

1 Voedingselementen Voedingselementen Zuurgraad Elektrische geleidbaarheid (EC) Afsluiting 14

1 Voedingselementen Voedingselementen Zuurgraad Elektrische geleidbaarheid (EC) Afsluiting 14 Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Voedingselementen 9 1.1 Voedingselementen 9 1.2 Zuurgraad 12 1.3 Elektrische geleidbaarheid (EC) 13 1.4 Afsluiting 14 2 Kunstmeststoffen 15 2.1 Indeling kunstmeststoffen

Nadere informatie

Reactieve schermen. SKB Cahier Reactieve schermen

Reactieve schermen. SKB Cahier Reactieve schermen SKB De Stichting Kennisontwikkeling Kennisoverdracht Bodem (SKB) draagt zorg voor de kennisontwikkeling en kennistransfer die actoren nodig hebben om op een kosteneffectieve wijze een maatschappelijk gewenste

Nadere informatie

Methanobrevibacter Methanospirillum. Methanosarcina Methanocaldococcus. Methanotorris. Methanosaeta. Methanothermus

Methanobrevibacter Methanospirillum. Methanosarcina Methanocaldococcus. Methanotorris. Methanosaeta. Methanothermus Methanobrevibacter Methanospirillum Methanosarcina 13. 6 Methanocaldococcus Methanotorris Methanosaeta Methanothermus Grote % GC spreiding, = grote fylogenetische heterogeniteit Andere electronen acceptoren

Nadere informatie

Intermezzo, De expressie van een eiwit.

Intermezzo, De expressie van een eiwit. Samenvatting Bacteriën leven in een omgeving die voortdurend en snel verandert. Om adequaat te kunnen reageren op deze veranderingen beschikken bacteriën over tal van sensor systemen die de omgeving in

Nadere informatie

Celademhaling & gisting

Celademhaling & gisting Celademhaling & gisting Tekst voor de leerlingen V. Rasquin - 1 - DISSIMILATIE - TEKST VOOR DE LEERLINGEN celademhaling & GISTING Wij weten dat heel wat processen endergonisch zijn (ze vergen energie).

Nadere informatie

BASISSTOF. 1 Omstandigheden van de zetmeelsynthese Functionele bouw van een chloroplast Fotosynthesereacties 48

BASISSTOF. 1 Omstandigheden van de zetmeelsynthese Functionele bouw van een chloroplast Fotosynthesereacties 48 3 1 De cel 3 Autotrofe voeding 1 De cel gezien door de lichtmicroscoop 06 1 Omstandigheden van de zetmeelsynthese 44 2 De cel gezien door de elektronenmicroscoop 09 3 Verband cel - weefsel - orgaan - stelsel

Nadere informatie

Tabel 1 - Waterkwaliteit voor een aantal parameters (indien geen eenheid vermeld is de eenheid in mg/l). aeroob grondwater

Tabel 1 - Waterkwaliteit voor een aantal parameters (indien geen eenheid vermeld is de eenheid in mg/l). aeroob grondwater Oefenopgaven Zuivering Vraag 1 In de onderstaande tabel staan de analyses van het ruwe water van drie zuiveringsstations gegeven. Het betreft een aeroob grondwater, een oppervlaktewater (directe zuivering)

Nadere informatie

Metabolisme koolhydraten RozenbergSport.nl 2012 pagina 1 / 5

Metabolisme koolhydraten RozenbergSport.nl 2012 pagina 1 / 5 RozenbergSport.nl 2012 pagina 1 / 5 Inhoud Aerobe glycolyse Glycogenolyse Cori cyclus Aerobe glycolyse aerobe glycolyse NADH, vormen voor respiratoire keten Voorwaarde NAD + moet beschikbaar zijn, NADH

Nadere informatie

Aerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en aminozuren) met behulp van zuurstof, waardoor energie vrijkomt om ATP te maken.

Aerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en aminozuren) met behulp van zuurstof, waardoor energie vrijkomt om ATP te maken. Begrippenlijst door Lauke 1056 woorden 23 oktober 2017 5,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Begrippen biologie hoofdstuk 2 Aerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en

Nadere informatie

`ççé=î~å=öçéçé=éê~âíáàâw áåjëáíì=~å~øêçäé ÄáçêÉãÉÇá~íáÉ=î~å=sçÅäÛë

`ççé=î~å=öçéçé=éê~âíáàâw áåjëáíì=~å~øêçäé ÄáçêÉãÉÇá~íáÉ=î~å=sçÅäÛë `ççé=î~å=öçéçé=éê~âíáàâw áåjëáíì=~å~øêçäé ÄáçêÉãÉÇá~íáÉ=î~å=sçÅäÛë Documentbeschrijving 1. Titel publicatie Code van Goede Praktijk : In-situ anaërobe bioremediatie van VOCL s 2. Verantwoordelijke uitgever

Nadere informatie

Anabolisme: anabole processen: opbouwstofwisseling Energie wordt toegevoegd: assimilatie

Anabolisme: anabole processen: opbouwstofwisseling Energie wordt toegevoegd: assimilatie Fysiologie les 2 BIO-ENERGETICA Celstofwisseling = cel metabolisme Basis metabolisme: stofwisseling in rust Anabolisme: anabole processen: opbouwstofwisseling Energie wordt toegevoegd: assimilatie Katabolisme:

Nadere informatie

Naam: Student nummer:

Naam: Student nummer: Vraag 1. a. Vergelijk de elektronen transportketen van de ademhaling met de elektronentransport keten van de licht reactie (eventueel met tekening). Geef aan waar ze plaats vinden, wie de elektronen donors

Nadere informatie

Biologie voor jouw Havo 5 Hoofdstuk 3: Mens en milieu

Biologie voor jouw Havo 5 Hoofdstuk 3: Mens en milieu Antwoorden door een scholier 1361 woorden 16 februari 2009 6,2 28 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie voor jouw Havo 5 Hoofdstuk 3: Mens en milieu Deze antwoorden zijn niet

Nadere informatie

De overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington

De overeenkomsten tussen de ziekte van Parkinson en de ziekte van Huntington Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Succesvolle gentherapiestudie bij de ziekte van Parkinson geeft

Nadere informatie

21-$# 3*1-41/!"#$%&'"()*'")+,$-#.#-/'",0+1"

21-$# 3*1-41/!#$%&'()*')+,$-#.#-/',0+1 21-$# 3*1-41/!"#$%&'"()*'")+,$-#.#-/'",0+1" !"#$%$ &'"()"*$ +,)-./0$"1 MossKade: BlocCade: Naturalis-L: AQ10: Isonet-T: MO5Sport: Tegen mos en levermos Wondafdekking topfruit, rode bessen en druiven Biologisch

Nadere informatie

Energie op je bord, voedsel tegen vermoeidheid In de herfst worden we sneller moe dan in het warme seizoen. Welke producten verlossen ons van de

Energie op je bord, voedsel tegen vermoeidheid In de herfst worden we sneller moe dan in het warme seizoen. Welke producten verlossen ons van de Energie op je bord, voedsel tegen vermoeidheid In de herfst worden we sneller moe dan in het warme seizoen. Welke producten verlossen ons van de vermoeidheid? Gezond eten, wil niet enkel zeggen voedsel

Nadere informatie

Naar: D.O. Hall & K.K. Rao, Photosynthesis, Studies in Biology, Cambridge, 1994, blz. 106.

Naar: D.O. Hall & K.K. Rao, Photosynthesis, Studies in Biology, Cambridge, 1994, blz. 106. Examentrainer Vragen Fotosynthese Vanuit tussenproducten van de fotosynthese worden niet alleen koolhydraten gevormd, maar ook vetten, vetzuren, aminozuren en andere organische zuren. Dag- en seizoensgebonden

Nadere informatie

In-situ gestimuleerde biologische afbraak:

In-situ gestimuleerde biologische afbraak: SKB De Stichting Kennisontwikkeling Kennisoverdracht Bodem draagt zorg voor kennisontwikkeling en kennisoverdracht die eigenaren en beheerders van percelen en terreinen nodig hebben om de kwaliteit van

Nadere informatie

GroenLinks Bronckhorst. Themabijeenkomst Groengas Hoe groen is ons gas? 2 juni 2015

GroenLinks Bronckhorst. Themabijeenkomst Groengas Hoe groen is ons gas? 2 juni 2015 GroenLinks Bronckhorst Themabijeenkomst Groengas Hoe groen is ons gas? 2 juni 2015 Waarom co-vergisten Omdat de meststoffenwet veehouders verplicht de overtollige (mineralen in de) mest te ver(be)werken

Nadere informatie

Behoud effectief middelenpakket: verantwoord gebruik en risico van einde toelating. Arjan de Bever Berkel Enschot 27 maart 2013

Behoud effectief middelenpakket: verantwoord gebruik en risico van einde toelating. Arjan de Bever Berkel Enschot 27 maart 2013 Behoud effectief middelenpakket: verantwoord gebruik en risico van einde toelating Arjan de Bever Berkel Enschot 27 maart 2013 Inhoud presentatie Emissie oppervlaktewater Normen & waarden Kaderrichtlijn

Nadere informatie

SAMENVATTING EN ALGEMENE DISCUSSIE

SAMENVATTING EN ALGEMENE DISCUSSIE SAMENVATTING EN ALGEMENE DISCUSSIE In dit proefschrift is de activiteit van het Escherichia coli UvrA eiwit bestudeerd met zgn. single-molecule microscopie technieken, waarmee individuele eiwit-complexen

Nadere informatie

Brouwland, 26 mei 2012

Brouwland, 26 mei 2012 Zuurstof, een vloek of een zegen? Jacques Bertens Een vet verhaal Brouwland, 26 mei 2012 Vet Dit verhaal gaat over zuurstof en vet Verzadigde vetzuren worden onder invloed van zuurstof omgezet in onverzadigde

Nadere informatie

Uitwerkingen. T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen

Uitwerkingen. T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen Uitwerkingen T2: Verbranden en Ontleden, De snelheid van een reactie en Verbindingen en elementen 2008 Voorbeeld toets dinsdag 29 februari 60 minuten NASK 2, 2(3) VMBO-TGK, DEEL B. H5: VERBRANDEN EN ONTLEDEN

Nadere informatie

Aan de staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer De heer drs. P.L.B.A. van Geel Postbus GX Den Haag

Aan de staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer De heer drs. P.L.B.A. van Geel Postbus GX Den Haag Aan de staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer De heer drs. P.L.B.A. van Geel Postbus 30945 2500 GX Den Haag DATUM 26 oktober 2006 KENMERK CGM/061026-01 ONDERWERP Advies

Nadere informatie

CHEMIE OVERAL. Nieuw in 6e editie 2011 Chemie Overal 3h en 3v

CHEMIE OVERAL. Nieuw in 6e editie 2011 Chemie Overal 3h en 3v Nieuw in 6e editie 2011 Chemie Overal 3h en 3v Opbouw leerboek Elk hoofdstuk begint met een hoofdstukschema. Daarin vindt u een overzicht van de paragrafen, experimenten en de leerling-ict van dat hoofdstuk.

Nadere informatie

SV-513 METHODIEK VOOR HET VASTSTELLEN VAN DE DUURZAAMHEID VAN NATUURLIJKE AFBRAAK (D-NA) VAN GECHLOREERDE ETHENEN

SV-513 METHODIEK VOOR HET VASTSTELLEN VAN DE DUURZAAMHEID VAN NATUURLIJKE AFBRAAK (D-NA) VAN GECHLOREERDE ETHENEN SV-513 METHODIEK VOOR HET VASTSTELLEN VAN DE DUURZAAMHEID VAN NATUURLIJKE AFBRAAK (D-NA) VAN GECHLOREERDE ETHENEN ing. J.E. Dijkhuis (Bioclear B.V.) ir. J.B.M. van Bemmel (Bioclear B.V.) ir. M.J.C. Henssen

Nadere informatie

Modelberekeningen. 1 Geohydrologische berekeningen

Modelberekeningen. 1 Geohydrologische berekeningen Modelberekeningen 1 Geohydrologische berekeningen 1.1 Inleiding Ter onderbouwing van de beheersmaatregel zijn geohydrologische berekeningen uitgevoerd, waarmee de grondwaterstroming door het scherm kan

Nadere informatie

Studiehandleiding Biochemie I

Studiehandleiding Biochemie I Studiehandleiding Biochemie I 2006-2007 1 Proeftentamen Biochemie I 1. Vul de juiste term uit de lijst op de open plaatsen in onderstaande tekst in. Elke term mag maar éénmaal worden gebruikt maar niet

Nadere informatie

Algemene Informatie saneringen :

Algemene Informatie saneringen : Over igma-remediation.com igma-remediation.com is importeur van diverse zeer innovatieve bio-remediatie producten en bio-gebaseerde reinigings-, onderhouds- en oplosmiddelen die problemen met koolwaterstoffen

Nadere informatie

Scheikunde Chemie Overal Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 15 Hoofdstuk 18

Scheikunde Chemie Overal Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 15 Hoofdstuk 18 Scheikunde Chemie Overal Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 15 Hoofdstuk 18 Reactietypen Substitutiereactie Een atoom(groep) wordt vervangen door een andere atoomgroep. Bij halogenen gebeurt dat alleen onder straling.

Nadere informatie

Oefenvragen Hoofdstuk 4 Chemische reacties antwoorden

Oefenvragen Hoofdstuk 4 Chemische reacties antwoorden Oefenvragen Hoofdstuk 4 Chemische reacties antwoorden Vraag 1 Geef juiste uitspraken over een chemische reactie. Kies uit: stofeigenschappen reactieproducten beginstoffen. I. Bij een chemische reactie

Nadere informatie

Verbetert huidconditie en stimuleert haargroei

Verbetert huidconditie en stimuleert haargroei Verbetert huidconditie en stimuleert haargroei Welkom bij Luding Esthetica care Hooft nieuw concept Mesotherapie is een goede vorm van behandeling voor: voorkomen van haaruitval, Wat mag u verwachten?

Nadere informatie

Hergebruik van recirculatiewater in de aardbei stellingteelt

Hergebruik van recirculatiewater in de aardbei stellingteelt Hergebruik van recirculatiewater in de aardbei stellingteelt Bij de teelt van aardbeien op stellingen is het mogelijk om water en mineralen optimaler te gebruiken. Van de bemesting (stikstof en fosfaat)

Nadere informatie

Opdracht 1 In deze opdracht doe je experiment 1, je kunt deze vinden op de website op de pagina Practicum.

Opdracht 1 In deze opdracht doe je experiment 1, je kunt deze vinden op de website op de pagina Practicum. Opdracht 1 In deze opdracht doe je experiment 1, je kunt deze vinden op de website op de pagina Practicum. Daarna beantwoord je de volgende vragen: 1. In beide gevallen wordt het eiwit langzaam vast. Dit

Nadere informatie

PHA productie uit Organische reststromen. BIONND THE FUTURE. 8 mei 2014 Henk Doddema

PHA productie uit Organische reststromen. BIONND THE FUTURE. 8 mei 2014 Henk Doddema PHA productie uit Organische reststromen. BIONND THE FUTURE 8 mei 2014 Henk Doddema Meer dan 300 soorten bacteriën kunnen PHA s maken en opslaan in hun cellen Rhodomonas sp. Halomonas sp. Alcaligenes (nu

Nadere informatie

AutoScan Mobile. AutoScan Mobile 2012 AUTODATA Nederland BV 1

AutoScan Mobile. AutoScan Mobile 2012 AUTODATA Nederland BV 1 AutoScan Mobile AutoScan Mobile 2012 AUTODATA Nederland BV 1 Inhoud Welkom bij AutoScan Mobile... 3 Hoe gebruik ik AutoScan Mobile?... 3 Toevoegen aan favorieten (iphone)... 5 Tovoegen aan favorieten (Android)...

Nadere informatie

Spreekbeurt menselijk lichaam. Door Lara Sieperda.

Spreekbeurt menselijk lichaam. Door Lara Sieperda. Spreekbeurt menselijk lichaam. Door Lara Sieperda. Inleiding. Ik hou mijn spreekbeurt over het menselijk lichaam. Omdat ik later kinderarts wil worden en ik het heel interessant vind. Ons lichaam. Het

Nadere informatie

Foto voorpagina: worker in coveralls and mask takes a sample of the soil in the contaminated area,

Foto voorpagina: worker in coveralls and mask takes a sample of the soil in the contaminated area, Documenttitel: Lesbrief Bètasimulatie Bodem-Redox Auteurs: Durk Veenstra, Bètasteunpunt Wageningen Lisanne Keijzer, Bètasteunpunt Wageningen Jan Jaap ter Horst, Scholengemeenschap Pantarijn Wageningen

Nadere informatie

Noordeinde Clinic biedt onderzoek, behandeling en advies bij onverklaarbare gezondheidsklachten

Noordeinde Clinic biedt onderzoek, behandeling en advies bij onverklaarbare gezondheidsklachten Chronische pijn, fibromyalgie, chronische vermoeidheid, niet lekker in je vel zitten en andere onverklaarbare klachten. De huisarts kan niets voor u doen en u komt er maar niet verder mee. Deze situatie

Nadere informatie