ZOMER 2009 Een hele fijne warme zomer Met veel duikplezier

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ZOMER 2009 Een hele fijne warme zomer Met veel duikplezier"

Transcriptie

1 Hellevoetse onderwatersport vereniging OKÈ ZOMER 2009 Een hele fijne warme zomer Met veel duikplezier

2 Hellevoetse Onderwatersport Vereniging Oké Secretariaat: Uniceflaan PA Hellevoetsluis tel: Postbank Giro: Rabobank Rek.nr Voorzitter: Nils Beek Secretaris: Hans Willegers Penningmeester: Ilco van Scheijndel Bestuurslid: Cor Terlouw Bestuurslid: Cor v.d. Jagt Bestuurslid: Peter Ouwens Bestuurslid Wietse de Vries Alle bestuursleden: Conditietrainers: Guido Levels Arno Pronk Reservetrainer: Luc Coenen Opleidingen: Teun Roest Redactie: Sjaan & Cor Terlouw Kascontrole: John Bröckling Guido levels Lief & Leed: Ledenadministratie: Luc Coenen NUMMER KAMER VAN KOOPHANDEL ROTTERDAM: INSCHRIJFNUMMER NOB: 122 KWARTAALCONTRIBUTIE VERENIGING 43,00 REKENINGNUMMER RABOBANK: GIRONUMMER POSTBANK: WEBSITE: WEBMASTER: ADVERTENTIES: 45,-(A4), 22,50(A5), 11,25(½A5)

3 Van de voorzitter Een goede start. Het eerste deel van het duikseizoen zit er inmiddels weer op. Het mooie weer heeft zeker meegewerkt aan een goede start. Met mooie duiken, waarbij een aantal leden weer een ster erbij gehaald hebben. En laten we de evenementen niet vergeten. Zo werd het afgelopen weekend een oude traditie in ere hersteld: het biologie weekend. Met de vele leden én aanhang is het zeker geslaagd te noemen. Helemaal gezien de leden die tijdens dit weekend zijn geslaagd voor de specialisatie Onderwater biologie. Voor één van onze leden was dit zelf nummer zes, zodat we er weer een viersters duikster bij hebben. Een idee om deze oude traditie terug te halen? De zomerstop komt al weer met rasse schrede dichterbij. Ondanks alle plannen voor (verre) vakanties onder of boven water, hoeven we de vereniging niet echt te missen. Ook deze zomer zal er weer iedere dinsdagavond worden gedoken. Een gezellige manier om in contact te blijven en je doet meteen nog ervaring op voor weer het volgende brevet. En zo n avondduik kan natuurlijk niet zonder debriefing in de Okeet. Kom dus met grote getale. Rest mij nog iedereen een prettige vakantie te wensen met veel (duik)plezier. Nils Beek.

4 Inhoud Onderwerp Pagina Colofon 1 Van de voorzitter 2 Inhoud 3 De veiligheid van een duiktraining 4 Wist u dat 5/6 04:05:06:07:08:09 7 Diepe duiken 8/10 Waarom is bier drinken goed 12/14 FOTO WEDSTRIJD Geschiedenis van het duiken 16/22 Hoi Budy`s 23/24 Hulpmiddel voordat je gaat duiken 25/26 Tegeltjes 27/28 Bereikbaarheidslijst 29 Hallo kompasduikers 30/32 De gouden regel 34 Allemaal heel veel zomer/duik plezier en maak ons blij met een hoop kopij voor het volgende clubblad.

5 De veiligheid van een duiktraining Black-outs Mensen ademen automatisch. De ademhalingsreflex ontstaat doordat het CO2 gehalte in ons bloed een bepaalde drempel overschrijdt. Om langer onder te kunnen blijven tijdens apnea-oefeningen gaan sommige duikers bewust hyperventileren (snel en oppervlakkig ademen). Hyperventilatie veroorzaakt een zgn. hypocapnie, een verlaging van de CO2 spiegel in het bloed zonder dat de concentratie van O2 stijgt. Hierdoor blijft de prikkel om te ademen, waarvoor de CO2 normaliter zorgt, langer uit en zal de duiker zich comfortabeler voelen tijdens een zekere periode van een apnoe. Wanneer je teveel hyperventileert kunnen draaiingen optreden en kan je je bewustzijn verliezen. Conclusie: opletten bij het hyperventileren voor oefeningen! Of nog beter gewoon niet doen. Verdrinking Als zoet water in de longen komt, neemt de bloedcirculatie dit onmiddellijk door osmose op via de alveoolwand. De hoeveelheid water die door osmotische kracht in de circulatie kan komen, is in enkele minuten 60 à 150 % van het oorspronkelijk bloedvolume (5 l bij een volwassene). Doordat er meer vloeistof rondpompt wordt het hart snel overbelast. Bovendien worden de rode bloedlichaampjes bolletjes (doordat ze water opnemen) en barsten ze. Gevolgen zijn zuurstofnood in het hele lichaam, hartprikkeling en hartfibrillatie (doordat de gebarsten bloedplaatjes kalium vrijgeven) en beschadiging van lever en nieren. In chloorwater zal het chloor de cellen van de longalveolen en de surfactant (de chemische laag in de longblaasjes die deze openhoudt) verbranden, waardoor het water nog sneller zal binnendringen in de bloedbanen. Groeten Peter Ouwens

6 WIST JE DAT : Luc ook kan duiken met ÉÉN handschoen 9 graden. Hij niet wist dat je beter met Kees G kon duiken. Dat het dan 3 graden warmer is. Wij hier mee allemaal heel erg verrast waren. Wij allemaal met KEES G willen duiken. Je moet oppassen met je vinnen aantrekken. Voor dat je het weet je vinger breekt. Niels z'n middelvinger heeft gebroken. Hij dat eerst niet door had. Arie een "opdonder" heeft gehad. Albert vriendje is met twee parkeerwachtsters. Greetje twee duikers achter zich aan had bij Scharendijke. Ruud vaak wat kwijt is...maar ook weer terug vindt. Kees, Pia en Peter met ballonnetjes spelen. Guido met een thermoskan duikt. Jan tot op het laatste moment voor de duik wacht om z'n contactlenzen uit te doen. De meeste mensen ze indoen om iets te zien. Albert wat te naaien heeft in zijn nachtkastje. Peter de kast in loopt met bier. Joke wat te naaien heeft gekocht omdart haar zak kapot is. Een ezel zich niet 3 keer stoot aan dezelfde drempel Cor v/d J elke keer weer een nieuwe drempel zoekt.

7 Albert een Tom Tom heeft met een grote mond. Zijn Tom Tom uit zijn eigen uitgeschakeld. Het meestal zo is als de batterij leeg is. Wij er weer een nieuwe duikstek bij hebben Schar Oke. Het daar helemaal niet druk is. Je er maar eens moet gaan duiken waarom. Er weer een Bio Weekend is geweest. Het erg gezellig was. Sjaan P en Pia een zakdoek nodig hadden. Ze hebben zitten klaverjassen met Jan en Cor T. Albert stroom niks vind hij een luie duiker is. Cor Terlouw NIET wil dat iedereen weet dat hij afgelopen weekeinde op de boerderij ook in de kast heeft gestaan. Cor T het nog niet eens zo vervelend vond dat hij in de kast had gestaan maar er ten aanzien van alle aanwezige leden op dit weekeind UIT IS GEKOMEN. Arie L een stukje wil schrijven over kompas lezen. Hij zijn kompas kwijt is voor het stukje. Bij Cor T bruin water uit zijn flitser kwam. MAAR WEL SCHRIJVEN

8 De 7e augustus van dit jaar krijgen we om 5 minuten en 6 seconden na 4 uur de volgende tijdsaanduiding: 04:05:06:07/08/09 Dit zal nooit meer voorkomen! DE REDACTIE

9 Diepe Duiken. Diep duiken kan erg tot de verbeelding spreken binnen de duikgemeenschap, helaas is voor sommige de maximale diepte die iemand heeft bereikt een graadmeter over iemand zijn vaardigheden en capaciteiten als duiker. Terwijl Bounce Diving (Een snelle afdaling op een lucht mengsel tot dieptes voorbij de -50mtr gevolgd door een directe opstijging) een veel gebruikte methode is om een zo n groot mogelijke diepte in het logboek te krijgen zijn de vaardigheden van een duiker absoluut niet gerelateerd aan de maximale diepte welke hij op zijn conto heeft staan. Een betere manier om een duiker te beoordelen zou zijn aan de hand van hoe iemand een goed geplande en doordachte technische duik maakt naar een bepaalde diepte met als doel een bepaalde exploratie of andere bezigheid onder water. Natuurlijk is duiken ook een avontuurlijke sport waarbij diep duiken één manier om dat avontuur te bereiken. Echter bij het maken van diepe duiken puur en alleen met als doel diep te gaan voor het diep gaan kun je grote vraagtekens zetten. Voor andere is duiken gelukkig een bezigheid om te genieten van de onderwater wereld waarbij dieper gaan een onderdeel is van deze exploratie van de onderwater wereld, en zo zou het ook moeten zijn. Diepe duiken worden vergezeld van extra risico s en de drang naar diepe duiken zou afgeremd moeten worden door de noodzaak van additionele materialen en vaardigheden die noodzakelijk zijn voor dit soort duiken. Het kan lastig zijn om een definitie te geven voor wat nu een diepe duik is. Voor een beginner met maar een paar duiken in het logboek is -15 meter al een diepe duik. Voor de wat gevorderde duiker kan dit - 30mtr zijn. Een stilzwijgende regel binnen de duikgemeenschap is dat -30mtr en dieper over het algemeen gezien wordt als een diepe duik.

10 Risico s van Diep Duiken: Ook al zitten er per definitie risico s aan duiken in het algemeen, laat het duidelijk zijn dat duiken op en voorbij de recreatieve limieten extra gevaren en risico s met zich mee brengen. Het risico van decompressie ziekte neemt toe met de snel afnemende maximale bodemtijden (NDL) als er gedoken wordt voorbij de -30mtr grens. Slecht licht, vaak slechter zicht, kou en onbekendheid met de omgeving zijn allemaal factoren welke kunnen bijdragen aan de effecten van inert gas narcose. Inert gas narcose betekend dat nauwlettend controleren van de diepte, tijd en luchtverbruik onnauwkeuriger wordt juist daar waar extra aandacht nu juist gewenst is. Daarnaast is er bij vele duikers een psychologische angst voor donker en diepte. Juist deze angst kan de effecten van inert gas narcose juist extra versterken alsook nog bijdragen aan andere problemen. Luchtverbruik neemt toe niet alleen door de toegenomen diepte maar ook door kou, spanning, soort duik en ademen op diepte. Ondanks al deze risico s kan een duiker die deze risico s aanvaard en hier maatregelen tegen neemt, zoals goede training en apparatuur, nieuwe duikstekken, wrakken en bijzondere levensvormen ontdekken welke zich alleen op een bepaalde diepte bevinden. Diep Duiken Categorieën Het is belangrijk om in het achterhoofd te houden dat diep duiken niet voor iedereen is weggelegd ongeacht hoelang iemand al duikt. Een veteraan in ondiepe rifduikjes hoeft zich niet te schamen dat hij geen extreem diepe duiken maakt of wil gaan maken. Desalniettemin kan het voor de discussie handig zijn om enige categorieën aan te geven in diep duiken Meters Toenemende voorzichtigheid en ervaring is nodig voor de meeste duikers. Nerveuze en onervaren duikers moeten goed nadenken voordat ze zich in deze regio bevinden.

11 Ervaren duikers moeten extra voorzorgsmaatregelen nemen met betrekking tot zichzelf, duikplan en buddy Meters Dit zijn de soort duiken welke enkel en alleen gedaan zouden moeten worden door ervaren duikers welke zich terdege bewust zijn van de gevaren. Luchtverbruik, inert gas narcose en kou zijn hier duidelijk merkbaar. Deze dieptes zijn voor ervaren duikers met de nodige back-up materialen en alleen onder de juiste water condities. Feitelijk moeten deze duiken ook met trimix mengsels gemaakt worden en niet meer op lucht Meters Recreatieve duikers zouden hier ver vandaan moeten blijven. Luchtverbruik en inert gas narcose zijn hier op een dergelijk niveau dat alleen technische duikers met de juiste ademgassen zich hier zouden mogen begeven. Zuurstofvergiftiging gaan nu zeker deel uitmaken van de duik en worden factoren waar rekening mee gehouden dient te worden. Duiken in deze regionen vereisen een hoog niveau van mindset, capaciteit, aanpassingsvermogen, materiaal en ervaring. Dit soort duiken zijn dan ook maar voor weinig mensen weggelegd en vereisen het gebruik van Trimix mengsels. >60 Meter Deze dieptes zijn enkel en alleen weggelegd voor ervaren technische duikers welke de materialen, gassen, training en ervaring hebben om dit soort duiken te maken. Ook moet er bij dit soort duiken gebruik gemaakt worden van trimix mengsels welke aan de oppervlakte niet meer adembaar zijn waardoor extra zorg besteed zal moeten worden aan de gebruikte ademgassen.

12

13 WAAROM IS BIER DRINKEN GOED 1. Bier is goed tegen hartinfarcten Een bierdrinker loopt 40 tot 60 procent minder risico op een hartinfarct dan geheelonthouders. Een halve liter bier per dag geldt als maatstaf. 2. Bier beschermt je tegen een beroerte De bestanddelen van bier voorkomen dat je bloed gaat klonteren. 3. Bier is goed voor je bloeddruk Artsen uit Nederland en van de universiteit van Harvard hebben aangetoond dat een gematigd bierverbruik je bloeddruk onder controle houdt, aldus het Laatste Nieuws. 4. Bier kan diabetes verhinderen. Bierdrinkers hebben zelden te kampen met suikerziekte (diabetes mellitus). 5. Bier verbetert je geheugen Bierdrinkers maken minder kans op Alzheimer en dementie. 6. Bier bezorgt je stevige botten Bier heeft een positieve invloed op je beendergestel en beschermt tegen osteoporose. 7. Bier laat je langer leven Wie een of twee glazen bier per dag drinkt, leeft langer. 8. Bier is goed tegen diarree De microculturen in bier bestaan uit azijn- en melkzuren. Deze stoffen beperken de cultuur van darmkiemen die diarree veroorzaken. 9. Bier helpt tegen stress Onderzoekers van de universiteit van Montreal hebben vastgesteld dat een paar glazen bier per dag de druk op het werk doen afnamen. Niet-drinkers zouden met meer stress te kampen hebben. 10. Bier voorkomt nier- en galstenen Finse onderzoekers beweren dat het magnesiumgehalte in een halve liter bier het risico op nierstenen met 40 procent doet afnemen.

14 11. Bier helpt tegen slaapstoornissen. Hop is een natuurlijk kalmeringsmiddel. s Avonds een glas bier drinken blijkt een afdoend slaapmiddel te zijn. 12. Bier kan je beschermen tegen kanker Bier bevat polyfenolen die de groei van tumoren in toom houden. 13. Bier zorgt voor een schone huid Bepaalde vitaminen in bier regeneren de huid en zijn goed voor de opbouw van pigment. Je huid wordt gladder en meer flexibel. 14. Bier is goed tegen verkoudheden Wie warmt bier drinkt, is minder snel verkouden. Warm gerstenat bevordert de bloedsomloop en de ademhaling, helpt tegen gewrichtspijn en versterkt je immuunsysteem. Tip: verwarm een flesje bier au bain- marie en leng aan met vier lepels honing. 15. Bier beschermt zwangere vrouwen Een gebrek aan foliumzuur kan een oorzaak zijn van vroeggeboorte en misvormingen van de foetus. Een liter bier bevat meer dan onze dagelijkse behoefte. Alcoholvrij bier is bijgevolg een aanrader voor zwangere vrouwen. 16. Bier scherpt de eetlust aan De bestanddelen van hop, het koolzuur en de alcohol in bier stimuleren de spijsverteringssappen en stimuleren de eetlust. 17. Bier voorkomt maagzweren Anderhalve liter bier per week remt de aangroei van bacteriën (helicobacter pylori) die een ontsteking van de maagwand kunnen veroorzaken waardoor het risico op maagzweren afneemt. 18. Bier is een snelle dorstlesser De bestanddelen van bier zorgen er voor dat je dorst sneller gelest wordt dan wanneer je een glas helder, fris water drinkt. 19. Bier helpt je afvallen Studies tonen aan dat mensen die - weliswaar met mate - bier drinken, minder overgewicht vertonen dan niet-drinkers. Bier bevordert immers de stofwisseling. Een glas bier bevat

15 bovendien minder calorieën dan bijvoorbeeld dezelfde hoeveelheid appelsap. 20. Bier zorgt voor mooier haar Bier bevat mineralen en vitaminen die je haar verzorgen. Een bierspoeling geeft je haar meer kracht en volume. En geen paniek: de biergeur is na enkele minuten vervlogen

16 Foto Wedstrijd 2010 Ondanks dat ons een lange prachtige zomer met veel mooie duiken te wachten staat wil ik alvast over de donkere, natte winteravonden beginnen. Vorig jaar hebben we een geslaagde foto wedstrijd gehouden waar een hoop mooie, verassende foto s getoond werden. Dat willen we in februari 2010 weer doen maar om de resultaten van 2009 te kunnen doen verbleken roepen we jullie nu alvast op om deze zomer fanatiek te gaan fotograferen. Om andere mensen een kans te geven om te winnen zullen de categorien voor 2010 iets anders ingedeeld worden, deze zullen bestaan uit: - De Beste Foto Nederland; - De Beste Foto Buitenland; - De Beste Foto met Model; - Afgelopen jaar hebben we nauwelijks foto s met een model gezien en dit willen we graag veranderen en vandaar een categorie foto s met model. Een goed model haal je niet zomaar ergens vandaan en daarom zijn de twee mooiste leden van de vereniging (de evenementencommissie) beschikbaar voor het betere modellenwerk. Dus pak je camera en gebruik deze zomer om veel prachtige foto s te maken! Vriendelijk groeten, De evenementencommissie

17 Geschiedenis van het duiken 500 VC Tijdens een zeeoorlog werd de Griek Scyllias op een schip gevangen gezet door de Perzische koning Xerxes I. Toen Scyllias vernam dat Xerxes een Grieks flottielje ging aanvallen, kon hij een mes buitmaken en overboord springen. De Perzen konden hem niet vinden in het water en dachten dat hij verdronken was. 's Nachts kwam Scyllias boven water en sneed alle ankertrossen van de Perzische schepen door. Hij gebruikte een rietstengel als snorkel om onopgemerkt te blijven. Daarna zwom hij nog 9 km om zich terug bij de Grieken te voegen Uitvinding van de eerste duikklok Von Guericke, een Engelse natuurkundige stelt een gasbel vast in het oog van een slang die gecompresseerd en gedecompresseerd was. Dit was de eerste vaststelling van bends Edmund Halley legt een patent neer op een duikklok die verbonden is met een vat, gevuld met lucht. Om de lucht in de duikklok te verversen werd er telkens een nieuw gevulde ton omlaag gelaten. Met deze klok werden duiken tot 20 m en 90 minuten ondernomen. Hiermee werd het praktische gebruik van duikklokken aangetoond De Engelsman John Lethbridge bouwt een" duikmachine" die vanaf de oppervlakte bevoorraad word met perslucht. De duiker kan hiermee een half uur op 20 m blijven. Hij kan zijn armen in het water steken door lederen mouwen. Het water word buitengehouden door de mouwen in te smeren met vet. Deze machine werd lange jaren succesvol gebruikt voor bergingswerk. Halley's duikklok, laat 17 de eeuw. Tonnen gevuld met lucht zorgden voor verse lucht in de duikklok De Amerikaan John Smeaton verfijnt de duikklok. Zij krijgt een handpomp aan boord om verse lucht binnen te pompen. Ook word een terugslagklep gemonteerd om te verhinderen dat, als het pompen stopt, de lucht terug ontsnapt langs de aanvoerdarm. In 1790 werd de klok gebruikt in Ramsgate (Engeland) voor bergingswerken Charles Anthony Deane, een Engelse uitvinder legt patent neer voor een rookhelm bij brandbestrijding. Na enkele jaren werd de helm ook gebruikt als duikhelm. De helm werd op zijn plaats gehouden door gewichten, lucht werd voorzien door een darm vanaf de oppervlakte. In 1828 maakten Charles en zijn broer ook een duikpak. Het pak zat niet vast aan de helm. Er waren enkel linten om het pak op te houden. De duiker kon dus niet voorover buigen zonder het risico te lopen om te

18 verdrinken. Toch werd het apparaat met succes gebruikt voor bergingswerk waaronder het verwijderen van de HMS Royal George in 1834-' Het eerst bruikbare SCUBA* apparaat werd ontwikkeld door de Engelsman William James. Het bevatte een cilindrische gordel die rond de buik van de duiker werd bevestigd. De werkdruk bedroeg 45 kg/cm 2. Het is onduidelijk of het apparaat ooit in werkelijkheid gebruikt werd. SCUBA: Self containing underwater apparatus Augustus Siebe, een Duitse, in Engeland wonende uitvinder, gebruikt de helm van Deane (zie 1823) om een waterdicht rubberen duipkak te maken. Het gesloten pak, aangesloten op een pomp aan de oppervlakte werd het eerste effectieve standaard duikpak. Het pak was het prototype van de nu nog steeds in gebruik zijnde helmen en pakken. In zijn in memoriam word Siebe omschreven als de vader van het duiken. Model van Siebe's duikpak Siebe's duikuitrusting werd gebruikt voor de berging van het Britse oorlogsschip HMS Royal George. Het schip met 108 kanonnen zonk in 1723 bij Spithead op een diepte van 25 m. De "SIEBE IMPROVED DIVING DRESS" word de standaarduitrusting van de Royal Engineers. Gedurende deze berging, die duurde tot 1843, rapporteerden de duikers te lijden aan reuma en koude, zonder twijfel symtomen van decompressieziekte. Ook valt op te merken dat hier voor het eerst het buddy-systeem gebruikt werd Met de ervaringen, opgedaan bij de berging van de HMS Royal George werd de eerste duikschool van de Royal Navy opgericht De eerste onderwaterfoto werd gemaakt door William Thompson. William was ingenieur en amateur fotograaf. Om de pijlers van een brug te controleren zette hij een camera in een houten kist en liet deze tot 6 meter zakken. De belichting duurde 10 minuten. Ondanks het feit dat de kist onder water liep slaagde William erin om de foto te ontwikkelen. De foto toonde zand en contouren van met waterplanten begroeide bazaltblokken De Fransmannen Benoit Rouquarol en Auguste Denayrouse, een mijningenieur en een marineluitenant leggen een patent neer voor een apparaat om onder water te ademen. Het is een horizontale stalen tank met samengeperste lucht (ong 17-24bar) op de rug van een duiker. De lucht komt via een reeks kleppen in een mondstuk. Gepatenteerd als AEROPHORE geeft het apparaat alleen lucht als de duiker inademt. Dit apparaat dat werkt met een membraan is gevoelig voor de waterdruk. In feite is dit de eerste ontspanner voor onderwatergebruik. De duiker is verbonden met de oppervlakte door een darm die verse lucht in de lagedruktank pompt. Het is echter mogelijk de verbinding met de darm te verbreken en enkele minuten te duiken met enkel lucht uit de tank. De AEROPHORE is de voorloper van de moderne

19 duikuitrusting. Het apparaat werd gebruikt door de Franse en andere zeemachten. Het komt ook te voorschijn in Jules Verne's boek mijlen onder zee. Aerophore, voorloper van de moderne duikuitrusting 1873 Dr. Andrew H. Smith, chirurg bij de New York Bridge Company brengt een rapport uit over arbeiders die verschijnselen van bends vertoonden na werken in gepressuriseerde caisson's. Bij het verschijnen van het rapport, dat herdrukken aanraadde bij bends, waren de werken echter afgelopen. Het rapport maakt geen melding van de oorzaken van decoziekte namelijk stikstofbellen Een Engelse koopvaarder Henry A. Fleuss ontwikkeld het eerst werkbare gesloten duikcircuit dat samengeperste zuurstof gebruikt i.p.v. perslucht. In dit prototype, de voorloper van de modere gesloten circuit uitrustingen, werd koolstofdioxide uitgefilterd door koord die gedrenkt was in bijtende pottas zodat de uitgeademde lucht terug gebruikt kon worden. Ook ontstonden er op die manier geen bellen in het water. Ondanks de dieptebeperking, zuivere zuurstof word toxisch dieper dan 7m (een feit dat niet gekend was in die tijd), liet het apparaat bodemtijden tot 3 uur toe. In 1880 werd het apparaat gebruikt door de Engelsman Alexander Lambert om in een ondergelopen tunnel te gaan en op 20m diepte en 300m in de tunnel de deur van een luikgat te sluiten De Fransman Paul Bert publiseerd La Pression Barometrique, een duizend pagina's tellend werk over zijn fysiologische studies aangaande de drukveranderingen. Hij toont aan dat decoziekte voortkomt uit de vorming van stikstofbellen. Hij stelt langzaam opstijgen voor om het probleem te vermijden. Hij toont ook dat de pijn verzacht kan worden door herdrukken. Bert legt de link tussen de waarnemingen van Boyle in de 17 de eeuw en de symtomen van de caissonarbeiders in de 19 de eeuw Louis Boutan, zoöloog aan de Sorbonne, gaf tijdens de zomer colleges en deed onderzoek aan het Arago-laboratorium voor oceanografie in het zuiden van Frankrijk. Hij kreeg het idee om onderwaterfoto's te maken als hulpmiddel bij zijn studies. Hij ontwierp verschillende modellen onderwatercamera's. Afhankelijk van de diepte moest hij 10 tot 30 minuten belichten. Om deze problemen op te lossen ontwikkelde hij samen met een electrotechnisch ingenieur de voorloper van de flitslamp in Het eerste onderwater fototoestel. Door de katrol kon het toestel in de hoogte bijgesteld worden In 1906 vroeg de Britse regering aan John Scott Haldane, een eminente Schotse

20 natuurkundige om onderzoek te doen naar de preventie van decoziekte. Twee jaar later publiceren Haldane, Arthur E. Boycott en Gaybon C. Damant hun grensverleggend geschrift over decoziekte. De hyperbare experimenten werden gedaan met geiten. The prevention of compressed air ilness legt het grondvlak voor de decompressie in stages. Tabellen gebaseerd op dit werk werden snel aangenomen door de Britse Royal Navy en later de U S Navy en besparen hierdoor veel duikers de bends De US Navy test de tabellen van Haldane, Boycott en Damant Eerste verfilming van Jules Verne's mijlen onder zee door Jack Williamson. De onderwateropnamen gebeurden vanuit een "photosphere". De camera en de cameraman stonden droog,de opnamen werden gemaakt door een patrijspoort. De observatiebol hing in zijn geheel onder de kiel van een schip Onderzoek naar het gebruik van helium voor diepe duiken in de USA De eerste onderwater kleurenfoto's werden gemaakt door de ichtyoloog (vissenkundige) W.H. Longley. De film was 1600 maal trager dan de film's die we nu kennen. Om een beeld te bevriezen werden op een vlot aan de oppervlakte ladingen van 1 pond magnesium tot ontbranding gebracht. Dit was een zeer gevaarlijke bezigheid voor de toeschouwers! Het zou bijna 30 jaar duren voor de volgende onderwaterfoto werd gemaakt Eerste experimentele duiken met helium en zuurstof. Tot aan het begin van WO II hielden de Amerikanen het monopoly op het gebruik van helium Duik van William Beebe in een bathysfeer tot 434m 1930 Guy Gilpatric, Amerikaan en voormalig piloot doet in Zuid Frankrijk proeven met rubberen duikbrillen en glazen lenzen. In het midden van de jaren 30 waren gezichtsmaskers, vinnen en snorkels in gebruik. Vinnen werden gepatenteerd door de Fransman Louis de Corlieu in Ze werden zwemmende propellers genoemd. De moderne duikbril (bedekking van neus en ogen i.p.v. enkel de ogen) was een opeenvolging van ideeën van verschillende mensen o.a. de Rus Alec Kramarenko, de Fransmannen Yves Le Prieur en Maxime Forjot. In 1934 schrijft Gilpatric over zijn avonturen in de Middellandse zee in de Saturday Evening Post en in 1938 publiseerd hij The compleat Goggler, het eerste boek over amateurduiken en jagen. Onder de lezers een luitenant van de Franse marine genaamd Jaques Cousteau De Franse marinekapitein Yves Le Prieur past de uitvinding van Rouquarol - Denayrouse aan door een speciaal ontworpen klep te combineren met een hogedruktank (100 bar) om de duiker de vrijheid te geven, zonder darmen of kabels. Het apparaat had geen ontspanner. De duiker kreeg verse lucht door een kraan terwijl de uitgeademde lucht ontsnapte onder het duikmasker. Op het einde van de jaren 30 gebruikte Cousteau dit apparaat. Hij schreef in "The Silent World": Het voortdurende binnenstromen van lucht liet slechts korte duiken toe William Beebe en Otis Barton duiken tot 924m in een bathysfeer bij Bermuda. Deze duik was een record dat 14 jaar standhield.

21 1936 Stichting van de eerste SCUBA* duikclub door Le Prieur. * Self Containing Underwater Apparatus 1938 Edgar End en Max Nohl maken de eerste gewilde saturatieduik. Zij zaten gedurende 27 uur op een diepte van 33m in een hyperbare kamer in Milwaukee. De decompressie bedroeg 5 uur en toch kreeg Nohl de bends Gedurende de 2 de wereldoorlog opereerden Italiaanse duikers vanuit miniduikboten met een gesloten circuit uitrusting om bommen te plaatsen onder Britse oorlogs- en koopvaardijschepen. Later in de oorlog gebruikten de Britten deze technologie om het Duitse slagschip TIRPITZ te laten zinken Jaques Yves Cousteau (een Franse marineluitenant) en Emile Gagnan (Ingenieur bij Air Liquide) werken samen om een gasregelaar uit een auto om te bouwen tot een ademautomaat. Voor deze tijd gaven alle apparaten continu lucht of moesten ze manueel aan en uitgezet worden. Cousteau en Gagnan monteren het nieuwe apparaat met 2 darmen en een mondstuk op 2 flessen. In januari 1943 test Cousteau het apparaat in de Marne. Na een modificatie (de in- en uitlaatklep werden op dezelfde hoogte geplaatst) werd er patent neergelegd voor de AQUALONG. De Gagnan- Cousteau ontspanner veranderde het duiken fundamenteel. Zijn simpele en solide constructie voorzagen in een goedkoop en solide apparaat voor sporduikers. Air Liquide commercialiseerde het toestel maar kon niet voldoen aan de vraag. Concurenten probeerden de markt in te nemen door namaak of kleine wijzigingen aan het ontwerp. In elk geval, de ontdekking bracht een revolutie teweeg in de verkenning van de aarde. Zoals de Portugezen en de Spanjaarden in de 15 de eeuw hun kennis van de wereld verdubbelden, zo openden Cousteau en Gagnan de weg om een groot deel van de aarde te verkennen. Zij gaven de mogelijkheid voor uitgebreid onderzoek aan wetenschappers, ingenieurs en... sportmannen. Zomer en herfst 1943 Cousteau maakte met 2 vrienden, Frederic Dumas en Philippe Tailliez meer dan 500 duiken. De diepte werd systematisch opgedreven. In oktober duikt Dumas tot 70 meter en ervaart voort het eerst "de dronkenschap van de diepte" In augustus maakt Dumas een recordduik tot 94m in de Middellandse zee Otis Barton duikt met een aangepaste bathysfeer tot 1372m voor de kust van Californië Publicatie van "The silent world" in het engels geschreven door Cousteau en Dumas. Het boek is een kroniek over de ontwikkeling van de AQUALONG. Jaren 50 Ballonvaarder Auguste Piccard ontwerpt, samen met zijn zoon Jacques, een bathyscaap. De bathyscaap is, in tegenstelling tot de bathysfeer, volledig onafhankelijk van het moederschip. Op 15 februari 1954, voor de kust van Frans West Afrika duikt een bathyscaap met aan boord Georges S. Houot en Pierre-Henri Willm tot een diepte van 4052m.

22 1957 Oprichting van BEFOS - FEBRAS (Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en- Sport Fédération Belge de Recheches et d'activités Sous- Marines) Op 28 september 1958 hebben delegaties van de federaties van Duitsland, België, Brazilië, Frankrijk, Griekenland, Italië, Monaco, Portugal, Zwitserland, USA en Joegoslavië mekaar ontmoet op de Onafhankelijke Internationale Confederatie van alle Onderwaterdisciplines. Besprekingen werden nadien gehouden in Monaco op 9,10 en 11 Januari 1959, waarbij de beslissing tot de oprichting van de "Confédération Mondiale des Activités Subaquatiques" (CMAS) werd genomen Op 23 januari duiken Jacques Piccard en US Navy Luitenant Don Walsh tot m in de door Auguste Piccard ontworpen, in Zwitserland gebouwde bathyscaaf TRIËSTE. De duik vind plaats in de Marianen Trog, 400km ten zuidwesten van het eiland GUAM, het diepste punt onder water ter wereld. De druk op dit punt bedraagt 1165 bar, de teperatuur 3 C. De duik begon om8u22. Om 13U10 werd het diepste punt bereikt. Ze waren terug aan de oppervlakte om 16U30. Nooit zal iemand nog dieper gaan, tenzij er nog een grotere diepte gevonden word natuurlijk Verschillende experimenten waarbij mensen onder water leven en werken grijpen plaats. Het eerste CONSHELF (Continental Shelf = continentaal plat) vond plaats in september. Onder het wakend oog van Jacques Cousteau en zijn team verblijven Albert Falco en Claude Wesley in de buurt van Marseille 7 dagen 11 meter onder water. Zij noemden hun onderwaterwoning DIOGENES. In dezelfde week dat Cousteau zijn experimenten te uitvoer bracht, nam een Belgische duiker, Robert Sténuit, proeven met een ander onderwater-huis. Sténuit bleef 26 uur lang op een diepte van 25m, waarbij hij een deel van zijn tijd gebruikte om de zee in zijn omgeving te verkennen Op 10 oktober werd de NOB (Nederlandse Onderwatersport Bond) opgericht. De bond is als dusdanig erkend door de CMAS In 1963 leefden 8 duikers gedurende een maand in de CONSHELF II (Rode Zee). Andere experimenten in deze tijd waren SEALAB I (1964), SEALAB II (1965) en CONSHELF III (1965). In deze laatste brachten de astronaut Scott Carpenter en andere duikers een maand door op 110m diepte Op 14 oktober doen John J. Gruener en Neal Watson een recordduik naar 133m met gewone perslucht voor de kust van de Bahama Eilanden. Dit record hield stand tot Jaren '70 Er komen belangrijke veranderingen aan het duikmaterieel. De mechanische reserve op de fles maakt plaats voor de visuele methode met manometer. De ééntrapsontspanner werd vervangen door de tweetraps. Het gebruik van de trimboei (later trimvest) werd algemeen Stichting van DAN (Divers alert network) aan de Duke university als een organisatie om veilig duiken te promoten.

Geschiedenis van het duiken

Geschiedenis van het duiken Geschiedenis van het duiken 500 VC Tijdens een zeeoorlog werd de Griek Scyllias op een schip gevangen gezet door de Perzische koning Xerxes I. Toen Scyllias vernam dat Xerxes een Grieks flottielje ging

Nadere informatie

Inhoud: 1. Waarom ik mijn spreekbeurt over duiken doe. 2. Geschiedenis. 3. Wat heb je nodig. 4.Wat kun je allemaal zien

Inhoud: 1. Waarom ik mijn spreekbeurt over duiken doe. 2. Geschiedenis. 3. Wat heb je nodig. 4.Wat kun je allemaal zien Inhoud: 1. Waarom ik mijn spreekbeurt over duiken doe 2. Geschiedenis 3. Wat heb je nodig 4.Wat kun je allemaal zien WAAROM Ik mijn spreekbeurt over duiken doe Ik heb dit onder werp gekozen omdat mijn

Nadere informatie

Ik houd mijn spreekbeurt over duiken omdat ik het een leuk onderwerp vind en mijn vader en moeder ook hebben gedoken. Duiken is een onderwatersport.

Ik houd mijn spreekbeurt over duiken omdat ik het een leuk onderwerp vind en mijn vader en moeder ook hebben gedoken. Duiken is een onderwatersport. Duiken Ik houd mijn spreekbeurt over duiken omdat ik het een leuk onderwerp vind en mijn vader en moeder ook hebben gedoken. Duiken is een onderwatersport. De Geschiedenis Het begon allemaal dat mensen

Nadere informatie

Mijn spreekbeurt gaat over: leren sportduiken

Mijn spreekbeurt gaat over: leren sportduiken Mijn spreekbeurt gaat over: leren sportduiken Waarom dit onderwerp? Redenen kunnen bijvoorbeeld zijn: Ik vind het een leuk en interessant onderwerp Ik vind de onderwater natuur erg leuk Ik snorkel graag

Nadere informatie

Naam: Niels Ruiter Datum: 27 januari 2014 School : De Ambelt (Kampen) Groep: KE Leeftijd: 10 jaar

Naam: Niels Ruiter Datum: 27 januari 2014 School : De Ambelt (Kampen) Groep: KE Leeftijd: 10 jaar Naam: Niels Ruiter Datum: 27 januari 2014 School : De Ambelt (Kampen) Groep: KE Leeftijd: 10 jaar Ik doe mijn spreekbeurt over duiken, omdat ik duiken heel leuk vind. Ik duik met FUNDIVING. Speciaal voor

Nadere informatie

4. Plan je duik en duik je plan

4. Plan je duik en duik je plan Leve de Zeel Inleiding Hoofdstuk 1. De eerste kennismaking 15 Je eerste uitrustingsstukken Duikmasker Snorkel Vinnen Loodgordel Persluchtfles Trimvest Automaat en octopus Je eerste duik Je eerste duik

Nadere informatie

De drie sporten die bij de NOB horen, zijn: duiken, onderwaterhockey en vinzwemmen.

De drie sporten die bij de NOB horen, zijn: duiken, onderwaterhockey en vinzwemmen. Spreekbeurt De NOB De NOB is de. Dit is net zoals je bij voetbal de KNVB hebt, bij tennis de KNLTB en bij atletiek de KNAU. De regelt dus veel dingen voor mensen die onderwatersport beoefenen. De NOB is

Nadere informatie

Theoriekennis NELOS 2012

Theoriekennis NELOS 2012 egrippen: WE (weten), KE (kennen), TO (kunnen toepassen), IN (integreren - geïntegreerd hebben) en INF (informatief). 1-stersduiker 2-stersduiker 3-stersduiker Decompressietechnieken Bijzondere bepalingen

Nadere informatie

Advanced Open Water Diver. Diepduiken

Advanced Open Water Diver. Diepduiken Advanced Open Water Diver Diepduiken DIEPDUIKEN Activiteiten en doelstellingen Reglementen Apparatuur Technieken Stikstofnarcose Decompressieziekte Activiteiten en doelstellingen Waarom NIET diep duiken?

Nadere informatie

Open Water Diver. FYSICA Algemeen

Open Water Diver. FYSICA Algemeen Open Water Diver FYSICA Algemeen INHOUD Drijfvermogen Soortelijk gewicht van water Verband tussen druk, volume en dichtheid De gevolgen van toenemende druk De techniek van het klaren De gevolgen van afnemende

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Hyperventilatie. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Hyperventilatie. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Hyperventilatie Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Hyperventilatie Hyperventilatie wordt veroorzaakt door verkeerde manier van ademhalen. Hyper betekent

Nadere informatie

ABC-MATERIEEL. De snorkel of tuba

ABC-MATERIEEL. De snorkel of tuba ABC-MATERIEEL ABC-materieel is het basismaterieel wat je nodig hebt in het zwembad bij de trainingen. Hieronder verstaan wij, een duikbril, snorkel of tuba, loodgordel met lood en zwemvliezen of palmen.

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Theorie Examen Level 2 Duiker

Theorie Examen Level 2 Duiker Theorie Examen Level 2 Duiker Naam Cursist : Vraag 1: Waar dient reserve materiaal voor gebruikt te worden Om bij kapot materiaal niet de duik te hoeven af te breken Om eventuele kapotte dingen te kunnen

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

THINK BLUE PADI TEC TRIMIX 65 EXPLORE NEW FRONTIERS

THINK BLUE PADI TEC TRIMIX 65 EXPLORE NEW FRONTIERS PADI TEC TRIMIX 65 EXPLORE NEW FRONTIERS PADI TEC TRIMIX 65 heeft als doel het dieptebereik uit te breiden van technische duikers die al opgeleid en gekwalificeerd zijn voor het gebruik van perslucht,

Nadere informatie

Tornado. Maartje gaat voor het eerst logeren. s Nachts belandt ze met haar vriendinnetje Eva in een tornado en beleven ze een heel spannend avontuur.

Tornado. Maartje gaat voor het eerst logeren. s Nachts belandt ze met haar vriendinnetje Eva in een tornado en beleven ze een heel spannend avontuur. Tornado Maartje gaat voor het eerst logeren. s Nachts belandt ze met haar vriendinnetje Eva in een tornado en beleven ze een heel spannend avontuur. Geschreven in januari 2012 (Geïllustreerd t.b.v. het

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

MODULE #7 CORE PURPOSE

MODULE #7 CORE PURPOSE MODULE #7 CORE PURPOSE Welkom bij het 90 dagen mindset coachings programma. Dit programma heeft de potentie om jouw leven compleet te veranderen de komende 90 dagen. Daarin is het belangrijk dat je de

Nadere informatie

Open Water Diver. Voorkomen en behandelen van problemen

Open Water Diver. Voorkomen en behandelen van problemen Open Water Diver Voorkomen en behandelen van problemen VOORKOMEN EN BEHANDELEN VAN PROBLEMEN Inleiding Redding aan de oppervlakte Herkennen van problemen Helpen van een andere duiker Probleem behandeling

Nadere informatie

Inleiding Decompressie theorie

Inleiding Decompressie theorie Inleiding Decompressie theorie Veilig duiken 2017 Runtime: 40 min Slides: 40 Mattijn Buwalda Anesthesioloog & Diving Medicine Physician www.mattijnb.nl Short introduction Inhoud deel 1 opnemen en afgeven

Nadere informatie

Drinkwaters. De les ná G-kracht. In deze les gaat het over:

Drinkwaters. De les ná G-kracht. In deze les gaat het over: De les ná G-kracht Drinkwaters In deze les gaat het over: Welke rol water speelt voor onze gezondheid Welke soorten drinkwater er zijn Hoe je water het best kunt drinken en serveren Opdracht 1: Ben jij

Nadere informatie

Verteld door Schulp en Tuffer

Verteld door Schulp en Tuffer Verteld door Schulp en Tuffer Het allereerste kerstfeest Het allereerste kerstfeest Verteld door Schulp en Tuffer Vertaald en bewerkt door Maria en Koos Stenger Getekend door Etienne Morel en Doug Calder

Nadere informatie

Duikschool Buddyfish Nieuwsbrief

Duikschool Buddyfish Nieuwsbrief Duikschool Buddyfish Nieuwsbrief Hallo Buddyfishen, Nieuwsbrief 2012-02 Hier is weer een update van de activiteiten. Wat hebben we gedaan; Cursussen; IDC; Op dit moment zijn we heel druk met de groep die

Nadere informatie

Duikgeneeskunde. Een duik in het onbekende? Gorinchem Goes Venetië November 2016

Duikgeneeskunde. Een duik in het onbekende? Gorinchem Goes Venetië November 2016 Duikgeneeskunde Een duik in het onbekende? Gorinchem Goes Venetië November 2016 Inhoud Even voorstellen. Geschiedenis. Het moderne duiken. Duikfysiologie (beknopt). Duikersziekten. Behandeling van een

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Advanced Open Water Diver. Opsporing & Berging

Advanced Open Water Diver. Opsporing & Berging Advanced Open Water Diver Opsporing & Berging OPSPORING & BERGING Introductie Typen Omgeving Plannen Zoektochten en -patronen Bergingsprocedures Introductie Waarom deze vaardigheden aanleren? Voor het

Nadere informatie

Persbericht. s Nachts lenzen dragen en overdag scherp zien zonder bril of lenzen. Steeds meer sporters stappen over op nachtlenzen

Persbericht. s Nachts lenzen dragen en overdag scherp zien zonder bril of lenzen. Steeds meer sporters stappen over op nachtlenzen Persbericht www.nachtlenzen.nl s Nachts lenzen dragen en overdag scherp zien zonder bril of lenzen Nachtlenzen; de nieuwe manier van lenzen dragen. s Avonds voor het slapen gaan, doet men de nachtlenzen

Nadere informatie

FYSICA DM THEORIE SAMENVATTING

FYSICA DM THEORIE SAMENVATTING FYSICA DM THEORIE SAMENVATTING Elementen - Elementen kunnen op 3 manieren voorkomen: - Vast - Vloeibaar - Gasvormig Water & Warmte - Warmte overdracht op 3 manieren - Geleiding direct contact / toepassing

Nadere informatie

Inhoud Slaapkamer 6 Opwarming 8 Een jaar later 10 Genoeg 12 Terrorist 14 Geheim 16 Olie 20 R.O.A. 23 Betty 26 Vertrouwen 29 Feiten 32 G.O.F. 35 Protest 38 Warm 42 Reuzenmachine 44 Een bewaker! 47 Terrorist?

Nadere informatie

Geschreven door Administrator vrijdag 20 februari 2009 23:30 - Laatste aanpassing vrijdag 20 februari 2009 23:45

Geschreven door Administrator vrijdag 20 februari 2009 23:30 - Laatste aanpassing vrijdag 20 februari 2009 23:45 De wet van Boyle Bij gelijkblijvende temperatuur varieert het volume van een gas omgekeerd evenredig met de absolute druk. P1 x V1 = P2 x V2 Hetgeen gebruikt kan worden bij het berekenen van het luchtverbruik.

Nadere informatie

Model duikplan niveau 1*-duiker

Model duikplan niveau 1*-duiker Model duikplan niveau 1*-duiker Stap Hoe doe je dat? Resultaat 1. Bepaal je maximale duikdiepte (MDD) 2. Bepaal je maximale duiktijd (MDT) Spreek met je buddy af hoe diep jullie bij deze duik maximaal

Nadere informatie

De voordelen van hardlopen

De voordelen van hardlopen Hardloop tips De voordelen van hardlopen Zodra het buiten lekker weer wordt zie je overal om je heen mensen in hun hardloopschoenen springen. Op een mooie lenteof zomerdag is het heerlijk om na het werk

Nadere informatie

Eerste yoga les voor de kinderen. Dinsdag 10 juli 2012. Tijdsduur: 2x 30 minuten. Locatie: Hoppas, Woudrichem. Aantal kinderen: max: 4

Eerste yoga les voor de kinderen. Dinsdag 10 juli 2012. Tijdsduur: 2x 30 minuten. Locatie: Hoppas, Woudrichem. Aantal kinderen: max: 4 Eerste yoga les voor de kinderen. Dinsdag 10 juli 2012. Tijdsduur: 2x 30 minuten. Locatie: Hoppas, Woudrichem Aantal kinderen: max: 4 Toestemming van de ouders? Aandachtspunt: Observeren niveau, behoefte

Nadere informatie

De diverse somsoorten bij Fysica

De diverse somsoorten bij Fysica De diverse somsoorten bij Fysica 1 liter zout water weegt 1,03 kilo 1 liter zoet water weegt 1,00 kilo 1 meter zout water levert 0,1 bar druk op 1 meter zoet water levert 0,097 bar druk op Belangrijk:

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?!

!!!!! !!!!!!!!!!!! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams)! (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel)! Hoe voel je je nu? Beter?! Uit: Glazen Speelgoed (Tennesse Williams) Jim Laura Jim Laura Jim wijn aan) Laura Hallo Laura (zacht) Hallo. (Ze schraapt haar keel) Hoe voel je je nu? Beter? Ja. Ja, dankje. Dit is voor jou. Een beetje

Nadere informatie

Ik ben maar een eenvoudige ezel, maar ik wil je graag een mooi verhaal vertellen

Ik ben maar een eenvoudige ezel, maar ik wil je graag een mooi verhaal vertellen De ezel van Bethlehem Naar een verhaal van Jacques Elan Bewerkt door Koos Stenger Ik ben maar een eenvoudige ezel, maar ik wil je graag een mooi verhaal vertellen over iets wat er met me gebeurd is. Het

Nadere informatie

En... Het hoeft allemaal niet diep

En... Het hoeft allemaal niet diep DUIKVAKANTIE Jaarlijks ga ik met mijn broer Ebo ( hij lijkt uiterlijk niet veel op me en schijnt een socialer exemplaar te zijn ;-) duiken. De laatste jaren zijn we in Egypte geweest behalve in 2013 toen

Nadere informatie

wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen

wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen Geloven, wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen pagina 10 Hoe is de wereld ontstaan? pagina 26 Waarom bestaat de mens? pagina 42 Wat is geloven? pagina 58 Wie is God? pagina 74 Waarom heeft

Nadere informatie

Rescue Diver. Materiaal

Rescue Diver. Materiaal Rescue Diver Materiaal MATERIAAL Materiaal overwegingen (en uitrustingsproblemen) Materiaal bekendheid Sluitingen OVERWEGINGEN Algemeen Problemen met de uitrusting kunnen bijdragen tot stress, wat, indien

Nadere informatie

STUDENTENGEZONDHEIDSCENTRUM

STUDENTENGEZONDHEIDSCENTRUM STUDENTENGEZONDHEIDSCENTRUM Hyperventilatie Hyperventilatie betekent een te snelle en/of een te diepe ademhaling. Wat is ademhalen? Door middel van de borstkas en de buikspieren ademen wij lucht in en

Nadere informatie

Het Dansende dierenbos

Het Dansende dierenbos Het Dansende dierenbos Kinder-yoga op muziek Jasper Merle & Hester van Toorenburg SPECTRUM over yoga, kinderen & dit boek In Het dansende dierenbos komen dieren, muziek en yoga samen. Er kan worden gedanst,

Nadere informatie

mooi... Het DVS Fashion team heeft hier

mooi... Het DVS Fashion team heeft hier THE TIMES uitgave 2011.3 datum 6-10-2011 door Klaasje & Gerjan Vertraging En hier is die dan De 3 e the-dvs-times van dit jaar. Wegens enorme zomerdrukte is het niet gelukt om hem in augustus uit te brengen.

Nadere informatie

Niveau A. Niveau B. Niveau C. Niveau D. oom. autono. el hulp. hulp OW. Autonoom. Ervaren + NEEN, hulp nodig of? Maar beetje hulp nodig?

Niveau A. Niveau B. Niveau C. Niveau D. oom. autono. el hulp. hulp OW. Autonoom. Ervaren + NEEN, hulp nodig of? Maar beetje hulp nodig? Flowchart Niveau (her)bepalen? JA + geslaagd theorie 2*D Autonoom Ervaren + duiken? Redden? NEEN, hulp nodig? JA Niveau A NEEN 1ste niv.? Niveau B Maar beetje hulp nodig? JA Niveau C Jaarlijkse herevaluatiee

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Musical De Eendenclub verdwaalt

Musical De Eendenclub verdwaalt Pagina 1 van 9 Musical De Eendenclub verdwaalt Normale versie voor 3 typetjes (Otto/Elle/Izzi) Een eigen productie van Recrateam Zang: Leonie van Gent en Martijn Boer Stemmen op de cd-versie: Martijn Boer

Nadere informatie

Model duikplan niveau 2*-duiker

Model duikplan niveau 2*-duiker Model duikplan niveau 2*-duiker Stap Hoe doe je dat? Resultaat 1. Bepaal je maximale duikdiepte (MDD) 2. Bepaal je maximale duiktijd (MDT) Spreek met je buddy af hoe diep jullie bij deze duik maximaal

Nadere informatie

Ik ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels.

Ik ben Steenkool. Nooit meer oorlog groep 7-8. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. De Steenkool, een beetje Limburg is hem niet vreemd. En hij is niet zo goed in Engels. Hi! I am de steenkool. De cole of de stone. I am black, zwart. And I kan fire geven. Jongens, dat is wat die Europese

Nadere informatie

1. Wat houden je hart en bloedvaten nou eigenlijk in?

1. Wat houden je hart en bloedvaten nou eigenlijk in? Hart- en vaatziekten Inleiding Ik ga mijn spreekbeurt houden over hart- en vaatziekten. Ik heb dit onderwerp gekozen omdat er aan hart- en vaatziekten nog steeds veel, vooral oudere mensen overlijden.

Nadere informatie

Maximale inspanningstest

Maximale inspanningstest Maximale inspanningstest Je komt bij ons in het ziekenhuis voor een test. Die test heet maximale inspanningstest. Het is een onderzoek waarbij de dokter onderzoekt: Hoe jouw conditie is. Hoe je longen,

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Onco-Move. Bewegen tijdens chemotherapie

Onco-Move. Bewegen tijdens chemotherapie Onco-Move Bewegen tijdens chemotherapie Introductie De behandeling van kanker, in het bijzonder de chemotherapie en/of radiotherapie, kan aanleiding zijn tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.

Nadere informatie

Spreekbeurt menselijk lichaam. Door Lara Sieperda.

Spreekbeurt menselijk lichaam. Door Lara Sieperda. Spreekbeurt menselijk lichaam. Door Lara Sieperda. Inleiding. Ik hou mijn spreekbeurt over het menselijk lichaam. Omdat ik later kinderarts wil worden en ik het heel interessant vind. Ons lichaam. Het

Nadere informatie

Outback Australië. Je kunt een auto huren of kopen. Dat kan op veel plaatsen.

Outback Australië. Je kunt een auto huren of kopen. Dat kan op veel plaatsen. Outback Australië Voor mij is Australië een heel bijzondere plek. Waarom? Dat zal ik uitleggen. Het begon al toen ik voor het eerst in Australië kwam. Ik stapte uit het vliegtuig. Meteen merkte ik dat

Nadere informatie

Advanced Open Water Diver. Bootduiken

Advanced Open Water Diver. Bootduiken Advanced Open Water Diver Bootduiken BOOTDUIKEN Motivatie en terminologie Typen vaartuigen Veiligheids- en noodapparatuur Zeeziekte Voorbereiding Procedures Motivatie en terminologie Motivatie Het is praktischer

Nadere informatie

Ik ben de Bloem! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Het MILIEU 5 6 GROEP

Ik ben de Bloem! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Het MILIEU 5 6 GROEP Het MILIEU Ik ben de Bloem! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Europese Unie Hé

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

MEDISCH CENTRUM Hyperventilatie

MEDISCH CENTRUM Hyperventilatie MEDISCH CENTRUM Hyperventilatie Dit kan ook geen kwaad, maar kan wel leiden tot een aantal verschijnselen als: Benauwd gevoel, kortademigheid; krop in de keel; droge mond; strak gevoel rond de mond; prikkelingen

Nadere informatie

De diverse somsoorten bij Fysica

De diverse somsoorten bij Fysica De diverse somsoorten bij Fysica 1 liter zout water weegt 1,03 kilo 1 liter zoet water weegt 1,00 kilo 1 meter zout water levert 0,1 bar druk op 1 meter zoet water levert 0,097 bar druk op Belangrijk:

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

en waar is de gebruiksaanwijzing?? Over de eerste spannende dagen met je

en waar is de gebruiksaanwijzing?? Over de eerste spannende dagen met je en waar is de gebruiksaanwijzing?? Over de eerste spannende dagen met je baby Verwachtingen Wordt dit jullie eerste, tweede, volgende kindje? Weet je al hoe je je baby gaat voeden? Als je al een kind hebt:

Nadere informatie

Kanker. Inhoud. Inleiding. Wat is kanker? Inleiding

Kanker. Inhoud. Inleiding. Wat is kanker? Inleiding Kanker Inhoud Inleiding Inleiding Wat is kanker? Soorten kanker In het kinderziekenhuis Wat kan je doen tegen kanker? Afsluiting Bronvermelding Ik houd mijn werkstuk over kanker, omdat het mij een moeilijk

Nadere informatie

Design Document If This Then That. HSP moodlight Liad Damhuis G&I1B Game Art

Design Document If This Then That. HSP moodlight Liad Damhuis G&I1B Game Art Design Document If This Then That HSP moodlight Liad Damhuis G&I1B Game Art Concept Iedereen ervaart wel eens stress of een drukke ruimte die ze even teveel wordt waar ze even weg van moeten gaan om tot

Nadere informatie

APRIL 2013 36 e JAARGANG Nr. 2

APRIL 2013 36 e JAARGANG Nr. 2 APRIL 2013 36 e JAARGANG Nr. 2 -3- RIVIERENLAND APRIL 2013 36 e JAARGANG NR 2 Opgericht: 19 januari 1977. Deken: Do Cranen Den Dolvert 14 0413 29 25 58 5473 GP Dinther Voorzitter: Bert Pollaert Wilhelminasingel

Nadere informatie

Ik denk eigenlijk dat deze blessure niet slecht is geweest voor mijn carrière

Ik denk eigenlijk dat deze blessure niet slecht is geweest voor mijn carrière In de rubriek vertelt een (oud) prof-voetballer/voetbalster over zijn/haar voorste kruisband blessure. Vanaf het moment dat deze blessure werd opgelopen, de operatie, de revalidatie, de rentree en daarna.

Nadere informatie

ZWEMTIPS EN SCHEMA S 11STEDENZWEMTOCHT

ZWEMTIPS EN SCHEMA S 11STEDENZWEMTOCHT ZWEMTIPS EN SCHEMA S 11STEDENZWEMTOCHT ALGEMEEN DE VOORBEREIDING Zwemmen in open water is heel anders dan in een zwembad. Het is handig om een paar keer in open water gezwommen te hebben voordat je aan

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Verslag gehandicapten platform.

Verslag gehandicapten platform. Verslag gehandicapten platform. 5 Maart kwamen er gehandicapten mensen bij ons op school. Ze waren niet gehandicapt in hun hoofd en gedrag maar ze waren lichamelijk gehandicapt. We begonnen met een paar

Nadere informatie

Zintuigen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/58369

Zintuigen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/58369 Auteur Iris Kikkert Laatst gewijzigd 11 March 2015 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/58369 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Finale weekend club competitie

Finale weekend club competitie Finale weekend club competitie Ploegentijdrit Zaterdag stond als allereerst de ploegentijdrit op programma. Jawel hoor we moesten als eerste van start. We waren maar met 5 in plaats van 6 man. Start ging

Nadere informatie

Hyperventilatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Hyperventilatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Hyperventilatie Wanneer u gespannen bent of angstig, kunnen verschillende lichamelijke klachten ontstaan. Eén van die klachten is hyperventileren. Hyperventileren wil zeggen dat u te snel of te diep ademt.

Nadere informatie

Advanced Open Water Diver. Multilevelduiken

Advanced Open Water Diver. Multilevelduiken Advanced Open Water Diver Multilevelduiken MULTILEVEL DUIKEN Theorie Opstijgprocedures Nooddecompressie Apparatuur Gevaren Plannen Theorie Introductie Multilevel duiken is een techniek om op een veilige

Nadere informatie

Zonder dieet lekkerder in je vel!

Zonder dieet lekkerder in je vel! Zonder dieet lekkerder in je vel! Vijf vragen en vijf stappen om te ontdekken hoe je jouw eetpatroon kunt veranderen en succesvol kunt afvallen. Overgewicht neemt ernstige vormen aan, veel volwassenen

Nadere informatie

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg.

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Ik begon deze week met het gevoel ik heb er zin in en ik zie wel wat we allemaal gaat gebeuren, ik laat het wel op me afkomen. Na de eerste dag voor

Nadere informatie

Informatiebrochure Onderwatersportvereniging ALBATROS Vianen

Informatiebrochure Onderwatersportvereniging ALBATROS Vianen Informatiebrochure Onderwatersportvereniging ALBATROS Vianen September 2013 Correspondentieadres OSV Albatros Reigerskamp 630 3607 JL Maarssen 06 38 22 36 08 www.osvalbatros.nl duikalbatros@gmail.com 1.

Nadere informatie

Evaluatie project webshop 2.0

Evaluatie project webshop 2.0 Evaluatie project webshop 2.0 Kim Krijt MM2A Kim Ik vind dat de productie erg goed is verlopen, wij hebben onderling geen problemen gehad. Ik vind dat er erg goed werk is geleverd. Als ik het vergelijk

Nadere informatie

Vul daarna de ontbrekende woorden in in liedtekst. Kies uit: Heer, alleen, steen, metselaar, deuren, elkaar, Amen, samen

Vul daarna de ontbrekende woorden in in liedtekst. Kies uit: Heer, alleen, steen, metselaar, deuren, elkaar, Amen, samen 18 juli Vakantieoefeningen Bijbelhoekje: een bijbeltekst leren. Kies uit: in de hemel - op aarde - waar je schat is, daar zal ook je hart zijn - dieven In de Bijbel vinden wij in Matteüs 6: 19-21 woorden

Nadere informatie

Jeroen Driessen Maatschappelijke stage TG3C

Jeroen Driessen Maatschappelijke stage TG3C Pagina 3 Inleiding. Pagina 4-5-6 De voorbereiding. Pagina 7 De motorische demodagen. Pagina 8 na de demodagen. Pagina 9 Wat heb ik er van geleerd Pagina 10-11-12 logboekkaarten Voor school moeten we een

Nadere informatie

Informatie Welkom... 2 Opleidingen... 2 Duikuitrusting... 5 Contributie, lidmaatschap NOB en kosten opleiding... 7 Contact... 8

Informatie Welkom... 2 Opleidingen... 2 Duikuitrusting... 5 Contributie, lidmaatschap NOB en kosten opleiding... 7 Contact... 8 Informatie 1 Welkom... 2 2 Opleidingen... 2 2.1 Opleidingseisen... 2 2.2 Duikmedische keuring... 2 2.3 Welke opleidingen kan ik volgen... 3 2.4 1*-Opleiding... 4 2.5 2*-Opleiding... 5 2.6 3*-Opleiding...

Nadere informatie

Vertrekkersdag DUIKEN. Verwachtingen? Kennismaking

Vertrekkersdag DUIKEN. Verwachtingen? Kennismaking DUIKEN Erik Slim een aangename en nuttige hobby voor bij het zeilen Verwachtingen? Wil onderweg kunnen duiken Wat heb je nodig? Waar kan je het leren? Waar moet je op letten? Heb/koop apparatuur maar wat

Nadere informatie

De proefjeskist. Wat moet er voor de les gebeuren:

De proefjeskist. Wat moet er voor de les gebeuren: De proefjeskist De proefjeskist is een kist waarin alle benodigdheden zitten om zes scheikundige/biologische proefjes te doen. De proefjes worden door groepjes in circuit vorm uitgevoerd. De kist is bedoeld

Nadere informatie

Duikschool Buddyfish Nieuwsbrief

Duikschool Buddyfish Nieuwsbrief Duikschool Buddyfish Nieuwsbrief Hallo Buddyfishen, Nieuwsbrief 2012-03 Hier is weer een update van de activiteiten. Wat hebben we gedaan; Cursussen; Inrichten duikschool; Op dit moment zijn we druk bezig

Nadere informatie

Voorbereiding 1* duiker VD 1

Voorbereiding 1* duiker VD 1 Voorbereiding 1* duiker VD 1 100 m kunnen zwemmen (vrije stijl, zonder onderbreking) snorkelen met vinnen, bril en snorkel oefenen uitleg gebruik masker, ontwasemen, gebruik snorkel, uitleg palmtechniek:

Nadere informatie

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar

Nadere informatie

Datum: EHBO. 3. Wat gebeurt er met de bloedvaten en zenuwen als een tand uit de mond vliegt?

Datum: EHBO. 3. Wat gebeurt er met de bloedvaten en zenuwen als een tand uit de mond vliegt? Naam: Datum: EHBO Ga naar deze website: www.klas5sintmichiel.yurls.net Klik op EHBO. Bekijk eerst het filmpje Een uitgeslagen tand en daarna het filmpje bloedneus. Een uitgeslagen tand 1. Is een tand een

Nadere informatie

BUIKVET WORKSHOP LES 2

BUIKVET WORKSHOP LES 2 BUIKVET WORKSHOP LES 2 De beste eet momenten voor een slanke buik Welkom bij de tweede les van de buikvet workshop. Of je nu een vrouw bent die in de overgang zit, of net bevallen bent van je eerste kindje,

Nadere informatie

Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn

Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn Het tweede avontuur van Broer Vos en Broer Konijn Oom Remus bron. Z.n., z.p. ca. 1950 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/remu001twee01_01/colofon.php 2010 dbnl / erven J.C. Harries 2 [Het

Nadere informatie

..Module Diepduiken.. Diepduiken. Rocco Schimmel & Diana van den Wollenberg. Manta 2*

..Module Diepduiken.. Diepduiken. Rocco Schimmel & Diana van den Wollenberg. Manta 2* Diepduiken Rocco Schimmel & Diana van den Wollenberg 1 Agenda Waarom diep(er) duiken? Risico s van diep(er) duiken Risico s verkleinen Tabellen Luchtberekening Materiaal 2 Risico s van diep(er) duiken

Nadere informatie

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand Antwoordenmodel Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1 Oefening 1 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009 255 euro per maand 272 euro per maand 182.000 studenten 200.000 studenten 5.800 Nederlandse

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

Hoe voorkom je diefstal op reis.

Hoe voorkom je diefstal op reis. Hoe voorkom je diefstal op reis. Diefstal op reis, dit is iets wat we liever niet willen overkomen wanneer we in het buitenland zitten. Toch gebeurt het. Ik kan me nog goed herinneren dat ik een jaar geleden

Nadere informatie

Doel van deze netwerkbijeenkomst

Doel van deze netwerkbijeenkomst Ademhaling, Koude en Mindset: meer controle over je gezondheid Netwerkbijeenkomst Masseurs Netwerk Nederland Wim Kuijs Doel van deze netwerkbijeenkomst Kennis maken met ademhaling, koude-training en mindset

Nadere informatie

INFORMATIE CURSUS WIJN EN GEZONDHEID

INFORMATIE CURSUS WIJN EN GEZONDHEID APERITIEF DOCUMENT INFORMATIE CURSUS WIJN EN GEZONDHEID ALGEMENE INFORMATIE De cursus WIJN EN GEZONDHEID laat in de eerste plaats de genezende vermogens van het natuurproduct wijn zien, iets wat niet alleen

Nadere informatie

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering.

Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. Bij SNAP leren we ouders en kinderen vaardigheden om problemen op te lossen en meer zelfcontrole te ontwikkelen. Deze folder legt uit hoe je SNAP kan gebruiken voor een blijvende verandering. SNAP (STOP

Nadere informatie

De Top 10 Dieet Mythen

De Top 10 Dieet Mythen - 1 - De Top 10 Dieet Mythen Een dieet volhouden is nooit makkelijk, zeker niet met de overvloed aan dieet mythen. Het is het vaak moeilijk een onderscheid te maken tussen effectieve afval technieken/strategieën

Nadere informatie

7 In vino pancreas KEES VAN KOOTEN

7 In vino pancreas KEES VAN KOOTEN 7 In vino pancreas KEES VAN KOOTEN Vooraf Kees van Kooten (1941) schrijft sinds 1967 columns voor verschillende tijdschriften. Op dit moment schrijft hij korte verhalen voor het Belgische tijdschrift Humo.

Nadere informatie