DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN EERSTE MONTESSORISCHOOL

Transcriptie

1 DEFINITIEF RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ EERSTE MONTESSORISCHOOL Plaats: Bergen op Zoom BRIN-nummer: 07FD Onderzoeksnummer: Onderzoek uitgevoerd op: 9 juli 009 Conceptrapport verzonden op: 7 september 009 Rapport vastgesteld te Breda op: oktober 009 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm. HB798/5

2 # o I N S P E C T I E van hetonderwus. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 9 juli 009 een onderzoek uitgevoerd op de Eerste Montessorischool om na te gaan of eerder vastgestelde tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs waren opgeheven. Daarnaast was de school opgenomen in een landelijk onderzoek naar de staat van het primair onderwijs in Nederland. Het doel van dit onderzoek is allereerst het verzamelen van informatie over een aantal indicatoren, waarover de inspectie rapporteert in het Onderwijsverslag Deze indicatoren hebben betrekking op het aanbod, de onderwijstijd, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, het schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten, de ontwikkeling van leerlingen, de kwaliteitszorg en de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding Dit onderzoek volgt uit eerder gemaakte afspraken met het bevoegd gezag en de school. Bij een onderzoek naar kwaliteitsverbetering op 0 en maart 008 was gebleken dat het aanbod voor dit leergebied op onderdelen niet voldeed aan de kerndoelen. Daarnaast was het nodig om het onderwijsaanbod in de groepen en meer transparant te maken, zodat de doorgaande lijn ervan naar het onderwijs vanaf groep beter werd gewaarborgd. De inspectie heeft het aangepaste onderwijsaanbod, dat door het bevoegd gezag op 7 juni 008 aan de inspectie werd voorgelegd, getoetst. De bevinding was dat het nog niet in voldoende mate voldeed aan de daaraan te stellen eisen. Om die reden werd de afspraak gemaakt dat de school het aanbod opnieuw zou bijstellen en het resultaat van dit proces vóór juni 009 aan de inspectie zou voorleggen. De inspectie heeft het huidige onderzoek daarom verdiept op dit punt om tot een nieuw oordeel over de kwaliteit van het onderwijsaanbod voor Nederlandse taal te komen. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke voorschriften voldoet. Onderzoeksopzet Deze rapportage is gebaseerd op: Onderzoek naar een aantal indicatoren van de volgende kwaliteitsaspecten: resultaten van het onderwijs, kwaliteitszorg, leerstofaanbod, leertijd, didactisch handelen en afstemming, schoolklimaat, zorg en begeleiding. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Onderzoek en analyse van de recent ontvangen documenten over het onderwijsaanbod voor de Nederlandse taal, met name wat betreft dit aanbod in de groepen en en de onderdelen mondelinge taal en stellen in de groepen tot en met 8. Schoolbezoek, waarbij 888 schooldocumenten en handelingsplannen zijn bestudeerd.

3 in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen -, twee middenbouwgroepen, de tussenbouwgroep en een bovenbouwgroep. gesprekken met de directie, de intern begeleider(s) en met leraren zijn gehouden. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met de directie. Daarbij was een vertegenwoordiger van het bevoegd gezag aanwezig. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader Primair Onderwijs 005. Daarnaast is gebruik gemaakt van aanvullende normeringen die opgenomen zijn in de volgende notitie: Analyse en waardering van opbrengsten (maart 009). In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Al deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk staan de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk geeft het toezichtarrangement weer.

4 # o INSPECTIE van het O N D E R W I J S. B E V I N D I N G E N over de Eerste Montessorischool. Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: slecht onvoldoende voldoende goed niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Resultaten. De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. Ontwikkeling van leerlingen. De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden v e r w a c h t.. Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. Kwaliteitszorg. De s c h o o l h e e f t inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie.. De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten.. De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen.. De school w e r k t planmatig aan verbeteractiviteiten..5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen..6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs..8 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van sociale integratie en actief burgerschap, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. 888

5 Leerstofaanbod. De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen.. De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8..5 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan..6 De leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen..8 De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlingengewicht biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Tijd. De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Pedagogisch handelen 5. De leraren zorgen ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met elkaar omgaan. Didactisch handelen 6. De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 6. De leraren leggen duidelijk uit. Afstemming 7. De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen systematisch. 7. De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 8. De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Begeleiding 0. De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen.. Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen.. De school voert de zorg planmatig uit.. De school gaat de effecten van de zorg na. en regelgeving ja De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd (WPO, artikel 6). De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd (WPO, artikel 6). Het bestuur heeft het vastgestelde zorgplan aan de inspectie toegestuurd (WPO, artikel 9). De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke voorschriften (WPO, artikel 8).

6 v o I N S P E C T I E van hetonderwus. Beschouwing Algemeen beeld De school heeft, sinds de inspectie in oktober 005 vaststelde dat de kwaliteit van het onderwijs onder de maat was, op velerlei terreinen zich ingespannen om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Bij het onderzoek naar kwaliteitsverbetering in maart 008 stelde de inspectie vast dat de school erin geslaagd was duidelijke verbeteringen aan te brengen, maar dat er nog enkele risico's waren. Deze lagen op het terrein van onderwijsaanbod en de leerlingenzorg. De inspectie constateert op basis van het nu verrichte onderzoek dat deze risico's zijn weggenomen. Het onderwijsaanbod voldoet aan de daaraan te stellen eisen en de school slaagt er nu in de planmatige uitvoering van de zorg te garanderen. Toelichting Resultaten van een lange periode van kwaliteitsverbetering zijn geborgd. Tijdens dit steekproefonderzoek in het kader van het onderwijsverslag is gebleken dat de school het beleid om tot verdere kwaliteitsverbetering te komen consequent heeft doorgezet. In toenemende mate is de aandacht uitgegaan naar het borgen van de onderwijspraktijk. Veel processen en werkprocedures zijn beschreven. De inspectie constateert dat er in het onderwijsleerproces sprake is van een doorgaande lijn in het handelen van de leraren. De inspectie stelt vast dat van alle indicatoren van didactisch handelen die zijn onderzocht de kwaliteit voldoende is. De leraren plannen hun onderwijs met inachtneming van de uitgangspunten van het montessorionderwijs op een wijze die overzicht biedt. Dat geldt niet alleen voor de leraren, maar ook voor de leerlingen. Ook zij zijn zich bewust van de voor hen mogelijke leertaken en houden van klein tot groot daarvan op een bij hen passende wijze een administratie bij. Het kwaliteitszorgsysteem heeft in de school een vaste plek. Voor de meeste aspecten van het onderwijsproces is een kwaliteitskaart beschreven. De uitvoering van het onderwijs wordt aan de hand van deze kaarten van tijd tot tijd geobserveerd om na te gaan of nog volgens de gemaakte afspraken wordt gewerkt. Er is een planning om op deze wijze het kwaliteitsbeleid voort te zetten. De inspectie stelt vast dat de school in het aanbod zowel als de kwaliteitszorg nog geen gerichte aandacht heeft besteed aan het onderwijs gericht op de bevordering van sociale integratie en actief burgerschap. Er zijn wel incidentele activiteiten op dit terrein, maar deze behoeven ordening en plaatsing in de visie van de school over de doelen die zij met het onderwijs op dit punt wil nastreven. De resultaten van het onderwijs alert benutten voor de kwaliteitszorg. De inspectie constateert dat de resultaten van het onderwijs - zowel aan het eind van de basisschool als op tussentijdse momenten - voldoende zijn. Het schoolteam van de Eerste Montessorischool stelde zelf al vast dat vooral de resultaten van het technisch lezen in de laatste twee jaar duidelijk zijn gestegen. De school neemt dan ook - op een eerder moment dan voorheen - gerichte initiatieven om kinderen te helpen die in groep moeilijk tot lezen komen. Dit is een goed voorbeeld hoe kennis van de onderwijsresultaten een sturende werking kan hebben op afwegingen of de aanpak van het onderwijs nog wel voldoet of mogelijk verbetering verdient. 888

7 De inspectie constateert dat deze aanpak nog kan worden versterkt. In het kader van het kwaliteitsbeleid is het nodig dat de school op een systematische wijze kritisch de onderwijsresultaten evalueert. De school beschikt over voldoende gegevens om ten minste jaarlijks na te gaan hoe de onderwijsresultaten zich ontwikkelen. Daarbij is het maken van cohort- en trendanalyses een volgende stap in de ontwikkeling van de school. Met dergelijke gegevens kan de school over langere perioden nagaan of de nu bevredigende onderwijsresultaten worden vastgehouden tot en met groep 8. Of dat in een of meer leerjaren gerichte actie nodig is om tot voldoende effectiviteit van het geboden onderwijs te komen. Zorg voor 'speciale leerlingen' systematiseren. Voor leerlingen waarvan op een voldoende onderbouwde wijze is vastgesteld dat zij de einddoelen van het basisonderwijs in één of meer leergebieden niet kunnen behalen, is een gericht beleid nodig. De school streeft na dit op een zorgvuldige wijze te doen, maar mist nog aangepaste streefdoelen die passen bij zulke leerlingen. En een daarvan afgeleide onderwijsplanning die past bij de individuele mogelijkheden van elke leerling die tot deze doelgroep behoort. Het is nodig dat de Eerste Montessorischool een beleid vaststelt op welke wijze men tot het vastleggen van ontwikkelingsprofielen voor zulke leerlingen komt, de daarbij behorende onderwijsplanning uitwerkt en de nodige aanvullende leerlingenzorg borgt. Omdat de school dit beleid nog niet heeft uitgewerkt, kan zij voor enkele leerlingen van de school die dit aangaat, niet goed vaststellen of zij voldoende - bij hun mogelijkheden passende - resultaten behalen. Om die reden beoordeelt de inspectie deze indicator van de onderwijsresultaten met een onvoldoende. Het onderwijsaanbod voor Nederlandse taal voldoet. De inspectie verrichtte een verificatieonderzoek naar het aanbod voor Nederlandse taal op basis van eerder gemaakte afspraken met het bevoegd gezag. De inspectie stelde in 008 nog risico's vast voor wat betreft de inhoud van het aanbod voor schrijven (stellen) en voor de mondelinge taalvaardigheid. Daarnaast was een meer transparante werkwijze in de groepen en nodig om te kunnen spreken van een structurele basis in die groepen voor het onderwijs in de beginnende geletterdheid. De school stelde haar aanbod op de genoemde terreinen vast, omschreef dit in schooleigen documenten en liet dit ook door externe deskundigen toetsen. De inspectie stelt vast dat de school voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat het aanbod voor Nederlandse taal de kerndoelen dekt. De inspectie constateert daarbij dat er veel aandacht is besteed aan de wijze waarop de leraren hun onderwijs op dit terrein zó plannen dat duidelijk is dat alle belangrijke stappen op de verschillende leerlijnen van het onderwijs in de Nederlandse taal worden aangeboden. Maar ook dat daarbij voor leerlingen voldoende ruimte blijft om - binnen redelijke marges - zélf hun werk te kiezen, de voortgang te registreren en met twee- of drietallen samen te werken aan sommige taken. De groepsplannen die de leraren maken vormen de hoeksteen voor deze planning en verantwoording. De inspectie acht dit een structurele verbetering die in de onderwijspraktijk van de school is bereikt. Uit gesprekken met de leraren en de schoolleiding is ook gebleken dat een en ander tot gevolg heeft gehad dat de professionaliteit van het team is toegenomen en dat dit leidt tot kritische reflectie op de gevolgde aanpak en plannen voor verdere ontwikkeling daarvan.

8 # o INSPECTIE van hetonderwus. TOEZICHTARRANGEMENT De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Eerste Montessorischool het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en, eventueel, een onderzoek in het kader van het Onderwijsverslag of themaonderzoeken of een vierjaarlijks bezoek