Stap 1 - Deltaplan Duurzame Renovatie. Met een Deltaplan Duurzame Renovatie de klimaatdoelstellingen bereiken

Transcriptie

1 Stap 1 - Deltaplan Duurzame Renovatie Met een Deltaplan Duurzame Renovatie de klimaatdoelstellingen bereiken

2 Oktober 2016 Stelt u zich eens voor Een teletijdmachine schiet u naar 2050 en u kijkt terug op het jaar Het kan haast niet anders dan dat het u verbaast dat de meeste auto s toen op benzine reden. Dat we materialen zomaar weggooiden zonder deze opnieuw te gebruiken. Dat de huizen en kantoren met gas werden verwarmd. En dat er zomaar nieuwe kantoren werden gebouwd, zonder om te kijken naar de oude, lege kantoren. Terwijl iedereen wist dat het zo niet langer kon, dat we de aarde aan het opeten waren. Het zou alleen nog maar warmer worden, de noordpool zou smelten, de tropische regenwouden zouden verdwijnen en land zou overstromen. De milieuonvriendelijke gebouwen waren hier voor een groot deel schuldig aan. Wat zou er toen, in 2016, moeten gebeuren? Een landelijke beweging zou nodig zijn om de duurzame renovatie van gebouwen drastisch te versnellen. Een beweging waar vele bedrijven, kennisinstituten, overheidsinstanties en brancheorganisaties bij waren aangesloten, op initiatief van de Dutch Green Building Council, al jaren actief in het verduurzamen van de gebouwde omgeving. Alleen met een allesomvattend Deltaplan Duurzame Renovatie konden jaarlijks utiliteitsgebouwen worden gerenoveerd, noodzakelijk om de klimaatdoelstelling te halen. Wat deed u? Bleef u hetzelfde doen als altijd? Of deed u mee? Annemarie van Doorn Directeur Dutch Green Building Council (DGBC) 2 Route Met het Deltaplan Duurzame Renovatie de klimaatdoelstellingen bereiken

3 De situatie op dit moment We leven op dit moment in een land waar de totale gebouwde omgeving (woningen en utiliteitsbouw) voor bijna 40% verantwoordelijk is voor de CO 2-uitstoot. Daarmee is de gebouwde omgeving de grootste vervuiler, meer dan bijvoorbeeld verkeer en industrie. Er zijn hoopgevende ontwikkelingen om gebouwen beter en duurzamer te maken, dat zeker. Maar die kunnen niet voorkomen dat de aarde mede door ons toedoen verder zal opwarmen. Met grote natuurschade tot gevolg. In december 2015 sloten alle wereldleiders met elkaar het Klimaatakkoord in Parijs. Hierin staat dat de opwarming van de aarde als gevolg van ons handelen beperkt blijft tot ruim onder de twee graden ten opzichte van de pre-industriële tijd. Eigenlijk is twee graden teveel: dat brengt bijvoorbeeld koraalriffen en ijskappen al te veel schade toe. Anderhalve graad is daarom het uitgangspunt. 28% gebouwde omgeving incl woningen! 39% verkeer! 7% landbouw! 26% industrie! CO2 uitstoot Nederland 2014 (in procenten). Bron: Klimaatmonitor We renoveren op dit moment too slow too little Dutch Green Building Council

4 Wat er gebeuren moet Om de temperatuurstijging van de aarde te beperken, moet de uitstoot van CO 2 drastisch worden gereduceerd. De Europese Commissie heeft hiervoor in 2011 al de Roadmap for moving to a competitive low carbon economy in 2050 geschreven. Hierin is vastgesteld dat de gebouwde omgeving 88 tot 91% van de broeikasgassen moet reduceren in 2050 ten opzichte van het niveau van 1990 om de klimaatverandering te beperken tot minder dan twee graden. Het energiegebruik van de utiliteitsgebouwen in Nederland is in totaal circa 376 PJ. Dat moet fors worden teruggebracht. Dat betekent dat er substantieel meer gebouwen in Nederland veel grondiger en in sneller tempo moeten worden gerenoveerd en verduurzaamd. Overig Totaal! Logies Totaal! PJ Totaal Sport Totaal! Bijeenkomst Totaal! Gezondheidszorg Totaal! Onderwijs Totaal! Bedrijfsgebouwen Totaal! Winkel Totaal! Kantoor Totaal! 0! 20! 40! 60! 80! 100! 120! 140! 160! Energiegebruik in de utiliteitsbouw, naar functie. Bron: ECN 2014 Renovatie in Nederland moet sneller, grondiger en meer 4 Route Met het Deltaplan Duurzame Renovatie de klimaatdoelstellingen bereiken

5 De excuses De klimaatopgave voor de gebouwde omgeving is uitdagend en urgent. Maar waarom hebben we dan nog niet opgeschakeld naar de allerhoogste versnelling? De volgende negen excuses staan verduurzaming in de weg: 1. De gebouwde omgeving is complex, met per gebouw veel stakeholders 2. Er zijn teveel tegenstrijdige belangen tussen huurder en eigenaar 3. Energiekosten zijn maar een klein deel van de totale bedrijfskosten 4. Energieprijzen zijn momenteel lekker laag dus waarom besparen? 5. De kantorenmarkt is een onzekere markt 6. Wetgeving is complex 7. Er zijn zo veel opties en branches spreken elkaar tegen 8. Het ontbreekt aan een integrale visie op verduurzaming 9. Voor ieder gebouw is maatwerk nodig, dat maakt opschaling moeilijk Te moeilijk, te duur, te eng, niet nodig? Dutch Green Building Council

6 DGBC neemt initiatief om te versnellen Dutch Green Building Council (DGBC) is in Nederland de grootste onafhankelijke non-profit netwerkorganisatie die zich inzet om de gebouwde omgeving te verduurzamen. Met een achterban van meer dan 370 aangesloten organisaties wordt iedere dag hard gewerkt aan deze missie. Dat doet DGBC door kennisontwikkeling te stimuleren, door te zorgen voor verbinding tussen participanten, door het verzorgen van opleidingen en het organiseren en faciliteren van bijeenkomsten en evenementen over actuele duurzaamheidsthema's. Ook bracht DGBC het duurzaamheidskeurmerk BREEAM naar de Nederlandse markt. Daarmee heeft DGBC een belangrijk aandeel gehad in het verhogen van het ambitieniveau rond duurzaamheid in de nieuwbouw. Het waarderen en zichtbaar maken van bovenwettelijke ambities heeft voor een kentering in de markt gezorgd. Het is daarom logisch dat DGBC juist nu het voortouw neemt bij het accelereren van de transitieplannen voor de gebouwde omgeving. Er wordt een allesomvattend Deltaplan voor de Duurzame Renovatie van bestaand vastgoed ontwikkeld, samen met marktpartijen, overheid, kennisinstituten, brancheorganisaties en partijen in de bouw- en vastgoedsector. DGBC zal de ontwikkeling van het plan, de implementatie en monitoring aanjagen en faciliteren waarbij de achterban van DGBC wordt uitgedaagd leiderschap te tonen en een voorbeeldfunctie in te vullen. DGBC zal zich in het Deltaplan Duurzame Renovatie in eerste instantie richten op de utiliteitbouw, maar wil ook graag meedenken en meewerken aan het verduurzamen van bestaande woningen. De vraag op dit moment is of er een partij in Nederland opstaat die een plan ontwikkelt om de woningbouw versneld te verduurzamen of dat andere initiatieven en regelgeving deze opgave al voldoende afdekken. DGBC ontwikkelt momenteel een woonlabel dat kan helpen de transitie van woningen te ondersteunen. Een allesomvattend Deltaplan Duurzame Renovatie is noodzakelijk 6 Route Met het Deltaplan Duurzame Renovatie de klimaatdoelstellingen bereiken

7 Ingrediënten van het Deltaplan Duurzame Renovatie We weten dat de klimaatopgave voor de gebouwde groot is. Wat we nog niet weten, is hoe dit Deltaplan er exact uit komt te zien. Wel zien we zeven noodzakelijke ingrediënten. Wat is er nodig? 1. Stip aan de horizon Waar werken we naartoe in 2050 en wat is de rol van gebouwen hierin? 2. Inzicht Wat heeft de markt nodig om grondig te verduurzamen en waar liggen de kansen, ook in internationaal perspectief? 3. Een opgave per sector Hoe ziet per sector (bijvoorbeeld kantoren, retail, logistiek) de verduurzamingsopgave eruit? 4. Een aanpak per sector Wat is de aanpak per sector om de verduurzamingsdoelen te bereiken en wie is daarbij nodig? 5. Voorbeelden Wat zijn de goede voorbeelden waaruit kennis en inspiratie kan worden gehaald? 6. Instrumentarium Een gemeenschappelijke taal voor de duurzaamheidsprestaties van gebouwen maakt verduurzaming meetbaar, evenals laagdrempelige tools en kennis. 7. Value case Naast de financiële businesscase is ook een value case op maatschappelijke en ecologische waarden noodzakelijk, met aandacht voor factoren als welzijn en gezondheid. Werken aan een opgave en aanpak per sector Dutch Green Building Council

8 Randvoorwaarden voor het Deltaplan Duurzame Renovatie En dit zijn de randvoorwaarden die nodig zijn om het Deltaplan Duurzame Renovatie tot een succes te maken. 1. Ruimtelijke ordening door overheden In de dynamische kantorenmarkt die kampt met overschotten en een verschuivende vraag moeten keuzes worden gemaakt. Investeren in of eisen stellen aan minder kansrijke gebouwen heeft geen zin. De kansen voor verduurzaming van een gebouw worden mede bepaald door de ruimtelijke context. Wat zijn de ontwikkelingsmogelijkheden van een bepaalde plek? Gemeenten, regio s, provincies en rijk kunnen positief bijdragen aan de renovatie-opgave als zij in hun ruimtelijke strategie duurzame keuzes maken en koers houden. 2. Een integrale benadering van duurzaamheid Duurzaamheid is meer dan alleen CO 2-reductie. DGBC stimuleert een integrale aanpak voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Dat betekent ook aandacht voor thema s als gezondheid en materiaalgebruik. Een integrale benadering op duurzaamheid geeft een andere kijk op de businesscase en zal de CO 2-reductie alleen maar versnellen. 3. Duurzame energievoorziening Het Nederlands beleid is er op gericht de energieopwekking te verduurzamen, met onder meer zon-, wind- en bodemenergie. Een versnelde transitie in het reduceren van het energiegebruik is de grootste uitdaging, naast bijvoorbeeld het uitfaseren van gas. 4. Draagvlak én medewerking Betrokkenheid bij en medewerking aan deze beweging is eveneens een voorwaarde. Naast het bedrijfsleven en overheden, worden ook brancheorganisaties en kennispartijen uitgenodigd samen te werken aan de verdere invulling en implementatie van het Deltaplan Duurzame Renovatie waardoor het plan daadwerkelijk een breed gedragen plan wordt. Een integrale benadering van duurzaamheid is essentieel 8 Route Met het Deltaplan Duurzame Renovatie de klimaatdoelstellingen bereiken

9 DGBC begint alvast Vooruitlopend op de ontwikkeling van het Deltaplan Duurzame Renovatie richt DGBC haar dienstverlening helemaal in op het behalen van de uitdagende klimaatdoelen voor de gebouwde omgeving. Dat betekent dat DGBC: Maatregelen neemt om de organisatie in te richten op de faciliterende rol die DGBC gaat innemen bij de implementatie van het Deltaplan Duurzame Renovatie. Laagdrempelige tools ontwikkelt om inzicht te geven in de duurzaamheid van gebouwen en verduurzaming te monitoren (Dutch Green Building Scan). Kennis over verduurzaming verspreidt via round tables, evenementen en trainingen. Best practises en duurzame producten en diensten ontsluit via de Dutch Green Building Guide. De gebiedsgerichte verduurzaming en samenwerking via de Green Business Clubs (GBC s) uitbreidt. BREEAM-NL verder ontwikkelt om vanuit een gemeenschappelijke taal de verduurzaming eenduidig te meten. DGBC pakt aanjagende en faciliterende rol bij uitvoering Deltaplan Dutch Green Building Council

10 Stappenplan Deltaplan Duurzame Renovatie Kwartiermaken Stap 1. Draagvlak en planning Draagvlak creëren bij de belangrijkste stakeholders van DGBC; participanten, bestuur, samenwerkingsorganisaties en lopende initiatieven. Daarnaast worden de planning en het governance-model verder ontwikkeld. Stap 2. Impact CO 2-uitstoot per sector berekenen De verbruikscijfers in Nederland per sector berekenen en vaststellen van het potentieel. Dit gebeurt in samenwerking met partijen zoals EIB Amsterdam, ECN, CE Delft en Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Bestaande overheidsdoelstellingen, beleid en voorgenomen investeringen worden hierin meegenomen. Onderbouwen Stap 3. Presentatie plan van aanpak Deltaplan Duurzame Renovatie Het plan van aanpak voor het Deltaplan Duurzame Renovatie wordt gepresenteerd aan partijen als VNG, RVO, ECN,VNO-NCW, Energieakkoord en aan participanten. Dat gebeurt tijdens het Green Leadership Summit op 29 november. Ook zijn de eerste contouren van de rolverdeling duidelijk. Implementeren Stap 4. Rollen en taken beleggen en implementatie Deltaplan Duurzame Renovatie In het Deltaplan Duurzame Renovatie zijn de rollen en taken van alle betrokken partijen beschreven en zijn de (jaarlijkse) doelen per sector duidelijk. Deze doelen worden gemonitord. Ook is de aanjagende en faciliterende rol van DGBC helder. Er is een projectmanager aangesteld, een projectgroep geformeerd en een stuurgroep samengesteld. Verder worden ook de overige stakeholders die een belangrijke rol spelen bij de implementatie zoals de provincies en gemeenten betrokken. In vier stappen de versnelling op gang brengen 10 Route Met het Deltaplan Duurzame Renovatie de klimaatdoelstellingen bereiken

11 Contact: Dutch Green Building Council Vlasmarkt 1c 4e verdieping 3011 PW Rotterdam Dutch Green Building Council