Keuzedelen Kiezen Handreiking voor mentoren

Transcriptie

1 Keuzedelen Kiezen Handreiking voor mentoren Juli 2016 Ondersteuningsteam Herziening

2 Leeswijzer Beste lezer, Deze handreiking is bedoeld voor mentoren die in hun rol van loopbaanbegeleider studenten begeleiden bij het maken van een goede keuze voor keuzedelen. In deze handreiking gaan we in op de volgende zaken: Het collegebeleid rondom keuzedelen... 3 Het informeren van studenten over keuzedelen... 5 Het begeleiden van studenten bij het maken van een goede keuze... 7 Het vastleggen van de keuze... 8 Het wijzigen van de keuze... 8 Het indienen van een individueel verzoek door de student... 8 Vrijstelling voor keuzedelen... 9 Een extra keuzedeel kiezen... 9 Bijlage 1: Keuzedelen van alle opleidingen van cohort 2016 op het portaal Bijlage 2: Wanneer keuze vastleggen in schooljaar Bijlage 3: Als je meer wilt weten over de keuzedelen kijk dan op: 13 Het ondersteuningsteam herziening wenst je veel leesplezier en hoopt je met deze handreiking voldoende te informeren. Uiteraard staan we klaar voor vragen en verdere ondersteuning. Het ondersteuningsteam herziening Keuzedelen kiezen versie juli

3 Het collegebeleid rondom keuzedelen 1.1 Configuraties Vanaf augustus 2016 zijn keuzedelen een verplicht onderdeel van alle mbo-opleidingen. Het Koning Willem I College biedt volgens het beleid (zie figuur 1 op pagina 5) per opleiding twee pakketjes van keuzedelen aan. De zogenaamde twee configuraties. Wellicht dat in de toekomst dit beleid gewijzigd wordt om meer keuzes voor studenten mogelijk te maken. 1.2 Generieke keuzedelen in het aanbod van het college Elke configuratie dient ten minste één generiek keuzedeel te bevatten dat door het college wordt ontwikkeld. Dit komt de organiseerbaarheid van keuzedelen ten goede en geeft onze studenten de kans zich te verbreden en extra persoonlijke bagage mee te nemen die hem/haar beter in staat stelt zich staande te houden in de steeds veranderende wereld. De generieke keuzedelen uit het collegeaanbod zijn: Een (extra) moderne vreemde taal: Engels, Duits, Spaans, Frans in de beroepspraktijk of een vreemde taal op een hoger niveau dan nodig is voor de kwalificatie; Ondernemend gedrag: In ieder beroep helpt het als de student ondernemend is. Voor een deel zit dat in je karakter, maar veel dingen kunnen studenten ook leren. Zoals: jezelf een doel stellen initiatief nemen dingen aanpakken iets voor anderen betekenen doorzetten zelfstandig werken, maar wel in overleg verantwoordelijk willen zijn oplossingen bedenken Meestal door het gewoon te doen. Daarna kijk je naar het resultaat en vraag je: wat kan ik de volgende keer beter doen? Dat kan bij elk vak en in elk beroep. Zo kweken studenten steeds meer een ondernemende houding. Oriëntatie op ondernemerschap: In het keuzedeel 'oriëntatie op ondernemerschap' leert de student hoe het starten en runnen van een onderneming in zijn werk gaat. Verder leert de student of het starten en runnen van een onderneming bij hem past. Ondernemerschap mbo: Het keuzedeel Ondernemerschap mbo leert de student een kleine onderneming te starten en te runnen. Dit kan een onderneming op allerlei gebied en in verschillende sectoren zijn. De student kan met dit keuzedeel het nationaal erkend certificaat Ondernemerschap behalen. Duurzaamheid: De verschillende keuzedelen 'Duurzaamheid in het beroep' richten zich op hoe je zelf meer kunt doen om duurzaam om te gaan met de wereld en de mensen die erin leven. Ook leert de student onderzoek te doen naar duurzaamheid in een bedrijf en voorstellen te maken voor duurzaamheidsverbetering in het beroep. Belangrijk daarbij is ook het berekenen van de opbrengst daarvan. Keuzedelen kiezen versie juli

4 Lean en Creatief: Dit keuzedeel reikt studenten technieken aan om toekomstgericht en (pro)actief te handelen in een steeds sneller veranderende persoonlijke, maatschappelijke en professionele context. In het keuzedeel Lean & Creatief leren studenten: een creatieve mindset te ontwikkelen; na te denken over wie de (interne of externe) klanten zijn en wat hun belangen en wensen zijn op korte én lange termijn; een heldere (klant)vraag te formuleren; samen kritisch te kijken naar de effectiviteit van (werk)processen; creatieve en innovatieve oplossingen te verzinnen; samen verbeteringen door te voeren; hun gevonden oplossing op overtuigende wijze te presenteren. Voorbereiding hbo (alleen voor niveau 4 opleidingen): Met dit keuzedeel scheppen mbo en hbo samen de voorwaarden voor een goede voorbereiding van de mbo-student of een hbo-opleiding. Het doel van dit keuzedeel is dat onze student: een gestructureerd keuzeproces doorloopt om te komen tot een gefundeerde en gemotiveerde keuze; ervaart hoe het is om te studeren in het hbo door met andere mbo-studenten samen te werken in een prjoectgroep aan een hbo-casus; reflecteert op zijn capaciteiten, motieven en loopbaanoriëntatie; een portfolio samenstelt, waarin de student het doorlopen proces verantwoordt. De essentie van het keuzedeel is competentie-ontwikkeling van de toekomstige hbo-student. En niet het wegwerken van deficiënties. Klik hier voor meer informatie. 1.3 Rapportage keuzedelen op het portaal Op het portaal is, in een door het college ontwikkeld rapport, te zien welke configuraties door de opleidingsteams met zorg zijn samengesteld bij de kwalificaties. Hoe je dit rapport kunt gebruiken lees je in bijlage 1 van deze handreiking. 1.4 Meer informatie? Meer informatie over het beleid rondom keuzedelen vind je in het boekje Het land van Koning Willem I College werkt aan de toekomst. Keuzedelen kiezen versie juli

5 Figuur 1 Uit het beleidskader Bron: Het kan zijn dat jouw afdeling of opleiding afwijkt van het collegebeleid. Je directeur heeft daarvoor dan toestemming gekregen van het College van Bestuur. Het informeren van studenten over keuzedelen Als mentor heb je de taak om studenten tijdig te informeren over hun opleiding, dus ook over de keuzedelen die daar een onderdeel van zijn. Start de opleiding van jouw studenten al meteen in de eerste periode van het eerste leerjaar met één of meerdere keuzedelen, dan dien je je studenten in de startweek te informeren over de keuzedelen. De volgende informatie staat bij het informeren centraal: Keuzedelen zijn een verplicht onderdeel van iedere opleiding. Afhankelijk van de opleidingsduur moet je als student één of meerdere keuzedelen volgen van 240 SBU of een veelvoud daarvan. Zie het volgende schema: Keuzedelen kiezen versie juli

6 Het college biedt keuzedelen aan in 2 pakketjes. De zogenaamde configuraties. Vertel je studenten uit welke 2 configuraties zij kunnen kiezen. Het onderwijs van de keuzedelen moet haalbaar, uitvoerbaar, betaalbaar en organiseerbaar zijn. Dit kan voor jouw opleiding betekenen dat je studenten moet wijzen op een minimum of maximum aantal deelnemers aan een keuzedeel om teleurstellingen te voorkomen. Iedere student dient een keuze te maken voor één configuratie en deze keuze wordt vastgelegd. De student heeft het recht om één maal tijdens de opleiding zijn of haar keuze te wijzigen. Elk keuzedeel uit de configuraties wordt afgesloten met een examen. Het resultaat telt voor het cohort 2016/2017 en 2017/2018 nog niet mee voor de slaag-/zakbeslissing, maar de keuzedelen worden wel vermeld op het diploma. Keuzedelen die met een voldoende afgerond worden, komen op het diploma te staan. Keuzedelen die gevolgd maar niet behaald zijn, komen op de cijferlijst van de student. Zie ook onderstaande afbeelding. Een onvoldoende kan nadeling werken bij doorstroom, al kan de examencommissie besluiten dit keuzedeel als gevolgd te beschouwen. De student heeft dan voldaan aan (een deel) van de keuzedeelverplichting, ook al is het resultaat onvoldoende. Een onvoldoende kan ook nadeling zijn bij uitstroom naar werk, omdat sommige bedrijven grote waarde hechten aan bepaalde vakspecifieke keuzedelen. Een keuzedeel kan verschillen in begeleide onderwijstijd, het aantal uren zelfstudie en kan eventueel in zijn geheel of deels in de BPV uitgevoerd worden. Keuzedelen kiezen versie juli

7 Studenten kunnen meer informatie vinden over keuzedelen op de volgende manieren: - Via de flyer Keuzedelen van het SSC, voor alle eerstejaars studenten op papier beschikbaar in de eerste week van het schooljaar. - Via de website bij het studenten ABC voor het totale aanbod van keuzedelen op het college. - Via de studiegids. In de studiegids staat: wat de twee configuraties zijn bij de opleiding van de student, ofwel waaruit de student kan kiezen; wanneer de student de keuze voor een configuratie vast moet leggen. - Eventueel via eigen materialen van opleidingen in de ELO of de informatiepagina van de afdeling op het portaal. Het begeleiden van studenten bij het maken van een goede keuze Als mentor heb je ook de taak om studenten te begeleiden bij hun keuze voor een configuratie in je rol als studieloopbaanbegeleider. Het maken van de keuze vormt een onderdeel van loopbaanoriëntatie (LOB) dat valt onder de Kwalificatie-eisen Loopbaan en Burgerschap. Uiteraard is van begeleiding geen sprake wanneer de student in de eerste week al een keuze voor een configuratie moet maken, omdat het onderwijs in één of meerdere keuzedelen al direct in de eerste periode van leerjaar 1 start. Toch moet die keuze al gemaakt en vastgelegd worden. In het kader hieronder lees je de toelichting daarop. De keuzedelen worden vastgesteld en opgenomen in een landelijk register. Het aanbod van het college mag alleen die keuzedelen bevatten die opgenomen zijn in dit register. Bovendien mag je als opleiding alleen die keuzedelen aanbieden die gekoppeld zijn aan de kwalificatie. Elke 3 maanden wordt het register geactualiseerd. Er komen nieuwe keuzedelen bij, maar er verdwijnen ook keuzedelen of koppelingen. Op het moment dat wij als school de keuze voor keuzedelen registreren en op de Onderwijsovereenkomst (of bijlage/opleidingsblad van de OOK) vastleggen, mag de student de opleiding afmaken met die keuzedelen. Door de keuze dus meteen vast te leggen voorkomen we dat studenten voor niets onderwijs in een keuzedeel gevolgd hebben of zelfs voor niets een examen hebben afgelegd. Om het risico te beperken dat studenten die al vroeg moeten kiezen een voor hen minder geschikt keuzedeel moeten volgen, mag de student éénmaal tijdens de opleiding de keuze voor een configuratie wijzigen. Als mentor moet je voor goede begeleiding kunnen beschikken over informatie over de inhoud van de keuzedelen en maak je ruimte in het LOB-programma om met de student aan de slag te gaan met de vraag wat het beste bij de student past. Vaak is één van de configuraties gericht op doorstroom naar een vervolgopleiding en één op het aan de slag gaan in het bedrijfsleven of de instellingen. Meer informatie? Meer informatie over de inhoud en examinering van keuzedelen is te vinden in de nieuwsbrieven over de keuzedelen op het portaal, bij de eigenaren van de generieke keuzedelen van het college via projecten op het portaal. Op termijn kunnen ook collega s die het onderwijs van de keuzedelen verzorgen meer informatie geven. Keuzedelen kiezen versie juli

8 Het vastleggen van de keuze Nadat de student een keuze gemaakt heeft voor één configuratie wordt deze keuze vastgelegd. Bij het begeleiden van de studenten hebben wij al toegelicht waarom het vastleggen van deze keuze van groot belang is. Nadere informatie hierover volgt. Het moment van vastleggen Het vastleggen van een configuratie moet minimaal acht schoolweken voor de start van het onderwijs van de configuratie plaatsvinden. De tijd is nodig voor het maken van de bijlages bij de OOK en het bouwen van de examenboom bij de student. Als er ook in BPV geleerd wordt voor het keuzedeel moet er ook een bijlage gemaakt worden bij de BPV-overeenkomst. In het overzicht in bijlage 2 is te zien wanneer het vastleggen door de student gedaan moet zijn. Een opleiding kan ervoor kiezen om het vastleggen eerder plaats te laten vinden, maar het moment mag nooit na de genoemde data gelegd worden. Het wijzigen van de keuze Een student mag één maal tijdens de opleiding een andere configuratie kiezen. Dit doet hij of zij na begeleidende gesprekken met jou als mentor. Voor de wijziging dient de student een verzoek bij jou in. De herziene keuze moet ook worden vastgelegd zodat de collega s van het SSC en DEX de bijlage van de OOK, eventueel de bijlage van de BPV-overeenkomst en de examenboom van de betreffende student kunnen aanpassen. Het indienen van een individueel verzoek door de student Naast het aanbod van gekoppelde keuzedelen in de configuraties, heeft de student het recht een verzoek in te dienen bij de school om een keuzedeel te volgen dat niet gekoppeld is aan de kwalificatie waarop zijn of haar opleiding is gebaseerd. De student kan bij dit verzoek putten uit het gehele actuele keuzedeelaanbod van het college. De flyer van het SSC wijst onze studenten op dit recht en op de website kunnen studenten het totale keuzedeelaanbod van het college vinden. Wanneer één van jouw studenten een verzoek wil indienen dan besteed je daar aandacht aan in je begeleidingsgesprekken. Bespreek samen wat de meerwaarde is van een ander keuzedeel en of er indien nodig voldoende voorkennis aanwezig is. Een officieel verzoek moet vervolgens ingediend worden bij de directeur van de afdeling. De directeur bepaalt of het verzoek gehonoreerd wordt of niet. Voorwaarden voor honoreren van individuele verzoeken Een verzoek voor een niet gekoppeld keuzedeel kan alleen gehonoreerd worden wanneer er geen overlap is met één of meerdere onderdelen van de kwalificatie. In beginsel moet een verzoek door de school worden toegewezen. Praktische bezwaren kunnen echter leiden tot een afwijzing van het verzoek. Bijvoorbeeld om roostertechnische onmogelijkheden of onvoldoende capaciteit. In het jaarverslag moet de school op hoofdlijn verantwoording afleggen over de verzoeken die zijn toegewezen en die zijn afgewezen en waarom. Keuzedelen kiezen versie juli

9 Vrijstelling voor keuzedelen Bij een eventuele volgende opleiding in het mbo moet de student opnieuw invulling geven aan de keuzedeelverplichting die voor die opleiding geldt. Het kan voorkomen dat een student in de vorige opleiding een keuzedeel al heeft behaald. De examencommissie kan vrijstelling verlenen voor dat keuzedeel als: 1) het keuzedeel gekoppeld is aan de kwalificatie waar de (op)volgende opleiding of 2) als het keuzedeel niet gekoppeld is maar de student een verzoek indient om het keuzedeel onderdeel te maken van zijn opleiding. In het geval dat de student in een vorige opleiding een keuzedeel niet heeft behaald, kan de examencommissie geen vrijstelling verlenen. Wel kan de examencommissie besluiten dit keuzedeel als gevolgd te beschouwen. De student heeft voldaan aan (een gedeelte van) de aanvullende diplomavoorwaarde, namelijk de aanwezigheid van het examenresultaat (ongeacht of dit positief of negatief is) voor een keuzedeel dat invulling geeft aan de keuzedeelverplichting van de opleiding. Ook hier geldt dat het keuzedeel gekoppeld moet zijn aan de kwalificatie, of de student moet een verzoek indienen om het keuzedeel onderdeel te maken van de opleiding In het geval van een vrijstelling of gevolgd wordt op de resultatenlijst opnieuw het resultaat van het keuzedeel opgenomen. Meer informatie? Lees voor meer informatie en voorbeelden van vrijstelling met/voor keuzedelen het artikel Doorstromen met keuzedelen, zie Een extra keuzedeel kiezen We kunnen studenten de mogelijkheid bieden om extra keuzedelen te volgen naast de keuzedelen in de gekozen configuratie. Als een student een extra keuzedeel wil doen, kan de school ermee instemmen dat de student deze volgt vanuit het principe aanschuiven bij bestaand aanbod van de school. Extra keuzedelen hoeven niet gekoppeld te zijn aan de kwalificatie van de opleiding. Extra keuzedelen worden, indien behaald, opgenomen op het diploma en indien geëxamineerd maar niet behaald, opgenomen in de resultatenlijst. Tijdens je begeleidingsgesprekken besteed je aandacht aan eventuele verzoeken voor een extra keuzedeel. De student dient desgewenst vervolgens een officieel verzoek in bij de directeur van de afdeling. Meer informatie over keuzedelen in de bijlagen: 1. Keuzedelenaanbod van alle opleidingen van cohort Wanneer keuze vastleggen in schooljaar Als je meer wilt weten Keuzedelen kiezen versie juli

10 Bijlage 1: Keuzedelen van alle opleidingen van cohort 2016 op het portaal De keuzedelen die door de opleidingen voor het cohort 2016 opgenomen zijn in de opleidingsprogramma s zijn te vinden in het rapportagecentrum van het college. Het rapportagecentrum bereik je door: in het portaal te gaan naar > Applicaties > Rapportagecentrum daarna klik je links in het menu onder de kop Rapporten op Algemeen, zie: daarna kies je in de lijst rapporten voor: Keuzedelenaanbod per opleiding 2425, zie: NB: Voor je dat doet, kun je eerst de gebruiksaanwijzing voor het maken van dit rapport downloaden, door op gebruiksaanwijzing te klikken in de rechterkolom op die pagina, of door hier te klikken. Je kunt nu zelf bepalen wat voor rapport je maakt. Alles daarover lees je in de gebruiksaanwijzing en een voorbeeld vind je op de volgende pagina. Voorbeeld van het maken van een rapport: Je wilt weten bij welke opleidingen in het komend cohort het keuzedeel Voorbereiding hbo geprogrammeerd is. 1. De filters stel je als volgt in: Keuzedelen kiezen versie juli

11 Cohort: 16/17 (default laat je staan) Afdeling: alle afdelingen (je kiest voor alles selecteren ) IPC: alle opleidingen zijn vanzelf ingevuld en dat laat je zo. Keuzedeel-code: K0125 (is de code van dit keuzedeel, die heb je gevonden via de gebruiksaanwijzing) Keuzedeel status: concept; vastgesteld (laat je op default staan, je wilt het weten ook als de afdeling het nog niet vastgesteld heeft, maar het voorlopig ingevoerd heeft) Toon opleiding : Met of zonder keuzedelen (laat je op default staan) Vanaf periode: Alle periodes (laat je op default staan) Tot en met periode: Alle periodes (laat je op default staan) 2. Vervolgens druk je op de knop Toepassen rechts onderaan. Het resultaat is een rapport. Bovenaan kun je zien hoeveel pagina s gegenereerd zijn, maar het is wellicht fijn om er een handzame lijst van te maken. 3. Dat doe je met de exportfunctie, die je vind onder de knop Acties links bovenaan (zie ook figuur hieronder). Als je daar op klikt kun je kiezen voor Excel. In het bestand dat dan gegenereerd wordt kun je bewerkingen uitvoeren die je verder wenst. Keuzedelen kiezen versie juli

12 lesperiode 4 lesperiode 3 lesperiode 2 lesperiode 1 Bijlage 2: Wanneer keuze vastleggen in schooljaar Indeling studiejaar 2016/2017 Vastleggen keuze voor configuratie van keuzedelen vóór de datum in de KW OW zaterdag kolom zaterdag In deze (introductie)week als het onderwijs van keuzedelen in periode 1 start In deze week als het onderwijs van keuzedelen in periode 2 van leerjaar 1 start In deze week als het onderwijs van keuzedelen in periode 3 van leerjaar 1 start In deze week als het onderwijs van keuzedelen in periode 4 van leerjaar 1 start In deze week als het onderwijs van keuzedelen in periode 1 van leerjaar 2 start Keuzedelen kiezen versie juli

13 Bijlage 3: Als je meer wilt weten over de keuzedelen kijk dan op: Leeswijzer basismateriaal Deze leeswijzer geeft inzicht in het basismateriaal van Herziening MBO over keuzedelen. Het is een overzicht van de (volgens ons) belangrijkste publicaties. Als je deze publicaties doorgenomen hebt, heb je een stevige basis om in de school aan de slag te gaan met de implementatie van keuzedelen. Ook geeft de leeswijzer een bepaalde volgorderijkheid aan: het begint bij de theorie over keuzedelen, dan materiaal dat helpt om aan de slag te gaan met keuzedelen en tot slot materiaal dat gebruikt kan worden om de belangrijkste informatie over keuzedelen door te vertellen aan partijen binnen én buiten de school. Al het in de leeswijzer genoemde materiaal en meer is te vinden op Start Ke uze de le n: Facts & Figu re s Ke uze de le n: Facts & Figu re s 1 Theorie Do orstro m e n m e t ke uze de le n Kie ze n u it ke uze de le n e n co nfiguratie s Ke u ze de e lve rplich ting, studie last e n onde rw ijstijd 2 Aan de slag Grip o p de he rzie ning im p lem ent a t iev r a a gs t u kken in b eeld Ke uze de le n: van structu ur naar im ple m e n tatie Ke uze de le n: van structu ur naar im ple m e n tatie Be drijfsvoering ke uze de le n Be st practice s he rzie ningm bo.nl/be st-practice s 3 Doorvertellen He rzie ning MBO voor le e rbe drijve n Pre se ntatie ke uze de le n voor stude n te n Keuzedelen kiezen versie juli