AGRARIËRS NR 3 - OKTOBER 2016 AGRARIERS

Transcriptie

1 AGRARIERS NIEUWSBRIEF VOOR AGRARIËRS IN DE NOORDOOSTPOLDER EN ZUIDELIJK EN OOSTELIJK FLEVOLAND KAVELSLOTEN, HOE ZAT HET OOK ALWEER? Enige tijd geleden stond het waterschap stil bij de functie en het belang van kavelsloten. Misschien bij u beter bekend als het project herprofi lering kavelsloten. Op verschillende plekken in het gebied heeft het waterschap agrariërs bereid gevonden om hun kavelsloot opnieuw op profi el te brengen. Tijdens de bijeenkomsten werd (een deel van) de kavelsloot op diepte gegraven en werd aansluitend het gesprek met elkaar aangegaan. de bodem in kan zakken. Bij hevige neerslag zal de neerslag verder de bodem in zakken en daar wordt het via de drainage afgevoerd. De drainage transporteert het regenwater (en kwelwater) in de richting van de kavelsloten. Met functionerende drainagebuizen en goed onderhouden kavelsloten zal het water makkelijk worden verzameld en verder worden afgevoerd richting de tocht. Voor velen van u zal dit bekende kost zijn. In deze nieuwsbrief: - Stripverhaal Warrie en Sollie - Waterbeheer met erfgoed - Milieuverantwoorde kuubkistenreiniging - Wijzigingen Activiteitenbesluit - Maaibeleid. Hoe werkt het? - Erfemissiescan maakt bewust - Meetgegevens en kaartmateriaal online Kavelsloot van belang voor een goede ontwatering Voor een goede ontwatering van de kavel zijn verschillende zaken van belang. Een goede bodemstructuur zorgt ervoor dat de neerslag De kavelsloot is onderdeel van het watersysteem De kavelsloten zijn ook belangrijk voor het tijdelijk bergen van overtollig water. Deze bergingsfunctie is vooral van belang >

2 voor de lager gelegen delen van het beheergebied. Het water kan beter in het watersysteem verspreid worden en zo blijven peilstijgingen beperkt. De verdeling van het water kan alleen goed blijven functioneren als de andere onderdelen van het watersysteem goed blijven werken. Een kavelsloot met een voldoende groot profi el, die op tijd gemaaid wordt, kan al een hoop waterwinst opleveren. Najaarsschouw: een mooi moment voor inspectie Binnenkort wordt de najaarsschouw weer gehouden. De meeste gewassen zijn van het land. Dit is een goed moment om naast de begroeiing, ook het dwarsprofi el eens te inspecteren en waar nodig aan te passen. U kunt letten op de volgende zaken: - Ligt de slootbodem diep genoeg (1,10 m onder maaiveld)? - Is de bodem breed genoeg? (1,0 m) - Is er voldoende verhang in de sloot? (2 cm/100 m) Er zijn situaties waar niet aan alle bovengenoemde voorwaarden kan worden voldaan. Hier heeft het waterschap ook ervaring mee. Twijfelt u of wilt u van gedachten wisselen, we helpen u graag verder. Kantoor Larserbos (Zuidelijk en Oostelijk Flevoland), tel Kantoor Emmeloord (Noordoostpolder), tel Drainage Naast een goed onderhouden sloot is het goed om ook naar de drainage te kijken. Het is belangrijk dat de drainage afl oopt naar twee kanten van de kavel. Op het moment dat iemand besluit om de drainage te vervangen en geheel naar één zijde te gaan draineren, heeft dit gevolgen voor de belasting van de kavelsloten. Alleen het veranderen van de drainagerichting kan in extreme situaties tot meer wateroverlast leiden. Dus: pas op met eenzijdig draineren! Eenzijdige drainage Warrie & Sollie Héé buurman, wat ben je aan het doen? Greppels graven, want ik kan mijn water niet kwijt. O jee! Nou ik heb contact gehad met het waterschap, ik ga mijn slootkant herprofileren.? Herprofileren? Wat is dat? Dat is de sloot weer terugbrengen naar het oorspronkelijke profiel, 1 meter in de bodem en een talud van 1 op 1½. De aannemer herstelt gelijk de drains en spuit ze ook door. Dan is de sloot weer up to date! Dat lijkt mij ook wel wat, kan ik daar in meeliften? Natuurlijk! Dan vragen we het waterschap of ze de kadastrale grens willen uitzetten. 2

3 WATERBEHEER MET ERFGOED Waterschap Zuiderzeeland heeft ruim 170 objecten, zoals stuwen, duikers gemalen en inlaten, in beheer die behoren tot het watererfgoed in Flevoland. Vele hiervan worden nog dagelijks gebruikt voor het waterbeheer in de polders. Dit watererfgoed vertelt het unieke verhaal van het ontstaan en het beheer van de polders. Het waterschap heeft het erfgoed laten beoordelen op zijn historische waarde. Aansluitend heeft de Algemene Vergadering (algemeen bestuur) in juni 2016 vastgesteld hoe Waterschap Zuiderzeeland omgaat met dit erfgoed. Waardering Soorten objecten Ieder object heeft een waardering Tot het watererfgoed dat Waterschap gekregen. De waardering is uitgevoerd Zuiderzeeland beheert, behoren onder door Landschapsbeheer Flevoland in samenwerking met Prof.Dr. A.F.L. Van Holk, (coördinator van het Steunpunt Archeologie en jonge Monumenten Flevoland (SAMF) en hoogleraar Maritieme archeologie aan de Rijksuniversiteit Groningen). Zij hebben onder meer gekeken naar cultuurhistorische en architectonische waarde en naar gaafheid en herkenbaarheid. De waardering is uitgedrukt in een rapportcijfer voor ieder object. meer gemalen, duikers, stuwen, hevels, dijken, loswallen en afvalwaterzuiveringsinstallaties. Ook gemeenten, de provincie en in enkele gevallen particulieren beheren watererfgoed. De gemalen Buma, Smeenge, Vissering en Lovink zijn Rijksmonumenten. De inventarisatie van het erfgoed van Zuiderzeeland kunt u vinden op Vul hier in het zoekvak watererfgoed in. Beheer erfgoed Het bestuur heeft ervoor gekozen de objecten in principe allemaal te bewaren. De verwachting is dat het behoud van de objecten in veel gevallen niet tot extra kosten leidt. Voor objecten die een zes of hoger scoren is na afweging extra geld beschikbaar voor beheer en onderhoud als dat nodig is. Inlaat Rutten Dit watererfgoed vertelt het unieke verhaal van het ontstaan en het beheer van de polders Voormalig werkhaven Knardijk 3

4 MILIEUVERANTWOORDE KUUBKISTENREINIGING Afvalwater van kistenreiniging bevat resten van gewasbeschermingsmiddelen en wordt in veel gevallen nog in de sloot geloosd. In het kader van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) heeft LTO Noord het initiatief genomen voor een project over kistenreiniging. Kijk voor meer informatie op: DAW-project Doorontwikkeling, voorlichting en demonstratie kuubkistenreiniging Eén van de doelen van het landelijke DAW is om de waterkwaliteit in Nederland verder te verbeteren. Een belangrijk speerpunt is het verminderen van de normoverschrijdingen van gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater. Naast de perceelemissies is er nu ook volop aandacht voor de erfemissies, waaronder de afvalwaterlozing van kistenwassers. LTO Noord is initiatiefnemer van dit DAW-project en werkt samen met Waterschap Zuiderzeeland, Wetterskip Fryslân, Waterschap Noorderzijlvest en Waterschap Hunze en Aa s. LTO Noord Fondsen, de waterschappen en enkele noordelijke provincies leveren een fi nanciële bijdrage aan het project. Voor de zomer is dit project van start gegaan en zijn/worden de volgende activiteiten uitgevoerd: - drie machinebouwers (Mechatec, Agro ProcesTechniek/Renne Kistenreiniging en Veenma Mechanisatie) begeleiden bij het doorontwikkelen van hun kistenwasser; - demonstraties van de vernieuwde kistenwassers organiseren in Noord-Nederland; - informeren agrariërs en hen bewust maken van deze emissieroute. Het doel is om te komen tot gesloten reinigingssystemen, waarbij géén afvalwater uit de kistenwasser meer vrijkomt. Als bij de doorontwikkeling blijkt dat dit niet mogelijk is, dan wordt de hoeveelheid afvalwater zo veel mogelijk verminderd. In het project wordt samen met de waterschappen en omgevingsdiensten bekeken wat agrariërs met dit afvalwater kunnen doen. Een mogelijke oplossing is het afvalwater opvangen en uitrijden over het land. Voor meer informatie over het project verwijzen wij u graag naar de volgende website: Op deze website vindt u bijvoorbeeld de milieuregels en de datums van demonstratiebijeenkomsten. Hoe gaat het waterschap de komende jaren te werk? Alle Flevolandse agrariërs met open teelten hebben afgelopen juli een informatiebrief van Waterschap Zuiderzeeland ontvangen. In deze brief is aangegeven welke aanpak en tijdspad het waterschap volgt. Tot 2018 krijgen agrarische bedrijven tijd en ruimte om de afvalwaterlozing van de kistenwasser in het oppervlaktewater te beëindigen. Hiertoe moeten zij wel vóór 1 maart 2017 een plan van aanpak met maatregelen bij het waterschap indienen. Tijdens reguliere controles en surveillance in 2016 en 2017 ligt bij deze bedrijven het accent op informeren en vindt geen handhaving plaats. Bij de agrarische bedrijven die géén plan van aanpak indienen, zullen toezichthouders vanaf 1 maart 2017 wel handhavend optreden bij het constateren van een lozing in de sloot. Kistenwasser Mocht u het format van het genoemde plan van aanpak (saneringsplan kistenwasser) niet meer hebben, dan vindt u een digitaal exemplaar op onze website: Het waterschap gaat ervan uit dat u meewerkt aan schoner oppervlaktewater, omdat dit ook in uw belang is voor het behoud van een effectief middelenpakket. Als u geen kistenwasser op uw bedrijf heeft, dan hoeft u niets te doen. 4

5 WIJZIGINGEN ACTIVITEITENBESLUIT Op 1 januari 2017 treden twee belangrijke wijzigingen van het Activiteitenbesluit milieubeheer in werking. De eerste wijziging gaat over het gebruik van minimaal 75% driftreducerende spuitdoppen of spuittechnieken op percelen en de tweede wijziging gaat over de invoering van de zuiveringsplicht voor enkele afvalwaterstromen in de glastuinbouwsector. Deze wijzigingen hebben tot doel om de waterkwaliteit ten aanzien van gewasbeschermingsmiddelen verder te verbeteren. Activiteitenbesluit milieubeheer doppen en een driftarme kantdop. Veel agrariërs kennen nog het Lozingenbesluit open teelt en veehouderij. Dit bereikt bij het verminderen van de drift De agrarische sector heeft al veel besluit is op 1 januari 2013 opgegaan (verwaaiing) van gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlaktewater. in het zogenoemde Activiteitenbesluit milieubeheer. Het Activiteitenbesluit De ontwikkeling van nieuwe driftarme geldt voor zeer veel bedrijven en bevat spuitdoppen en spuittechnieken gaat algemene milieuregels. Ook agrarische bedrijven vallen onder dit besluit. nog te veel normoverschrijdingen door. Helaas meten de waterschappen Voorbeelden van milieuregels die van gewas beschermingsmiddelen in relevant zijn voor agrarische bedrijven: het oppervlaktewater. Om het aantal teeltvrije zones, gebruik van driftarme normoverschrijdingen verder te verminderen, moet u vanaf 1 januari 2017 spuitdoppen + kantdop, kantstrooivoorziening op kunstmeststrooier en gebruikmaken van spuitdoppen of een kuilvoeropslag met opvang van perssap spuittechniek met een driftreductie en percolaatwater. Voor een praktische van ten minste 75%. Dit geldt dan uitleg over de milieuregels verwijzen wij voor het gehele perceel dat u spuit. u graag naar de volgende website: Ook fruitteelt bedrijven moeten in het teeltseizoen 2017 voldoen aan de eis van ten minste 75% driftreductie. 75% driftreductie Bij het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen in de 14-meter zone Op 1 januari 2017 zal ook de teeltvrije Teeltvrije zones langs sloten, tochten en vaarten zone voor granen en graszaad worden moet u al vanaf 2001 gebruikmaken aangescherpt van ten minste 25 cm van minimaal 50% driftarme spuit- naar 50 cm. Iets om rekening mee te houden als u voor de winter bijvoorbeeld wintertarwe gaat zaaien. Voor intensief bespoten gewassen (aardappelen, uien, bloembollen, wortelen e.d.) blijft de teeltvrije zone ten minste 150 cm. Wanneer u spuitdoppen of een spuittechniek met een driftreductie van ten minste 90% gebruikt, dan mag u de teeltvrije zone versmallen naar ten minste 100 cm. Zuiveringsplicht glastuinbouw In Flevolandse glastuinbouwgebieden meet het waterschap relatief veel normoverschrijdingen van gewasbeschermingsmiddelen in de tochten. De belangrijkste emissieroutes zijn de lozingen van zogenoemd drainwater bij substraatteelten, drainagewater bij grondteelten en fi lterspoelwater. Vanaf 1 januari 2018 zijn glastuinbouwbedrijven verplicht om deze afvalwaterstromen te zuiveren. Dit betekent dat het glastuinbouwbedrijf een zuiveringsinstallatie moet aanschaffen en installeren, die de gewasbeschermingsmiddelen voor ten minste 95% verwijdert. De zuiveringsplicht geldt voor zowel lozingen in de riolering als lozingen in het oppervlaktewater. Glastuinbouwbedrijven die investeren in een collectieve (gezamenlijke) zuiveringsinstallatie, kunnen tot uiterlijk 1 januari 2021 uitstel van de zuiveringsplicht krijgen. 5

6 MAAIBELEID. HOE WERKT HET? Om ervoor te zorgen dat het watersysteem in Flevoland op orde blijft, zorgt het waterschap ervoor dat de watergangen goed onderhouden worden. Naast oeveronderhoud en baggeren worden de hoofdwatergangen, zoals D-tochten, tochten en vaarten gemaaid. Ook maait het waterschap de begroeiing onder water en de begroeiing op de taluds langs deze watergangen. Deze maaiwerkzaamheden voert een aannemer voor ons uit. Op welke wijze de aannemer dat doet is bepaald in het maaibeleid. In dit artikel leest u hier meer over. Beeldbestek watergangen te plannen en zo meer vraaggericht Sinds een aantal jaren werkt het te werken. Krinkels BV is één van de waterschap met zogenaamde beeldbestekken. In zo n bestek zijn alleen de Zuiderzeeland uitvoert. De heer R. aannemers die werk voor Waterschap kwaliteitniveaus van de verschillende Mooij, vestigingsdirecteur van Krinkels watergangen omschreven. Met andere BV in Nagele, zegt tevreden te zijn met woorden: waar moet de watergang aan het fenomeen beeldbestek. We kunnen voldoen? Deze eisen zijn vastgelegd in zelf de planning maken. Hierbij houden tekst een beeld. Het waterschap maakt we goed rekening met het voorkomen op basis van deze eisen afspraken van schade. Daarnaast maken we met de aannemer over het te behalen rechtstreeks afspraken met de resultaat. In de werkomschrijving/werkovereenkomst staat beschreven wat het we miscommunicatie zoveel mogelijk aangrenzende grondgebruikers, zodat waterschap van de aannemer verwacht. kunnen voorkomen. Ook handelen we Op basis van deze afspraken bepaalt de meldingen en klachten af. De manier aannemer wanneer de werkzaamheden waarop klachten zijn afgehandeld geven plaats moeten vinden. Voor de meeste we door aan het waterschap. watergangen in Zuidelijk en Oostelijk Flevoland geldt het basisniveau. De Beeldbestekken als deze zijn meerjarige contracten tot maximaal zes Noordoostpolder heeft een wat gevoeliger watersysteem. Daarom geldt hier jaar. Het voordeel hiervan is dat de voor 60% van de tochten een hoog bedrijfsvoering verfi jnd kan worden, niveau en voor 40% een basisniveau. zoals grote investeringen en gerichte opleidingen. Meerjarige contracten Waarom beeldbestek? hebben daarnaast als voordeel dat je In het verleden werd volgens een frequentiebestek gemaaid. In het voorjaar werd bepaald hoe vaak een watergang gemaaid moest worden. Een medewerker van het waterschap bepaalde wanneer de aannemer daadwerkelijk met het maaien van start kon gaan en waar er gemaaid moest worden. Met het huidige beeldbestek heeft een aannemer de mogelijkheid om Tocht met basisniveau zelf de verschillende werkzaamheden goed weet wat de opdrachtnemer en de opdrachtgever aan elkaar hebben. De heer Mooij: Het enige nadeel van het beeldbestek is dat de maaikosten in een groeizaam jaar als 2016 boven normaal zijn. Deze zijn voor de aannemer. In het beeldbestek is naast kwaliteitsniveau s voor begroeiing in watergangen ook een verzorgingsgraad waar objecten aan moeten voldoen. Objecten zijn bijvoorbeeld stuwen, duikers en peilschalen (meetlatten waarop de waterstand staat). Hierbij krijgt de aannemer zelf de verantwoordelijkheid om zwerf- en drijfvuil te ruimen. De werkwijze is gelijk aan het beeldbestek watergangen. Ideeën? We hebben als waterschap nu een aantal jaar ervaring en zien mogelijkheden om belanghebbenden te betrekken bij het bepalen en instant houden van de verschillende kwaliteitniveaus per watergang. Heeft u een vraag of idee? Neem dan contact op met Alex Zekveld, teammanager watergangen Noordoostpolder, tel of a.zekveld@zuiderzeeland.nl. Kijk voor meer informatie op: Basisniveau De aannemer moet de tocht onderhouden voordat de tocht voor 60% begroeid is. Hoog niveau De aannemer moet de tocht onderhouden voordat de tocht voor 30% begroeid is. 6

7 ERFEMISSIESCAN MAAKT BEWUST LTO Noord, Agrodis en Waterschap Zuiderzeeland werken samen in het project Erfemissiescans Flevoland. De teelt adviseur brengt met behulp van de erfemissiescan samen met u de knelpunten van afspoeling van gewasbeschermingsmiddelen op uw erf in beeld. In de zomer van 2016 is de 125ste erfemissiescan in Flevoland uitgevoerd. U kunt in de komende herfst en winter nog steeds gebruikmaken van een gratis erfemissiescan, die door het waterschap wordt betaald. Wees er snel bij en neem contact op met uw adviseur van gewasbeschermingsmiddelen. Bewustwording erfemissies voorkomen dat gewasbeschermingsmiddelen in het water terecht komen. Erfemissies op agrarische bedrijven met open teelten kunnen op verschillende manieren worden verminderd. doen. Het is prettig dat je dat samen kunt Denk hierbij aan het opvangen en zuiveren van restvloeistof en reinigingswater van de spuitmachine. Samen In het najaar van 2015 is de erfemis- Erfemissiescan met de adviseur van de gewasbeschermingsmiddelenleverancier of advies- hier volop gebruik van gemaakt en in siescan gelanceerd. In Flevoland is dienst vult de agrariër de erfemissiescan in door het erf na te lopen en te op 125 uitgevoerde erfemissiescans. de zomer van 2016 stond de teller ontdekken waar nog een verbeterslag Ten opzichte van landelijke cijfers is kan plaatsvinden. Hubert Ceelaert van dat een bovengemiddeld aantal en Maatschap Ceelaert: Je doet dingen dit komt door de stimulans vanuit het vaak uit gewoonte. Met de erfemissiescan sta je hier even bij stil. Door wat erfemissiescan is een digitaal hulp- project Erfemissiescans Flevoland. De kleine veranderingen kan je vooruitgang boeken om zo veel mogelijk te schermingsmiddelen gezamenlijk middel die de adviseur van gewasbe- met u op het bedrijf invult. Met de scan wordt inzichtelijk gemaakt waar u op uw erf wel of nog niet voldoet aan de milieu regels. Vervolgens bespreekt de adviseur met u de knelpunten en mogelijk te nemen maatregelen. De erfemissiescan geeft een praktische uitleg van de milieuregels en ook allerlei tips en oplossingen om de erfemissies te verminderen. De gegevens van de erfemissiescans komen in een afschermde database en zijn niet inzichtelijk voor het waterschap. Doelstelling van 200 erfemissiescans Helpt u mee om deze doelstelling te realiseren? Teeltadviseurs worden gestimuleerd om in de komende herfst en winter nog minimaal 75 erfemissiescans uit te voeren. Waterschap Zuiderzeeland betaalt deze erfemissiescans en via Agrodis ontvangen de adviseurs een vergoeding. De erfemissiescan is daarmee gratis voor u! Wacht niet te lang en neem contact op met uw adviseur van gewasbeschermingsmiddelen. Uitreiking 125e scan aan maatschap Ceelaert. 7

8 MEETGEGEVENS EN KAARTMATERIAAL ONLINE De website van Waterschap Zuiderzeeland is uitgebreid met een flink aantal informatieve producten, zoals meetgegevens en kaartmateriaal. De producten zijn allemaal te vinden onder het kopje waterinformatie op Neerslagkaartzoutgehaltes-peilen Een van de nieuwe producten is de neerslagkaart waarop de neerslag van de laatste drie dagen per polder te zien is. Daarnaast is er een kaart waarop het gemiddelde zoutgehalte van het water te zien is op meer dan 50 verschillende meetpunten. Ook is er meer kaartmateriaal op de website gekomen. Via het loket kunt u op de meetpuntenkaart al onze waterkwaliteitsmeetpunten vinden. Hierop is te zien waar, hoe vaak en met welk doel we daar meten. In het GEO-portaal zijn onder meer kaarten met informatie over peilbesluiten, schouw, leggers, waterbodemkwaliteit en fl ora- en fauna inventarisaties te vinden. Informatie aanvragen Naast het bekijken van alle informatie is er ook een mogelijkheid informatievragen te stellen via het aanvraag formulier waterinformatie. U kunt hier bijvoorbeeld meetresultaten opvragen of vragen over kaartmateriaal stellen. Naast het bekijken van alle informatie is er ook een mogelijkheid informatievragen te stellen Colofon Redactie: Waterschap Zuiderzeeland. Fotografi e: Waterschap Zuiderzeeland. Vormgeving en stripverhaal: Simons en Boom. Druk: OBT-Opmeer. 8