4 Een van de drie markten waarin Strukton actief is, is civiele infra. In 2011 werd het Dampoort Aquaduct in de N57 in Zeeland opgeleverd.

Transcriptie

1 p u b l i e k s v e r s l a g I n t e g r a l i t e i t

2 2 3

3 4 Een van de drie markten waarin Strukton actief is, is civiele infra. In 2011 werd het Dampoort Aquaduct in de N57 in Zeeland opgeleverd. 5

4 6 7 p u b l i e k s v e r s l a g I n t e g r a l i t e i t

5 Inhoudsopgave 8 Kengetallen 10 9 Profiel 11 Bericht van de directie 16 Strukton Rail 20 Strukton Civiel 22 Strukton Bouw 24 Strukton Worksphere 26 Strukton Integrale Projecten 28 Publieksverslag 2011 Naast dit publieksverslag vindt u op het complete jaarverslag van Strukton. Jaarverslag en publieksverslag zijn tevens in het Engels beschikbaar. Het thema van de verslagen over 2011 is integraliteit. Strukton Groep nv Postbus BA Maarssen Nederland Telefoon +31 (0) info@strukton.com Website Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te Utrecht onder nummer DUO en Belastingdienst 32 Rotterdamse Groene Gebouwen 34 Utrecht CS 36 De Groene Loper 38 A15 Maasvlakte-Vaanplein 40 RegioTram Groningen 42 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 46 Financiële resultaten 56 Geconsolideerde balans 62 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening 63 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 64 Samenstelling bestuur 65 Namen en adressen 68 Colofon 78

6 Kengetallen (bedragen in miljoenen euro s) Profiel Bedrijfsopbrengsten 1.318, , , , ,8 Operationeel resultaat (EBITDA) 55,3 57,6 37,0 55,9 47,4 10 Bedrijfsresultaat (EBIT) 24,1 (6,4) 8,8 29,0 23,1 Visie 11 Nettoresultaat 14,4 (15,5) 0,8 14,3 15,3 Strukton denkt vanuit de functionaliteit en levensduur van gebouwen en infrastructurele werken. Dat verklaart de keuze voor integrale contractvormen die ruimte bieden aan kwaliteit, comfort en duurzaamheid. Voorbeelden van deze integrale contractvormen zijn design en build (db) en design, build, finance, maintain en operate (dbfmo). Kasstroom Operationeel > Regulier (10,6) 38,5 56,9 22,1 58,4 > Pps-projecten (29,1) (76,3) (70,5) (30,5) (0,3) Investeringen 13,0 (5,8) (25,6) (26,0) (39,8) Financieringen > Regulier (9,2) (9,4) (4,3) (20,1) (2,1) > Pps-projecten 28,5 62,7 72,5 35,7 (0,5) Koersverschil - (0,1) Totale kasstroom (7,4) 9,6 29,0 (18,8) 16,3 Investeringen materiële vaste activa 19,7 16,7 18,3 25,8 30,3 Afschrijving/waardevermindering op vaste activa 27,4 64,0 28,2 26,9 24,4 Exclusief consolidatie (non-recourse) pps-projecten Balanstotaal 728,9 775,7 826,4 818,7 790,7 Geïnvesteerd vermogen 177,7 179,2 235,2 234,7 223,7 Netto kas (schuld) 16,3 0,4 (52,2) (51,8) (42,5) Solvabiliteit (%) 26,6 23,1 22,1 22,3 22,9 Rendement op geïnvesteerd vermogen (%) 13,2 (3,6) 3,7 12,4 10,4 Orderportefeuille ultimo 1.985, , , , ,8 Inclusief consolidatie (non) recourse pps-projecten Balanstotaal 803,5 968,2 945,3 862,6 798,3 Totaal eigen vermogen/groepsvermogen 186,8 166,7 172,2 171,9 181,2 Geïnvesteerd vermogen 249,4 365,7 347,2 273,3 231,0 Netto kas (schuld) (62,6) (198,9) (174,9) (101,4) (49,7) Solvabiliteit (%) 23,2 17,2 18,2 19,9 22,7 Nettoresultaat in % gemiddeld eigen vermogen 8,1 (9,1) 0,5 8,1 8,6 Nettoresultaat in % van de bedrijfsopbrengsten 1,1 (1,1) 0,1 1,1 1,3 Niet financiële indicatoren Gemiddeld aantal medewerkers * Ziekteverzuim (%) 4,6 5,4 5,4 5,1 5,8 Ongevallen frequentie (IF-index) 7,5 8,4 8,7 9,0 8,2 Gemiddelde verzuimduur Ongevallen cijfer 10,3 15,1 12,6 16,2 14,8 Frequentie cijfer 0,6 0,8 0,7 0,9 0,8 Uitgaven management development en opleidingen 6,9 8,7 8,7 8,1 7,8 Medewerkers beoordeeld (%) 95,2 92,6 88,0 88,4 87,1 * Voor het gemiddeld aantal medewerkers is gekeken naar het hele bedrijf. De andere getallen hebben alleen betrekking op de medewerkers in Nederland. Strategie De kracht van Strukton ligt in het volbrengen van complexe projecten in complexe omgevingen. Het streven is een nog hogere toegevoegde waarde te leveren en daarmee een onderscheidende positie in de markt te creëren. Voor opdrachtgevers moet duidelijk zijn dat ze op Strukton kunnen bouwen, een goede prijs-kwaliteitverhouding krijgen en trendsettende oplossingen mogen verwachten. De focus van Strukton ligt op mobiliteit, knooppunten en doorgaande exploitatie. Door de samenwerking tussen de verschillende Struktonbedrijven kunnen integrale opdrachten geheel vanuit Strukton worden uitgevoerd.

7 12 Eén bedrijf, drie markten, vier segmenten 13 Strukton is een fullserviceprovider voor infrastructuur- en accommodatieoplossingen. Het doel is de eindgebruiker comfortabel te laten wonen, werken, reizen, leren en recreëren. Strukton is actief in drie markten, onderverdeeld in vier segmenten: Railinframarkt: railinfrastructuur en informatiesystemen (Strukton Rail) Civiele inframarkt: civiele infra (Strukton Civiel) Gebouwen: bouw en vastgoedontwikkeling (Strukton Bouw) en technisch beheer en installatietechniek (Strukton Worksphere) Binnen elk van deze markten als ook marktoverstijgend werkt Strukton Integrale Projecten aan pps-concessieprojecten, nieuwe concepten en eigen initiatieven. Strukton realiseerde in 2011 met gemiddeld medewerkers een omzet van EUR 1,3 miljard. Bedrijfsopbrengsten in 2011 Railinfrastructuur en informatiesystemen Civiele infra Bouw en vastgoedontwikkeling Technisch beheer en installatietechniek 19,1 % 13,7 % 44,5 % 22,7 %

8 De Kromhout Kazerne in Utrecht is het grootste dbfmo-huisvestingsproject van Nederland tot nu toe. Het complex biedt ruimte aan meer dan drieduizend Defensiemedewerkers

9 Bericht van de directie 16 Strukton heeft in 2011 een positief operationeel resultaat gerealiseerd. Gezien de nog altijd lastige markt is dit een goede prestatie. Er is een vergaande samenwerking tussen de verschillende bedrijfsonderdelen ontstaan, waardoor integrale opdrachten geheel door Strukton kunnen worden uitgevoerd. Op een aantal plaatsen in de organisatie was ingrijpen nodig om het kostenniveau aan te passen aan de marktomstandigheden. Helaas ging dit gepaard met het verlies van ongeveer honderdvijftig arbeidsplaatsen. De orderportefeuille is met EUR 2,0 miljard goed gevuld. Resultaat Strukton heeft in navolging van 2010 een goed resultaat geboekt. Helaas waren er twee dissonanten, bij een buitenlandse vestiging en een infrastructuurproject, die het resultaat drukken. Door voortaan meer controle op het ontwerp te houden, audits uit te voeren tijdens de realisatie van een project en de vinger steviger aan de pols te houden, werken we aan een betere beheersing om onverwachte verliezen in de toekomst te voorkomen. De omzet is ten opzichte van 2010 iets gedaald, mede als gevolg van twee grote projecten die zich in 2011 in de aanloopfase bevonden en nog niet in volle productie waren. Het gaat om De Groene Loper bij de A2 in Maastricht en de A15 Maasvlakte-Vaanplein bij Rotterdam, beide van Strukton Civiel. Daarnaast is er een beperkte daling van omzet bij de binnenlandse en buitenlandse Deze activiteiten betreffen voornamelijk de in- en verhuur en beheeractiviteiten van materieel en gereedschappen. Strukton heeft tot gedeeltelijke afstoot besloten omdat er geen strategische noodzaak is voor een eigen interne dienst voor bouwmaterieel. Met koper RECO/BUKO is een preferred supplier contract afgesloten voor de huur van materieel. De tweede verkoop is die van 80% van de aandelenbelangen van zes pps-projecten aan DIF Infrastructure II. Naast het minderheidsbelang van 20% behoudt Strukton een zeer actieve operationele betrokkenheid tijdens de bouw- en exploitatiefase van deze projecten. Deze verkoop is voor Strukton van strategisch belang, omdat het op deze manier vermogen kan vrijmaken, waarmee het bedrijf ook in toekomstige pps-projecten een voorname rol kan blijven spelen als verschaffer van eigen vermogen. Daarnaast blijft Strukton zijn kennis en ervaring met dbfm(o) actief aanwenden voor de optimale oplossing voor klanten. Beide verkopen hebben een positief effect op de balans en hebben de schuldpositie van Strukton aanzienlijk verminderd. Hierdoor is de solvabiliteit van Strukton gestegen en meer in evenwicht gekomen met die van aandeelhouder Oranjewoud nv. Dankzij de lage rente op de markt is een goed rendement gehaald en een balanskorting gerealiseerd. De verkopen hebben geen negatieve effecten op de exploitatie; die is gezekerd. In 2011 is de overname van wegenbouwer Ooms Nederland Holding bv voorbereid. Deze overname is begin 2012 afgerond. De overgenomen activiteiten betreffen de grond-, weg- en waterbouwactiviteiten, de Nederlandse consultancyactiviteiten (Unihorn) en een deel van de buitenlandse infra-activiteiten van Ooms International Holding. Zij vormen binnen Strukton Civiel een apart deelbedrijf onder de naam Ooms Civiel. De overname past binnen de strategie van Strukton die zich richt op de verbreding en verlenging van de keten. Met deze overname verstevigt Strukton zijn infra-activiteiten én zijn positie door het verkrijgen van landelijke dekking in deze markt: Ooms Civiel bedient het westen van het land, terwijl het in 2006 verworven Reef Infra vooral Oost-Nederland als werkgebied heeft. 17 activiteiten van Strukton Rail. Verkopen en aankoop In 2011 zijn twee belangrijke verkopen gedaan. De eerste is de verkoop van m 2 bedrijfsterrein met opstallen in Utrecht en de verkoop van een aantal activiteiten van de materieeldienst. Werkmaatschappijen en integraliteit In 2010 heeft Strukton belangrijke stappen gezet naar rendementsherstel en in 2011 is hier met succes vervolg aan gegeven.

10 Bericht van de directie 18 technische installaties. Ook op het gebied van waterbouw liggen mogelijkheden. Strukton Bouw en Strukton Worksphere zullen zich focussen op een select aantal markten, namelijk gezondheidszorg, hotels, studenten- en jongerenhuisvesting, datacenters, tijdelijke huisvesting en herbestemming van kantoor gebouwen. Naast de focus op de drie genoemde markten zal Strukton in 2012 aandacht besteden aan een aantal andere strategische kernpunten. Zo komt er meer nadruk te liggen op het bestendigen van klantrelaties. Ook zal Strukton meer focussen op actieve klantbenadering en het dienstenpakket nadrukkelijker onder de aandacht brengen. Verder is het doel om meer producten door te ontwikkelen tot concepten en die in de markt te zetten. 19 Strukton Rail heeft met name in Nederland en Zweden goed gepresteerd en ook Strukton Systems heeft wederom zeer hoge resultaten geboekt. De verliesgevende activiteiten in Noorwegen zijn beëindigd. De orderportefeuille van Strukton Rail is goed. Strukton Civiel heeft een deel van de werkzaamheden voor de Noord/Zuidlijn succesvol afgerond en heeft een goede orderportefeuille. Strukton Bouw heeft een groot aantal projecten afgerond en heeft de strategie iets aangescherpt, dit met het oog op een succesvollere deelname aan tenders. Strukton Worksphere heeft in 2011 veel progressie geboekt en veel zorg besteed aan het verbeteren van de organisatie. De werkmaatschappij heeft een unieke positie ten opzichte van de concurrentie en dat biedt veel kansen voor Strukton Integrale Projecten heeft op succesvolle en professionele wijze de verkoop van een 80% aandelenbelang van de pps-projecten begeleid. Vanuit de markt is meer en meer vraag naar ondernemingen die een geïntegreerde aanpak van werkzaamheden kunnen bieden: van ontwerp, bouw en onderhoud tot en met exploitatie. Strukton heeft vooral grote, complexe projecten in portefeuille waaraan door verschillende bedrijfsonderdelen gezamenlijk wordt gewerkt. Strukton is in staat de gevraagde integrale aanpak aan te bieden en heeft ook in 2011 weer grote vorderingen gemaakt op het gebied van samenwerking binnen de keten. Strategie De strategische focus van Strukton blijft gericht op Nederland en selectief waar het gaat om enkele bedrijfsonderdelen en niches het buitenland. Hierbinnen is Strukton actief in drie markten: railinfrastructuur, civiele infra en het realiseren, onderhouden en beheren van gebouwen. Het bedrijf zal zich op specialismen binnen deze markten richten, om zo onderscheidend vermogen te creëren. Zo zal Strukton Rail zich steeds internationaler manifesteren. Niet alleen wat betreft onderhoud van het spoor, maar ook elektronica in de treinen zelf. Strukton Systems verkent momenteel de windmolenmarkt, waar het werkt aan twee projecten. De aankoop van Ooms Civiel verbetert de positie van Strukton Civiel. In samenwerking met Strukton Worksphere zal Strukton Civiel zich meer richten op verkeerstechnische en tunnel- Vooruitblik Door de strategische en zakelijke keuzes die in 2011 zijn gemaakt, ziet Strukton 2012 met vertrouwen tegemoet. Het is al vaak gezegd: de marktsituatie is lastig. Dat is een gegeven. Het is daarom zinvoller om de aandacht te richten op datgene wat we zelf kunnen beïnvloeden. Zo zullen we de aandacht sterker richten op het in control zijn over de projecten, waardoor faalkosten verder kunnen worden gereduceerd. Strukton heeft bewezen een professionele organisatie te zijn. Het feit dat het bedrijf in 2011 negentig jaar bestond, toont aan dat Strukton bestaansrecht heeft. Bovendien behaalde Strukton voor het derde jaar op rij een plek in de top drie van de reputatiemonitor. Door op het juiste moment de juiste keuzes te maken, staat de organisatie gesteld voor de toekomst. lid Raymond Steenvoorden, die in december 2011 na een periode van bijna tien jaar afscheid nam van Strukton, heeft met zijn inspirerende persoonlijkheid en professionele aanpak een grote bijdrage geleverd aan de onderneming zoals die er vandaag de dag staat. Ik wil hem daar dan ook zeer hartelijk voor bedanken. Ook de medewerkers ben ik veel dank verschuldigd. Zij leggen zeer veel wilskracht en passie aan de dag om het klanten naar de zin te maken en projecten goed af te ronden. Ik heb er het volste vertrouwen in dat we 2012 met elkaar tot een succesvol jaar maken. Utrecht, 8 mei 2012 voorzitter, Gerard Sanderink

11 A i k e S c h o o t s di r e c t e u r Strukton Rail Strukton Rail wil 20 Alle landen en specialismen, behalve Noorwegen, hebben in 2011 goede resultaten geboekt, 21 bijdragen aan ondanks dat in sommige landen de marktsituatie nog steeds moeilijk is. Zeer tragisch is het ongeval in Zweden, waarbij een medewerker van Strukton Rail om het leven is gekomen. attractief treinverkeer en spoorvervoer in Europa, een strategie die ook in 2011 weer succesvol is gebleken Strukton Rail heeft in Nederland een solide, positief resultaat neergezet. Ook België, Duitsland, Zweden, Denemarken en Italië laten goede resultaten zien. In Noorwegen zijn de activiteiten per januari 2012 beëindigd, omdat het niet is gelukt de organisatie op het gewenste niveau te krijgen. Strukton Systems heeft uitstekende resultaten geboekt en ook Strukton Rolling Stock leverde een positief resultaat. Eurailscout heeft een break even resultaat bereikt. De strategie van internationalisering is ook in 2011 succesvol gebleken. Het Europese karakter van Strukton Rail is vooral zichtbaar door de inzet van machines en specialismen over heel Europa. Door die schaalvergroting kan Strukton Rail in grotere en geavanceerde machines blijven investeren en per land economisch verantwoord werken. De bedrijfsontwikkeling van Strukton Rail is erop gericht de capaciteit van het spoor te vergroten. Daarom is in 2011 een nieuwe geautomatiseerde inspectiemethode in gebruik genomen. Daarnaast heeft Strukton Rail een voorstel gedaan om heel gericht het gevraagde stroomvermogen te verhogen met een autotransformatorstation. Deze relatief kleine aanpassing verdubbelt het vermogen van het spoor op de plaatsen waar dat nodig is.

12 J o s H e g e m a n di r e c t i e v o or z i t t e r Strukton Civiel De aankoop 22 Strukton Civiel heeft zich in 2011 redelijk staande gehouden in de recessie, maar moest de 23 van wegenbouwer omzetverwachting wel iets naar beneden bijstellen. Ooms zorgt voor een landelijke dekking en geeft Strukton Civiel een strategisch betere positie De oorzaken daarvan zijn de slechte markt in het regionale segment, een kleiner aantal verworven projecten dan begroot en het feit dat enkele omvangrijke projecten in 2011 nog in de ontwerpfase zaten. Door de lagere omzet heeft Strukton Civiel het algemene kostenniveau verder moeten optimaliseren. Ook was er een beperkt verlies van arbeidsplaatsen. De strategie van Strukton Civiel is gericht op een gestage, rendabele groei, door verlenging van de infraketen en ketenverbreding in specialismen. Daarom is in 2011 wegenbouwer Ooms aangekocht, dat in het westen van Nederland actief is. Binnen de bestaande strategie zal de klant de komende jaren een prominentere rol innemen. Ook zal Strukton Civiel zich toeleggen op een aantal specialistische technieken en soorten opdrachten, zoals parkeerconcepten en afzinktunnels. Daarnaast richt Strukton Civiel zich op specialistische funderingstechnieken, renewable energy en geluidwerende voorzieningen met gebruik van alternatieve materialen. In 2011 is een nieuw bedrijfsonderdeel opgericht: Strukton Civiel Asset Management, dat zich richt op het langjarig onderhoud van dbfmo-projecten. Een ander nieuw strategisch bedrijfsonderdeel is Stukton Verkeerstechnieken, gericht op verkeersmanagementsystemen en tunneltechnische installaties.

13 Ge r t J a n Vo s di r e c t e u r Strukton Bouw Strukton Bouw 24 In 2011 boekte Strukton Bouw een bescheiden positief resultaat. Nagekomen kosten uit 25 heeft zijn strategie reeds afgesloten werken en een reorganisatievoorziening hadden een negatief effect, dat werd gecompenseerd door een goed operationeel resultaat. aangescherpt en legt zijn focus op gezondheidszorg, studenten- en jongerenhuisvesting, hotels en herbestemming De markt is nog steeds buitengewoon uitdagend, met een duidelijke toename van buitenlandse partijen. Deze partijen zoeken een Nederlandse partner, waaronder Strukton. Dat leidt tot interesse in coöperatie met andere Struktonbedrijfsonderdelen. Gezien de orderportefeuille was een nieuwe reorganisatie eind 2011 onontkoombaar. Na deze aanpassing is Strukton Bouw met vertrouwen 2012 ingegaan. De strategie is aangescherpt; de focus ligt op gezondheidszorg, studenten- en jongerenhuisvesting, hotels en herbestemming van kantoorgebouwen. Strukton Bouw kiest ervoor alleen mee te doen aan een tender wanneer de kans op succes voldoende is. Bij de bestaande projecten is de slim bouwen -methode geïntroduceerd op de werkvloer. Door voorafgaand aan een project met alle betrokkenen het plan van aanpak te bespreken, wordt een efficiëntere aanpak verwacht. Strukton Bouw wil hiermee de kostprijs van de projecten omlaag brengen en de concurrentiepositie verstevigen. van kantoorgebouwen

14 M a r i n u s S c h i m m e l di r e c t e u r Strukton Worksphere Ons onderscheidend 26 Strukton Worksphere heeft in 2011 een uitstekend jaar gehad. Er is groei gerealiseerd, 27 vermogen is vergaand ondanks dat de markt sterk terugliep en de marges onder druk staan. rekening houden met de klant en gevoel hebben voor de klantprocessen. De klant kan tijdens onze werkzaamheden gewoon doorwerken De goede resultaten zijn een direct gevolg van de strategie; Strukton Worksphere heeft langdurige, stabiele contracten met vaste klanten en dat zorgt voor een structurele opdrachtenstroom. De focus ligt op het verder versterken van die positie en het investeren in langdurige klantrelaties. Er komen steeds meer spelers op de onderhoudsmarkt die alleen op prijs concurreren. Strukton Worksphere wil ook in dat segment meekomen en wil costleader worden. Door te investeren in efficiency en ICT-toepassingen kunnen de kosten omlaag. Dit resulteert in een maatwerkmodel waarbij de klant kan kiezen voor een scherp, uitgekleed aanbod, een kwalitatief hoogstaand aanbod of een middenweg. Uiteraard worden er geen concessies gedaan aan de basiskwaliteit. Strukton Worksphere richt zich op het verder verbeteren van het onderhoud en beheer en daarnaast op revitalisering van vastgoed. Andere groeimarkten zijn de gezondheidszorg en datacenters. Het onderscheidend vermogen van Strukton Worksphere is vergaand rekening houden met de klant en gevoel hebben voor de klantprocessen.

15 E r i k H e r m s e n di r e c t e u r Strukton Integrale Projecten We hebben ons altijd 28 In 2011 is van zes pps-projecten die Strukton Integrale Projecten in portefeuille heeft, 29 ingezet voor een 80% van het eigen belang overgedragen aan DIF Infrastructure II. Strukton blijft operationeel verantwoordelijk voor de projecten. marktverbreding en zien nu een duidelijke toename in het aantal regionale pps-projecten. De aanbesteding van de RegioTram in Groningen Deze vervreemding heeft een positieve invloed op het bedrijfsresultaat. De vrijgekomen financiële middelen gebruikt Strukton om schulden af te lossen en om aan nieuwe tenders deel te nemen en in nieuwe pps-projecten te investeren. Strukton Integrale Projecten blijft zich focussen op projecten die voor alle Struktonbedrijven maximale winstgevende potentie bevatten. Er is een duidelijke groei in de pps-markt zichtbaar. Zo is er een toenemende belangstelling van Nederlandse en buitenlandse marktpartijen. Rijkswaterstaat en de Rijksgebouwendienst hebben een flink aantal pps-projecten aangekondigd. Daarnaast komen er steeds meer regionale pps-projecten op de markt. Een andere belangrijke pps-ontwikkeling is de oprichting van PPSsupport door de overheid, om pps-kennis aan de lagere overheden beschikbaar te stellen en lokale projecten te stimuleren. Deze kennis wordt gebundeld met die van het PPS Netwerk Nederland, de partij die de kennis vanuit de markt samenbrengt. is hier een belangrijk voorbeeld van

16 30 31 Het project De Groene Loper bij de A2 in Maastricht zal in 2012 in volle productie komen.

17 DUO en Belastingdienst Opdrachtgever Consortium Rijksgebouwendienst DUO 2, bestaande uit Strukton, Ballast Nedam en John Laing bedrijfsonderdelen Strukton Worksphere, 32 In november 2008 startte consortium DUO 2 met de bouw van een van de markantste gebouwen Strukton Integrale Projecten 33 van Groningen, bestemd voor de huisvesting van de Belastingdienst en de Dienst Uitvoering Soort project contract voor ontwerp, bouw, Onderwijs. Het was de start van een langlopend contract, omdat DUO 2 bij dit project financiering, onderhoud verantwoordelijk is voor het gehele project: van ontwerp, bouw en financiering tot langjarig en exploitatie beheer, onderhoud en exploitatie. In maart 2011 verhuisden de medewerkers van de Belastingdienst en de Dienst Uitvoering Looptijd Onderwijs naar hun nieuwe onderkomen. Direct na de ingebruikname van het gebouw is gestart Bijzonderheden het gebouw won in juni 2011 de met de sloop van de oude kantoren op het terrein en met de aanleg van de parkeergarage, het Gouden Baksteen, de publieksprijs paviljoen en de stadstuin. Deze fase is klaar in voor het mooiste gebouw van Groningen Duurzaamheid Het gebouw blinkt uit in duurzaamheid: warmte- en koudeopslag, gerecyclede vloertegels en duurzame wandafwerking. De vinnen aan de buitenzijde werken niet alleen isolerend, maar zorgen ook voor stroomlijning van het gebouw. Ze voorkomen valwinden, zodat de ecologische processen in het Sterrebos, aan de voet van het kantoor, niet worden verstoord. De keuze voor de vinnen vroeg om een zorgvuldige afweging tijdens het ontwerpproces, omdat ze de glasbewassing ingewikkelder en dus duurder maken. De voordelen van de vinnen bleken echter op te wegen tegen de nadelen die het consortium tijdens het onderhoud ondervindt. Betrokken Strukton Civiel, Strukton Bouw, Onderhoud en exploitatie De Belastingdienst en de Dienst Uitvoering Onderwijs kregen niet alleen een nieuw gebouw, maar ook een nieuwe aanpak voor het onderhoud en de exploitatie van hun kantoor. In plaats van zich bezig te houden met de uitvoering bijvoorbeeld de inkoop van kopieerpapier en koffiebekers moet de klant nu sturen op output. Om die overstap te maken, hebben de klant en Strukton diverse sessies gehouden onder leiding van een verandermanager. Wederzijdse verwachtingen werden uitgesproken en toegelicht, waardoor de overgang soepel is verlopen.

18 Opdrachtgever Opdrachtnemer gemeente Rotterdam Strukton en Hellebrekers Technieken Rotterdamse Groene Gebouwen Betrokken Strukton Rail, Strukton Bouw, bedrijfsonderdelen Strukton Worksphere, 34 Strukton Integrale Projecten Negen Rotterdamse zwembaden kregen in 2011 een duurzame make-over: nieuwe ketels, een 35 warmte-koudeopslag, eco-verlichting, aanwezigheidsdetectie, de zwembaden werden afgedekt Soort project Onderhouds- en en elk bad is voorzien van een UVC-reactor, waardoor er minder chloor nodig is om het water energieprestatiecontract te reinigen. Dankzij deze maatregelen is de CO2-uitstoot van de zwembaden gedaald met Looptijd ton per jaar. Dit staat gelijk aan de uitstoot van vijfhonderd woningen. Bovendien zijn het zwemklimaat en het comfort voor de eindgebruikers personeel en bezoekers veel prettiger. Bijzonderheden 34% energiebesparing, Strukton realiseert en financiert niet alleen de energiebesparende aanpassingen in de zwembaden, 15% besparing op maar is sinds 2011 ook verantwoordelijk voor het onderhoud van de zwembaden, gedurende een onderhoudskosten periode van tien jaar. Uniek contract Speciaal voor dit project heeft Strukton een Energy Service Company (ESCo) opgericht. Deze ESCo heeft een uniek onderhouds- en energieprestatiecontract getekend met de gemeente Rotterdam, waarmee de opdracht voor de gemeente kostenneutraal kan worden uitgevoerd. Het is de eerste keer dat een dergelijk contract in Nederland wordt toegepast. Strukton heeft geïnvesteerd in de energiebesparende maatregelen die nodig zijn om de gegarandeerde besparing te halen. De investeringen verdient Strukton terug door het rendement dat de maatregelen opleveren. Op die manier stimuleert Strukton zichzelf als het ware om te voorzien in duurzame maatregelen met een optimale kwaliteit en tegen minimale kosten. Fikse besparingen Dankzij de aanpassingen die Strukton aan de zwembaden heeft gedaan, kan het een besparing van 34% garanderen ten opzichte van de energierekening van Gedurende de looptijd van het contract tien jaar komt dat neer op EUR 3,4 miljoen. Ook op het onderhoud en beheer, en de daarbij behorende risico s, bespaart de gemeente flink. Door dit tot 2021 uit te besteden aan Strukton, realiseert de gemeente een besparing van 15% op de onderhoudskosten. Dat komt neer op EUR 1,1 miljoen.

19 Utrecht CS Opdrachtgever Opdrachtnemer ProRail Strukton bedrijfsonderdelen Strukton Bouw, 36 Op station Utrecht Centraal, een van de drukste plekken van Utrecht, werkt Strukton aan de Strukton Worksphere 37 verduurzaming van drie perronkappen. In 2010 is Strukton begonnen met de vervanging van de perronkappen op de perrons langs spoor 5/7, spoor 8/9 en spoor 11/12. Die drie perrons hebben een kap van staal en lichtdoorlatend gebogen glas. In de kappen zitten zonnecellen verwerkt, die Soort project Looptijd aanbesteding energie opwekken voor de roltrappen, liften en de stationsverlichting. De laatste perronkap is in Bijzonderheden materieel en grondstoffen worden juni 2012 voltooid. aan- en afgevoerd via het spoor Naast het plaatsen van de perronkappen past Strukton ook de hoogtes van de perrons aan voor een betere toegang tot de treinen. Daarnaast werkt Strukton aan de fundering voor de nieuwe stationshal. Deze werkzaamheden maken deel uit van de bouw van de nieuwe OV-terminal Utrecht. Betrokken Strukton Rail, Strukton Civiel, Complex Gemiddeld reizen per dag bijna mensen van, naar of via Utrecht Centraal. Per jaar zijn dat 65 miljoen mensen. Strukton heeft met ProRail afgesproken dat de reizigers geen hinder mogen ondervinden van de werkzaamheden op de perrons. Bovendien blijven de sporen ook tijdens de werkzaamheden in gebruik. Tel daarbij op dat Utrecht Centraal hét treinknooppunt van Nederland is en het is duidelijk dat deze opdracht zeer complex is. Om reizigers zo min mogelijk te storen, werkt Strukton voornamelijk s nachts en worden de werkzaamheden zeer grondig voorbereid en doorgesproken. Duurzaam De nieuwe OV-terminal Utrecht moet niet alleen qua capaciteit geschikt zijn voor de 21ste eeuw, maar ook wat betreft duurzaamheid. Met de bouw van de perronkappen is daarmee alvast een goede start gemaakt. De zonnepanelen in de drie nieuwe perronkappen leveren ongeveer kwh per jaar op. Dit staat gelijk aan het energieverbruik van 25 huishoudens. De kappen leveren een CO2-reductie op van 46 ton CO2 per jaar.

20 Opdrachtgever Opdrachtnemer ministerie voor Verkeer en Waterstaat en de gemeente Maastricht Avenue2 (bestaande uit Strukton en Ballast Nedam) De Groene Loper Soort project contract voor ontwerp, bouw 38 en deel van het onderhoud Dankzij een vernuftig ontwerp zorgt consortium Avenue2 ervoor dat doorgaand verkeer in de 39 Betrokken bedrijfsonderdelen Looptijd Bijzonderheden Strukton Civiel, Strukton Projectontwikkeling, Strukton Worksphere, Strukton Integrale Projecten van de duizenden auto s, vrachtwagens en motoren die nu nog dagelijks dwars door Maastricht toekomst niet meer dwars door Maastricht hoeft te rijden. Een tunnel onder de stad verbindt dan de A2 met de A79. Op de plaats van de huidige weg komt een groen recreatief lint de Groene Loper voor fietsers en voetgangers. Ook komen er nieuwe woningen en winkelpanden langs de Groene Loper. In 2011 heeft Strukton twee ecoducten gebouwd. Ook werd het tracéwetsbesluit onherroepelijk, zodat de bouwwerkzaamheden voor de tunnel van start kunnen. Inmiddels is begonnen met de voorbereidende werkzaamheden. De verkeersinfrastructuur is in 2016 klaar, het vastgoed in rijden, verdwijnt straks 80% onder de grond Social return Aan het project werken niet alleen medewerkers van het consortium en de onderaannemers, maar ook mensen uit (de omgeving van) Maastricht. Tijdens de looptijd van het project worden er in totaal 750 werklozen en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt opgeleid op de A2-school. Na hun opleiding krijgen ze een tijdelijk contract bij de Groene Loper, bijvoorbeeld voor de bewaking, verkeersregeling of de administratie. Strukton werkt hiervoor samen met de gemeente. Integraal ontwerp De opdracht werd aanbesteed en de inschrijvers moesten zelf met een ontwerp komen dat voldeed aan de gestelde randvoorwaarden. Het ontwerp van consortium Avenue2 won, dankzij de allesomvattende benadering van de opdracht. Het is een prachtig integraal gebiedsontwerp, een totaalplan voor stad en snelweg, voor fietsers, voetgangers en automobilisten, voor inwoners (...) en voor bedrijven en hun werknemers en zakenrelaties. Het plan van Avenue2 en de daarbij behorende tunnelconfiguratie geeft al met al op vrijwel alle aspecten een grotere meerwaarde: doorstroming, bereikbaarheid, leefbaarheid, opheffen van barrières en kansen voor stadsontwikkeling, aldus de beoordelingscommissie.

21 A15 Maasvlakte-Vaanplein Opdrachtgever Opdrachtnemer Rijkswaterstaat A-Lanes A15, bestaande uit Strukton, Ballast Nedam, John Laing en Strabag Betrokken Strukton Civiel, 40 Eind 2010 was de financiering van het project A15 tussen de Maasvlakte en het knooppunt bedrijfsonderdelen Strukton Integrale Projecten 41 Vaanplein rond. Het jaar 2011 stond in het teken van het onderhoud van de bestaande Soort project contract voor ontwerp, bouw, infrastructuur en van alle noodzakelijke voorbereidingen voor het bouwen van de nieuwe financiering en onderhoud infrastructuur. Eind 2011 zijn de eerste, zichtbare, bouwwerkzaamheden van start gegaan. Het omvangrijke project bevat flink wat huzarenstukjes. Zo worden er over 37 kilometer lengte Looptijd extra rijstroken en verkeersmanagementsystemen aangelegd. Ook komt er een nieuwe Botlekbrug, Bijzonderheden de opdracht heeft een totale ter vervanging van de huidige brug over de Maas. De nieuwe brug ligt 14 meter boven het water, nominale projectwaarde van dat is bijna twee keer zo hoog als de huidige brug. Hij kan openen tot 45 meter hoogte en is circa EUR 1,5 miljard en is de daarmee een van de grootste beweegbare bruggen ter wereld. grootste opdracht die ooit door Ontwerpen voor de toekomst Rijkswaterstaat is aanbesteed De verwachting is dat de vernieuwde infrastructuur eind 2015 klaar is. De opdracht houdt daarmee echter niet op. Voor een periode van twintig jaar daarna is A-Lanes A15 volledig verantwoordelijk voor het onderhoud aan de weg, inclusief technische installaties, bruggen, viaducten en twee wegtunnels. In het ontwerp van de snelweg is gekozen voor duurzaam asfalt, dat minder vaak hoeft te worden vervangen. Dat drukt de onderhoudskosten, de overlast voor de weggebruikers en de hoeveelheid afgedankt asfalt. Kennis van onderhoud Met het oog op de werkzaamheden aan de A15 is in 2011 Strukton Asset Management Civiel opgericht. Dit bedrijfsonderdeel zal zich richten op het langjarig onderhoud van dbfmprojecten, zoals de A15 Maasvlakte-Vaanplein. Hiemee verzekert Strukton zich van langjarige onderhoudskennis, ten eerste om dit te kunnen aanbieden aan klanten, maar ook om tijdens het ontwerpproces een slim onderhoudbaar ontwerp te kunnen maken.

22 Opdrachtgever Gegadigde Provincie Groningen en Gemeente Groningen TramTeam Groningen, bestaande uit Strukton, Ballast Nedam en John Laing RegioTram Groningen Betrokken Strukton Rail, Strukton Civiel, 42 bedrijfsonderdelen Strukton Integrale Projecten Groningen is een compacte stad, waarvan de wegen steeds verder dichtslibben. Om bereikbaarheid 43 van de stad en de provincie Groningen op een duurzame manier te vergroten, wil het Soort project aanbesteding voor ontwerp, decentrale bestuur van de regio twee tramlijnen in de stad aanleggen en het spoor in de regio bouw, financiering, onderhoud verbeteren. De provincie en de gemeente Groningen hebben gezamenlijk met Regio Groningenen exploitatie Assen in 2010 een aanbesteding uitgeschreven. TramTeam Groningen, met daarin Strukton, is Looptijd Bijzonderheden 3,5 jaar aanleg en vervolgens 22,5 jaar exploitatie de verwachting is dat de opdrachtgever een van de twee partijen die nog in de race zijn voor de opdracht. De bedoeling is dat de werkzaamheden in 2013 van start gaan en dat de tramlijnen in 2016 klaar zijn voor gebruik. eind 2012 zal beslissen welk Van A tot Z verantwoordelijk consortium de opdracht krijgt De RegioTram Groningen is een uniek project. Ten eerste omdat het als een voorbeeldproject dient voor andere regionale overheden die een dergelijke vervoersoplossing ook overwegen. Maar vooral omdat de opdrachtgever de opdracht in zijn geheel aanbesteedt: tot en met de exploitatie aan toe. Dat betekent dat het consortium straks ook verantwoordelijk is voor het beheer van de tramlijnen, het onderhouden van het trammaterieel en het uitvoeren van de OV-dienstverlening. Slim vervoer De stad Groningen is letterlijk en figuurlijk het middelpunt in de regio, onder andere omdat meer dan de helft van de arbeidsplaatsen zich in de stad bevindt. Dagelijks reizen mensen naar de stad. De meeste bezoekers nemen de auto en moeten bovendien in de binnenstad zijn, waardoor de wegen vaak vol staan. De tramlijnen moeten de stad bereikbaar houden en zijn bovendien een uitstekend alternatief voor de overbezette buslijnen. Trams zijn schoner, stiller, sneller en de capaciteit is veel groter.

23 44 45 Strukton adviseert klanten structureel over duurzame oplossingen en neemt ook zelf maatregelen om de CO 2-uitstoot te verminderen.

24 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 46 Knooppunt Kunderberg. Strukton Civiel heeft deze tender gewonnen op basis van zijn voorziene 47 behoud van de niveau 5-positie op deze aangepaste ladder. In 2012 gaat Strukton als geheel voldoen aan de eisen van niveau 5 van de CO2-prestatieladder 2.0. De door Strukton Civiel aangekochte bedrijfsonderdelen van bouwonderneming Ooms Civiel hebben zich eind 2011 al gecertificeerd op dit niveau. Ooms Civiel heeft een aantal duurzame innovaties in het productpakket, zoals de solar road: een fietspad met zonnepanelen in de asfaltlaag. Strukton hanteert het uitgangspunt dat de bedrijfsactiviteiten even veel zorg en aandacht verdienen als mensen, omgeving en klanten. De belangen van people en planet zijn gelijkwaardig en complementair aan de economisch gestelde eisen en kwaliteit (profit). Strukton ziet eerlijk en integer handelen als basis voor de activiteiten en de contacten met stakeholders. Niveau 5 op de CO 2 -prestatieladder gehandhaafd Ook in 2011 heeft Strukton niveau 5 het hoogste niveau gehaald op de CO2prestatieladder. Een unieke prestatie in de branche, want geen enkel ander concern zit op niveau 5 voor rail én civiel én bouw én installatietechniek. Strukton heeft dit niveau weten te handhaven door diverse maatregelen. Zo zijn er maatregelen genomen voor het leasewagenpark, omdat dit de grootste bron van CO2-uitstoot is. De toegestane uitstoot het emissieplafond van leaseauto s is aangescherpt. Tot september 2011 waren leaseauto s met een uitstoot van 155 gr/km (benzine) of 136 gr/km (diesel) nog toegestaan. Dat is nu voor het overgrote deel van het wagenpark terug gebracht tot een maximale uitstoot van 140 gr/km (benzine) of 116 gr/km (diesel). Voor 2012 zijn verdere maatregelen voorzien op het gebied van mobiliteitsbudgetten en -management. Naast ProRail werkt ook Rijkswaterstaat met de CO2-prestatieladder. Inmiddels is de CO2- prestatieladder 2.0 ontwikkeld. In deze nieuwe versie wordt niet alleen gekeken naar de uitstoot van bouworganisaties zelf, maar ook naar de uitstoot van de projecten. Een van de eerste projecten die in 2011 onder deze prestatieladder op de markt werden gebracht, was A76/A79 Reconstructie Sectorinitiatieven voor CO2-reductie Strukton maakt zich sterk voor CO2-reductie in de keten. Een derde van de vrachtwagens op de snelweg is bouwgerelateerd. Samen met ketenpartners in de beton- en glasketen onderzoekt Strukton de mogelijkheden om dat vervoer efficiënter te organiseren, bijvoorbeeld door aan- en afvoer te combineren. Ook met leveranciers in het project OV Terminal Den Haag Centraal kijkt Strukton naar mogelijkheden om de logistiek te verduurzamen en optimaliseren. In het kader van Green Deal heeft Strukton samen met een aantal collega-aannemers en cementen betonleveranciers het initiatief genomen voor de Green Deal Duurzaam Beton. Deze Green Deal is erop gericht beton nog duurzamer te maken. Tijdens de Dag van Maarssen, op 4 oktober 2011, is het initiatief ondertekend door MVO Nederland en staatssecretaris Atsma van Infrastructuur & Milieu. Duurzaamheid binnen Strukton Strukton zoekt binnen de eigen organisatie telkens naar manieren om de bedrijfsprocessen verder te verduurzamen. Daarom hebben Strukton Bouw, Strukton Civiel en Strukton Worksphere in 2011 gezamenlijk twee medewerkers aangenomen die zich fulltime richten op duurzaamheid. Bij Strukton Rail was al eerder een duurzaamheidsfunctionaris aangesteld. Strukton Rail en Strukton Civiel hebben zich in 2011 aangesloten bij de B50, vijftig beeld bepalende werkgevers in Nederland die koploper zijn op het gebied van slim werken en reizen en dat willen stimuleren. Deze stimulans blijkt bij Strukton bijvoorbeeld uit de Strukton Shuttle, die in 2011 als pilot in gebruik is genomen: medewerkers en bezoekers kunnen buiten de spitstijden gebruikmaken van deze taxiservice tussen station Maarssen en het hoofdkantoor. Tijdens de spits was zo n service er al. Door de service ook buiten de spits aan te bieden, wil Strukton het gebruik van

25 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 48 openbaar vervoer stimuleren. De auto die hiervoor wordt gebruikt, is een Toyota Prius. Als de pilot 49 slaagt, zal Strukton een nog duurzamer vervoermiddel aanschaffen. Ook elektrisch vervoer is in 2011 onder de aandacht gebracht van de medewerkers. Tijdens de Dag van de Duurzaamheid konden medewerkers tijdens de Electric Roadshow kennismaken met elektrische auto s en scooters. Duurzame projecten en werkmethodes In 2011 is de denktank Thinking Green opgericht. Dit team met leden uit alle hoeken van de organisatie fungeert als aanjager van duurzame projecten. Duurzaamheid komt dan ook terug in tal van projecten die Strukton doet, zowel op verzoek van opdrachtgevers als op initiatief van Strukton zelf. Zo is Strukton Worksphere in Amsterdam gestart met het plaatsen van tweeënhalf duizend openbare oplaadpunten voor elektrische auto s. De combinatie Essent/Strukton is verantwoordelijk voor het plaatsen van een groot deel van deze oplaadpunten. Strukton kiest zelf bij opdrachten ook steeds vaker voor elektrisch vervoer. Zo maakt Strukton Worksphere in de Gemeente Den Haag gebruik van elektrische scooters, heeft HanzaRailTeam een elektrische auto in gebruik voor het project Hanzelijn en heeft Strukton Rail West een elektrische auto voor zakelijke ritten. In Rotterdam werkt Strukton aan de verduurzaming van negen gemeentelijke zwembaden. De zwembaden worden energiezuiniger, de CO2-uitstoot gaat omlaag en de water- en luchtkwaliteit gaan omhoog. Voor dit project heeft Strukton een Energy Service Company (ESCo) opgericht. De ESCo ontwerpt en realiseert de energiebesparende maatregelen, verzorgt de financiering ervan en garandeert de energiebesparing. Dit is niet alleen een kans voor verdere verduurzaming, Strukton ziet dit ook als een goed voorbeeld van een businessmodel, dat past in het MVO-beleid van de onderneming. In 2010 is het bedrijfsonderdeel Afvalbank Nederland opgericht, dat in 2011 verder is uit gebouwd. Het doel is om de eigen afvalstromen nog beter aan de bron te scheiden en de vrijgekomen materialen opnieuw te gebruiken voor eigen projecten. Een goed voorbeeld daarvan is het Hilton Hotel in Amsterdam, waar 87% van het afval geschikt is gemaakt voor hergebruik. Bij het project DUO in Groningen kijkt Strukton Civiel in samenwerking met TU Delft, MVO Nederland en andere ketenpartners of het beton van de gesloopte kantoorpanden van de Dienst Uitvoering Onderwijs en de Belastingdienst voor 100% te gebruiken is voor de bouw van de parkeergarage. Het gebruik van nieuwe grondstoffen wordt daarmee tot een minimum beperkt. In 2011 zijn hiervoor de technologische ontwikkelingen gedaan en in 2012 wordt dit in de praktijk gebracht. Zorg voor mensen en omgeving Voor het project De Groene Loper is de Avenue2-school opgericht in het kader van social return. Gedurende de tien jaar dat Strukton in Maastricht aan dit project werkt, worden er op deze school in totaal 750 werklozen en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt opgeleid. Deze mensen wonen in of vlakbij Maastricht en krijgen na de opleiding een tijdelijk contract bij De Groene Loper, bijvoorbeeld voor de bewaking, verkeersregeling of de administratie. Strukton werkt hiervoor samen met de gemeente. Tijdens het werk aan een project probeert Strukton de overlast voor de omgeving zoveel mogelijk te beperken. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het keurmerk Bewuste Bouwers, dat Strukton samen met BAM, Ballast Nedam en VolkerWessels oprichtte in Medewerkers van bouwplaatsen met dit keurmerk zorgen voor veiligheid op de bouwplaats en voor de veiligheid van passanten. Ook minimaliseren ze geluidsoverlast en is er milieubewustzijn. Bij Strukton Civiel worden sinds 2011 alle projecten standaard aangemeld voor dit keurmerk.

26 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 50 Veiligheid en arbo Sinds een aantal jaar hanteert Strukton het programma Zero Accidents, dat ook in 2011 is voortgezet. In publicaties over veiligheid wordt de term Zero Accidents regelmatig herhaald om de ambitie van nul ongevallen top of mind te houden. Regelmatig wordt gecommuniceerd over het aantal dagen dat aaneengesloten is gewerkt zonder verzuimongeval. Ook via allerlei bedrijfsbrede initiatieven wordt veiligheid telkens opnieuw onder de aandacht gebracht van medewerkers. Bij Strukton Rail is de campagne Safety First gestart om het veiligheidsbewustzijn en veilig gedrag te stimuleren. Daarnaast zijn er Safety Awareness Team-Trainingen georganiseerd. Het doel van deze training is om een kritische veiligheidsblik te ontwikkelen en medewerkers te leren belangrijke veiligheidsinformatie over te dragen aan collega s. Bij Strukton Civiel vond de Safety Experience plaats; een tweedaagse bijeenkomst waar (hoofd-) uitvoerders en bouwplaatsmedewerkers instructie kregen over en training in diverse aspecten rond veiligheid: het opbouwen van steigers, het gebruik van boorgereedschap met en zonder stofafzuiging en het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals gehoorbescherming en een nieuwe helm met veiligheidsbril. Daarnaast is in 2011 een Masterclass Safety ontwikkeld. Deze zal in 2012 worden gegeven aan directie, projectmanagers en hoofduitvoerders om het veiligheidsbewustzijn en -gedrag nog verder te stimuleren. Strukton Bouw heeft in 2011 veel aandacht besteed aan de Laatste Minuut Risico Analyse (LMRA). De LMRA is een korte risicobeoordeling van een bepaalde taak en wordt gedaan door de persoon die de taak gaat uitvoeren. De analyse bestaat uit drie stappen: gevaren beoordelen, maatregelen vaststellen om de gevaren te elimineren en actie ondernemen. Er is een LMRA-flyer gemaakt die nadrukkelijk bij de medewerkers op de bouwplaats onder de aandacht is gebracht. Bij audits wordt gecontroleerd of de flyer daadwerkelijk wordt gebruikt. De flyer blijkt een positief effect te hebben op de veiligheid. Het aantal keren dat er iets niet op orde was tijdens een audit is ten opzichte van 2010 enorm gedaald. Medewerkers hebben in 2011 gemiddeld meer toolboxmeetings bijgewoond dan voorgaande jaren. Net als bij de andere werkmaatschappijen is er ook binnen Strukton Worksphere structureel aandacht voor veiligheid. Er is een aanvang gemaakt met de verbetering van de VGM-structuur (veiligheid, gezondheid, milieu) binnen Strukton Worksphere. Niet alleen via het programma Zero Accidents, maar ook door jaarlijks terugkerende trainingen, zoals veilig werken met elektriciteit en asbestherkenning. Ook heeft Strukton Worksphere in 2011 Safety Awareness Trainingen uitgevoerd. In 2011 vonden er binnen heel Strukton 93 ongevallen met verzuim plaats, tegenover 81 in Strukton Bouw en Strukton Worksphere noteerden per 31 december 2011 een recordaantal aaneengesloten dagen zonder ongevallen met verzuim, respectievelijk 212 dagen en 248 dagen. Certificaten en keurmerken In 2011 heeft Strukton diverse certificaten en keurmerken gehaald. Zo kwalificeerde Strukton Civiel zich voor het internationale keurmerk OHSAS voor onderwatertechnieken, iets wat bij Strukton Civiel veelvuldig wordt toegepast. Strukton Worksphere heeft in 2011 het certificaat ISO behaald, een certificaat voor milieumanagement. De werkmaatschappij toont met dit certificaat aan dat het investeert in het beperken van de milieurisico s van de organisatie, hoe risico s worden afgedekt en hoe medewerkers handelen in het geval van een calamiteit. Strukton Rail en Strukton Civiel beschikten al over dit certificaat. Verder is Strukton als geheel bezig met ISO 26000, een zelfverklaring voor beleid op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Management development en opleidingen Ondanks de economisch moeilijke tijden heeft Strukton ook in 2011 geïnvesteerd in het opleiden van de medewerkers, via diverse trajecten en opleidingsprogramma s. Zo is er de opleiding Strukton Jong Management, een programma voor hbo ers en academici tussen de 23 en 30 jaar, die twee tot vijf jaar werkzaam zijn bij Strukton en de ambitie en potentie hebben om door te groeien naar managementniveau. In samenwerking met de Hogeschool Utrecht biedt Strukton maximaal zestien personen per jaar een traject aan van tien maanden. In dit traject krijgen ze een programma aangeboden waarin cognitieve ontwikkeling, persoonlijke ontwikkeling en professionele ontwikkeling centraal staan. Het doel van Strukton Jong Management is talenten binnen het bedrijf de 51

27 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 52 kans geven zich te ontwikkelen, talent aan het bedrijf te binden en te zorgen voor goed toegeruste mensen op leidinggevende posities. Diverse afgestudeerden zijn inmiddels doorgegroeid naar een middenkaderpositie. In 2011 hebben alle zestien deelnemers het programma succesvol voltooid en is een nieuwe groep gestart met het programma. Een ander initiatief voor jonge Struktonmedewerkers is Scope. Dit netwerk biedt medewerkers tot 37 jaar de kans om een netwerk binnen Strukton op te bouwen en bekend te worden met de verschillende werkmaatschappijen binnen het bedrijf. De organisatie van projectbezoeken en andere activiteiten is in handen van Scopeleden, de directie steunt het netwerk financieel. In 2011 is binnen Strukton Integrale Projecten het Strategisch Talent Management Programma geïmplementeerd. Een belangrijke pijler van dit programma is het beoordelen én coachen. Sturen op gedragscompetenties, sturen op output en het streven naar een continu verbeterproces betekent dat iedere medewerker regelmatig informatie ontvangt over de resultaten en de wijze waarop die tot stand zijn gekomen. Medewerkers worden gestimuleerd zich verder te ontwikkelen in de specialisaties binnen Strukton Integrale Projecten: projectmanagement, contractmanagement en financieel management. 53 Strukton Rail heeft in 2011 trainingen coachend leidinggeven georganiseerd voor leidinggevenden. In 2012 zijn vervolgworkshops gestart. ProRail, de spooraannemers (waaronder Strukton Rail) en ingenieursbureaus hebben in Nederland het initiatief genomen voor een hbo-opleiding Railtechniek. Zij hebben hiervoor een overeenkomst gesloten met de Hogeschool Utrecht. Het doel is ervoor te zorgen dat er in de toekomst voldoende goed gekwalificeerde technici op het gebied van railtechniek zijn. De hbo-afstudeerrichting aan de Hogeschool Utrecht start in september 2013 en vanaf september 2012 wordt een minor op het gebied van railtechniek aangeboden. Ook is Strukton Rail betrokken bij het opzetten van een mbo Railcollege. Dit is een initiatief vanuit de Nederlandse Spoorwegen. Vanuit deze opleiding wordt een link gelegd met de hbo-opleiding. Bij Strukton Civiel is in 2011 een zeer intensieve training gestart, senior projectmanagement, om projectmanagers te trainen in het omgaan met de almaar toenemende complexiteit van de projecten die Strukton Civiel in zijn orderportefeuille heeft. Strukton Worksphere heeft in 2011 het oude principe meester-gezel-leerling nieuw leven ingeblazen. Daarvoor zijn mensen vrijgemaakt. Verder zijn er diverse in-company-programma s georganiseerd. Ook in 2012 staat een flink aantal opleidingen op de rol. Zo zullen alle niet-technische medewerkers van directeur tot manager en van controller tot jurist worden bijgeschoold over installatietechniek. Strukton Worksphere kiest voor deze aanpak zodat elke medewerker kan meepraten over de core business van de werkmaatschappij. Strukton heeft zich in 2011 nadrukkelijk geprofileerd voor de buitenwacht. Zo heeft een directielid meegedaan aan het televisieprogramma Undercover Boss, waarin een leidinggevende zich onherkenbaar op de werkvloer begeeft. Strukton koos voor deelname aan het programma om het bedrijf onder een breder publiek bekend te maken en om de bouwsector positief over het voetlicht te brengen. Er is immers, zeker op de lange termijn, behoefte aan gepassioneerd personeel. Daarom is het van belang mensen geïnteresseerd te houden in het vak. Een andere reden om mee te doen aan het programma is het creëren van trots op het bedrijf. Die bedrijfs trots zorgt voor de groei en ontwikkeling van mensen, iets wat bij Strukton hoog in het vaandel staat. Het bezoek aan de website van Strukton nam explosief toe na de uitzending. Bovendien kwamen er zeer veel open sollicitaties binnen. Datzelfde gebeurde na de uitzendingen, wereldwijd in 193 landen, van het programma Megastructures Korean Superlink op National Geographic, waarin aandacht werd besteed aan het project Busan-Geoje Fixed Link in Zuid-Korea. Strukton legde voor dit project een van de diepste en langste afzinktunnels ter wereld aan: 3,2 kilometer lang en 48 meter diep.