Duikhistorie van wooden sub tot supermoderne rebreathingsystem

Transcriptie

1 Dukhstor van woodn sub tot suprmodrn rbrathngsystm 1472 TOT 2002 Opgzocht n samngstld door D Bruyn Jan-Mar 4 strs dukr bj Hydra Duurtjd van dt dossr hft m 50 uur opzokngswrk n 10 uur samnstllng rvan gkost. En stukj hstor bj lkaar gzocht, k hoop dat jull r vl plzr aan blvn En msschn staat r nog ts n dat jull nog nt wstn. Vl grotjs van Juan-Morno

2 Wj vrtrkkn n ht jaar 1472, Robrto Valturo maakt n houtn n mt d hand voorgstuwd dukboot n gaf hm d naam Th Woodn Sub. Z tknng; Ondrtussn hld Lonardo da Vnc hld zch als één van d rstn bzg mt ht ontwrpn van tostlln om d mns lang tjd op rlatf grot dpt t latn vrbljvn. Hr n stjf lrn pak mt snorkl n brllnglazn. D snorkl s voorzn van n drjvr. Hj hoopt 1,5 mtr dp t gaan! In d handschonn had hj vlzn gmaakt zoals hj gzn had bj sommg drsoortn. Hj maakt norm vl schtsn maar alls wrd noot cht utgprobrd. Wllam Bourn, n hrbrgr n sm-wtnschappr publcrd d rst gschrftn ovr n ondrzër. Ht systm was gbasrd op ht vrgrotn n vrklnn van volum. Op dz wjz wrd mt bhulp van d wt van Archmdus d rst ondrzër bdacht. Bourn bschrf n construct mt watrdcht balgn van lr n n schrofmchansm. Er bgon n wdloop om als rst n dgljk dukboot t makn, Wllam Bourn's rst ondrzër.

3 In 1620 hft msschn voor ht rst n dukboot gvarn. Ht was n utvndng van d Ndrlandr (Alkmaar) Cornls Drbbl. Mt zjn houtn dukboot maakt hj n gslaagd tocht van dr uur, op n dpt van ongvr 1 mtr. Door zjn utvndng van n "Prptual mobl'' wrd hj aan ht Engls hof ontbodn. Hr wrd hj n dnst gstld van d Engls Marn n ontwkkld d rst dukboot. Z nomdn latr zlfs n kratr op d maan naar hm. D Drbbl. Tussn 1620 n 1624 manouvrrd hj succsvol zjn dukboot door d Thams op n dpt tusn 4 tot 5 mtr. Drbbl s dukboot wrd aangdrvn door rors d hun rospann door n ldrn afdchtng stakn. Er wrdn drjvrs aan luchtpjpn vrbondn om d rumt voor d rors t bluchtn. En zo gng ht vrdr n d wdloop naar d bodm van d z, 1535 > Dvng bll usd to xplor sunkn Roman gallys Lak Nm, Italy, Gugllmo d Lorna > Dvng bll dmonstratd by Grks to Charls V Span > Samul Champlan dscrbs 70-foot dvs by Wst Indans 1565 > Turksh dvrs attack Malta, mt by local dvrs 1640 > Dvng bll usd n wrck: Dpp, Franc Jan Barré 1643 > Cossack 40-man cowhd submrsbls attack Turksh shps: Black Sa 1660 > Studs of physcal proprts of comprssd ar: England; Robrt Boyl 1665 > Dvng Bll usd n wrck: Tobrmory, Scotland 1677 > Arab dvrs mploy bll on wrcks: Cadaqués Span Tot n 1680 Govann Borll d grondlggr van d rbrathr was. Howl zjn concpt vol zat mt foutn was ht d god. Hj had bdacht dat CO 2 door afkolng zou nrslaan op kolbuzn. Hrvoor construrd hj ht volgnd tostl wat hlaas nt functonrd. Latr pogngn mt n flxbl long waarn d druk door n hvl was aan t passn scoordn vnmn. D gbrukt zwmvnnn zoudn ht n dz tjd god don!! Bahama > Gallon trasur rcovrd by Indans and dvng bll: Grand

4 1726 > Stphn Hal past voor ht rst n CO 2 scrubbr to. Hj gbrukt hrvoor krstalln d vrjkwamn bj ht wjn makn, ht zognaamd wjnstn. Dz krstalln vormn samn mt watr n ract d koolzuur absorbrt! D dukrs maaktn n handdok of lap nat mt zwatr, ddn hr wjnstn n n stoptn dz prmtv scrubbr n hun hlm. Wjnstn: gkrstallsrd smaakloos bznksl n wjn. Bstaat voornamljk ut tartratn (zoutn van wjnstnzuur HOOCCHOHCHOHCOOH), vooral ht monokalumtartraat. D op sukrkorrls ljknd krstalln bvndn zch op d bodm van d fls of tgn d ondrkant van d kurk. Ht s nt schadljk voor d gzondhd n zgt nt vl ovr d kwaltt van d wjn. Ht s bknd dat ht voorkomt bj wjnn d grot tmpratuur schommlngn hbbn ondrgaan. In 1772 dook doctor Frémnt n l Havr mt zjn dukostl naar 15 mtr dpt. Hj nomd zjn tostl Machn Hydrostatrgatqu. Hj gbrukt n hlm n n lrn pak. Op zjn rug drog hj n tank mt gcomprmrd lucht. D lucht gng va tw buzn zjn hlm bnnn. Frémnt vrklaard dat d lucht wrd ggnrrd omdat d lucht va watrgkold buzn d hlm n kwam. Ht drukvat bvatt n vntlator - aangdrvn door n vr - om d vrmngng t optmalsrn. Hrvan bwrd hj dat d vntlator ht rgnratprocs vrbtrd. Hj maakt op dz wjz nkl dukn zondr ncdnt n prstrd ht vrschdn mnutn ondr t bljvn > Josph Prstly, n Engls pastor stond nt bknd als wtnschappr. Toch staan n hl rks utvndngn op zjn naam. D vlakgum, kooldoxd, photosynths maar vooral d ontdkkng van zuurstof staan op zjn naam. Prstly hld r n vrmd gloof op na, dat van d phlogston thor. Dz thor bschrjft dat vrbrandng slchts kan bstaan door ht vrls van n dnkbldg stof bknd als 'phlogston'. Latr bws Lavosr ht ongljk van zjn vrnd door d wt van Lavosr t schppn >Ht rst d voor ht bouwn van n wrkljk autonom rbrathr wrd gborn. D ut Brljn afkomstg J.F. Zöllnr stlt 1 jaar na d ontdkkng van zuurstof voor om zuvr zuurstof voor ht dukn aan t wndn > D Trton, Frdrc d Drbrg D dukr krjgt lucht van bovn maar bj ht bwgn van zjn hoofd zt hj n systm van stangn n wrkng. Dt apparaat s n mngvorm van rbrathr- dukn n ht surfac suppld dukn. In d praktjk s ht apparaat volgns d ltratuur van wng praktsch blang.

5 1823 > Charls Anthony Dan vraagt patnt aan op n rookhlm. Oorspronkljk ontworpn om d rumn van n brandnd schp t btrdn. D hlm wrd va d bovnkant voorzn van frss lucht. Door gwchtn aan d hlm t hangn kon d brandwr op dz wjz d rook ontwjkn. Dz hlm vormd d bass voor d vrdr ontwkklng van dukhlmn. In 1825 nam d Englsman Wllam H. Jams als rst prslucht m n n om zjn mddl gdragn gtjzrn gordl. Dz gordl was busvormg n wrd mt 30 bar prslucht gvuld. D hlm was gmaakt van kopr n voorzn van n kjkglas. Volgns oud gschrftn was Jams op dz wjz n staat n uur ondr t bljvn. Op zjn naam staat dan ook d SCUBA, d Slf Contand Undrwatr Brathng Apparatus Door n rngvormg gtjzrn vat 60 mnutn op d bodm n 1825! In 1828 gbrukn Charls n John Dan d door Charls gmaakt rookhlm om ht rst dukpak t ontwkkln. Zj nomn hun outft Dan s Patnt Dvng Drss. Ht pak wrd latr ontwkkld tot ht standaard dukpak. D brors wordn succsvoll brgngsdukrs n schrjvn latr ht rst dukmanual > D Amrkaan Charls Condrt ontwkkld n pak mt grot gljkns aan ht pak van Wllam Jams. Hj maakt gbruk van n hofjzrvormg koprn vat wat mt n rmnstlsl op zjn rug hng. Tvns gbrukt hj n koprn hlm n n rubbr pak. D luchtvoorznng rgld hj zlf door n kraan opn t draan. Tjdns n tstduk n d Brooklyn rvr brak n bus n vrdronk arm Charls prfctonrd Sb Gorman d hlm door n vrbndng t makn n d vorm van n kraag waar ht pak n kon wordn vastgmaakt. Op dz kraag kon vrvolgns d hlm mt n aantal boutn wordn gmontrd. Zo ontstond ht rst gslotn pak. Dt s d rst Sb Gorman Hlm!

6 1864 > D wns om volldg los t kunnn dukn ztt d Fransn Bnoît Rouquayrol n August Dnayrouz, n tchncus n n marn-offcr, rto aan om n 1865 n autonoom duktostl t ontwrpn, d Arophor. Op dz apparatuur basrd Juls Vrn d utrustng d d dukrs n ht alom bknd bok "Twntgduznd mjln ondr d z" gbrukn. Ht was n mt prslucht gvuld mtaln clndr d d dukr op zjn rug kon dragn. D luchttanks warn oorspronkljk nog mt d opprvlakt vrbondn, maar d slang kon wordn losgkoppld. Als d lucht drgd op t rakn kon z wr wordn aangkoppld om bj t tankn. D luchttovor naar d hlm wrd mt klppn grgld. D Arophor bzat ook n prmtv Scrubbr om d CO2 ut t wassn. August Dnayrouz 1869 > J ul svr nr us t t n1870kap t nnmo nz j nr oman Tw nt gdu z ndm j l nondr dz u tmtnar ophor.j ul svr nv ogdnbol v or m ghl mv ankopr to om d kaptn t bschrmn tgn d mmns druk op d dpt. Wst hj vl dat dz vrbtrng d praktsch wrkng van ht systm vrntgd. Twnty Thousand Lagus Undr th Sa 1876 > Hr bgnt ht cht rbrathr vrhaal. Fluss ontwkklt n zuurstof rbrathr n past dz mt succs to n d Svrn Tunnl. Ht Fluss apparaat wordt gzn als d rst zuurstof rbrathr oot gmaakt, howl r nmddls gruchtn gaan ovr tw Fransn d al n 1853 n d Sn voor d marn hun rst rbrathr duk maaktn. Hr ht maskr van n Fluss admsystm Ths s a ral Fluss Mask!

7 1887 > D Fransman Paul Brt publcrt "La Prsson Baromtrqu 1881 patntrn Khotnsky n Smon Lak n scrubbr. Hrbj wordt gbruk gmaakt van barumhydroxd als chmsch stof om d kooldoxd t vrwjdrn Lous Boutan, zoölogst at Sorbonn Franc, dsgns th frst camra for undr watr us. H uss a closd crcut systm. Wth ths boutan Scuba h s abl to dv durng thr hours. Th systm h uss s basd on a Fluss dsgn > Vrog dukbotn haddn d nar gnschap t znkn. Na n aantal ongvalln bsloot d Admraltt n apparaat t ontwkkln waarm opgslotn bmannngn m kondn ontsnappn. Kaptn Hall n schpsarts Rs ontwkkldn n apparaat dat door Sb Gorman n product wrd gnomn. Ht apparaat bvat n substant mt d naam Oxy l t h.dz s t ofgf tz uur s t ofafb jopnamv anco2.dwr k ngnpr oduct v andz stof s n god bwaard ghm. Ht vormt d bass voor d ontwkklng van all Russsch rbrathrs.

8 Oxylth n chmsch stof d Zuurstof gnrrt n kooldoxd absorbrt. D bass voor d ontwkklng van vrjwl d ghl IDA- ljn Russsch rbrathrs. Latr wrd ht Flxbl maskr vrvangn door d hlm. Maar ook dt systm wrd vrlatn doordat d hlmn vl t vl rumt nnamn. D sm-closd rbrathr lost ht problm utndljk op. Fluss ontwkkld samn mt R.H. Davs zjn krngloopsystm vrdr wat ldt tot d br omd Dav s -Lung of Dav s -l f s af r.dz z uur s t of r br at hrwr d n1905doorv r j wl all ondrzboot dnstn ngzt als rddngsmddl > Drägr, fabrkant van brandwrmatraal, afslutrs n rddngsmatraal voor d mjnbouw start mt d product van dukmatraal. Zj ntroducrdn n zuurstof rbrathr voor ht ontsnappn ut ondrzërs. Bljkbaar was r n bhoorljk markt want zj starttn d concurrnt mt d Davs Lung. Utndljk wrd d Tauchrttr voor vl Europs landn d standaard rddngsst > Ontwkklng gtrapt dcomprss tchnk Haldan.

9 1909 > Drägr, fabrkant van brandwrmatraal, afslutrs n rddngsmatraal voor d mjnbouw start mt d product van dukmatraal. Zj ntroducrdn n standaard dukpak mt tw luchttanks op d rug van d dukr. Tvns wrd voorzn n n scrubbr d vnns op d rug wrd gdragn. Ht systm laat d lucht va d tw tanks n d scrubbr rcrculrn n vrgroot hrm d duktjd. Op d borst drog d dukr n back-up systm. D dukr kon hrm 20 mtr dp dukn gdurnd 2 uur. Dt Typ wrd d DM20 gnomd. Er was bovndn n DM40 waarbj d zuvr zuurstof n d tw clndrs wrd vrvangn door prslucht (ntrox). Vanaf dt jaar zou Drägr voortrkkrs rol vrvulln n d ontwkklng van dukapparatuur. In 1911 wrdn ondr ldng van Hrmann Stlznr provn gnomn mt rbrathr hlmn. D provn wrdn utgvord mt ht DM20/40 systm. Er wrd tvns gëxprmntrd mt ht volglaatsmaskr 1912 > Paralll aan d ontwkklngn van Drägr wrd r n Amrka

10 d Mco Rbrathr ontwkkld. Dt s n zuurstofrbrathr mt constant zuurstofnjkt. D RB wrd ontwkkld voor mjnrddng maar wrd ook voor OW gbrukt. D Mco had als novtt dat r voor ht rst (?) n utadmlong wrd togpast. In 1912 wrd r nog maar zldn dpr dan 20 mtr gdokn. G.D. Stllson stlt voor n programma t ontwkkln waar d Haldan tablln voor grotr dpts wordn gtst. Hrut vlon d latr US-navy tablln voort. Gdurnd dz tsts znkt d ondrzër USS F-4 bj Honolulu, Hawaï. Stllson n zjn tam brgn d lchamn op n dpt van 102 mtr mt prslucht als admgas. Tjdns dz dukn wrd dudljk dat d ontwkklng naar n andr admgas noodzakljk was. In 1926 wrd dt n ft. Op 17 Jul 1913 wrdn n ht Duts Lubck n d rst wtchambr tsts utgvord mt dpduk-apparatuur. Er wrd n duk van 40 mnutn utgvord bj n druk van 9 bar, waardoor d rst mnggas duk naar 80 mtr wrd gmaakt. Drägr ntroducrt n 1914 d rst zlfmngnd rbrathr. D mngng vndt plaats door op mchansch wjz lucht n zuurstof t vrmngn. Hrdoor ontstaat n varabl mngsl waardoor grot dpts (40 mtr) kondn wordn brkt > Profssor Elhu Thomson (zoon van n Schots mmgrant) advsrd n 1919 ht gbruk van hlum om ht stkstofaandl t vrvangn. Ht problm was d prjs van hlum. Voor n kubk foot (~1/9 m3) most $ 2.500,- wordn btaald. Pas latr wrdn grot hlumvldn gvondn n kon door d US navy ht trmx dukn wordn ontwkkld. In d 30-r jarn wrdn d xprmntn gstopt door ht groot aantal HPNS (Hgh Prssur Nrvous Syndrom) ncdntn.

11 1921 > Harry Houdn (Hongaar gb 1874) nmt patnt op n dukpak n D bonkonng hft n dukpak ontwkkld dat d dukr n staat stlt zchzlf aan n ut t kldn. Volgns Houdn bood ht tvns d mogljkhd om OW n noodgvalln snl ht pak ut t trkkn n zo d opprvlakt t brkn. In 1917 ontwrpt d Duts frma Nufldt and Kuhnk tw atmosfrsch dukpakkn. D dukr staat ondr n druk van 1 atmosfr, ht pak vangt d druk op. D pakkn wordn ook wl hardsuts gnomd. In 1923 wordt n duk utgvord tot n dpt van 160 mtr. Gadmd wordt ut n gslotn zuurstofrbrathr. In 1924 wordn ondr ldng van Stllson xprmntn utgvord mt hlum-zuurstof mngsls. D wrkzaamhdn wrdn utgvord n samnwrkng mt ht burau voor mjnn n Amrka. Al snl wordt dudljk dat ht gbruk van hlum d dukrs grot voordln bdt als op grot dpt mot wordn gwrkt. In 1926 ntroducrt Drägr d Ba d -Ta uc hr t t r.d z voordc omm r c ë l markt bdold rbrathr was n ft n kop van d n 1905 ontwkkld Tauchrttr. Ht tostl bstond ut n Pndulum zuurstofrbrathr. Drägr zag d RB als rddngsmddl voor rddngsbrgads n als spltj voor d rjk lu.

12 In 1929 utgvondn door Swd L ut nantmoms n,ch f Gunnr Tbbals n Frank Hobson. D Momsn Lung was n rbrathr om ut dukbotn wg t komn. In ft dzlfd ontwkklng als Drägr n Europa doorvord. D long bstond ut n rubbr zak d als contralong dnd voor d dukr. Er was vnns voorzn n n scrubbr n n drukclndr. Hrn zat naar wat aangnomn ovr ht algmn normal prslucht. Dukrs ontsnaptn hrm va torpdobuzn vanaf dpts van 100 mtr. Vln haaldn d opprvlakt nt. Latr wrdn bmannngn gtrand om vrj op t stjgn vanaf 100 mtr! 1930 > En zr opmrkljk rbrathr was d bathysfr van Wllam Bb n Ots Barton. Rcnt wst k d hand t lggn op d orgnl rst utgav van d Ndrlands vrs ut Dt fantastsch bok bschrjft ho d rdr gnomd ontdkkngs- rzgrs zch mt n bathyscaaf tot 3028 foot ltn zakkn. Aan dz avonturn s n prachtg st gwjd d d dtals bschrjft. D bd hrn ltn zch n n drukbstndg bol opslutn n ltn zch aan n staln kabl zakkn naar d plloz dpts bj ht land Nonsuch op d Bahamas. Aan d staln bol was naast d huskabl slchts n kabl mt n draad voor stroom voor d lamp n voor tlfoon. Op d llustrat hrnaast s wrggvn ho d bathysfr r n 1934 utzag. Inwndg was r nmddls ht nodg aangpast. Lt op d schjnwrpr d voor ht rchts rutj stond opgstld. D protosorb s latr n n kan gplaatst mt n vntlator r bovn zodat r n constant flow door d korrls ontstond. Waar knnn w dt toch van... Bd avonturrs/wtnschapprs/hldn n hun bathyscaaf. Pas 30 jaar latr zou ht dpt door Jacqus Pcard wordn vrbtrd n wl Evnns n n bathyscaaf, d 'Trst'. rcord van Bb naar mtr! In 1936 tstn Italaans dukrs (Charotrs), d zognaamd Charots, kln aanvalsbotn soms gmaakt van MK 5 torpdo's(la Spza). Zj maaktn gbruk van d Davs Lung of Prll rbrathrs. D oorsprong van ht gbruk door Italann rkt trug tot nt na d rst wrldoorlog.( Majoor Raffal Rostt n d chrurg Lutnant Rafal Paolucc) D zuurstofrbrathr, n oorspronkljk Brts utvndng, wrd op dz wjz tgn hn zlf zou wordn ngzt. D dukrs namn plaats op d omgbouwd torpdo n haddn n Davs Lung aan. Mt n 2 Pk motor op 60 volt kondn z op dz wjz 4 uur lang mt 4 knopn varn! Hrm haddn z n tactsch opratonl radus van 18 mjl. Bj ht dol aangkomn wrd d "Warhad" mt klmmn n n kabl, of mt bhulp van n magnt op ht dol bvstgd. Hrna wrd d bom mt n tmr op schrp gzt n vaardn d dukrs naar hun bass trug, of gngn aan land.

13 CHARIOTS > D Amrkaans Dukutrustng n Rdngsmaatschappj DESCO ontwkkld n smclosd rbrathr. D RB gbrukt n mngsl van hlum n zuurstof n combnat mt n volldg gslotn dukutrustng. Mt dt nuw systm wt d (n Amrka) bromd dukr Max Nohl n nuw wrldrcord dpdukn naar 420 ft t haln. Max Nohl mtr dp op hlum-zuurstof In 1937 wrd door d utvndr Salm Josph Prss zjn nuw atmosfrsch pak gtst voor d kust van Irland op ht wrak d Lustana. Ht wrak op 90 mtr dpt wrd bdokn mt zjn atmosfrsch pak "Trtona dvng sut" dat n paar dagn daarvoor al n dpt van 135 mtr had brkt > En Frans offcr Coustau ontdkt aan boord van ht oorlogsschp Suffrn dat d wapnmstr van ht schp vrjwl alls kon makn wat hm wrd gvraagd. D offcr Coustau lt d wapnmstr n rbrathr naar gn ontwrp vrvaardgn nog voor hj latr zjn admautomaat ontwrp. Zjn rst duk was bjna zjn laatst duk omdat hj bljkbaar nt op d hoogt was van ht fnomn Hyprox.

14 En bjna fatal duk mt n zlfgmaakt rbrathr door Jaqus Coustau In 1940 ontwkkld Dr. Chrstan Lambrtsn n sr zuurstofrbrathrs voor d US navy. Dz rbrathrs wrdn gbrukt door dukrs van d UDT (undrwatr dmolton tams). Latr wrdn dz rbrathrs d standaard voor marndukrs ovr d ghl wrld. D LARU wordt tot op d dag van vandaag nog gbrukt. In ht voorjaar van 1941 trof Hans Hass n Lübck bj Drägr ngnur Stlznr. Samn ontwkkldn z n zuurstofrbrathr op bass van d rds gbrukt Tauchrrttr. In 1942 gbrukt Hass dz rbrathr voor zjn xpdt n Grknland. D r br at hrkr gdnaam Kl nt auchgr ät138. In 1942 wrd door Sb Gorman d ANS ontwkkld. ANS = Admralty Nck Salvus. D Salvus was n op d hup gdragn rbrathr gmaakt van utzondrljk dgljk matraal. Ht mondstuk wrd als pndulum systm gbrukt n r was zowl n opn mondstuk n n vrs mt vol glaatsmaskr. D contralongn wrdn ovr d schoudrs gdragn. D ANS s n zuurstofrbrathr. Door d vormgvng lnd dz RB zch utstknd voor c omba t s w mm r s n snogv l j a r ng br u kt. In 1947 wrd d standaard dukhlm modl Mark V door d US navy aangpast tot hlum/zuurstof hlm. Hrvoor wrd op d hlm n scrubbr gplaatst mt als dol d CO2 t vrwjdrn. In d hlm wrd n vntur systm aangbracht waardoor ht admgas wrd grcycld. D scrubbr kon nvoudg wordn vrwjdrd om t hrvulln, maar ht was vnns mogljk d aanslutngn af t doppn n d hlm als standaard hlm t gbrukn

15 1948 > Na d twd wrldoorlog was r n Rusland vl wrk voor dukrs. D Russn bslotn n hlm t makn waarm na dp dukn vrsnld kon wordn gdcomprmrd. Hrto ontwkkldn zj d SKD-sr hlmn. Dz hlmn warn voorzn van n zuurstofrbrathr. In 1951 wrd n Rusland d rst IDA rbrathr gbouwd 2 clndrs, 1 zuurstof, 1 trmx Handbdnd Zuurstof dossrng handmatg of constant mass flow Maxmal dukdpt 100 mtr Scrubbr O3 of HP >Lutnant Lund II In d 50-r jarn wrdn rbrathrs vrjwl utslutnd voor mltar dolndn ontwkkld. Zo ontwkkld Drägr n 53/ 54dl a t rz rg w l d L ut na ntlundi I D Lund zuurstofrbrathr hft d volgnd gnschappn: Dptlmt ca 6-8 mtr Envoudg ontwrp Envoudg t montrn n dmontrn Prjs ton ca 1400, 00 Nu wordt r ca 5000, 00v oorgbodn(collctors tm)

16 D n 1954 ontworpn RG-UF/M wrd n ht voormalg Oost-duts lgr gbrukt. D rbrathr was gmaakt om tankbmannngn n ontsnappngsmogljkhd t bdn n wannr r ondrwatr wrd gvarn. All amfbsch vortugn warn mt dz zuurstofrbrathr utgrust. Z zjn n grot aantalln op d Europs markt gkomn na ht vrdwjnn van dt lgr. Massa: 7,0 kg Afmtng (vrpakt): 37x35x14cm O2 Fls: 0,8l 200 bar Scrubbr: 1 kg Rducr: 0,9 (0,7-1,1) l/mn, Flowrat 50l/mn (60-200bar) Admlongvolum: 3 (2,5-3,5) l Ovrdrukvntl 60 (50-70) mm Wassrkolom (bj 0,9l/mn) 1957 > Vrjwl gljk mt d oost Dutsrs ontwkkln ook d Russn n vrbtrd IDA51M namljk d IDA-57. En op d borst gdragn zuurstofrbrathr mt automatsch zuurstoftodnng op bass van constant massa flow. D Russn dokn mt dt apparaat tot 20 mtr dpt! Ho d soldatn omgngn mt hyprox staat nt bschrvn. Vr modl j kwar nrv r jv ls ol dat n.gbr u ks duur2uurmthp-1 (Russsch sofnolm). Gwcht 11,5 klo, admvolum 8 ltr. Door tovogng van n drd trmx clndr was d dpt vrjwl onbprkt n wrd d st ngzt voor ontsnappngn ut ondrzërs > Spcaal ontworpn voor ht ontsnappn ut ondrzërs. D IDA-59 was ht antwoord aan d bmannng van Russsch ondrzërs d zch rnstg zorgn maakt ovr d dukdpts d n dz jarn kondn wordn brkt. D rbrathr s ontworpn als n borst gdragn modl. Ht prfct ontwrp hft zch n d praktjk bwzn ton d bmannng van d Komsomolts zch vanaf n dpt van 600 (!) mtr mt dz rbrathr zch wstn t rddn. Ht tostl s nt alln gbrukt voor ht ontsnappn ut d commandotorn maar ook ut d torpdobuzn. Ht tostl kan zowl als zuurstofrbrathr n als trmx SC rbrathr wordn ngzt.

17 In 1960 daln Jaqus Pcard n Lutnant Don Walsh n hun mt bnzn gvuld Bathyscaaf af naar ht dpst punt op aard. D Marann Trog knt als dpst punt mtr. Ook Coustau was zjdlngs bj dt projct btrokkn. Latr tjdns ht bhaln van ht rcord was d Bathyscaaf gndom van d Amrkann > In Rusland wrdn nt-m l t a r ng n ur s bur a u sg vr a a g d nrbrathr t ontwrpn voor sponag dolndn. Ht tostl most compact zjn n gschkt voor grotr dpts (40m). D Russn slaagdn r n n rst sm-closd ntrox rbrathr t bouwn n n volldg non-magntsch utvorng. Dt wrd d AKA-60. D AKA-60 krg d bjnaam ORKA n was n op d rug gdragn rbrathr. Nuw was ook d bschrmnd bhuzng d d dukr mr stroomljnd n d apparatuur optmaal bschrmd. D AKA 60 dnd latr n 1964 als bass voor d IDA-64. Ht vrschl tussn dz tw typn rbrathrs zat hm voornamljk n ht gwcht. Ht vrschl n gwcht was 4 klo.

18 1964 > D IDA-64 was d vrbtrd opvolgr van d AKA-60. D IDA-64 wrkt mt suproxd n was n bouw lchtr n compactr. Ht wrd d standaard rbrathr voor Russsch gvchtsdukrs n w r dookvoordc omma ndo s ng z t.g b r u ks duur4-6 uur OW. Op d foto zt U n scrubbr n d canstr voor d suproxd. Door d suproxd was r ook maar n zr kln zuurstofvoorraad nodg. In 1965 wrd door Krby Mor gan sontwrpr Dan Wlson d KMHH-2 hlum hlm ontwkkld. In tgnstllng tot d Hlm van d US navy gbrukt d KM hlm gn natron als scrubbr matraal maar sodasorb. Om conomsch rdnn bsloot KM d hlm n lcnt door Yokohama Dvng Apparatus t latn fabrcrn. D fabrk producrd dz hlm van 1966 tot Yokohama Dvng Apparatus bstaat hlaas nt mr > Trwjl n Rusland n d 60-r jarn d IDA-64 als sm-closd rbrathr wrd ontwkkld ontwrpt Drägr d LAR II, SMS1 d FGT1 (FGG-1) n d FGT3 (FGIII). Dz rbrathrs wrdn n ht OW laboratorum bj Hlgoland gtst. D FGGIII s n 1969 aangpast om vanut n dukklok t dukn mt n hlummngsl op n dpt van 200 mtr. In 1968 ontwkkln Waltr Starck n John Kanwshr d rst lktronsch grgld closd crcut rbrathr. Oorspronkljk bdold om gas t bsparn was d Elctrolung d aanzt tot d ontwkklng van all lktronsch grgld rbrathrs. Waltr Starck, n ponr op dukgbd, producrd vl flms n hft ondr mr d CC rbrathr, maar ook d optsch dom poort voor OW fotograf utgvondn.

19 In 1969 wrd d sm-closd FGT I rbrathr ontwkkld. Dt was d rst SC rbrathr ut ht Drägr programma. Drägr ontwkkld tw vrss, namljk d FGT 1 (A) n d FGT 1(D). D 'D' vrs s d utvorng mt n laag magntsch profl, ontwkkld voor ht ontrumn n onschadljk makn van mjnn. Vl landn op d wrld gbruktn dz prmxd rbrathr, n hj vormd n bass voor d Russsch ontwkklng van d AKA-60. D FGT-I rbrathr vormd utndljk d bass voor d ontwkklng van d Atlants n Dolphn voor cvl gbruk. D Drägr FGG-III wrd n 1969 ontworpn voor ht gbruk vanut dukklokkn. D SC rbrathr kon wordn gbrukt tot dptn van 200 mtr. In d fbrglas bhuzng zttn tw drukclndrs n n gas rglblok. D unt s voorzn van n gas swtchblok, waarm OW voor 3 vrschllnd mngsls gkozn kon wordn. D duktjd kon wordn vrlngd door d mogljkhd n xtrn gastovor aan t slutn. Dt typ rbrathr wrd ook wl " Lock out" rbrathr gnomd, omdat r vanut dukklokkn wrd goprrd. In 1969 wrdn n d Noordz n n d Oostz wtnschappljk xprmntn utgvord vanut OW laboratorum Hlgoland. Europs wtnschapprs ddn vrschdn tsts mt ondr mr rbrathrs op dukdpts tot 110 mtr. Hr wrd ondr mr d FGT III gtst.. In 1969 ontwkkld Drägr naast d FGT III ook nog d SMS 1. Dz rbrathr s van ht smclosd typ n ontworpn voor ht gbruk aan n slang vanut n dukklok. Voor noodgvalln was n d RB n kln flsj ngbouwd, d d dukr 8 mnutn tjd gaf d dukbl t brkn. D scrubbr gaf d dukr n opratonl duktjd van 3 uur. Gwcht slchts 14 klo > Tjdns xprmntn van d US navy mt langdurg vrbljvn op grot dptn, kwam aquanaut Brry Cannon om ht lvn. Lang tjd wrd r van ut ggaan dat Cannon strf door n hartaanval. Latr wrd bknd gmaakt dat hj d habtat had vrlatn mt n Mark VI sm-closd rbrathr op n dpt van 340 mtr. Ht hlum zuurstofmngsl n d RB wrd ook n d Habtat gadmd. Andrn haddn chtr d RB voor dukn gprparrd. Er was alln vrgtn scrubbrmatraal n d scrubbr t plaatsn waardoor Cannon aan Hyprcapn ovrld.

20 1970 > D CCR 1000, n ontwkklng van Rxnord n Bomarn was d rst rbrathr ut d sr succsvoll BoMarn CC rbrathrs. D CCR 1000 ofwl Sapak1000 ofwl Mark 15 rbrathr was n 1970 stat of th art. D volldg lktronsch grgld RB s utgvord mt staln bolln als zuurstof n dlunt drukhoudr. D scrubbr s van ht radaaltyp. D Unt hft n unk back-up systm, waardoor d dukr bj ht volldg utvalln van all lktronca r va n twd analoog dsplay d zuurstofdruk zchtbaar bljft > D Mark VI rbrathr wrd rds gïntroducrd bj d US navy als prototyp n was n ht Salab III btrokkn bj n dodljk ongval. D Aquanaut Brry Cannon ovrld mt dz rbrathr omdat r gn scrubbrmatraal n d scrubbr was gdaan. D MKVI s n sm-closd rbrathr, hft n nstlbar flowrat n wrd gbrukt mt ntrox n hlox 1971 > D mst gbrukt Russsch rbrathr. D IDA-71 wrd ngzt voor parachutstn, hlkoptrplotn n dukrs. D unt wrd gbrukt voor all dnkbar OW wrkzaamhdn tot 40 mtr dp. D rbrathr s gmaakt n n non-nagntsch vrs n hft alumnum clndrs. Bj ht gbruk van ht xtrn ntrox systm kan utslutnd gbruk wordn gmaakt van suproxd. Er s gn zuurstofnvau bwakng. Dptbrk: 40 mtr, ntrn 1,3 l zuurstofclndr, xtrn 1,3 ltr ntroxclndr, scrubbr 1 x O3 + 1 x HP-1 of 2 x HP-1, nadmlong 7 ltr.

21 1972 > D IDA 72 zjn rbrathrs voor gbruk mt tovorslang vanut n OW habtat of vanaf d opprvlakt. IDA-72 n IDA-72 B zjn gconstrurd als sm-closd rbrathrs waarbj d rbrathr funct utslutnd als bal out wordt gbrukt. D IDA-72D1 n D2 zjn rbrathrs voor gbruk n dcomprsskamrs n zjn ongschkt voor OW gbruk. In 1973 wrd door Bomarn n vrvolg op d BoPak-30 ontwkkld, nl d Bopak-45. Dz rbrathr wordt ontwkkld voor d brandwr om ht gwcht van d admbschrmngsapparatuur t vrklnn. D BoPak-45 s n gslotn zuurstof rbrathr zondr lctronca > D BoPak-60 s n rbrathr voor gbruk door brandwrkorpsn. Latr wrd d rbrathr op d markt gbracht voor ondrwatrgbruk n ht mddn van d 80-r jarn ondr d naam CCR-25. D CCR-25 was d tgnpool voor d LAR V. D Bopak-60 s n gslotn zuurstofrbrathr > D LAR V Drägr s n gslotn crcut zuurstof rbrathr, ontworpn voor ghm oprats n ondp watr. D LAR V s n op d borst gdragn rbrathr. Ht ontwrp voldot aan d hoogst mltar standaards n hft ondr mr n Nato-Stock nummr 1975 > IDA-75 s ontworpn als rbrathr voor ht gbruk tot 20 mtr. Door n gasswtch kan ook tot 60 mtr wordn gdokn. Duktjdn tot 20 mtr dpt 5,5 uur, n tot 60 mtr 0,5 uur. In 1976 gaf ht Amrkaans Lgr Bomarn opdracht tw nt-magntsch rbrathrs t ontwkkln. D Rbrathrs zoudn wordn ontworpn naar ht Mark 15 (CCR-1000) concpt. D tw rbrathrs d wrdn ontwkkld krgn d naam NM-2 n NM-6. Zj vormdn ht prototyp voor d Mark 16. D NM-2 n NM-6 hbbn vrmodljk noot d gwnst spcfcats ghaald omdat ht xtrm moljk blk aan d non-magntc s t voldon. Ht rsultrd n ht gbruk van allrl xotsch n gclassfcrd matraalsoortn.

22 1976 > D IDA-76 s n utrst mrkwaardg rbrathr. Ht dol van dz rbrathr s tot op hdn n Europs krngn nog nt bknd. Wl s dudljk dat d gashushoudng tot ts zr spcaals bhoord. D zuurstofclndr s n cascad vorm gbouwd, ts wat tot op hdn bj gn nkl andr rbrathr s aangtroffn. Ook van d voorgangr IDA 75 s vrjwl nts bknd > D ntrspro ACSC rbrathr was n vrog aktf grgld sm closd rbrathr. Dz rbrathr s op zr kln schaal gproducrd. Tot d komst van d Halcyon rbrathr wrd ht prncp van d ntrspro als bdrjfsghm bschouwd. D klantnljst s nt opnbaar gmaakt. In 1979 wordt na d NM2 n d NM6 d BoMarn MK16 gïntroducrd. D Mark 16 wordt ovrgns voor d Mark 15.5 gïntroducrd. Dz stalth rbrathr ($21000,00) zal nt door vl sportdukrs wordn gkocht. D spcfkats zjn vrgljkbaar mt Cs Lunar, alln s d aandacht vooral utggaan naar nt-magntsch gnschappn. Er kan 200 mtr dp m wordn gdokn. Scrubbr (?) 6 uur, gasvoorraad n lchtgwcht nconl bolln mt xtrm hog druk. (?) 1982 > D Intrspro Oxydv s n zuurstofrbrathr voor gvchtszwmmrs. D compact modrn zuurstofrbrathr hft n 1,3 ltr clndr n non-magntsch utvorng. Ht total gwcht van d unt bdraagt slchts 13 klo. D gasvoorraad s god voor 3 uur n 20 mnutn OW.

23 1982 > DMar k15. 5 sn H ghend r br at hr.d rbrathr s gmaakt door n grop fabrkantn d alln ht bst van ht bst hbbn gbrukt. Ondrdln zjn afkomstg van Bomarn, Stam Machns, Topaz n CABA. D scrubbr bvat voor 5 uur sofnolm n s voorzn van n mcrofltr. D prjs van d cc rbrathr s voor sportdukrs n ht algmn t hoog > D BoPak 240 s n rbrathr van BoMarn d spcaal wrd ontwkkld voor brandbstrjdng. Bjzondr aan dz rbrathr s d aanwzghd van n "blu c" kol canstr, om d ngadmd lucht t koln. Mt dz st s ht mogljk xtrm ht brandhaardn t bnadrn. Ht systm s n gslotn zuurstof rbrathr > Ht Drägr CCBS dpduksystm wrd ontwkkld voor d offshor. Drägr fabrcrd tot 1984 crca 30 à 40 dpduksystmn, komplt mt dcomprsskamrs, dukklokkn n gasvrzorgngssytmn. D CCBS (closd-crcut-brathng-systm) wordt vanaf d opprvlakt of vanut n dukklok van gas voorzn. Ht gslotn trmx systm hft d dukr als back-up dan wl balout bj zch > D n 1961 ontwkkld AKA-60 wrd n 1985 hrstyld. Na vl vrbtrngn n tsts wrdn n sts gbouwd voor d Noordljk vloot. D AKA-60 wrd n sm-closd ntrox rbrathr n nonmagntsch utvorng. D flowrat bdraagt 6,5 tot 8 ltr pr mnuut. D utvorng s 1:1 t vrgljkn mt d Atlants/Dolphn rbrathr. Hr hbbn d Russn ook voor ht rst d suproxd vrlatn, n zjn ghl op sofnolm/ntrox ovrgschakld. Sofnolm ht n Rusland HP > D IDA-85 s d jongst rbrathr d n d sportduk scèn bknd s. D rb hft n hoog rndmnt scrubbr (?) n tw zuurstof tanks. D unt kan wordn utgrust mt n xtrn ntrox clndr, om dukn tot 40 mtr mogljk t makn. Ht ontwrp s n vrdr ontwkklng van d IDA-75 maar dudljk compactr. Dt s ondr mr brkt door d OW communcat- apparatuur ut d IDA-75 t vrwjdrn.

24 1987 > Bll Ston ontwkklt mddn 80-r jarn n rbrathr voor gbruk bj ht ondrzokn van d Wakulla Sprngs. Dt ntwrk van grottn n Noord Florda wrd door hm ondrzocht. Hj concludrd n compact rbrathr nodg t hbbn om n vl grotr dpt brk t ralsrn. Shck Exly tst op 11 Dcmbr 1987 d door Ston ontwkkld 93 klo zwar MK1 rbrathr. D unt bstond n ft ut tw complt rbrathrs n was mult rdundant ontworpn. Ht was d rst rbrathr d gbruk maakt van Lthum hydroxd om d kooldoxd ut ht admgas t vrwjdrn > wrd d MK2-R gïntroducrd. D vrdr ontwkkld MK1 hft nu 6 ngbouwd computrs n staat ht gbruk van trmx to. Ook wrd d rst kr n ral tm dco-computr togpast. D scrubbr wrd gmodfcrd door r n prmabl mmbraan n t plaatsn > En hoogtpunt n d Drägr dukgschdns s nog altjd d ntroduct van d Drägr Nwtsut. Dt atmosfrsch dukpak s gschkt voor dukn tot grot dpts (360 m). Ht pak kan wordn voortbwogn door mddl van ht "thrustrpack": aan wrszjdn van ht lchaam op d rug van ht dukpak zt n schrofpropllr st. D tw zuurstofkrngloop systmn makn d Drägr Nwtsut n utrmat vlg pak. Ht s mogljk om 8 tot 10 uur onafgbrokn ondr watr t wrkn. In noodstuats kan zlfs 48 uur n ht pak wordn vrblvn. Bj d tradtonl dukutrustng s d dukr n noodstuats mstal vrlorn > D ntrspro DCSC s n sm-closd rbrathr mt act v ondmand r gl ng.df l owr at v andr br at hr hangt af van d gasbhoft van d dukr. Dz rbrathr s volldg mchansch grgld n kan wordn gbrukt tot n dpt van 56 mtr. D confgurat laat ht gbruk van n mondstuk of n volglaatsmaskr to.