magazine Koning Willem-Alexander op werkbezoek bij Dyade-klant Prago

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "magazine Koning Willem-Alexander op werkbezoek bij Dyade-klant Prago"

Transcriptie

1 nummer 1 januari 2014 maandelijkse uitgave van Dyade Dienstverlening Onderwijs magazine Vakblad voor bedrijfsvoering het onderwijs Koning Willem-Alexander op werkbezoek bij Dyade-klant Prago > O2A5 en CSG Reggesteyn maken beste onderwijsjaarverslagen van Nederland > Prago: Praktisch gericht onderwijs voor volwassenen > Maurice de Hond: Het onderwijs is in 32 jaar niks veranderd

2 Ziekte overkomt je, verzuim is een keuze. Ook uw medewerkers maken dagelijks een keuze. Weet u precies wat er speelt? Verzuim is namelijk het topje van een ijsberg. Dat is geen overdrijving. Verzuim kunt u wegwuiven. Het komt terug. U kunt het ook structureel oplossen. Door de verborgen onderliggende aspecten naar boven te halen. Door te leren over verantwoordelijk gedrag. Dan ontstaat een gezond werkklimaat. Ons terrein bij uitstek want wij houden van pro-actief aanpakken en oplossen. Arbo-dienstverlening met respect voor elk individu. Perspectief maakt beter. Telefoon info@maaktbeter.eu

3 C O L O F O N??? PO/VO/MBO/HBO Dyademagazine is een uitgave van Dyade. Dyademagazine verschijnt elf maal per jaar. Redactie Wilma Antonisse Mieke van den Berg Frank Cannegieter Clemens Geenen Marianne Groen Joop de Jager Rinus Welleman Herman de Wild (hoofdredacteur) Aad van der Wilt Met medewerking van Jori Navest Frank Tromp In dit nummer: 4 Nieuwjaarsgroet Redactie-adres Postbus AP Nieuwegein redactiedyade@dyade.nl Abonnementen Klanten van Dyade ontvangen een exemplaar van het Dyademagazine per bevoegd gezag plus een exemplaar per school. Voor niet- klanten en extra abonnementen kost het Dyademagazine E 39,95 per jaar, exclusief btw. Voor opgave van abonnementen en adreswijzigingen kunt u contact opnemen met uw Dyade vestiging. Advertentie-informatie Herman de Wild Tel. (030) Hoewel aan de productie van Dyademagazine veel zorg wordt besteed, kan het voorkomen dat iets aan onze aandacht ontsnapt. De Stichting Dyade Dienstverlening aanvaardt geen aansprakelijkheid voor de eventuele gevolgen van drukfouten, onjuist heden of onvolledigheden in de gepubliceerde informatie. Vormgeving designgenerator, Arnhem Eindredactie TextArt, Heerhugowaard Drukkerij Nivo, Delfgauw 6 Uitslag Dyade Bestuursbokaal Zorg voor een juiste beëindiging WSNS-verband 12 Koning Willem-Alexander op werkbezoek bij avondschool Prago 15 Even voorstellen: Mieke van den Berg 16 AOW en arbeidsongeschiktheid In the spotlight 18 Maurice de Hond: Waar moet ons onderwijs naartoe? 22 Dyade Academy 24 Dyade en SEPA 25 Voordeelservice van de zaak 26 Waar vindt u ons? / Nieuwe huisvesting Dyade 27 Kalender s Dyademagazine nummer 1 januari

4 Zo...dat zit goed! schoolmeubelen School- of projectinrichting is een kwestie van functionaliteit en van leefbaarheid. Naast het leveren van innovatieve oplossingen en design voor inrichtings mogelijkheden is Presikhaaf Schoolmeubelen altijd bezig met verbetering en vernieuwing van de producten. Presikhaaf Schoolmeubelen biedt een uitgebreid assortiment schoolmeubelen, in vele kleuren, uitvoeringen en materialen. Voor meer informatie kijk op: Presikhaaf schoolmeubelen Bruningweg 10 Telefoon: BM Arnhem Telefax: Postbus EL Arnhem Internet:

5 Nieuwjaarsgroet Het afgelopen jaar werd ik uitgenodigd een aantal scholen te bezoeken. In gesprekken met bestuurders, docenten en directeuren is me wederom op gevallen hoe hoog de betrokkenheid is bij onderwijs en leerlingen. Het blijft een prachtige branche om in te werken! Ook in de debatten in De Balie te Amsterdam is de bevlogenheid zichtbaar. De Balie heeft het initiatief genomen onder de naam De balie leert te debatteren over actuele trends en ontwikkelingen in het onderwijs. Met bestuurders, docenten, wethouders, onderwijsinspecteurs, onderwijsvernieuwers, Tweede Kamerleden, et cetera. De passie waarmee mensen in het onderwijs werken aan het best mogelijke onderwijs voor kinderen raakt mij telkens weer. Het werkt als een magneet. Dat motiveert ook medewerkers van Dyade elke dag weer voor u aan de slag te gaan. Dat doen we graag en we zijn er trots op! In een presentatie van de Nederlandse School, een nieuw initiatief voor een academische lerarenopleiding, was de bevlogenheid van de betrokken docenten nog hoger dan ik kon vermoeden. De deelnemers aan een pilot werkten avonden, vrije dagen en weekenden door om tot nieuwe inzichten voor inspirerend onderwijs in de 21ste eeuw te komen. De passie en ambitie was ontroerend. Heel bijzonder! Het komende onderwijsjaar kent een aantal complexe uitdagingen in de bedrijfsvoering. Veel scholen hebben te maken met een daling van het aantal leerlingen. De gehele onderwijssector heeft daar bovenop nog eens te maken met verborgen bezuinigingen die soms geheel onverwacht ten dele worden gecompenseerd. Lastig uit te leggen op de scholen. Ook de nieuwe samenwerkingsverbanden voor passend onderwijs zullen in 2014 de agenda beheersen. Samen met de doordecentralisatie van het onderhoudsbudget voor schoolgebouwen, zal 2014 wederom veel van de schoolbestuurders en -directeuren vragen. gepubliceerd en straks bepalen ouders op basis van het aantal Facebook-likes welke school de voorkeur krijgt bij de schoolkeuze van hun kinderen. Gelukkig heb ik in uw jaarverslagen kunnen lezen dat veel schoolorganisaties, gedreven vanuit visie en passie voor het onderwijs, het afgelopen jaar weer prachtige resultaten hebben neergezet. Dat is ook de reden dat Dyade al een aantal jaren de Bestuursbokaal uitreikt, voor het beste onderwijsjaarverslag van Nederland. De uitreiking vorig jaar, in aanwezigheid van veel bestuurders, de PO-Raad, de VO-raad en het ministerie van OCW gaf een mooi beeld van de ambitie van het onderwijs in de maatschappelijk verantwoording. Natuurlijk staan wij ook in 2014 klaar om u te ondersteunen bij genoemde ontwikkelingen. Dyade heeft het afgelopen jaar bijna alle Europese aanbestedingen gewonnen in haar sector. We zien ook dat de adviseurs van Dyade steeds vaker betrokken worden bij de uitdagingen die schoolbesturen aangaan. Bovendien ondersteunt Dyade nu ook initiatieven in de onderwijssector, voor het ministerie maar ook voor de VO-raad en de PO-Raad. Ik zie dat ook als dé erkenning voor ons werk. Ik wens u allen een boeiend en gezond 2014! Frank Tromp Voorzitter directie (bestuurder) Ondertussen nemen de onderwijskundige eisen die aan scholen gesteld worden ook nog steeds toe. De invoering van passend onderwijs maakt veranderingen in de klaslokalen noodzakelijk. Ook ouders stellen hogere eisen aan de scholen en de opbrengsten. Daarnaast neemt de belangstelling voor maatschappelijke verantwoording toe. Cito-scores worden nu Dyademagazine nummer 1 januari

6 PO/VO/MBO/HBO Uitslag Dyade Bestuursbokaal 2013 O2A5 en CSG Reggesteyn maken beste onderwijsjaarverslagen Op woensdag 27 november 2013 is het jaarverslag 2012 van Openbaar Onderwijs Alblasserwaard-Vijfheerenlanden (O2A5) uit Arkel uitgeroepen tot beste onderwijsjaarverslag van Nederland in het primair onderwijs. In de categorie voortgezet onderwijs mocht CSG Reggesteyn de prestigieuze prijs onder luid applaus in ontvangst nemen. De Dyade Bestuursbokaal (dé prijs voor het beste jaarverslag van Nederland in het primair en voortgezet onderwijs) wordt jaarlijks uitgereikt. De uitreiking vond plaats in Leerhotel Het Klooster in Amersfoort. Hieronder een uitgebreid verslag. door Jori Navest en Frank Cannegieter Jury > Wim Touw (juryvoorzitter, partner KPMG en voorzitter werkgroep Nieuwe Richtlijnen Jaarverslaglegging Onderwijs) > Lia Burgers (bestuurslid Vereniging voor Toezichthouders in Onderwijsinstellingen VTOI) > Renée de Zoete (lid Raad van Toezicht van Ouders en COO) > Reinier Goedhart (beleidsadviseur bekostiging PO-Raad) > Robert van den Boezem (senior beleidsmedewerker VO-raad) Voor de zevende opeenvolgende keer reikte Dyade de Bestuursbokaal uit voor het beste jaarverslag van Nederland in het primair onderwijs. Nieuw dit jaar was de benoeming van het beste jaar verslag in het voortgezet onderwijs. Toegankelijk document In het primair onderwijs ging O2A5 er met de bokaal vandoor. Daarmee volgt het Penta Primair uit Grootegast (winnaar van de Bestuursbokaal 2011 en 2012) op. De jury is van mening dat de winst een fantastische prestatie is, Leerhotel Het Klooster Amersfoort 6 Dyademagazine nummer 1 januari 2014

7 Winnaar CSG Reggesteyn in de categorie voortgezet onderwijs Hoe sterk is uw jaarverslag? Dyade heeft speciaal voor jaarverslagen de jaarverslagscan ontwikkeld. Met behulp van deze scan krijgt u snel een goed beeld van de sterke punten van uw jaarverslag maar ook van de mogelijke verbeterpunten. Wilt u weten hoe u uw jaarverslag nog beter kunt maken, neem dan contact op met drs. Clemens Geenen. Hij is te bereiken via of clemens.geenen@dyade.nl gezien de grote hoeveelheid inzendingen uit het primair onderwijs. Het jaarverslag is zeer volledig en transparant, aldus de jury. Het verslag valt op door de uitgebreide aandacht voor inspectiescores en onderwijskwaliteit. Opvallend positief aan het verslag is de focus op verbetering van de onderwijskwaliteit. CSG Reggesteyn, school voor praktijkonderwijs, vmbo, havo, atheneum en gymnasium was volgens Leerhotel Amersfoort Het Klooster werd in de jaren 50 gesticht door paters van de orde van de Kruisheren. De orde begon met de verzorging van roomskatholiek onderwijs voor jongens in Het Gooi. In 1947 verhuisden de broeders en de school naar Amersfoort. In dat jaar deden de eerste deelnemers van de school (staats)examen en begon men aan het uitbouwen van de school tot een volwaardig gymnasium en een HBS. Onderwijs werd in noodgebouwen gegeven, tot in 1956 Het Klooster werd opgeleverd. Al snel had de school ruim 400 deelnemers. Het deelnemersaantal bleef groeien tot circa 900 in de jaren 60. de deskundige jury de terechte winnaar van de eerste bokaal voor het voorgezet onderwijs. Juryvoorzitter Wim Touw complimenteerde CSG Reggesteyn dat het tachtig pagina s tellende verslag wegleest als een roman. De vakkundige jury (zie kader) oordeelde dat het jaarverslag een fantastisch en toegankelijk document is. Het verslag geeft ondanks het aantal pagina s niet het gevoel van een worstelpartij. Genomineerden Ten opzichte van voorgaande jaren is het aantal ingestuurde jaarverslagen flink gestegen. Van alle inschrijvingen uit het primair en voortgezet onderwijs zijn in totaal tien jaarverslagen genomineerd: Genomineerden categorie primair onderwijs: > De Haagse Scholen, stichting voor primair en speciaal openbaar onderwijs te Den Haag > Stichting Tabijn te Heemskerk > Stichting Samen Koersen op Zichtbare Onderwijs Kwaliteit (SKOzoK) te Veldhoven > Stichting Openbaar Primair Onderwijs Alblasserwaard-Vijfheerenland (O2A5) te Arkel > Stichting Christelijke Onderwijsgroep Drenthe te Assen Genomineerden categorie voortgezet onderwijs: > Stichting Scholen aan Zee te Den Helder > Stichting Kolom te Amsterdam > Stichting Lucas te Den haag > Stichting voor Protestants Christelijk Voortgezet Onderwijs voor Nijverdal Rijssen en omstreken (Reggesteyn) te Nijverdal > Stichting Scholengroep Over- en Midden-Betuwe te Bemmel >> Dyademagazine nummer 1 januari

8 Winnaar O2A5 in de categorie primair onderwijs >> De jaarverslagen zijn door de onafhankelijke jury Jaarverslagen O2A5 en CSG Reggesteyn beoordeeld op veertien criteria, waaronder kwaliteit verslag intern toezicht, beleid versus resultaat, mate O2A5 ( waarin het verslag uitnodigt tot dialoog en discussie, koppeling tussen financiën en onderwijs, mate Opvallende zaken uit het juryrapport: waarin aandacht wordt besteed aan de docenten, > Concrete doelen en acties/resultaten onderwijskwaliteit en de kwaliteit van de paragraaf > Visie op toekomst/ambities risicomanagement. Uiteindelijk scoorden O2A5 en > Transparant (bezoldiging) CSG Reggesteyn gemiddeld het hoogst. > Midden in de samenleving: relatie met stakeholders > Zeer volledig verslag > Nodigt uit tot dialoog > Koppeling tussen doelen en visie > Pagina 11 geeft een samenvatting van alle doelstellingen en behaalde resultaten > Verslag bevat als een van de weinige genomineerde jaarverslagen een financiële meerjarendoorkijk Bijzondere uitreiking De uitreiking van de Bestuursbokaal 2013 werd verricht op een bijzondere locatie: Leerhotel het Klooster te Amersfoort. Een zeer bijzondere locatie vanwege de geschiedenis. Vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw werd er rooms-katholiek onderwijs voor jongens verzorgd door paters van de orde van de Kruisheren. Nu is Leerhotel Het Klooster de plaats waar leerlingen van de MBO hotelschool Amersfoort leren in de praktijk. Kortom, een zeer geschikte locatie voor de uitreiking van de Dyade Bestuursbokaal. Voorafgaand aan de uitreiking gaf Lex de Lange van het ministerie van OCW een presentatie over versterking bestuurskracht en de rol van het jaarverslag hierbij. In het volgende nummer van Dyade magazine verschijnt een interview met Lex de Lange over dit onderwerp. Na de presentatie liep de spanning hoog op richting de bekendmaking van de winnaars. Uiteindelijk mochten de aanwezigen van O2A5 en CSG Reggesteyn de Bestuursbokaal met trots in de lucht heffen. De dag werd besloten met een gezellige borrel, waar onder het genot van een hapje en een drankje de uitreiking werd nabesproken. Dyade bedankt alle deelnemers van de Bestuursbokaal CSG Reggesteyn ( Opvallende zaken uit het juryrapport: > Grondig verslag > Hanteert Code Goed Bestuur > Geeft actief invulling aan eigen professionaliteit > 80 pagina s (maar geen moment gevoel van worstelen door pagina s) > Fantastisch, toegankelijk document > Visueel goed vormgegeven > Uit verslag blijkt dat bestuur weet wat het wil > Door onderlinge consultaties en gezamenlijke opleidingen wordt zichtbaar gewerkt aan de onderwijskwaliteit > Er wordt sterk gestuurd op de kwaliteit van het personeel 8 Dyademagazine nummer 1 januari 2014

9 PO Zorg voor een juiste beëindiging WSNS-verband Weer samen naar de finish Bij de start van passend onderwijs in augustus 2014 stopt de bekostiging van de samenwerkingsverbanden Weer Samen Naar School. Het heeft geen zin deze verbanden in de lucht te houden. Er lijkt zelfs sprake te zijn van een flink aantal evidente nadelen als dat wel gebeurt. Daarom moet men tijdig nadenken over de opheffingsmaatregelen, wanneer dat moet gebeuren en door wie. Om dat proces in goede banen te leiden, heeft de PO-Raad de Checklist aandachtspunten ontbinding samenwerkingsverband PO opgesteld. Hierin staan de bestuurlijk-juridische, personele en financiële aandachtspunten overzichtelijk beschreven. door Aad van der Wilt, adviseur Dyade Advies Adviseurs van Dyade hebben deze checklist verder uitgewerkt en verfijnd en zijn daarmee goed voorbereid op mogelijke vragen van klanten. Want bij de start van passend onderwijs, wilt u in de praktijk toch niet achtervolgd worden door problemen die kunnen ontstaan als het WSNS-verband niet op een juiste manier finisht? Beëindiging is maatwerk Geen enkel samenwerkingsverband is gelijk. Dat betekent uiteraard ook dat voor elk samenwerkingsverband andere maatregelen moeten worden genomen voor een risicoloze ontbinding. Enkele factoren die deze verschillen veroorzaken zijn: > het aantal beschikbare middelen, waardoor ook de eindsaldi verschillen; > het aantal personeelsleden, waarvoor een regeling moet worden getroffen; > de grootte van de staf die de ontbindingswerkzaamheden uitvoert. Sommige samenwerkingsverbanden gaan ongewijzigd over in passend onderwijs, waardoor een statutenwijziging volstaat. Andere verbanden worden samengevoegd, of juist opgeknipt. Er zijn verbanden die voorliggen op het schema van de implementatie van passend onderwijs. Andere hebben nog een halfjaar nodig om in augustus te >> Dyademagazine nummer 1 januari

10 Geen enkel samenwerkingsverband is gelijk. Dat betekent uiteraard ook dat voor elk samenwerkingsverband andere maat regelen moeten worden genomen voor een risico loze ontbinding. >> kunnen starten en hebben daardoor weinig tijd over om voldoende aandacht te besteden aan de ontbinding. In alle gevallen kunnen de adviseurs van Dyade ondersteuning op maat bieden. Bestuurlijk-juridische aspecten In de statuten is geregeld op welke wijze de ontbinding van de rechtspersoon plaatsvindt. Is een rechtsgeldig ontbindingsbesluit genomen, dan dient de Kamer van Koophandel daarover geïnformeerd te worden. Ondanks het ontbindingsbesluit blijft de stichting of vereniging nog bestaan. Bestuur en algemene ledenvergadering blijven in functie. Centrale taak van deze organen is het zorgdragen voor de vereffening, dat wil zeggen het afwikkelen van de lopende zaken, zoals het betalen van rekeningen en het uiteindelijk vaststellen van de laatste jaarrekening en het laatste jaarverslag. Dat zal de jaarrekening en het jaarverslag zijn dat betrekking heeft op de eerste helft van 2014 en dus pas in de tweede helft van 2014 definitief kan worden vastgesteld. Het bestuur treedt in de regel op als vereffenaar, tenzij in de statuten de uitvoering van die taak aan een ander is opgedragen. Verdeling batig saldo Uit die laatste jaarrekening blijkt nadat aan alle financiële verplichtingen is voldaan of sprake is van een batig saldo. In de statuten is geregeld wie een beslissing dient te nemen over de verdeling of aanwending van dat batig saldo. Het kan zijn dat de statuten al expliciet hebben aangegeven wat met een mogelijk batig saldo moet gebeuren. De wet geeft dwingend aan dat dit over de deelnemende bevoegde gezagen moet worden verdeeld. In de modelstatuten voor de samenwerkingsverbanden PO die indertijd zijn gemaakt en veelal overgenomen, staat bijvoorbeeld verwoord dat de verdeling naar rato van het aantal leerlingen dient plaats te vinden. De leerlingaantallen van 1 oktober 2013 zijn hierbij de norm, ook als het om recent toegetreden scholen gaat. Archiefstukken bewaren Nadat de vereffening is afgerond, dient de Kamer van Koophandel geïnformeerd te worden over de beëindiging van de werkzaamheden van de stichting of vereniging (formulieren/website). De rechtspersoon wordt vervolgens uit het handelsregister geschreven. De archiefstukken van de ontbonden stichting of vereniging dienen bewaard te worden. Daarover dient een besluit te worden genomen. Heb hierbij speciale aandacht voor het PCL-archief en voor eventuele leerlingendossiers waarover het samenwerkingsverband beschikt. Eenvoudig akkoord Het beëindigen van de deelneming in een stichting of vereniging samenwerkingsverband, of deelneming in een samenwerkingsovereenkomst of centrale dienst is in principe aan te merken als het verbreken van een duurzame samenwerking met een andere instelling (artikel 11, onderdeel d WMS). Echter nu het samenwerkingsverband feitelijk wordt opgeheven door de wettelijke bepalingen, gaat het niet om een voorgenomen besluit van het bevoegd gezag waarbij sprake is van beleidsvrijheid. Het ligt daarom in de rede aan de (G)MR voor te stellen dat volstaan wordt met de beoordeling van de reglementen en het statuut van de medezeggenschap ten aanzien van het nieuwe samenwerkingsverband, en dat daarmee tegelijkertijd akkoord gegaan wordt met de opheffing van het oude samenwerkingsverband. Federatie plus Er zijn samenwerkingsverbanden die naast het functioneren als samenwerkingsverband de doelstelling hebben een of meer speciale scholen voor basisonderwijs in stand te houden. Die samenwerkingsverbanden worden in de regel aangeduid als een federatie plus. In het geval de stichting of vereniging samenwerkingsverband wordt ontbonden, dient ook tijdig actie te worden ondernomen om de sbo-school of -scholen over te dragen aan een andere rechtspersoon. Dat kan een schoolbestuur zijn, dan wel een nieuw op te richten rechtspersoon, die vervolgens als een- of meerpitter zelfstandig verder gaat. Personele aandachtspunten Met het opheffen van het samenwerkingsverband vervallen ook de werkzaamheden ervan. Deze werkzaamheden werden uitgevoerd door personeel in dienst van het samenwerkingsverband; personeel dat in dienst is gebleven bij een deelnemend schoolbestuur of personeel dat is ingehuurd op contractbasis. Met het vervallen van de werkzaamheden staan ook deze dienstbetrekkingen ter discussie. Voor elk van deze personeelscategorieën dienen aparte maatregelen te worden genomen, afhankelijk van de vraag of de dienstverbanden worden gecontinueerd in de nieuwe 10 Dyademagazine nummer 1 januari 2014

11 samenwerkingsverbanden voor passend onderwijs. Als gevolg van de maatregelen die op het niveau van het samenwerkingsverband WSNS worden genomen dient ieder afzonderlijk bestuur die het betreft ook na te gaan welke gevolgen deze maatregelen hebben voor het eigen bestuursformatieplan. Er zullen zich ook uiterst complexe situaties voordoen, waarin het van groot belang is geen dingen te vergeten of verkeerde beslissingen te nemen waarvan de nadelige effecten nog jaren merkbaar zijn. Financiële aandachtspunten De wet geeft aan dat bij ontbinding van de samenwerkingsverbanden sprake is van het verdelen van de nog overgebleven middelen van deze organen aan de bevoegde gezagen die er deel van uitmaakten. Volgens de wet heeft het centrale bestuur de opdracht nog niet bestede bekostiging van een samenwerkingsverband te verdelen en over te dragen. De taak van een centrale dienst die werkte voor een samenwerkingsverband wordt na de wetswijziging opgeheven, ook omdat de tekst van artikel 68 met betrekking tot de centrale dienst zo is aangepast dat de gebruikelijke werkzaamheden voor het samenwerkingsverband niet langer verricht kunnen worden. Ook is het te verwachten dat DUO het brinnummer van de betreffende centrale dienst laat vervallen, nadat de bekostiging is beëindigd. Bij de afwikkeling blijft de financiële verantwoording van de publieke middelen uiteraard wel aan de orde. Dat houdt in dat er een jaarverslag gemaakt moet worden over het (gebroken) boekjaar waarin de financiële afwikkeling dient plaats te vinden: De verdeling van de financiële middelen zal eenvoudig zijn, maar wellicht is er ook sprake van materiële vaste activa. Ook deze zijn in het jaarverslag gewaardeerd en in geld uitgedrukt. De waardering dient in dit geval wel realistisch te zijn en afgestemd op de waarde die men er in het economisch verkeer voor krijgt. De meeste verbanden hebben echter geen, of weinig materiële vaste activa. De verdeling hiervan zal naar verwachting in de praktijk dan ook geen problemen opleveren. Specialistisch advies Het beeindigen van de WSNS-verbanden levert in de praktijk soms geen enkel probleem op. Er zullen zich ook uiterst complexe situaties voordoen, waarin het van groot belang is geen dingen te vergeten of geen verkeerde beslissingen te nemen waarvan de nadelige effecten nog jaren merkbaar zijn. Tussen beide uitersten bevinden zich nog talloze situaties die vrij eenvoudig zijn, maar één of meer lastige elementen bevatten. In alle gevallen kunnen de gespecialiseerde adviseurs van Dyade u behulpzaam zijn. Neem hierover vrijblijvend contact op met Aad van der Wilt via aad.vander.wilt@dyade.nl. Dyademagazine nummer 1 januari

12 PO/VO/MBO/HBO Koning Willem-Alexander op werkbezoek bij avondschool Prago Praktisch gericht onderwijs voor volwassenen Volwassen Nederlanders behoren tot de beste lezers ter wereld. Nederland neemt de derde plaats in op de internationale ranglijst van 24 landen in het meest recente PIAAC-onderzoek. Toch is het niet vanzelfsprekend dat iedere Nederlander de lees- en taalvaardigheid beheerst. Bijna 1 op de 8 volwassen Nederlanders is laaggeletterd en is onvoldoende lees- en taalvaardig om zelfstandig te kunnen functioneren in de maatschappij. door Frank Cannegieter Stichting Prago (praktisch gericht onderwijs) zet zich in om volwassenen te helpen bij het aanpakken van deze beperking. Inmiddels is de school op vijf locaties actief. Dit initiatief is ook koning Willem- Alexander niet onopgemerkt gebleven. Zijne Majesteit heeft op 28 november 2013 een bezoek gebracht aan Prago in Nieuwegein. Enkele weken voorafgaand aan het bezoek van de koning was Dyademagazine te gast bij directeur Henk Kuiper om meer te weten te komen over deze bijzondere avondschool. formulier. Het onderwijs wordt afgestemd op het niveau van de cursisten. De lessen zijn praktisch van opzet en worden door bevoegde leerkrachten geleid. In elke groep is minimaal een vrijwilliger aanwezig die de leerkracht ondersteunt bij het begeleiden van de cursisten. In kleine groepen van 10 à 12 cursisten wordt onder andere gewerkt aan het verrijken van de lees- en taalvaardigheid. Aan het einde van het cursusjaar ontvangt elke cursist een Prago-certificaat. De cursussen basiseducatie in lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden zijn, naast doel op zichzelf, ook een middel om zelfstandigheid, zelfvertrouwen en zelfredzaamheid te vergroten. Non-formele educatie Prago bestaat sinds 1984 en is uitgegroeid naar 5 vestigingen in de provincie Utrecht. Het aantal laaggeletterden in Nederland Verrijken van de lees- en taalvaardigheid In de huidige informatiemaatschappij is lezen en schrijven van groot belang om optimaal te kunnen functioneren. Ruim 1,2 miljoen Nederlanders hebben te kampen met laaggeletterdheid. Prago is een avondschool voor praktisch gericht onderwijs (basiseducatie) aan volwassenen vanaf 17 jaar. Wekelijks wordt op maandag- en donderdagavond van tot uur lesgegeven aan cursisten die moeite hebben met alledaagse vaardigheden, zoals het versturen van een , het voorlezen aan de (klein)kinderen, of het invullen van een De cursussen basiseducatie in lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden zijn, naast doel op zichzelf, ook een middel om zelfstandigheid, zelfvertrouwen en zelfredzaamheid te vergroten. Henk Kuiper > Directeur Prago sinds augustus 2004 > 50 jaar oud > Voormalig docent in het voortgezet onderwijs (15 jaar) 12 Dyademagazine nummer 1 januari 2014

13 is fors en neemt de laatste jaren toe. Het is niet de verwachting dat dit de komende jaren zal dalen. Henk Kuiper: Deze groep bestaat mede uit volwassenen met een lichte verstandelijke beperking, volwassenen die vroeger weinig onderwijs hebben gehad en volwassenen voor wie Nederlands niet de moedertaal is. Op deze doelgroep richt Prago zich. Inwoners uit de gemeenten Amersfoort, Houten, Nieuwegein en Utrecht kunnen zich voor slechts 50,- per jaar aanmelden voor de lessen van Prago. De gemeenten betalen de overige kosten (ongeveer 1.300,-), omdat zij belang hechten aan deze vorm van educatie voor volwassenen. Er vindt geen bekostiging vanuit de rijksoverheid plaats, omdat Prago als instelling voor non-formele educatie, niet vanuit het ministerie van OC&W wordt erkend. Als inwoners uit andere gemeenten aan het onderwijsprogramma willen deelnemen, bedraagt het cursusgeld 1.351,- per cursusjaar. Doordat gemeenten de avondschool bekostigen bepalen zij hoeveel cursisten er in een bepaalde periode aan het onderwijs kunnen deelnemen. Hierdoor blijft het aantal cursisten stabiel. Het bedrag dat de gemeenten per cursist betalen, blijft de laatste jaren ook stabiel. Blijven de inkomsten gelijk, terwijl de kosten stijgen, dan zal Prago op termijn moeten schrappen in het aantal beschikbare uren per cursist. Het is daarom belangrijk dat Prago goed naar het verdienmodel kijkt om zoveel mogelijk cursisten te kunnen blijven helpen. Verdienmodel verbreden Sinds kort heeft Prago ook de ANBI (algemeen nut beogende instelling)- status, gaat Henk verder. Hierdoor wordt het mogelijk schenkingen te ontvangen, waarbij de schenker het bedrag fiscaal mag aftrekken. De ANBI-status maakt het mogelijk dat bedrijven of organisaties vanuit maatschappelijk verantwoord ondernemen Prago op diverse manieren kunnen ondersteunen. Dit kan door middel van een financiële bijdrage, het beschikbaar stellen van lesruimte (in de avonduren staan de meeste panden leeg, maar geven wij onderwijs), maar ook door het schenken van bijvoorbeeld (gebruikte) materialen. Denk hierbij aan gebruikte laptops, lesmaterialen zoals schriften en boeken, archiefkasten, et cetera. Onlangs heeft de Rabobank ons met vijf laptops >> Dyademagazine nummer 1 januari

14 >> Oproep Heeft u (gebruikte) schoolmaterialen, zoals schriften, lesmethodes, letterbakken, telramen of andere lesmaterialen over die niet of nauwelijks meer gebruikt worden? Prago kan deze materialen zeer goed gebruiken. Mocht u iets over hebben en willen schenken, dan kunt u contact opnemen via info@prago.nl gesponsord. Onze cursisten kunnen die heel goed gebruiken. Daar zijn wij ontzettend blij mee. Koning Willem-Alexander Een ander belangrijk onderdeel in het verdienmodel van Prago is het Oranje Fonds Groeiprogramma. Prago is een van de twintig deelnemers aan dit programma. Dit programma biedt financiële en inhoudelijke steun aan sociale initiatieven met groeiambities. koning Willem-Alexander en koningin Máxima zijn beschermpaar van dit fonds. Om die reden bezocht de koning op 28 november 2013 de Prago Avondschool in Nieuwegein. Hij sprak met verschillende vertegenwoordigers van Prago en nam een kijkje bij enkele lesgroepen. De koning toonde zich zeer geïnteresseerd, zowel in de cursisten als in de werkwijze en de ambities van Prago. Henk was blij met dit bezoek. Als directeur ben je vereerd als de koning op bezoek komt. Het doel was om zijn komst zo lang mogelijk geheim te houden. Slechts een beperkt aantal cursisten, docenten en pers was aanwezig. Voor de cursisten, die gewoon aan het werk waren, was het bezoek een complete verrassing. Heel mooi om hun reactie te zien. Ambitie Prago heeft grote ambities. Van de vijf locaties die er nu zijn Amersfoort, Houten, Leidsche Rijn, Nieuwegein en Utrecht wil de stichting eind 2015 zijn gegroeid naar vijftien locaties. Uiteindelijk doel is vijftig locaties in De groeiende belangstelling voor het tegengaan van laaggeletterdheid, het nieuwe WMO-beleid en de nieuwe Participatiewet bieden daarvoor goede kansen. 14 Dyademagazine nummer 1 januari 2014

Checklist aandachtspunten ontbinding samenwerkingsverband PO

Checklist aandachtspunten ontbinding samenwerkingsverband PO Checklist aandachtspunten ontbinding samenwerkingsverband PO Deze notitie besteedt aandacht aan de beëindiging van samenwerkingsverbanden in het primair onderwijs als gevolg van de invoering van de toekomstige

Nadere informatie

DE KRACHT VAN HET COLLECTIEF ONDERWIJS VAN MORGEN

DE KRACHT VAN HET COLLECTIEF ONDERWIJS VAN MORGEN Op weg naar 2020 Dit is het verhaal van de NUOVO scholengroep. Verantwoordelijk voor voortgezet onderwijs aan ruim 5.000 leerlingen in de stad Utrecht. Tien openbare scholen bieden samen een breed aanbod:

Nadere informatie

Checklist aandachtspunten ontbinding. Regionale Expertisecentra (REC s) clusters 3 en 4. A. Bestuurlijk-juridische aandachtspunten

Checklist aandachtspunten ontbinding. Regionale Expertisecentra (REC s) clusters 3 en 4. A. Bestuurlijk-juridische aandachtspunten Checklist aandachtspunten ontbinding Regionale Expertisecentra (REC s) clusters 3 en 4 A. Bestuurlijk-juridische aandachtspunten B. Personele aandachtspunten C. Financiële aandachtspunten Colofon Uitgever:

Nadere informatie

F.A.Q. / Veel gestelde vragen

F.A.Q. / Veel gestelde vragen F.A.Q. / Veel gestelde vragen F.A.Q / Veel gestelde vragen. Wat is Onderwijs + Jij? Onderwijs + Jij op Het Palet helpt kinderen om hun unieke talenten te ontwikkelen en gebruikt daarbij de nieuwste technologieën.

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

De Brede School Academie Utrecht

De Brede School Academie Utrecht OOK IN uw wijk! De Brede School Academie Utrecht Er gebeurt iets nieuws in Utrecht. Iets bijzonders. Basisscholen uit de wijken Overvecht, Hoograven, Ondiep/Zuilen, Kanaleneiland en Lombok/Oog in Al werken

Nadere informatie

EEN SCHOOL MET TALENTUITDAGEND ONDERWIJS

EEN SCHOOL MET TALENTUITDAGEND ONDERWIJS EEN SCHOOL MET TALENTUITDAGEND ONDERWIJS Een school met talentuitdagend onderwijs Een basisschool kiezen is moeilijk. Er is zoveel om op te letten. Is de school wat zij lijkt? Van buiten kan een schoolgebouw

Nadere informatie

Artikel 7 Opdracht Stichting Onderwijs Primair heeft de opdracht uitgewerkt naar vijf kernwaarden:

Artikel 7 Opdracht Stichting Onderwijs Primair heeft de opdracht uitgewerkt naar vijf kernwaarden: Concretisering Code Goed Bestuur voor Onderwijs Primair Inleiding De leden van de PO-Raad hebben in 2010 de Code Goed Bestuur vastgesteld als leidraad voor goed bestuur in het primair onderwijs. Het bestuur

Nadere informatie

NAAR VERNIEUWD TOEZICHT EXCELLENTE SCHOLEN

NAAR VERNIEUWD TOEZICHT EXCELLENTE SCHOLEN NAAR VERNIEUWD TOEZICHT EXCELLENTE SCHOLEN juni 2016 1 Inleiding 1.1 Achtergrond In 2012 heeft de toenmalige minister van Onderwijs het predicaat Excellente School in het leven geroepen om goed presterende

Nadere informatie

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren. Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent

Nadere informatie

Kunstgebouw Beleidsplan 2013-2016

Kunstgebouw Beleidsplan 2013-2016 Kunstgebouw Beleidsplan 2013-2016 Kunstgebouw Broekmolenweg 16 2289 BE Rijswijk www.kunstgebouw.nl B e l e i d s p l a n 2 0 1 3-2 0 1 6 Z I C H T B A AR M AK E N W AT E R I S, S T I M U L E R E N W AT

Nadere informatie

Allianz Arbeidsongeschiktheids-

Allianz Arbeidsongeschiktheids- Allianz Inkomensverzekeringen Nederland Schadeverzekering N.V. Allianz verzekeringen Wagenparkmanagement Arbeidsongeschiktheids- Zekerheid over uw eigen inkomen Waarom een arbeidsongeschiktheidsverzekering?

Nadere informatie

Piter Jelles Strategisch Perspectief

Piter Jelles Strategisch Perspectief Piter Jelles Strategisch Perspectief Strategisch Perspectief Inhoudsopgave Vooraf 05 Piter Jelles Onze missie 07 Onze ambities 07 Kernthema s Verbinden 09 Verbeteren 15 Vernieuwen 19 Ten slotte 23 02 03

Nadere informatie

Nationaal Onderzoek Over Het Nieuwe Werken 2012

Nationaal Onderzoek Over Het Nieuwe Werken 2012 Nationaal Onderzoek Over Het Nieuwe Werken 2012 Alle feiten en cijfers Gegevens Datum : 20 juni 2012 Auteur : Redactie Inhoud Inleiding... 4 Onderzoek... 4 Verantwoording... 4 Belangrijkste conclusies...

Nadere informatie

Voldoende is niet goed genoeg.. Strategisch beleidsplan 2015/2019. Stichting H 3 O

Voldoende is niet goed genoeg.. Strategisch beleidsplan 2015/2019. Stichting H 3 O Voldoende is niet goed genoeg.. Strategisch beleidsplan 2015/2019 Stichting H 3 O 1 Bijzonder Wat is het bijzondere van H 3 O? Waarin onderscheidt H 3 O zich, wat maakt het verschil? En wat wil H 3 O waarmaken?

Nadere informatie

September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders. Oktober 2015 Woensdag 7 oktober Start kinderboekenweek

September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders. Oktober 2015 Woensdag 7 oktober Start kinderboekenweek Schoolnieuws schooljaar 2015-2016 Vrijdag 18 September 2015 September 2015 Woensdag 23 September Sportdag Start gesprek ouders Donderdag 24 September Start gesprek ouders Maandag 28 September Algemene

Nadere informatie

Onderwijs met een hart. Strategische agenda

Onderwijs met een hart. Strategische agenda Onderwijs met een hart Strategische agenda 2014-2018 1 Strategische agenda 2014-2018 Inhoud Onze missie 4 Onze kernwaarden 5 Onze identiteit 5 Maatschappelijke ontwikkelingen 6 Professionalisering 6 Passend

Nadere informatie

Juryrapport Dyade Bestuursbokaal 2015

Juryrapport Dyade Bestuursbokaal 2015 Juryrapport Dyade Bestuursbokaal 2015 Indien van toepassing gebruiken. Kies uit de lijst hieronder en vul in (in HOOFDLETTERS) Banking Energy & Natural Resources Private Equity Insurance Communication

Nadere informatie

Checklist aandachtspunten ontbinding. samenwerkingsverband PO. A. Bestuurlijk-juridische aandachtspunten. B. Personele aandachtspunten

Checklist aandachtspunten ontbinding. samenwerkingsverband PO. A. Bestuurlijk-juridische aandachtspunten. B. Personele aandachtspunten Checklist aandachtspunten ontbinding samenwerkingsverband PO A. Bestuurlijk-juridische aandachtspunten B. Personele aandachtspunten C. Financiële aandachtspunten 1 Voorwoord Deze publicatie is onderdeel

Nadere informatie

KINDEREN LATEN LEREN Strategisch beleidsplan 2015-2018. SKO Flevoland en Veluwe. Ontwerpers van onderwijs voor de 21ste eeuw

KINDEREN LATEN LEREN Strategisch beleidsplan 2015-2018. SKO Flevoland en Veluwe. Ontwerpers van onderwijs voor de 21ste eeuw SKO Flevoland en Veluwe Ontwerpers van onderwijs voor de 21ste eeuw KINDEREN LATEN LEREN Strategisch beleidsplan 2015-2018 Strategisch beleidsplan SKO Flevoland en Veluwe 1 KINDEREN LATEN LEREN Onze droomschool

Nadere informatie

Tijdelijk partnerpensioen Informatie voor de werkgever. Anw-pensioen. Financiële zekerheid voor het gezin van uw werknemers

Tijdelijk partnerpensioen Informatie voor de werkgever. Anw-pensioen. Financiële zekerheid voor het gezin van uw werknemers Tijdelijk partnerpensioen Informatie voor de werkgever Anw-pensioen Financiële zekerheid voor het gezin van uw werknemers Anw-pensioen Financiële zekerheid voor het gezin van uw werknemers Wilt u inkomenszekerheid

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Seniorenwens 2015-2019

Beleidsplan Stichting Seniorenwens 2015-2019 Inhoud Inleiding 2 1. Stichting Seniorenwens 2 2. Strategie 2 2.1. Kernprincipes en uitgangspunten 2 2.2. Statutaire doelstelling 3 2.3. Afwezigheid van winstoogmerk 3 2.4. Bestemming liquidatiesaldo 3

Nadere informatie

NIEUWSBULLETIN NIEUWS VAN- EN VOOR PLATEAU OPENBAAR ONDERWIJS ASSEN AAN: PERSONEEL / DIRECTIES / GMR / MEDEWERKERS BUREAU ONDERWIJS / BESTUUR

NIEUWSBULLETIN NIEUWS VAN- EN VOOR PLATEAU OPENBAAR ONDERWIJS ASSEN AAN: PERSONEEL / DIRECTIES / GMR / MEDEWERKERS BUREAU ONDERWIJS / BESTUUR NIEUWSBULLETIN website: www.plateau-assen.nl NIEUWS VAN- EN VOOR PLATEAU OPENBAAR ONDERWIJS ASSEN AAN: PERSONEEL / DIRECTIES / GMR / MEDEWERKERS BUREAU ONDERWIJS / BESTUUR JAARGANG 10, nr. 9. DATUM: 13

Nadere informatie

Profiel. Strategisch beleidsadviseur HRM. 29 april 2016. Opdrachtgever Stichting Christelijke Onderwijsgroep Vallei & Gelderland-Midden

Profiel. Strategisch beleidsadviseur HRM. 29 april 2016. Opdrachtgever Stichting Christelijke Onderwijsgroep Vallei & Gelderland-Midden Profiel Strategisch beleidsadviseur HRM 29 april 2016 Opdrachtgever Stichting Christelijke Onderwijsgroep Vallei & Gelderland-Midden Voor meer informatie over de functie Erik Frieling, adviseur Leeuwendaal

Nadere informatie

Rapportage online marktonderzoek Wat maakt succes?

Rapportage online marktonderzoek Wat maakt succes? Rapportage online marktonderzoek Wat maakt succes? December 2007 / Januari 2008 Door: Marco Bouman, Impulse, Strategie & Marketing Februari 2008 2008 Marco Bouman, alle rechten voorbehouden Het is niet

Nadere informatie

WELKOM OP HET GROENE LYCEUM!

WELKOM OP HET GROENE LYCEUM! De andere route naar het hbo! WELKOM OP HET GROENE LYCEUM! Binnenkort ga jij naar het voortgezet onderwijs. Een grote stap! Kun je goed leren, maar ben je ook praktisch ingesteld? Dan past het Groene Lyceum

Nadere informatie

Luzac Amersfoort Schooljaar in feiten en cijfers

Luzac Amersfoort Schooljaar in feiten en cijfers Schooljaar 2016-2017 in feiten en cijfers Amersfoort Groningen Luzac/Luzac College Luzac Lyceum Gemiddeld aantal leerlingen over de afgelopen vijf schooljaren: Tot 70 leerlingen 70-100 leerlingen 100-250

Nadere informatie

Kadernotitie professionalisering

Kadernotitie professionalisering Kadernotitie professionalisering 2015-2020 Colofon Uitgave : ZAAM interconfessioneel voortgezet onderwijs Voorgenomen besluit College van Bestuur : 31 maart 2015 Instemming GMR : 24 april 2015 Vastgesteld

Nadere informatie

Onderwijsconcept Albeda Zet De Toon!

Onderwijsconcept Albeda Zet De Toon! Onderwijsconcept Onderwijsconcept Albeda Zet De Toon! Voorwoord Albeda heeft een mooie en grote maatschappelijke opdracht. We willen een TOP-school zijn voor studenten en bedrijven in de stad Rotterdam

Nadere informatie

Welkom ouders van t Zonnewiel

Welkom ouders van t Zonnewiel Welkom ouders van t Zonnewiel Presentatie over: De overstap van de basisschool naar het voortgezet onderwijs en de scholen van Het Baken in Almere Onderwijsdoorstroomschema LWOO, wat is dat? LWOO op Stad

Nadere informatie

Handleiding. Hoe gebruik je deze verenigingsbox?

Handleiding. Hoe gebruik je deze verenigingsbox? Handleiding Hoe gebruik je deze verenigingsbox? Inleiding Voor je ligt de handleiding van de Verenigingsbox. De Verenigingsbox is een hulpmiddel voor verenigingen om zelfstandig te werken aan een sterke

Nadere informatie

Taalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013

Taalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013 Taalles werkt! Een fotoserie in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013 Deze fotoserie is ontwikkeld in het kader van de Week van de Alfabetisering 2013. In Utrecht wonen zo n 30.000 mensen die

Nadere informatie

Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg

Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg Trainingen Coaching Intervisie Supervisie Voor de zorg Professioneel communiceren met 2013 Training Professioneel communiceren met Voor wie? De training is bedoeld voor mensen in de zorg die hun communicatie

Nadere informatie

1. Arbeidsmarktvraagstukken 2. Professionele werkomgeving 3. Kenniscentrum

1. Arbeidsmarktvraagstukken 2. Professionele werkomgeving 3. Kenniscentrum De kracht van het primair onderwijs Activiteiten Arbeidsmarktplatform 2017 Waarvoor kunt u in 2017 bij het Arbeidsmarkplatform PO terecht? Welke thema s staan dit jaar centraal? Hieronder staan de thema

Nadere informatie

Datum Betreft Bestuursakkoord PO-Raad-OCW 2012-2015. Geacht schoolbestuur,

Datum Betreft Bestuursakkoord PO-Raad-OCW 2012-2015. Geacht schoolbestuur, a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl Onze referentie 349195 Datum Betreft Bestuursakkoord PO-Raad-OCW 2012-2015 Geacht

Nadere informatie

Stichting Innovatief Onderwijs Nederland

Stichting Innovatief Onderwijs Nederland Stichting Innovatief Onderwijs Nederland ONTZORGT SCHOLEN OP ICT De ION QuickScan heeft als primair doel om scholen voor te bereiden op digitalisering van het onderwijs binnen. U kunt direct met de resultaten

Nadere informatie

Profielschets. schooldirecteur cbs De Schatkaart

Profielschets. schooldirecteur cbs De Schatkaart Profielschets schooldirecteur cbs De Schatkaart Octant zoekt : Een inspirerend en visionair leider, die het nieuwe schoolconcept met enthousiasme en daadkracht gaat uitrollen om cbs De Schatkaart een bloeiende

Nadere informatie

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod

Hulp bij ADHD. Scholingsaanbod Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij

Nadere informatie

Beleidsplan Liberi Foundation

Beleidsplan Liberi Foundation Beleidsplan 2016 2021 Liberi Foundation Inhoudsopgave 1. Over Liberi Foundation 2. Beleid 3. Ideologische grondslag 4. Communicatie 5. Inkomsten / uitgaven en vermogensbeheer 6. Bestuur Met dit beleidsplan

Nadere informatie

UITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS

UITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS 0 6 UITWERKING KOERS BEST ONDERWIJS Krijgt het kind wat het nodig heeft? leerkracht Koester de nieuwsgierigheid van het kind, geef het kind regie en plan samen de leerdoelen. Koers Best Onderwijs 2016-2020

Nadere informatie

Tijdelijk partnerpensioen Informatie voor de werkgever. Anw-pensioen. Financiële zekerheid voor het gezin van uw werknemers

Tijdelijk partnerpensioen Informatie voor de werkgever. Anw-pensioen. Financiële zekerheid voor het gezin van uw werknemers Tijdelijk partnerpensioen Informatie voor de werkgever Anw-pensioen Financiële zekerheid voor het gezin van uw werknemers 2 Anw-pensioen Financiële zekerheid voor het gezin van uw werknemers Wilt u inkomenszekerheid

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

Het beste uit jezelf

Het beste uit jezelf Het beste uit jezelf 2 3 Met elkaar bouwen aan het Huis van Philadelphia Philadelphia wil dat mensen met een beperking gelukkig kunnen zijn en het beste uit zichzelf kunnen halen. Daarom doen we ons werk

Nadere informatie

dit gaat over mij en mijn vak het is snel en gemakkelijk en je ziet wat je hebt bereikt

dit gaat over mij en mijn vak het is snel en gemakkelijk en je ziet wat je hebt bereikt nieuw in mijn functie, had ik snel en goed overzicht wat er speelde in mijn team ik heb met COSMO in kaart waar ik zelf voor sta we zien een grote groei van de ontwikkelingen in de teams nu hebben we veel

Nadere informatie

Post-hbo opleiding autismespecialist

Post-hbo opleiding autismespecialist Post-hbo opleiding autismespecialist mensenkennis De docente is duidelijk, enthousiast en motiverend. Ik heb inzicht gekregen in wat ik in mijn rol als hulpverlener kan doen en waar ik rekening mee moet

Nadere informatie

Het PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top.

Het PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top. Het PENTA college in Hoogvliet is sinds augustus 2014 een gecertificeerde BUSINESS SCHOOL voor mavo en havo-top. Heb je een mavo- of mavo/havo-advies en wil je het beste uit jezelf halen? Kom dan eens

Nadere informatie

Leren excelleren Strategisch beleid PRIMOvpr 2015-2019

Leren excelleren Strategisch beleid PRIMOvpr 2015-2019 Leren excelleren Strategisch beleid PRIMOvpr 2015-2019 Onderwijsgroep PRIMO vpr Stichting voor Openbaar Primair Onderwijs Voorne-Putten en regio Kwaliteit op een hoger plan brengen Wie zijn we? Sinds 1

Nadere informatie

Even voorstellen: Breedband Beemster. Ruim 50 Ambassadeurs!

Even voorstellen: Breedband Beemster. Ruim 50 Ambassadeurs! Powered by Agenda Even voorstellen Doelstelling Breedband Beemster Waarom glasvezel? Maatschappelijke thema s zorgen -wonen werken leren ontspannen Vergelijk netwerken Aanbod / wat krijg ik en wat kost

Nadere informatie

Dyade Bestuursbokaal 2017

Dyade Bestuursbokaal 2017 Dyade Bestuursbokaal 2017 28 november 2017 kpmg.nl Presentatie 1. Best practices jaarverslagen 2. De Jury en haar focusgebieden 3. Genomineerden 4. Best practices genomineerden 5. Uitreiking Dyade Bestuursbokaal

Nadere informatie

Situatie- en profielschets SKO West- Friesland

Situatie- en profielschets SKO West- Friesland Situatie- en profielschets SKO West- Friesland Werving en selectie 2 leden raad van toezicht Hoorn, juli 2015 Marja de Kruif, senior adviseur Samen inspirerend lerend de toekomst in 1 Wie zijn wij? De

Nadere informatie

Het Palet: Onderwijs + Jij

Het Palet: Onderwijs + Jij Infogids Het Palet: Onderwijs + Jij Het Palet is één van de 50 basisscholen van de Almeerse Scholen Groep in Almere. Het Palet heeft als doel kinderen te helpen kennis en vaardigheden te ontwikkelen, die

Nadere informatie

SKPO Profielschets Lid College van Bestuur

SKPO Profielschets Lid College van Bestuur SKPO Profielschets Lid College van Bestuur 1 Missie, visie SKPO De SKPO verzorgt goed primair onderwijs waarbij het kind centraal staat. Wij ondersteunen kinderen om een stap te zetten richting zelfstandigheid,

Nadere informatie

Nummer 16: 10 januari 2013

Nummer 16: 10 januari 2013 Nummer 16: 10 januari 2013 JANUARI 2013 Vrijdag 11/1/13 19.30-23.30 uur Nieuwjaarsbal Dinsdag 15/1/13 9.30-11.30 uur 13.00-15.00 uur Basisdag t.b.v. basisscholen uit Maasland, Maassluis, Schiedam Basisdag

Nadere informatie

van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Jet Bussemaker, tijdens de 4 e Nationale Mantelzorglezing 2009 Rotterdam, 11 juni 2009

van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Jet Bussemaker, tijdens de 4 e Nationale Mantelzorglezing 2009 Rotterdam, 11 juni 2009 Directie Voorlichting en Communicatie Parnassusplein 5 Postbus 20350 2500 EJ Den Haag T 070 340 79 11 T 070 340 60 00 F 070 340 62 92 Hebt u 's avonds of in het weekend dringend een voorlichter nodig,

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het

Nadere informatie

logoocw De heer prof. dr. F. P. van Oostrom 26 mei 2005 ASEA/DIR/2005/23876 Taakopdracht voor de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon geen

logoocw De heer prof. dr. F. P. van Oostrom 26 mei 2005 ASEA/DIR/2005/23876 Taakopdracht voor de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon geen logoocw De heer prof. dr. F. P. van Oostrom Den Haag Ons kenmerk 26 mei 2005 ASEA/DIR/2005/23876 Onderwerp Taakopdracht voor de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon Bijlage(n) geen Geachte heer Van

Nadere informatie

werken voor talent! MET DE IPAD!

werken voor talent! MET DE IPAD! Op de Groene Hart Topmavo komen leerlingen met een mavo (vmbo-tl) of mavo/havo-advies. We hebben in klas 1 zowel tl-klassen als tl/havoklassen. Bij ons kunnen leerlingen Meer dan leren. Leerlingen doen

Nadere informatie

1 e rapport mee. Vanaf 14.30 uur start de voorjaarsvakantie Start 1 e schooldag na de vakantie

1 e rapport mee. Vanaf 14.30 uur start de voorjaarsvakantie Start 1 e schooldag na de vakantie NIEUWSBRIEF nummer 4, Januari-februari 2015 Kalender December Ma 2 & di 3 feb Activiteiten De kinderen uit groep 1 t/m 8 zijn vrij. De leerkrachten hebben twee studiedagen. De kinderen uit de Cobogroepen

Nadere informatie

Onderwijs met een hart. 1 Strategische agenda strategie agenda

Onderwijs met een hart. 1 Strategische agenda strategie agenda Onderwijs met een hart Strategische agenda 2014-2018 1 Strategische agenda 2014-2018 strategie agenda 2014-2018 1 17-07-2014 13:31:06 Onderwijs met een hart In deze brochure presenteren wij als Onderwijsgroep

Nadere informatie

Verwonderen Ontdekken Onderzoeken

Verwonderen Ontdekken Onderzoeken Verwonderen Ontdekken Onderzoeken Op reis naar toekomstvaardige leerlingen! Visiedocument Samenwerkingsschool de Nijewier Tjalleberd Datum: 25 maart 2019 Versie: vastgesteld Inhoudsopgave 1. Inleiding...

Nadere informatie

Profiel voor de nieuwe bestuurder Voorzitter college van bestuur van

Profiel voor de nieuwe bestuurder Voorzitter college van bestuur van Profiel voor de nieuwe bestuurder Voorzitter college van bestuur van Karen Kragt & Nicole Boevé Van der Laan & Company BV Baarn, 21 juli 2016 1 Over Tabijn Tabijn is een stichting voor katholiek, protestants-christelijk,

Nadere informatie

Veelgestelde vragen. Algemeen. 1. Waarom is de IGNITE Award opgezet?

Veelgestelde vragen. Algemeen. 1. Waarom is de IGNITE Award opgezet? Veelgestelde vragen Algemeen 1. Waarom is de IGNITE Award opgezet? Nederland kent naar schatting tussen de 3000 en 4000 social enterprises, een relatief kleine maar groeiende sector, met groot potentieel.

Nadere informatie

De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft)

De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft) De VrijBaan Vragenlijst (specifiek voor iemand die geen werk heeft) Inleiding Veel mensen ervaren moeilijkheden om werk te vinden te behouden, of van baan / functie te veranderen. Beperkingen, bijvoorbeeld

Nadere informatie

PASSIE VOOR ONLINE LEREN. www.profijt.nu

PASSIE VOOR ONLINE LEREN. www.profijt.nu PASSIE VOOR ONLINE LEREN www.profijt.nu WAT IS PROFIJT? Het Praktijkonderwijs heeft behoefte aan een systeem waarin alle dagelijkse processen op een logische wijze en in één platform worden vastgelegd.

Nadere informatie

Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden. Inhoudsopgave Pagina. Bron 1 Design Marcel Wanders. 2. Bron 2 ADHD in de klas. 2

Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden. Inhoudsopgave Pagina. Bron 1 Design Marcel Wanders. 2. Bron 2 ADHD in de klas. 2 Bronnenbank Onderwijstheorie Tessa van Helden Inhoudsopgave Pagina Bron 1 Design Marcel Wanders. 2 Bron 2 ADHD in de klas. 2 Bron 3 Recensie over Boijmans van Beunigen 3 Bron 4 Flip in de klas. 4 Bron

Nadere informatie

21st Century Skills Training

21st Century Skills Training Ontwikkeling van competenties voor de 21 e eeuw - Vernieuwend - Voor werknemers van nu - Met inzet van moderne en digitale technieken - - Integratie van social media - Toekomstgericht - Inleiding De manier

Nadere informatie

Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444

Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Voorlichtingspublicatie Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Wet van 9 december 2005, houdende opneming in de Wet op het

Nadere informatie

Succesvolle leerlingen in een kleurrijke omgeving februari 2015

Succesvolle leerlingen in een kleurrijke omgeving februari 2015 - Missie/Visie - Succesvolle leerlingen in een kleurrijke omgeving februari 2015 Op AMS staat de leerling centraal. Dat betekent dat alles wat we doen er op gericht is om iedere leerling zo goed mogelijk

Nadere informatie

Jaarverslag 2017 Lekstroom School s cool

Jaarverslag 2017 Lekstroom School s cool Jaarverslag 2017 Lekstroom School s cool Inhoudsopgave Voorwoord 1. Lekstroom School s cool in het kort 2. Aantallen en resultaten 3. Ontwikkelingen vrijwilligers 4. Verbreden in de regio 5. 2017 Financieel

Nadere informatie

Nalaten uw visie, onze toekomst

Nalaten uw visie, onze toekomst Nalaten uw visie, onze toekomst Zelfstandig leven met een visuele beperking Blind of slechtziend door het leven gaan, het overkomt steeds meer mensen. Dit komt onder meer door de vergrijzing en ziektes

Nadere informatie

Kansen in de verandering. Maatschappelijke Verantwoording Nieuwe Stijl

Kansen in de verandering. Maatschappelijke Verantwoording Nieuwe Stijl Kansen in de verandering Maatschappelijke Verantwoording Kansen in de verandering Maatschappelijke Verantwoording Financiers en stakeholders verlangen steeds meer dat de meerwaarde van zorgen dienstverlening

Nadere informatie

Kom bij ons je vak leren. Positief Respectvol Ontdekkend

Kom bij ons je vak leren. Positief Respectvol Ontdekkend Kom bij ons je vak leren Positief Respectvol Ontdekkend Beste leerling, beste ouder/verzorger, Waar vind je tegenwoordig nog iemand die met zijn handen wil werken? Het antwoord: Bij PRO Emmen. Want bij

Nadere informatie

Functieprofiel. VOORZITTER EN LID RAAD VAN TOEZICHT Fidarda - SKOD

Functieprofiel. VOORZITTER EN LID RAAD VAN TOEZICHT Fidarda - SKOD bezoekadres Stationsstraat 29 a 9401 KW Assen postadres Postbus 479 9400 AL Assen telefoon (0592) 30 84 58 fax (0592) 33 15 35 e-mail info@ypsylon.nl KvK Friesland 56.48.77.54 www.ypsylon.nl Functieprofiel

Nadere informatie

Beleidsplan 2012 t/m 2016

Beleidsplan 2012 t/m 2016 Beleidsplan 2012 t/m 2016 Mei 2012 Beleidsplan 2012 t/m 2016 Inleiding Dit beleidsplan is het resultaat van een voortgaand proces, waar we sinds twee jaar aan werken. In die periode is het volgende gebeurd.

Nadere informatie

Praktijkonderwijs naar 2025

Praktijkonderwijs naar 2025 Praktijkonderwijs naar 2025 www.platformpraktijkonderwijs.nl Praktijkonderwijs is van belang voor circa 28.000 leerlingen in het voortgezet onderwijs. Voor deze leerlingen is het praktijkonderwijs dé schoolsoort:

Nadere informatie

Korte versie beleidsplan

Korte versie beleidsplan Korte versie beleidsplan 2015 2019 Voorwoord In dit strategisch beleidsplan Ieder talent blijft tellen beschrijft de Stichting Archipel Scholen de richting waarin de organisatie zich de komende vier jaar

Nadere informatie

Lezen is cool. Pilot met vrij lezen op vmbo- KB in Duiven slaat aan. Door: Elise Haarman

Lezen is cool. Pilot met vrij lezen op vmbo- KB in Duiven slaat aan. Door: Elise Haarman Lezen is cool Pilot met vrij lezen op vmbo- KB in Duiven slaat aan Door: Elise Haarman Toen docent Nederlands Hans van Kol vorig jaar gevraagd werd om mee te doen aan een project om zijn vmbo- leerlingen

Nadere informatie

Interview Han van der Maas

Interview Han van der Maas Interview Han van der Maas Voor mij is programmeren een essentiële tool, zoals hamer en spijkers voor een timmerman 272 Interview Hoe ben je zelf geïnteresseerd geraakt in programmeren? Pas op de universiteit,

Nadere informatie

Nieuwsbegrip Masterclasses Verbeter het begrijpend leesonderwijs op uw school

Nieuwsbegrip Masterclasses Verbeter het begrijpend leesonderwijs op uw school Nieuwsbegrip Masterclasses Verbeter het begrijpend leesonderwijs op uw school Wat is nu eigenlijk goed begrijpend leesonderwijs? Hoe ga ik om met verschillende leesniveaus? En hoe model ik begrijpend lezen

Nadere informatie

Datum Uitnodiging subsidieaanvraag Regeling versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen

Datum Uitnodiging subsidieaanvraag Regeling versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan: penvoerders opleidingsscholen en contactpersonen lerarenopleidingen Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl Onze

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag.. Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den

Nadere informatie

Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid. Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee.

Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid. Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee. Financiële zekerheid bij arbeidsongeschiktheid Je leeft, je verandert. Loyalis verandert met je mee. Stel, u wordt ziek. Dat klinkt niet prettig, maar het kán zomaar gebeuren. Een ziekte hebben we immers

Nadere informatie

Beleid nevenwerkzaamheden medewerkers VPCO De Basis 10 maart 2015

Beleid nevenwerkzaamheden medewerkers VPCO De Basis 10 maart 2015 Beleid nevenwerkzaamheden medewerkers VPCO De Basis 10 maart 2015 Inleiding De ervaring leert dat personeelsleden soms nevenwerkzaamheden uitvoeren naast hun reguliere werk in dienst van het bestuur. Het

Nadere informatie

Q&A Bestuurlijke visitatie

Q&A Bestuurlijke visitatie Q&A Bestuurlijke visitatie Waarom zou ik als schoolbestuur deelnemen aan een bestuurlijk visitatietraject? Het is dé manier om als schoolbestuur een spiegel voorgehouden te krijgen over het bestuurlijk

Nadere informatie

Behoefteonderzoek opvang kinderen basisschoolleeftijd

Behoefteonderzoek opvang kinderen basisschoolleeftijd Behoefteonderzoek opvang kinderen basisschoolleeftijd Totaal alle deelnemers Project: Dagarrangementen en Combinatiefuncties In opdracht van: DMO Weesperstraat 79 Postbus 658 1018 VN Amsterdam 1000 AR

Nadere informatie

In deze informatiebrief de volgende onderwerpen:

In deze informatiebrief de volgende onderwerpen: Je ontvangt deze email omdat wij elkaar persoonlijk kennen. Stel je deze informatief niet op prijs, meld je dan af via de daarvoor bestemde link. Is dit e-mailadres niet correct? Mail ons dan even, alvast

Nadere informatie

Mini ALV. 21 maart 2013

Mini ALV. 21 maart 2013 Mini ALV 21 maart 2013 Agenda 1. Opening 2. Mededelingen 3. Notulen 6 november 4. Terugkoppeling plan van aanpak n.a.v. ouderenquête 5. Concept statuten 6. Begroting 2013 en voorlopige cijfers 2012 7.

Nadere informatie

Loyalis in de zorg Een deskundige partner voor werkgevers

Loyalis in de zorg Een deskundige partner voor werkgevers De expertise van Loyalis is mensenwerk gebruiken we onze kennis voor heldere adviezen en diensten. Omdat pensioen- en caoregelingen in elke sector weer anders zijn, is ons werk maatwerk. En bieden we onze

Nadere informatie

FMIS als facilitaire tool. Tips voor aanschaf en implementatie

FMIS als facilitaire tool. Tips voor aanschaf en implementatie FMIS als facilitaire tool Tips voor aanschaf en implementatie Inhoud Voorwoord Rondetafelgesprek FMISmonitor 2012 Cijfers, trends en ontwikkelingen Nederlandse FMIS-markt FMIS en het hbo-fm-onderwijs Tien

Nadere informatie

Nieuwsbrief December 2013 Nummer 1

Nieuwsbrief December 2013 Nummer 1 Nieuwsbrief December 2013 Nummer 1 Start brede school Steenvoorde Met deze nieuwsbrief informeren wij jou als medewerker van de toekomstige brede school Steenvoorde over de voortgang van onze brede school.

Nadere informatie

Maatschappelijke Sportcoach

Maatschappelijke Sportcoach Maatschappelijke Sportcoach Leer sport in te zetten als middel tot maatschappelijke participatie! De rol van de sportcoach verandert. Als coach heb je tegenwoordig meer verantwoordelijkheden dan alleen

Nadere informatie

Sectorgids Educatie OnderwijsBoulevard 2015-2016

Sectorgids Educatie OnderwijsBoulevard 2015-2016 : specialisten in maatwerk Sectorgids Educatie 2015-2016 Sector Educatie - 2 Inhoudsopgave pagina Inleiding 1 BasisEducatie in de 2 Nederlands als tweede Taal (NT2) en inburgering in de 3 4 6 3 MBO opleidingen

Nadere informatie

De Interpolis WerkWaarde Pensioenen

De Interpolis WerkWaarde Pensioenen De Interpolis WerkWaarde Pensioenen Pensioen voor uw werknemers Interpolis. Glashelder Willem Dijk sr., 53 jaar, Willem Dijk Groothandel groente & fruit. Import & Export. Ik was commissionair in groente

Nadere informatie

Jaarplan schooljaar

Jaarplan schooljaar Jaarplan schooljaar 2013-2014 Arnhem, september 2013 Voor u ligt het jaarplan schooljaar 2013-2014. Dit jaarplan bevat de uitgangspunten en doelen die centraal staan bij de invulling van het betreffende

Nadere informatie

Deze geaccrediteerde master ontwikkelt en ondersteunt de professionalisering van onderwijskundige leiders in het vo en mbo. In samenwerking met:

Deze geaccrediteerde master ontwikkelt en ondersteunt de professionalisering van onderwijskundige leiders in het vo en mbo. In samenwerking met: Executive MBA Service management Onderwijs Deze geaccrediteerde master ontwikkelt en ondersteunt de professionalisering van onderwijskundige leiders in het vo en mbo. In samenwerking met: De wereld waarin

Nadere informatie

Nederlands (2 e graad); 12 lesuren

Nederlands (2 e graad); 12 lesuren Wij zoeken wegens zwangerschapsvervanging voor de periode na de meivakantie tot de zomervakantie een kandidaat met onderwijservaring voor het vak: Nederlands (2 e graad); 12 lesuren Voor deze functie ligt

Nadere informatie

Jaarverslag 2014-2015 DE DELTA

Jaarverslag 2014-2015 DE DELTA Jaarverslag 2014-2015 DE DELTA VOORWOORD In dit verslag van obs de Delta treft u op schoolniveau een verslag aan van de ontwikkelingen in het afgelopen schooljaar in het kader van de onderwijskundige ontwikkelingen,

Nadere informatie

Presentatie tijdens lesjes middag. De Vos: jouw slimste keuze!

Presentatie tijdens lesjes middag. De Vos: jouw slimste keuze! Presentatie tijdens lesjes middag De Vos: jouw slimste keuze! Visie Strategisch Beleidsplan Onze primaire functie en ons hoofddoel is het ontplooien van leerlingen op basis van individuele kwaliteiten.

Nadere informatie

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht

De kwaliteit van educatieve activiteiten meten. Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht De kwaliteit van educatieve activiteiten meten Universiteitsmuseum Utrecht Claudia de Graauw Bo Broers Januari 2015 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie