2004. Nr. : Dnst. : CS. Garantstelling Pieterskerk. Leiden, 30 maart 2004.

Transcriptie

1 Garantstelling Pieterskerk. Leiden, 30 maart Bij raadsbesluit van 2 juli 2003 heeft uw Gemeenteraad besloten garant te staan voor de juiste en tijdige betaling van de verplichtingen voortvloeiende uit de aan de Stichting Pieterskerk te verstrekken lening in de vorm van een Bouwrekening bij het Nationaal Restauratiefonds. De verplichtingen hebben betrekking op de eerste 4 bouwfasen. De beoordeling van de garantieaanvraag voor de 5e, tevens laatste fase, is aan de orde in de aanloop naar deze fase, waarbij de stand van zaken over de dekking van de kosten opnieuw wordt betrokken. De bouwkosten voor de eerste 4 fasen kunnen volgens het raadsvoorstel van 2 juli 2003 maximaal oplopen tot 9 miljoen euro, prijspeil 2005, inclusief BTW, waarbij mogelijke verrekening van de voorheffing van BTW tot verlaging van de bouwsom zal moeten leiden. Het maximaal te garanderen bedrag is toen voorlopig berekend op de totale bouwkosten van 9 miljoen euro minus inmiddels toegekende subsidies en middelen uit fondsen en inzamelacties, berekend naar de stand van zaken op 1 januari 2003 op een totaalbedrag van ,--. Het maximale risico waarvoor de gemeente garant staat bedraagt hierdoor ,--. In het derde kwartaal van 2003 zijn de aan de garantstelling te verbinden voorwaarden nader uitgewerkt, is actie ondernomen ten aanzien van de terug te vorderen BTW en zijn de consequenties inzichtelijk gemaakt naar aanleiding van de mededeling van het stichtingsbestuur dat de bouwkosten hoger uitvallen. Hierover is de Commissie voor Economie en Verkeer bij brief van 18 september 2003 geïnformeerd. Bij onze brief van 4 november 2003 hebben wij het bestuur van de Stichting geïnformeerd over de aan de garantstelling te verbinden voorwaarden. De brief is eveneens in de raadscommissie voor Economie en Verkeer aan de orde gesteld. Nadere informatie over de financiële stand van zaken en de reactie van het bestuur van de Stichting op de garantievoorwaarden geven aanleiding uw raad een aanvullend raadvoorstel aan te bieden. Over deze wijzigingen hebben wij regelmatig de raadscommissie voor Economie en Verkeer geïnformeerd. Hierbij gaan wij nader op deze wijzigingen in. 1. Als gevolg van vertraging in de werkzaamheden start restauratiefase 5 medio 2005 in plaats van medio De beoordeling van een mogelijke garantstelling voor deze fase

2 2 schuift daarom een jaar op. De consequenties voor kostenontwikkeling, fondsenwerving, exploitatie van de kerk, etc. vragen daardoor om nadere aandacht. Wij hebben van het stichtingsbestuur vernomen dat de inmiddels toegekende kanjersubsidies niet in gevaar komen door deze vertraging. 2. Het stichtingsbestuur heeft na het raadsbesluit gemeld dat de bedragen die zijn opgenomen in het raadsvoorstel niet meer sporen met de raming van de restauratiekosten. Met name een post voor installatiekosten tot een totaalbedrag van ,-- is niet in het raadsvoorstel verwerkt. Inclusief een kleine correctie worden de kosten per saldo circa 1,65 miljoen euro hoger geraamd dan de raming waarvan het raadsbesluit uitgaat. Deze uitzetting maakt onderdeel uit van fase 5 en zal dus worden betrokken bij de beoordeling van de garantieaanvraag voor die fase. 3. Het totaal van restauratiekosten en installatiekosten bedraagt inclusief de correctie ,-- (inclusief BTW). De totale restauratiesom van fasen 1 tot en met 4 is in het raadsvoorstel van 2 juli 2003 geschat op 9 miljoen. Deze valt ,-- hoger uit. Aanvankelijk was een verdeling van kosten over de 5 fasen gegeven. Daarna heeft actualisering van de totale som plaatsgevonden op basis waarvan het raadsvoorstel is opgemaakt. De verdeling van deze actualisering over de fasen was bij de samenstelling van het raadsvoorstel niet beschikbaar. Nu in de raadsvergadering van 2 juli 2003 een knip is gemaakt tussen fasen 1 tot en met 4 en fase 5 is het van belang dat van de juiste bedragen wordt uitgegaan. 4. Indien de Stichting de BTW over de restauratie geheel dan wel gedeeltelijk met de Belastingdienst kan verrekenen worden de (te garanderen) bouwkosten met deze BTW- teruggave verlaagd. Bij brief van 26 november 2003 deelt de inspecteur der directe belastingen mee dat de voorbelaste BTW inzake de restauratie niet meer mag worden teruggevorderd. Tot die datum is een bedrag van ,-- voor teruggaaf gehonoreerd. De stichting heeft inmiddels stappen ondernomen om alsnog voor verdere teruggaaf van BTW in aanmerking te komen. Vooralsnog kan de (te garanderen) bouwsom met ,-- worden verlaagd. Samenvattend overzicht, waarin kleine verhoging van bijdragen en dergelijke is verwerkt en tevens is aangegeven tot welk niveau inmiddels een lening is aangegaan: Bouwsom en garan-tiesom fasen 1 t/m 4 volgens raadsbesluit van 2 juli 2003 Bouwsom Subsidies, bijdragen e.d. Correctie Btw Gegarandee r-de lening Waarvan toestemmin g om op te nemen Waarvan leningsvrw. nog goed te keuren (1-2-3) 5 6 (4-5) Extra te garanderen n.a.v. dit raadsbesluit Correctie bouwsom en

3 3 subsidies BTW teruggaaf / / Totaal De gecorrigeerde bouwsom voor de eerste 4 fasen wordt begroot op ,-- De totaalsom aan subsidies, acties e.d. bedraagt per 1 januari ,-- De terugontvangen BTW bedraagt per 1 december ,-- De gecorrigeerde te garanderen lening ,-- Waarvoor toestemming om op te nemen (op basis van goedgekeurde leningsvoorwaarden door college) ,-- Nog door ons college goed te keuren leningsvoorwaarden in aansluiting op dit raadsbesluit over verhoging van de garantiesom ,-- De restauratiesom voor fase 5, tevens laatste fase (schip, bijruimten en installaties), wordt geraamd op ,-- (prijsniveau 2005). De aanvraag voor garantieverlening hiervoor is begin 2005 te verwachten. Voorwaarden garantstelling 1. Eigendom grond Pieterskerk Zoals bekend is ter gelegenheid van de besluitvorming van de garantstelling de vraag gerezen of het aanbeveling verdient om de huidige rechtspositie van betrokkenen bij de ondergrond van de Pieterskerk te wijzigen. In het raadsvoorstel van 2 juli wordt over het eigendom van de grond onder de Pieterskerk het volgende opgemerkt. 'De eigendom van de grond berust bij de Hervormde Kerkvoogdij, de Stichting Pieterskerk heeft het recht van opstal ten aanzien van de kerk. De garantstelling geschiedt onder voorwaarde dat het stichtingsbestuur nagaat of handhaving van de huidige constructie aanbeveling verdient dan wel aanpassing behoeft en de Hervormde Kerkvoogdij bereid is de grond onder de Pieterskerk over te dragen aan de gemeente Leiden om niet. Ook dit aspect wordt betrokken bij de nadere afweging begin 2004'. Met dit laatste wordt bedoeld de afwegingen ten behoeve van de garantieverlening voor de vijfde fase, waarover hiervoor is meegedeeld dat deze door de vertraging in de werkzaamheden met 1 jaar naar begin 2005 opschuiven. Dit uitstel is niet van toepassing op de grondproblematiek. Omtrent dit onderwerp heeft afgelopen maanden briefwisseling plaatsgevonden tussen de gemeente, de stichting Pieterskerk en het College van Kerkvoogden van de Hervormde Gemeente Leiden. Mede naar aanleiding van deze briefwisseling heeft de verantwoordelijke wethouder het initiatief genomen voor een overleg over deze kwestie met het College van Kerkvoogden. Voortvloeiende uit dit overleg heeft dit college bij brief van 5 februari jl., gericht aan de Raadscommissie voor Economie en Verkeer, aangegeven dat ook het College van oordeel is dat de continuïteit van de huidige activiteiten in de Pieterskerk verzekerd dient te zijn. Dit, aldus het College, mede gelet op de grote investeringen die thans en in de nabije toekomst aan de Pieterskerk worden verricht en

4 4 gezien het belang van deze activiteiten voor de stad Leiden en de grote cultuurhistorische waarde van de Pieterskerk. Zoals bekend heeft de Stichting Pieterskerk een recht van opstal met betrekking tot de Pieterskerk. Een en ander is vastgelegd in een akte die op 25 juni 1976 ten overstaan van de notaris is gepasseerd. In 1997 heeft nog een kleine aanpassing van deze akte plaatsgevonden. Deze laatste aanpassing hield verband met het bouwen van een opslagkelder ten behoeve van de Pieterskerk. Het recht van opstal heeft een eeuwigdurend karakter, in die zin waarborgt het recht de continuïteit van de activiteiten van de Stichting Pieterskerk. Zoals ook aangegeven in voornoemde brief van het College van Kerkvoogden is een belangrijk aandachtspunt hoe de situatie is indien onverhoopt de Stichting Pieterskerk in een eventueel faillissement zou geraken. In principe vallen bij een faillissement alle rechten en verplichtingen in de boedel en wordt de curator in dat geval beschikkingsbevoegd. Onder meer met het oog op de ongewenste effecten die daaraan verbonden kunnen zijn is destijds in de akte de bepaling opgenomen dat het recht van opstal eindigt indien de stichting in staat van faillissement wordt verklaard. Dat betekent, dat in dat geval het College van Kerkvoogden van de Hervormde Gemeente weer volledig eigenaar wordt van de Pieterskerk. Deze situatie creëert onzekerheid over de voortzetting van de huidige activiteiten in de Pieterskerk. Immers de Hervormde Gemeente zal in dat geval een andere aanwending aan de Pieterskerk kunnen geven. Om die reden stellen we het bijzonder op prijs dat de Hervormde Gemeente blijkens voornoemde brief de bereidheid heeft uitgesproken om in dat geval wederom de Pieterskerk ter beschikking te stellen aan een nieuwe Stichting die met dezelfde doelstelling als de huidige, de exploitatie kan voortzetten. Wij zijn van oordeel dat vanwege de grote belangen die daarmede in het geding zijn dat het gewenst is dat een en ander wordt vastgelegd in een notariële akte. Bovendien is het gewenst dat deze verplichting van de Hervormde Gemeente gepaard gaat met het verschaffen van een zekerheidsstelling middels het verlenen van een hypotheekrecht aan de gemeente Leiden. Immers theoretisch is het mogelijk dat ook de Hervormde Gemeente Leiden c.q. haar rechtsopvolger in het kader van het fusieproces van de drie betrokken kerken failleert. Wij zijn van oordeel op grond van vorenstaande overwegingen, in het bijzonder gelet op de brief van 5 februari 2004 van het College van Kerkvoogden, dat de rechtspositie met betrekking tot de ondergrond van de Pieterskerk op zodanige wijze kan worden aangepast dat ten alle tijden de continuïteit van de huidige activiteiten kan worden gewaarborgd. Wij stellen ons voor de Gemeentesecretaris opdracht te geven de constructie nader uit te werken. 2. Overige voorwaarden Het bestuur van de stichting Pieterskerk heeft bij brief van 12 november 2003 gereageerd op de voorwaarden voor de garantstelling. Ten aanzien van de voorwaarden 7 en 8 over het vanaf 2004 realiseren van een sluitende exploitatie van de kerk respectievelijk het indienen van de exploitatiebegroting en rekening volgens de termijnen opgenomen in de

5 5 Algemene Subsidieverordening van de Gemeente Leiden verzoekt het Bestuur tot aanpassing van de voorwaarden. Sluitende exploitatie Het stichtingsbestuur heeft een aantal maatregelen op het oog die op termijn kunnen leiden tot een sluitende begroting. Voor de korte termijn hebben deze maatregelen nog geen of slechts een gering positief effect op de exploitatiebegroting. De stichting verzoekt toe te staan tijdelijk een exploitatietekort te accepteren. Inmiddels is met Bureau Blaauwberg in contact getreden om een strategisch plan uit te werken, dat op termijn een sluitende exploitatiebegroting moet bevorderen. Wij stellen voor de stichting in de vorm van een groeimodel tegemoet te treden met de kanttekening dat de exploitatiebegroting wordt betrokken bij de beoordeling van de garantstelling voor de 5e restauratiefase. Dit komt erop neer dat de begroting 2005 een gunstiger beeld zou moeten weergeven dan 2004 en dat van 2006 wordt verwacht dat een sluitende begroting wordt voorgelegd. Termijnen indienen jaarstukken Verder deelt de Stichting mee dat voldoen aan de termijnen voor indiening van de jaarrekening en begroting volgens de Algemene Subsidieverordening voor de Stichting leidt tot extra kosten van circa ,-- per jaar. Er is sprake van garantstelling, waaraan in tegenstelling tot subsidies naar verwachting geen consequenties voor de gemeentebegroting zijn verbonden. Wij kunnen instemmen met het verzoek van de Stichting met dien verstande dat de jaarrekening van het vorige jaar en de begroting voor het volgende jaar vóór 1 november worden aangeboden aan ons college en dat zo nodig ons college tussentijds wordt geïnformeerd over mogelijke ontwikkelingen van materiële betekenis, die nadelig voor de exploitatie uitvallen. Hierdoor worden financiële problemen tijdig inzichtelijk gemaakt, die van invloed kunnen zijn op de risicopositie van de gemeente. Wij gaan er bovendien vanuit dat de conceptrekening in een eerder stadium aan ons college wordt aangeboden. Met de aanpassing van de termijnen wordt voorkomen dat de exploitatie ,-- nadeliger uitvalt, waarmee het bereiken van een sluitende exploitatie wordt bevorderd. Gelet op de risicopositie is het van belang jaarlijks te bezien of deze voorwaarde aanscherping behoeft. Wij stellen uw Raad voor het hierna in ontwerp afgedrukte besluit te nemen. LENFERINK. Burgemeester en Wethouders van Leiden, de Secretaris, de Burgemeester, P.I.M. v.d. WIJNGAART. H.J.J. De Raad der gemeente Leiden; Gezien het voorstel van Burgemeester en Wethouders (raadsvoorstel nr van 2004);

6 6 B E S L U I T: 1. akkoord te gaan met de garandering van de tijdige en juiste voldoening van de betalingsverplichtingen voortvloeiende uit de aan de Stichting Pieterskerk te verstrekken lening in de vorm van een Bouwrekening bij het Nationaal Restauratiefonds; 2. de totale bouwsom voor de fasen 1 tot en met 4, waarvan het te garanderen bedrag af te leiden, vast te stellen op maximaal ,--, prijspeil 2005 en inclusief BTW, waarbij mogelijke verdere verrekening van de voorheffing van BTW leidt tot verlaging van de bouwsom. Over dit bedrag bestaat overeenstemming met de Pieterskerk; 3. het maximaal te garanderen bedrag vast te stellen op afgerond ,--, zijnde de maximale bouwsom van ,-- minus inmiddels toegekende subsidies, bijdragen van fondsen, inzamelacties, etc. berekend op ,-- (betreft stand van zaken per september 2003), minus ,-- voor terugontvangen BTW; 4. te constateren dat mede gelet op de brief van 5 februari 2004 van het College van Kerkvoogden van de Hervormde Gemeente Leiden een genoegzame regeling zal worden getroffen met betrekking tot de ondergrond met het oog op de continuïteit van de huidige activiteiten van de Pieterskerk. 5. de garantstelling te verstrekken onder voorwaarde dat uiterlijk 15 januari 2005 aan het college van burgemeester en wethouders wordt gerapporteerd over de financiële stand van zaken en meerjarenbegroting op basis waarvan het besluit over voortzetting van de gemeentegarantie vanaf juli 2005 (start bouwfase 5) aan de Raad ter besluitvorming wordt aangeboden; 6. de garantstelling te verstrekken onder voorwaarde van realisering van een sluitende exploitatiebegroting/rekening van de Pieterskerk vanaf boekjaar 2006, waarvan te zijner tijd de rentelasten voortkomende uit een eventueel af te sluiten restauratiehypotheek onderdeel uitmaken. De maatregelen om tot een sluitende exploitatiebegroting voor 2006 te komen op basis van een uit te brengen strategisch plan te betrekken bij de afweging van voortzetting van de garantstelling in januari 2005; 7. regelmatig geïnformeerd te willen worden over de ontwikkeling van voornoemd strategisch plan van de Stichting Pieterskerk en hierover tot heldere afspraken te komen met het stichtingsbestuur. 8. de stichting Pieterskerk in afwijking van de algemene subsidieverordening toe te staan om de exploitatierekening en exploitatiebegroting vóór 1 november voor risicobeoordeling in te dienen en dit jaarlijks opnieuw te bezien, waarbij ervan wordt uitgegaan dat de conceptrekening vóór 1 juli aan het College van Burgemeester en Wethouders wordt aangeboden, voor het eerst vóór 1 juli 2004.

7 7 Gedaan ter openbare vergadering van 20 april 2004 de Griffier, de Voorzitter, BW Dit raadsvoorstel is gewijzigd vastgesteld in de raadsvergadering van 20 april 2004

8 Behoudens advies van de commissie FSW Aanbiedingsformulier 8 Onderwerp Garantstelling Pieterskerk In te vullen door afdeling Bestuursondersteuning Ontwerper Parafanten Directeuren Portefeuilleh. B&W Nr: / Dienst CS EGTV Agenda Sector : Concerncontrol FSW Openbaar: ja Naam : G.Heijnen/J.Olivier R.V nr: Tst.nr : 5066 Commissie: Datum : BESLUITEN 1. De voor garantstelling in aanmerking komende bouwsom voor de eerste 4 restauratiefasen van de Pieterskerk vast te stellen op en de hiervan af te leiden garantiesom vast te stellen op , zijnde de bouwsom van minus de naar de situatie van 1 september 2003 vastgestelde inkomsten aan subsidies, inzamelacties etc. van en minus de terugontvangen BTW tot en met van (was vlgs. raadsbesluit van juli 2003: bouwsom minus subsidies e.d = ). 2. Kennis te nemen van de brief van 5 februari 2004 van het College van Kerkvoogden van de Hervormde Gemeente Leiden inzake de eigendom van de grond van de Pieterskerk. 3. Akkoord te gaan met de door de Kerkvoogdij voorgestelde constructie om bij faillissement van de Stichting Pieterskerk het opstalrecht opnieuw uit te geven aan een nieuwe stichting die voornemens is de huidige exploitatieopzet te continueren. De gemeentesecretaris opdracht te geven dit te effectueren. 4. De voorwaarde over het vanaf heden indienen van een sluitende exploitatiebegroting om te zetten in een groeimodel waarbij het uitgangspunt is om op basis van een voor te leggen strategisch beleidsplan een sluitende exploitatiebegroting 2006 te realiseren, te betrekken bij de beoordeling van de garantstelling voor de 5e restauratiefase. 5. De stichting Pieterskerk in afwijking van de algemene subsidieverordening toe te staan om de exploitatierekening en de exploitatiebegroting vóór 1 november voor risicobeoordeling in te dienen en dit jaarlijks opnieuw te bezien. Daarbij wordt uitgegaan van toezending van de conceptrekening vóór 1 juli. 6. Dit besluit te zenden aan de griffie met het verzoek de behandeling in de raadscommissie(s) en gemeenteraad te bevorderen. Korte overwegingen

9 9 De raad heeft op 2 juli 2003 besloten garant te staan voor de juiste en volledige betaling van de verplichtingen voortvloeiende uit de door de stichting aan te gane geldlening voor de financiering van de restauratiewerkzaamheden. Op 13 juli 2003 meldde het stichtingsbestuur dat in het raadsbesluit is uitgegaan van een niet volledige begroting van de werkzaamheden. Tevens werd meegedeeld dat rekening moet worden gehouden met vertraging in de uitvoering van de werkzaamheden met circa 1 jaar. Over de hogere bouwsom heeft uw college al in september 2003 een besluit genomen. Bij brief van 18 september 2003 is de raadscommissie EV schriftelijk geïnformeerd over deze ontwikkelingen. Hoewel een raadsbesluit noodzakelijk is voor de aanpassing van de garantiesom is hiervan in afwachting van de reactie van de Belastingdienst op de BTWproblematiek voorlopig afgezien. De hogere bouwkosten zouden bij teruggaaf van de voorheffing BTW ruimschoots gecompenseerd kunnen worden. Inmiddels heeft de Belastingdienst haar standpunt bepaald en de PK bij brief van 26 november 2003 meegedeeld dat vanaf 1 december 2003 teruggaaf van BTW niet meer aan de orde kan zijn. Tot die datum is aan BTW terugontvangen. Het bestuur van de Stichting heeft inmiddels stappen ondernomen om alsnog verdere teruggaaf te bewerkstelligen. In ieder geval kan de garantiesom voorlopig met worden verlaagd, aldus de stichting. Ten aanzien van de grond deelt het College van Kerkvoogden van de Hervormde Gemeente Leiden bij brief van 5 februari 2004 mee bij faillissement van de huidige stichting PK mee te willen werken aan een constructie waarin het opstalrecht opnieuw wordt uitgegeven aan een nieuw te vormen stichting met dezelfde doelstelling als de huidige stichting (bijlage 1). Bij brief van 12 november 2003 reageert de penningmeester van de Stichting PK op de brief van uw college van 4 november 2003 over de garantieverlening en de daaraan verbonden voorwaarden (bijlage 2). Naar het oordeel van de penningmeester kunnen maatregelen op termijn tot een sluitende begroting leiden, voor de korte termijn moet echter nog rekening worden gehouden met tekorten. Verzocht wordt hiermee akkoord te gaan. Met de kanttekening dat de exploitatie, in aansluiting op een uit te brengen strategisch beleidsplan, t.z.t. bij de beoordeling van de 5 e restauratiefase wordt betrokken kan met het groeimodel voor 2004 en 2005 akkoord worden gegaan. De begroting 2006 dient in evenwicht te zijn. Verder leiden de data, aangehouden voor indiening van de exploitatierekening en begroting tot extra kosten ( ) voor de Stichting. Daar geen sprake is van toekenning van financiële middelen met consequenties voor de gemeentebegroting kan voorlopig aan het verzoek van het stichtingsbestuur, deze stukken in oktober/november in te dienen, tegemoet worden gekomen. Wij gaan er daarbij vanuit dat de concept-rekening in een eerder stadium ter kennis van het college is gebracht. In verband met de

10 10 afwikkeling van de garantstelling en risico-ontwikkeling zal dit jaarlijks bezien moeten worden. Formatieve consequenties Geen Begrotingsconsequenties Geen Communicatie Openbaar: B&W- besluitenlijst/ niet openbaar / anders, nl:. Openbaar B&W- besluit Samenvatting In de zomer is al meegedeeld dat de bouwkosten hoger uitvallen dan het bedrag waarmee in het raadsbesluit van 2 juli 2003 over de garantstelling rekening is gehouden. In verband met andere onzekerheden over de hoogte van de bouwsom is toen besloten de raad nog geen aanvullend raadsvoorstel aan te bieden. De raad wordt met dit voorstel verzocht de garantiesom te verhogen en twee aan de garandering verbonden voorwaarden bij te stellen. Bovendien wordt verzocht akkoord te gaan met een nader uit te werken constructie ten aanzien van het opstalrecht bij mogelijk faillissement van de huidige stichting Pieterskerk. Aanpak verdere communicatie