De inhoud van deze brief voor kennisgeving aan te nemen (informatieplicht) HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

Transcriptie

1 STATENBRIEF Onderwerp: Gelderland Internationaal Portefeuillehouder: M. Scheffer, Buitenlandse betrekkingen Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: Te besluiten conform het ontwerpbesluit Over de inhoud van deze brief te overleggen De inhoud van deze brief voor kennisgeving aan te nemen (informatieplicht) HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH 1 Inhoud voorstel (beoogd resultaat/doel) Met deze brief willen wij uw Staten informeren over wat de provincie al doet en wil gaan doen om zichtbaar resultaten te boeken met samenwerking met buitenlandse partijen. Daarmee wordt ook invulling gegeven aan de vraag van de commissie ABF uit de vergadering van 13 januari Aanleiding N oblemen met H N E U EU B EU Nederland op uiteenlopende terreinen, van internationale handel tot veiligheid, resultaten geboekt die het alleen niet had kunnen behalen. Het kabinet is er dan ook van overtuigd dat Europese samenwerking van N (Uit de Miljoenennota 2017, 20 september 2016). O C G is aangegeven dat Gelderland al eeuwenlang sterk gericht is op goede buitenlandse contacten. Deze open houding heeft ons door de jaren heen veel gebracht. Goede handelsbetrekkingen, van Duitsland tot en met China, internationaal hoog aangeschreven universiteiten en een positieve handelsbalans. Voor de uitvoering van haar kerntaken is het belangrijk dat de provincie Gelderland actief is in het buitenland. Deze samenwerking zal zich vooral richten op onze buren, Noordrijn Westfalen, en Europa. Buiten Europa ondersteunen wij bedrijven bij het aangaan van handelsbetrekkingen. We hebben een unieke positie aan de grens met Noordrijn-Westfalen. We zetten actief in op het samenwerken met onze buren en het benutten van de kansen die deze samenwerking biedt. We beperken ons hierbij niet tot Noordrijn-Westfalen. Naast veiligheid en stabiliteit, biedt de samenwerking in Europa veel kansen voor werk, studie, innovatie, handel en zoveel meer. De samenwerking met onze buren over hoogwaterbescherming, openbaar vervoer en ruimtelijke ordening zijn daar goede voorbeelden van. Binnen Europa werken we samen met verschillende partijen aan corridor Rhine-Alpine, helpen we onze innovatieve maakindustrie aan contacten via het project Manunet en ondersteunen we Gelderse partijen om gebruik te kunnen maken van Europese fondsen. Wat geeft Gelderland een goede internationale uitgangspositie? Gelderland heeft een aantal specifieke eigenschappen; Inlichtingen bij: dhr. G.A.H. Tijink, telefoonnummer (026) adres: post@gelderland.nl

2 - Fysiek: door Gelderland lopen de grote rivieren en (daardoor) twee Europese corridors (Rhine-Alpine en Northsea-Baltic), twee belangrijke doorgangsroutes tussen de havens en het Europese achterland. We liggen centraal tussen twee stedelijke centra, de Randstad en Ruhrgebied en aan de grens met Duitsland. - Kennis: Gelderland heeft kennisinstellingen van internationale allure (WUR, RUN) waar veel innovatiekracht vanuit gaat - Economisch; Gelderland heeft samen met Overijssel een sterk innovatieprofiel; o Smart and sustainable industries zoals Smart Manufacturing and Materials, Smart Food Production en Biobased Production; o Concept for a healthy life waaronder Health Technology and Delivery Systems, Healthy Brain en Personalised Health an Nutrition Op deze onderwerpen is binnen de provincie veel kennis en ervaring ontwikkeld. Daarom kunnen we met gezag en kunde over deze onderwerpen inbreng leveren, in Den Haag, in Düsseldorf en in Brussel. Dit zijn onderwerpen die ook op langere termijn belangrijk blijven. Daar kunnen wij blijvend van betekenis zijn. Ook hebben we bewezen een betrouwbare partner te zijn; we hebben kennis van zaken en komen onze afspraken na. Dit alles bij elkaar geeft de provincie Gelderland internationaal een positie die toegevoegde waarde kan opleveren. We gaan daarbij uit van eigen kracht en staan open voor ideeën van anderen. Wat wil Gelderland bereiken in het internationale krachtenveld? We willen voor de lange termijn een positie verkrijgen die zichtbaar vruchten blijft afwerpen voor de Gelderse burger. Daarom zetten we ons capaciteit in op: Een solide en zichtbare positie. Dit creëert meer kansen voor samenwerking en ontwikkeling en geeft meer invloed op de verschillende beleids- en besluitvormingsprocessen in Europa. Het maximaal benutten van de Europese fondsen voor onze eigen opgaven en voor andere Gelderse partijen. Dit zijn de zichtbare vruchten voor Gelderland. Onze huidige inzet bij de regionale EF O POP I A B C heeft veel opgeleverd. Dit breiden we uit naar andere Europese projecten en programma M LIFE Het delen van de zichtbare resultaten van internationale samenwerking met de Gelderse burger, variërend van directe evenementen langs de grens tot versterken van internationale R&D-projecten zoals het Parkinson netwerk. 3 Bestaand beleid c.q. kader Het uitvoerend beleid is ondergebracht onder de kerntaken en onderscheidenlijke programma's. 4 Argumenten/afwegingen/risico's Wat doen we al én wat hebben we geleerd? De provincie beweegt zich al jaren in het internationale krachtenveld. Dat heeft de volgende resultaten en inzichten opgeleverd. a. Gelderland Internationaal W E waarde kunnen leveren. Dat is met name het geval bij het bevorderen van handelsbetrekkingen en het op de kaart zetten van Gelderland als aantrekkelijke investeringsregio. Onze ontwikkelmaatschappij Oost NV speelt daarbij een belangrijke rol: zij staan samen met de Netherlands Foreign Investment Agency centraal voor de acquisitie en handelsbevordering vanuit Oost Nederland. Dat heeft geleid tot een aantal succesvolle handelsmissies naar China. Onze directe contacten met de Chinese regionale overheden blijkt deuren te openen voor Gelderse bedrijven. Met drie Chinese provincies zijn goede 2

3 vriendschapsbanden ontstaan. In landen als China, met een sterk sturende overheid, blijken onze directe contacten met andere overheden waardevol voor ons bedrijfsleven. Kansen vanuit andere delen van de wereld pakken we op als we daar een waardevolle rol in kunnen vervullen. Noodzakelijke voorwaarde is dat het bedrijfsleven een actieve inbreng levert. Het bezoek onlangs naar Indonesië en het bezoek van de Vietnamese delegatie uit Vinh Long zijn mooie voorbeelden waar wij Gelders bedrijfsleven hebben ondersteund bij hun contacten met Indonesische en Vietnamese bedrijven. b. Gelderland in Europa In Europa heeft de provincie te maken met: 1. Regelgeving; de Europese beleids- en wetgevingscyclus, 2. Fondsen voor Europees beleid; realisatie van projecten 3. Europese netwerken en 4. Bilaterale samenwerking in partnerschappen. 1. Europese beleids- en wetgevingscyclus Het Europese beleid heeft op veel van onze kerntaken directe invloed. Denk aan water, milieu, natuur en mobiliteit. Via het Huis der Nederlandse provincies (onze vertegenwoordiging in Brussel) zet de provincie Gelderland zich in om daarop invloed uit te oefenen. Dit doen we door contacten te leggen met de Europese Commissies, Europarlementariërs en actief mee te doen in netwerken. Onze invloed is dit jaar vergroot door onze rol als mededepartement op het onderwerp biodiversiteit. Dit betekent dat de provincies in een gelijkwaardige positie met het rijk, invloed kunnen uitoefenen bij de Europese besluitvorming over biodiversiteit. Onze ambtelijke inzet zal actief gericht zijn om deze kansen te benutten. V C EU. Gedeputeerde S C H (mobiliteit). Februari 2017 biedt hij over dit onderwerp het definitieve advies aan. Door actief mee te doen en zichtbaar te zijn in Brussel, hebben we onze invloed vergroot. Hier gaan we mee door. 2.Fondsen voor Europees beleid; realisatie van projecten De EU zet stevig in op E samenhang te versterken. De EU biedt veel mogelijkheden als het om samenwerking tussen Europese regio s gaat via het zogenoemde cohesiefonds. De provincie is managementautoriteit voor het regionale fonds EFRO OP-Oost en heeft een actieve inbreng in de Interregprogramma s Deutschland-Nederland en Noordwest- Europa. Deze programma s behoren tot de meest succesvolle I E, zowel qua organisatie als qua doelrealisatie. De totale waarde van alle Interregprojecten, waarin Gelderse partners betrokken zijn, bedraagt momenteel - mln. De EU kent ook thematische fondsen zoals Horizon 2020, LIFE, en Ten-T. Via deze EU-fondsen worden vele projecten gefinancierd die bijdragen aan de realisatie van onze eigen opgaven. In onze begroting hebben we hiervoor cofinancieringsmiddelen gereserveerd. Recente voorbeelden van projecten zijn onder meer Manunet III (onder Horizon 2020) waarin we samenwerken met diverse Europe H H N Ten-T) waarin we samenwerking op het gebied van waterstof; Het project KISS-ME waarin we samen met E I het MKB; het project Boost4Health waarin we samenwerken op het gebied van health en MKB; Een groot aantal projecten samen met onze Duitse partners op gebied van economie, energie en mobiliteit. Een overzicht van deze fondsen staat in bijlage 1. Europa tableau. Succesvolle projecten vragen een actieve houding, dat begint met meedoen; in netwerken, met partners en in projecten. De provincie heeft hierin haar eigen rol en kan niet zonder samenwerking met de andere partijen. In 3

4 veel EU prog. De provincie heeft daarin als overheid specifiek toegang tot andere regionale overheden in Europa. Inhoudelijke kennis- en productontwikkeling zit vaak bij onze partners. Via onze Europese samenwerking bieden we hen E Projecten waar we samen met meer partijen uit Gelderland aan samenwerken zijn daardoor betekenisvoller voor de Gelderse opgaven. Via het aangaan van nieuwe persoonlijke contacten bouwen we waardevolle netwerken op en worden we steeds beter herkend als betrouwbare en interessante partner. In deze netwerken brengen we initiatieven in en sluiten we allianties. 3.Europese netwerken In Europa heeft de onderlinge O Gelderland is lid van verschillende netwerken zoals de Assembly of European Regions (AER), de Association of European Border Regions (AEBR), de EGTC RhineAlpine en het innovatienetwerk Vanguard. In bijlage 1. Europa Via deze netwerken zijn we in staat kennis en ervaring uit te wisselen, vinden we partners voor projecten en bundelen we onze krachten om richting de EU invloed uit te oefenen. Een voorbeeld hiervan is de lobby voor I AEB Ook Gelderse partijen en overheden zitten actief in Europese netwerken. Een mooi voorbeeld hiervan is het ERRIN-netwerk waar F C A -Nijmegen lid van zijn. Door onze nauwe samenwerking maken wij gebruik van elkaars netwerken. We gaan de komende jaren ons inzetten om meer gebruik te maken van de netwerken van onze Gelderse partners voor zover dat past binnen de uitvoering van onze kerntaken. 4.Partnerschappen Naast deze netwerken met meerdere partijen werken we ook samen in bilaterale partnerschappen. Dat doen we met Noordrijn Westfalen als buren en via onze jumelage met Lubelskie. Met Noordrijn Westfalen delen we een grens. We trekken samen op om onze opgaven te realiseren. De ervaring hiermee heeft ons geleerd dat investeren in relaties essentieel is en dat de focus hierbij moet zijn gericht op het totstandbrengen van een gezamenlijke beleidsagenda. De samenwerking met Lubelskie heeft een ander karakter en oorsprong. In het kader van de Europese gedachte is de samenwerking begonnen als het bieden van een helpende hand na de aansluiting van Polen bij de EU. De jumelage wordt nu vormgegeven door uitwisselingen van studenten en het levend houden van de herinnering aan het vernietigingskamp Sobibor. I W naar reg P A bijvoorbeeld ons innovatieprofiel. Dit zijn we nu aan het verkennen. c. Gelderland als grensregio In de zomer 2016 hebben we samen met Overijssel de Duitslandstrategie (PS ) vastgesteld. We willen de relatie met onze Duitse buren versterken en met hen samen komen tot een beleidsagenda voor grensoverschrijdende samenwerking. De uitvoering van het Interreg VA programma is een belangrijk middel om deze samenwerking concreet gestalte te geven. Het netwerk dat hiermee in de jaren is opgebouwd, gebruiken we om nieuwe initiatieven op te pakken. Voorbeelden hiervan zijn (Eu)regionale, een stimuleringsprogramma vanuit Noordrijn Westfalen waar we aan mee mogen doen, Grenzfall, een initiatief in ontwikkeling om samen met onze buren We initiëren een proces om te komen tot een gezamenlijke beleidsagenda met Noordrijn Westfalen. Vanuit Gelderland brengen wij in ieder geval de volgende onderwerpen in; de grensoverschrijdende arbeidsmarkt, de verbetering van het grensoverschrijdende openbaar vervoer, een intensievere economische samenwerking, de waterproblematiek. 4

5 d. Gelderland binnen Nederland Met Overijssel vormt Gelderland landsdeel Oost. Als landsdeel voeren we een gezamenlijke lobby in Den Haag en Brussel en werken we samen in een aantal Europese netwerken. In Düsseldorf (Noordrijn Westfalen) is Limburg als derde provincie aangesloten. Deze samenwerking heeft als voordeel dat we massa maken en daardoor in Den Haag, Brussel en Düsseldorf een stevige vertegenwoordig kunnen realiseren. M G werken we ook nauw samen in Den Haag, Brussel en Düsseldorf. Met het Rijk (ministeries van BZK en BK) zitten we in het GROS (grens overschrijdende samenwerking)-overleg en in Düsseldorf werken we zeer nauw samen met het consulaat. Ook andere overheden, kennisinstellingen, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties uit Gelderland hebben buitenlandse contacten. Daar waar nodig en mogelijk werken we samen in concrete projecten. Uitvoering De activiteiten die de provincie uitvoert, zijn ondergebracht in de verschillende kerntaken/ voortgangsbewaking vindt plaats vanuit de betreffende kerntaken/ W met regelmaat tegen het licht van de (inter)nationale ontwikkelingen en passen daar onze werkzaamheden op aan. Het Europatableau (bijlage 1) is voor ons een belangrijk instrument om overzicht te houden op al onze internationale werkzaamheden en tegelijk een instrument om de voortgang te bewaken. Om deze internationale werkzaamheden te stroomlijnen, bouwen we aan en onderhouden we (inter)nationale netwerken, helpen we bij het verwerven van Europese middelen en zorgen we voor goede ingangen bij de Europese Unie via ons lobbykantoor in Brussel. Daarvoor hebben we het team Buitenlandse Betrekkingen en Lobby van de afdeling Programmering opgericht. 5 Financiële consequenties Onze internationale ambities passen binnen de ambities die binnen de verschillende beleidsvelden zijn verwoord. Binnen de programma's Energietransitie, Regionale economie en Leefbaarheid zijn middelen voor cofinanciering van Interregprojecten gereserveerd. De extra ambtelijke capaciteit is opgenomen in het programma Mens en Middelen. Een extra financiële inspanning is niet noodzakelijk. 6 Proces en evaluatie In Europa werken we op verschillende manieren samen met een verscheidenheid aan partijen. Het Europatableau (bijlage 1) geeft daar een goed overzicht van. Dit tableau zal continu aan verandering onderhevig zijn en wordt ieder half jaar geactualiseerd en geeft daarmee een goed inzicht wat we doen en hoe deze activiteiten zich ontwikkeld hebben. Indien u dat wenst, verzorgen wij graag een technische briefing ter toelichting. Arnhem, 6 december zaaknummer Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Cornielje - Commissaris van de Koning P.G.G. Hilhorst - secretaris Bijlagen: Bijlage 1: Europa tableau: Toelichting bij bijlage 1: Via bovenstaande link kunt u het Europatableau in PowerPoint openen. In de diavoorstellingmodus kunt u in de 3 e en 4 e sheet de achterliggende informatie vinden over de Europese samenwerking door op de betreffende rechthoek te klikken. In de 5 e sheet kunt u doorklikken naar een interactieve kaart (verbinding met internet noodzakelijk), waarbij ook via deze kaart de Gelderse rol in de Europese samenwerking kunt verkennen. 5

6 Op sheet 2 vindt u een korte uitleg over het gebruik. Het Europatableau is een 90% demoversie, in 2017 zal dit product verder worden ontwikkeld. Het tableau is dynamisch en zal ieder half jaar worden geüpdatet. 6