DRAAIBOEK VOOR HET OPSTARTEN VAN SAMEN INBURGEREN DRAAIBOEK

Transcriptie

1 DRAAIBOEK VOOR HET OPSTARTEN VAN SAMEN INBURGEREN DRAAIBOEK

2 INLEIDING Dit draaiboek biedt inspiratie aan lokale initiatiefnemers die een project willen opstarten naar het model van Samen Inburgeren. Het beschrijft in grote lijnen de aanpak en reikt een stap voor stap te volgen handleiding aan. Het is een bundel vol tips en praktijkvoorbeelden voor een goede organisatie van Samen Inburgeren. 2 Het is geschreven op basis van enkele succesvolle projecten die gelopen hebben in de periode , de periode waarin de Vlaamse Overheid de projecten subsidieerde. Het project wordt anno 2015 op vele plaatsen verder gezet met eigen middelen van steden en gemeenten of andere initiatiefnemers. Her en der namen steden en gemeenten ook in 2014 al het initiatief om met eigen middelen een eigen versie van het project op te starten, op maat van hun gemeente of stad. Alle succesfactoren uit deze verhalen willen we graag met jullie delen ter inspiratie om ook zelf met het project aan de slag te gaan. Uiteraard staan we klaar om jullie hierbij te ondersteunen. De bedoeling is dat dit draaiboek aangroeit met nieuwe praktijkervaringen. We nodigen je dan ook graag uit om jouw ervaringen en ideeën met ons te delen. Agentschap Integratie en Inburgering (Prisma), Vormingplus regio Antwerpen, Vormingplus regio Mechelen

3 SAMEN INBURGEREN Samen inburgeren is een buddy-project waarbij een nieuwkomer (inburgeraar) gekoppeld wordt aan een Nederlandstalige vrijwilliger (coach). De bedoeling is dat de coach de inburgeraar wat meer wegwijs maakt in de stad/gemeente door samen uitstapjes en activiteiten te doen. Het duo gaat ongeveer één keer om de twee weken op stap met elkaar en kiest zelf waar en wanneer ze afspreken. Tijdens de afspraken wordt gecommuniceerd in het Nederlands, zodat de inburgeraar ook de kans krijgt om zijn Nederlands te oefenen. Coaches leren tijdens de ontmoetingen op hun beurt de cultuur van hun buren met een andere taal beter kennen. De tweewekelijkse ontmoetingen vinden plaats in een vooraf bepaalde periode van enkele maanden. Samen Inburgeren biedt een lokale aanvulling op het Vlaamse inburgeringstraject dat de integratie van nieuwkomers op het spoor zet: ɶɶ Ook wie het verplichte inburgeringstraject niet volgt of al afrondde, kan deelnemen aan Samen Inburgeren 3 ɶɶ Samen Inburgeren houdt meer in dan een nieuwe taal leren, zich maatschappelijk oriënteren en een baan of opleiding vinden. De coaching verlaagt de drempels voor maatschappelijk participatie in al zijn facetten: een culturele activiteit bijwonen, een avondje op café gaan, een praatje maken aan de schoolpoort, telefoneren naar een dienst, ɶ ɶ Samen Inburgeren betrekt vrijwilligers. Zo blijft inburgeren niet langer de exclusieve verantwoordelijkheid van de inburgeraar of de professionele diensten.

4 WIE DOET MEE? WIE KAN INITIATIEF NEMEN? Iedereen die ervan overtuigd is dat we samen aan inburgering kunnen werken kan een project op poten zetten: een integratiedienst, een school, een wijkcomité, een vereniging, WIE COÖRDINEERT? 4 Minstens één coördinator dit kan zowel een beroepskracht als een vrijwilliger zijn staat in voor de omkadering van het initiatief. De coördinator is de trekker van het project en enthousiasmeert en ondersteunt de coaches en vrijwilligers om samen een boeiend parcours af te leggen. In de praktijk kunnen het zeker ook twee of zelfs meerdere mensen als team zijn, die instaan voor de coördinatie van het initiatief. WELKE PARTNERS ONDERSTEUNEN MEE? Zowel het Agentschap Integratie en Inburgering (Prisma) als de Vormingplus-centra zijn reeds verschillende jaren betrokken bij lokale Samen Inburgeren projecten. Vanuit deze opgebouwde expertise ondersteunen zij initiatiefnemers van bij de start om het project op maat uit te werken. WIE NEEMT DEEL? Inburgeraars: iedereen die in Vlaanderen woont, maar hier niet geboren is, kan als inburgeraar deelnemen. Het kan gaan om nieuwkomers die pas sinds enkele maanden in Vlaanderen verblijven, maar ook om mensen die hier al veel langer wonen. De inburgeraars hebben gemeenschappelijk dat ze zich nog niet helemaal thuis voelen in hun (nieuwe) omgeving en/of de taal onvoldoende beheersen en willen hier via hun deelname aan het project iets aan veranderen. Er worden geen voorwaarden opgelegd aan inburgeraars om deel te nemen aan het project. Een basiskennis van het Nederlands is wel noodzakelijk om met de coach te kunnen communiceren. Coaches: iedereen die zich thuis voelt in de gemeente/stad en vlot Nederlands spreekt, komt in aanmerking om te coachen. Ze zijn gemotiveerd om samen met een inburgeraar activiteiten te ondernemen in de vrije tijd en zo kansen te bieden om Nederlands te oefenen. Het is aangewezen om met alle geïnteresseerden die zich aanmelden een intakegesprek te plannen. Op deze manier kan je peilen naar de motivatie, interesses, beschikbaarheid, Deze informatie is belangrijk om een goede match te kunnen maken tussen mensen.

5 STAP VOOR STAP Een project Samen Inburgeren verloopt telkens volgens een bepaald stramien. Er is de fase vooraf, de opstart fase, de fase van opvolging en ondersteuning en de afrondingsfase. DE FASE VOORAF: HET SCHEPPEN VAN EEN KADER OPSTARTEN PROJECTGROEP EN TAAKVERDELING Wanneer je met een Samen Inburgeren project wil starten is het belangrijk om stil te staan bij de vraag wie de lokale organisator wordt, m.a.w., wie het project gaat trekken. Daarnaast kan er bekeken worden welke partners er betrokken kunnen worden om de taken te verdelen. Zo kan het interessant zijn om toeleiders van de beoogde doelgroepen te betrekken als partner zoals bv. het OCMW, een CVO, een vrijwilligersorganisaties, en enkele specifieke taken t.a.v. de doelgroep aan hen uit te besteden (bv. de intakegesprekken). 5 In voorgaande projecten zagen we telkens enkele vaste partners terugkeren in de projectgroepen: gemeente/stad, OCMW, Agentschap Integratie en Inburgering (Prisma), Vormingplus, BUDGET EN BUDGETBEHEER In deze fase moet ook duidelijk worden welk budget er voorhanden is om het project te realiseren. Elk initiatief heeft sowieso minimaal een werkingskost van drukwerk, promotie, kosten zoals de huur van een locatie en het verbruik van drank tijdens bijeenkomsten, verzekering voor de vrijwilligers en deelnemers, Wie zal het budget hiervoor voorzien en het beheren? LOOPTIJD EN TIMING VAN HET INITIATIEF Doorgaans lopen Samen Inburgeren projecten over een periode van minimaal 6 maanden. Zo krijgen de duo s de kans om een 12-tal keer af te spreken en is er ook ruimte om vanuit de initiatiefnemers eventueel enkele groepsmomenten te voorzien. Een project start meestal met een kennismakingsmoment en een startmoment en eindigt met een slotmoment. Tussendoor wordt er vaak ook een intervisiemoment georganiseerd. Het is aangewezen om deze data vooraf allemaal al vast te leggen. Zo kunnen deelnemers deze tijdig vrij houden en is het ook duidelijk voor hoelang ze zich engageren in het project. Uiteraard kan een duo ervoor kiezen om elkaar te blijven zien na deze vooropgestelde termijn, maar dan is dit op eigen initiatief, buiten het project.

6 AANTAL DUO S DAT JE WIL VORMEN Het aantal duo s dat je wil vormen hangt af van de tijd en middelen die je als initiatiefnemer kan vrijmaken voor het project, maar ook het potentieel aantal kandidaten inburgeraars die in de regio wonen speelt hierin mee. Dit is moeilijk in te schatten, maar toch is het goed om een bepaald aantal voorop te stellen. 6

7 DE OPSTARTFASE: WERVING, KENNISMAKING EN STARTMOMENT BEKENDMAKING, PROMOTIE EN WERVING VAN COACHES EN INBURGERAARS Voor je kan starten met de promotie en werving voor je project, moet het project een naam krijgen. Samen Inburgeren is de naam van de Vlaams gesubsidieerd project en wordt daarom beter niet zo overgenomen. Het is altijd leuk als de naam verbonden is aan de lokale context. Enkele voorbeelden: Samen Induffelen (Duffel), Samen uit samen thuis in Sint-Katelijne-Waver, Eens de naam gekozen kan het promotiemateriaal opgemaakt worden eventueel met een eigen logo. Doorgaans worden er 2 versies flyers of foldertjes opgemaakt: één gericht naar inburgeraars en één gericht naar coaches. Er zijn voorbeelden van flyers beschikbaar. De verspreiding van het promotiemateriaal gebeurt best zo gericht mogelijk. Voor de inburgeraars kan dit bv. via het OCMW, CBE, CVO, Agentschap Integratie en Inburgering (Prisma), Voor de coaches worden meestal de algemene lokale promotiekanalen ingezet zoals het gemeenteblaadje, de streekkrant, websites en nieuwsbrieven van de partnerorganisaties (o.a. Vormingplus), Er zijn voorbeelden van tekstjes beschikbaar. 7 Op de promotie wordt best een uiterste inschrijvingsdatum vermeld, zodat het op een bepaald moment duidelijk is hoeveel inburgeraars en hoeveel coaches zich hebben aangemeld. Wanneer er een onevenwicht in deze aantallen is, kan er dan nog gericht gezocht worden naar extra kandidaten. INTAKES INBURGERAARS EN COACHES Het is aangewezen om met alle geïnteresseerden die zich aanmelden een intakegesprek te plannen om het verloop van het project uit te leggen en belangrijke data al mee te geven. Je kan in het gesprek ook peilen naar de motivatie, interesses, beschikbaarheid, Deze informatie is belangrijk om een goede match te kunnen maken tussen mensen. Als het nodig is om bv. vrijwilligerscontracten te laten ondertekenen of informatie over de verzekering mee te geven, dan kan dit ook tijdens dit gesprek. Er is voor de intakegesprekken met de coaches en de inburgeraars een gespreksleidraad en een invulformulier beschikbaar.

8 KENNISMAKINGSMOMENT Nadat alle intakes werden afgenomen, is het de bedoeling dat er een kennismakingsmoment wordt georganiseerd waar de coaches en inburgeraars worden samen gebracht om elkaar te leren kennen. Aan de hand van enkele gespreksmethodieken zoals bv. een speeddate, krijgen alle kandidaten de kans om uit te zoeken met wie ze graag op stap zouden willen gaan. Op het einde van dit kennismakingsmoment kunnen ze dan op een formulier aangeven naar wie hun voorkeur uitgaat (bv. een top 3). Nadien komt de projectgroep samen om deze formulieren te bekijken en van daaruit de duo s samen te stellen. Er zijn voorbeelden van draaiboeken, powerpointpresentaties en formulieren voor een kennismakingsmoment beschikbaar. STARTMOMENT 8 Doorgaans ongeveer een week na het kennismakingsmoment wordt de groep deelnemers terug samengebracht voor het echte startmoment. Tijdens deze bijeenkomst worden de duo s bekend gemaakt en wordt er nog heel wat praktische info meegegeven aan de duo s bv. kalenderkaartjes voor eventuele groepsmomenten, een zakje met ideeën en eventueel tickets om te gebruiken tijdens de uitstapjes en activiteiten, een document met enkele spelregels, Vanaf dat moment is het immers aan de duo s om met elkaar op stap te gaan. Er zijn voorbeelden van powerpointpresentaties, kalenderkaartjes en spelregels beschikbaar.

9 DE FASE VAN OPVOLGING EN ONDERSTEUNING OPVOLGING Je kan ervoor kiezen om de duo s hun activiteiten te laten melden (bv. via ) zodat je er zicht op hebt of de duo s allemaal regelmatig afspreken of niet. De praktijk wijst echter uit dat dit vaak vergeten wordt. Het is meer aangewezen om af en toe persoonlijk contact op te nemen met de deelnemers om te horen hoe de afspraken verlopen. INTERVISIEMOMENT Het kan interessant zijn om, ongeveer in het midden van de looptijd van het project, een intervisiemoment te organiseren om tussen coaches en inburgeraars onderling uit te wisselen over hoe het project verloopt (lukt het gemakkelijk om af te spreken, welke activiteiten worden zoal gedaan, wordt de taal als een hindernis ervaren of niet, ). Zo een intervisiemoment kan begeleid worden door het Agentschap Integratie en Inburgering (Prisma) en Vormingplus. BIJKOMENDE GROEPSMOMENTEN In sommige projecten werden gedurende de looptijd van het project nog enkele bijkomende groepsmomenten voorzien door de projectgroep bv. ontmoetingscafé s, uitstapjes, Dit versterkt het onderling contact tussen de coaches en inburgeraars. Dit vraagt uiteraard tijd en inspanningen van de projectgroep, maar werd meestal als een meerwaarde ervaren. Dit is echter niet noodzakelijk. 9

10 DE AFRONDINGSFASE SLOTMOMENT Wanneer de 6 maanden verlopen zijn, wordt er meestal een soort van slotfeest gehouden. Dit kan verschillende invullingen hebben: een etentje, een stadswandeling, samen koken, kortom gezellig samenzijn met de groep. Vaak wordt er op dat moment door de initiatiefnemer ook een deelname-attest uitgereikt als erkenning van het doorlopen traject. Een slotmoment is ook de ideale gelegenheid om het project samen met de deelnemers te evalueren i.f.v. een eventueel vervolg. Er zijn voorbeelden van evaluatieformulieren beschikbaar. PROJECTGROEP 10 Het is ook aangewezen om het project met de projectgroep te evalueren. Er kan dan ook bekeken worden of er een tweede editie komt en of er andere projecten zijn die de groep op poten zou kunnen zetten i.f.v. diversiteit.

11 ZIN OM AAN DE SLAG TE GAAN? Vormingplus regio Mechelen Kathleen Clerbout Hanswijkstraat Mechelen Vormingplus regio Antwerpen Florinela Petcu Klokstraat Antwerpen-Berchem Agentschap Integratie en Inburgering (Prisma) Fitim Sheremeti Brusselsepoortstraat Mechelen fitim.sheremeti@prismavzw.be 11