Productgerichte MilieuZorg bij Duinrell: "bouwen aan de keten"

Transcriptie

1 Productgerichte MilieuZorg bij Duinrell: "bouwen aan de keten" Eindrapport Novem projectnummer: / 2039 " Aan dit project is in het kader van het besluit milieusubsidies, regeling milieugerichte technologie een subsidie verleend uit het programma productgerichte Milieuzorg 2000 dat gefinancierd wordt door het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. Novem beheert dit programma."

2 Inhoudsopgave Samenvatting 1. Inleiding 2. Opzet van het project 3. Resultaten van het project 3.1 het ontwikkelde PMZ model 3.2 economische aspecten 4. Conclusies

3 Samenvatting Duinrell biedt vermaak en ontspanning aan in de vorm van dienstverlening aan bijna anderhalf miljoen bezoekers per jaar. Deze diensverlening wordt gerealiseerd door het aan bieden van attracties, verblijfsmogelijkheden en horeca voorzieningen. In het kader van het productgerichte milieuzorgsysteem worden deze recreatieve diensten opgevat als een product. Doel van het project is het opzetten van een productgericht milieuzorgsysteem. Dit systeem dient ervoor te zorgen dat een continue productverbetering bereikt wordt aan de hand van een systematische werkwijze en in samenwerking met alle relevante partijen binnen de productketen. In de eerste fase van het project zijn de verantwoordelijke managers van de te onderscheiden productgroepen (verblijfsrecreatie, zwembad, dagrecreatie, horeca en ondersteunende diensten) geïnformeerd over productgerichte milieuzorg. Tevens hebben een aantal werknemers deelgenomen aan workshops in het kader van een PMZ-project dat liep vanuit de brancheorganisatie Club van Elf. In deze periode een milieujaarverslag geschreven over het jaar Productgroepen hebben een checklist uitgewerkt. Daarin worden de volgende aspecten onderscheiden: luchtvervuiling en geluidsoverlast veroorzaakt door verkeer, geluidsoverlast door recreatie, gevaarlijke situaties, waterbesparing en afvalwater, energiebesparing, ongediertebestrijding, luchtvervuiling door verwarming en warmwater installaties, afvalverwijdering, schoonmaak, gasflessen en brandpreventie. De checklist hebben de basis gevormd voor handboek voor PMZ voor Duinrell. In het handboek wordt de productketen voor Duinrell beschreven en procedure gegeven van de PMZ. Per bedrijfsonderdeel wordt vervolgens beschreven wat relevante milieu onderwerpen zijn en een beschrijving gegeven van de doorlopen stappen. Dit tweede deel is een zogenoemd levend document en zal steeds worden aangepast aan de nieuwe situatie en nieuwe inzichten. Trefwoorden Productgericht, milieuzorg, Duinrell, ketenbeheer

4 1. Inleiding Park Duinrell dat sinds 1935 bestaat, biedt al jaren vermaak en ontspanning aan in de vorm van dienstverlening aan bijna anderhalf miljoen bezoekers per jaar. Deze dienst verlening wordt gerealiseerd door het aanbieden van attracties, verblijfsmogelijkheden en horecavoorzieningen. Duinrell realiseert zich dat de activiteiten van hun organisatie het milieu belasten. In de afgelopen jaren is in steeds meer aandacht besteed aan de milieu effecten van de activiteiten van Duinrell. Het doel van het opzetten en implementeren van een PMZ systeem is dat dit systeem er voor kan zorgen dat er een continue vermindering bereikt wordt van de milieubelasting door een systematische werkwijze en in samenwerking met alle relevante partijen binnen de productketen. Om dit een gestructureerde vorm te geven is gekozen voor het opzetten van Productgerichte Milieuzorg. Het systeem voor productgerichte milieuzorg heeft vorm gekregen in een handboek dat uit twee delen bestaat. Een eerste deel dat de achtergrond en de procedures beschrijft en een tweede "levend' deel dat de uitvoering van het PMZ per productgroep weergeeft. Dit tweede deel zal steeds aangepast en gewijzigd worden wanneer productgroepen zich verder ontwikkelen. Het integreren van een PMZ systeem in de bedrijfsvoering kost tijd; zowel managers als permanent en tijdelijk personeel moeten zich bewust worden en eigen maken van het systeem. Voor de opzet van het systeem en aanzet tot implementatie van het PMZ is ondersteuning verleend door Royal Haskoning. In dit rapport vindt u een beschrijving van de opzet van het project de resultaten conclusies en aanbevelingen. Tevens is het handboek dat is ontwikkeld door Duinrell bijgevoegd.

5 2. Opzet van het project Het project is uitgevoerd in de periode Januari 2001 tot November Doel van het project is het verminderen van de milieubelasting van Duinrell. Het gekozen instrument voor het bereiken van dit doel is het introduceren van een PMZ systeem. Het opzetten van een productgericht milieuzorgsysteem zorgt dat er een continue productverbetering bereikt wordt aan de hand van een systematische werkwijze en in samenwerking met alle relevante partijen binnen de productketen. bij Duinrell. Wij verwachten met een adequaat productgericht milieuzorgsysteem uiteindelijk een vermindering van de milieubelasting van de producten van Duinrell te bereiken, en daarnaast: - Een beter intern besef van de invloed van het bedrijf op het milieu en de belangrijke positie van het bedrijf in diverse product ketens (voorbeeldfunctie) bij alle geledingen van het bedrijf; - Een open relatie opbouwen met bevoegde instanties. Uiteindelijk hopen we met de gemeente een discussie te kunnen voeren over hoofdzaken en randvoorwaarden resulterend op een vergunning op hoofdzaken (vergunning nieuwe stijl); - Een besef bij onze adviseurs en leveranciers dat Duinrell serieus omgaat met milieuzaken; dit besef zou moeten realiseren in een actieve rol bij nieuwe ontwikkelingen; - Uitstralen naar de omgeving dat Duinrell veel zorg besteedt aan milieu in de meest brede zin van het woord - Een betere samenwerking in de productketen, hetgeen zal leiden tot meer invloed op de keten. - Een positieve bijdragen aan de verdere beheersing van de bedrijfsprocessen - Bijdrage aan de instandhouding van het landgoed. Wij hebben de laatste jaren ervaren hoe belangrijk communicatie over milieuaspecten is. Centraal bij de invoering van productgerichte milieuzorg bij Duinrell zal daarom staan: communicatie (communicatie naar de gehele keten) verbonden met onze diensten en producten: de eigen organisatie, de leveranciers, architecten en adviseurs, bouwbedrijven, afval-verwijderaars, bezoekers, omwonenden, de gemeente Wassenaar. 2.1 Plan van aanpak Het project is opgedeeld in twee fasen. In de eerste fase is het systeem ontwikkeld en vastgelegd en in de tweede fase is het systeem geïmplementeerd. In de uitvoering van het project hebben deze fasen paralel gelopen, zoals gepland. In de uitvoering van het project is ervoor gekozen om de materie praktisch te benaderen. Er is daarom gekozen om eerst een checklist op te stellen voor de verschillende onderdelen. Dit heeft onder andere geleid tot meer bewustwording onder de werknemers. Vanuit deze checklist is toegewerkt naar een systeem en een beleidsverklaring. Daarnaast heeft de uitvoering beduidend meer tijd gekost dan gepland. Dit komt onder andere doordat in de zomermaanden door de hoge werkdruk en de vele wisselingen in het tijdelijk personeel het onmogelijk blijkt om vernieuwingen door te voeren in de bedrijfsvoering. Gedurende het project zijn samengevat de volgende activiteiten uitgevoerd: - introductie PMZ bij werknemers Duinrell - Deelname workshops van Club van Elf betreffende PMZ - opstellen controle lijsten door de verschillende productgroepen met als doel het integreren van milieumaatregelen in de dagelijkse werkzaamheden - het integreren van de controle lijsten tot een systeem voor een eerste opzet voor PMZ - kleine werkgroepen werken samen aan het ontwikkelen van PMZ met ondersteuning Royal Haskoning - workshop Duinrell uitgevoerd ten behoeve van afronding van het handboek met medewerking van Royal Haskoning - ontwikkeling definitieve versie handboek PMZ - communicatie - verdere inventarisatie milieuaspecten voor deelonderwerpen TIKI bad en afval - identificeren en uitvoeren maatregelen volgens het stappenplan van het PMZ

6 3. Resultaten van het project Het zichtbaarste resultaat van de activiteiten binnen Duinrell is het opgestelde handboek. Hierin wordt per onderdeel aangegeven wat situaties is en wat de mogelijke ingrepen zijn op de keten. Het belangrijkste resultaat van het project is een nieuwe manier voor de mensen binnen Duinrell om tegen milieu aan te kijken en hoe zij dit op een andere manier in hun dagelijkse werkzaamheden kunnen betrekken. 3.1 het ontwikkelde PMZ model Milieubeleid Duinrell B.V. In het handboek worden procedures en werkwijzen beschreven voor het omgaan met milieu binnen de verschillende afdeling (ook productgroepen genoemd). Hiermee krijgt milieu een plaats binnen het bedrijf. Het handboek is een communicatie middel naar de werknemers over het huidige milieubeleid en milieuprogramma, de behaalde resultaten en voor de na te streven doelen. Duurzame ontwikkeling Duinrell streeft ernaar om een zo duurzaam mogelijk ketenbeheer te hebben. Zo worden op het moment al veel maatregelen getroffen om het milieu zo minimaal mogelijk te belasten b.v. waterbesparende kranen of energie- en waterbesparende ventilatie systemen. Bij het implementeren van duurzaamheid in de vorm van het productgerichte milieuzorgsysteem streeft Duinrell ernaar om de activiteiten en afdelingen binnen (en voor zover mogelijk buiten) het bedrijf nog effectiever te structureren dat milieueffecten in de productketens continu worden beheerst, beperkt en waar mogelijk voorkomen. Productontwikkeling en investeringen Duinrell biedt in hoofdzaak vermaak en ontspanning aan, in de vorm van dienstverlening, aan bijna anderhalf miljoen bezoekers per jaar. Deze dienstverlening wordt gerealiseerd door het aanbieden van attracties, verblijfsmogelijkheden en horecavoorzieningen. In het kader van productgericht milieuzorgsysteem worden deze recreatieve diensten als product opgevat. Om een helder beeld te creëren van de belangrijkste milieuaspecten wordt onderscheid gemaakt tussen de bedrijfsonderdelen van Duinrell. Het gaat hierbij om de volgende bedrijfsonderdelen: - Dagrecreatie - Verblijfsrecreatie - Horeca - Kikkertuin - Ondersteunende processen Productieproces en productgroepen Het productieproces van Duinrell bestaat uit het aanbieden van recreatieve voorzieningen aan gasten. Binnen dit productieproces bestaan verschillende onderdelen (Productgroepen), waarbij milieuaspecten een meer of mindere rol spelen. Om de milieuaspecten bij Duinrell te verduidelijken te maken worden de volgende, al eerder genoemde onderdelen onderscheiden: Dagrecreatie, verblijfsrecreatie, horeca, de kikkertuin en ondersteunende activiteiten. De belangrijkste milieueffecten die kunnen worden onderscheiden zijn effecten op het gebied van geluid, energie, mobiliteit, afval, water, bodem en lucht. Waar nodig kan er een verdere onderverdeling gemaakt worden binnen de productgroepen. Voor elke productgroep worden de relevante milieuaspecten hier kort toegelicht. Stappenplan Stap 0 Vaststellen PMZ-beleid: bekrachtiging PMZ-verklaring door het management. Stap 1 Start van het project om tot productgerichte milieuzorg te komen: stel een team per bedrijfsonderdeel samen. Stel een overzicht op van taken en verantwoordelijkheden binnen het PMZ-systeem. Stap 2 Inventariseer welke milieuaspecten binnen het bedrijfsonderdeel aanwezig zijn. Stap 3a Inventariseer per milieuaspect wat de milieueffecten zijn.

7 Stap 3b Om inzicht te krijgen in de milieueffecten kan de totale productieketen waarin het milieuaspect zich bevindt in kaart worden gebracht, bijvoorbeeld op basis van de Levens Cyclus Analyse (LCA). Hieruit komt naar voren op welke manier Duinrell invloed kan uitoefenen op de keten. Stap 4 Maak na het vaststellen van de effecten een keuze en stel prioriteiten: aan welke aspecten gaat gewerkt worden en welke milieuaspecten krijgen eventueel voorrang? Ook kan gekozen worden om alle aspecten tegelijk te bekijken. Stap 5 Maak een opsomming van alle mogelijke maatregelen die kunnen bijdragen aan de beheersing of reductie van de effecten, bijvoorbeeld door een brainstormsessie. Ook ervaringen (van derden), vakliteratuur of overleg met deskundigen kan leiden tot mogelijke maatregelen per milieueffect. Stap 6 Maak een keuze uit de mogelijke maatregelen en prioriteer. Om te prioriteren kan een prioriteitenmatrix worden gebruikt (zie kader). Stap 7 Stap 8 Stel een actieplan op voor het in- of uitvoeren van de maatregelen. Het actieplan geeft aan welke maatregelen worden ingevoerd en wat het bijbehorende tijdpad is voor de uitvoering ervan. Daarnaast wordt aangegeven wie er verantwoordelijk is voor de invoering van de maatregel. Uitvoeren van het actieplan. Stap 9 Monitoor en evalueer de uitvoering van het plan periodiek en stel zo nodig bij. Indien problemen ontstaan, overleg dan met team en ketenpartners en doorloop de stappen opnieuw. Aanbevelingen kunnen op elk moment bijgevoegd worden. Tijdens vergaderingen kunnen deze besproken en gewogen worden. Het ontwikkelde instrumentarium zoals de prioriteitenmatrix en de benadering per milieucompartiment zijn verder uitgewerkt per in het bijgevoegde handboek. Voor meer informatie hierover verwijzen we naar het handboek. 3.2 Economische aspecten Gedurende de uitvoering van het project is men binnen Duinrell steeds meer bewust geworden van de effecten op het milieu en mogelijke ingrepen die ook financieel voordelen hebben. Zo is er bij nieuwbouw ruim aandacht besteed aan de milieuaspecten. Tevens zijn er een aantal milieumaatregelen doorgevoerd bij het tiki bad die ook economisch besparingen hebben opgeleverd. Verder is er aandacht besteed aan bewustwording bij werknemers door het nemen van eenvoudige maatregelen zoals het niet overbodig laten branden van lampen en andere elektrische apparatuur. Door het PMZ project is er meer aandacht gekomen voor de afvalstroom. Als gevolg hiervan is men in overleg getreden met de afvalinzamelaar (eind van de keten) om te komen tot duidelijke gegevens over het afval dat Duinrell produceert. Dit inzicht leidt tot maatregelen om afvalvermindering te realiseren. Aan de andere kant van de keten besteed men bij de inkoop aandacht aan het restafval dat eventuele producten die te koop zijn bij Duinrell opleveren.

8 4 Conclusies Het zichtbaarste resultaat van de activiteiten binnen Duinrell is het opgestelde handboek. Hierin wordt per onderdeel aangegeven wat de huidige situatie is en wat de mogelijke ingrepen zijn op de keten. Tevens worden hierin de methoden en stappen aangegeven voor PMZ binnen Duinrell. Het belangrijkste resultaat van het project is een nieuwe manier voor de mensen binnen Duinrell om tegen milieu aan te kijken en hoe zij dit op een andere manier in hun dagelijkse werkzaamheden kunnen betrekken. De implementatie van het pmz-model is in sommige productgroepen verder gevorderd dan in andere. Dit is terug te vinden in het tweede deel van het handboek. Door het ontwikkelde duidelijke stappenplan en keuze instrumentarium is dit geen enkel bezwaar. Daarnaast biedt deze opzet een continue verbetering van de milieuperformance van Duinrell. Om een succesvol systeem op te zetten binnen Duinrell is gebleken dat het voor de mensen die met het systeem werken er moet worden aangesloten bij hun dagelijkse praktijk. Daarom is er ook gekozen voor een praktische benadering. De uitdaging voor de komende jaren is het nog intensiever betrekken van andere actoren in de keten bij het milieu van Duinrell. Het project is succesvol afgesloten.