Construct Meetinstrumenten Praktijk Fysiotherapie

Transcriptie

1 Construct Meetinstrumenten Praktijk Fysiotherapie 1. Documenten 00 Construct voor de keuze van meetinstrumenten in de FT praktijk Pag Inleiding Pijnmeetinstrumenten RO 5 april 2006 Pag Meten pijn AK 5 april 2006 Pag Meten activiteiten AK 5 april 2006 Pag Semigestructureerd interview RO 5 april 2006 Pag Pijnmeetinstrumenten 5 april 2006 Pag Samenvatting 1e dag Meet instrumenten RO 24 april 2006 Pag Bereidheid tot veranderen 10 mei 2006 Pag Sociale steun RO 9 mei 2006 Pag. 170

2

3

4 Wanneer bij wie welk meetinstrument? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

5 METHODISCH HANDELEN KLINISCH REDENEREN WETENSCHAPPELIJK BEWIJS MEETINSTRUMENTEN EBP paramedicus EXTERNAL EVIDENCE BESLISSING PATIËNT

6 Wat heb ik daarvoor nodig? ordenen van gegevens (classificaties) verzamelen, ordenen, verwerken en analyseren van gegevens (statistiek) beoordelen onderzoeksopzet (methodologie) beoordelen meetinstrumenten

7 Wat heb ik daarvoor nodig? beoordelen onderzoeksgegevens (epidemiologie) beoordelen en interpreteren van wetenschappelijke literatuur

8 KLINIMETRIE

9 DEFINITIE CLINIMETRICS Alvan R. Feinstein (1987) Clinimetrics can be defined as the domain concerned with indexes, rating scales, and other expressions which are used to describe or measure symptoms, physical signs, and other distinctly clinical phenomena in clinical medicine

10 AANDACHTSPUNTEN inleiding klinimetrie stappenplan bij de keuze domeinen van klinimetrie constructanalyse methodologische kwaliteit

11 DOMEINEN van KLINIMETRIE wat is relevant voor deze patiënt? wat wil ik meten? in welk domein?

12 Swinkels & Oostendorp, 2004

13 ICF model (WHO, 2001) Health Condition (disorder/disease) Body function&structure (Impairment) Activities (Limitation) Participation (Restriction) Environmental Factors Personal Factors

14 CONSTRUCTANALYSE generieke meetinstrumenten niet-generieke meetinstrumenten conditiespecifiek dimensiespecifiek ziektespecifiek

15 CONSTRUCTANALYSE generieke meetinstrumenten Nottingham Health Profile (NHP) Sickness Impact profile (SIP) Quality of Well-Being Scale (QWB) COOP/WONCA-kaarten

16 CONSTRUCTANALYSE niet-generieke meetinstrumenten conditiespecifiek pijn, hoofdpijn, angst, depressie dimensiespecifiek unidimensioneel multidimensioneel (subschalen) ziektespecifiek RA, NMA, Bechterew, CVA

17 Swinkels & Oostendorp, 2004

18 Swinkels & Oostendorp, 2004

19 METHODOLOGISCHE KWALITEIT standaardisering / standardisation interne consistentie / internal consistensy betrouwbaarheid / reliability validiteit / validity responsiviteit / responsiveness

20 METHODOLOGISCHE KWALITEIT validiteit / opklimmende bewijskracht ( = afwezigheid van systematische fouten) validiteit op het eerste gezicht (face validity) inhoudsvaliditeit (content validity) begripsvaliditeit (construct validity) criterium validity (criterion validity)

21 METHODOLOGISCHE KWALITEIT construct validiteit geen gouden standaarden beschikbaar overeenkomsten en verschillen met scores voor andere instrumenten conform de (theoretische) verwachtingen convergente en divergente construct validiteit

22 METHODOLOGISCHE KWALITEIT criterium validiteit concurrente validiteit hoe goed komt de meetwaarde overeen met de werkelijke waarde? criterium-validiteit

23 METHODOLOGISCHE KWALITEIT responsiviteit gevoeligheid voor veranderingen in de tijd mate waarin verschillende scores worden verkregen bij herhaalde metingen in aanwezigheid van een relevant verschil detectie van klinisch relevante verschillen

24 RESPONSIVITEIT signaal / ruis verhouding signaal: verandering in ernst bij degenen die volgens extern criterium verbeteren of verslechteren ruis: verandering in ernst bij degenen die volgens extern criterium niet verbeteren of verslechteren

25 METHODOLOGISCHE KWALITEIT responsiviteit gemiddelde verschil = 2.4 standaarddeviatie = 1.4 RR = 2.4 : 1.4 = 1.7 hoe verder van O, des te responsiever het meetinstrument

26 Swinkels & Oostendorp, 2004

27 METHODOLOGISCHE KWALITEIT haalbaarheid en bruikbaarheid onderbelicht elementen van: tijd geld beschikbaarheid interpretatie op individueel niveau

28 Swinkels & Oostendorp, 2004

29 Referenties Aufdemkampe G. e.a. Hoe vind ik het? Houten/Diegem, Bohn Stafleu Van Loghum, Feinstein AR. Clinimetrics. New Haven, Yale University Press, König-Zahn C. e.a., Het meten van de gezondheidstoestand. Deel 1 Algemene Gezondheid. Assen, Van Gorcum, Sanderman R. e.a., Het meten van determinanten van gezondheid: een overzicht van beschikbare meetinstrumenten. Assen, Van Gorcum, Streiner DL, Norman GR. Helath measurement scales. A practical guide to their development and use. Oxford, Oxford University press, Vet HCW de, Beurskens AJHM. Dwalingen in de methodologie VII. De reproduceerheid van metingen. Ned Tijdschr Geneeskunde 1998;142: Wit R de. Pijnmeting en pijnbeoordeling. In: Psychologie van onbegrepen chronische pijn. Assen, Van Gorcum, 1998.

30 WERKGROEP KLINIMETRIE lees de casus welke kenmerken van de gezondheidstoestand van deze patiënt wilt u meten? (maximaal 5) kent u meetinstrumenten die deze kenmerken meten?

31 Het meten van pijn Albere Köke

32 Wat wil je van PIJN meten? regio ernst kwaliteit duur tijdspatroon ernstpatroon

33 Waarom een meetinstrument gebruiken: de behandelaar! Inschatting ernst van de pijn door behandelaars is meestal lager dan inschatting patiënt. Inschatting effect behandeling door behandelaars is meestal groter dan inschatting patiënt. Carpenter 1995, Thomas 1999, Curu 2000, Mäntyselkä 2001, Marquié 2003

34 Waarom een meetinstrument gebruiken: de patiënt! Geheugen patiënt om retrospectief te beoordelen of pijnvermindering is opgetreden is beperkt Pijn =? 2 Zowel een overschatting als een onderschatting wordt gerapporteerd

35 Wat beïnvloedt geheugen voor pijn? Pijnintensiteit op moment van invullen is van invloed Eich 1985,Erskine 1990, Stone 2004 Pijn fluctueert, pieken in intensiteit worden beter herinnerd Jamison 1991, Peters 2000, Stone 2004 Emotionele toestand kleurt geheugen Bryant 1993, Gedney 2003 Duur van de periode: een periode van 1 week is nog accuraat Singer 2001, Bolton 1999

36 Ernst van de pijn Unidimensioneel: verbale beoordelingsschaal numerieke schalen visueel analoge schalen VAS Multidimensioneel: McGill Pain Questionnaire MPQ

37 Hoe hevig is uw pijn nu? 1 geen 2 licht 3 matig 4 veel 5 zeer veel 1 geen 2 een beetje 3 redelijk 4 ernstig 5 zeer veel 6 ondragelijk 1 milde pijn 2 sterke pijn 3 heftige pijn 4 vreselijke pijn

38 Verbale beoordelingsschaal Geniet vaak voorkeur van patiënt Geen referentiekader bekend Grootte van de stappen tussen de woorden is onbekend Onderling vergelijk niet mogelijk Responsiviteit beperkt

39 Hoe hevig is uw pijn nu? geen pijn ondragelijke pijn geen pijn ondragelijke pijn geen pijn ondragelijke pijn

40 Numerieke meetschalen Diverse indelingen mogelijk Minimaal 11 invulcategorieën nodig Maximaal 21 invulcategorieën Valide, betrouwbaar en responsief Eenvoudig te maken Telefonisch af te nemen Patiënt weinig moeite met invullen

41 Wat meten we nu eigenlijk? geen pijn -- maximale pijn geen pijn -- ergst denkbare pijn geen pijn -- ondragelijke pijn geen pijn -- zeer ernstige pijn geen pijn -- meest vervelende pijn

42 Horizontale VAS Helemaal Geen pijn Ondragelijke pijn

43 Visuele Analoge Schaal (VAS) Meest gebruikt (onderzoek) Ratio-schaal: percentages veranderingen te meten Valide, betrouwbaar en responsief Maar: 5-11 % van de patiënten kunnen VAS niet invullen

44 Pijnscore: Wij vragen u om aan te geven hoe erg uw pijn is. Zet een verticaal streepje op de lijn onder de vraag. Het linker uiteinde betekent geen pijn, het rechter uiteinde betekent ondragelijke pijn 1. Hoe hevig is de pijn gemiddeld de afgelopen week? Geen pijn Ondragelijke pijn 2. Hoe hevig is de pijn op de slechtste momenten de afgelopen week? Geen pijn Ondragelijke pijn 3. Hoe hevig is de pijn op de beste momenten de afgelopen week? Geen pijn Ondragelijke pijn

45 Pijnscore: Wij vragen u om aan te geven hoe erg uw pijn is. Zet een verticaal streepje op de lijn onder de vraag. Het linker uiteinde betekent geen pijn, het rechter uiteinde betekent ondragelijke pijn 1. Hoe hevig is de pijn gemiddeld de afgelopen week? Geen pijn Erg wisselend Ondragelijke pijn 2. Hoe hevig is de pijn op de slechtste momenten de afgelopen week? Geen pijn Ondragelijke pijn 3. Hoe hevig is de pijn op de beste momenten de afgelopen week? Geen pijn Ondragelijke pijn

46 Pijnscore: Wij vragen u om aan te geven hoe erg uw pijn is. Zet een verticaal streepje op de lijn onder de vraag. Het linker uiteinde betekent geen pijn, het rechter uiteinde betekent ondragelijke pijn 1. Hoe hevig is de pijn gemiddeld de afgelopen week? Geen pijn Ondragelijke pijn 2. Hoe hevig is de pijn op de slechtste momenten de afgelopen week? Geen pijn Ondragelijke pijn 3. Hoe hevig is de pijn op de beste momenten de afgelopen week? Geen pijn Ondragelijke pijn

47 Geen pijn Ondragelijke pijn

48 Meten bij de individuele patiënt Een enkele meting van huidige pijn is onbetrouwbaar Gemiddelde pijn afgelopen week beter Beste voor individu: dagboek: 3x daags pijn scoren gedurende 4 dagen Jenssen 1993 Alternatief: electronisch dagboek Peters 2000, Roelofs 2004 pijnmonitoring systeem somscore van huidige pijn, gemiddelde, maximale en minimale pijn afgelopen week

49 Factoren van invloed op betrouwbaarheid mondelinge/schriftelijke instructie tijdstip van de dag geheugen invullen alleen of met. soort hulpverlener patiënt-behandelaar relatie concentratie-vermoeidheid

50 Welke betekenis mogen we aan de scores toekennen?

51 Wat is mild, matig, ernstig? Ernst score zegt iets over de invloed van pijn op dagelijks functioneren neuropathie oncologie postoperatief mild mm matig mm ernstig mm

52 Klinische relevante scores VAS NMS Acute postoperatieve pijn 33% Cepeda 2003, Jenssen 2003 Kinderen Powell mm Acuut trauma Todd 1996, Kelly 1998, mm Oncologische pijn 33% 2 Farrar 2002,2003 Rheuma Goldsmith % CRPS 50% Forouzanfar 2003 Chronische aspec. pijn 30-50% Salaffi 2004

53 Hoe definieer je klinisch relevant Een beetje beter of veel beter? Een beetje beter = 1 tot 2 punten; 15-20% Veel beter = meer dan 2 punten; > 30-35% Echter de ernst van de pijn bij aanvang therapie heeft invloed.

54 Klinische relevante waardes Zijn afhankelijk van ernst van pijn bij start behandeling Cepeda 2003, Salaffi 2004 begin 4-6: begin 7-10: beetje beter 1.3 (17-20%) 1.8 veel beter 2.4 (33-35%) 4.0 heel veel 3.5 (40-45%) 5.2 Zijn niet afhankelijk van: leeftijd geslacht lokatie pijn Kelly 1998, Bird 2001, Cepeda 2003, Salaffi 2004

55 Samenvattend Meten is beter dan schatten Numerieke 0-10 punten schaal wordt internationaal aanbevolen (IMMPACT 2005) Eenvoudig toepasbaar, voor de meeste patientengroepen Klinische relevante veranderingen zijn bekend en toepasbaar Standaardisatie gebruik wel noodzakelijk Ernst van pijn is vaak maar een deel van het probleem

56 Meetinstrumenten zijn een hulpmiddel, mits goed gebruikt!

57 Meten activiteiten en participatie Albère Köke

58 Dimensies - Domeinen Pijn Beperkingen in activiteiten Kwaliteit van leven Psychosociale dimensie

59 Domein Beperkingen in activiteiten Generieke maten gezondheidsbeleving SIP, SF-36, NHP Ziekte specifieke maten functionele status patiënt specifiek klacht

60 Kwaliteit van leven SF-36 of RAND 36 ( SF-12) veel normdata scores van ( hoe hoger hoe beter) 8 subdomeinen: fysiek functioneren sociaal functioneren rolpatroon fysiek rolpatroon emotioneel mentale gezondheid vitaliteit pijn algemeen ervaren gezondheid

61 mean scale score Kwaliteit van leven: SF gezonden kanker migraine chronische pijn 10 0 PF SF RP RE MH VT BP GH SF-36 Domeinen

62 mean scale score Kwaliteit van leven: SF * * * * PF SF RP RE MH VT BP GH * SF-36 Domeinen * * * gezonden kanker migraine chronische pijn azm chronische pijn australie

63 Quebec Back Pain Disability 20 vragen: bed-rust, zitten-staan, lopen,bewegen, bukken, zware voorwerpen verplaatsen Doe - vragen Heeft u vandaag moeite om de volgende activiteiten uit te voeren vanwege uw rugklachten? Score 0= totaal geen moeite 5 niet toe in staat Totaalscore: 0-100%

64 Quebec Back Pain Disability Voorbeeldenvragen: Omdraaien in bed 20 tot 30 minuten (achter elkaar) staan Naar een hoge plank reiken Voorover buigen om bijv. de badkuip of w.c. schoon te maken Dragen van 2 tassen met boodschappen Een zware koffer optillen en dragen Een bal werpen

65 Roland Disability Questionnaire Afkomstig van de Sickness Impact Profile (SIP) Validiteit, betrouwbaarheid en responsiviteit is voldoende tot goed rugpatienten 24 items ja/nee somscore: optellen aantal ja breed scala aan activiteiten

66 Voorbeeldvragen RDQ Het grootste gedeelte van de dag blijf ik thuis omwille van mijn rugklachten Ik krijg hulp bij het aankleden in verband met mijn rugklachten Door mijn rugklachten raak ik sneller door mensen geïrriteerd dan anders

67 Pain Disability Index - PDI 7 vragen: dagelijks functioneren (ADL), dagelijkse fysieke activiteiten, werk Score op een numerieke schaal 0-10 Somscore: 0-70, evt percentage berekenen Voldoende valide en betrouwbaar Responsiviteit? Normwaarden klinisch relevant?

68 Invulinstructie PDI Beantwoord elke vraag door de gemiddelde invloed van de pijn op de activiteit in te vullen. Dus niet als de pijn het hevigste is of juist het minste. Voor elke vraag moet u het cijfer omcirkelen wat de mate van beperking of hinder bij het uitvoeren van deze activiteit het beste weergeeft.

69 Recreatie Voorbeeldvragen PDI Deze categorie omvat activiteiten zoals hobby s, sport en andere vrije tijdsbestedingen geen beperkingen Basale levensbehoeftes volledig beperkt Deze categorie omvat activiteiten die de vitale levensfuncties omvatten, zoals eten, slapen en ademhalen geen beperkingen volledig beperkt

70 Neck Disability Index Gemaakt op basis van de Oswestry Low Back Pain Disability Questionnaire 10 vragen: functies, activiteiten, participatie Validiteit NL-versie niet onderzocht Betrouwbaarheid NL-versie is voldoende bij WAD-patienten (Heijmans 2002) Per vraag score 0-5: Somscore 0-50 Snel en gemakkelijk in te vullen door patiënt

71 NDI Indeling in ernst (Oostendorp 1998) 0-4 geen 5-14 mild matig ernstig zeer ernstig Plafondeffecten gerapporteerd ( Riddle1998) Klinisch relevante verschilscore 5 punten Stratford 1999

72 Klinisch relevante verandering RDQ NDI Quebec > 16 8 < 9 3 Stratford punten Stratford punten Davidson % Jordan 2006

73 Patiënt Specifieke Klachten I Patiënt selecteert uit een lijst van activiteiten de probleemactiviteiten Selectie van 5 activiteiten op basis van: belangrijkheid, veel moeite kosten, vaak voorkomen Opdracht: Let er thuis nog eens op wat nu belangrijke activiteiten voor je zijn!! Rangorde van belangrijkheid voor 3 activiteiten

74 Patiënt Specifieke Klachten II Dezelfde procedure als in de eerste ronde. Onafhankelijk van de resultaten van de eerste ronde Vergelijking resultaten ronde 1 en ronde 2 Definitieve selectie en scoring (VAS) van de 3 belangrijkste problemen

75 Validiteit N = 156 patiënten met lage rugklachten PSFS: 325 verschillende doelen m.n. op activiteiten en participatie, te clusteren in 56 groepen Meest genoemd: zitten en tillen Vergelijk RDQ: items zitten staat er niet in!!! Vergelijk RDQ: item Opstaan uit een stoel 2/352 keer genoemd met PSFS = % 2 items t.a.v. opstaan uit stoel 2/12 = 17 % Pengel 2004

76 Patient Specifieke Klachten Voordeel - Zorg op maat - Evaluatie op maat - Compliance therapie hoger Nadeel - Niet alle activiteiten in kaart gebracht - Geen inzicht in nieuwe problemen - Kost tijd (2 rondes)

77 Procedure noodzakelijk? Patienten hebben moeite met bepalen doelen!! Studie bij 150 patienten: 6% selecteert activiteiten uit ronde 1 69% selecteert activiteiten uit ronde 2 25% combinatie van ronde 1 en 2 Beurskens (1999)

78 Aantal te selecteren activiteiten 90% kon 3 activiteiten selecteren 50% kon 4 activiteiten selecteren 20% kon 5 activiteiten selecteren Stratford (1995)

79 Klinisch relevante veranderingen PSK RDQ - kleine verbetering 14% redelijke verbetering 44% 4 - veel verbetering 69% 9 - Stratford 1995 Klinisch relevante verandering bij lage rugklachten: > 60% Ostelo 2004

80 In kaart brengen activiteiten Rekening houden met dagelijkse/wekelijkse schommelingen, 5-6 dagen registreren (Gretebeck 1992) Zelf-rapportage: Baecke lijst,1982, Test-hertest goed (Jacob 2001) bij rugpatiënten Observatie: video(duur, tijdrovend, betrouwbaar (Bussmann 1998) Acto/pedometers: (3 dimensionale bewegingsregistratie) Bussmann 1998, Verbunt 2001 Fysiologische metingen: 24 uurs hartfrequentie (gevoelig voor emoties Raskell 1993, inaccuraat bij lage inspanning Gretebeck 1991), double labelled water technique = gouden standaard, meet basale energieverbruik Bouten 1996, (duur en weinig praktisch)

81 Paramedisch OnderzoeksCentrum

82 (Chronische) Pijn: Biopsychosociale oriëntatie Semigestructureerd interview SCEGS-systematiek Paramedisch OnderzoeksCentrum

83 BIOPSYCHOSOCIALE MANUELE THERAPIE: hoe is de implementatie op de werkvloer? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Drs. Harry Janssen Prof.dr. William Duquet Paramedisch OnderzoeksCentrum

84 Welke verrassing? Aanleiding Vraagstelling SCEGS-systematiek Biopsychosociale werkvloer Resultaten Discussie Aanbevelingen Paramedisch OnderzoeksCentrum

85 AANLEIDING Kenniscyclus van het biopsychosociale model in de manuele therapie; kennisontwikkeling, kennisoverdracht en kennistoepassing Nationale en internationale acceptatie en omarming van dit model door MT Patroon profiel Paramedisch OnderzoeksCentrum

86 Kenniscyclus KENNIS- ONTWIKKELING KENNIS- OVERDRACHT KENNIS- TOEPASSING Paramedisch OnderzoeksCentrum

87 PATROON PROFIEL Patroonherkenning: combinatie van gegevens (leeftijd, geslacht, ontstaanswijze, beloop) met symptomen en verschijnselen op grond waarvan de aandoening kan worden herkend Symptomen: door de patiënt zelf ervaren tekenen van de aandoening Verschijnselen: door een ander (MT) vast te stellen tekenen van de aandoening Paramedisch OnderzoeksCentrum

88 PATROON PROFIEL Klagen, klacht, klager, zieke Patiëntprofiel. Persoonlijk verhaal. Eigen taal. Eigen context. Eigen achtergrond Paramedisch OnderzoeksCentrum

89 AANLEIDING Veel aandacht aan het toepassen van het biopsychosociale model in de manuele therapie Nationale en internationale acceptatie en omarming van dit model door MT Patroon profiel Meerdere dimensies van gezondheidsprobleem (ICF) Biopsychosociale informatie in relatie tot de klacht van de patiënt Paramedisch OnderzoeksCentrum

90 VRAAGSTELLING In hoeverre is het biopsychosociale model geïmplementeerd in de praktijk MT bij patiënten met langdurige (>12 weken) klachten over lage-rugpijn en nekpijn? Kenmerken implementatie (ZON, 1997; Gezondheidsraad, 2000). Procesmatige en planmatige invoering. Structurele plaats in beroepsmatig handelen Paramedisch OnderzoeksCentrum

91 METHODE SCEGS-SYSTEMATIEK Somatisch Cognitief Emotioneel Gedragsmatig Sociaal Operationalisering aan de hand van bijbehorende aandachtspunten en vragen bij het gesprek met de patiënt Paramedisch OnderzoeksCentrum

92 METHODE SCEGS-SYSTEMATIEK Somatisch Aard Lokalisatie Intensiteit Frequentie Duur Herhaling Functies van organismen en van eigenschappen van anatomische structuren Paramedisch OnderzoeksCentrum

93 METHODE SCEGS-SYSTEMATIEK Cognitief Verwachtingen. Wat verwacht u van mij?. Wat denkt u dat ik voor u kan doen? Verklaringen (attributies). Waar denkt u zelf aan?. Heeft u zelf enig idee waar uw klacht vandaan komt?. Denkt uw wel eens als het maar niet dit of dat is? Denken over klachten / klachten verergerend denken (catastroferen). Als u die klachten krijgt, wat vindt u daarvan?. Wat denkt u dan?. Hoe reageert u daarop? Paramedisch OnderzoeksCentrum

94 METHODE SCEGS-SYSTEMATIEK Cognitief Ideeën over eigen invloed op de klachten (selfefficacy). Heeft u zelf enige invloed op de klacht?. Heeft u zelf positieve invloed op de klacht?. Zo ja, hoe dan?. Wat denkt u zelf te kunnen doen om uw klacht te verminderen? Paramedisch OnderzoeksCentrum

95 METHODE SCEGS-SYSTEMATIEK Emotioneel Nu u deze klachten heeft, hoe voelt u zich daaronder? Brengen de klachten u uit het evenwicht? Bent u onzeker? Bent u neerslachtig? Bent u angstig? Paramedisch OnderzoeksCentrum

96 METHODE SCEGS-SYSTEMATIEK GEDRAGSMATIG Omgaan met de klacht. Wat doet u als u klachten heeft?. Wat doet u om uw klachten te verminderen?. In welke mate lukt dat? Beperkingen in activiteiten. In welke activiteiten wordt u belemmerd door uw klachten?. In welke mate? Paramedisch OnderzoeksCentrum

97 METHODE SCEGS-SYSTEMATIEK GEDRAGSMATIG Vermijdingsgedrag. Wat doet u niet of niet meer als u klachten heeft?. Sinds wanneer niet?. Bent u angstig voor bepaalde activiteiten? Praten over klachten. Praat u over uw klachten? Met wie? Hoe vaak?. Wat vertelt u dan? Paramedisch OnderzoeksCentrum

98 METHODE SCEGS-SYSTEMATIEK SOCIAAL Merkt uw omgeving als u klachten heeft? Hoe merken ze dat? Hoe laat u dat merken? Wat denkt uw omgeving over uw klachten? Hoe reageert uw omgeving op uw klachten? Wat denkt uw partner dat uw klachten vandaan komen? Paramedisch OnderzoeksCentrum

99 METHODE Patiënten met langdurige aspecifieke lage-rugpijn of nekpijn (n = 108) Deelnemende therapeuten (n = 21) Analyse van bandopnames tijdens de anamnese volgens SCGES- systematiek Paramedisch OnderzoeksCentrum

100 METHODE Feitelijke percentages patiënten bij wie vragen zijn gesteld over de somatische, cognitieve, emotionele, gedragsmatige en sociale dimensie van de klacht Kwaliteitscriterium > 60% Geschatte percentages patiënten bij wie vragen zijn gesteld over de somatische, cognitieve, emotionele, gedragsmatige en sociale dimensie van de klacht Paramedisch OnderzoeksCentrum

101 Resultaten Dimensie N = 108 Feitelijk % Paramedisch OnderzoeksCentrum Geschat % Somatisch Cognitief Emotioneel Gedragsmatig Sociaal 18 40

102 Kwaliteitscriterium > 60% Hoe ziet de tabel er dan uit? Dimensie N = 108 Feitelijk % Somatisch 98 Cognitief 43 Emotioneel 27 Gedragsmatig 38 Sociaal 18 Paramedisch OnderzoeksCentrum

103 Conclusie & Discussie Geen vergelijkbare studies Sterk gericht op somatische dimensie bij chronische lage-rugpijn en nekpijn Onvoldoende implementatie van het biopsychosociale model op de werkvloer Contextuele factoren (persoon en omgeving) veel meer wetenschappelijke evidentie voor chroniciteit bij lage-rugpijn en nekpijn dan somatische factoren Paramedisch OnderzoeksCentrum

104 Discussie EBP op de werkvloer? Paramedisch OnderzoeksCentrum

105 Discussie Stagnatie in de kenniscyclus? Kennistoepassing! Interactieve educatie meest effectieve implementatie-strategie Paramedisch OnderzoeksCentrum

106 Kenniscyclus KENNIS- ONTWIKKELING KENNIS- OVERDRACHT KENNIS- TOEPASSING Paramedisch OnderzoeksCentrum

107 Uitdaging Effectieve implementatie én evaluatie van SCEGS-systematiek bij patiënten met lagerugpijn en nekpijn Werkvloer méér EBP! Paramedisch OnderzoeksCentrum

108 Workshop Pijnmeetinstrumenten

109 BELOOP LAGE-RUGPIJN Acuut Chronisch

110 BELOOP LAGE- RUGPIJN episode / interventie uitkomst prognostische factoren

111 Interagerende factoren van acute naar chronische LRP (Vlaeyen et al., 1995; 1999; Crombez et al., 1999; Swinkels-Meewisse et al., 2003; Waddell et al., 2004) Veel onderzoek naar factoren van acute naar chronische LRP Vrees voor pijn, letsel, bewegen en fysieke belasting Pijngerelateerde vrees voorspeller voor zelfgerapporteerde beperkingen in activiteiten en participatieproblemen Negatieve cognities t.a.v. functioneel herstel; pijnervaring als bedreigend; inductie van pijngerelateerde vrees

112 PROGNOSTISCHE FACTOREN Contextuele factoren (persoon en omgeving [werk]) meer doorslaggevend voor het beloop dan biomedische factoren Paradigma verandering!

113 COGNITIEF- GEDRAGSMATIG MODEL

114 Paradigma: Cognitief-gedragsmatig model voor vrees voor pijn/beweging/letsel Vlaeyen et al., 1995

115 PCS-DV Doorloop het stappenplan Zie informatie Universiteit Gent; artikel Picavet et al., 2002 Totaal score 13 x 4 = 52 Afkappunt hoog- /laagscoorder: Discussie therapeutische consequenties bij hoogscoorder

116 Paradigma: Cognitief-gedragsmatig model voor vrees voor pijn/beweging/letsel Vlaeyen et al., 1995

117 TSK-DV Doorloop het stappenplan Zie informatie: artikel Picavet et al., 2002; Oostendorp et al., 2005 Totaal score 17 x 4 = 68 (17 68) Afkappunt hoog- /laagscoorder: > 37 Discussie therapeutische consequenties bij hoogscoorder

118 Onderzoeksprotocollen Excel-bestanden

119 Paradigma: Cognitief-gedragsmatig model voor vrees voor pijn/beweging/letsel Vlaeyen et al., 1995

120 FABQ-DV Doorloop het stappenplan Zie informatie: artikel Picavet et al., 2002; Swinkels-Meewisse et al., 2006 Subschaal Werk 0 30; subschaal Fysieke activiteit 0-66 Afkappunt: werk laag < 30; hoog > 34; fysieke activiteit laag< 12; hoog > 12 Discussie therapeutische consequenties bij hoogscoorder

121 Onderzoeksprotocollen Excel-bestanden

122 Paradigma: Cognitief-gedragsmatig model voor vrees voor pijn/beweging/letsel Vlaeyen et al., 1995

123 BDI-DV Doorloop het stappenplan Zie informatie: Victim s Web; Oostendorp et al., 2005 Totaalscore: 0-63 Afkappunt: zie indeling Discussie therapeutische consequenties

124 Beperkingen in Activiteiten NDI: vragenlijst + toelichting PDI: vragenlijst + toelichting PSK: activiteitenlijkst + Toelichting ICF: patiëntenblad

125

126

127

128 Welkom 2e dag Practisch Gebruik PIJNMEETINSTRUMENTEN

129 Korte samenvatting 1e dag

130 Swinkels & Oostendorp, 2004

131 Swinkels & Oostendorp, 2004

132 Swinkels & Oostendorp, 2004

133 Swinkels & Oostendorp, 2004

134 Swinkels & Oostendorp, 2004

135 Thuisopdracht Benieuwd naar jullie ervaringen met het gebruik van pijnmeetinstrumenten in de praktijk

136 Paradigma: Cognitief-gedragsmatig model voor vrees voor pijn/beweging/letsel Vlaeyen et al., 1995

137 Paradigma: Cognitief-gedragsmatig model voor vrees voor pijn/beweging/letsel Vlaeyen et al., 1995

138 Paradigma: Cognitief-gedragsmatig model voor vrees voor pijn/beweging/letsel Vlaeyen et al., 1995

139 Paradigma: Cognitief-gedragsmatig model voor vrees voor pijn/beweging/letsel Vlaeyen et al., 1995

140 Paradigma: Cognitief-gedragsmatig model voor vrees voor pijn/beweging/letsel Vlaeyen et al., 1995

141 Paradigma: Cognitief-gedragsmatig model voor vrees voor pijn/beweging/letsel Vlaeyen et al., 1995

142 Terug naar de 5 domeinen van het menselijk functioneren

143 ICF model (WHO, 2001) Health Condition (disorder/disease) Body function&structure (Impairment) Activities (Limitation) Participation (Restriction) Environmental Factors Personal Factors

144 Hoe oriënteert u zich anamnestisch op deze domeinen?

145 Somatisch Cognitief METHODE SCEGS- Emotioneel Gedragsmatig Sociaal SYSTEMATIEK Operationalisering aan de hand van bijbehorende aandachtspunten en vragen bij het gesprek met de patiënt

146 Aard METHODE SCEGS- Lokalisatie Intensiteit Frequentie Duur Herhaling SYSTEMATIEK Somatisch Functies van organismen en van eigenschappen van anatomische structuren

147 Verwachtingen METHODE SCEGS- SYSTEMATIEK Cognitief. Wat verwacht u van mij?. Wat denkt u dat ik voor u kan doen? Verklaringen (attributies). Waar denkt u zelf aan?. Heeft u zelf enig idee waar uw klacht vandaan komt?. Denkt uw wel eens als het maar niet dit of dat is? Denken over klachten / klachten verergerend denken (catastroferen). Als u die klachten krijgt, wat vindt u daarvan?. Wat denkt u dan?. Hoe reageert u daarop?

148 METHODE SCEGS- SYSTEMATIEK Cognitief Ideeën over eigen invloed op de klachten (selfefficacy). Heeft u zelf enige invloed op de klacht?. Heeft u zelf positieve invloed op de klacht?. Zo ja, hoe dan?. Wat denkt u zelf te kunnen doen om uw klacht te verminderen?

149 METHODE SCEGS- SYSTEMATIEK Emotioneel Nu u deze klachten heeft, hoe voelt u zich daaronder? Brengen de klachten u uit het evenwicht? Bent u onzeker? Bent u neerslachtig? Bent u angstig?

150 METHODE SCEGS- SYSTEMATIEK GEDRAGSMATIG Omgaan met de klacht. Wat doet u als u klachten heeft?. Wat doet u om uw klachten te verminderen?. In welke mate lukt dat? Beperkingen in activiteiten. In welke activiteiten wordt u belemmerd door uw klachten?. In welke mate?

151 METHODE SCEGS- SYSTEMATIEK GEDRAGSMATIG Vermijdingsgedrag. Wat doet u niet of niet meer als u klachten heeft?. Sinds wanneer niet?. Bent u angstig voor bepaalde activiteiten? Praten over klachten. Praat u over uw klachten? Met wie? Hoe vaak?. Wat vertelt u dan?

152 METHODE SCEGS- SYSTEMATIEK SOCIAAL Merkt uw omgeving als u klachten heeft? Hoe merken ze dat? Hoe laat u dat merken? Wat denkt uw omgeving over uw klachten? Hoe reageert uw omgeving op uw klachten? Wat denkt uw partner dat uw klachten vandaan komen?

153 ICF model (WHO, 2001) Health Condition (disorder/disease) Body function&structure (Impairment) Activities (Limitation) Participation (Restriction) Environmental Factors Personal Factors

154 Bereidheid tot veranderen Pain Stages of Change Questionnaire PSOCQ

155

156

157

158

159

160

161

162

163

164

165

166 Bereidheid tot veranderen Pain Stages of Change Questionnaire (PSOCQ) Doorloop het stappenplan Welk domein? Zie informatie: Jensen et al., 2000; Strong et al. 2002; Maurischat et al PSOCQ: 30 vragen (1 5)

167 PSOCQ Bereid om te veranderen in de richting van self-management Fasen:. Precontemplatiefase. Contemplatiefase. Actiefase. Behoudfase Scores optellen (..)/aantal vragen

168 Stages of change model Prochaska & DiClemente, 1994 Precontemplatie: fase waarin niet wordt overwogen om gedrag te veranderen Contemplatie: fase waarin wordt overwogen om gedrag te veranderen maar nog geen concrete plannen Preparatie: fase waarin actief plannen worden gemaakt om gedrag te veranderen Actie: fase waarin gewenst gedrag wordt uitgevoerd Behoud: fase waarin het gewenste gedrag wordt behouden.

169 PSOCQ Zelf invullen Bepaal uw eigen fase Welke consequentie heeft deze fase voor uw handelen?

170 Het meten van omgevingsfactoren

171 ICF model (WHO, 2001) Health Condition (disorder/disease) Body function&structure (Impairment) Activities (Limitation) Participation (Restriction) Environmental Factors Personal Factors

172 Vragenlijsten Sociale steun Lijst 12 Interactie 12 vragen (1 5): zelden of nooit (1) tot erg vaak (4) Onderscheid:. Alledaagse steun (4). Steun bij problemen (4). Waardering (4)

173 ICF model (WHO, 2001) Health Condition (disorder/disease) Body function&structure (Impairment) Activities (Limitation) Participation (Restriction) Environmental Factors Personal Factors

174 Algemene Gezondheidstoestand Rijksuniversiteit Groningen RAND 36-item Health Survey (1993) 8 schalen vanuit 4 hoofddimensies:. Functionele status. Welzijn. Algemene evaluatie. Gezondheid

175 RAND-36 hoofddimensie dimensie Aantal items Func status Fysiek func 10 Soc func 2 Fys rolbeper 4 Emo rolbeper 3 Welzijn Men gezondh 5 Vitaliteit 4 Pijn 2 Alg Eva Alg gez belev 5 Gezondh Gez verand 1

176

177 Transformatie van de schaal scores Transformatie van de ruwe scores naar een 100-puntschaal (ruw score minimum ruwe score /scorerange) x 100

178

179

180