Stand van de Industrie

Transcriptie

1 Stand van de Industrie Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses augustus 21 NL Casper Burgering Senior sector econoom

2 Stand van de Industrie is positief in augustus Sheet 3 Mondiale BBP Sheet Global PMI Man. Sheet 6 PMI man. NL Sheet 7 % % -% (21) 3,2% 4 (juli) 1, (juli) 6, % 3% % -3% -6% BBP NL (21) 2,3% Sheet 7 12% % -12% Investeringen NL (21),% Sheet 8 12% % -12% Export NL (21) 4,4% Sheet Producenten vertrouwen NL (juli) 3, Sheet 1 1% % -1% Productie groei NL (21) 3,% Sheet 11 Sheet 12 PMI bezettingsgraad Sheet 13 Vacature Sheet 14 NL (jul/k2) PMI vs CBS 1% % -1% Omzetgroei (juni) 3,7% buitenland binnenland -2% , ,3% 1 Indicator (juli), Faillissementen (t/m juli, joj) -33% % % -1% Oranje lijn = LT-gemiddelde Groene lijn = actueel verloop Grijze stippellijn = neutrale grens Verwachting ABN AMRO Actuele stand van zaken Ongunstige omstandigheden Neutrale omstandigheden Gunstige omstandigheden

3 BBP Nederland boven 2% en eurozone gemiddelde GDP % growth (yoy) 216 8% 7% World GDP % growth 21: 3.2% EMERGING ASIA Vietnam 6% Indonesia % S.Korea Turkey World GDP % 4% Mexico Poland growth 216: Australia Colombia US 3.8% LATIN Greece UAE Ireland 3% AMERICA Belgium Czech Rep. Brazil UK Spain 2% France Germany EMERGING Italy Japan Norway Netherlands 1% EUROPE EUROZONE South Argentina Russia Africa Switzerland % -6% -4% -2% % 2% 4% 6% 8% 1% GDP % growth (yoy) 21 China India Voor de mondiale economie is het jaar slecht begonnen. In de welvarende economieën komt de vraag nu echter beter op gang en waarschijnlijk gaat dit ook gelden voor de wereldwijde industriële productie. Uiteindelijk wordt de groei bepaald door de vraag van eindgebruikers. De binnenlandse vraag in welvarende economieën lijkt er goed voor te staan. De Amerikaanse economie staat er goed voor. Het BBP groeide in het tweede kwartaal met 2,3% k-o-k geannualiseerd. De groei van de consumptieve bestedingen versnelde naar 2,9% en het aantal uitkeringsaanvragen nam verder af. Maar de uiterst zwakke productiviteitsgroei in de laatste kwartalen is een punt van zorg. De groeivertraging van de Chinese economie zet door. De recente aandelencrash heeft vooral het sentiment geraakt, maar staat los van de economie. Veel indicatoren duiden op een meer stabiele trend. De Chinese autoriteiten beschikken over de middelen en de capaciteiten om een harde landing van de economie te voorkomen. Cijfers over de EU-economie stemmen positief. De vertrouwensindicatoren in de eurozone zijn de laatste tijd aan de beterende hand, terwijl diverse variabelen consistent een beeld van een aantrekkende economie schetsen. De winkelverkopen en de uitgifte van nieuwe kentekens groeide verder en ook de Duitse IFO-index steeg in juli. De Lat-Am. economie heeft te maken met groeivertragingen. De economische ontwikkelingen in de eerste helft van het jaar zijn voor de meeste landen teleurstellend. Lage grondstofprijzen hebben niet alleen een drukkend effect op de export, maar in toenemende mate ook op de investeringen en de consumentenbestedingen. Bron: ABN AMRO 3

4 Mondiale productie Global PMI Wereldhandel zwakt af in het derde kwartaal % groei (joj) % groei (joj) % groei (joj) De mondiale industriële productie stel nog steeds teleur en de groei neemt af De groei van de productie in de VS zwakt af, terwijl de groei in de EU aantrekt De wereldhandel wil in 21 nog niet vlotten en de groei verdampt in K2 De nieuwe industriële orders stabiliseren in juli en zitten in een dalende trend 1% 1% % % -% -1% -1% Mondiale industriele productie LT-gemiddelde en de mondiale output volgt de trend in de nieuwe orders 2% 2% 1% 1% % % -% VS Europe LatAm Asia de werkgelegenheid blijft redelijk stabiel en schommelt rond de 1 punten. 2% 2% 1% 1% % % -% -1% -1% -2% -2% Wereldhandel LT-gemiddelde Wereldhandel groeit volgens ABN AMRO met in 21 en 6 in Bron: Thomson Reuters Datastream, CPB, CBS 4

5 Bedrijvigheid Griekenland ingestort, China onder druk Juli PMIs verwerkende industrie Wereld: VS % 1.%.% Japan % % 2.2% PMI output - juli (index, = ) Europa: % 2.3% Brazilie %.6.7.% % 4.1 Rusland % 2.2% % India. 3.8% PMI nieuwe orders - juli (index, = ) Output Eurozone: China % -3.2% 1 Cijfers gecorrigeerd voor seizoensinvloeden Nieuwe orders De PMI in Griekeland stort in en kwam met 3,2 punten uit op het laagste punt ooit. Ook de deelindicator op nieuwe orders daalde sterk. Door de aanhoudende zorgen over de Griekse economie en de kapitaalrestricties hadden veel industriële bedrijven het moeilijk om grond- en hulpstoffen in te kopen. De Nederlandse industrie vindt met een PMI van 6 punten aansluiting bij de top landen, ook wat betreft output en nieuwe orders. In China staat de industriële bedrijvigheid weer wat verder onder druk en daalde de index met 3,2% ten opzichte van juni. Het toont de afkoeling van de Chinese economie. Bron: Thomson Reuters Datastream, NEVI, Markit Economics

6 bijdrage in indexpntn van onderdelen PMI aan de wijziging van PMI totaal PMI - industrie (totaal) PMI industrie Nederland neemt in juli licht af PMI - werkgelegenheid PMI - nieuwe orders PMI - productie PMI - levertijden PMI - voorraad ingekocht materiaal PMI - Industrie (r.as) De PMI voor de verwerkende industrie is ten opzichte van juni slechts licht afgenomen. De index kwam uit op 6, en dat is,2 indexpunten lager dan de registratie in juni. De index staat daarmee 2 maanden op rij boven de neutrale grens van indexpunten. In juli nam voor de deelindex nieuwe orders het sterkst af, maar desondanks staat deze deelindex nog robuust op 6,3 punten, ruim boven de neutrale grens van. Ook de deelindexen voorraad ingekocht materiaal en werkgelegenheid zwakte licht af. 21 zal de boeken in gaan als een goed jaar, na het zwakke overgangsjaar 214. De export zal weer de aanjager zijn van groei voor de verwerkende industrie, met de zwakkere euro als katalysator. ABN AMRO gaat ervan uit dat de euro (tegen de dollar) dit jaar verder afzwakt (pariteit eind 21), om vervolgens in het voorjaar van 216 weer licht aan te trekken. De Purchasing Managers Index (PMI) van het NEVI is een verzamelingsindex gebaseerd op individuele indexen met de volgende zwaarte verdeling: nieuwe orders (,3), productie (,2), werkgelegenheid (,2), levertijden (,1), voorraad ingekocht materiaal (,1), met de levertijden index omgekeerd zodat de cijfers zich in een vergelijkbare richting bewegen. Bron: NEVI, Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO 6

7 Recente conjunctuurcijfers stemmen positief (zie voor meer achtergrond en analyse de Nederlandse Economie in Zicht op ABN AMRO Insights) 12% 8% 4% % -4% -8% -12% BBP Overheidsconsumptie Particuliere consumptie Investeringen Uitvoer Invoer % mutaties BBP -,4 1, 2,3 2,2 Particuliere consumptie -1,4, 1,8 1, Overheidsconsumptie,2,3 -,3, Investeringen -4, 3,, 4,1 Uitvoer 2,4 4, 4,4,4 Invoer 1,1 4, 4,2,9 Consumentenprijsindex 2, 1,,6 1,8 Lonen (part.) 1,3 1,1 1,3 1,7 niveaus Werkloosheid (% ber.bev. - CBS) 7,3 7,4 7, 6,6 Lopende rekening (% BBP) 11, 1,8 1,4 1, Saldo overheid (% BBP) -2,4-2,4-2, -1, - Het gaat alsmaar beter met de Nederlandse economie. Volgens herziene cijfers blijkt het BBP in het eerste kwartaal harder te zijn gegroeid dan gedacht. De cijfers voor het derde en vierde kwartaal van 214 zijn eveneens naar boven bijgesteld. Wij vinden dat de aanpassingen aanleiding vormen om de BBPramingen te verhogen. Ook de meest recente conjunctuurindicatoren rechtvaardigen volgens ons deze stap. - Ondernemers zien de toekomst met vertrouwen tegemoet. Gegeven de hoge bezettingsgraad zien zij weer reden om te investeren. Het herstel van de bedrijfsinvesteringen is het best zichtbaar in de woningbouw. Dankzij de hogere investeringen verbetert de situatie op de arbeidsmarkt. De daling van de werkloosheid en de grotere kansen op een baan stemmen consumenten positief. - Het optimisme van consumenten wordt nog eens versterkt door het aanhoudende herstel van de woningmarkt. De hogere binnenlandse vraag vormt de opmaat voor een stijging van de inflatie. De opleving van de economische activiteit zorgt bovendien voor extra belastinginkomsten. Omdat hier lagere aardgasbaten tegenover staan, blijft de afname van het begrotingstekort echter beperkt. Dit neemt niet weg dat de overheidsschuld voor het eerst sinds 27 weer daalt als percentage van het BBP. Bron: ABN AMRO (Nico Klene/Philip Bokeloh) 7

8 Vertrouwen buitenland geeft gemengd beeld Duitsland: Het ondernemersvertrouwen is volgens het Ifo is verbeterd in juli. Ook is het industriële vertrouwen gestabiliseerd in juli. Verenigd Koninkrijk: Het vertrouwen in het VK is in juli verbeterd, maar of daarmee de trend gekeerd is, blijft de vraag. De sterke pond druk de export. Verenigde Staten: Het sentiment in de VS is nog gunstig en de orders neme toe. Maar ook de VS wordt geplaagd door goedkopere import Duitsland - Industrial confidence (l.as) Duitsland - Business confidence (r.as) VK - Business confidence VK - Industrial confidence VS - Industrial confidence (l.as) VS - Business confidence (r.as) 4 Frankrijk: Goedkope euro en lage olieprijs blijken nog geen verlichting te brengen. Het vertrouwen is nog laag en industriële outputgroei is beperkt. Italië: Het algemene sentiment is nog goed, maar het industriële ondernemersvertrouwen zwakt sterk af in juli. België: Vertrouwen in België stijgt verder, maar een merendeel van de ondernemers blijkt nog negatief gestemd over de bedrijfsactiviteiten Frankrijk - Business confidence Frankrijk - Industrial confidence Italie - Industrial confidence (l.as) Italie - Business confidence (r.as) Belgie - Business confidence Belgie - Industrial confidence Bron: Thomson Reuters Datastream 8

9 Optimisme onder ondernemers blijft goed Veel vertrouwensindicatoren zijn in de zomermaanden verder verstevigd en het algemene sentiment onder ondernemers is goed. Het producentenvertrouwen en de PMI voor de verwerkende industrie staan nog steeds op een relatief hoog niveau en duiden erop dat de grondhouding onder ondernemers een wat betere basis krijgt. Beide indicatoren staan immers óf al geruime tijd in expansie óf op recordhoogte sinds lange tijd. Het oordeel over het economisch klimaat is echter nog niet in alle branches van de industrie positief. In de chemie en basismetaalindustrie is de stemming over het economisch klimaat licht negatief. De ontwikkeling van het economisch sentiment in deze branches kan deels terug worden geleidt naar de volatiliteit in de grondstofprijzen. Het oordeel in de meubelindustrie blijft vooralsnog hoog, mede dankzij de opleving in de huizenmarkt, de aantrekkende verhuisbewegingen en het toegenomen vertrouwen van consumenten. PMI - industrie Vertrouwen, oordeel economisch klimaat en sentiment 8 6 PMI Neutraal LT gem. = 1, Langetermijn gem. Niveau juli Oordeel economisch klimaat juni Consumentenvertrouwen Producentenvertrouwen Industrie vertrouwen Koopmoment duurz. goederen juli Economisch sentiment LT-gemiddelde saldo (%) ondernemers positief/negatief Ontwikkeling orderportefeuille (saldo (%) ondernemers positief/negatief) Verwachting toekomstig productie niveau Bron: CBS, NEVI, ABN AMRO 9

10 Industriële productie groeit verder Chemie Rubber-kunststof Basismetaal Metaalproducten Elektrotechnisch Elektrische apparaten Machines Transportmiddelen Meubels Legenda: Groei gemiddelde dagproductie industriële branches (in ). - = productie ontwikkeling - = 3-maands voortschr. gem. - = lange termijn gemiddelde De industriële productie in de Nederland houdt zijn stijgende lijn vast. In juni steeg de totale industriële productie met 3,6% op jaarbasis (incl. food). De groei van de totale productie wordt nog steeds gedempt door de afname van de productie in de tabaksindustrie (door de sluiting van sigarettenfabriek Philip Morris). Maar ook de chemische industrie en de textiel-, kleding- & lederindustrie laten nog teleurstellende productiecijfers zien. Hier speelt internationale concurrentiedruk een voorname rol. Daartegenover hebben de hout-, meubel- en transportmiddelenindustrie sterke meewind met dubbele groeicijfers. Voor de totale industrie (excl. food) gaat ABN AMRO uit van een groei van 3% in Bron: CBS, ABN AMRO

11 Omzetgroei industrie trekt eindelijk aan Chemie Rubber-kunststof Basismetaal Metaalproducten Machines Transportmiddelen Meubels Omzet totale industrie Totale omzet industrie Omzet binnenland Omzet buitenland Legenda: Groei totale omzet industriële branches (in ). - = productie ontwikkeling - = 3-maands voortschr. gem. - = lange termijn gemiddelde Er zijn voldoende indicatoren aan te wijzen die erop duiden dat het weer goed gaat in de industrie. Veel staan al boven hun lange termijn gemiddelde en een aantal heeft zelfs nieuwe records verbroken. De omzetontwikkeling binnen de industriële branches is eigenlijk de enige die tot mei onder de maat presteerde. In juni is de omzet binnen de industrie sterk aangetrokken, en ook de omzet uit het binnenland vindt weer aansluiting. Maar niet in elke branche gaat het alweer voor de wind. De omzetgroei in de metaalsector en de chemie zijn daar een voorbeeld van. De meubelindustrie is de grote uitschieter, met een acceleratie van de groei in 21. Met name ingegeven door de aantrekkende woningmarkt. 11 Bron: CBS, ABN AMRO

12 Bezettingsgraad neemt licht toe in K3 PMI bezettingsgraad stijgt door Bezettingsgraad per branche Elektrotechnisch Basismetaal Transportmiddelen Rubber/kunststof Chemie Metaalproducten Machines INDUSTRIE, totaal Meubels Elektrische apparaten PMI Bezettingsgraad LT-gemiddelde 3 mnds voortschr. gem Bezettingsgraad K3 (in %) Bezettingsgraad K2 (in %) De bezettingsgraad in de industrie (volgens het CBS) staat in het derde kwartaal op 82,3% en dat is een verbetering van,%-punt ten opzichte van voorgaand kwartaal. De PMI index voor de bezettingsgraad is een weergave van de situatie bij 3 (voornamelijk) grote industriële bedrijven in Nederland. Deze index nam in juli weer toe met 1,2 indexpunten naar 6 en dit duidt op verdere uitbreidingen in de bezettingsgraad. De bezettingsgraad van de totale industrie volgt de ontwikkeling van de Nederlandse economie nauwgezet. In de basismetaalindustrie zwakte de bezettingsgraad af met,7 indexpunten. Een dergelijke afzwakking vond ook plaats in de machineindustrie en de meubelindustrie. In de overige branches van de industrie nam de bezettingsgraad verder toe, met de sterkste toename in de elektrotechnische industrie. 12 Bron: Thomson Reuters Datastream, NEVI, Markit Economics

13 uitzenduren in % PMI werkgelegenheid (> = expansie) Arbeidsmarkt industrie blijft verbeteren Vacature-indicator trekt weer aan 3 (max. is 3 en min is -3) 2 ondernemers Uitzenduren industrie nemen toe Totaal Industrie Bouwnijverheid ondernemers pessimistisch Commerciële dienstverlening Uitzenduren industrie (l.as, ) PMI-werkgelegenheid (r.as) De vacature-indicator is in juli licht toegenomen en staat nu 1 maanden op het optimistische gebied. Ondernemers zijn daarmee nog steeds positief over de vacature-ontwikkeling. In de bouwsector is de indicator iets afgevlakt, terwijl het sentiment over de vacatures onder ondernemers in de industrie en dienstensector is verbeterd. De PMI voor de werkgelegenheid kwam in juli uit op,8, een lichte afname van,4 indexpunten ten opzichte van juni. Het aantal uitzenduren in de industriële sector nam weer toe in periode 7, maar de piek uit periode werd lang niet gehaald. Met de toename van de productie en het aantal orders in de industrie, leeft de arbeidsmarkt ook op. Maar dit uit zich nog niet direct in een toename van het aantal vaste contracten. De groei van het aantal uitzenduren in de industrie heeft vooral betrekking op productiebanen, maar ook het aantal logistieke banen groeit. Het uitbouwen van de flexibele schil is voor veel ondernemers in de industrie belangrijk. Door het nog onzekere economisch klimaat willen ondernemers de risico s beperken en daardoor neemt het aantal tijdelijke contracten voor flexwerkers toe. Het is eveneens een manier voor sommige ondernemers om aan piekvraag te kunnen voldoen. 13 Bron: CBS, ABU, NEVI, Markit Economics

14 aantal aantal bedrijven Faillissementen industrie blijft laag 12 Industrie, totaal (juli 21): - maandbasis: -39% jaarbasis: -39% - jan. t/m juli 21 (joj): -33% Overig 1 8 Meubelindustrie Overige transportmiddelenind. 8 6 Transportmiddelenindustrie Machine-industrie 6 Elektrische apparatenindustrie 4 Elektrotechnische industrie 4 Metaalproductenindustrie Basismetaalindustrie Rubber- en kunststofindustrie Chemische industrie Voedingsmiddelenindustrie Totaal faillissementen industrie Aantal faillissementen in de industrie daalt weer scherp In juli zijn 2 industriële bedrijven failliet gegaan, 16 minder dan een maand geleden. Op maandbasis betekent dit een afname van 39% en ten opzichte van juli 214 is dit ook een daling van 39%. Het totaal aantal industriële bedrijven dat failliet is gegaan tot dusver in 21 is 247, en dit is 33% minder dan in dezelfde periode vorig jaar. Hoog 12 mnds voortschr. gem. (faillissementen) Lange termijn gemiddelde Laag Met slechts 2 failliete bedrijven blijft het aantal faillissementen op een laag niveau. Tot en met juli 21 is de daling in het totaal aantal faillissementen in Nederland (over alle sectoren) 2% op jaarbasis. Voor heel 21 gaat ABN AMRO uit van een verdere daling van het aantal faillissementen en naar verwachting zal het aantal in 21 dalen met 1-1% op jaarbasis. 14 Bron: CBS

15 Nervositeit en valuta treffen grondstofprijzen hard Negatief marktsentiment, olieproductie op recordhoogte en tegenvallende vraag hebben olieprijzen gedrukt De koperprijs is ten prooi gevallen aan zwak markt sentiment. Vanuit fundamenteel oogpunt is de markt nog gunstig. 6,7 6, 6,3 6,1,9,7,,3 Crude Oil-Brent (USD/bbl) 4 1-jan-1 1-apr-1 1-jul-1 LME-Copper (Grade A, USD/Mt) Kunststofprijzen volgen de neerwaartse lijn in olie, maar de verliezen in PET en PVC vallen dit jaar nog mee Overaanbod en hoge exporten uit China voeren de druk op. Aluminium prijs heeft het daardoor zwaar te verduren. 2, 1,9 1,8 1,7 1,6 Kunststof & olieprijs (index) Polystyrene 9 PVC PET Olie 8 1-jan-1 1-apr-1 1-jul-1 LME-Aluminium (99.7%, USD/Mt) De voorraden zijn nog steeds voldoende vanwege de milde winter zijn en dat zet druk op gasprijzen in de VS en Europa jan-1 1-apr-1 1-jul-1 Het mondiale staalaanbod is ruim voldoende en dit brengt prijsdruk. De vraag is nog zwak, m.n. uit de bouw EU/NL aardgasprijs (TTF, Euro/KwH) Mondiale staalprijs (HRC, USD/t),1 1-jan-1 1-apr-1 1-jul-1 1, 1-jan-1 1-apr-1 1-jul jan-1 1-apr-1 1-jul-1 1 Bron: Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO

16 Annex: oordeel industriële ondernemers naar regio s Bezettingsgraad - Kwartaal 2: 81,8% > 81,8% = 81,8% < 81,8% kwartaal 2: 8,% 81,4% 8,2% 81,7% 81,2% 8,1% 81,% 82,9% 8,1% 83,7% 81,9% Bezettingsgraad - Kwartaal 3: 82,3% > 83% tussen 83 en 82% < 82% 8,% 81,1% 83,% 83,9% 84,1% 8,3% 81,1% 81,8% 79,3% 82,% 8,6% 82,9% Economisch klimaat NL (industrie) (saldo pos./neg. ondernemers) > % tussen 1-% tussen min 1 en min % < -% - april: 8,% - mei: 3,2% mei: 9,2% 1,4%,9% 3,6% -1,4% -,6 8,1% 6,1%,4%,6% 1,1% Economisch klimaat NL (industrie) (saldo pos./neg. ondernemers) > % tussen 1-% tussen min 1 en min % < -% - juli: 3,4% - juni: 3,9% 9,1%,4% 1,%,4% -,% 2,2 2,1%,8% 1,3% 4,7%,4%,7% mei: Personeelssterkte NL (industrie) (saldo pos./neg. ondernemers) > % -6,1% tussen 1-% -13,1% tussen min 1 en min % < -% -14,% -17,2% - april: -2,6% - mei: -3,% 1,6% -1,% 3,1% -3,1% -2,8% 1,7% 2,4% Personeelssterkte NL (industrie) (saldo pos./neg. ondernemers) > % tussen 1-% tussen min 1 en min % < -% - juli: -1,7% - juni: -3,3% -,9% -3,1% -1,7% 6,1% -7,7% 8,7% -,9% -,8% -,7% 3,6% -2,6% -14,1% 77,7% 1,%,% Bron: CBS Bron: CBS Totale orderpositie (industrie) (saldo pos./neg. ondernemers) > % tussen 1-% tussen min 1 en min % < -% -3,8% -3,9% -6,%,1% Totale buitenlandse orderpositie (industrie) (saldo pos./neg. ondernemers) > % tussen 1-% tussen min 1 en min % < -% -9,7% -,7% -1,1% 1,% Orders in maanden werk NL (industrie) > maanden 4- maanden 3-4 maanden 2-3 maanden -2 maanden 2,6 3, 3,1 3,8 - juli: -3,6% - juni: -,3% 4,2% -,3% - juli: -2,6% - juni: -4,1% 3,2% 9,1% -4,8% mei: -,9% mei: -,4% 1,% mei: Totale orderpositie (industrie) Totale buitenlandse orderpositie (industrie) 1,4% 1,7% Orders in maanden werk NL (industrie) 4,6 4,3 3,1 2,8, (saldo pos./neg. ondernemers) > % tussen 1-% tussen min 1 en min % < -% - april: -7,7% - mei: -,7% -3,% -7,8% 2,1% -8,3%,3% -6,3% -18,6% -8,% -3,3% -,% -,3% -,9% (saldo pos./neg. ondernemers) > % tussen 1-% tussen min 1 en min % < -% - april: -4,2% - mei: -2,7% -1,2% -4,4% 7,3% -6,8% 2,% -,3% 1,4% -9,6% -1,1% -4,7% -6,6% -,9% > maanden 4- maanden 3-4 maanden 2-3 maanden -2 maanden 4,7 2,6 4,3 3, 3, 2,6, 3, 3,8 3,3 3,8,4-4,8% -7,2% -4,2% -11,4% -,% -,2% 3,2 3,7 3,2 - juli: 3,9 maanden - juni: 3,7 maanden - april: 3,7 maanden - mei: 3,7 maanden 16 Bron: CBS

17 Overige informatie & disclaimer Voor meer informatie over deze sector, neem contact op met: Casper Burgering Senior sector econoom Industrie & industriële metalen ABN AMRO tel: casper.burgering@nl.abnamro.com ABN AMRO op internet Disclaimer: Copyright 21 ABN AMRO and affiliated companies ( ABN AMRO ), Gustav Mahlerlaan 1, 182 PP Amsterdam / PO Box 283, 1 EA Amsterdam, The Netherlands. All right reserved. This material is provided to you for information purposes only. Before investing in any product of ABN AMRO Bank NV, you should inform yourself about various consequences that you may encounter under the laws of your country. ABN AMRO Bank NV has taken all reasonable care to ensure that the information contained in this document is correct but does not accept liability for any misprints. ABN AMRO Bank NV reserves the right to make amendments to this material. This material which is subject to change without notice is provided for informational purposes and should not be construed as a solicitation or offer to buy or sell any securities or related financial instruments. While ABN AMRO makes reasonable efforts to obtain information from sources, which it believes to be reliable, ABN AMRO makes no representation or warranty of any kind, either express or implied as to the accuracy, reliability, up-to-dateness or completeness of the information contained herein. Nothing herein constitutes an investment, legal, tax or other advice nor is it to be relied on in any investment or decision. Certain services and products are subject to legal restrictions and therefore may not be available for residents of certain countries. You should obtain relevant and specific professional advice before making any investment decision. The past performance is not necessarily a guide to the future result of an investment. The value of investments may go up or down due to various factors including but not limited to changes in rates of foreign exchange and investors may not get back the amount invested. ABN AMRO disclaims any responsibility and liability whatsoever in this respect. 17