2011 nummer 1 voorjaar

Transcriptie

1 2011 nummer 1 voorjaar Thema: END-USERMARKETING

2 Thema Jaarverslag 2010 verbonden DOOR end-usermarketing (1) txtures 1 - voorjaar 2011 Koninklijke Ten Cate nv (TenCate) is een inter - nationaal opererende onderneming die textieltechnologie combineert met chemische processen bij de ontwikkeling en productie van functionele materialen. Rond deze technologische basis zijn of worden winstgevende toepassingen (product-markt-technologiecombinaties) geformeerd, die gericht zijn op groeimarkten. De materialen van TenCate worden hoofdzakelijk toegepast voor persoonlijke veiligheid en bescherming van de leef- en werkomgeving; modernisering van leger-, brandweer- en politieuitrusting; lucht- en ruimtevaart (verlaging brandstofkosten door lichtere materialen); watermanagement, infrastructuur en zorg voor het milieu; industriële toepassingen. TenCate profileert zich als ontwikkelaar en producent van materialen, modules en systemen met onderscheidende eigenschappen. Hierbij hanteert TenCate een waardeketenmodel dat erop is gericht onderscheidende posities in te nemen door technologische innovatie, kostenleiderschap, productdifferentiatie en end-usermarketing. In de voorjaarseditie van txtures in 2011 staat de hoeksteen end-usermarketing centraal. Connected door endusermarketing Thema van het Jaarverslag 2010 van TenCate, dat 22 maart verschijnt, is Connected door end-usermarketing. Marketing die is gericht op de eindgebruiker is een van de vier hoekstenen van het TenCate businessmodel, dat ruim tien jaar geleden binnen de onderneming is geïntroduceerd. In het jaarverslag en in deze editie van txtures wordt deze hoeksteen nader uitgelicht. Foto voorzijde: Productie van composietmaterialen bij TenCate Advanced Armour in Vissenbjerg (Denemarken) Het strategische kader van TenCate is gestoeld op vier hoekstenen: end-usermarketing, productdifferentiatie, kostenleiderschap en technologische innovatie. Het vertalen van klantbehoeften in systeemoplossingen is een van de uitgangspunten van end-usermarketing. Daarnaast vervult co-creatie (het samen met de klant realiseren van geïntegreerde systemen) een steeds grotere rol van betekenis. TenCate ontwikkelt en produceert materialen met uiteenlopende eigenschappen. De ach ter liggende technologieën, processen, patenten, recepturen et cetera vormen de bindende factor. In toenemende mate maken TenCate materialen deel uit van geïntegreerde systemen, waarin materialen of technologieën worden gecombineerd. 2 txtures nummer 1 voorjaar

3 Behoeftes van eindgebruikers In de afgelopen jaren is het zwaartepunt binnen het commerciële proces geleidelijk verschoven van de directe klant, zoals distributeurs, installateurs en ontwerpers, naar vertaling van de concrete behoeftes van eindgebruikers. Deze behoeftes vinden vaak hun oorsprong in weten regelgeving, standaarden en normeringen. TenCate richt zich op toepassingen waarbij voor de gebruikte materialen strikte normeringen gelden. Wat betreft de geldende standaarden zijn markten veelal van overheidswege gereguleerd. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om milieuwetgeving of arbeidswetgeving. Een van de belangrijkste normeringen geldt op het gebied van veiligheid en bescherming. Als het gaat om offertes en inschrijvingen voor aanbestedingen moeten materialen in de meeste gevallen voldoen aan strikte specificaties. De overgang naar een meer marktgerichte organisatie heeft ook tot gevolg gehad dat de nadruk steeds meer is komen te liggen op de toegevoegde waarde van de omzet. Vervolg op pagina 4 3

4 Thema Jaarverslag 2010 verbonden DOOR end-usermarketing (1) Vervolg van pagina 3 Toegevoegde waarde is eveneens van belang om controle te kunnen hebben binnen de waardeketen. Interne samenwerking Het gevolg van deze strategie is een groeiende interne samenwerking op technologisch en commercieel gebied. TenCate spreekt van product-markt-technologiecombinaties. Door intern samen te werken en vooral op technologisch gebied kennis te mobiliseren en combineren, kunnen telkens nieuwe, klantgerichte oplossingen worden gerealiseerd. Voorbeelden hiervan zijn het driedimensionaal weven van kunstgrassystemen en de succesvolle introductie van TenCate Tecasafe Plus in de Amerikaanse industriële markt en van TenCate Defender M in de Europese defensie- en politiemarkt. De meer oplossingsgerichte aanpak betekent ook een verdere optimalisatie van de marketing- en verkoopactiviteiten. Het resellersnetwerk van agenten en dealers wordt in toenemende mate vervangen door gespecialiseerde verkopers en productspecialisten. Verbondenheid met de waardeketen Verbondenheid met de markt betekent ver bondenheid met de gehele waardeketen, zowel voor upstream- als downstreamactiviteiten. TenCate opereert steeds meer in netwerken binnen de waardeketen. Hieruit ontstaan samenwerkingsverbanden met onder meer OEM s (original equipment manufacturers), kennisinstellingen, technologiepartners, toeleveranciers, overheden, internationaal opererende en gespecialiseerde ondernemingen op het gebied van watermanagement en milieu, specialisten in de verwerking van composietmaterialen en bedrijven die kunstgrasconcepten vermarkten. Door deze externe gerichtheid en bereidheid tot samenwerken beoogt TenCate op technologisch gebied voorop te blijven lopen. Dat is een waarborg om ook op lange termijn oplossingen te kunnen bieden. In het Jaarverslag 2010 van TenCate, met als thema Connected door end-usermarketing, wordt deze hoeksteen van het TenCate businessmodel nader belicht Door interne samenwerking en mobilisering van technologische kennis kunnen oplossingen worden gerealiseerd Binnen TenCate heeft een verschuiving plaatsgevonden naar een meer marktgerichte organisatie, gekenmerkt door een oplossingsgerichte aanpak royal@tencate.com De waardeketen en de positie daarin van TenCate 4 txtures nummer 1 voorjaar

5 TenCate Protective Fabrics richt zich onder meer op het marktsegment industriële veiligheid. Beschermende weefsels van TenCate combineren bescherming, lange levensduur, comfort en betaalbaarheid. 5

6 Thema Jaarverslag 2010 verbonden DOOR end-usermarketing (2) 6 txtures nummer 1 voorjaar

7 De eindgebruiker centraal Door goed te luisteren naar de wat de klant of eindgebruiker wil, kan een bedrijf de oplossing voor zijn probleem aandragen. In het gesprek met de eindgebruiker ontstaan ideeën en wordt de aanzet gegeven tot innovatie en productontwikkeling. De eindgebruiker ziet TenCate steeds meer als probleemoplosser. TenCate ontwikkelt en produceert oplossingsgerichte concepten (materialen, modules en systemen). De strategie is erop gericht klanten door middel van end-usermarketing bewust te maken van deze concepten en de voordelen ervan. Om te weten wat de eindgebruikers beweegt en welke specificaties, kwaliteits- en functionele eisen zij stellen aan materialen en systemen wil TenCate met hen connected (verbonden) zijn. Op die manier wordt geprobeerd invloed uit te oefenen op productspecificaties en klantenwensen. Uiteindelijk gaat het erom dat de eindgebruiker materialen van TenCate vraagt door het product bij de juiste personen of instanties te specificeren (spec selling) of normeren. Probleemoplosser End-usermarketing een van de hoekstenen van het TenCate businessmodel laat zich volgens CEO en bestuursvoorzitter Loek de Vries van TenCate vanuit twee perspectieven bekijken: de directe klanten van het bedrijf en de eindklant. Binnen de industrie bedoelt men met endusermarketing in het algemeen business-to-businessmarketing. End-usermarketing is: proberen te begrijpen wat de eindmarkt wil. Om de waardeketen te kunnen managen en controleren, moet duidelijk zijn wat de klant achter de markt is en welk doel hij heeft. Een bedrijf moet die dingen doen, zoals product- en technologische innovatie, waar de eindgebruiker iets aan heeft. 7

8 Thema Jaarverslag 2010 verbonden DOOR end-usermarketing (2) TenCate plaatst de eindgebruiker centraal in het denken en handelen. Zo probeert TenCate de onderneming onder diens aandacht te brengen, opdat de eindgebruiker TenCate ziet als degene die de mogelijke oplossing voor zijn probleem levert. De klant is dan bereid zijn problemen met ons te delen, zodat TenCate oplossingen kan aandragen om die problemen weg te nemen. Door deze end-usermarketing profileert TenCate zichzelf als solution provider. Specificaties Een ander element van end-usermarketing is spec selling: het verkopen van specificaties. Die aanpak past bij de geïntegreerde systeembenadering die TenCate nastreeft. Ook hierbij staan klantenwensen centraal. Uitgaande van een bestaand product of een bestaand systeem wil TenCate dat klanten haar materialen voorschrijven in het eindproduct. De directe klant gebruikt TenCate materiaal en plaatst dat in een groter systeem. Een voorbeeld daarvan is de toepassing van TenCate composietmateriaal in vliegtuigtypen van Airbus en Boeing. Een tweede voorbeeld is vlamvertragend weefsel. Het Amerikaanse leger weet dat TenCate in de VS leidend is in brandwerende kleding. Tot 2005 had men problemen met de vlamvertragendheid van soldatenuniformen. Er kwam een uitnodiging om te komen praten met de legerleiding, de eindmarkt. De vraag was: Kan TenCate een textielsubstraat maken dat niet al na 20 seconden vlam vat? Het resultaat was TenCate Defender M. Wij werken nu alweer vijf jaar samen. TenCate besteedt een deel van de productie en het bedrukken met camouflageprint van dit weefsel uit (outsourcing). Hiervoor is gekozen vanwege de grote vraag, het anticyclisch karakter van legeropdrachten en omdat niet bekend is hoe lang de vraag aanhoudt. Tegelijkertijd werken de afdelingen R&D in Nederland en de VS aan productdifferentiatie (gewichtsklassen, kleuren, strech- en andere weefsels et cetera) en andere applicaties, zoals voor oproerpolitie, industrie, brandweer en bosbrandbestrijding (marktdifferentiatie). Complementaire elementen Een derde voorbeeld is TenCate GeoDetect. TenCate is onvoldoende bekend met sensortechnologie, maar door goed te luisteren naar de klant die een dijk wil met een early warning-systeem ontstaan ideeën ten aanzien van complementaire elementen die worden toegevoegd aan een TenCate product. Dat is kruisbestuiving of beter kruispuntbestuiving: op het kruispunt van functionaliteiten en applicaties. Omdat eindklanten hun problemen met ons delen, worden ideeën gegenereerd. Dat geldt ook bij de activiteiten van TenCate downstream en upstream in de keten. Die ideeën zijn een aanzet om nieuwe functionaliteiten en patenten te genereren. TenCate is daardoor in een stroomversnelling geraakt. We beschikken over de meeste patenten van alle textielbedrijven wereldwijd. Ook patenten kunnen we nog meer outsourcen. Slimme marketing Een ander voorbeeld van end-usermarketing betreft de naam Ten Cate Technical Fabrics bv, die jaren geleden verbonden is aan een eindproduct: een tent. Met deze slimme marketing veronderstelt de klant dat een eindproduct met onze materialen een TenCate product is. De eindklant, in dit geval de kampeerder, vraagt hierdoor bij de dealer om een tent van TenCate. Bij joint labelling, een promotieinstrument voor eindmarkten, worden twee verschillende, onafhankelijke merken aan één product gehangen. 8 txtures nummer 1 voorjaar

9 Toevoeging van de naam TenCate is dan een soort kwaliteitsgarantie voor de klant en levert voor beide merken extra attentiewaarde op. Branding End-usermarketing kan ook het vermarkten zijn van een brand, een merk. Het merk TenCate vertegenwoordigt de identiteit van de onderneming. TenCate voert sinds 2005 een industrieel merkenbeleid op basis van een overkoepelende merkenarchitectuur. Het merkenbeleid is gericht op end-usermarketing en verbonden met de hoeksteen productdifferentiatie. Als het beeld van TenCate positief is innovatief, technologisch gedreven, solution provider krijg je feedback terug van klanten. Het betekent bijvoorbeeld dat de klant tegen zijn leverancier zegt: Je moet de materialen van TenCate nemen. De kracht van het corporate merk TenCate is dat we bij end-usermarketing altijd tegen andere TenCate markten kunnen leunen. TenCate materialen worden bijvoorbeeld toegepast in satellieten. Daar hangt het merk, de brand TenCate aan. Dat geeft de klant en eindmarkt vertrouwen: De eindgebruiker concludeert: Dan zullen de andere materialen ook zo goed zijn. Het is belangrijker dat wij in onze brochures voornamelijk eindproducten kunnen laten zien dan uitsluitend de materialen die we maken. Met eindproducten kan de onderneming zich in eindmarkten manifesteren. Wisselwerking End-usermarketing kan dus leiden tot innovatie en er is een wisselwerking met productdifferentiatie en technologische innovatie twee andere hoekstenen van het TenCate businessmodel. Bij productontwikkeling moet duidelijk zijn voor welke markt die producten bestemd zijn en wat de klant ermee gaat doen. Door in gesprek te gaan met de eindklant wordt productdifferentiatie gevoed. Bovendien is er een relatie met kostenleiderschap, de vierde hoeksteen. Wat betekent deze technologische innovatie voor de productiekosten? Kunnen die hiermee naar beneden worden gebracht? Door een nieuw product te ontwikkelen waar de eindmarkt om vraagt (spec selling) maar tegen lagere kosten creëer je product champions, zoals TenCate Tecasafe Plus en de TenCate Tapeslide XP Blade. Dat kan ook een betere en goedkopere variant zijn van een product van een concurrent. Dat is ondernemen: het out-of-the-boxdenken en ieder probleem zien als een uitdaging. TenCate profileert zich bij de eindgebruiker als degene die de mogelijke oplossing voor zijn probleem kan leveren Bij spec selling als onderdeel van de geïntegreerde systeembenadering staan klantenwensen centraal Kracht van het corporate merk TenCate is dat het de klant en eindmarkt vertrouwen geeft in betrouwbaarheid en kwaliteit De naam Ten Cate Technical Fabrics bv is jaren geleden verbonden aan een eindproduct: een tent. De klant is hierdoor bij de dealer steeds vaker om een tent van TenCate gaan vragen. 9

10 Technologische innovatie Slotconferentie DigiTex-project De toekomst van textiel In het kader van het Europese DigiTex-project ontwikkelt TenCate exclusieve toepassingen voor innovatieve digitale finish processen. Hiervoor werkt TenCate samen met partners aan nieuwe productiemethodes en betrouwbare digitale processen. De resultaten werden gepresenteerd op de slotconferentie over de toekomst van digitale veredeling voor de Europese textiel industrie. Conclusie: digitale inkjettechnologie zal de wereld van de textiel fundamenteel veranderen. Bij DigiTex is sprake van een innovatieve doorbraak. Digitaal printen en finishen biedt technologische voordelen. Met digitale inkjettechnologie kunnen nieuwe producten met nieuwe functionaliteiten worden geproduceerd. De binnen het Digitex-project geteste, nieuwe functionaliteiten betreffen antibacteriële behandelingen, enkelzijdige hydrofobe functies, systemen voor gecontroleerde afgifte en speciale chroomfunctionaliteiten. Ook zijn forse besparingen mogelijk op water, energie en chemicaliën. Tijdens de slotconferentie op 2 en 3 december 2010 in Bergamo en Grassobio (Italië) werden de resultaten van het DigiTex-project gepresenteerd. Kennisfundament In het DigiTex-project is het kennisfundament gelegd voor digitale veredeling binnen TenCate, vertelt Alfons Wegdam (strategic & engineering director Xennia Technology). TenCate heeft uiteraard ook, buiten het project om, via Xennia de nodige kennis ontwikkeld. Eerst zijn computergestuurde conceptstudies gemaakt. In de praktijk met werkende procesmodellen zijn vervolgens de uitvoerbaarheid van digitaal veredelen en van nieuwe functionaliteiten aangetoond. Het gaat om product- en om procesgerelateerde toepassingen, zoals antibacteriële behandelingen, gecontroleerde afgifte van stoffen, verven en coaten. In dergelijke gesubsidieerde projecten mogen die werkende procesmodellen geen concreet product opleveren, maar je kunt met een proces wel laten zien hoe je het toekomstige product maakt en welke kennis je in huis hebt. De volgende stap is om de productie daadwerkelijk uit te voeren. Ingrediënten Alle ingrediënten zijn nu aanwezig om de opgedane kennis binnen de industriële omgeving van TenCate om te zetten in een productiemiddel en een eerste product. Concreet: een kant-en-klare machine en een hierop digitaal veredeld weefsel. TenCate Advanced Textiles is vergevorderd in het proces om in Nijverdal tot de installatie van een machine over te gaan. Eerst vindt afstemming plaats over de exacte specificaties. Daarna zal het pilot process worden gestart. Als dat goed verloopt, kunnen de eerste proefproducten in de markt worden gezet. Een voorbeeld is zonweringdoek met uv-coating en een kleurenprint. Resultaten Machinebouwer Reggiani Macchine demonstreerde haar resultaten op 3 december in 10 txtures nummer 1 voorjaar

11 Alfons Wegdam, strategic & engineering director Xennia Technology een industriële omgeving in haar vestiging in Bergamo. Zo veel werd duidelijk: digitale inkjettechnologie zal de wereld van de textiel fundamenteel veranderen. De technologie legt een belangrijk fundament onder de toekomstige, duurzame productie. Ze biedt meer flexibiliteit in het productieproces, zorgt voor een hoger kwaliteitsniveau van producten, verkort machine-runs (looptijden) en verhoogt het niveau van automatisering. Ook wordt mass customization mogelijk (het klantspecifiek vervaardigen van grote volumes). Tegelijkertijd wordt de basis gelegd voor nieuwe businessmodellen en is sprake van grote kostenefficiency. De betrouwbaarheid van productieprocessen is verhoogd, zoals door monitoring van substraatinstabiliteit en weefselvervorming, controle op de kwaliteit van substraatinvoer en monitoring van printkoppen. Met digitale inkjettechnologie kunnen nieuwe producten met nieuwe functionaliteiten worden geproduceerd en kan worden bespaard op water, energie en chemicaliën De technologie maakt mass customization mogelijk, legt de basis voor nieuwe businessmodellen en levert kostenefficiency op In het DigiTex-project zijn tevens nieuwe oplossingen ontwikkeld voor meer duurzame processen en een toenemende zorg voor het milieu Schematische weergave van het digitale textielveredelingsproces TEXTILE FINISHING PROCESS dust cleaning unit textile finisher UV IR conventional dryer printing blanket 11

12 Technologische innovatie TENCATE PARTNER IN INNOVATIEROUTE TWENTE Sterk in materiaaltechnologie TenCate is partner in de Innovatieroute Twente, een samenwerkingsverband van overheid (provincie Overijssel en Regio Twente), ondernemingen, onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Deze 4 O s zijn vertegenwoordigd in het Innovatieplatform Twente (IPT). Hoofddoel is via innovatieprojecten de Twentse economie duurzaam te versterken en de werkgelegenheid te bevorderen. De Innovatieroute bestaat inmiddels uit 50 projecten met in totaal 200 miljoen aan investeringen. Er zijn vijf clusters gedefinieerd: Voeding, Technologie & Gezondheid, Materialen & Hightechsystemen, Veiligheid & Technologie en de Bouw. TenCate participeert in het cluster Materialen & Hightechsystemen (zie ook blz 15 ). Er wordt ingezet op kwalitatief goede projecten, gelet op het teruglopende budget van overheden om innovatie te stimuleren. Kracht van de regio De vijf kansrijke economische concentratiegebieden sluiten aan bij de kracht van de regio. Binnen deze gebieden zijn veel kleine en middelgrote ondernemingen actief en is veel kennis aanwezig. Materiaaltechnologie is sterk in Twente, zoals zichtbaar is bij TenCate, vertellen Pieter Dillingh en Ron Nuwenhof. Zij zijn respectievelijk programmadirecteur van het IPT en clustermanager Technology binnen het onderdeel Ontwikkeling & Innovatie van Oost NV, de Ontwikkelingsmaatschappij voor Oost-Nederland. De traditioneel sterke bouwsector in Twente zou met die nieuwe materialen tot een innovatiepijler kunnen uitgroeien. Bestuursvoorzitter Loek de Vries van TenCate zei zes jaar geleden al: Men moet gaan zitten in de combinatie van markt en technologie. Hij krijgt opnieuw gelijk. Het is ook een bewijs dat we met de goede dingen bezig zijn, Blijven investeren Het is inmiddels een gevleugelde uitspraak van SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan: Wie zegt dat kennis duur is, weet niet wat domheid kost. De overheid moet blijven investeren in onderwijs en onderzoek, wil Nederland als 12 txtures nummer 1 voorjaar

13 TenCate is sterk in materiaaltechnologie en advanced materials. TenCate Space & Aerospace Composites ontwikkelt en produceert composieten en systemen voor de lucht- en ruimtevaart. Op de foto TenCate collega s in Nijverdal: van links naar rechts Stefan Wesselink (operator), Jan Raamsman (afdelingshoofd weverij), Murtaza Buran (operator), Rob Boogert (plant manager) en Alex Flamand (operator). kenniseconomie (weer) meetellen. En de ambitie is er. Ron Nuwenhof en Pieter Dillingh zijn het daar hartgrondig met eens. Innovatieprogramma s moet je in leven houden. Daarbij is het ook belangrijk als regio Twente vanuit breder perspectief te kijken naar wat er gebeurt in bijvoorbeeld de regio Eindhoven. Dat de subsidies teruglopen is vervelend, maar heeft één voordeel. Minder geld werkt louterend. Je wordt gedwongen je meer te concentreren op de inhoud. Dat geldt ook voor de bestaande netwerken. Zo hebben Oost NV, het IPT en het Kennispark Twente de banden eerder al aangehaald en werken zij met meer focus aan businessgedreven projecten. Door deze netwerken goed te verbinden, zijn we completer en vollediger in onze dienstverlening. Dat komt de inhoud van de projecten alleen maar ten goede. Die moeten dan wel eerst goed wortelen. Daar werken wij hard aan. Meerwaarde De diverse projecten waarbij TenCate betrokken is, voegen waarde toe aan materialen. Binnen de keten is TenCate uiteraard goed bekend met de daarin opererende bedrijven, maar in de keten over stijgende projectaanpak zit onze meerwaarde, licht Ron Nuwenhof toe. Vaak worden omvangrijke consortia gebouwd van (MKB-)ondernemingen, onderzoeksinstellingen en onderwijs dus meerdere O s waarbij wij de partijen bij elkaar brengen en een stuwende rol vervullen. De sturende rol in de projectfinanciering en het procesmanagement wordt door TenCate erg gewaardeerd. De kracht van TenCate in de innovatieprojecten is de open mind en verbindende rol die zij vervult ten aanzien van andere bedrijven. TenCate is in de regio een echte trekker. En juist aan dergelijke bedrijven hebben regio s enorme behoefte. Mijn motto is: Als je niet kunt delen, kun je ook niet vermenig vuldigen. Deze spreuk is TenCate op het lijf geschreven. De ver schillende co-creaties zijn daarvan het bewijs. Bezorgd De Rekenkamer Oost-Nederland toonde zich vorig jaar bezorgd over de wijze waarop de subsidies worden ingezet. Ook zou sprake zijn van gebrekkige sturing en beperkte informatievoorziening over de voortgang en effecten. Volgens Pieter Dillingh is die zorg onterecht. Het is wel degelijk bekend waaraan geld is besteed en dat dit doelgericht is gebeurd. Elke euro kan worden getraceerd. Het Inno va tie platform zelf speelt als programmabureau geen formele rol in het verstrekken van middelen. Wij geven advies aan de organisatie die de subsidie verstrekt. De effecten van innovatie worden vaak na lange tijd bereikt of zijn pas na jaren meetbaar, benadrukken ze. Bij dergelijke langetermijnprojecten kun je niet al na een half jaar vaststellen of het werkt. Je investeert in dat wat je concurrentiepositie kan versterken. Wij halen onze legitimiteit uit het feit dat een project zich bewijst. Daar moet je 15 tot 20 jaar voor nemen, pas dan zie je het rendement. We geloven er heilig in dat we gaan scoren. TenCate participeert binnen de Innovatieroute Twente in het cluster Materialen & Hightechsystemen De kracht van TenCate in innovatieprojecten is de open mind en verbindende rol ten aanzien van andere bedrijven Teruglopen van subsidies dwingt partijen zich te concentreren op de inhoud van projecten

14 Innovatie TenCate technology roadmaps basis voor ontwikkelprojecten Open innovatie TenCate is vaak initiatiefnemer en partner in open innovatie en co-creatie. Intern, regionaal en nationaal speelt de onderneming een belangrijke rol in innovatie- en ontwikkelingsprojecten. De realisatie van een open innovatiecentrum voor advanced materials op eigen locatie in Nijverdal is nabij. Basis voor elke ontwikkeling binnen TenCate zijn de TenCate technology roadmaps. Technologische innovatie is hoeksteen van het TenCate businessmodel. Naast de eigen, interne ( gesloten ) innovatie werkt TenCate met partners in de waardeketen aan keteninnovatie en met derden in open innovatieprojecten. TenCate is daarbij veelal initiatiefnemer. TAPAS en TPRC zijn voorbeelden van keteninnovatie. Een voorbeeld van open innovatie is het Open Innovatiecentrum Advanced Materials (OICAM). Speerpunt Advanced materials (geavanceerde technische materialen) worden een belangrijke rol toegedicht als volgende stap in technologische innovatie en een speerpunt voor regionale ontwikkeling. OICAM is een open werkplaats waar bedrijfsleven en universiteit elkaar vinden om nieuwe functionaliteiten te ontwikkelen. Daar spatten de ideeën af. Het open innovatiecentrum wordt in Nijverdal ondergebracht in een bedrijfshal van TenCate. Medio januari 2011 is begonnen met de verbouwing. Eind april vindt volgens planning de opening plaats. De overheid tekende voor de helft ( ) van de benodigde fondsen. TenCate, maar ook onder meer het Applied Polymer Innovations (API) Institute en Hogeschool Saxion stelden machines beschikbaar. Alle toetredende partijen dragen naar rato van het project bij en tonen daarmee hun commitment. 14 txtures nummer 1 voorjaar

15 Recyclebare kunstgrasmat op basis van grasgarens van TenCate Grass, een geweven systeem van TenCate Protective Fabrics en een coating van TenCate Geosynthetics Ontwikkelingsprojecten Binnen OICAM heeft de afdeling corporate technology inmiddels het kiemproject Biopolymeren en tailored blanks afgesloten. Tailored blanks zijn op maat gemaakte samenstellingen van materiaalsoorten en -diktes in één onderdeel. Inmiddels is een aantal andere ontwikkelprojecten gaande. Afstandweven Het tweede grote kiemproject is 3D-weven (afstandweven) met een maximale afstand van 10 cm tussen boven- en onderweefsel. De eerste 600 m 2 kunstgras wordt waarschijnlijk geïnstalleerd in de regio Twente. Met deze technologie kunnen driedimensionale objecten worden geproduceerd met behoud van de typische eigenschappen van vlakke geweven materialen, maar dan in alle drie dimensies. De voordelen van 3D-weven gelden het gewicht, de sterkte, vormstabiliteit, kwaliteit, homogeniteit, productiekosten en productieafval. De technologie leent zich voor diverse marktgroepen en toepassingen. Daarom is gekozen voor deelprojecten: kunstgras, geotextiel (TenCate Geotube met driedimensionale wanden) en armourcomposiet (comfortabele binnenzijde van helmen). Biologisch afbreekbaar Een volgend groot kiemproject dat onlangs is binnengehaald, heet BETON: het Biobased Economy Technology Oost-Nederland. Biobased is de verzamelnaam voor producten van natuurlijke grondstoffen, die biologisch afbreekbaar zijn en onschadelijk voor mens en milieu. De afdeling corporate technology van TenCate werkt samen met de ontwikkelafdeling van TenCate Geosynthetics aan Vervolg op pagina 16 15

16 Vervolg van pagina 15 bioafbreekbare TenCate Geotube voor waterfiltratie, die na zijn werkzame periode opgaat in het milieu. Voor de biobased garens onderzoekt TenCate een te ontwikkelen afbreekbare biopolymeer op toepasbaarheid. Het nieuwe garen zal ook geschikt worden gemaakt voor functionele toepassingen in andere duurzame producten van TenCate. Polymeren TenCate is net als onder meer Norit (membranen voor waterzuivering) en AKG (recycling & compoundering van kunststoffen) partner in een ontwikkelproject voor waterzuivering. Hiervoor wordt de expertise van het Applied Polymer Innovations (API) Institute ingehuurd. Dit onderzoeksinstituut is gespecialiseerd in toegepast onderzoek naar polymeren. Dat kiemproject is in aanvraag. Vanaf 2012 is op basis van Europese wetgeving een maximum promillage vastgesteld voor het medicijngehalte in drinkwater. Een mogelijkheid is het combineren van membranen met de activering van weefsels van TenCate, zoals TenCate Geotube voor waterfiltratie. Voordat we eraan beginnen, weten we dat er een markt voor is, vertelt Martin Olde Weghuis (manager corporate technology). Omdat medicijnresten op verschillende plaatsen in het oppervlaktewater terechtkomen (varkenshouderij etc.) zal water decentraal moeten worden voorgezuiverd alvorens het te lozen. Dat kan met TenCate Geotube en een waterfiltratieunit van Norit. Vormen en verwerken Binnen het Advanced Manufacturing Research Centre (AMRC) van de Universiteit van Sheffield (Engeland) werkt Boeing met TenCate en andere partners aan de ontwikkeling van innovatieve, technologische oplossingen voor het vormen en verwerken van geavanceerde materialen, zoals thermoplastisch composiet. Gestreefd wordt naar economische en ecologische cutting-edge oplossingen voor productieproblemen, onder meer op basis van de unidirectionale (UD) tapetechnologie van TenCate. Het robotgestuurd aanbrengen van deze UD-tape kan veel betekenen voor bijvoorbeeld de lucht- en ruimtevaartindustrie. Kunstgrasmat Een goed voorbeeld van interne samenwerking en innovatie is een volledig recyclebare kunstgrasmat op basis van grasgarens van TenCate Grass, een geweven systeem van TenCate Protective Fabrics en een coating van TenCate Geosynthetics, alle drie op basis van polyethyleen. Zo ziet TenCate het t liefst: wereldwijde samenwerking tussen de verschillende markt- 16 txtures nummer 1 voorjaar

17 Crowdsourcing Het delen en borgen van kennis hoeft niet beperkt te blijven tot de eigen onderneming of het samenwerkingsverband met partners. Ook nieuwe media lenen zich uitstekend voor het openlijk (open source) vergaren en delen van kennis en voor productontwikkeling. Een recente ontwikkeling is crowdsourcing. Leveranciers, klanten en eindgebruikers kunnen op deze manier worden betrokken bij onderzoek en de ontwikkeling van nieuwe producten en systemen. De crowd werkt om niet mee aan het oplossen van problemen en het delen van oplossingen online en in beginsel 24 uur per dag, wereldwijd. Voor bedrijven biedt crowdsourcing de mogelijkheid problemen voor te leggen aan een grote groep experts. Crowdsourcing gebeurt niet uitsluitend, maar wel hoofdzakelijk via het internet. Voor crowdsourcing inzake advanced materials gaat OICAM een platform bouwen, met Twente als uitgangspunt. groepen. Samen kunnen we veel meer. De drie basistechnologieën van TenCate vezel-, weefen finishtechnologie komen hier samen. Aan elke ontwikkeling binnen TenCate liggen de TenCate technology roadmaps ten grondslag. Deze wegenkaarten naar de toekomst maken de relatie zichtbaar tussen huidige en toekomstige technologieën, producten, functionaliteiten en markten. Met deze technologieoverzichten als ijkpunt heeft TenCate voor elke marktgroep een technologische blik op de toekomst opgesteld. Uitgangspunt blijven de specificaties van eindgebruikers, de eigenschappen van materialen en de marktbehoeften. Een ander onderzoek betreft een huidgevoeligheidsindicatie voor materialen. Het gaat om de ontwikkeling van meetapparatuur voor de medische impact van materialen die met de huid in contact komen. Voorbeelden zijn het slidingvriendelijker maken van sportsystemen (TenCate), medische apparatuur (Radboud Universiteit) en scheerapparaten (Philips). TenCate werkt zowel intern (gesloten innovatie) als met partners binnen en buiten de waardeketen (open innovatie) samen in ontwikkelen innovatieprojecten TenCate technology roadmaps maken de relatie zichtbaar tussen huidige en toekomstige technologieën, producten, functionaliteiten en markten Intern innovatieproject kunstgrasmat combineert de drie basistechnologieën van TenCate 17

18 Technologische innovatie TenCate waardeketenmanagement en mondiale ontwikkelingen (3) TenCate in Twente, gedaan. Innovatie helpt de concurrentiekracht te versterken en toegevoegde waarde te creëren. Frans van Vught is er dan ook slecht over te spreken dat Nederland nauwelijks heeft geïnvesteerd in innovatie. Landelijk en regionaal is er een gebrek aan de durf om te kiezen en komt men niet tot een bundeling van krachten, stelt hij onomwonden. Dan is Brussel veel ambitieuzer. Voor onderzoek is 54 miljard beschikbaar. Voor directe steun aan het midden- en kleinbedrijf 3,5 miljard. De Structuurfondsen bedragen ruim 300 miljard, waarvan 86 miljard voor innovatie. Wil Europa het hoofd kunnen bieden aan de economische groei en innovatiekracht van de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië, dan moet het blijven innoveren. Met technologische en sociale innovatie kun je je concurrentiekracht versterken en op basis van hoogwaardige technologische ontwikkelingen toegevoegde waarde creëren. Aan de beschikbare gelden hoeft het niet te liggen. Wel aan durf en aan de bereidheid keuzes te maken en samen te werken. Frans van Vught overziet de ontwikkelingen en de rol van TenCate. Kijkt Europa heel anders aan tegen innovatie dan Nederland? De Europese Unie is inhoudelijk sterk gedreven door de vraag: hoe zorgen we voor nieuwe economische groei? Hoe geven we antwoord op de snelgroeiende economie in de Verenigde Staten en vooral Zuidoost-Azië? Het enige antwoord daarop is innovatie. We kunnen niet concurreren op arbeidskosten. Daarom zit ook TenCate met een deel van de productie in Zuidoost-Azië. Wij moeten het in Nederland hebben van toegevoegde waarde, van slimmere producten en hoge technologische vernieuwing. Tot voor zes jaar was Frans van Vught rectormagnificus en bestuursvoorzitter van de Universiteit Twente (UT). Reeds tijdens die periode was hij lid van het nationaal Innovatieplatform. Na zijn afscheid van de UT werd hij adviseur van José Manuel Barroso, voorzitter van de Europese Commissie. In Twente is hij lid van de raad van commissarissen (RvC) van TenCate benevens voorzitter van de raad van toezicht van Medisch Spectrum Twente. Als lid van het Innovatieplatform was hij medebedenker van de plannen voor het kabinet-balkenende voor versterking van de concurrentiekracht van ons land. Als adviseur van Barroso helpt hij het Europese innovatiebeleid vorm te geven. Drie niveaus Frans van Vught staat dus met het ene been in de regio en Nederland en met het andere been in Europa. Als weinig anderen kan hij verbindingen ( koppelingen ) leggen tussen de drie niveaus waarop aan onderzoek en innovatie wordt Zit innovatie wel in ons DNA als Nederlanders? Nederlanders zijn van huis uit handelaren. Veel van onze toegevoegde economische waarde komt uit de handel, zie Schiphol en Rotterdam. De laatste tientallen jaren is meer de nadruk gaan liggen op innovatie. Denk maar aan Philips, ASML en zeker ook TenCate. Er is een slag gemaakt van het produceren van volumes naar nieuwe producten op wereldschaal. In de Verenigde Staten heerst een andere mentaliteit. Men is er bereid risico s te nemen, is niet bang failliet te gaan en men wil hard werken. 18 txtures nummer 1 voorjaar

19 Nederland en Europa Er zijn minder sociale vangnetten dan hier. Daardoor is er een grotere innovatiecapaciteit. We hebben in de Europese Unie niet meer dan een stelsel van afspraken. Europese beslissingen moeten via consensusvorming tussen de EU-lidstaten tot stand komen. Dat maakt ons relatief traag, zoals bleek rond de europroblematiek. Ook op het vlak van innovatie zouden we gebaat zijn bij meer samenwerking en een snellere besluitvorming U heeft het over durf bij Amerikanen. Ontbreekt het daaraan in Nederland? In het eerste Innovatieplatform het tweede hebben we net achter de rug onder leiding van premier Balkenende heeft een inventarisatie plaatsgevonden van sleutelgebieden in de Nederlandse economie waar we op moeten inzetten. De frustratie bij de leden van het Innovatieplatform is dat de kabinetten- Balkenende hieraan niet hebben vastgehouden. Ik hoop dat minister Verhagen (Economische Zaken, Landbouw & Innovatie) de kennisinvesteringsagenda gaat uitvoeren. Weliswaar te laat, maar het is goed dat er een koppeling plaatsvindt op Europees niveau. Hoe sterker de koppelingen tussen de niveaus, des te groter de kans dat het economische groei oplevert. Wat komt erbij kijken om die koppelingen te kunnen maken? Koppelingen leggen tussen de niveaus betekent, behalve communicatie over beleidsprocessen, gezamenlijk aan de slag slaan. De Europese regeringsleiders hebben besloten dat grote stukken van regionale stimulering in kennis en innovatie moeten zitten. De provincies kunnen helpen voor de regio s een krachtiger innovatiebeleid te ontwikkelen. Belangrijk is dat bestuurders weten hoe qua regionale innovatieprocessen de koppelingen zijn tussen Nederland en Europa. Anders kan het zijn dat je inzet op regionale processen die op Europese schaal te klein zijn om groei te stimuleren.we hebben vanuit Europees perspectief zeker kansen, maar er is te weinig gekeken naar mogelijkheden deze te realiseren. Wat is de positie van TenCate in deze ontwikkeling? In TenCate zit zeer veel innovatiepotentieel. We hebben nieuwe activiteiten in ontwikkeling, bijvoorbeeld inkjettechnologie op nanoschaal. Er is in principe een pakket nieuwe producten mogelijk waar veel innovatiekracht in tot uiting kan komen. TenCate heeft zich al ontwikkeld tot een grote speler op het terrein van advanced materials. Die benadering past uitstekend bij het toekomstig Europese innovatiebeleid. Op Europese schaal kunnen we daarmee fraai aansluiten bij de innovatiegebieden die prioriteit hebben. Het TPRC-consortium van TenCate met Boeing, Fokker en de Universiteit Twente is een van de technologieplatforms op Europees niveau. Het is goed dat TenCate er een belangrijke rol in speelt. Kan TenCate zich niet beter richten op Europa? TenCate moet zich niet loszingen van Twente, maar het is wel een mondiaal bedrijf. Daarvan kunnen we goed gebruikmaken op regionale en nationale schaal voor hightechsystems en met name materials. Op Europese schaal zit TenCate een Europees Technology Platform voor. We zijn dus op Europees niveau aanwezig en kunnen vandaaruit verder opereren. TenCate is Europees gezien een interessant bedrijf. Het is een goed voorbeeld van een van oorsprong Twents bedrijf dat op nationale schaal een rol speelt in het nationaal innovatiebeleid en op Europese schaal betrokken is bij een deel van de ontwikkeling en uitvoering van Europees innovatiebeleid. TenCate vormt een zwaluwstaartverbinding tussen die drie niveaus. Door die verder te versterken, kan de onderneming de Twentse innovatiecapaciteit versterken. Hoe is het in uw optiek gesteld met de koppelingen binnen TenCate? Binnen TenCate heeft de raad van bestuur (RvB) zelf een sterk gevoel voor innovatie. De RvB probeert zeker synergie te zoeken en te gebruiken. Hoe meer daarvan, des te beter. De strategische visie past goed in het innovatiedenken. De RvC en RvB praten ook over toe komstige producten en diensten. Die zitten nu nog in de pijplijn, met innovatie en kennis als basis. Maar een sterk accent op innovatie past geheel in onze strategie. Innovatieprojecten vergen een lange doorlooptijd. Waar staat Europa over vijftien jaar? Europa zal over vijftien jaar meer dan nu een diensteneconomie zijn, met daarnaast een gespecialiseerde en hoogwaardige maakindustrie. En ik verwacht dat in die laatste categorie TenCate een belangrijke en innovatieve speler zal blijven. Voor economische groei moet Nederland het hebben van toegevoegde waarde, slimmere producten en hoge technologische vernieuwing Europese Unie is ook op het vlak van innovatie gebaat bij meer samenwerking en een snellere besluitvorming TenCate heeft zich ontwikkeld tot grote speler in advanced materials, een benadering die past bij het toekomstig Europese innovatiebeleid 19

20 Duurzaamheid / Milieu TenCate Geotube technologie onderscheiden Excellent werk in Zuid-Korea TenCate Geosynthetics USA werd in oktober 2010 onderscheiden met de International Achievement Award (IAA) Award of Excellence 2010 voor het Incheon Bridge-project in Zuid-Korea, waarbij TenCate Geotube technologie is toegepast. Deze technologie wordt onder andere ingezet om kusten te beschermen, eilanden in zee te creëren en voor landwinning. Het is een duurzame en kosteneffectieve methode. De onderscheiding onderstreept de belangrijke rol van TenCate Geosynthetics bij het bieden van systeemoplossingen voor kritieke milieu- en infrastructurele projecten wereldwijd. 20 txtures nummer 1 voorjaar

21 Markt - Milieu en infrastructuur (oeverbescherming, ontwatering etc.). Product - TenCate Geotube. Technologie - Extrusie-, weefen coatingtechnologie. Proces - Opslag en ontwatering van natuurlijke materialen en (verontreinigd) slib. De Incheonbrug (oktober 2009) bij de Zuid-Koreaanse stad Incheon is een tui- of kabelbrug. Als werkplatform voor de bouw van de tuibrug werd een kunstmatig eiland gebouwd. Eerst zijn filtermatten gelegd bij laag tij, waarop vervolgens de TenCate Geotube systemen zijn geplaatst. De tubes werden gevuld met zand, dat met bakken werd aangevoerd. Een lastig karwei, omdat dit alleen tijdens eb kon gebeuren. Het getijdeverschil ter plekke bedraagt maximaal 9 meter. Het is een van de argumenten waarom voor TenCate Geotube containers is gekozen. Het was onder de gegeven omstandigheden de meest rendabele en geëigende methode. Bouw werkplatform Eerst werden aan weerszijden van het werkplatform twee naast elkaar liggende containers van elk 4 meter doorsnee geplaatst en de tussenruimte met zand gevuld. Hierop kwam een tweede filtermat, waarna containers met een diameter van 5 meter werden aangebracht en gevuld. De derde laag bestaat uit TenCate Geotube eenheden met een diameter van 3 meter. De containers, gefabriceerd van een hoogwaardig hogesterktetextiel, hebben een lengte variërend van 15 tot 60 meter. Na vulling hadden de tubes een hoogte van 1,80 tot 2,40 meter. Door de stapeling werd een uiteindelijke hoogte van 7 meter bereikt. De installatie van TenCate Geotube systemen begon eind april 2006 en is afgerond in december dat jaar. In totaal werd meter TenCate Geotube geleverd. Betrokkenheid De grootste uitdaging was erin gelegen de TenCate Geotube systemen in deze grote aantallen op de juiste tijd aan te leveren. Namens TenCate Geosynthetics waren Tack Weng Yee, Edwin Zengerink en Jong Choi, de agent van TenCate Geosynthetics in Zuid- Korea, bij het project betrokken. De rol van Yee Tack Weng was de aannemer geïnteresseerd te krijgen om de TenCate Geotube technologie toe te passen en gedurende het ontwerp en de bouw technische ondersteuning te bieden. Edwin Zengerink adviseerde en coördineerde de productie in Almelo. Annette Pahlplatz zag toe op de juiste levering van de materialen conform de planning van de klant. Zodoende beantwoordde de levering aan de verwachtingen van de klant op de bouwplaats. Het eiland waarop de brug rust, is inmiddels volledig opgenomen in een landwinningsgebied. Versterkt Het project in de wacht slepen droeg ertoe bij dat de leidende marktpositie van TenCate Geosynthetics in Azië verder werd versterkt. Het succes van dit project heeft ons enorm geholpen om in Maleisië en in Azië de TenCate Geotube technologie te vermarkten, vertelt Tack Weng Yee. In Azië concentreren we ons als TenCate Geosynthetics op het aan de klant bieden van systeemoplossingen in plaats van alleen materialen. Dat is volledig in lijn met de strategie van TenCate Geosynthetics: van productoriëntatie naar het ontwikkelen en leveren van complete oplossingen. TenCate Geosynthetics levert constructieve bijdrage aan realisatie van de grootste overspanning in Zuid-Korea TenCate Geotube technologie is kosteneffectieve, milieuvriendelijke, snelle en betrouwbare oplossing Succes versterkt positie TenCate in infrastructurele markt in Azië geosynthetics.asia@tencate.com De Incheonbrug (oktober 2009) is 12,34 kilometer lang en de grootste overspanning ruim 800 meter. Het is de tweede verbinding tussen het eiland Yeongjong en Songdo-stad op het vasteland, in het industriegebied ten zuidwesten van Incheon. Bovendien is het de langste brug in Zuid-Korea. Dankzij een hoogte van 74 meter boven de zeespiegel kunnen zeeschepen tot ton de haven van Incheon bereiken. Dat moet ook wel: de energiecentrale alhier moet door forse schepen van kolen worden voorzien. Op het eiland ligt het Incheon International Airport (2001), het grootste vliegveld van Zuid-Korea en een van de grootste van Azië. 21

22 Duurzaamheid / Milieu TenCate Geotube voor ontwateringsprojecten in Rio de Janeiro Schoon schip in Brazilië In partnerschap met Allonda Comercial de Geossintéticos Ambientais ltda in Brazilië is TenCate Geosynthetics betrokken bij een tweetal grote onwateringsprojecten. Het betreft de reiniging van het Canal do Fundão bij Rio de Janeiro en de verwijdering en ontwatering van verontreinigd sediment bij Sepetiba Bay, even ten westen van deze hoofdstad. 22 txtures nummer 1 voorjaar

23 Markt - Milieu en infrastructuur (oeverbescherming, ontwatering etc.). Product - TenCate Geotube. Technologie - Extrusie-, weef- en coatingtechnologie. Proces - Opslag en ontwatering van natuurlijke materialen en (verontreinigd) slib. Allonda Comercial de Geossintéticos Ambientais ltda is de distributeur en marketingpartner van TenCate Geosynthetics in Brazilië voor TenCate Geotube en TenCate Mirafi. Ontwatering met TenCate Geotube technologie is een effectieve, sterke en duurzame systeemoplossing en qua kosten een aantrekkelijk alternatief voor traditionele waterbouwkundige constructies. De technologie in combinatie met biopolymeren wordt wereldwijd toegepast bij het herstel van kusten, de reiniging van rivieren en meren en de ontwatering van vervuild proceswater. Onbekend Toen het bedrijf begon met haar marketingactiviteiten en de distributie van het TenCate Geotube ontwateringssysteem was de lokale markt nog niet bekend met deze technologie. Voor opslag en filtratie van afvalwater werden geen geotextiele en buisvormige materialen gebruikt. Allonda onderkende dat het belangrijk was het succes van projecten met TenCate Geotube aan te tonen, wilde de markt deze technologie accepteren. Er werd daarom een aparte dienstendivisie opgezet voor de bouw en het beheer van een ontwateringscel op basis van TenCate Mirafi geotextielen. Deze dienen ter versterking van de basislaag waarop vervolgens lagen TenCate Geotube containers worden aangebracht. Een geschikte projectpartner werd gevonden in Odebrecht, een bedrijfsconglomeraat in onder meer bouw en techniek. (Brazilië). Dit 6,5 km lange kanaal is vervuild geraakt door de lozing van petrochemische reststoffen. Medio 2011 zal het Canal do Fundão gereinigd zijn en de natuurlijke circulatie van schoon water hersteld. Inmiddels vindt bij Sepetiba Bay, voor de kust even ten westen van Rio de Janeiro, de afronding plaats van een vergelijkbaar project. Hier gaat het om de verwijdering en ontwatering van ruim m 3 met PCB s (giftige organische chloorverbindingen) en zware metalen verontreinigd bezinksel. Deze verontreiniging wordt in TenCate Geotube containers onwaterd en opgeslagen. De reiniging is nodig omdat in deze baai een nieuwe zeehaven wordt gerealiseerd waarin een nieuwe klasse nucleaire onderzeeërs haar thuisbasis krijgt. Medio maart zal dit omvangrijke project tot een goed einde zijn gebracht effectief, rendabel en met minimale impact op het milieu. Allonda heeft dan twee projecten voltooid die naar het zich laat aanzien de weg naar volgende, vergelijkbare milieuherstelprojecten plaveien. TenCate Geotube wordt na een geslaagde introductie ingezet bij twee infrastructurele projecten in Brazilië Beproefde technologie biedt effectieve, rendabele en milieuvriendelijke oplossingen geosynthetics.america@tencate.com Verontreinigd bezinksel wordt opgeslagen en gefilterd in TenCate Geotube containers Rondom Rio Het op een na grootste project met TenCate Geotube containers op het zuidelijk halfrond betreft het Canal do Fundão bij Rio de Janeiro 23

24 Jaarcijfers TenCate publiceert resultaten over boekjaar 2010 Jaarcijf door de Op woensdag 2 maart heeft TenCate haar jaarcijfers gepresenteerd, waarop de markt in positieve zin heeft gereageerd. De nettowinststijging van ruim 90% tot 46 miljoen is een goed resultaat. Per saldo zijn de verwachtingen positief, waarbij een voortgaande stijging van omzet en resultaat is aangekondigd. Ir. L. de Vries, bestuursvoorzitter en CEO 24 txtures nummer 1 voorjaar

25 ers 2010 goed ontvangen financiële markt Terugkijkend op het jaar 2010 valt een tweetal ontwikkelingen op, die naar verwachting ook in 2011 medebepalend zullen zijn. In de eerste plaats kan worden geconcludeerd dat de omzet in de TenCate Defender M productportfolio zich volledig heeft hersteld. In de tweede helft van het jaar 2010 heeft een inhaaleffect plaatsgevonden, omdat het Amerikaanse Ministerie van Defensie tijd nodig heeft gehad om de camouflageprint aan te passen aan de omstandigheden in Afghanistan. De enorme hoeveelheden die zijn uitgeleverd in het vierde kwartaal van 2010 vormden logistiek gezien een uitdagende operatie, waar vele Amerikaanse bedrijven bij betrokken zijn geweest. Circa arbeidsplaatsen, voornamelijk buiten TenCate, zijn hiermee in de Verenigde Staten gemoeid. De verwachting is dat deze ontwikkeling zich tot in het derde kwartaal van 2011 voortzet. Daarbij is het positief dat veiligheid en bescherming ook bij andere landen hoog op de agenda staan en dat de belangstelling voor deze producten buiten de VS toeneemt. Bescherming van mensen ( people protecting people ) is een leidend thema binnen TenCate. Behalve deze ontwikkeling binnen de sector Advanced Textiles & Composites was een van de actiepunten van het afgelopen jaar de realisatie van een duidelijk winstherstel binnen de TenCate Grass-groep. Gedurende 2009 werd strak gestuurd op de kaspositie, wat een drukkend effect had op de omzet en de resultaten. In 2010 resulteerde de eerder genomen maatregelen in een aanzienlijke winstverbetering. Deze trend dient te worden gecontinueerd, waarbij de downstreamactiviteiten zullen aanhaken. TenCate beschikt momenteel over sterke end-usermerken, zoals GreenFields, TigerTurf en Edel Grass, die kunstgrassystemen (Powered by TenCate) aan de markt aanbieden. In de loop van 2011 krijgt de downstreamstrategie van TenCate duidelijk vorm. De EBITA-marge steeg aanzienlijk, maar ligt nog beneden het gewenste niveau. Op bepaalde terreinen was sprake van additionele kosten en margedruk, vooral binnen de sector Geosynthetics & Grass. De EBITA-marge van 6,7% binnen deze sector behoeft verbetering. Daarvoor zijn de nodige acties reeds in gang gezet. Belangijke actiepunten op het gebied van geosynthetics zijn de focus op margeherstel in Europa en op verdere groei in Azië en Zuid Amerika, De EBITA-marge van de sector Advanced Textiles & Composites ligt vrijwel op de minimum doelstelling van 10%. Een verdere toename binnen deze sector wordt gedragen door een aantrekkende vraag naar aerospace composites en verdere omzetgroei in vooral de industriële markt voor beschermende weefsels (TenCate Tecasafe Plus). Deze twee markten gelden momenteel als belangrijke opportunities voor Het Active Blast Defence System is een opportunity voor de armour composites-activiteiten. Behalve deze kansen zijn er bedreigingen. De belangrijkste factor is de situatie in het Midden-Oosten, die nu reeds een opdrijvend effect op olieprijzen laat zien en (op termijn) van invloed kan zijn op de daaraan gerelateerde grondstofprijzen. TenCate beschikt over unieke producten, waarvoor eventuele prijsverhogingen worden doorberekend. Dit zal in de regel met een zekere vertraging gebeuren, gelet op bijvoorbeeld bepaalde commerciële belangen en lopende contracten. Per saldo zijn de verwachtingen positief, waarbij een voortgaande stijging van omzet en resultaat is aangekondigd. 25