3 Stalking door een (ex)- partner. Het inschatten van risico s met behulp van de Stalking Risk Profile

Transcriptie

1 3 Stalking door een (ex)- partner. Het inschatten van risico s met behulp van de Stalking Risk Profile Auteur: Anne Groenen Onderzoeksleider APART, Thomas More en geaffilieerd onderzoeker KU Leuven. Kasia Uzieblo Hoofdlector Thomas More en geaffilieerd onderzoeker KU Leuven. Emilie Michaux Onderzoeker Thomas More. Inleiding Als ik je niet kan hebben, zal niemand je hebben Het is een uitspraak die heel wat stalkers doen naar hun slachtoffer. Bij stalkers uiten vooral (ex-)partners dergelijke bedreigingen naar hun slachtoffer. Zeker niet alle stalkers voeren echter hun dreigementen uit. De vraag is hoe ernstig deze bedreigingen genomen moeten worden? Dit is een moeilijke vraag, niet enkel voor de slachtoffers maar ook voor de professionals die het slachtoffer trachten zo goed mogelijk te adviseren. Om een inschatting te maken van de ernst van de situatie werd recent de Stalking Risk Profile (SRP) (MacKenzie et al., 2009) ontwikkeld door een multidisciplinair en internationaal onderzoeksteam. De SRP is een risicotaxatie-instrument dat inzicht biedt in een aantal risico s per type stalker. Er zijn vijf types gebaseerd op de bekende typologie van Mullen (2009): 1) de afgewezen stalker, 2) de wraakzuchtige stalker, 3) de incompetente stalker, 4) de intimiteitszoekende stalker en 5) de jagende stalker. De risico s die de SRP behandelt, betreffen: het risico op fysiek geweld, op een lange duur van stalking, op recidive en op de psychosociale schade voor het slachtoffer en de verdachte. (Mackenzie, 2009) Het beoordelen van het risico op fysiek geweld is in de SRP het meest uitgewerkt en wetenschappelijk onderbouwd. Afl. 9 juli Partnergeweld Beschrijving 3 / 1

2 Gezien de scope van het Handboek Familiaal geweld ligt de focus op de mogelijkheden en beperkingen van de SRP voor de inschatting van fysiek geweld bij (ex-)partnerstalking, tevens het meest voorkomende type van stalkers. De SRP wordt in ons land nog niet gebruikt, maar kan een handig hulpmiddel zijn voor hulpverleners, politiemensen en magistraten in de aanpak van stalking. Na een korte update van de wetenschappelijke kennis van stalking en een situering over risicotaxatie, krijgt de lezer informatie over de SRP. Achtereenvolgens komen de inhoud en werkwijze van risico s bij (ex)-partnerstalking aan bod. Afsluitend wordt de bruikbaarheid van de SRP besproken. 1. Situering van (ex-)partnerstalking 1.1 Stalking door een ex-partner Sinds de erkenning van stalking als een misdrijf in de jaren 90 van de vorige eeuw werd duidelijk dat dit geen zeldzaam fenomeen is. De erkenning van stalking als een misdrijf gebeurde in ons land via de invoering van de belagingswet op 30 oktober Stalking werd omschreven als belaging, het doelbewust ernstig verstoren van iemands rust. (Groenen, 2006) Wereldwijd werden de afgelopen 25 jaar antistalkingswetten ingevoerd, hoofdzakelijk in de Verenigde Staten en Europa. Een analyse van meer dan 70 darknumber studies wijst uit dat tussen de 8% en 32% van de vrouwen ooit slachtoffer wordt van stalking en bij mannen is dat tussen de 2 en 13%. De verschillen in percentages zijn deels te wijten aan de verschillen in gehanteerde onderzoeksmethodologie in studies en deels aan de diversiteit in beschikbare definities van stalking. Gemeenschappelijk in de studies is dat de meeste slachtoffers (ex- )partners zijn van hun stalker: zowat de helft van de slachtoffers en verdachten blijken (voormalig) geliefden te zijn. Verder bracht recent onderzoek aan het licht dat de omvang van stalking met name hoog is in studentenpopulaties, en binnen die groep bij (ex-)partners gaat. Door de evolutie van de digitale maatschappij, waarin jongeren opgroeien, wordt het steeds gemakkelijker om iemand te belagen via elektronische weg. In de periode dat jongvolwassenen hun eerste serieuze liefdesrelaties achter de rug hebben, zijn ze kwetsbaar voor stalking. In een recente studie rapporteerde 20.5% van de deelnemende studenten al slachtoffer te zijn geworden van cyberstalking (Strawhun et al., 2013). De stalking begint meestal na een niet-verwerkte relatiebreuk, maar vaak zijn er al signalen tijdens de relatie zoals het herhaaldelijk geven van denigrerende opmerkingen en het overdreven jaloers zijn. 2. Partnergeweld Beschrijving 3 / 2 Afl. 9 juli 2014

3 De grens tussen wat nu wel of geen stalking is, is soms moeilijk te trekken, onder meer omdat dit afhangt van wat het slachtoffer als zeer storend ervaart, van wat past binnen de gehanteerde wettelijke definitie etc. (Spitzberg & Cupach, 2007). Gemeenschappelijk is de angst van slachtoffers voor fysiek geweld. Dit gegeven vormt ook het uitgangspunt om verder te gaan zoeken naar een hulpmiddel om te bepalen of de angst gegrond is. 1.2 Risico s bij stalking Stalking komt niet enkel in alle lagen van de bevolking voor, het typeert zich ook door de waaier aan vormen en door de diversiteit aan ernst. In een aantal gevallen escaleert stalking in fysiek geweld. Onderzoek leert ons dat dit 25% tot 35% van de stalkingsituaties betreft (Spitzberg & Cupach, 2007; Groenen, 2006). Elk slachtoffer wordt geconfronteerd met enkele pertinente vragen zoals Hoe lang zal de stalker volhouden?; Zal de stalking escaleren naar fysiek geweld?; Als de stalker is gestopt, is hij dan definitief gestopt of is het stilte voor de storm?... De beste indicator voor de duur van stalking lijkt de voormalige relatie met het slachtoffer te zijn. Onderzoek toont aan dat de stalkingepisode langer aanhoudt bij ex-partners dan bij andere personen (Mc Ewan et al., 2007). Met betrekking tot de duur wees een analyse van 28 studies uit dat een belager het gemiddeld 22 maanden volhoudt (Spitzberg & Cupach, 2007), wat erg lang is. Casussen variëren van een duurtijd van enkele weken tot meerdere jaren. Het risico op fysiek geweld is complex. In heel wat studies blijkt het risico op fysiek geweld hoger te liggen als de stalker een ex-partner is, in andere studies is er enkel een verhoogd risico als er een combinatie is van ex-partners en andere factoren (zoals vandalisme en middelenmisbruik bij de stalker) (Groenen, 2006). De moeilijkste vraag is om te voorspellen wanneer een stalker echt definitief gestopt is. In de SRP worden hierover een aantal richtlijnen geformuleerd. Afl. 9 juli Partnergeweld Beschrijving 3 / 3

4 2. Situering van risicotaxatie 2.1 Ontstaan en definitie Parallel met de verhoogde aandacht voor diverse geweldsfenomenen tijdens de laatste 25 jaar, loopt de ontwikkeling van risicotaxatie-instrumenten. Hoewel die ontwikkeling de laatste jaren een exponentiële groei kent, lag de oorsprong in de 19de eeuw. De ontwikkeling van de risicotaxatie-instrumenten voor diverse geweldsvormen ging gepaard met de verschuiving van een forensisch-psychiatrische benadering naar de bredere, niet-klinische context van hulpverlening, politie en justitie. De nieuwe generatie van risicotaxatie-instrumenten beoogt dat ook niet-klinisch geschoolde professionals aan risicotaxatie kunnen doen, mits een opleiding over de werkwijze. Het toepassingsgebied van de instrumenten kende intussen ook een verbreding naar specifieke geweldsvormen zoals seksueel geweld, partnergeweld en stalking (Groenen & Matkoski, 2014). Er zijn verschillende definities van risicotaxatie beschikbaar. Algemeen kan risicotaxatie als volgt worden omschreven: Risicotaxatie betekent dat een inschatting wordt gemaakt over toekomstig gedrag. Een professional beoordeelt de kans dat bepaald (gewelddadig) gedrag zich in de toekomst zal voordoen. De beoordelaar maakt op basis van een (in meer of mindere mate gestructureerde) lijst van risico- (en beschermende) factoren een inschatting van de kans dat een persoon in de toekomst een bepaald gedrag stelt, zoals bijvoorbeeld fysiek geweld of recidive van stalking (Groenen & Matkoski, 2014; Olver, Stockdale & Wormith, 2011). 2.2 Vormen van risicotaxatie Er zijn sinds het ontstaan van risicotaxatie drie grote vormen ontwikkeld en in de praktijk wordt er verder ook met mengvormen gewerkt. Historisch is de ongestructureerde klinische beoordeling de eerste vorm van risicotaxatie. De beoordelaar (een psycholoog of psychiater) maakt een inschatting op basis van kennis, klinische ervaring en intuïtie. De beoordelaar beslist dus autonoom over welke factoren hij in rekening brengt en over het gewicht van elke factor (Skeem & Monahan, 2011). Om tot een inschatting te komen baseert de professional zich onder meer op informatie uit verslagen, de anamnese, interviews en psychologische testen (Uzieblo & Groenen, 2011). Hoewel deze methode lang de meest gebruikte vorm van risicotaxatie was, heeft onderzoek duidelijk aangetoond dat de uit deze vorm voortkomende voorspellingen eerder op toeval zijn gebaseerd (Groenen & Matkoski, 2014). 2. Partnergeweld Beschrijving 3 / 4 Afl. 9 juli 2014

5 De actuariële risicotaxatie wordt gebaseerd op een gestandaardiseerde lijst van risicofactoren, die volgens strikte regels worden gescoord. Ze werd ontwikkeld om de nadelen van de ongestructureerde klinische beoordeling te ondervangen. Dit gebeurt door de beoordeling van een welbepaalde selectie van factoren, waarvan onderzoek een statistisch verband aantoonde met het te voorspellen gedrag binnen een bepaalde steekproef (Douglas & Reeves, 2010). Ook is er voor de beoordelaar een gedetailleerde handleiding beschikbaar om tot een eindoordeel te komen. De totaalscore geeft een goed beeld van de statistische kans dat de beoordeelde persoon nieuw geweld zal plegen binnen een bepaalde tijdspanne. Hoe hoger de score, hoe hoger het risico (Groenen & Matkoski, 2014). De gestructureerde professionele risicotaxatie probeert het beste van twee werelden te verbinden. Dit betekent dat naast een scoring van een lijst van door empirisch onderzoek gegenereerde risicofactoren en/of beschermende factoren ook eigen factoren, die volgens de beoordelaar belangrijk zijn, in de weging van elke casus kunnen worden meegenomen (Kropp, 2004). Daarnaast speelt deze vorm van risicotaxatie in op de vraag om niet-klinisch geschoolde professionals in te schakelen voor risicotaxatie. De beoordelaar heeft een handleiding ter beschikking met informatie over de risicofactoren, de procedure om factoren te scoren en de mogelijkheden om zelf factoren toe te voegen. Centraal bij deze vorm is dat er geen voorschriften zijn over de wijze waarop een eindoordeel geformuleerd moet worden. De professional kent zelf de gewichten toe aan de gekende en de zelf ingebrachte factoren. Het eindoordeel wordt uitgedrukt in categorieën (vb. laag, gemiddeld of hoog risico). Hoewel deze vorm expliciet de bedoeling heeft om in de dagelijkse praktijk van politie, justitie en hulpverlening te worden geïmplementeerd, is het gebruik ervan in de Belgische context voorlopig nog eerder beperkt, vooral door een gebrek aan voldoende kennis en opleiding over de instrumenten (Groenen & Matkoski, 2014). Er is dus nog werk aan de winkel als professionals moeten beantwoorden aan de heersende regelgeving van de recent afgesloten Conventie van Istanbul tegen familiaal geweld. Deze Conventie die van kracht ging in de EU op 24 april 2014 vereist onder meer initiatieven op het vlak van risicotaxatie in het kader van partnergeweld. Afl. 9 juli Partnergeweld Beschrijving 3 / 5

6 3. Stalking Risk Profile (SRP) 3.1 Ontstaan en doelstelling van het instrument In 2009 brachten MacKenzie en collega s met een internationaal team een instrument op de markt voor de inschatting van stalkers. De Stalking Risk Profile is bedoeld voor klinisch-geschoolde professionals om een inschatting te kunnen maken van vier soorten risico s bij stalking, namelijk het risico met betrekking tot de duur, het recidive, de escalatie van geweld en de psychosociale schade voor het slachtoffer en de stalker. De auteurs hadden een tweeledig doel met de ontwikkeling van het instrument. Het was ten eerste de bedoeling om in te spelen en een antwoord te bieden op het aantal stalkingzaken dat wereldwijd toeneemt. Ten tweede wilden de onderzoekers inspelen op de nood om een effectief risicotaxatie-instrument voor deze geweldsvorm te ontwikkelen. (Mac- Kenzie et al., 2009) Ondanks de ontwikkeling van tal van risicotaxatie-instrumenten voor geweld in het algemeen, blijken deze instrumenten minder geschikt voor het beoordelen van stalking. Uit onderzoek door het team van MacKenzie bleek dat actuariële instrumenten, zoals de Violence Risk Appraisal Guide (Quinsey, Harris, Rice & Cormier, 1998) voor sommige stalkingsituaties resulteren in een correcte inschatting van het risico op nieuw of meer ernstig stalkinggedrag. Echter, vaak zijn dergelijke instrumenten niet bruikbaar omwille van de grote diversiteit in gedragingen die stalkers stellen en de specifieke kenmerken van de stalkers, waarmee geen rekening wordt gehouden. Er is de afgelopen 25 jaar tevens meer kennis over de factoren die bijdragen tot de persistentie en escalatie van geweld bij stalking. De bestaande instrumenten leiden vaak tot over- en onderschattingen. In tegenstelling tot de algemene resultaten uit geweldsonderzoek blijkt bijvoorbeeld geslacht geen voorspellende waarde voor stalking, is er geen eenduidige impact van persoonlijkheidsstoornissen en is relatie-instabiliteit zo typerend in stalking dat het geen onderscheidend vermogen heeft als risicofactor (MacKenzie et al. 2009). De algemene risicotaxatie-instrumenten houden vaak ook geen rekening met de specifieke context waarin stalking zich ontwikkelt. Zo speelt de relatie tussen het slachtoffer en dader een cruciale rol bij stalking voor het risico op fysiek geweld. Daarnaast is het slachtoffer vaak reeds een gekend doelwit, waarbij de spanning geleidelijk opbouwt. Het gaat dus over een proces, in tegenstelling tot veel andere geweldsincidenten. De 2. Partnergeweld Beschrijving 3 / 6 Afl. 9 juli 2014

7 aard en intensiteit van het stalkinggedrag resulteren ook in een fluctuerend risico. Om rekening te houden met deze elementen is het instrument opgebouwd volgens de typologie van Mullen en collega s van 2009 (Mullen et al., 1999) (MacKenzie et al., 2009). 3.2 Centrale uitgaanspunten Om zo goed mogelijk rekening te houden met de specificiteit van het fenomeen stalking, stelden de auteurs een aantal uitgangspunten op voor de ontwikkeling van hun instrument. Zo gaven ze een bepaalde invulling aan het concept van stalking. Ze conceptualiseren stalking als een reeks van gedragingen en houdingen die gepaard gaan met een variatie in soorten van risico, die allen geassocieerd zijn met psychologische en sociale schade aan het slachtoffer en de dader (MacKenzie et al. 2009). Ze maken een onderscheid tussen vier soorten risico s: 1) fysiek geweld tegen het slachtoffer of een derde; 2) aanhoudende of ongewenste communicatie en contact over een uitgebreide periode; 3) een nieuwe episode van stalkinggedrag gericht naar hetzelfde of een ander slachtoffer en 4) psychosociale schade voor het slachtoffer en de stalker (MacKenzie et al., 2009). 3.3 Inhoud De SRP van Mackenzie en collega s (2009) is opgebouwd uit drie soorten factoren, die bij voorkeur achtereenvolgens beoordeeld moeten worden: rode vlaggen, algemene risicofactoren en risicofactoren gebaseerd op het type stalker. De rode vlaggen houden steeds een hoog gevaar in voor alle vormen van risico s en voor alle types van stalkers. De auteurs raden aan om telkens bij de aanwezigheid van één rode vlag onmiddellijk een interventie op te zetten. De scoring gebeurt door aan te duiden of de risicofactor aanwezig, afwezig of onbekend is (bijvoorbeeld als de risicofactor aanwezig is maar het onduidelijk is of de stalker hiervoor verantwoordelijk is). In de handleiding geven de auteurs concrete richtlijnen over de scoring van elke factor met voorbeelden. De vijf rode vlaggen zijn: 1. zelfmoordideatie/-poging 2. moordideatie/-poging 3. wanhoopsdenken Als ik haar niet kan hebben, zal niemand haar hebben. 4. hoog risico op psychotische fenomenen (ziekelijke/morbide jaloezie, waanideeën, controle/dreigementen, paranoia) 5. psychopathie Afl. 9 juli Partnergeweld Beschrijving 3 / 7

8 Na het beoordelen van de rode vlaggen, moet de beoordelaar zeven algemene risicofactoren scoren. De algemene risicofactoren kunnen betrekking hebben op zowel de huidige als op de vorige stalkingepisode. Het gaat over de volgende factoren: 1. eerder geweld tegen het slachtoffer voor en tijdens de huidige stalkingepisode 2. vandalisme tegen goederen van het slachtoffer tijdens de huidige stalkingepisode 3. toegang tot of affiniteit met wapens via militaire opleiding of andere schietopleiding 4. toenaderingsgedrag door het slachtoffer fysiek te benaderen, binnen te dringen in de persoonlijke ruimte van het slachtoffer 5. impulsiviteit bij negatieve gebeurtenissen 6. beperkte emotionele controle, reacties op teleurstellingen, afwijzingen 7. middelenmisbruik tijdens de stalkingepisode en in combinatie met andere van hoger genoemde risicofactoren De scoring van de algemene risicofactoren gebeurt op dezelfde wijze als bij de rode vlaggen: aanwezig, afwezig of onbekend. Voor alle types van stalkers worden deze factoren beschouwd als risicovol voor het plegen van fysiek geweld door de stalker. Hoe meer factoren aanwezig zijn, hoe groter het risico. De volgende stap is het beoordelen van risicofactoren op basis van het type stalker en de motivatie. Voor de afgewezen stalker, de voormalige geliefden, zijn er bijvoorbeeld vijf te beoordelen risicofactoren: 1. bedreigingen 2. schending van straat- of contactverbod 3. weet waar het slachtoffer zich bevindt en kan gemakkelijk toegang hebben tot locatie van het slachtoffer 4. ruzies over kinderen/eigendom 5. intimideren-boosheid/slachtoffer beschuldigen Deze factoren verhogen specifiek in het kader van ex-partnerstalking het risico op fysiek geweld. De bedoeling is dat de professional hiermee de risicobepaling afrondt en een beslissing neemt over de mate van risico. Het resultaat zal ook richtinggevend zijn voor het managen van de vastgestelde risico s (MacKenzie, 2009). Naast het risico op fysiek geweld omvat de SRP dus ook voor het risico op lange duur, herhaling en psychosociale schade bij het slachtoffer en de stalker een reeks van algemene risicofactoren en/of risicofactoren per type van stalker. Het instrument is dus geen strikt actuarieel instrument, maar eerder een assessmenttool die casus per casus beoordeeld moet worden. Het raadt wel aan om bepaalde gestandaardiseerde testen bijvoorbeeld naar intelligentie, psychopathie, etc. te gebruiken als onderdeel van het assessment. 2. Partnergeweld Beschrijving 3 / 8 Afl. 9 juli 2014

9 Tabel: SRP voor inschatting van fysiek geweld bij (ex-)partners RODE VLAGGEN ALGEMENE RISICOFACTOREN SPECIFIEKE RISICOFACTOREN VOOR (EX-)PARTNERS EINDOORDEEL EN RICHTLIJNEN VOOR AANPAK zelfmoorideatie moordideatie wanhoopsdenken psychotische fenomenen psychopathie eerder geweld tegen slachtoffer vandalisme tegen slachtoffer affiniteit met wapens fysieke toenadering impulsiviteit beperkte emotionele controle middelenmisbruik bedreigingen schendingen straat-/ contactverbod gemakkelijke toegang tot slachtoffer ruzies over kinderen, eigendom intimideren, beschuldigen JA NEE? De SRP is ontwikkeld voor professionals die klinisch zijn geschoold en die een training hebben gevolgd om het instrument te gebruiken. Daarnaast bestaat er ook een SRP-Screening. Dat is een verkorte versie, met 12 risicofactoren, die bedoeld is voor professionals die niet-klinisch geschoold zijn en die een snelle, eerste inschatting kunnen maken. De auteurs hebben de inhoud van deze 12 risicofactoren echter nog niet verspreid, aan- Afl. 9 juli Partnergeweld Beschrijving 3 / 9

10 gezien het instrument nog in testfase zit. Op aanvraag kan je binnenkort de screeninglijst verkrijgen. ( 4. Besluit: bruikbaarheid van de SRP De SRP werd aangekondigd als een veelbelovend risicotaxatie-instrument. Hoewel de focus lag op klinisch-geschoolde professionals wordt het instrument ook aanbevolen in de politie, justitie en hulpverlening. Het is positief dat het instrument is gebaseerd op de huidige wetenschappelijke kennis over stalking en er specifiek naar ex-partners veel aandacht wordt besteed. De auteurs hebben het instrument tevens opgebouwd volgens de meest gekende en in de praktijk gebruikte typologie. Het is zeker innovatief om een risicotaxatie-instrument op te bouwen vanuit een typologie. Vernieuwend is ook dat er niet enkel wordt gefocust op het risico op fysiek geweld, maar ook de risico s op vlak van de duur, recidive en de schade worden in kaart gebracht zowel voor het slachtoffer als de stalker. De verzamelde informatie kan nuttige aanknopingspunten bieden voor het interveniëren en managen van de risico s. Dat bevordert ongetwijfeld de bruikbaarheid en reikwijdte van het instrument. De duidelijke structuur en de gebruiksrichtlijnen bieden de professionals een handige tool. Het instrument is begrijpbaar, hanteerbaar en niet te lang in afname. Bovendien hebben de auteurs enkele grootschalige studies opgezet om de kwaliteit van de SRP te testen in verschillende populaties. De onderzoeken zullen gedetailleerde informatie opleveren over hoe goed de SRP is voor het correct inschatten van de risico s bij verschillende types van stalkers. Hoewel de SRP een nuttig instrument is om een accurate inschatting te maken van stalking, zijn er nog enkele belangrijke kinderziektes vastgesteld. Zo is de SRP uitsluitend gebaseerd op de onderzoeken van de auteurs, ze houden weinig rekening met heel wat andere waardevolle onderzoeken. De SRP is enkel opgebouwd op basis van de typologie van Mullen, die ook slechts in een beperkte doelgroep werd gevalideerd. Het instrument enkel opbouwen op basis van een typologie, die is gebaseerd op één studie, houdt een risico in. Verder is het niet zichtbaar hoe de selectie van de risicofactoren juist tot stand kwam en waarom bepaalde factoren rode vlaggen zijn en andere algemene of specifieke factoren. De auteurs baseren zich hiervoor vooral op hun eigen expertise, maar het is gevaarlijk om zo een instrument op te bouwen. Daarnaast is de tool het meest uitgebreid voor ex-partnerstalking.dat is uiteraard zinvol, maar zijn de andere vormen van stalking werden nog niet grondig uitgewerkt. Een andere beperking is dat de tool enkel gericht is op stalking bij volwasse- 2. Partnergeweld Beschrijving 3 / 10 Afl. 9 juli 2014

11 nen en niet op jongeren en dus ook geen rekening houdt met de huidige relatievormen en communicatiestijlen in het kader van ex-partnerstalking bij jongeren en studenten. Een cruciaal knelpunt is dat de resultaten van de grootschalige valideringsstudies nog niet bekendgemaakt werden, waardoor er vandaag nog geen zicht is op de juiste kwaliteit van het instrument om bijvoorbeeld het risico op fysiek geweld bij partnergeweld in te schatting. Hoewel het vaak politiemensen, magistraten en hulpverleners zijn die de eerste beoordelingen moeten maken in stalkingsituaties en dus cruciale beslissingen moeten nemen, is de SRP sterk gericht op klinisch-geschoolde professionals. In de praktijk zal dit leiden tot veel stalkingzaken die niet tijdig worden gescreend op de mogelijke risico s. Tot slot is er geen bewijs voor de efficiëntie van behandelingen van stalkers en slachtoffers bij de verschillende types van stalkers, dus rest de vraag of de SRP zich op de juiste factoren focust en voldoende kapstokken biedt voor het managen van risico s. Concluderend kunnen we stellen dat de SRP een goede structuur biedt om inzicht te krijgen in risico s bij stalking en een handig hulpmiddel zou kunnen zijn in de Belgische praktijk. We beschouwen het instrument echter als een hulpmiddel om zicht te krijgen op een specifieke casus, waarbij de professional zelf een inbreng heeft in welke factoren hij belangrijk vindt om op te nemen. Naar de toekomst is het absoluut noodzakelijk om de huidige beperkingen aan te pakken en verder te streven naar een geïntegreerd risicotaxatie-instrument voor alle professionals. Bibliografie DOUGLAS, K.S. & REEVES, K.A. (2010). Historical Clinical Risk Management-20 (HCR-20). Violence risk assessment scheme: Rationale, application, and empirical overview. In R.K. Otto & K.S. Douglas (Eds.), Handbook of violence risk assessment. International perspectives on forensic mental health. New York: Routledge, GROENEN, A. (2006). Stalking. Risicofactoren van fysiek geweld. Maklu: Antwerpen. GROENEN, A. & MATKOSKI, S. (2014). Partnergeweld en risicotaxatie. Verklarend woordenboek voor welzijn, justitie, politie en gezondheidszorg. Maklu: Antwerpen. GROENEN, A. & MATKOSKI, S. (2014). Partnergeweld: hoe snel en efficiënt screenen en risico s inschatten? Overzicht van psychometrische en praktische kwaliteiten en richtlijnen voor de praktijk. Maklu: Antwerpen. Afl. 9 juli Partnergeweld Beschrijving 3 / 11

12 KROPP, R. (2004). Some questions regarding spousal assault risk assessment. Violence Against Women, 10(6), KROPP, P.R., HART, S.D., LYON, D.R. (2002). Risk assessment of stalkers: some problems and possible solutions. Criminal Justice and Behavior, 29, MACKENZIE, R.D., McEWAN, T.E., Pathé, M.T., JAMES, D.V., OGLOFF, J.R.P., & MULLEN, P.E. (2009). Stalking Risk Profile. Guidelines for the Assessment and Management of Stalkers, Stalklnc. Pty Ltd & the Centre for Forensic Behavioural Science, Monash University. McEWAN, T., MULLEN, P.E., & PURCELL, R. (2007). Identifying risk factors in stalking: A review of current research, International Journal of Law and Psychiatry, 30, 1-9. OLVER, M.E., STOCKDALE, K. & WORMITH, J.S. (2011). A meta-analysis of predictors of offender treatment attrition and its relationship to recidivism. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 79(1), doi: /a PITTARO, M. L. (2011). Cyber stalking. In K. Jaishankar (Ed.), Cyber criminology (pp ). SCHWARTZ-WATTS, D.M. (2006). Commentary: Stalking Risk Profile, Journal of American Academic Psychiatry Law, 34, 4, SKEEM, J.L. & MONAHAN, J. (2011). Current Directions in Violence Risk Assessment. Current Directions in Psychological Science, 20(1), doi: / SPITZBERG, B.H., & CUPACH, W.R. (2007). The state of the art of stalking: Taking stock of the emerging literature, Aggression and Violent Behavior, 12, STRAWHUN, J., ADAMS, N., & HUSS, M.T., The assessment of cyberstalking: An expanded examination including social networking, attachment, jealousy, and anger in relation to violence and abuse, Violence and Victims, 2013, UZIEBLO, K. & GROENEN, A. (2011). Risicotaxatie bij partnergeweld: Een stand van zaken. In A. Groenen, E. Jaspaert & G. Vervaeke (Eds.), Partnergeweld: Als liefde een gevecht wordt. Leuven, België: Acco, Partnergeweld Beschrijving 3 / 12 Afl. 9 juli 2014