Masterplan (versie april 2017) BRUT architecture and urban design i.s.m. LAND landschapsarchitecten

Transcriptie

1 Masterplan (versie april 2017) BRUT architecture and urban design i.s.m. LAND landschapsarchitecten

2 COLOFON INHOUD Ontwerpteam BRUT ARCHITECTURE AND URBAN DESIGN C.V.B.A. ANTOINE DANSAERTSTRAAT BRUSSEL +32 (0) contactpersoon: Francis De Wolf in samenwerking met: Gunther Slagmeulder, Thomas Lenaerts in samenwerking met LAND LANDSCHAPSARCHITECTEN BLOEMSTRAAT 25A 2140 ANTWERPEN +32 (0) contactpersoon: Koen Hauspy Opdrachtgevend bestuur 1. Algemene analyse Situering 6 Analyse van de site 10 Planningscontext 16 Stakeholders Masterplan Voorbeeldinvulling 25 Krachtlijnen 26 Het voorbeeldplan ontleed Deelprojecten Speelpleinwerking en Buitenschoolse Kinderopvang 37 Heistse Tennisclub (H.T.C.) 39 Chiro Hallaar 45 Parking 51 Open(bare) ruimte Infovergadering Algemeen 62 Mobiliteit 63 Open ruimte en water 64 Procesverloop 65 GEMEENTE HEIST-OP-DEN-BERG KERKPLEIN HEIST-OP-DEN-BERG +32 (0) swo@heist-op-den-berg.be contactpersoon: Serafien Wouters p. 2 Optimalisatie ruimtegebruik BOONMARKT HEIST-OP-DEN-BERG

3 INLEIDING Waarom deze studie? In april 2016 startte BRUT architecture and urban design, in samenwerking met LAND landschapsarchitecten, met de studie over de site Boonmarkt, in opdracht van de Gemeente Heist-op-den-Berg. De opgave luidt optimalisatie van het ruimtegebruik. Op de Boonmarkt zijn reeds verschillende verenigingen aanwezig, zij hebben allemaal afzonderlijke vragen naar uitbreiding of betere integratie. Het masterplan zet een overkoepelende visie voor de Boonmarkt uit en toetst de individuele wensen van de actoren af aan de hand van ontwerpend onderzoek. Er is reeds een RUP Boonmarkt (2011) goedgekeurd voor het projectgebied, dat voor dit masterplan als kader is overgenomen. Masterplan Het masterplan zet een visie uit voor de ruimtelijke ontwikkeling van het volledige binnengebied op lange termijn. De bedoeling is om de toekomstige ontwikkelingen in goede banen te leiden en op elkaar af te stemmen. Deze langetermijnvisie moet voldoende concreet zijn, zodat de Gemeente dit masterplan kan gebruiken als leidraad om voorstellen van ontwikkelingen te beoordelen en te sturen. Anderzijds moet deze visie voldoende flexibel zijn om ontwikkelingen op maat toe te laten. Proces Ongeveer maandelijks vond er een projectgroep (PG) plaats, waarin het ontwerpteam, de verschillende betrokken stadsdiensten en schepenen vertegenwoordigd waren. Deze projectgroep zorgde voor de dagdagelijkse opvolging van het project en een terugkoppeling met het College van Burgemeester en Schepenen. Als direct betrokken partij werden Chiro Hallaar, de Heistse Tennisclub, Speelpleinwerking en buitenschoolse kinderopvang, het woon-zorg-centrum Ten Kerselaere, de Provincie Antwerpen (De Averegten) geconsulteerd in een klankbordgroep (KBG). De klankbordgroep kwam samen aansluitend op de projectgroep. In oktober 2016 werd een voorontwerp van het masterplan gepresenteerd aan het College en goedgekeurd. Dit werd gevolgd door een briefwisseling met Chiro Hallaar. In maart 2017 werd het ontwerp tijdens een infovergadering getoond aan het publiek. Dit einddocument is het resultaat van dit overleg en houdt rekening met de opmerkingen en suggesties van de projectgroep, klankbordgroep en het communicatiemoment. Startvergadering (26 april 2016) Analyse en visie PG/KBG 1: Analyse bestaande structuur + aanzet programma-onderzoek (11 mei) Thematische scenario s PG/KBG 2: Thematische scenario s + aanzet visie (14 juni) Bouwverlof 9 t/m 31 juli Bilateraal overleg Gemeente, Chiro Hallaar en Heistse Tennisclub (11 augustus) Gecombineerde scenario s PG/KBG 3: Ontwerpend onderzoek + aanzet totaalplan (25 augustus) Addendum met bijgewerkt voorstel (29 augustus) College van Burgemeester en Schepenen: voorontwerp (4 oktober) Bilateraal overleg Gemeente en Chiro Hallaar Communicatiemoment - Publieke infovergadering met vragenronde (8 maart 2017) Aanpassingen en aanvullingen Voorlopig masterplan (maart 2017) Definitief masterplan (april 2017) BRUT architecture and urban design i.s.m. LAND landschapsarchitecten p. 3

4 Een beknopte analyse van het projectgebied en de omgeving vormt de basis voor de voorstellen van het masterplan. We bekijken de huidige situatie, de geplande projecten en de ontsluiting of bereikbaarheid met verschillende vervoersmodi. Daarnaast wordt ook het programma van eisen scherpgesteld.

5 1. Algemene analyse

6 SITUERING Ruimtelijke optimalisatie Opgave Op de Boonmarkt bevinden zich verschillende lokale verenigingen voor jeugd en sport, en een woonzorgcentrum. Deze verenigingen trekken steeds meer volk en zijn op zoek naar uitbreidingsmogelijkheden. Enkele voorbeelden: Chiro Hallaar heeft recent een nieuwbouw gezet, maar zoekt nog naar bijkomende ruimte en speelterreinen. De Heistse Tennisclub (HTC) wil meer overdekte terreinen. Woonzorgcentrum Ten Kerselaere wil de bewoners de kans geven om meer te profiteren van de groene omgeving en heeft uitbreidingsplannen met assistentiewoningen in urban villa s. De Gemeente wenst een masterplan op te maken voor de ruimtelijke optimalisatie van de site aan de Boonmarkt. Het parkeren en de bereikbaarheid zijn hierbij belangrijke aspecten, met bijzondere aandacht voor zacht verkeer en openbaar vervoer. Een deelopgave omvat een ontwerpend onderzoek naar de mogelijkheden voor voetbalclub KFC Molenzonen op de site Boonmarkt. De Boonmarkt Overgang tussen dorp en landschap Het projectgebied is op grote schaal de schakel tussen het bebouwde weefsel van Heist-op-den- Berg en de groene noordelijke rand. Op kleinere schaal vormt het projectgebied een overgang van het woonweefsel van Hallaar naar het provinciaal domein Averegten. In deze rand vinden we verschillende functies die profiteren van deze groene locatie, zoals recreatieve programma s (Domein Averegten, tennis,...), jeugdwerkingen (Speelplein, kinderopvang en Chiro) en ouderenzorg (Ten Kerselaere, Marjorie,...). p. 6 Optimalisatie ruimtegebruik BOONMARKT HEIST-OP-DEN-BERG

7 Itegem Prov. Domein Averegten Grote Nete Boonmarkt Hallaar Berlaar-Heikant Spek station Heist-opden-Berg Slagvelden Bergbos Grote Nete KSK Heist Beerzel Booischot Situering van het projectgebied in Heist-op-den-Berg BRUT architecture and urban design i.s.m. LAND landschapsarchitecten p. 7

8 Huidig gebruik Het projectgebied Het projectgebied (volle lijn) omvat het binnengebied van een bouwblok aan de Boonmarkt (stippellijn). Het projectgebied is ca. 6,4 ha. Het volledige bouwblok is ca. 14,4 ha. Langendijk De noordelijke rand grenst aan Provinciaal Domein De Averegten, terwijl de zuidelijke rand gevormd wordt door een recente woonwijk, aan de Kerselaarlaan, Dorelarelei en Hoogland. In het binnengebied bevinden zich verschillende publieke functies, zoals Chiro Hallaar, de Heistse Tennisclub, de gemeentelijke buitenschoolse kinderopvang en Speelpleinwerking en een uitgebreid woon-zorg-centrum. Jong en oud vinden hier een plaats in de landelijke dorpsrand. Huidig gebruik 1. Woon- en Zorghuis Ten Kerselaere 2. Home Marjorie 3. Speelpleinwerking en buitenschoolse kinderopvang (BKO) 4. Speelweide en skatepark 5. Heistse Tennisclub (HTC) 6. Chiro Hallaar Boonmarkt 8 1 Boonmarkt Dorelarelei 7 Hoogland 9 Streepweg Langendijk Verkensstraat 7. Geplande speelweide (grond in onteigeningsprocedure) 8. Provinciaal Domein Averegten 9. Recente verkavelingen (o.a. sociale woningen Hoogland) 10. Parochiekerk O.L.V. en Parochiezaal (centrum Hallaar) 11. Woonuitbreidingsgebied Kerselaarlaan Averegtenlaan Kerselaarlaan 11 Lange Rechtestraat L. Carréstraat 10 Luchtfoto met aanduiding van het projectgebied p. 8 Optimalisatie ruimtegebruik BOONMARKT HEIST-OP-DEN-BERG

9 WZC Ten Kerselaere (1) Speeltoestellen Speelplein en BKO (3) Publieke doorsteek aan Boonmarkt (4) Belbushalte aan parking Ten Kerselaere (1) Voorplein Speelplein aan de Boonmarkt (3) Woonwijk ten zuiden van het projectgebied (9) Speelveld Chiro Hallaar, met links de oude lokalen (6) Recente nieuwbouw Chiro Hallaar (6) Huidige hoofdtoegang Speelplein aan Boonmarkt (3) Speeltoestellen Speelplein en BKO (3) Publieke speelweide in het binnengebied (4) Woonwijk ten zuiden van het projectgebied (9) Clubhuis Heistse Tennisclub (5) Speeltoestellen Speelplein en BKO (3) Publieke speelweide en skatepark (4) BRUT architecture and urban design i.s.m. LAND landschapsarchitecten p. 9

10 Bovenlokaal functioneel fietsnetwerk (BFF) ANALYSE VAN DE SITE Recreatief fietsknooppuntennetwerk Recreatief wandelknooppuntennetwerk Zacht verkeer Een belangrijke zachte verbinding? De verbinding voor fietsers en voetgangers tussen het centrum van Hallaar en De Averegten loopt doorheen het projectgebied en is een belangrijke verbinding op lokale schaal. Deze historische trage weg is vandaag niet optimaal meer. Bepaalde aansluitingen zijn moeilijk leesbaar en ter hoogte van de site loopt deze verbinding over de private parking van Ten Kerselaere en is deze niet meer leesbaar als een publiek pad. De aansluiting op dit pad is opgenomen in de plannen van de Provincie Antwerpen voor de nieuwe onthaalsite, met bezoekerscentrum en parking. Langendijk Een mooie kans De Langendijk is een interessante zachte verbinding richting Itegem. In de toekomst zal die dwars door het vergrote gebied van de Averegten lopen. Op deze verbinding moet dus zeker verder ingespeeld worden. De Boonmarkt als fiets- en wandelverbinding? De Averegten De Boonmarkt is een belangrijke fiets- en wandelverbinding op grote schaal, in het knooppuntennetwerk. Maar het profiel van deze straat is hier niet op voorzien. Verschillende functies worden voor de auto ontsloten vanop deze straat wat ook op piekmomenten tot vrij druk verkeer kan leiden. Hallaar Zachte verbinding gaat via de (private) parking Zachte autovrije verbinding via Langendijk p. 10 Optimalisatie ruimtegebruik BOONMARKT HEIST-OP-DEN-BERG Schema met aanduiding van de belangrijke voetwegen (geel) en fietsverbindingen (groen).

11 Veel dwarse doorsteken, maar vaak onduidelijk en onbestemd Er zijn vrij veel dwarse verbindingen (zuidoost naar noordwest) doorheen het projectgebied. Dit is goed voor de aansluiting op de woonwijk ten zuiden van de Boonmarkt en de doorwaadbaarheid van het bouwblok. Het statuut van deze doorsteken is echter niet altijd duidelijk, bijvoorbeeld ter hoogte van de tennis. De meesten lopen ook gewoon dood op de Boonmarkt. Geen langse verbindingen Langse verbindingen op het terrein ontbreken volledig, waardoor uitwisseling tussen de verschillende onderdelen moeilijk is. Het enige alternatief is de Boonmarkt, maar deze straat is momenteel geen veilige of aantrekkelijke route. Verbinding via tennisclub is weinig uitnodigend De Boonmarkt is niet ingericht voor zacht verkeer. BRUT architecture and urban design i.s.m. LAND landschapsarchitecten p. 11

12 Ontsluiting en parkeren Er is heel wat parkeren, ontsloten via de Boonmarkt. Met de aanleg van de nieuwe onthaalparking van De Averegten zijn er een 400-tal PP in totaal voor alle functies. Met de geplande uitbreidingen van Ten Kerselaere stijgt dit met nog eens 100 PP. Deze parkeerplaatsen zijn verspreid over de site, afzonderlijk per gebruikersgroep. Er ontstaan onveilige situaties bij brengen en halen van kinderen op de Boonmarkt. Er is geen kiss & ride zone. Nood aan een duidelijk en veilig parkeersysteem Er is geen leesbaar systeem voor de auto-ontsluiting en het parkeren rond de Boonmarkt. Er is al heel wat parkeren aanwezig en er komen nog heel wat parkeerplaatsen bij. De druk op de Boonmarkt zal nog toenemen. Naast het parkeren is er ook een belangrijke kiss & ride functie omdat er op de site veel kinderen aanwezig zijn. Dit wordt nu bijvoorbeeld opgevangen op de Boonmarkt, maar zorgt voor gevaarlijke situaties. Een leesbare en gemeenschappelijke oplossing voor parkeren en kiss & ride is nodig. 200 PP 90 PP 100 PP PP De parking aan de tennis is nauwelijks ingericht. Gevaarlijke situatie aan Speelplein. Schema met de huidige en geplande parkings en ontsluitingswegen. p. 12 Optimalisatie ruimtegebruik BOONMARKT HEIST-OP-DEN-BERG

13 Bereikbaarheid op grotere schaal De Boonmarkt is niet opgenomen binnen de wegencategorisering in het Mobiliteitsplan (2013). Nochtans zijn er heel wat parkeerplaatsen ontsloten via de Boonmarkt. Het huidige straatprofiel houdt hier geen rekening mee. De meest logische verbinding van de Boonmarkt naar het hoger verkeersnetwerk is via de Langendijk of Verkenstraat naar de L. Carréstraat (lokale weg I) of via de Averegtenlaan naar de Molenstraat (lokale weg II). Wegencategorisering uit het mobiliteitsplan (Vectris 2013, p. 50) BRUT architecture and urban design i.s.m. LAND landschapsarchitecten p. 13

14 Afscheidingen en achterkanten Uitwisseling en synergie Vandaag staan de verschillende functies met de rug naar elkaar toe. Er is geen gemeenschappelijke identiteit voor de Boonmarkt. Elke functie doet zijn eigen ding op zijn eigen kavel. Dit is een gemiste kans voor alle partijen. Dit staat synergie en uitwisseling in de weg. Elke functie zou zich in de Boonmarkt als geheel moeten inschrijven, binnen een gemeenschappelijke identiteit. We moeten bekijken welke afsluitingen noodzakelijk zijn en welke niet. Afsluiting tussen Speelplein en Ten Kerselaere Afsluiting Speelplein aan de Boonmarkt Schema met de verschillende afsluitingen in het bouwblok. De private woonkavels zijn in het rood aangegeven. p. 14 Optimalisatie ruimtegebruik BOONMARKT HEIST-OP-DEN-BERG

15 BRUT architecture and urban design i.s.m. LAND landschapsarchitecten p. 15

16 PLANNINGSCONTEXT RUP Boonmarkt (maart 2011), IOK Het RUP Boonmarkt blijft het kader. Een herziening van het RUP is te vermijden. Dit vergt tijd en maakt de lopende onteigeningsprocedure complexer. In dit document wordt af en toe verwezen naar het RUP Boonmarkt. Voor de volledige en juiste informatie verwijzen we naar de originele teksten en kaarten van het RUP Boonmarkt. p. 16 Optimalisatie ruimtegebruik BOONMARKT HEIST-OP-DEN-BERG

17 Eigendomsstructuur Gebruikersgroepen in onteigening?? KFCM P Chiro Tennis OCMW P Speelweide Speelplein Emmaüs HKH P Ten Kerselaere Marjorie De eigendomsstructuur is vrij eenvoudig. Het centrale binnengebied is eigendom van het OCMW, en het perceel in het noord-oosten is momenteel nog in onteigening. Langs de randen zitten verschillende private woonkavels. OCMW: Speelpleinwerking, Home Marjorie, Tennisclub, Chiro Hallaar Emmaüs: RVT Ten Kerselaere Verschillende private eigenaars: hoofdzakelijk woningen met tuin (langs de randen) Ten Kerselaere en Home Marjorie 5,0 ha Heistse Tennisclub 1,0 ha Chiro Hallaar 1/3 ha Speelpleinwerking (incl. publieke deel) 3,2 ha Speelweide (te onteigenen) 1,7 ha Private percelen (woningen) 3,0 ha Projectgebied 14,3 ha KFC Molenzonen 3,0 ha BRUT architecture and urban design i.s.m. LAND landschapsarchitecten p. 17

18 Deelonderzoek voetbalclub KFC Molenzonen zoekt nieuwe locatie Een van de opgaves van deze studie was het ontwerpend onderzoek naar de mogelijkheden om lokale voetbalclub KFC Molenzonen een plek te geven op de Boonmarkt. KFCM was vertegenwoordigd in de klankbordgroep. Zij stelden dat een opgedeelde werking, met bijvoorbeeld enkel jeugdvelden of een wedstrijdveld op de Boonmarkt en de rest van de werking op een andere site, voor hen geen optie is. Al snel bleek dat de Boonmarkt niet groot genoeg is om de volledige werking van de voetbalclub onder te brengen. Huidige situatie (Spekstraat) KFCM telt ongeveer 450 leden en 24 jeugdploegen. Er zijn dagelijks training (17u - 21u, behalve maandag) en wekelijks wedstrijden (weekends). Momenteel hebben zij twee grote velden, en enkele kleinere oefen- of jeugdvelden. Aan de Spekstraat hebben zij een kantine/cafetaria en bijgebouwen (kleedkamers en douches). Er is een parkeerterrein aan de Spekstraat (ca m²), geschat op 100 PP. Dit terrein is niet ingericht of gemarkeerd. KFCM wenst een site voor de volledige club. Ze willen geen gesplitste werking met bv. aparte jeugdwerking. KFCM zoekt een nieuwe locatie tegen Luchtfoto van de huidige site aan de Spekstraat van voetbalclub KFC Molenzonen p. 18 Optimalisatie ruimtegebruik BOONMARKT HEIST-OP-DEN-BERG

19 Behoefte-analyse van een voetbalclub Enkele korte oefeningen geven inzicht in de ruimtebehoefte van een voetbalclub. Het basisprogramma van een voetbalclub omvat minstens twee grote velden (oefen- en wedstrijdveld), enkele jeugdvelden, een clubhuis en een parking. Dit is meer dan m² of 3 ha. Het programma exclusief jeugdwerking omvat nog steeds meer dan 2 ha. Een afzonderlijke jeugdwerking heeft minder ruimte nodig. Vanaf 12 jaar wordt er op een groot veld gespeeld. Conclusie Op de site Boonmarkt is niet voldoende plaats voor de volledige werking van de voetbalclub KFC Molenzonen. Deze deelopgave zal niet verder opgenomen worden in dit masterplan. 100 PP 100 PP Basisprogramma voetbalclub Enkel grote velden Jeugdwerking BRUT architecture and urban design i.s.m. LAND landschapsarchitecten p. 19

20 STAKEHOLDERS Opgave Hieronder worden kort de wensen of vragen van de verschillende stakeholders samengevat. Speelpleinwerking en buitenschoolse kinderopvang De bouwaanvraag voor de nieuwbouw De Schuur, ter vervanging van de oude schuur, is ingediend (voorjaar 2017). Dit project loopt autonoom, en is opgenomen in dit masterplan. Vanuit de bevinding van het masterplan werden suggesties voor het nieuwbouwproject gegeven. Gedeeld gebruik van de gebouwde infrastructuur met bijvoorbeeld Chiro kan onderzocht worden. Het brengen en afhalen van kinderen is momenteel niet veilig en zorgt voor verkeersproblemen op de Boonmarkt. Heistse Tennisclub De tennisclub zoekt naar uitbreiding van het aantal overdekte tennisterreinen Op termijn wil de tennisclub het huidige clublokaal vervangen door een nieuw clubhuis, met cafetaria en kleedkamers met douches. Het parkeerterrein is weinig ingericht. Een goede en verzorgde parking is nodig. Chiro Hallaar Recent werd een nieuwbouw geplaatst, met groepslokalen, sanitair en een polyvalente zaal. Volgens de bouwvergunning moeten de oude lokalen afgebroken worden. Chiro Hallaar zegt dan met een plaatstekort te zullen kampen. Zij zijn dus op zoek naar bijkomende lokalen. Chiro Hallaar heeft voor de locatie op de Boonmarkt gekozen omdat hier een speel- en kampterrein voorzien is. Het veld dat in onteigening is, zal deels ingericht worden hiervoor. Parkeren De huidige parkings zijn niet met elkaar verbonden, en erg gericht op één bepaalde functie. De parking aan de tennis is niet ingericht en kent geen gemarkeerde parkeerplaatsen. Bij regen ligt de parking er snel modderig bij. De belbushaltes zijn moeilijk bereikbaar voor verschillende functies. Publieke ruimte De gemeente wil bijkomende speelterreinen voorzien. Speelplein en buitenschoolse kinderopvang hebben vrij grote terreinen. Gecontroleerd publiek openstellen van hun sport- en spelinfrastructuur, of gedeeld gebruik met bijvoorbeeld Chiro, kan onderzocht worden. Er is vraag naar veilige zachte verbindingen, zodat de publieke terreinen beter bereikbaar zijn voor kinderen en jongeren uit de buurt. Dit heeft als positief neveneffect dat er meer sociale controle is. Ten Kerselaere Bewoners en bezoekers kunnen niet ten volle profiteren van het open groene binnengebied. Door de vele afscheidingen kan je moeilijk een wandeling maken van het woonzorgcentrum in de groene omgeving. Betere verbindingen zijn dus welkom. Ten Kerselaere denkt na om beweeg- en beleeftuinen uit te bouwen, die aanzetten tot bewegen en zintuiglijk beleven van de tuinen en seizoenen. Dit kan ook de integratie of interactie tussen de woonwijk en het woonzorgcentrum stimuleren. p. 20 Optimalisatie ruimtegebruik BOONMARKT HEIST-OP-DEN-BERG

21 Speelpleinwerking/BKO nieuwbouw (De Schuur) Tennisclub uitbreiding? parking? Chiro Hallaar bijkomende nieuwbouw? speelterreinen? Parkeren 90-tal parkeerplaatsen Publieke ruimte extra speelterreinen? verbindingen? Ten Kerselaere / Marjorie verbindingen? open ruimte? BRUT architecture and urban design i.s.m. LAND landschapsarchitecten p. 21

22 Het tweede luik omvat een masterplan, dat de langetermijnontwikkeling van het binnengebied moet sturen. Door middel van ontwerpend onderzoek zijn de verschillende wensen van de stakeholders verkend, binnen een algemene coherente visie. Dit werk werd vertaald in algemene ruimtelijke krachtlijnen. Het is niet de bedoeling een eindplan op te maken, maar juist een flexibel ruimtelijk kader aan te bieden dat de ontwikkeling, in verschillende fases, kan sturen in de richting van een gemeenschappelijk streefbeeld.