Marieke is Vredesvrouw van het jaar 2011 geworden. Nog voordat ik

Transcriptie

1 Redactioneel Voor jullie, beste vredesvrouwen deze info met veel positieve vredesinitiatieven. Je wordt er even blij van. Negatieve berichten horen we al zo vaak... Onze info start met een interview met onze Vredesvrouw van het jaar, Marieke Verheul. Ze heeft iets weg van een diamant, die zoveel vredesfacetten weet uit te stralen. Zij verstaat ook de kunst van het weven. Weven houdt in een goede basisopzet en dat plan ook creatief uitvoeren, laat niets je daarvan weerhouden. Fantastisch die prijs, die door de ASN bank is toegekend aan de Campagne tegen de Wapenhandel voor het project Geen geld voor geweld. Wendela de Vries, we hebben er alle vertrouwen in, dat de weg open ligt voor verdere acties. Coby Meyboom vertelt hoe goede ontwikkelingen samenkomen, zoals in Leiden, waar het NAP II werd ondertekend, ook namens Vrouwen voor Vrede. Door het Glazen Huis in Leiden werd een grootschalige inzameling gehouden voor moeders in conflictsituaties. De toepassing van resolutie 1325 krijgt zo extra aandacht en versterking. Verrassend is het artikel van Maarten Keulemans: Een blik in de toekomst (Dutch Miracle). Het kan dus echt anders! We wisten het al: Schaalverkleining is een toverwoord. Die grote veerkracht, die vredesvrouwen hebben en vol blijven houden zie je bij de Vrouwen in het Zwart. Het grote verlangen blijft: veiligheid en een rechtvaardiger verdeling van grond, land en bestaansmiddelen ook voor de Palestijnen. Elke maand zie je de Vrouwen in het Zwart op diverse plekken in Nederland stil protesteren. Vrouwen voor Vrede in Ridderkerk tonen hoe veerkrachtig ze zijn. Na de inbraak en vernielingen: ze gaan weer gewoon verder. Vredesduiven zijn opgelaten in IJmond, bij het gemeentehuis van Castricum. Na het plaatsen van een plaquette werd een zeer oude olijfboom ingewijd tot vredesboom, symbool voor het verlangen van de mens naar vrede. Caro, wat geef je ons een mooie bijdrage: wij wensen je sterkte toe, afscheid nemen is zo moeilijk. Je hebt ons een schitterende vredesduif geschonken. Een monument voor Bertha von Suttner, zij won de Nobelprijs voor de Vrede in 1905, zij zou dat zeker verdienen, wie gaat dat regelen? Nog even wil ik jullie vertellen van een bijzondere ontmoeting op het station van Utrecht. Ik dacht vlak naast me wachtend Kirsten van den Hul te herkennen (door het videovraaggesprek met Janne). We moesten ineens naar een ander perron toe, toen durfde ik pas een vraag te stellen. Mijn vraag: Mag ik een domme vraag stellen? Haar antwoord: Er bestaan geen domme vragen, toen wist ik dat het echt Kirsten was en ja hoor. We hadden het over de komende jaarvergadering op 24 maart a.s., ze zal er zijn om met ons van gedachten te wisselen en te vertellen over haar ervaringen. Het was een bijzondere ontmoeting. Ida Wassenaar 1

2 Geloven in Vrede Marieke Verheul : Een draadje naar de toekomst Marieke is Vredesvrouw van het jaar 2011 geworden. Nog voordat ik mijn eerste vraag aan haar kan stellen, gaat zij vertellen: Ik was helemaal verrast door de prijs! Normaal ben ik altijd heel betrokken bij de keuze van de Vredesvrouw, maar doordat ik met andere dingen bezig was, had ik er helemaal niet zo op gelet. En er stond nooit iets over het kiezen van een Vredesvrouw in de verslagen van de Vrouwen voor Vrede IJmond, de groep waarmee ik als buitenvrouw vaak mee vergaderde. Dus dacht ik dat ook zij met andere dingen bezig waren en zo heb ik onderweg naar Amersfoort die dag voor het eerst op het programma gekeken. Ik dacht: Wie zou nou toch Vredesvrouw van het jaar worden? Het was een grote verrassing, toen ik op 29 oktober ineens mijn dochter, kleindochter en mijn twee zussen in Amersfoort zag. Je bent vanaf het begin een Gooise Vrouw voor Vrede. Hoe is het begonnen? Mijn eerste bewuste keuze voor Vrouwen voor Vrede was toen er vanuit het weekblad Hervormd Nederland een bijeenkomst werd aangekondigd in De Bilt. Dat was in Precies op het moment dat ik behoefte aan inspiratie had. Daar kwamen toen wel 300 vrouwen op af in plaats van de verwachte 50. Het was geweldig georganiseerd: tafels neergezet voor de verschillende plaatsen. Zo ging ik zitten aan de tafel t Gooi, met allemaal vrouwen, die ik niet kende. Wat ons verbond, was de angst voor de bom, voor mij ook de zorg om de gezondheid van onze kinderen. We spraken dezelfde taal. We wilden vandaag nog af van die kernbewapening, maar hoe? Ik heb als kind de oorlog meegemaakt, toen was ik er niet zo bang voor, wel daarna, toen ik besefte, wat er allemaal was gebeurd. Dat mocht nooit meer gebeuren. 2 Dat was dus in 1981, 30 jaar vóór dat je Vredesvrouw van het jaar werd. Een mooi symbool, toch? Hoe ging het verder? Ik was zeer onder de indruk van die bijeenkomst en heb toen het voortouw genomen om iets in het Gooi van de grond te krijgen Zo ben ik, ik wacht dan niet tot een ander het doet. Binnen de kortste keren hadden we een bijeenkomst in een kerk in Hilversum georganiseerd en tot onze grote verbazing was ook daar de kerk hartstikke vol. Uiteindelijk was er in Nederhorst den Berg (waar ik toen woonde) een groep van meer dan 25 vrouwen in hoogtij dagen, en ontstonden er veel groepen in het Gooi. We organiseerden en deden van alles, altijd geïnspireerd door de Nieuwsbrief van Vrouwen voor Vrede. Je had dan iets om aan te bieden aan mensen, maar ook je eigen motivatie werd gevoed door de Nieuwsbrief.

3 Het hoogtepunt was een actie in Nederhorst den Berg tegen een bedrijfje dat atoomschuilkelders wilde verkopen aan mensen met veel geld. Onder het motto wil je nog van n glaasje wijn genieten, na de atomaire aanval????? Koop dan deze atoomschuilkelder voor f ! We waren heel verontwaardigd en zo boos! Dus gingen we - mijn man als Sinterklaas en een stel vrouwen, waaronder een paar verkleed als zwarte Pieten naar die fabriek om de directeur toe te spreken. We hebben toen heel veel publiciteit gekregen, ik ben zelfs nog op TV geweest bij Sonja Barend. Uiteindelijk heeft die meneer zijn plannen mooi ingetrokken. Als je één keer zoveel succes hebt, dan merk je, dat wat je doet, gevolgen kan hebben. En wat ik toen heb gemerkt is dat je de pers nodig hebt. En die komt alleen als je gekke dingen doet. In de toespraak van Francien werd de invloed van je ontmoeting met Helen Caldicott genoemd. Welke rol speelde deze ontmoeting? Begin jaren 80 werd er veel gesproken over straling. Ik wist er natuurlijk van, maar wat er precies mis mee was, dat wist ik niet. Mijn zus las in die tijd een artikel van Helen Caldicott in het Duitse blad Emma, over wat er precies aan de hand was met die straling. Daar wilden we iets mee. Toen heeft mijn zusje aan mijn moeder gevraagd om dit te vertalen in het Nederlands (Marieke laat me het schrift zien met het keurige vertaalwerk van haar moeder). Ik heb het daarna gecorrigeerd, laten nakijken door een kernfysicus en het uitgetikt. Eén bladzijde per keer, meer kon ik niet aan. Het was te eng. Ik was blij met het artikel, omdat ik nu wist waarvoor ik 3

4 bang was. Daarom ben ik begonnen het artikel uit te delen. Mensen wilden het weten, er kwam steeds meer belangstelling, ook vanuit kranten. Toen het gepubliceerd werd in het blad Bewust, had ik eindelijk een mooie versie van 6 kantjes met illustraties in plaats van een stencil. Makkelijker om weg te sturen, ook minder porto. Uit het hele land kwamen toen bestellingen. (bijgehouden in een schrift: op 26/9/1984 stond de teller op verzonden stencils!) Ook het boek van Helen Caldicott Nuclear Madness werd erin genoemd. En ik dacht: dit is een heel belangrijk boek, dus heb ik de uitgeverij benaderd (doodeng, in het Engels) en geschreven dat de tijd rijp was voor een uitgave in het Nederlands. Het boek onder de titel Atoomwaanzin kwam uit. Vrouwen voor Vrede heeft meegewerkt aan de vertaling. Via via heb ik Helen Caldicott toen ook bij mij uitgenodigd en o.a met de (Amsterdamse) vredesvrouwen een avond in Krasnapolski georganiseerd. We kregen veel publiciteit, het hing gewoon in de lucht. Helen en ik hebben nog een tijd contact gehad. Ze is nog steeds actief, nu ook weer na de ramp met de kerncentrale in Fukushima. Zij heeft mij toch wel de weg gewezen, dat je ook voor je kinderen je gezicht mag laten zien. Je mag er voor uitkomen dat je bang bent. Je hebt je ingezet voor de Pentagramactie. Recent kwamen de herinneringen vast weer boven tijdens de vertoning van de film De Haagse Lente in het filmmuseum. Hoe kijk je vanuit vandaag terug op de actie? 4 Dit was echt een hoogtepunt. Het idee, dat je daar in 1980 met 2500 vrouwen op het Malieveld uiting gaf aan belangrijke gevoelens dat was gewoon heel mooi. Het was gegroeid in een jaar van voorbereiding. Het zag er ook zo mooi uit, dankzij o.a. de vrouwelijke kunstenaars tegen kernbewapening. Zij hadden de maskers bedacht. De vrouwen liepen daar niet alleen, ze voelden het ook echt. En het doel is nog steeds actueel en nog niet bereikt. Is dat teleurstellend? Nou, toen dachten we dat het veel eenvoudiger zou zijn. Als de wapens maar de wereld uit zouden zijn, dan zou het allemaal goed komen. Nu denk ik, dat het ooit misschien goed komt, maar dat ik het niet meer mee maak. Maar dat houdt me ook op de been, het hoeft niet vandaag. Wat maakt dat je steeds weer actief werd en wordt? Ik denk dat dat simpel mijn karakter is. Het zit in mijn bloed, vredesbloed. Ik heb het mee gekregen. Ik kom uit een nest, waar het leger niet hoog in aanzien stond. Poppenkast noemde mijn vader het, hij

5 zou zeker dienst geweigerd hebben. Mijn moeder was eigenlijk altijd een doopsgezinde zuster. Daarna ben ik ook altijd gesteund door mijn man, die kwam uit het verzet. Wat heb je nodig? Samen met andere vrouwen bezig zijn. Daarom heb ik me nu ook aangesloten bij de Vrouwen voor Vrede IJmond. Vredesvrouw van het jaar vind ik beslist toch een eretitel. Dat zou best bekend mogen zijn bij bijvoorbeeld het Ministerie van Vrede, of bij de Journaliste van de vrede, Nicole le Fever, of bij de plaatselijke krant. Ik voel me een ambassadrice voor de Vrede. WILPF. Ook al voel ik me daar (nog) wat minder thuis. Ook hoop ik dat het de Occupy-beweging lukt, om hun idealen duidelijk te maken. Eigenlijk had ik er gisteren nog heen willen gaan, maar dat is niet gelukt. Wat wil je zolang mogelijk blijven doen? Zoiets als Vrouwen voor Vrede - ik zou het toch fijn vinden als dit doorging. Want uiteindelijk heb ik het ook doorgekregen, o.a. van mijn moeder. Ik voel me verbonden met mensen vóór me en ook als een draadje naar de toekomst. Dat kan alleen als je dingen vastlegt. Als je het alleen maar denkt, dan is het weg. Ik wil het doorgeven. Ook voor mijn kleindochter, het is ook voor haar bestemd. Ik zou ook nog iets voor de Nieuwsbrief willen doen. Bijvoorbeeld schrijven over Feminisme en Vrouwen voor vrede. Een enquête aan vrouwen sturen bijvoorbeeld. En in april 2015 in Den Haag erbij zijn. Liefst met iets creatiefs, artistieks, zoals bij de Pentagramactie. 100 jaar Internationale Vrouwen-vredesbeweging, dat is toch prachtig? En als Vrouwen voor Vrede ooit stopt - misschien is 2015 een mooi moment?- dan moeten we ons verbinden met de 5 Je was bezig met het uitpakken en sorteren van de 50 dozen met inspiratie. De dozen met het archief van Vrouwen voor Vrede. In die dozen zit ook jouw verleden. Aletta (het vrouwen-archief) is verhuisd, met alle dozen. Uit betrouwbare bron heb ik gehoord, dat er nu veel meer aanloop en belangstelling is. Dus ook voor die 50 dozen. Wat zou je in de etalage zetten, als dat kon? Dit vind ik een leuke vraag. In ieder geval de Pentagram-maskers en een foto van het web. Ook het manifest en een foto van de kraanvogels. Natuurlijk ook alle exemplaren van de nieuwsbrief. En toch ook de showmap van Adrienne van Melle, die ze steeds meenam. Met buttons, foto s en leuzen. Zijn we nog iets vergeten? Ik had een weverij, misschien weet je dat. Bij het weven moet je van tevoren goed nadenken wat je wilt maken. Dat is

6 belangrijk. Je zet de schering op en dan komt de inslag. Ik kan goed de schering opzetten, ben goed in organiseren. Ik heb eigenlijk overal bij Vrouwen voor Vrede aan meegedaan, overal ingezeten, van alles gedaan, vergaderen, actie voeren. Ik houd van het leven. Als je redelijk gezond bent (en niet al te arm), dan is het leven toch ontzettend fijn? Dat gun je iedereen. Ik heb altijd kunnen doen wat ik belangrijk vind, dus ben ik een gelukkig mens. Aan het einde overval ik Marieke met vier kerstkaarten, die ik in de trein uit de Ode heb gescheurd. Welke spreekt je aan? Dat is moeilijk kiezen. De ene vanwege het overgeven : ik spring en het komt vast wel goed. De andere vanwege de vraag of ik degene ben die helpt of die geholpen wordt. Voorzien van een grote foto van de kraanvogels, de pentagram-film en een mandarijntje ga ik gevuld naar huis. Een weefster voor de Vrede, Marieke (in het midden) draden aan het weven tijdens de reünie in Amsterdam. Sigrid Hutter 6

7 Campagne tegen Wapenhandel wint de ASN Bank Wereldprijs Voor de vierde keer organiseerde de ASN Bank de ASN Wereldprijs. Initiatiefnemers konden hun projecten plaatsen op de website www. voordewereldvanmorgen.nl en daar publieksstemmen werven. De initiatieven met de meeste stemmen werden per thema gerangschikt in een top tien. Een vak-jury selekteerde vervolgens per thema de twee initiatieven met de meeste potentie. De bezoekers van de site konden een winnaar kiezen uit de veertig beste ideeën. De vier thema s waren: Tegen de wapenindustrie Eerlijke handel Tegen kinderarbeid Duurzame energie We hebben gewonnen Wendela de Vries ontvangt de cheque van euro Met het project Geen Geld voor Geweld heeft de Campagne tegen Wapenhandel de ASN Bank Wereldprijs gewonnen! Op 10 november zijn we met vier andere winnaars met trompetgeschal op het podium gehaald op een feestelijke avond van de ASN Bank. We zijn natuurlijk heel blij met de prijs, er 7 stromen van alle kanten felicitaties binnen, terwijl het echte werk nog moet beginnen. We gaan nu een campagne opzetten om druk uit te oefenen op financiële instellingen om hun beleggingen uit EADS, een grote wapenproducent, terug te trekken zolang het militaire producten maakt. Maar eerst hebben we een feestje ge-

8 vierd, gedanst op de Duurzame Dansvloer, een heerlijk Duurzaam Diner gegeten (met uiteraard duurzame wijn erbij) en verschillende sprekers gehoord. Waarbij vooral oorlogsjournaliste Minka Nijhuis indruk maakte, die vertelde hoe je unembedded journalist in oorlogszones op zoek kan naar het verhaal van de mensen die in een oorlog moeten leven. Hoe vier je een verjaardag als er bijna geen gasten meer durven komen? Hoe maak je een theatervoorstelling als de elektriciteit is uitgevallen? Door zulke verhalen weet je ineens weer heel goed waarom je het doet, campagne voeren tegen de wapenindustrie. Geld moet belegd zijn in duurzaamheid en ontwikkeling. Daarmee bereik je vrede. Niet met wapens. Wendela de Vries De andere finalisten per categorie in 2011 waren: Tegen de wapenindustrie Projectnaam: Palestine Link Palestine Link zet zich in voor het bereiken van rechtvaardige vrede en het bevorderen van economische en sociale duurzame ontwikkeling in Palestina, onder andere via de inzet van Palestijnen in de diaspora. Palestine Link vraagt aandacht voor de Nederlandse betrokkenheid bij de bezetting. Meer hierover op de volgende pagina. Eerlijke handel Projectnaam: Vegetarian Ivory Vegetarian Ivory wil een afzetmarkt creëren voor plantaardig ivoor en daarmee de handel in dierlijk ivoor tegengaan. Het project zet zich ook in voor betere bescherming van het Amazonegebied. Projectnaam: FairPhone Het initiatief FairPhone wil dat er een eerlijk mobieltje op de markt komt. Een mobiele telefoon waarvan alle onderdelen worden geproduceerd én gebruikt zonder mens of milieu schade toe te brengen. Van batterijen tot simkaarten en hoesjes. Zij doen dit op vernieuwende wijze door inzet van social media. 8 Duurzame energie Projectnaam: Orphiro Orphiro richt zich op de productie van elektrische motoren die worden geassembleerd in een leer-werkomgeving voor jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Projectnaam: Zonnige toekomst voor jongeren Namibië Het project wil een energieneutraal trainingscentrum oprichten voor kansarme jongeren die met een beroepsopleiding een baan kunnen vinden in de zonneenergiesector. Tegen kinderarbeid Projectnaam: FairMail helpt kansarme jongeren in ontwikkelingslanden met fotografietraining hun zelfvertrouwen en creativiteit te ontwikkelen. Met de verkoop van hun foto's verdienen ze geld voor hun eigen toekomstplannen. Projectnaam: Happy made by... Het project richt zich op de zelfredzaamheid van kinderen met aids. Het project geeft creatieve aandacht aan de sociaalemotionele en lichamelijke gevolgen van aids.

9 Palestine Link Palestine Link wil de mythes en sterotypes over de Palestijnen doorbreken en hen hun menselijk gezicht teruggeven. Palestine Link wil de Palestijnse geschiedenis heroveren op de gangbare geschiedschrijving en media. Door Palestine Link kan men de Palestijnen en Palestina buiten het geweld van 'het conflict' leren kennen - met hun culturele en politieke diversiteit, ondernemerszin en gastvrijheid. De kwestie Palestina, zo wordt in Nederland gedacht, is een onoplosbaar en complex conflict dat zich al jaren voortsleept en waaraan weinig valt te doen. Nederland denkt part noch deel te hebben aan wat daar gebeurt. Maar Nederland speelt wel degelijk een rol in het voortduren van het gewapend conflict en de bezetting van Palestina door Israël. Nederland kiest partij tegen mensen die zij niet kent, de Palestijnen. Juist vanwege de betrokkenheid van Nederland in dit militair conflict, is het van belang dat Nederlanders Palestijnen leren kennen zoals ze zijn, slachtoffers van de Europese geschiedenis, maar vooral mensen met een eigen geschiedenis, cultuur en vreedzame aspiraties voor een betere toekomst. Aanleiding Iedereen heeft wel een mening over "Israël en de Palestijnen". Het debat is sterk gepolariseerd. De Nederlandse regering geeft onvoorwaardelijke steun aan de partij die de oorspronkelijke bevolking militair bezet houdt. Schijnbaar ongeremd door internationale afspraken en mensenrechtenovereenkomsten lijkt de Nederlandse politiek haar lot te hebben verbonden aan het militaristische denken van Israël. Zelfs de huidige omwentelin- Een Nieuw Jaar... Nieuwe uitdagingen! In 2012 staan een aantal activiteiten centraal in onze planning, waaronder een studiereis met een aantal journalisten. Tijdens deze reis willen we dat de journalisten de impact van de Israëlische bezetting vooral op het dagelijkse leven van mensen ervaren. Tevens zullen we de betrokkenheid van Nederland aan de bezetting, maar ook de steun van Nederlanders aan de Ghada Zeidan Palestijnen onderzoeken. Wij hopen daarmee bij te dragen aan het maatschappelijk en politiek debat in Nederland over de bezetting, mensenrechten en onze morele betrokkenheid en juridische en politieke verantwoordelijkheid. Deze reis word mede gerealiseerd door de publieksprijs van de ASN Bank! Onze Nederlandstalige website is nu online! 9

10 gen in de omringende Arabische landen zijn geen aanleiding om haar kijk op de Israëlische bezetting van Palestina te herzien. Hoewel de laatste jaren ook pleitbezorgers van de Palestijnse zaak van zich laten horen en de publieke opinie kritischer is geworden ten opzichte van Israël, voeren de Israël aanhangers in het debat nog steeds de boventoon. Opvallend is verder dat er mensen spreken voor, namens en over de Palestijnen, maar dat Palestijnen in Nederland nauwelijks deelnemen aan het debat. In de cruciale discussies ontbreekt hun visie en inbreng. Doel Palestine Link komt op voor de Palestijnse nationale en mensenrechten, en Palestijnse belangen. Daar en in Nederland. We willen een eerlijk beeld geven van het land en haar bevolking, zoals het was, nu is en wat het kan worden. Palestine Link slaat een brug voor mensen die elkaar daadwerkelijk willen ontmoeten. Uitvoering Palestine Link wil haar doel bereiken door een authentiek, sterke en onafhankelijke Palestijnse stem te laten horen, alsmede een professionele informatie- en dienstverlening aan te bieden door het debat over Palestina te verhelderen. Palestine Link wil deelnemen aan het debat om de vastgeroeste vooroordelen en ideeën die leven in de media, de politiek en in publieke discussies te weerleggen. 10 Palestina agenderen Palestine Link wil pro-activief de relevante politieke agenda's beïnvloeden, zowel op Nederlands als op Europees niveau. Wij doen dit door een rechten- benadering van de Palestijnse zaak te promoten en politici en maatschappelijke organisaties daarin te betrekken. Palestine Link geeft een realistisch beeld van Palestina en de Palestijnen. Wij organiseren ontmoetingen tussen Nederlanders en Palestijnen. Palestine Link is een vraagbaak en makelaar voor academici, studenten, onderzoekers, zakenmensen, spirituele leiders, toeristen, professionals en andere groepen die geïnteresseerd zijn hun collega's te ontmoeten in Palestina, en vice versa. Wist u dat:... Nederland op verschillende wijzen deelneemt aan de bezetting van Palestina... Nederland Israël in Europa legitimiteit verschaft waardoor het van EU subsidies en handelsvoordelen kan meeprofiteren... Israël een speciale status heeft op Schiphol (ook voor wapendoorvoer)... Nederlanders dienen in het Israëlische leger... een Nederlandse-Israëlische nationaliteit geen thema is... Israëliers geen visum nodig hebben om Nederland binnen te komen... daarentegen de slachtoffers van Israëlische verdrukking zelfs met een Nederlands paspoort Israël niet inkomen en de Nederlandse overheid daar niets tegen onderneemt... Palestijnen zelfs met familie in Nederland de grootste moeite hebben een visum te krijgen... hier begrip voor Palestijnen wordt gezien als iets dat eigenlijk niet kan, of op z'n minst bijzonder is

11 ... een Palestijn zelden iets kan zeggen in de media zonder dat een joodse (Israëlische) tegenstem moet worden gehoord... het in de politiek gangbaar is te doen alsof dit een conflict is tussen twee militair aan elkaar gewaagde partijen... een Palestijn moet liegen wanneer hij/zij zich laten registreren in Nederland omdat zijn/haar geboorteland niet in het Nederlands register staat... Nederland verdient aan militaire handelsberekkingen met Israël... Israëlische verdachten van oorlogsmisdaden Nederland zonder risico's in en uit lopen Wist u dat Nederland van Palestijnen het onmogelijke vraagt, namelijk hun land, geschiedenis, aspiraties, rechten en de toekomst van hun kinderen, kortweg vraagt hun eigenwaarde op te geven. Ghada Zeidan Oude olijfboom als Vredesboom Op 7 december 2011 benoemde burgemeester A. Mans, als Mayor for Peace, een prachtige oude olijfboom naast het nieuwe Gemeentehuis van Castricum, als Vredesboom. Hij onthulde daartoe een mooie plaquette, ontworpen door Sander Visser. Castricum heeft in 2008 ingestemd met het lidmaatschap van Mayors for Peace en burgemeester Mans nam het lidmaatschap over van de vorige burgemeester Emmens-Knol. Zij sloot zich op uitnodiging van Vrouwen voor Vrede IJmond aan bij deze wereldwijde organisatie. Burgemeester Mans onthulde de bijbehorende plaquette. "In de loop van de tijd is de olijfboom symbool geworden van vrede, wijsheid en welvaart. Dat mag deze olijfboom vanaf heden in het bijzonder uitdragen', aldus de burgemeester. Aangezien er buiten een windkracht 9 stond, begon de ceremonie in de hal van het Gemeentehuis. In gezelschap van zo n 40 mensen zong het koor De Straatklinker twee liederen, hield de burgemeester een mooie toespraak en vertelde ik het verhaal van de kraanvogels. Na de onthulling van de plaquette buiten, liet hij witte vredesduiven los met de wens voor vrede. De olijfboom als symbool voor het verlangen. Van de mens naar vrede, zowel innerlijke vrede als ook vrede onderling. Hij werd geplant met de wens: Hij moge net zo groeien als de wereldvrede Ineke Meintjens-Ooteman Vrouwen voor Vrede IJmond 11

12 Maakt het leven mooier en socialer Alles wat je voor een ander doet, hoe klein ook, maakt een verschil. Het maakt het leven mooier en socialer. Daarom lanceerde Anke van der Vegt samen met een groep Enschedeërs een Pay it Forward -week. Het moest een sociale ketting- reactie op gang brengen. De bedoeling van Pay it Forward, Engels voor betaal het vooruit, is om een week lang, met zoveel mogelijk mensen, elke dag iets goeds te doen voor een ander. Zonder eigenbelang. Alleen met de wens, dat die persoon ook iets goeds gaat doen voor weer iemand anders. Anke van der Vegt: De mooiste manier waarop mensen je kunnen bedanken, is door het door te geven. Pay it Forward, dus. De actieweek was van 19 tot en met 25 december. Van der Vegt benadrukt dat er niet per se grote gunsten of daden verwacht worden. Dat mag natuurlijk. Want hopelijk worden mensen zo door elkaar geïnspireerd, dat het tot heel bijzondere daden leidt. Zoals het oplossen van een al lang slepend conflict. Maar dat hoeft helemaal niet. Er zijn oneindig veel mogelijkheden. Ook iets kleins kan op die dag het verschil maken. Als jij in de supermarkt iemand helpt om een boodschap van de hoogste plank te halen, bijvoorbeeld. Waar het om gaat is dat mensen er vaak niet meer bij stilstaan dat je soms met relatief weinig inspanning je omgeving iets mooier en socialer kan maken. Het zou een way of life moeten De mensen achter Pay it Forward. Van links af: Peter Breukers, Sander Post, Anouk Timmermans, Bas Raijmakers, Anne Tuinhout, Leonie Bosklopper en initiatiefneemster Anke van de Vegt. foto Frans Nikkels 12

13 zijn. Zelf probeert ze daar ook naar te leven. Het begon ook allemaal met de film, Pay it Forward, uit Een film met uitgangspunt: verbeter de wereld en begin bij jezelf. Een jongen bedenkt een schoolproject, waarin hij elke dag voor drie mensen iets aardigs doet, onder de voorwaarde dat zij dat ook gaan doen. Het effect blijkt overdonderend. Een film die veel mensen niet zonder tissues uitkijken, zegt ze. Ik zag hem in Ik heb sindsdien altijd met het idee rondgelopen om ook zoiets in gang te zetten. Het is wel een droom die nu uit komt. Via de site payitforwardweek.nl kunnen mensen zich aanmelden Daar kunnen zij elkaar ook op de hoogte houden van wat zij hebben gedaan en meegemaakt. Ook is daar een pagina met suggesties om te doen. Van der Vegt rekende op minimaal duizend deelnemers die een prachtige kettingreactie ontketenen, en hoopt dat het een jaarlijkse actieweek wordt. Afgaand op de positieve reacties die we nu al krijgen, moet dat haalbaar zijn. De groep maakte wat pamfletten en visitekaartjes met een uitleg van Pay it Forward. Het moet laagdrempelig blijven. We gaan mensen niet met een heel verhaal lastig vallen. Van degene die een goede daad ontvangt, gaan we ook niet vooraf eisen dat ie mee gaat doen. Maar hopelijk werkt de actie zo inspirerend, dat het als vanzelf gaat. ICAN Nederland: We kunnen kernwapens afschaffen ICAN (International Campaign to Abolish Nuclear Weapons) is een wereldwijde campagne van vredesorganisaties. Doel van de campagne is om regeringen op te roepen te werken aan een verdrag dat leidt tot de wereldwijde afschaffing van kernwapens. Er zijn slechts 9 landen die kernwapens bezitten. Het overgrote deel van de wereldbevolking en hun leiders willen van ze af. Er bestaat zelfs een wettelijke verplichting om te onderhandelen over een verbod op kernwapens. Samen kunnen we werken aan een zo breed mogelijke steun voor de afschaffing van kernwapens. Landmijnen, chemische en biologische wapens zijn al verboden, sinds kort geldt dat ook voor clusterwapens. Het is hoog tijd voor een verbod op de allerergste wa- 13

14 pens die bestaan: kernwapens. Het goede nieuws is dat het kan. Kernwapenvoorraden zijn al geslonken van naar kernkoppen. Het enige dat ons nog in de weg staat is het gebrek aan politieke wil. We moeten kernwapens afschaffen. Met jouw hulp kunnen we dat. Sluit je vandaag nog aan bij de campagne! De dreiging is te ernstig om te negeren. We staan op de drempel van een tweede nucleair tijdperk. Niet alleen weigeren regeringen hun nucleaire wapens op te ruimen, ze maken ook nieuwe en verruimen de mogelijkheden om ze te gebruiken. Elk kernwapen vormt een directe bedreiging van onze veiligheid en ons voortbestaan. Duizenden kernwapens staan nog steeds op scherp en kunnen binnen enkele minuten gelanceerd worden. Nucleaire wapens kosten veel geld, geld dat beter gebruikt kan worden voor gezondheidszorg, onderwijs en dienstverlening. De Verenigde Staten alleen al besteden $ 40 miljard per jaar aan kernwapens. Met dat geld zouden we de armoede in de wereld in 2030 kunnen oplossen. De kernwapens op Hiroshima en Nagasaki doodden honderdduizenden mensen. We mogen niet riskeren dat kernwapens ooit nog eens gebruikt worden. ongeveer 20 zgn. B-61 kernbommen. Deze kunnen door F-16 vliegtuigen worden afgeworpen. Nederlandse F-16 piloten worden ook opgeleid om dit te doen. De Nederlandse regering weigert te erkennen dat er op Volkel kernwapens liggen opgeslagen. Door deze geheimhouding wordt het moeilijk een debat te voeren over de vraag of die kernwapens niet weggehaald zouden moeten worden. Om informatie over de kernwapens op Volkel te verkrijgen en dit onder de aandacht te brengen, wordt er regelmatig actie gevoerd. Zo hopen mensen openheid over de kernwapens te krijgen en het debat op gang te krijgen. Wij vinden dat het tijd wordt dat deze kernwapens uit Nederland verdwijnen, het zou een belangrijke stap zijn, zeker symbolisch, op de weg naar een kernwapenvrije wereld. De NVMP werkt onder meer samen met Burgemeesters voor Vrede om tot bewustwording over kernwapens in Nederland te komen. ICAN heeft weer een nieuw filmpje gemaakt op youtube met een duidelijk boodschap: Ban nuclear weapons now! Zie: Wat kun je in Nederland doen? Ook in Nederland liggen nog steeds, Amerikaanse, kernwapens die hier tijdens de koude oorlog zijn opgeslagen. Op de luchtmachtbasis Volkel in Noord- Brabant liggen, in speciale bunkers, nog 14

15 Lancering NAP II, vervolgplan voor VN- resolutie 1325 Op maandag 19 december jl. was het dan zover en ondertekenden drie ministeries, 31 maatschappelijke organisaties en vier kennisinstituten het Nederlands actieplan voor vrouwen in conflictgebieden (NAP II). De Waag in Leiden was afgeladen vol met bijna 250 bezoekers, een stimulerende bijeenkomst met de nadruk op vrouwen als Powerful Agents for Peace and Security, aldus de titel van NAP II (zie www. nap1325.nl). Met de ondertekening van NAP II bevestigden alle betrokkenen zorg te dragen voor de uitvoering van deze veelomvattende resolutie ter bescherming en versterking van vrouwen in oorlogsgebieden, en bij het oplossen van conflicten zonder geweld. Het betreft de ministeries van Buitenlandse zaken, Defensie en OC&W, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties, variërend van grote (internationale) ontwikkelingsorganisaties tot kleinschalige vrouwen- en vredesorganisaties. De Diaspora-organisaties nemen daarbij een bijzondere plaats in. Leiden Bewust was gekozen voor Leiden, niet omdat daar op 8 oktober 1573 de victorie begon tegen de Spaanse overheersing, wél omdat in die week het Glazen Huis in Leiden stond met als thema Moeders in conflictgebieden, een thema dat alles te maken heeft met resolutie Er was dan ook de nodige uitwisseling tussen beide evenementen; zo ging Kathleen Janne van Poort van Eeden ondertekent namens Vrouwen voor Vrede 15

16 Ferrier om uur even langs bij het Glazen Huis. Aan het programma voor de lancering van NAP II namen onder meer deel Minister Uri Rosenthal (Buitenlandse Zaken), plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten Admiraal Wim Nagtegaal, Tweede Kamerleden Katleen Ferrier (CDA) en Wassila Hachchi (D66) en activisten uit Libië, Zuid-Soedan en Burundi. Voorafgaand aan de ondertekening vond een debat plaats tussen activisten Salwa Bugaighis (Libië), Mary Boyoi (Zuid Soedan) en Fabien Nsengimana (Burundi) en Tweede Kamerleden Kathleen Ferrier (CDA) en Wassila Hachchi (D66). Bugaighis benadrukte, gezien de gebeurtenissen, waakzaam te zijn, omdat vrouwen nu, na de val van het regime, weer dreigen te worden uitgesloten bij de belangrijke politieke opbouw van het land. Nsengimana noemde het van groot belang om vrouwen te trainen voor leiderschapsfuncties. Van NAP I naar NAP II NAP II is een verdere uitwerking van NAP I en toegespitst op een zestal landen (Afghanistan, Burundi, Colombia, DR Congo, Soedan, Zuid Soedan) en de MENA-regio (Midden-Oosten en Noord Afrika). In die landen zal worden ingezet op de training en versterking van vrouwelijk leiderschap, evenals op de politieke participatie van vrouwen. Een andere verbetering met NAP I is dat er nu wel een budget is voor de partners hier en in de betrokken landen voor gezamenlijke projecten. Het Nederlandse actieplan is een gezamenlijk plan van overheid en maatschappelijk middenveld. En dat maakt het wereldwijd uniek. Toch is de samenwerking tussen zulke verschillende organisaties geen geringe opgave. Ted Strop-von Meijenfeldt, voorzitter van het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede, zei in haar interview op deze manifestatie: Daar ligt ook de uitdaging voor NAP II, want het is heel bijzonder om als heel uiteenlopende organisaties ons hieraan te verbinden. We zijn in ieder geval op de goede weg, dat heeft NAP I wel bewezen. Rosenthal: Vrouwen vormen vijftig procent van het menselijk kapitaal. Het is in het belang van elk land om ervoor te zorgen dat vrouwen actief betrokken zijn in samenleving, economie en politieke besluitvorming, en dat ze betrokken zijn daar waar de macht is. Laten we hopen dat in Leiden op 19 december jl. de victorie begon voor resolutie Coby Meyboom, Platform VDV/ WILPF NL 16

17 Het kan dus tóch anders Een blik in de toekomst, het jaar Zelfs de Occupy-demonstranten komen er niet goed uit: ons economische systeem hapert, maar is er eigenlijk wel een alternatief? Een groeiende groep economen, ecologen, politicologen en andere wetenschappers denkt van wel. Hallo redactie Als jullie ergens in de Nieuwsbrief, een stukje over hebt zou je kunnen vermelden dat op zaterdag 7 januari in de Volkskrant een hoopgevend artikel verscheen, dat heet Het kan dus toch anders. Hierin beschrijft Maarten Keulemans hoe het in 2032(!)) met de wereld gaat nadat een aantal maatregelen zijn genomen: het is goed leven op aarde. Keulemans schreef zijn artikel na gesprekken met een aantal deskundigen. Hij begint zijn artikel met: Een blik naar de toekomst Achteraf gezien is het misschien moeilijk voor te stellen, maar twintig jaar geleden, in 2012, was er een tijd dat het in de economie haast alleen maar ging over geld. Dat intussen het milieu steeds zwaarder gebukt ging onder overbevissing, ontbossing, uitputting van grondstoffen en klimaatverandering en dat er steeds meer 'consumenten' uitvielen met burn-out of depressie, interesseerde maar weinigen: dat viel immers buiten het bestek van de markt. Tegenwoordig is het niet goed meer voor te stellen, maar destijds geloofden de meeste economen en politici dat duur- Zelfs de Occupy-demonstranten komen er niet goed uit:ons economische systeem hapert, maar is er eigenlijk wel een alternatief? Een groeiend groep economen, ecologen, politicologen en andere wetenschappers denkt van wel. En hij eindigt met een citaat van een van de geïnterviewden, Prof. Dr. Arjo Klamer die zegt We leefden in een land van overdaad. We maakten de fout om die rijkdom te verdelen op basis van betaald werk. De slotzin is: Achteraf gezien lag de oplossing altijd al binnen handbereik. We durfden er alleen niet goed in te geloven. Lineke Schakenbos zaamheid ons leven primitief en middeleeuws zou maken. Milieumaatregelen zag men als iets dat groei in de weg stond; iets voor linkse mensen met zelfgebreide truien. Het was een manier van denken die natuurlijk onmogelijk kon standhouden, zeker omdat de consumptie steeds meer dreef op geld dat helemaal niet bestond: voorschotten, leningen, kredieten. Rond 17

18 het begin van de jaren 2010 begonnen de neoliberale overheden, die gewend waren de economie als een bedrijf te managen, hun greep op het piramidespel te verliezen. Er kwam een kredietcrisis, gevolgd door een eurocrisis, toen het monster van Frankenstein genaamd 'euro- zone' bij de naden uiteen begon te vallen. De regeringen reageerden aanvankelijk voorspelbaar en typisch neoliberaal. Wankelende banken kregen een staatslening toegestopt, de Zuid-Europese landen die het tempo niet konden bijbenen werd een neoliberale agenda opgelegd: privatiseer je staatsbedrijven, vergroot de inkomensverschillen tussen arm en rijk, bezuinig op je sociale stelsel. Ook Nederland schoot in de oude neoliberale kramp: bezuinigingen op natuur en milieu, meer en snellere snelwegen, ruim baan voor bedrijven en nog meer druk op de zwakkeren om meer te werken en meer te consumeren. Het waren de laatste stuiptrekkingen van een tot mislukken gedoemd economisch bestel, weten we inmiddels. 'De euro was echt het oude denken', zegt Arjo Klamer, destijds hoogleraar economie in Rotterdam. 'Men geloofde werkelijk dat het goed zou zijn om zo'n groot machtsblok te vormen.' Zeker, er was wel veel gemor over de euro, de banken, de inkomensverschillen en de omgang met het milieu, maar een uitweg leek er domweg niet. Zelfs de actiebeweging die zich 'Occupy' noemde slaagde er niet in een alternatief te formuleren. Toch waren de contouren van het alternatief zelfs al in 2012 zichtbaar. Een nieuwe generatie diende zich aan die meer van het leven eiste dan alleen maar werken. Onder wetenschappers, maar ook in kringen van kunstenaars en ontwerpers, stonden milieu, duurzaamheid en recycling steeds nadrukkelijker op de agenda. Ook bedrijven en banken verschoven steeds meer de aandacht naar duurzaamheid, maatschappelijk investeren en 'sociaal kapitaal', zoals aandacht voor de menselijke maat toen nog heette. 18

19 En natuurlijk was er Noorwegen, dat zo verstandig was geweest zijn olieopbrengsten onder te brengen in een investeringsfonds, het Norwegian Welfare Fund, terwijl het steeds meer duurzame energie opwekte uit water en wind. Na de val van de eurozone was dit het eerste land dat de grenzen weer sloot om te kunnen experimenteren met een nieuw economisch model. De ideeën werden ontleend aan oud-wereldbankeconoom Herman Daly, die al in 1989 een 'steadystate-economie' voorstelde, een economie die niet méér grondstoffen verbruikt dan de natuur kan aanvullen. Geen inkomstenbelasting en bedrijfjes overal Al snel haakten Zweden, Denemarken en Finland aan bij de experimenten; met de toetreding van Nederland was de Scandinederlandse Unie, met de kroon als munt, een feit. Bij ons was het vooral het kabinet- Samsom dat het nieuwe model stap voor stap invoerde. Het kabinet dat bij koning Willem-Alexander op het bordes verscheen, was bij uitstek een wetenschapskabinet, bestaand uit milieueconomen, sociaal-geografen en duurzaamheidsexperts. De eerste maatregelen werden nog met scepsis ontvangen. De jaarlijkse prognoses van het Centraal Planbureau van het te verwachten percentage economische groei werden afgeschaft. Het bruto nationaal product werd losgelaten als belangrijkste maat van economisch succes: daarvoor in de plaats kwamen cijfers die met name geluk, gezondheid en welbevinden van de Nederlandse burgers registreerden. De andere grote stap was de belastingvergroening. Net als alle Scandinederlandse landen schafte Nederland geleidelijk de inkomstenbelasting af - u herinnert zich ongetwijfeld nog de volksfeesten die losbarstten - en besloot men in plaats daarvan grondstoffen te belasten. Zo creëerde men een kunstmatige schaarste aan grondstoffen. 'En dat stimuleert het zoeken naar creatieve oplossingen', blikt Daan van Soest, destijds hoogleraar milieueconomie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, terug. 19 Afvalquotum Tegelijkertijd verviervoudigde men de investeringen in onderzoek naar duurzame techniek en verhoogde men de belastingen op afval en vervuilende gassen. Die werden gemodelleerd naar het 'aftoppen en verhandelen', waarmee overheden destijds probeerden de uitstoot van CO2 tegen te gaan. Het principe: een bepaalde hoeveelheid afval weggooien mag, maar wie meer wil weggooien, moet daarvoor afvalrechten kopen bij iemand die zijn afvalquotum nog niet heeft bereikt.

20 De maatregelen brachten een enorme aardverschuiving teweeg. Wegwerpgoederen en -verpakkingen verdwenen vrijwel direct uit de winkels. Rond de recycling, de reparatie en het onderhoud van bestaande goederen verrees een imposante nieuwe bedrijfstak. Er ontstonden nieuwe eigendomsvormen, zoals leasemaatschappijen waar je meubels of elektronica kon huren. Bedrijven voor wind-, biomassaen andere duurzame energie floreerden, de elektrische auto brak door, files verdwenen en het openbaar vervoer boekte omzetrecord na omzetrecord. 20 Ook de schaalverkleining waarop veel sociaal-wetenschappers al in 2012 aandrongen, kwam op gang. Wijken gingen ertoe over zelf duurzame energie op te wekken en overal ontstonden moestuintjes, houtkwekerijen, werkplaatsen en bedrijfjes die slim inspeelden op de nieuwe economie. Op daken verschenen tuintjes met oliezaad, gevels kleurden groen toen het ophangen van kweekplaten met oliealgen in de mode raakte. Forensen raakte uit de gratie, werken dicht bij huis leefde op. Dat had, zoals sociologen en sociaalgeografen al in 2012 wisten, onmiddellijke positieve gevolgen voor de gezondheid, de tevredenheid, de veiligheid, het welbevinden en zelfs de schoolprestaties. In de steden ontstonden hechte gemeenschappen, corporatieve bedrijfjes, buurthuiskamers en buurtwinkels. Verbod op te grote inkomensverschillen Van de universiteiten kwam intussen een stortvloed van nieuwe duurzame technieken. Stond ons land ooit bekend om tulpen en kaas, tegenwoordig exporteert ons land vooral kennis, ingenieurs, bioen nanotechnologie, milieuvriendelijke energieopwekkers en andere duurzame technieken. De economie groeide weliswaar niet in ouderwetse zin, maar werd wel veel efficiënter, productiever en daarmee waardevoller. Ook de arbeidsmarkt en de financiële markt veranderden. Radicaal was de invoering van het gegarandeerde basisinkomen voor alle burgers, gekoppeld aan het verbod op inkomensverschillen groter dan een factor 30: als in een bedrijf de laagstbetaalde kroon verdient, mag de topman niet meer verdienen dan Het directe gevolg was een herverdeling van de rijkdom. De armoede verdween, de werkloosheid verdampte: werk was opeens van een verplichting een kwestie van persoonlijke ontplooiing geworden en een manier om het basisinkomen te vergroten. Het leidde tot een zeer flexibele arbeidsmarkt, het verdwijnen van de ongelijkheid tussen man en vrouw en een ongekende explosie van creativiteit en bedrijvigheid.