Toeristische Trendrapportage Limburg

Transcriptie

1 Toeristische Trendrapportage Limburg

2 Colofon Uitgave Provincie Limburg bezoekadres: Limburglaan 10 te Maastricht postadres: Postbus 5700, 6202 MA Maastricht tel.: +31 (0) Omslag toeristische trendrapport

3 Toeristische Trendrapportage Limburg Maastricht, mei 2013

4 4

5 Rapportage in opdracht van de Provincie Limburg Mei 2013 ZKA Consultants & Planners Biesbosweg 16C 5145 PZ Waalwijk tel.: fax: Toeristische Trendrapportage Limburg

6 Inhoudsopgave SAMENVATTING 9 1 INLEIDING Aanleiding Doelstelling vrijetijdseconomie Provincie Limburg Aanpak Leeswijzer 14 2 ALGEMENE ONTWIKKELINGEN Inleiding Algemene ontwikkeling Toekomstperspectief 16 3 VERBLIJFSTOERISTISCH AANBOD Inleiding Aanbod in vergelijking met Nederland Aanbod in Limburg naar sector 20 4 BINNENLANDSE VAKANTIES Inleiding Vakanties in eigen land Limburg op de binnenlandse vakantiemarkt Binnenlandse vakanties in Limburg naar sector Belevingswerelden RECRON innovatiecampagne 32 5 INKOMEND VERBLIJFSTOERISME Inleiding Inkomend verblijfstoerisme in Nederland Buitenlandse verblijfstoeristen in Limburg 38 6 BEZETTINGSGRADEN LOGIESACCOMMODATIES Inleiding Huidige bezettingsgraad Ontwikkeling bezettingsgraad 46 7 TOERISTISCH RECREATIEVE WERKGELEGENHEID Inleiding Werkgelegenheid toeristisch-recreatieve sector in Limburg 49 8 EFFECTEN FLORIADE EN WK WIELRENNEN Inleiding Effect op verblijfstoerisme Floriade WK wielrennen 55 6

7 Bijlage 1: Verklaring van bronnen en definities 57 Bijlage 2: Ontwikkeling verblijfstoeristisch aanbod nader uitgewerkt 59 Bijlage 3: Tabellenoverzicht binnenlandse vakanties naar regio Bijlage 4: Afbakening toeristisch recreatieve-sector 67 Toeristische Trendrapportage Limburg

8 8

9 Samenvatting Aanleiding: meten hoe Limburgse vrijetijdseconomie ervoor staat In opdracht van de Provincie Limburg is deze toeristische trendrapportage tot stand gekomen. Dit trendrapport geeft inzicht in relevante kengetallen op gebied van het verblijfstoeristische aanbod, de verblijfstoeristische vraag en de werkgelegenheid. Hiermee kan de Provincie Limburg meten hoe de sector ervoor staat 1, ook ten opzichte van de eigen doelstellingen zoals verwoord in het Ambitiedocument Vrijetijdseconomie. Tevens maakt deze kennis het mogelijk om het beleid te kunnen monitoren, te evalueren en bij te stellen. Trendrapportage Deze trendrapportage geeft inzicht in de volgende onderdelen van de vrijetijdseconomie: Verblijfstoeristisch aanbod; Binnenlandse vakanties (zowel toeristische als op een vaste standplaats); Inkomend verblijfstoerisme; Toeristisch-recreatieve werkgelegenheid. Omdat (recente) landelijke cijfers ontbreken is het niet mogelijk inzicht te geven in de vaste standplaatsvakanties van buitenlanders, dagrecreatieve uitstapjes, binnenlands zakelijk verblijfsbezoek of zakelijk dagtoerisme. Omdat in deze Trendrapportage voor enkele belangrijke onderdelen geen recentere cijfers beschikbaar zijn, is geen integraal beeld geschetst van de bestedingen. Limburg op koers naar verhoogde economische verdiencapaciteit? In het Ambitiedocument Vrijetijdseconomie heeft de Provincie Limburg zich ten doel gesteld dat de vrijetijdseconomie zich eind 2015 karakteriseert door een verhoogde verdiencapaciteit, zichtbaar in een gestegen marktaandeel van Limburg in toeristische vakanties en groei van de klantwaarde (bestedingen per persoon). De Provincie Limburg heeft deze ambitie geoperationaliseerd in een aantal meetbare hoofddoelen voor de periode In onderstaande tabel zijn de resultaten van 2012 afgezet tegen deze doelstellingen. Hieruit blijkt dat Limburg voor wat betreft het marktaandeel op koers ligt. Provinciale doelstellingen (2015) versus tussenresultaat 2012 Onderwerp Doel Marktaandeel binnenlandse toeristische vakanties 15,0% 14,7% 15,0% 14,7% 15,8% 15,0% Stijging klantwaarde (besteding p.p.p.d.) +3,5% +4,8% -0,6% +0,9% -7,5% +2,0% 2 Marktaandeel buitenlandse gasten op niveau ,7% 6,7% 6,7% 6,4% 6,4% 7,0% Verblijfstoeristisch aanbod: aantal slaapplaatsen licht gestegen Het aantal verblijfsaccommodaties in Limburg is afgelopen jaar met 2% gedaald, het aantal slaapplaatsen is toegenomen met 3%. De groei van het aantal slaapplaatsen vloeit met name voort uit meer capaciteit op huisjesterreinen. 1 Deze Trendrapportage geeft inzicht in (de ontwikkeling van) het verblijfstoeristisch aanbod, de vraag, bezettingsgraden en werkgelegenheid. Op basis van de gehanteerde bronnen kan geen inzicht worden gegeven in het bedrijfseconomisch functioneren van de bedrijven. De indruk bestaat dat rendementen de laatste jaren zijn verslechterd en bij steeds meer bedrijven in de sector onder druk staan. 2 Door een meer gedetailleerde vraagstelling naar de bestedingen in het CVO is een trendbreuk ontstaan en kunnen de totale bestedingen van Nederlandse toeristische vakantiegangers niet worden vergeleken met eerdere jaren. De weergegeven ontwikkeling voor 2012 betreft de ontwikkeling van de reissom (kosten voor vervoer en/of verblijf) per vakantieganger per dag ten opzichte van 2011 (hiervoor is geen sprake van een trendbreuk). Toeristische Trendrapportage Limburg

10 Vakanties Nederlanders: marktaandeel van 15,0% Limburg heeft afgelopen jaar minder goed gepresteerd op de binnenlandse vakantiemarkt, maar blijft wel de 2e provincie wat betreft het aantal binnenlandse vakanties. Het aantal vakanties daalde met 0,5% tot en het aantal overnachtingen nam af met 4,9% tot Hiermee heeft Limburg een marktaandeel van 13% van de binnenlandse vakanties (inclusief seizoensrecreatieve vakanties) en 11,4% van de overnachtingen. Overigens is in de Floriade-periode het aantal binnenlandse vakanties in Limburg wel gestegen, namelijk met 5% (en in Noord-Limburg +11%) terwijl landelijk sprake was van een daling (-1%) in deze periode. Het marktaandeel van de toeristische vakanties in Limburg bedraagt in 2012 precies 15,0%. Dit is een afname ten opzichte van 2011 (15,8%) maar ligt nog steeds in lijn met de doelstelling uit het Ambitiedocument Vrijetijdseconomie van de Provincie Limburg (15% marktaandeel). Marktaandeel Limburg op binnenlandse vakantiemarkt Bron: CVO Limburg is de provincie met de hoogste bestedingen tijdens toeristische vakanties van Nederlanders. Dit geldt zowel voor de totale bestedingen als voor de bestedingen per persoon per dag. Deze liggen in Limburg met 36,30, ruim boven het Nederlandse gemiddelde van 30,90. Waardering: gemiddeld een 8,0 voor Limburg Gemiddeld beoordeelden de binnenlandse vakantiegangers hun vakantie in Limburg in 2012 met een 8,0. De waardering van de binnenlandse vakanties in Limburg is het afgelopen jaar met een tiende gestegen, zowel in totaal als op de meeste onderdelen. Ondanks deze stijging terwijl landelijk grotendeels sprake was van een status quo blijft de waardering achter bij het landelijk gemiddelde. Inkomend toerisme in Limburg bereikt recordniveau Limburg werd in 2012 bezocht door buitenlanders voor een meerdaags verblijf. Er vonden 2,3 miljoen overnachtingen plaats door de buitenlandse gasten in Limburg. Hiermee heeft zowel het aantal gasten als het aantal overnachtingen het recordniveau van 2008 ruim overtroffen. Het aantal gasten is ten opzichte van 2011 toegenomen met 14%, het aantal buitenlandse overnachtingen nam toe met 13%. Deze groei is beduidend groter dan de landelijke groei (+4% gasten, +1% overnachtingen). Het marktaandeel van Limburg is hierdoor gestegen tot 7% van de buitenlandse gasten in Nederland (boven het niveau van de provinciale doelstelling (6,7%) en op het recordniveau van 2008). 10

11 Buitenlandse gasten en overnachtingen in Limburg Aantal gasten Aantal overnachtingen Jaar Limburg Aandeel Limburg in NL Limburg Aandeel Limburg in NL ,0% ,3% ,7% ,7% ,4% ,4% ,4% ,4% ,0% ,3% Bron: CBS Met name in de Floriade-periode groeide het aantal buitenlandse gasten in Limburg relatief sterk: +15% versus een stabiel aantal landelijk. In de maand september met zowel de Floriade als het WK wielrennen groeide het aantal buitenlandse gasten zelfs met 23%, terwijl het aantal voor heel Nederland met 6% daalde. Bezettingsgraad verblijfsaccommodaties Limburg veelal benedengemiddeld De bezettingsgraad van de logiesaccommodaties geeft de verhouding tussen vraag en aanbod weer en is een indicator voor het evenwicht tussen vraag en aanbod. Per logiessector verschilt het beeld. De bezettingsgraad van de huisjesterreinen in Limburg is bovengemiddeld, maar vertoont wel (net als landelijk) een daling. De bezettingsgraad van de hotels en kampeerterreinen ligt ongeveer op het landelijk gemiddelde en is stijgend (terwijl landelijk sprake is van een daling). Voor de groepsaccommodaties geldt dat de bezetting zeer laag is en de afgelopen jaren fors is gedaald. Werkgelegenheid: 7,2% van alle banen in Limburg Het aantal toeristisch-recreatieve banen in Limburg bedraagt, conform de R&T standaard, bijna Dit is ruim 7,2% van alle banen in Limburg, hetgeen relatief veel is (landelijk bedraagt het aandeel van de sector 6,2%). Feitelijk is het aandeel van de vrijetijdsbestedingen in de werkgelegenheid nog veel groter, omdat de werkgelegenheid in bepaalde delen van de detailhandel (bijvoorbeeld bij de bakker, de supermarkt, in winkels waar men tijdens recreatief winkelen aankopen doet, etc.) hierin niet is meegenomen. Ook is geen rekening gehouden met indirecte werkgelegenheid, zoals bijvoorbeeld bij schoonmaakbedrijven, administratiekantoren, etc. Ten opzichte van 2011 nam het aantal banen af met 4,1%. De ontwikkeling van de toeristisch-recreatieve werkgelegenheid over de laatste vijf jaar toont een daling van 3,9%. Regionale verschillen in ontwikkeling Hiervoor is de ontwikkeling voor heel Limburg geschetst. Op onderdelen zijn er verschillen tussen de drie regio s in Limburg. In de tabellen hieronder zijn de cijfers voor 2012 én de ontwikkeling per regio opgenomen. Toeristische Trendrapportage Limburg

12 Kerncijfers 2012 per regio Noord- Limburg Midden- Limburg Zuid- Limburg Provincie Limburg Vakanties Nederlanders Aantal vakanties Aantal overnachtingen Aantal banen Waardering: algemeen oordeel 8,0 7,9 8,1 8,0 Bron: CVO, VRL Ontwikkeling per regio Noord- Limburg Midden- Limburg Zuid- Limburg Provincie Limburg Vakanties Nederlanders Aantal vakanties +5,7% +6,6% -7,8% -0,5% Aantal overnachtingen -3,4% +12,0% -13,4% -4,9% Aantal banen ,4% -2,9% -2,9% -3,0% Waardering: algemeen oordeel +2,7% +1,3% = +1,3% Bron: CVO, VRL 12

13 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding De vrijetijdseconomie is belangrijk voor Limburg. Zowel in economisch opzicht als voor de quality of life. De Provincie Limburg heeft haar ambitie voor de vrijetijdseconomie verwoord in het Ambitiedocument Vrijetijds-economie. Om te weten hoe de vrijetijdseconomie er ten opzichte van de doelstellingen voor staat heeft de provincie jaarlijks behoefte aan inzicht in relevante kengetallen. Kennis van vraag en aanbod binnen de toeristische sector maakt het verder mogelijk om het beleid te kunnen monitoren, te evalueren met haar partners en eventueel bij te stellen. Om te komen tot dit inzicht heeft de provincie Limburg aan ZKA Consultants & Planners opdracht gegeven de Toeristische Trendrapportage Limburg 2012/2013 op te stellen. In de volgende paragraaf zijn de resultaten van 2012 afgezet tegen de hoofddoelen voor Doelstelling vrijetijdseconomie Provincie Limburg De Provincie Limburg heeft zich ten doel gesteld dat de vrijetijdseconomie in Limburg zich in 2015 karakteriseert door een verhoogde verdiencapaciteit. Dit is geoperationaliseerd in een aantal meetbare hoofddoelen voor de periode In tabel 1.1. zijn de resultaten van 2012 afgezet tegen de doelstellingen die in deze rapportage zijn beoordeeld. Tabel 1.1. Provinciale doelstellingen (2015) versus tussenresultaat 2012 Onderwerp Doel Marktaandeel binnenlandse toeristische vakanties 15,0% 14,7% 15,0% 14,7% 15,8% 15,0% Stijging klantwaarde (besteding p.p.p.d.) +3,5% +4,8% -0,6% +0,9% -7,5% +2,0% 3 Marktaandeel buitenlandse gasten op niveau ,7% 6,7% 6,7% 6,4% 6,4% 7,0% 1.3 Aanpak Voor het samenstellen van deze trendrapportage is gebruik gemaakt van de meest recent beschikbare landelijke bronnen. In tabel 1.2. staat vermeld welke bronnen, conform de landelijke R&T standaard gebruikt zijn. Deze trendrapportage voldoet hiermee geheel aan deze standaard. Dit jaar bevat de trendrapportage, in tegenstelling tot vorig jaar, geen analyse van de volgende modules: Verblijf van zakelijke gasten in Limburg; Dagtoerisme/vrijetijdsactiviteiten. Van deze bronnen zijn momenteel nog geen nieuwe versies beschikbaar. Derhalve is besloten in deze trendrapportage ook geen integraal beeld van de vrijetijdsbestedingen te schetsen. 3 Door een meer gedetailleerde vraagstelling naar de bestedingen in het CVO is een trendbreuk ontstaan en kunnen de totale bestedingen van Nederlandse toeristische vakantiegangers niet worden vergeleken met eerdere jaren. De weergegeven ontwikkeling voor 2012 betreft de ontwikkeling van de reissom (kosten voor vervoer en/of verblijf) per vakantieganger per dag ten opzichte van 2011 (hiervoor is geen sprake van een trendbreuk). Toeristische Trendrapportage Limburg

14 Tabel 1.2. Bronnenoverzicht Toeristische Trendrapportage Limburg Segment Verblijfstoeristisch aanbod Toeristische vakanties van Nederlanders (binnenlandse gasten) Inkomend toerisme Vaste standplaatsvakantie van Nederlanders Bezettingsgraad Werkgelegenheid Bron SLA CVO SLA CVO SLA LISA In bijlage 1 is een toelichting gegeven op de gehanteerde bronnen en definities. 1.4 Leeswijzer Deze rapportage is als volgt opgebouwd: Eerst wordt kort ingegaan op (landelijke) ontwikkelingen en trends (H2); Daarna is gekeken naar het verblijfstoeristisch aanbod (H3); Vervolgens is ingegaan op de binnenlandse vakantiemarkt in Limburg (H4); Aansluitend is het inkomend verblijfstoerisme nader bekeken (H5); Daarna is een beeld geschetst van de bezettingsgraad van verblijfs- accommodaties (H6); Het voorlaatste hoofdstuk gaat in op de werkgelegenheid in de toeristische sector (H7); Tot slot is nader ingegaan op de effecten van de Floriade en het WK Wielrennen die in 2012 hebben plaatsgevonden (H8). Voorafgaand aan dit eerste hoofdstuk zijn in een samenvatting de belangrijkste uitkomsten van deze studie vermeld. 14

15 2 ALGEMENE ONTWIKKELINGEN 2.1 Inleiding Alvorens in te gaan op de cijfers van de toeristische sector in Limburg, wordt in dit hoofdstuk kort gekeken naar algemene ontwikkelingen. Hierbij wordt eerst een beeld geschetst van de situatie in Nederland het afgelopen jaar (2.2.) en vervolgens wordt een blik op de toekomst geworpen (2.3.) Algemene ontwikkeling Aanhoudende laagconjunctuur De Nederlandse economie kromp in 2012 met 1% ten opzichte van Deze daling komt hoofdzakelijk op het conto van de consumpties van huishoudens en investeringen in vaste activa en kan niet door de groei van de export gecompenseerd worden. In de tweede helft van 2012 is de Nederlandse economie opnieuw in een recessie beland (na de eerdere recessie in 2009), maar aangezien de crisis woedt sinds 2009 is de term aanhoudende laagconjunctuur beter op zijn plaats volgens het CBS 5. Figuur 2.1. Bestedingen (% volumemutaties t.o.v. jaar eerder) Bron: CBS Internationaal toerisme: groei van 3-4% wereldwijd Wereldwijd verwacht de World Tourism Organization (UNWTO) een groei van 3% tot 4% in het wereldwijde toerisme in Het aantal internationale aankomsten komt daarmee voor het eerst boven de 1 miljard uit. Het aantal internationale aankomsten in Europa steeg in januari tot en met augustus 2012 met 3,4% in vergelijking met dezelfde periode in Hierbij was met name groei voor Oost-Europa (+9%). In West- Europa, waartoe ook Nederland wordt gerekend door UNWTO, groeide het internationaal toerisme met 3%. Zuid-Europa noteerde een bescheiden groei van 1% en het aantal internationale aankomsten in Noord- Europa stabiliseerde. 4 Bron: Toerisme in perspectief 2013, Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen, januari Bronnen: artikel Nederland weer in recessie, 14 februari 2013, Volkskrant en artikel Nederlandse economie weer gekrompen, 29 maart 2013, CBS Toeristische Trendrapportage Limburg

16 Inkomend toerisme Nederland: bijna 4% stijging in gasten In 2011 trok Nederland ruim 11,7 miljoen buitenlandse gasten die voor een vakantie of met een zakelijk motief in Nederland verbleven. Dit betekent een stijging van 3,8% en een nieuw record. Belangrijke verklaringen van het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) voor de groei in 2012: 1. Een relatief zwakke euro waardoor vakanties naar Nederland relatief goedkoper worden voor inwoners van niet-eurolanden; 2. Economische groei in de BRIC-landen, wat een boost geeft aan het internationaal reizen in die landen; 3. Nederland (i.c. Amsterdam) profiteert van het groeiende stedenreissegment in Europa; 4. Een licht groeiend aantal vliegverbindingen naar Nederland. In 2012 zijn er behoorlijke verschillen in procentuele groei naar land van herkomst zichtbaar. De verre herkomstmarkten (+4,7%) deden het wederom gemiddeld wat beter dan de Europese (+3,5%). De drie belangrijkste herkomstmarkten Duitsland, België en Groot-Brittannië lieten allen groei zien. Sterkste Europese groeiers waren het afgelopen jaar Zweden (+11%), België (+10%) en Zwitserland (+8%). Frankrijk en Spanje lieten beide een daling zien. De groei van het aantal intercontinentale gasten naar Nederland was het grootst vanuit Azië (+14%). De Nederlandse hotels hebben qua buitenlandse gasten een goed jaar achter de rug. Zij hebben 3,8% meer buitenlandse gasten ontvangen. Het aantal buitenlandse gasten in verblijfsrecreatieve accommodaties (campings, bungalows en groepsaccommodaties) groeide eveneens ten opzichte van 2011, namelijk met 3,5%. Binnenlandse vakanties Nederland: kleine stijging vakanties Uit het ContinuVakantieOnderzoek (CVO) blijkt dat het aantal binnenlandse vakanties het afgelopen jaar met ongeveer 2% steeg naar 18,1 miljoen. Deze stijging is met name terug te zien in het aantal korte hotelvakanties (+15%). Dit komt mede door nieuwe distributiekanalen (Groupon, etc.), dit zorgt ervoor dat de toerist korter verblijft en zet tevens de rendementen onder druk. Het aantal bungalowvakanties daalde met 6% en het aantal kampeervakanties nam af met 8%, mede door het matige zomerweer. 2.3 Toekomstperspectief Verwachting inkomend toerisme Nederland 2013: groei zet door Voor 2013 verwacht UNWTO een groei van het internationaal toerisme van 2% tot 4%. Het NBTC verwacht een groei van het inkomend toerisme van bijna 3% voor Nederland in 2013 (mede door het 400-jarig bestaan van de grachten en het feit dat met de heropening van het Rijksmuseum alle musea in Amsterdam weer open zijn). Het aantal buitenlandse verblijfstoeristen zal daarmee uitkomen op bijna 12,1 miljoen. De verwachting is dat de groei vanuit België en Duitsland doorzet. De groei zal met name terug te zien zijn in een toename van het aantal korte vakanties/stedentrips. Het bezoek vanuit de Zuid-Europese herkomstmarkten zal, door de verslechterde economische omstandigheden, stabiliseren of dalen. Vanuit de Scandinavische herkomstlanden (die economisch minder geraakt worden door de eurocrisis) en Rusland wordt groei verwacht. In 2013 zullen de intercontinentale herkomstmarkten het net als vorig jaar gemiddeld beter doen dan de Europese. In de meeste verre herkomstmarkten gaat het nog altijd economisch goed. Daarnaast maakt de relatief zwakke euro het extra aantrekkelijk voor niet-euro landen om naar Europa/Nederland te komen. Voor Limburg lijken de vooruitzichten wat minder gunstig. Immers in 2012 (met de Floriade) groeide het aantal buitenlandse verblijfsgasten fors: 14% tegenover een landelijke groei van 4%. Het lijkt onwaarschijnlijk dat Limburg het recordaantal buitenlandse gasten kan vasthouden. 16

17 Verwachting binnenlands toerisme 2013: stabilisatie/lichte daling NBTC verwacht dat iets minder Nederlanders in 2013 op vakantie gaan door de economische omstandigheden. De Nederlanders die op vakantie gaan, blijven dichterbij, gaan korter of minder vaak. NBTC verwacht voor 2013 dat het aantal binnenlandse vakanties stabiliseert (+1% tot -1%) en dat het aantal buitenlandse vakanties daalt (-1% tot -3%). Zowel voor de binnenlandse vakanties als vakanties naar het buitenland wordt een daling van de bestedingen verwacht. Groei vrijetijdseconomie vraagt strategische marktfocus Voor de komende jaren verwachten wij zowel voor de verblijfstoeristische sector als de dagrecreatieve sector op hoofdlijnen geen grote autonome groei van de vraag in Nederland meer. Om in de (volwassen) vrijetijdseconomie te komen tot verdere substantiële groei zijn nieuwe impulsen noodzakelijk die aansluiten bij de sterktes en kernwaarden van Limburg en deze te verbinden met belangrijke trends vanuit de markt. Een heldere strategische marktfocus voor Limburg en de verschillende deelregio s is noodzakelijk. Dit maakt het ook mogelijk om beter te sturen op kwaliteit (beter aansluiten op verwachtingen doelgroep, zowel de prikkels (satisfiers) als de minimumeisen (dissaftisfiers)) en de toeristische positionering te verbeteren. In onze visie zijn er (op hoofdlijnen) twee strategische wegen te begaan: Optie 1: Europese vakantie-/shortbreak markt De welvaart, het hoge opleidingsniveau en de excellente infrastructuur van Europa stimuleren in het toerisme een internationalere oriëntatie van Europese (ook Nederlandse) vakantiegangers. Door de toegenomen mobiliteit (ook mentaal) enerzijds en de kostenvoordelen anderzijds wordt het voor de consument aantrekkelijk om te kiezen voor iets meer avontuur in het buitenland. Zelfs tussen-doorvakanties zijn in toenemende internationaal georiënteerd. Dat bedreigt het binnenlands toerisme, maar schept ook grote mogelijkheden in de Europese (korte)vakantiemarkt. Voordeel van een strategische focus op deze markt is het grote marktpotentieel en de hoge bestedingen per persoon per dag. Een strategische focus op deze toeristische markt vraagt uiteraard wel om voldoende onderscheidend vermogen, ook in internationaal perspectief. Optie 2: (Binnenlandse) hospitality- en leisuremarkt Binnen de vrijetijdseconomie is niet alleen sprake van een internationalisering door de toegenomen mobiliteit, maar ook van een (tegentrend van een) verdere regionalisering (waarbij een steeds groter deel van de gasten/bezoekers uit Nederland en/of de eigen regio afkomstig is). Men gaat, niet te ver van huis, een paar daagjes weg (liefst goedkoop!) of zoekt een leuk uitje (waarbij men eventueel vanwege de afstand uit oogpunt van convenience overnacht). Het gaat hierbij dus niet om (Europees) toerisme, maar om hospitality en leisure. In deze markt zijn de bestedingen per persoon per dag veelal lager en de (substituut)concurrentie is groot. Dit vraagt enerzijds een duidelijke focus van aanbieders op de (operationele) kosten en anderzijds voldoende marktvolume (groot bevolkingspotentieel). Dit potentieel is in de (eu)regio aanwezig. Voldoende aanknopingspunten voor beide strategische richtingen Wij zien in Limburg voldoende aanknopingspunten voor beide strategische richtingen (toerisme versus hospitality & leisure). Limburg beschikt met haar oorspronkelijk aanbod op gebied van onder meer cultuurhistorie en landschap (Maastricht, Heuvelland, Maas(plassen), etc.) over in potentie interessante proposities voor internationale cultuurtoeristen, watersporters, gezondheids-toeristen, etc. Daarnaast sluit de strategische ligging in de Euregio en het vrijetijdsaanbod ook aan op de hospitality & leisuremarkt. Het lijkt ons raadzaam om voor de verschillende Limburgse regio s te bepalen wat de gewenste marktfocus is (richt de regio zich primair op het internationale /Europese toerisme, de hospitality of op leisure/ entertainment) en hoe het aanbod (in al zijn facetten) en de positionering hier beter op aan kan sluiten. Toeristische Trendrapportage Limburg

18 18

19 3 VERBLIJFSTOERISTISCH AANBOD Limburg is opnieuw de 4e provincie qua aantal verblijfsaccommodaties. Het aantal verblijfsaccommodaties is met 2% afgenomen terwijl het aantal slaapplaatsen met 3% is toegenomen. Deze groei vloeit met name voort uit meer capaciteit op huisjesterreinen. 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk gaan we in op het verblijfstoeristisch aanbod in Limburg. Allereerst schetsen we een beeld van het aanbod op hoofdlijnen, vervolgens gaan we in op het aanbod per sector. 3.2 Aanbod in vergelijking met Nederland Limburg staat in 2012 op de 4 e plaats met 715 accommodaties en op de 5e plek met slaapplaatsen. In vergelijking met 2011 is het aantal accommodaties met 18 gedaald (-2%) en het aantal slaapplaatsen met toegenomen (+3%). In figuur 3.1. en figuur 3.2. zijn het aantal accommodaties en slaapplaatsen per provincie voor 2012 weergegeven. Figuur 3.1. Aantal accommodaties per provincie 2012 Bron: CBS Toeristische Trendrapportage Limburg

20 Figuur 3.2. Aantal slaapplaatsen per provincie 2012 Bron: CBS 3.3 Aanbod in Limburg naar sector Net als in 2011 zijn hotels het meest voorkomend accommodatietype in Limburg. Zij vormen 55% van het totale aanbod van de accommodaties in Limburg. In 2011 waren er in totaal 733 accommodaties, in 2012 zijn er 715 accommodaties (-2,5%). Het totaal aantal slaapplaatsen is met 3% toegenomen, met name door meer capaciteit op huisjesterreinen met toeristische verhuur. Tabel 3.1. Aantal verblijfsaccommodaties en slaapplaatsen Limburg 2012 Accommodatietype Aantal accommodaties Aantal slaapplaatsen Hotels Kampeerterreinen Huisjesterreinen Groepsaccommodaties Totaal Bron: CBS Hotels, pensions en jeugdaccommodaties: aanbod redelijk stabiel Het aantal accommodaties daalde het afgelopen jaar met 2,0%, het aantal slaapplaatsen nam toe met een kleine 0,5%; In de afgelopen vijf jaar is het aantal accommodaties in Limburg gedaald met 2,0%. Het aantal slaapplaatsen nam ook af, namelijk met 1,0%; Landelijk gezien daalde de afgelopen vijf jaar het aantal accommodaties met 0,8%, het aantal slaapplaatsen nam toe met 9,2%. Landelijk neemt de schaalvergroting de afgelopen jaren dus toe, terwijl dit in Limburg nauwelijks het geval is. 20

21 Toeristische kampeerterreinen: minder en kleiner Het aantal toeristische kampeerterreinen in Limburg nam het afgelopen jaar af met 3,7%, terwijl het aantal slaapplaatsen in Limburg met 1,8% is toegenomen; Het aantal toeristische kampeerterreinen daalde in Nederland de afgelopen vijf jaar met ruim 8,4%, in Limburg nam het aantal toeristische kampeerterreinen de afgelopen vijf jaar af met 9,4%; Het aantal slaapplaatsen voor Nederland daalde de afgelopen vijf jaar met bijna 6,0%, het aantal slaapplaatsen in Limburg daalde de afgelopen vijf jaar met 11,0%; Het aantal slaapplaatsen per kampeerterrein in Limburg nam af van 396 in het jaar 2008 tot 389 slaapplaatsen in 2012 (-1,8%). Er is in Limburg dus sprake van schaalverkleining. Landelijk gezien is er juist sprake van schaalvergroting. Wel zijn de campings in Limburg nog relatief groot met gemiddeld 389 toeristische slaapplaatsen tegen 320 landelijk. Huisjesterreinen: schaalvergroting zet zich voort Het aantal huisjesterreinen in Limburg is in 2012 gedaald met 0,9% ten opzichte van Het aantal slaapplaatsen is daarentegen met 6,5% toegenomen; De afgelopen vijf jaar is het aantal huisjesterreinen in Limburg met 3,8% toegenomen, terwijl het aantal slaapplaatsen in Limburg met 26,6% is gestegen. Het aantal huisjesterreinen in Nederland nam de afgelopen vijf jaar toe met 4,2% en het aantal slaapplaatsen met 14,1%; Het aantal slaapplaatsen per huisjesterrein in Limburg bedroeg in 2008 ruim 300, in 2012 waren dit er 366 per terrein. Er is dus, net als landelijk, sprake van schaalvergroting. Ten opzichte van het landelijk gemiddelde bieden de huisjesterreinen in Limburg gemiddeld meer slaapplaatsen per terrein (Nederland in 2008: 265 en in 2012: 290). Groepsaccommodaties: minder en iets kleiner Het aantal groepsaccommodaties in Limburg nam het afgelopen jaar af met 4,9%, het aantal slaapplaatsen nam ook af met 5,8%; De afgelopen vijf jaar is het aantal groepsaccommodaties in Limburg alsmede in Nederland afgenomen met 10,7% respectievelijk 7,2%. De afname van het aantal groepsaccommodaties in Limburg ligt dus boven het landelijk gemiddelde; Ook de daling van het aantal slaapplaatsen lag in Limburg (-12,8%) de afgelopen vijf jaar hoger dan het landelijk gemiddelde van -8,1%; Het aantal slaapplaatsen per groepsaccommodatie ligt voor Limburg vrijwel gelijk aan het landelijk gemiddelde (Limburg 69 slaapplaatsen per groepsaccommodatie versus 70 gemiddeld in Nederland). Zowel landelijk als in Limburg is sprake van een geringe schaalverkleining. Figuur 3.3 en figuur 3.4 geven de ontwikkelingen van het aantal accommodaties en slaapplaatsen in Limburg in de periode weer. Hieruit kan worden afgelezen dat de groei in het aanbod van huisjesterreinen met name in 2011 heeft plaatsgevonden (zie figuur 3.3.). In bijlage 2 is de ontwikkeling van het verblijfstoeristisch aanbod uitgesplitst naar deelregio in Limburg. Toeristische Trendrapportage Limburg

22 Figuur 3.3. Ontwikkeling aantal accommodaties Limburg (2008 = basisjaar) Bron: CBS Figuur 3.4. Ontwikkeling aantal slaapplaatsen Limburg (2008 = basisjaar) Bron: CBS 22

23 4 BINNENLANDSE VAKANTIES Limburg noteerde in 2012 bijna 2,4 miljoen binnenlandse vakanties, een lichte afname van -0,5% ten opzichte van Limburg is nog steeds, en al jaren de tweede provincie qua aantal binnenlandse vakanties. Het marktaandeel van toeristische vakanties in Limburg is hierdoor licht afgenomen ten opzichte van 2011, en bedraagt nu 15,0% (conform de provinciale doelstelling). Limburg is de provincie met de hoogste bestedingen per persoon per dag tijdens toeristische vakanties van Nederlanders. Het gemiddelde in Limburg ligt met 36,30 per persoon per dag ver boven het Nederlandse gemiddelde ( 30,90). 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk gaan we in op de analyseresultaten van de binnenlandse vakanties in Nederland en Limburg. Hierbij kijken we achtereenvolgens naar de ontwikkeling van vakanties in eigen land (4.2.), de positie van Limburg op de binnenlandse vakantiemarkt (4.3.), de ontwikkeling naar sector in Limburg (4.4.) en tot slot de belevingswerelden uit de RECRON-innovatiecampagne (4.5.). 4.2 Vakanties in eigen land Het aantal binnenlandse vakanties in Nederland is het afgelopen jaar toegenomen met ruim 2% ten opzichte van Het aantal overnachtingen is ten opzichte van 2011 ook toegenomen met 0,2%. Voor alle provincies geldt dat het grootste aandeel van de ondernomen vakanties korte vakanties (2-4 dagen) betreft. De groei die de binnenlandse vakantiemarkt liet zien in 2012 is bijna volledig toe te schrijven aan deze korte vakanties (meer in het bijzonder korte hotelvakanties). Tabel 4.1. Aantal vakanties en overnachtingen Nederlanders Jaar Aantal vakanties Aantal vakantieovernachtingen Bron: CVO Limburg 2e provincie: bijna 2,4 miljoen vakanties Net als voorgaande jaren, bezet de provincie Gelderland de hoogste plaats voor de binnenlandse vakanties en overnachtingen. Limburg staat, net als voorgaande jaren, op de tweede plaats met bijna 2,4 miljoen vakanties en ruim 10,4 miljoen overnachtingen. Toeristische Trendrapportage Limburg

24 Figuur 4.1. Aantal vakanties in eigen land 2012 Bron: CVO Figuur 4.2. Aantal overnachtingen in eigen land 2012 Bron: CVO Het aantal binnenlandse vakanties in Limburg daalde het afgelopen jaar licht (-0,5%). Het aantal overnachtingen tijdens binnenlandse vakanties in Limburg is in 2012 met bijna 5% gedaald. In tabel 4.3. op de volgende pagina is de ontwikkeling ( ) voor de binnenlandse vakanties en overnachtingen weergegeven per provincie. Alleen in Zeeland, Gelderland en Overijssel steeg vorig jaar zowel het aantal vakanties als het aantal overnachtingen. Drenthe en Flevoland noteerden, net als Limburg, op beide vlakken een daling. In de overige provincies groeide of het aantal binnenlandse vakanties of het aantal overnachtingen (maar niet beide). 24

25 Figuur 4.3. Ontwikkeling vakanties/overnachtingen naar provincie Bron: CVO 4.3 Limburg op de binnenlandse vakantiemarkt Marktaandeel Limburg licht gedaald In 2011 vertoonde het marktaandeel voor Limburg een forse stijging. In 2012 daalde het marktaandeel van Limburg voor zowel de binnenlandse vakanties als voor de overnachtingen (zie onderstaande figuur). Deze daling komt met name doordat de daling van de vakanties in vakantiewoningen en overige accommodaties groter was dan de groei van het aantal hotelvakanties (het aantal toeristische kampeervakanties was stabiel). De daling is met name veroorzaakt in de winter (1e kwartaal 2012) 6. Het marktaandeel voor alle binnenlandse vakanties (inclusief seizoensrecreatieve vakanties) ligt nu op 13,0%, het marktaandeel voor alle overnachtingen bedraagt 11,4%. In 2011 was dit 13,4% voor het aantal vakanties en 12% voor de overnachtingen. Hiermee ligt het marktaandeel voor de vakanties wel nog boven het niveau van de jaren Figuur 4.4. Ontwikkeling marktaandeel vakanties en overnachtingen in Limburg Bron: CVO 6 Het aantal vakanties in Limburg daalde in deze periode met 13% ten opzichte van het jaar daarvoor. In het voorjaar (april t/m juni 2012) bedroeg de stijging ten opzichte van 2011 ongeveer 10%. In de zomer en het najaar bleef het aantal binnenlandse vakanties in Limburg nagenoeg stabiel. Toeristische Trendrapportage Limburg

26 Tabel 4.2. Binnenlandse vakanties en overnachtingen in Limburg Aantal vakanties Aantal vakantieovernachtingen Jaar Limburg Aandeel Limburg in NL Limburg Aandeel Limburg in NL ,6% ,3% ,8% ,7% ,4% ,4% ,4% ,0% ,0% ,4% Bron: CVO Marktaandeel toeristische vakanties op niveau provinciale doelstelling Het marktaandeel voor de toeristische vakanties lag afgelopen jaar met 15,0% precies op de provinciale doelstelling (ambitiedocument), zoals ook kan worden afgelezen uit onderstaande figuur. Figuur 4.5. Marktaandeel toeristische vakanties in Limburg Bron: CVO Limburg op 2 e plaats toeristische vakanties Limburg was in 2011 de provincie met de meeste toeristische vakanties van Nederlanders. In 2012 heeft Gelderland deze plaats weer ingenomen. Van de bijna 2,4 miljoen vakanties die door Nederlanders in Limburg zijn doorgebracht, zijn vakanties toe te rekenen aan vaste standplaatsen 7. De overige bijna 2,2 miljoen vakanties werden door Nederlandse toeristen gemaakt (zie ook tabel 4.3. op de volgende pagina). Limburg heeft hiermee een marktaandeel van precies 15,0%, waarmee Limburg voldoet aan de eigen doelstelling uit het ambitiedocument ( Een marktaandeel van 15% ). 7 Onder vaste standplaatsen wordt verstaan: mensen met een eigen accommodatie in Limburg, bijvoorbeeld een stacaravan of zomerhuisje 26

27 Tabel 4.3. Binnenlandse toeristische vakanties en overnachtingen in Limburg Aantal vakanties Aantal vakantieovernachtingen Jaar Limburg Aandeel Limburg in NL Limburg Aandeel Limburg in NL ,7% ,5% ,0% ,0% ,7% ,9% ,8% ,9% ,0% ,6% Bron: CVO Binnenlands toerisme naar Limburgse regio s: gemengd beeld Binnen Limburg vond in 2012 ongeveer 36% van de binnenlandse vakanties plaats in Noord-Limburg, 20% in Midden-Limburg en 44% in Zuid-Limburg. De ontwikkeling tussen 2011 en 2012 per regio was als volgt: Zuid-Limburg: aantal vakanties -7,8%, aantal overnachtingen -13,4% 8 ; Midden-Limburg: aantal vakanties +6,6%, aantal overnachtingen +12,0%; Noord-Limburg: aantal vakanties +5,7%, aantal overnachtingen -3,4%. In figuur 4.6. is de ontwikkeling over een langere periode weergegeven. Hieruit kan het volgende worden afgelezen: Voor alle regio s geldt dat de overnachtingen zich minder gunstig ontwikkeld hebben dan het aantal vakanties (doordat de gemiddelde vakantieduur, net als landelijk, is afgenomen); In Noord- en Zuid-Limburg is het aantal vakanties vrij stabiel (in 2012 ligt dit ongeveer op het niveau van 2002). Voor Midden-Limburg was er sprake van een stijging voor zowel het aantal vakanties als het aantal overnachtingen (aantallen in 2012 boven het niveau van 2002). Figuur 4.6. Vakanties en overnachtingen in Limburgse regio s Bron: CVO 8 De relatief grote daling in Zuid-Limburg is mogelijk veroorzaakt door het onttrekken van een deel van de particuliere vakantiewoningen aan de markt in combinatie met een toenemend aantal bedrijfssluitingen in de winter (januari t/m maart). Dit eerste (onttrekking aanbod) zien we ook terug in de terugloop van het aantal overnachtingen in appartementen en woningen van particulieren en vakantiewoningen. Het effect van de bedrijfssluitingen is terug te zien in de daling van het aandeel binnenlandse vakanties in Zuid-Limburg in het 1e kwartaal (van 22% naar 17% van de toeristische vakanties in dat jaar). Toeristische Trendrapportage Limburg

28 Vakantieduur: hoog aandeel 2-4 dagen in Limburg Het aandeel korte vakanties (2-4 dagen) in Limburg is 54% (+3%). Landelijk is het aandeel korte vakanties met 3% gestegen naar 56%; Het aandeel middellange vakanties (5-8 dagen) is met 36% nog altijd hoger dan het landelijk gemiddelde van 30%; In Zuid-Limburg is het aandeel korte vakanties met 64% het grootst. Met name in Maastricht vinden relatief veel korte vakanties plaats (77% van het aantal vakanties in Maastricht duurt 2 tot 4 dagen); In Noord-Limburg is het aandeel vakanties van 2 tot 4 dagen met 47% het grootst; In Midden-Limburg is het aandeel vakanties van 2 tot 4 dagen alsmede voor 5-8 dagen met 45% even groot. Totale bestedingen: Limburg 1e provincie van Nederland In Limburg werd in 2012 voor meer dan 416 miljoen uitgegeven door Nederlandse vakantiegangers tijdens toeristische vakanties. Hiermee komt Limburg op de eerste plaats van Nederland (marktaandeel van ruim 16%, zie ook figuur 4.7.). Gelderland staat op de tweede plaats wat betreft bestedingen met 382 miljoen, maar op de eerste plaats qua overnachtingen. Hieruit kan worden afgelezen dat de bestedingen per persoon per dag relatief hoog zijn in Limburg (zie ook figuur 4.9.). Dit komt met name omdat in Limburg relatief veel bungalow- en hotelvakanties plaatsvinden, met relatief hoge bestedingen per persoon per dag (zie ook tabel 4.5.). Figuur 4.7. Marktaandeel bestedingen en overnachtingen toeristische vakanties 2012 Bron: CVO In verband met een meer gedetailleerde vraagstelling over de bestedingen in het CVO, is er sprake van een trendbreuk. Hierdoor kan er op het niveau van de totale bestedingen geen vergelijking worden gemaakt met voorgaande jaren. De cijfers uit eerdere Trendrapportages kunnen dus niet zonder meer vergeleken worden met de cijfers uit deze rapportage. Voor de reissom (boeking vervoer en/of verblijf) per persoon per vakantie is wel een vergelijking met voorgaand jaar mogelijk. De reissom per persoon per vakantie daalde met ruim 4% naar 93,60. Landelijk bedroeg de daling ongeveer 6% (naar 94,40). Doordat de vakanties in Limburg fors korter werden, steeg de reissom per persoon per vakantiedag wel, namelijk met bijna 2% van 18,70 naar 19,00. Landelijk gezien nam de reissom per persoon per dag met 2% af tot 18,70 in

29 Zoals uit figuur 4.8. is af te lezen worden de meeste bestedingen door binnenlandse toeristen in Limburg in de regio Zuid-Limburg gedaan (ruim 235 miljoen). Aan toeristische vakanties in Noord-Limburg is afgelopen jaar 117 miljoen uitgegeven. Tot slot is in Midden-Limburg 62 miljoen besteed. Alle bedragen zijn inclusief de reissom (waarin de kosten voor de accommodatie zijn inbegrepen) en de overige bestedingen ter plaatse. Figuur 4.8. Bestedingen per regio toeristische vakanties Limburg 2012 Bron: CVO Uitgaven per persoon per dag: Limburg nummer 1 Zoals zichtbaar is in figuur 4.9. zijn de uitgaven per persoon per dag tijdens toeristische vakanties in Limburg het hoogst. In Nederland wordt gemiddeld voor 30,90 besteed per persoon per dag, Limburg ligt daarmee met 36,30 ruim boven het Nederlands gemiddelde. Vanwege een gewijzigde vraagstelling over de uitgaven in het CVO kan er geen vergelijking worden gemaakt met voorgaande jaren. Figuur 4.9. Bestedingen toeristische vakanties per persoon per dag 2012 Bron: CVO Toeristische Trendrapportage Limburg

30 Waardering: licht gestegen naar gemiddeld 8,0 Gemiddeld beoordeelden de binnenlandse vakantiegangers hun vakantie in Limburg in 2012 met een 8,0. De binnenlandse toerist waardeert de vakantie in Limburg op vrijwel alle onderdelen een fractie minder dan het landelijk gemiddelde. Wel is de waardering van de vakanties in Limburg zowel in totaal als op alle onderdelen afgelopen jaar met een tiende gestegen. In Nederland steeg alleen het algemeen oordeel en werd de kwaliteit van dienstverlening beter beoordeeld. Limburg liet qua vakantiewaardering het afgelopen jaar dus een positieve ontwikkeling zien. Tabel 4.4. Rapportcijfer Limburg en Nederland 2012 Limburg Ontwikkeling t.o.v Nederland Ontwikkeling t.o.v Kwaliteit dienstverlening 7,7 = 7,8 +0,1 Kwaliteit accommodatie 7,7 +0,1 7,8 = Prijsniveau horeca 7,0 +0,1 7,1 = Prijsniveau boodschappen 6,9 +0,1 7,0 = Algemeen oordeel 8,0 +0,1 8,2 +0,1 Bron: CVO In bijlage 3 is de waardering naar regio in Limburg opgenomen. De waardering is het hoogst voor de vakanties in Zuid-Limburg. Activiteiten: uit eten en wandelen blijven populair Binnenlandse toeristen in Limburg kiezen tijdens hun vakantie, in vergelijking met het Nederlandse gemiddelde iets vaker voor uit eten gaan (Limburg 69% versus Nederland met 64%), wandelen (57% versus 55%), funshoppen (42% versus 36%) en zwemmen (37% versus 34%). In Limburg worden bezienswaardigheden zoals monumenten, oude steden, kerken en kastelen relatief meer bezocht (34%) door binnenlandse toeristen dan gemiddeld in Nederland (23%). Daarentegen bezoeken Nederlandse vakantiegangers in Limburg relatief minder vaak (20%) natuurgebieden (natuurreservaat, bloemenpark, bloementuin etc.) dan gemiddeld in Nederland (28%). Er is een sterk verschil in de verschillende regio s van Limburg qua type activiteiten. Voor de regionale uitsplitsing, zie bijlage 3. 30

31 Figuur 4.9. De top 4 activiteiten in Limburg 4.4 Binnenlandse vakanties in Limburg naar sector Voor bijna alle accommodatietypes een dalende lijn De ontwikkeling van het aantal binnenlandse vakanties naar type accommodatie in Limburg is in figuur weergegeven. Hieruit kan het volgende worden afgelezen: Vakantiewoningen: in 2012 is het aantal binnenlandse vakanties in vakantiewoningen met -6,7% afgenomen; Hotels: nog steeds kent het aantal binnenlandse vakanties in hotels een toename, in 2012 groeide het aantal vakanties in hotels met 4,6% tot ; Toeristisch kamperen: nadat het aantal kampeervakanties een forse groei van 19% doormaakte in 2011, vond in 2012 een lichte afname plaats (-1,1%); Overige accommodaties 9 : in 2012 nam het aantal binnenlandse vakanties bij de groep overige toeristische accommodaties af (-12,9%). 9 Hiertoe behoren de accommodatievormen: woning van een particulier, appartement, jeugdherberg of andere groepsaccommodatie, trekkershut, boot, etc. Toeristische Trendrapportage Limburg

32 Figuur Binnenlandse vakanties Limburg naar type accommodatie Bron: CVO Bestedingen per persoon per vakantiedag in Limburg Tabel 4.5. geeft inzicht in de bestedingen per persoon per vakantiedag in Limburg. Vakantiegangers in hotels geven per persoon per dag het meeste uit. Wegens een veranderde vraagstelling is er een trendbreuk ontstaan en kan er geen vergelijking worden gemaakt met voorgaande jaren. Tabel 4.5. Logiesvorm Bestedingen per persoon per vakantiedag Limburg Besteding p.p.p.d Toeristische vakanties in vakantiewoningen 31,60 Toeristisch kamperen 21,40 Toeristische vakanties in hotels 65,80 Toeristische vakanties in overige accommodaties 24,40 Vaste/seizoensrecreatieve vakanties 9,50 Totaal 33,50 10 Bron: CVO 4.5 Belevingswerelden RECRON innovatiecampagne Inzicht in de beleving van de vakantieganger is van groot belang wanneer je als provincie en branche nieuwe impulsen wilt geven aan de verblijfsrecreatie. Daarom heeft RECRON en branche samen met de SmartAgent Company in 2008 een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar de wensen en behoeften van de Nederlandse vakantieganger. Dit onderzoek had specifiek betrekking op kampeer- en bungalowvakanties. De uitkomst hiervan is een model waarin vijf verschillende typen vakantiegangers beschreven worden. De typen vakantiegangers (vijf belevingswerelden) staan in het BSR-model in figuur (Nederlandse bevolking: uitbundig geel 22,8%, gezellig lime 28,7%, rustig groen 17,2%, ingetogen aqua 14,6%, avontuurlijk paars 16,6%). 10 Dit betreft het gemiddelde voor alle binnenlandse vakanties. Het gemiddelde voor de toeristische vakanties is 36,30. 32

33 Figuur BSR-model Toeristische Trendrapportage Limburg

34 De verschillende belevingswerelden die het BSR model omvat hebben wij per kleur achtereenvolgens uitgewerkt. Uitbundig geel is de spontane, gezellige en sociale groep. Het is de groep echte vakantiegangers. Een vakantie hoeft niet zo extreem te zijn, als het maar actief, sportief, gezellig en verrassend is. Contact met anderen - familie, vrienden, kennissen - is gewenst en leuk. Uitbundig geel zoekt campings en bungalowparken waar de voorzieningen goed zijn en waar genoeg te doen is voor iedereen. Uitbundig geel is een grote groep in Nederland! Gezellig lime houdt net als geel ook van gezelligheid en sportiviteit, maar het mag allemaal een tikkeltje rustiger en het hoeft ook allemaal niet zo lang. Het gezin is belangrijk. Vakantie is voor de lime gasten lekker vrij zijn, genieten van rust en ontspanning, even weg van de dagelijkse verplichtingen en dan gezellig met het gezin iets leuks doen: fietsen, bbq-en, een spelletje spelen. Een bungalowpark of camping in Nederland geeft een echt vakantiegevoel, maar vaak moet de gezellige lime groep wel een beetje op de kosten letten. Rustig groen vakantie is voor de rustige groene belevingswereld vooral een kwestie van lekker doen waar men zin in heeft, rust nemen in eigen omgeving, even niets aan het hoofd hebben. De consument uit de groene wereld heeft niet zulke bijzondere wensen. Het gewone en herkenbare is juist fijn, vertrouwd. Dan komt men lekker tot rust. In eigen land is genoeg moois te zien en te ontdekken, men hoeft er niet ver voor te reizen. Men kent de winkels die men tegenkomt en men kan gewoon de eigen taal spreken. Ingetogen aqua mensen uit deze belevingswereld kunnen als rustig en ruimdenkend worden getypeerd. In deze belevingswereld vinden we veel empty nesters, die weer tijd hebben voor hun eigen hobby s en interesses. Inspirerende maar rustige vakanties horen daar ook bij. In Nederland gaat men graag meerdere keren op pad, op een rustig moment naar de (kleinere) camping of bungalowpark met veel privacy. Cultuur en (rustige) sportieve mogelijkheden - wandelen, fietsen, nordic walking - worden gewaardeerd. Avontuurlijk paars is de wereld van mensen die graag iets nieuws willen beleven of ontdekken in hun vakantie. Gewoon is niet goed genoeg voor deze groep. Ze gaan op zoek naar een bijzondere ervaring. Dat mag een tikje wild zijn - een boomhut of een survivaltent - maar het bijzondere kan m ook zitten in het beleven van luxe en exclusiviteit. Avontuurlijk paars is meer met zichzelf bezig dan met de anderen. U trekt ze dus eerder met iets individueels dan met het groepsgebeuren. 34

35 Met name de groep gezellig lime en uitbundig geel voert de boventoon in Limburg (zie ook tabel 4.6. op de volgende pagina): 38% van de toeristische kampeer- en bungalowgasten in Limburg is gezellig lime en 24% is uitbundig geel. Rustig groen en ingetogen aqua zijn het minst vertegenwoordigd in Limburg (9% en 11%). Tabel 4.6. Belevingswerelden kampeer-/bungalowvakanties Vakanties eigen land Vakanties in Limburg Uitbundig geel 24% 24% Gezellig lime 31% 38% Rustig groen 13% 9% Ingetogen aqua 14% 11% Avontuurlijk paars 17% 18% Bron: CVO toeristische kampeer- en bungalowvakanties In tabel 4.7. is voor de Limburgse regio s weergegeven hoe de toeristische kampeer- en bungalowvakanties verdeeld zijn naar belevingssegmenten. Opvallend is dat in alle regio s de groep gezellig lime het grootst is. Met name in Noord-Limburg is deze ruim vertegenwoordigd met 41%. Daaropvolgend is de groep uitbundig geel een grote groep vakantiegangers, bijna een kwart in alle regio s. De kleinste groep, in vrijwel alle regio s van Limburg, is rustig groen met slechts 7% in Zuid-Limburg en 8% in Noord-Limburg. Ingetogen aqua en avontuurlijk paarse vakantiegangers zijn met name in Zuid-Limburg te vinden. De verschillen tussen de regio s zijn echter niet significant. Tabel 4.7. Belevingswerelden Limburgse regio s 2012 Noord-Limburg Midden-Limburg Zuid-Limburg Uitbundig geel 25% 24% 21% Gezellig lime 41% 37% 36% Rustig groen 8% 12% 7% Ingetogen aqua 9% 11% 14% Avontuurlijk paars 17% 16% 21% Bron: CVO toeristische kampeer- en bungalowvakanties De groep groen is het meest tevreden en geeft het meeste uit tijdens een vakantie in Limburg (NB het verschil met de andere groepen is echter niet significant), zoals zichtbaar in tabel Ten opzichte van 2011 blijkt het segment gezellig lime in Limburg te zijn gegroeid (van 33% naar 38%) en rustig groen te zijn gedaald (van 13% naar 9%). Vooral de stijging van de groep gezellig lime is opmerkelijk aangezien landelijk sprake was van een daling (van 34% naar 31%) Toeristische Trendrapportage Limburg

36 Tabel 4.8. Belevingswerelden waardering en bestedingen 2012 Waardering: Algemeen oordeel Besteding p.p.p.d. Uitbundig geel 8,1 29,20 Gezellig lime 7,9 29,20 Rustig groen 8,2 32,40 Ingetogen aqua 7,9 25,10 Avontuurlijk paars 7,6 30,00 Bron: CVO toeristische kampeer- en bungalowvakanties 36

37 5 INKOMEND VERBLIJFSTOERISME Limburg werd in 2012 bezocht door buitenlandse verblijfsgasten en deze zorgden samen voor ruim 2,3 miljoen overnachtingen. Ten opzichte van 2011 is het aantal gasten met 14% gestegen en het aantal overnachtingen met 12%. Landelijk gezien was er sprake van een beduidend kleinere stijging (+4% gasten en +1% overnachtingen). Het marktaandeel is hierdoor gestegen tot 7% van de buitenlandse gasten in Nederland (boven het niveau van de provinciale doelstelling en op het recordniveau van 2008). 5.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het inkomend verblijfstoerisme. Eerst wordt gekeken naar het verblijfstoerisme van buitenlanders in Nederland. Vervolgens wordt het inkomend toerisme in Limburg bekeken. 5.2 Inkomend verblijfstoerisme in Nederland Het aantal buitenlandse gasten in Nederland is het afgelopen jaar toegenomen met 3,8%, het aantal overnachtingen nam met 1,1% toe. Tabel 5.1. Aantal buitenlandse gasten en overnachtingen Nederland Jaar Aantal gasten Aantal overnachtingen Bron: CBS Belangrijkste herkomstlanden van buitenlandse gasten zijn Duitsland (aandeel van 26%), Groot-Brittannië (14%) en België (13%). In figuur 5.1. en figuur 5.2. is een overzicht te zien van buitenlandse gasten en hun overnachtingen per provincie. Noord-Holland is de provincie met verreweg de meeste inkomende gasten en overnachtingen (met name dankzij de sterke aantrekkingskracht van Amsterdam). Zuid-Holland is de daaropvolgende provincie qua inkomende gasten en overnachtingen. Limburg trok in buitenlandse gasten en bezet hiermee de 4e positie qua aantal buitenlandse gasten. Ook wat betreft aantal overnachtingen is Limburg de 4e provincie van Nederland met 2,3 miljoen overnachtingen van buitenlandse gasten in Toeristische Trendrapportage Limburg

38 Figuur 5.1. Buitenlandse gasten per provincie Bron: CBS Figuur 5.2. Buitenlandse overnachtingen per provincie Bron: CBS 5.3 Buitenlandse verblijfstoeristen in Limburg Bovengemiddelde groei inkomend toerisme in Limburg In 2012 verbleven er buitenlandse gasten in Limburg die goed waren voor overnachtingen (zie tabel 5.2. op de volgende pagina). In 2012 is het aantal buitenlandse gasten in Limburg gestegen met 14% ten opzichte van 2011, terwijl het aantal buitenlandse overnachtingen toenam met 13%. Deze groei is beduidend groter dan de landelijke groei (+4% gasten en +1% overnachtingen). 38

39 Tabel 5.2. Buitenlandse gasten en overnachtingen in Limburg Aantal gasten Aantal overnachtingen Jaar Limburg Aandeel Limburg in NL Limburg Aandeel Limburg in NL ,0% ,3% ,7% ,7% ,4% ,4% ,4% ,4% ,0% ,3% Bron: CBS Marktaandeel gasten gestegen tot recordniveau 7,0% Door de bovengemiddelde groei van het aantal buitenlandse gasten en overnachtingen, steeg het marktaandeel van Limburg afgelopen jaar fors. Het marktaandeel van het aantal gasten bedraagt 7,0%, hetgeen gelijk is aan het aandeel in 2008 en hoger dan de provinciale doelstelling van 6,7% (niveau 2009). Ook het marktaandeel van het aantal overnachtingen lag vorig jaar met 8,3% exact op het (record)niveau van Buitenlandse gasten naar deelregio: Midden- en Zuid-Limburg licht herstel In tabel 5.3. is (indicatief) onderscheid gemaakt tussen de gebieden Noord-Limburg, Midden-Limburg en Zuid-Limburg 12. Zuid-Limburg trekt de meeste buitenlandse gasten (45%) terwijl in Noord-Limburg de meeste overnachtingen van buitenlandse gasten plaatsvinden (42%). Tabel 5.3. Buitenlandse gasten en overnachtingen naar deelregio Aantal gasten Aantal overnachtingen Jaar N-Limburg M-Limburg Z-Limburg N-Limburg M-Limburg Z-Limburg Bron: CBS De afgelopen twee à drie jaar laat voor zowel het aantal gasten als het aantal overnachtingen een licht herstel zien. Met name voor de regio Midden- en Zuid-Limburg was afgelopen jaar sprake van een forse toename. Het betreft hier overigens alleen de overnachtingen van buitenlanders in toeristische accommodaties. Vaste gasten met een stacaravan, tweede woning of vaste ligplaats zijn hierbij niet meegeteld. 12 Op basis van de Statistiek Logiesaccommodaties van het CBS kunnen uitspraken worden gedaan op het niveau van heel Limburg en Zuid-Limburg (en daarmee ook Noord- en Midden-Limburg samen). Een verdere splitsing tussen Noord-Limburg en Midden-Limburg vergt een bewerking. Op basis van de capaciteit per regio (aantal slaapplaatsen en naar type accommodatie) is indicatief inzicht gegeven in de verdeling van het aantal buitenlandse gasten en overnachtingen voor deze regio s. Toeristische Trendrapportage Limburg

40 Herkomst gasten Tabel 5.4. geeft de herkomst van de buitenlandse gasten in Limburg weer. Hieruit blijkt dat Limburg afgelopen jaar uit alle herkomstlanden/-gebieden meer gasten mocht verwelkomen. In 2012 lag het aantal buitenlandse gasten ongeveer 12% hoger dan in Over de afgelopen vijf jaar blijken België, Zwitserland, Duitsland, Italië, Groot-Brittannië, Azië en Australië groeimarkten te zijn voor Limburg. De overige herkomstlanden laten in de periode een daling zien. Tabel 5.4. Herkomst buitenlandse gasten Limburg Duitsland % België % Groot-Brittannië % Frankrijk % Zwitserland % Italië % Spanje % Denemarken % Zweden % Overig Eurozone % Overig Europa % Amerika % Azië % Australië % Afrika % Totaal % Bron: CBS Uit onderstaande tabel (tabel 5.5.) blijkt dat in Noord- en Midden-Limburg de meeste buitenlandse gasten uit Duitsland afkomstig zijn (bijna 50%). Afgelopen jaar laat (2012) een herstel zien ten opzichte van voorgaande jaren voor de Duitse gasten. Ook het aantal gasten uit België en Groot-Brittannië nam vorig jaar fors toe. Zuid-Limburg (zie tabel 5.6. op de volgende pagina) verwelkomde afgelopen jaar fors meer gasten uit België en Groot-Brittannië. De toename uit Duitsland was relatief gering. 40

41 Tabel 5.5. Herkomst buitenlandse gasten Noord- en Midden-Limburg Duitsland % België % Groot-Brittannië % Frankrijk % Italië % Spanje % Overig Europa % Amerika % Azië % Overig wereld % Totaal % Bron: bewerking CBS Tabel 5.6. Herkomst buitenlandse gasten Zuid-Limburg Duitsland % België % Groot-Brittannië % Frankrijk % Italië % Spanje % Overig Europa % Amerika % Azië % Overig wereld % Totaal % Bron: bewerking CBS Accommodatiekeuze In 2012 kozen buitenlanders voor een verblijf in een hotel, pension of jeugdaccommodatie (54%). Doordat het hotelverblijf gemiddeld kort is heeft slechts 34% van de buitenlandse overnachtingen plaats gevonden in een hotel. Circa 37% van de buitenlandse gasten kiest voor een vakantiewoning. Deze gasten zorgen samen voor ruim 55% van de overnachtingen. Slechts 7% van de buitenlandse gasten kiest voor een kampeerterrein, resulterend in een overnachtingspercentage van 9%. Het aandeel van de groepsaccommodaties in het inkomend toerisme is gering (2% van de gasten en van de overnachtingen). Toeristische Trendrapportage Limburg

42 42

43 6 BEZETTINGSGRADEN LOGIESACCOMMODATIES De bezettingsgraad van de logiesaccommodaties in Limburg geeft de verhouding tussen vraag en aanbod weer en is een indicator voor het evenwicht tussen vraag en aanbod. Per logiessector verschilt het beeld. De bezettingsgraad van de huisjesterreinen in Limburg is bovengemiddeld, maar vertoont wel een daling. De bezettingsgraad van de hotels en kampeerterreinen ligt ongeveer op het landelijk gemiddelde en is stijgend (terwijl landelijk sprake is van een daling). Voor de groepsaccommodaties geldt dat de bezetting zeer laag is en de afgelopen jaren fors is gedaald. 6.1 Inleiding Dit hoofdstuk behandeld de bezettingsgraden van de verschillende typen verblijfsaccommodaties. Hierbij is eerst ingegaan op de huidige (2012) bezettingsgraad in Limburg in vergelijking met andere provincies (6.2.). Vervolgens komt de ontwikkeling van de bezettingsgraad in de periode aan bod (6.3.). De bezettingsgraden zijn berekend op basis van cijfers van het CBS. De bruto bezettingsgraad is het aantal overnachtingen in een bepaalde periode gedeeld door het product van het aantal slaapplaatsen en het aantal dagen van de betreffende periode. De netto bezettingsgraad gaat uit van de capaciteit in accommodaties die op dat moment geopend zijn voor gasten. In dit hoofdstuk zijn alleen de netto slaapplaatsbezettingsgraden gepubliceerd. Bij het gebruik van de berekende slaapplaatsbezettingsgraad dient men zich te realiseren dat: De kamer-, huisjes- en standplaatsbezetting veelal aanmerkelijk hoger is dan de slaapplaatsbezetting, omdat meestal niet alle slaapplaatsen van deze verblijfseenheden benut worden; Bezetting door vaste gasten in hotels en pensions niet inbegrepen is. Verder is het belangrijk om te weten dat de kampeerterreinen en groeps-accommodaties, relatief lage slaapplaatsbezettingsgraden kennen. Dit wordt onder andere veroorzaakt doordat bij de berekening van het aantal slaapplaatsen op een kampeerterrein, overwegend wordt uitgegaan van vijf slaapplaatsen per standplaats. Dit betekent dat als alle standplaatsen bezet zijn en per standplaats twee personen kamperen, de slaapplaatsbezettingsgraad 40% is. Voor de groepsaccommodaties geldt iets vergelijkbaars: een bedrijf kan flink vol zitten met groepen zonder dat alle bedden in het bedrijf bezet zijn. 6.2 Huidige bezettingsgraad In figuur 6.1. tot en met figuur 6.4. is de slaapplaatsbezetting van de verschillende typen verblijfsaccommodaties in 2012 weergegeven, verdeeld naar provincie. Hierin is zichtbaar op welk niveau de provincie Limburg zich bevindt, ten opzichte van de overige provincies. Toeristische Trendrapportage Limburg

44 Hotels, pensions en jeugdaccommodaties De slaapbezettingsgraad voor de provincie Limburg is ten opzichte van vorig jaar gestegen, in 2011 was dit nog 41,0%, in 2012 is dit 43,1%. Wel ligt Limburg onder het Nederlands gemiddelde van 45,5%. Net als voorgaande jaren is de bezetting het hoogst voor Noord-Holland (met name door Amsterdam). Limburg staat op de derde positie in de ranglijst met bezettingsgraden van alle provincies (zie figuur 6.1.). Figuur 6.1. Slaapbezettingsgraad hotels, pensions c.a. in 2012 Bron: bewerking CBS Groepsaccommodaties De groepsaccommodaties in de provincie Limburg hebben de laagste bezettingsgraad van alle provincies: 13,9% in Dit is fors onder het landelijk gemiddelde van 21% en ook lager dan in In 2011 was dit 17,0% en was Groningen de provincie met de laagste bezettingsgraad. Figuur 6.2. Slaapbezettingsgraad groepsaccommodaties in 2012 Bron: bewerking CBS 44

45 Huisjesterreinen De huisjesterreinen in Limburg hebben een hoge slaapbezettingsgraad in vergelijking met het landelijk gemiddelde (39,7% versus 33,0%) zoals zichtbaar is in figuur 6.3. De hoge slaapbezettingsgraad voor Limburg wordt met name veroorzaakt door enkele bungalowparken van CenterParcs in Noord-Limburg. Figuur 6.3. Slaapbezettingsgraad huisjesterreinen in 2012 Bron: bewerking CBS Kampeerterreinen De kampeerterreinen in de provincie Limburg hebben een relatief lage bezettingsgraad, vergeleken met heel Nederland (9,8% versus 10,5%) zoals zichtbaar in figuur 6.4. Limburg stond in e op de ranglijst van de provincies. In 2012 is dit verbeterd naar de 5e plaats. Met name de campings in de kustprovincies Noord-Holland en Zeeland hebben een bovengemiddelde bezettingsgraad. Figuur 6.4. Slaapbezettingsgraad kampeerterreinen 2012 Bron: bewerking CBS Toeristische Trendrapportage Limburg

46 6.3 Ontwikkeling bezettingsgraad In tabel 6.1. tot en met 6.4. is de ontwikkeling van de slaapplaatsbezetting van de vier verschillende typen verblijfsaccommodaties weergegeven, over de periode 2008 tot en met De provincies in de tabellen zijn gerangschikt naar de procentuele ontwikkeling van de bezettingsgraden, waardoor goed zichtbaar is waar de provincie Limburg zich bevindt, ten opzichte van de overige provincies. Hotels, pensions en jeugdaccommodaties De slaapplaatsbezettingsgraad van hotels, pensions en jeugdaccommodaties in Limburg is licht gestegen in de periode (van 42,2% naar 43,1%). Dit komt neer op een relatieve stijging van 2,1% (zie ook tabel 6.1.). Het herstel van 2011 heeft doorgezet in het jaar De ontwikkeling van de slaapplaatsbezettingsgraad in Limburg ligt boven de landelijke ontwikkeling (absoluut -0,5%, relatief -1,1%). Tabel 6.1. Ontwikkeling slaapplaatsbezettingsgraad hotels, pensions c.a. Ontwikkeling Absoluut Relatief Overijssel 35,6% 35,1% 35,4% 36,2% 40,4% 4,8% +13,5% Groningen 35,6% 37,2% 36,6% 36,7% 38,5% 2,9% +8,1% Zeeland 43,5% 43,3% 46,2% 48,7% 44,6% 1,1% +2,5% Limburg 42,2% 39,0% 38,4% 41,0% 43,1% 0,9% +2,1% Utrecht 40,6% 37,1% 38,4% 40,8% 41,4% 0,8% +2,0% Friesland 38,2% 35,7% 35,4% 35,5% 38,3% 0,1% +0,3% Noord-Holland 55,2% 52,1% 54,4% 55,8% 54,8% -0,4% -0,7% Gelderland 42,9% 37,0% 38,4% 41,1% 42,5% -0,4% -0,9% Noord-Brabant 38,7% 35,2% 37,5% 37,1% 36,6% -2,1% -5,4% Zuid-Holland 45,3% 43,1% 41,6% 40,9% 41,0% -4,3% -9,5% Drenthe 45,6% 40,8% 35,8% 35,1% 40,2% -5,4% -11,8% Flevoland 37,8% 34,8% 39,0% 28,7% 33,3% -4,5% -11,9% Nederland 46,0% 43,2% 44,4% 45,2% 45,5% -0,5% -1,1% Bron: bewerking CBS Groepsaccommodaties De slaapplaatsbezettingsgraad van groepsaccommodaties in Limburg is afgenomen voor de periode (van 25,1% naar 13,9%). Dit komt neer op een relatieve daling van 44,6%. De landelijke ontwikkeling van de slaapbezettingsgraad voor groepsaccommodaties is ook negatief (een absolute daling van 1,8% en een relatieve daling van 7,9%), zie ook tabel 6.2. op de volgende pagina. 46

47 Tabel 6.2. Ontwikkeling slaapplaatsbezettingsgraad groepsaccommodaties Ontwikkeling Absoluut Relatief Zeeland 17,0% 18,0% 27,8% 23,3% 23,7% 6,7% +39,4% Noord-Brabant 22,2% 22,8% 21,4% 22,1% 22,0% -0,2% -0,9% Zuid-Holland 27,3% 27,1% 23,7% 17,7% 26,8% -0,5% -1,8% Overijssel 26,1% 25,8% 27,0% 23,2% 25,4% -0,7% -2,7% Friesland 20,4% 25,5% 26,1% 21,7% 19,8% -0,6% -2,9% Gelderland 23,6% 20,1% 23,8% 22,3% 22,7% -0,9% -3,8% Drenthe 20,6% 21,3% 22,8% 19,4% 19,8% -0,8% -3,9% Utrecht 27,5% 36,4% 25,1% 22,7% 21,3% -6,2% -22,5% Noord-Holland 24,6% 28,5% 32,8% 26,3% 18,4% -6,2% -25,2% Flevoland 26,8% 25,1% 24,4% 17,1% 19,2% -7,6% -28,4% Groningen 20,6% 16,5% 18,6% 15,9% 14,2% -6,4% -31,1% Limburg 25,1% 23,5% 19,2% 17,0% 13,9% -11,2% -44,6% Nederland 22,8% 23,7% 24,1% 21,4% 21,0% -1,8% -7,9% Bron: bewerking CBS Huisjesterreinen De slaapbezettingsgraad van huisjescomplexen in Limburg is gedaald in de periode (van 49,3% naar 39,7%). Dit komt neer op een relatieve daling van 19,5% zoals ook weergegeven in tabel 6.3. Ook de landelijke bezettingsgraad is gedaald, zij het minder fors dan in Limburg. Enkel Friesland en Zeeland kennen een toename over de afgelopen vijf jaar (wel daling 2012 ten opzichte van 2011). Tabel 6.3. Ontwikkeling slaapplaatsbezettingsgraad huisjesterreinen Ontwikkeling Absoluut Relatief Friesland 27,2% 29,1% 28,4% 32,2% 29,0% 1,8% +6,6% Zeeland 29,5% 31,4% 30,8% 32,2% 29,8% 0,3% +1,0% Drenthe 33,0% 34,9% 32,8% 29,9% 31,2% -1,8% -5,5% Flevoland 50,5% 52,3% 48,0% 33,1% 46,7% -3,8% -7,5% Noord-Holland 39,5% 35,0% 36,7% 36,1% 33,7% -5,8% -14,7% Overijssel 31,5% 36,6% 30,7% 33,6% 25,9% -5,6% -17,8% Noord-Brabant 45,5% 38,5% 41,2% 37,4% 36,8% -8,7% -19,1% Limburg 49,3% 49,1% 45,8% 42,4% 39,7% -9,6% -19,5% Gelderland 35,7% 30,6% 30,8% 30,9% 28,2% -7,5% -21,0% Utrecht 39,1% 37,5% 38,9% 30,9% 30,1% -9,0% -23,0% Groningen 31,7% 30,8% 16,9% 20,3% 23,7% -8,0% -25,2% Zuid-Holland 49,0% 40,9% 39,4% 41,5% 34,2% -14,8% -30,2% Nederland 38,5% 36,8% 35,6% 35,0% 33,0% -5,5% -14,3% Bron: bewerking CBS Toeristische Trendrapportage Limburg

48 Kampeerterreinen De slaapplaatsbezettingsgraad van kampeerterreinen in Limburg is gestegen in de periode (van 7,3% naar 9,8%). Deze stijging zet zich sinds 2008 langzaam door. Voor Limburg is sprake van een relatieve stijging van ruim 34% zoals weergegeven in tabel 6.4. op de volgende pagina). De ontwikkeling van de landelijke slaapplaatsbezettingsgraad voor kampeerterreinen is daarentegen licht negatief. Tabel 6.4. Ontwikkeling slaapplaatsbezettingsgraad kampeerterreinen Ontwikkeling Absoluut Relatief Limburg 7,3% 8,0% 9,1% 9,5% 9,8% 2,5% +34,2% Noord-Brabant 11,3% 10,9% 12,1% 12,4% 12,7% 1,4% +12,4% Zuid-Holland 9,4% 11,4% 12,2% 11,6% 10,4% 1,0% +10,6% Flevoland 8,0% 11,7% 8,9% 6,1% 8,6% 0,6% +7,5% Noord-Holland 14,8% 17,6% 15,1% 16,6% 15,7% 0,9% +6,1% Gelderland 8,8% 10,5% 9,6% 9,2% 9,0% 0,2% +2,3% Friesland 8,3% 10,3% 8,2% 9,6% 8,4% 0,1% +1,2% Drenthe 9,4% 9,9% 9,6% 8,0% 8,8% -0,6% -6,4% Overijssel 10,3% 12,3% 11,1% 11,7% 9,1% -1,2% -11,7% Zeeland 16,0% 14,0% 16,9% 15,7% 13,4% -2,6% -16,3% Utrecht 11,5% 12,2% 8,8% 11,1% 8,1% -3,4% -29,6% Groningen 7,7% 10,5% 6,7% 8,2% 5,1% -2,6% -33,8% Nederland 10,6% 11,7% 11,4% 11,4% 10,5% -0,1% -0,9% Bron: bewerking CBS 48

49 7 TOERISTISCH RECREATIEVE WERKGELEGENHEID Het aantal toeristisch-recreatieve banen in Limburg bedraagt bijna Dit is ruim 7,2% van alle banen in Limburg, hetgeen relatief veel is (landelijk bedraagt het aandeel van de sector 6,2%). Ten opzichte van 2011 nam het aantal banen af met 4,1%. De ontwikkeling van de toeristisch-recreatieve werkgelegenheid over de laatste vijf jaar toont een daling van -3,9%. 7.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de toeristisch-recreatieve werkgelegenheid in Limburg, conform de Landelijke R&T Standaard. Hierin is een afbakening gemaakt van de SBI codes die binnen deze standaard geheel of gedeeltelijk tot de vrijetijdssector behoren. Hiervan vindt u een overzicht terug in bijlage Werkgelegenheid toeristisch-recreatieve sector in Limburg Bijna banen, ofwel 7,2% van alle banen in Limburg Conform de afbakening van de R&T standaard waren er in mensen werkzaam in de toeristisch-recreatieve sector in Limburg. Dit is 7,2% van alle banen in Limburg dat jaar (bron: LISA). Dit is relatief veel. Landelijk gezien is 6,2% van de werkgelegenheid toeristisch-recreatief. Alleen in Zeeland (8,3%) en Noord-Holland (7,8%) is de toeristisch-recreatieve sector nog belangrijker voor de werkgelegenheid. Figuur 7.1. Aantal werkzame personen toeristisch-recreatieve sector Limburg Bron: VRL 2012 Toeristische Trendrapportage Limburg

50 Het aandeel van de vrijetijdsbestedingen in de werkgelegenheid is in principe nog veel groter. Bij de bovenstaande werkgelegenheid is namelijk niet de volledige spin-off voor andere sectoren meegenomen. Er is bijvoorbeeld geen rekening gehouden met de werkgelegenheid in bepaalde delen van de detailhandel (de bakker, de supermarkt, in winkels waar men tijdens recreatief winkelen aankopen doet, etc.). Verder is er ook geen rekening gehouden met indirecte werkgelegenheid, zoals schoonmaakbedrijven die vakantiewoningen schoon maken, de hovenier, administratiekantoor, etc. Door deze spin-off richting andere sectoren levert de toeristisch-recreatieve sector ook een bijdrage aan het in stand houden (of zelfs verruimen) van het voorzieningenniveau en aan de leefbaarheid. Ook zorgt toerisme voor een extra drager voor investeringen in landschap, natuur, infrastructuur, etc. Tevens levert toerisme een bijdrage aan de bekendheid en het imago van plaatsen/gebieden. Ontwikkeling werkgelegenheid: herstel zet niet door In 2011 waren er werkzame personen in Limburg, in 2012 zijn dit er , een afname van 4,1%. Met name het aantal uitzendbanen (-7,4%) en deeltijdbanen (-4,7%) is het afgelopen jaar afgenomen. Het aantal voltijdbanen daalde ook (-3,5%). Zoals uit figuur 7.1. op de vorige pagina is af te lezen, blijkt dat het aantal banen in 2011 een herstel heeft laten zien (tot 2009 groei, daling in 2010). Dit herstel heeft in 2012 niet doorgezet. Overigens daalde ook de totale werkgelegenheid in Limburg afgelopen jaar, maar deze daling was met 1,3% wel geringer dan de daling van de toeristisch-recreatieve werkgelegenheid. Groei met name in cultuur, recreatie en amusement Net als in 2011 is bijna de helft van de banen (49,98%, ) in de deelsector horeca te vinden. Uit figuur 7.2. en tabel 7.1. op de volgende pagina blijkt dat het aantal vrijetijdsbanen in de periode relatief het sterkst is gedaald in de sectoren logies-verstrekking (-9,5%), horeca (-6,4%) en vervoer (-5,1%). Dit kan mede worden verklaard doordat bij de logies verstrekking en overige horeca de activiteiten in toenemende mate worden uitbesteed (zoals schoonmaak en administratie). Cultuur, recreatie en amusement kent een groei van 13% ten opzichte van De detail- en groothandel en sport zijn over de afgelopen vijf jaar toegenomen met respectievelijk 10% en 9%. Figuur 7.2. Toeristisch-recreatieve werkgelegenheid naar deelsector Bron: VRL

51 Tabel 7.1. Toeristisch-recreatieve werkgelegenheid naar deelsector Groei Detail- en groothandel ,6% Logiesverstrekking ,5% Eet-/drinkgelegenheden ,4% Vervoer ,1% Cultuur, recreatie en amusement ,2% Sport ,9% Overig ,5% Totaal ,9% Bron: VRL 2012 Toename toeristisch-recreatieve werkgelegenheid Midden-Limburg Regionaal gezien is de werkgelegenheid in Midden-Limburg gestegen (+2,9%) en in Noord- en Zuid- Limburg gedaald (-4,5% en -5,9%) ten opzichte van Het afgelopen jaar (2012 ten opzichte van 2011) is een daling zichtbaar qua toeristisch-recreatieve werkgelegenheid voor alle regio s. Tabel 7.2. Regionale ontwikkeling toeristisch-recreatieve werkgelegenheid Groei Noord-Limburg ,5% Midden-Limburg ,9% Zuid-Limburg ,9% Totaal Limburg ,9% Bron: VRL Dit gaat om bedrijven in de detail- en groothandel die binnen de toeristisch- en recreatieve sector vallen zoals afgebakend in de landelijke R&T standaard (zie ook bijlage 4). Modezaken (zoals in Maastricht, Designer Outlet Roermond, etc.) vallen hier dus niet onder. Toeristische Trendrapportage Limburg

52 52

53 8 EFFECTEN FLORIADE EN WK WIELRENNEN De Floriade en het WK wielrennen hebben duidelijk een positief effect gehad op het verblijfstoerisme in Limburg afgelopen jaar. Het aantal overnachtingen in Limburg lag in de Floriade periode 4% hoger dan het jaar ervoor, terwijl landelijk sprake was van een lichte daling. In de WK-maand lag het aantal overnachtingen 6% hoger. Beide evenementen zorgden met name voor een groei van buitenlandse gasten. 8.1 Inleiding In 2012 hebben in Limburg twee majeure evenementen plaatsgevonden: de Floriade van begin april tot begin oktober in Venlo en het WK wielrennen van 15 tot en met 23 september in Zuid-Limburg. In dit hoofdstuk is ingegaan op (de effecten van) deze evenementen. Eerst is het effect op het verblijfstoerisme geanalyseerd aan de hand van statistische data (8.2.). Vervolgens is kort ingegaan op de Floriade (8.3.) en het WK wielrennen (8.4.), waarvoor gebruik is gemaakt van bestaande onderzoeksrapportages. 8.2 Effect op verblijfstoerisme Relatief goede prestatie Limburg in Floriade periode De ontwikkeling van het aantal binnenlandse vakanties en overnachtingen in Limburg in 2012 ten opzichte van 2011 (zie hoofdstuk 4) is opmerkelijk gezien met name de Floriade die van april t/m begin oktober in Venlo heeft plaatsgevonden. Als we op basis van het CVO de maanden april-september 2012 vergelijken met dezelfde periode in 2011, kan wel een groei van het aantal binnenlandse vakanties worden geconstateerd. In Limburg steeg het aantal binnenlandse vakanties met 5%, in Noord-Limburg zelfs met 11%. Landelijk was sprake van een lichte daling van het aantal binnenlandse vakanties in deze periode (-1%). De daling van het aantal vakanties in Limburg is dus volledig gerealiseerd in de periode oktober 2011 t/m maart zowel (fors bovengemiddelde) groei binnenlands als inkomend toerisme Ook de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) 14 laten voor de Floriade-periode een positieve ontwikkeling zien ten opzichte van dezelfde periode in In Limburg steeg het aantal overnachtingen van buitenlandse gasten in deze periode met 15% terwijl landelijk sprake was van een stabiel aantal overnachtingen. Ook het aantal overnachtingen van Nederlandse gasten kende in Limburg een relatief positieve tendens: +4% in Limburg versus -1% in Nederland (zie tabel 8.1. op de volgende pagina). 14 De Statistiek Logiesaccommodaties van het CBS neemt alle gasten van logiesaccommodaties mee, zowel met een toeristisch motief als met een (semi-)zakelijk motief. Het ContinuVakantieOnderzoek neemt alleen Nederlandse gasten met een toeristisch motief mee. Toeristische Trendrapportage Limburg

54 Ook in vergelijking met de buurprovincies presteerde Limburg beter. Ook in Noord-Brabant en Maastricht 15 groeide het aantal overnachtingen van buitenlandse gasten in de Floriade-periode. Dit duidt vermoedelijk op spin-off van dit majeure evenement. Tabel 8.1. Ontwikkeling overnachtingen Floriade-periode Limburg Noord- Brabant Gelderland Nederland Overnachtingen Nederlandse gasten +1% -4% -4% -2% Overnachtingen buitenlandse gasten +15% +6% -1% 0% Overnachtingen totaal +4% -3% -4% -1% Bron: bewerking data CBS Ook WK wielrennen positief effect op overnachtingen Indien gekeken wordt naar het aantal overnachtingen in Limburg 16 in de WK-maand september 2012 in vergelijking met dezelfde maand in 2011, kan worden geconcludeerd dat ook het WK wielrennen vermoedelijk een positief effect heeft gehad op het verblijfstoerisme in Limburg. Het aantal overnachtingen lag die maand 6% hoger dan het jaar ervoor, met name door meer overnachtingen van buitenlandse gasten (+23%). Landelijk was juist sprake van een daling van het aantal overnachtingen (-2%), zoals ook kan worden afgelezen uit tabel 8.2. Hierbij dient wel te worden aangetekend dat dit effect niet geheel aan het WK wielrennen kan worden toegerekend. In september 2012 was ook de Floriade nog geopend en ook andere factoren kunnen een rol spelen. Tabel 8.2. Ontwikkeling overnachtingen maand WK wielrennen Limburg Noord- Brabant Gelderland Nederland Overnachtingen Nederlandse gasten +3% -5% +1% 0% Overnachtingen buitenlandse gasten +23% -1% -4% -6% Overnachtingen totaal +6% -4% 0% -2% Bron: bewerking data CBS 8.3 Floriade Ruim 2 miljoen bezoeken De Floriade die van 4 april tot en met 7 oktober 2012 plaats vond in Venlo trok bezoekers. De helft daarvan kwam uit Nederland, een op drie uit Duitsland en de rest uit andere landen 17. In de vorige paragraaf is aangegeven dat Limburg het aantal overnachtingen, vooral van buitenlandse gasten, in de Floriade-periode zag stijgen. In totaal gaat het om een stijging van bijna overnachtingen. Het grootste deel van de bezoeken aan de Floriade is vermoedelijk gemaakt vanaf huis. 15 Het aantal overnachtingen van buitenlandse gasten in hotels in Maastricht steeg in de Floriade periode met 30% (het aantal overnachtingen van Nederlandse gasten daalde met 7%, bron: CBS). Hoteliers in Maastricht geven aan dat dit mede komt door de Floriade. Het CBS heeft geen cijfers op maandbasis voor deelregio s in Limburg (Zuid-Limburg, Midden-Limburg en Noord-Limburg) waardoor een verdere splitsing van de cijfers niet mogelijk is. 16 Cijfers voor Zuid-Limburg zijn nog niet beschikbaar 17 Bron: Floriade trok ruim 2 miljoen bezoekers, Regio Venlo Floriade 2012 BV. 54

55 Omdat geen officieel (toeristisch) onderzoek naar de Floriade beschikbaar is, kunnen helaas geen verdere conclusies worden getrokken over de economische betekenis of effecten van het evenement. Wel heeft Stichting Promotie Noord-Limburg onderzoek gedaan onder 117 toeristische aanbieders naar de spin-off van de Floriade. Hieruit blijkt dat met name hotels en bed & breakfast-accommodaties tevreden waren over de spin-off (meer omzet, meer buitenlandse gasten) WK wielrennen Het WK wielrennen vond van 15 tot en met 23 september plaats in Zuid-Limburg. In opdracht van de Provincie Limburg en de locatiegemeenten Heerlen, Landgraaf, Maastricht, Eijsden-Margraten, Sittard- Geleen en Valkenburg is onderzoek gedaan naar de spin-off van het WK wielrennen. Dit onderzoek is uitgevoerd door Zuyd Hogeschool, NHTV en Mulier Instituut. Uit dit onderzoek blijkt het volgende: Bijna bezoeken Het WK wielrennen was goed voor ruim bezoekers die gezamenlijk ruim bezoeken aan het evenement brachten. VIP s, waaronder genodigden van de UCI en het LOC, zijn hierbij niet meegeteld. Dat aantal betrof ruim personen. Verder waren er renners, begeleiders en officials, 860 technici, media-professionals en vrijwilligers bij het evenement betrokken. Deze aantallen hebben betrekking op de topsportevenementen van het WK (wegwedstrijden en tijdritten). Bijna 90% van de bezoekers had de Nederlandse nationaliteit (86%). De buitenlandse bezoekers kwamen met name uit België en Duitsland. Van de bezoekers was bijna de helft (47%) woonachtig in Zuid-Limburg. Het evenement werd vooral bezocht door mannen (ongeveer 70%) en door sporters (circa 80%), veelal beoefenaars van een tak van de wielersport. Bijna helft dankzij WK wielrennen in Zuid-Limburg Van de bezoekers heeft 37% niet op het eigen woonadres overnacht. Degene die overnacht hebben, hebben vrijwel allemaal in Zuid-Limburg overnacht. Met name hotels (tot en met 3 sterren) en campings waren populair. Van de bezoekers was bijna de helft additioneel, ofwel dit betrof bezoekers die dankzij het evenement in Zuid-Limburg waren. Economische impact bijna 29 miljoen De economische impact van het WK wielrennen bedroeg circa 28,8 miljoen. Dit betreft de uitgaven van bezoekers, de organiserende stichting, technici, media en deelnemers (inclusief begeleiders) tijdens het evenement in Zuid-Limburg die zonder het evenement niet gedaan zouden zijn (additionele uitgaven). Bijna de helft hiervan heeft betrekking op bestedingen van bezoekers. Veel media-aandacht waarde 22,5 miljoen (Nederlandse media) De mediawaarde van de gemeten Nederlandse media bedroeg 22,5 miljoen. Gezien de afbakening van het onderzoek zijn er keuzes gemaakt betreffende de te meten media. Voor het onderzoek onder de printmedia is gekozen voor zeven nationale en vier regionale kranten (waaronder de twee kranten uitgegeven door Mediagroep Limburg). Huis-aan-huisbladen en artikelen uit tijdschriften zijn niet in het onderzoek meegenomen. Het bereik van de kranten is 141 miljoen, met een bijbehorende mediawaarde van 4,9 miljoen. 18 In totaal was 63,7% van de bedrijven tevreden over de spin-off van de Floriade. Dit percentage is het hoogst voor de hotels (88%) en de B&B s (85%). Voor overige logiesaccommodaties (variërend van 50% voor de bungalowparken tot 82% voor de campings), restaurants en cafés (62%) en dagattracties (33%) ligt dit percentage lager. Toeristische Trendrapportage Limburg

56 De TV-aandacht die het WK wielrennen in Nederland heeft genoten bedraagt vijftig uur. Voor het onderzoek zijn zenders en omroepen geselecteerd die nieuws en sportuitzendingen verzorgen. Het bereik van de TV-uitingen is 49 miljoen, met een bijbehorende mediawaarde van 16,8 miljoen. De internationale TV-aandacht was groot: in 22 landen hebben er uitzendingen plaatsgevonden die samen goed waren voor ruim 459 uren uitzendtijd. Het aantal kijkers (cumulatief) heeft wereldwijd ruim 176 miljoen bedragen. Het evenement was goed voor twintig uur aandacht op de Nederlandse radio. Voor het onderzoek zijn twee zenders geselecteerd, Radio 1 (de zender waarop de NOS haar sportuitzendingen verzorgt) en L1 Radio, (de regionale zender uit Limburg). De radiozendtijd vertegenwoordigt een waarde van ruim Wereldwijd zijn in september 2012 ruim artikelen over het WK wielrennen verschenen op buitenlandse online nieuwssites. Van de geanalyseerde artikelen op Nederlandse online nieuwssites bleek de toon overwegend positief. Side events ook goed voor veel bezoek Er hebben 107 side events plaatsgevonden, op het gebied van breedtesport, cultuur en (top)sport. Naast de side events zijn activiteiten ondersteund in het kader van de Wieler Impuls regeling. Vanuit dit initiatief hebben 63 activiteiten plaatsgevonden waaraan mensen deelnamen. Het aantal bezoekers bij deze activiteiten bedroeg ruim Draagvlak onder lokale bevolking groot De lokale bevolking inwoners van de partnergemeenten - geeft het evenement een gemiddeld rapportcijfer van 7,0. Bewoners die het evenement ook bezocht hebben, kwamen uit op een oordeel van gemiddeld 7,8. In het kader van het onderling verbindende effect dat sportevenementen kunnen hebben, is bekeken in welke mate er sprake is van draagvlak voor topsportevenementen in het algemeen. Bijna zeven op de tien inwoners vindt het terecht dat topsportevenementen in de regio georganiseerd worden. Twee derde van de inwoners is trots op het feit dat het WK wielrennen in hun woonplaats heeft plaatsgevonden. Verder is gebleken dan bijna twee derde vindt dat het evenement een grote aanwinst voor de regio is en nog geen één op de tien van de inwoners heeft zich gestoord aan het evenement. Circa zeven van de tien inwoners vindt de positieve effecten van het evenement belangrijk, terwijl ruim de helft de negatieve effecten acceptabel vindt. Deze cijfers zijn positiever dan bij andere in Nederland georganiseerde (eenmalige) grote wielerevenementen, waaronder de start van de Tour de France in Rotterdam (2010) en de start van de Giro d Italia in Amsterdam (2010). 56

57 Bijlage 1: Verklaring van bronnen en definities Voor deze Toeristische Trendrapportage Limburg is gebruik gemaakt van beschikbare landelijke bronnen. In deze bijlage staat per onderwerp welke bron is gehanteerd, op welke periode het onderzoek betrekking heeft, de gehanteerde afbakening/definitie en de doelgroep voor het onderzoek. Verblijfstoeristisch aanbod Bron: Statistiek Logies Accommodaties (SLA), Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS); Onderzoeksperiode: kalenderjaren; Definitie/afbakening: in SLA worden de volgende accommodaties meegenomen: Hotels, pensions, jeugdaccommodaties (met 5 slaapplaatsen); Kampeerterreinen met toeristische verhuur (met 20 slaapplaatsen); Huisjesterreinen met toeristische verhuur (met 20 slaapplaatsen); Groepsaccommodaties (met 20 slaapplaatsen). Doelgroep onderzoek: verblijfsaccommodaties. Vakanties Nederlanders Bron: ContinuVakantieOnderzoek (CVO) , NBTC-NIPO Research; Onderzoeksperiode: 1 oktober 2011 tot en met 30 september Voor deze periode zijn vier kwartaalmetingen verricht; Definitie/afbakening: meerdaagse reizen met een vrijetijdsmotief van Nederlanders in Nederland. Men moet tenminste een nacht met een vrijetijdsmotief buitenshuis hebben overnacht; Doelgroep onderzoek: Nederlanders uit de TNS NIPObase die de afgelopen drie maanden een vakantie in eigen land hebben doorgebracht. Inkomend verblijfstoerisme Bron: Statistiek Logies Accommodaties (SLA), Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS); Onderzoeksperiode: kalenderjaren; Definitie/afbakening: gasten en overnachtingen van gasten uit het buitenland in hotels, pensions, jeugdaccommodaties, kampeerterreinen met toeristische verhuur, huisjesterreinen met toeristische verhuur of groepsaccommodaties; Doelgroep onderzoek: verblijfsaccommodaties. Werkgelegenheid Bron: Vestigingen Register Limburg (VRL), E,til; Periode: peildatum 1 april 2012; Definitie: zie bijlage 4 voor de SBI codes die geheel of gedeeltelijk tot de vrijetijdssector behoren binnen de Landelijke R&T Standaard. De grens tussen vol- en deeltijdbanen ligt in VRL op 12 uur. Toeristische Trendrapportage Limburg

58 58

59 Bijlage 2: Ontwikkeling verblijfstoeristisch aanbod nader uitgewerkt In onderstaande tabel is het verblijfstoeristisch aanbod uitgesplitst naar deelregio s. Uit de tabel blijkt dat: De hotelsector sterk is sterk geconcentreerd in Zuid-Limburg; Ook het aanbod toeristisch kamperen in Zuid-Limburg groter is dan in de andere twee regio s; Zuid-Limburg meer dan tweemaal zoveel huisjesterreinen heeft dan Noord-Limburg, maar Noord- Limburg ruim tweemaal zoveel slaapplaatsen heeft als Zuid-Limburg; Midden-Limburg voor alle typen accommodaties de minste capaciteit heeft. Verblijfstoeristisch aanbod 2012-deelregio s Noord-Limburg Midden- Limburg Zuid-Limburg Limburg totaal Hotels Aantal accommodaties Aantal kamers Kampeerterreinen Aantal accommodaties Aantal slaapplaatsen Huisjesterreinen Aantal accommodaties Aantal slaapplaatsen Groepsaccommodaties Aantal accommodaties Aantal slaapplaatsen Bron: CBS In onderstaande figuren is de ontwikkeling van het verblijfstoeristisch aanbod in Noord-Limburg, Midden- Limburg en Zuid-Limburg in de periode weergegeven. In Noord-Limburg is de afgelopen vijf jaar het aantal accommodaties en het aantal slaapplaatsen in hotels, pensions en jeugdaccommodaties en huisjesterreinen toegenomen. Het aantal accommodaties en slaapplaatsen op huisjesterreinen is met bijna een kwart toegenomen. Het aanbod aan groepsaccommodaties is niet veranderd, de capaciteit is daarentegen wel licht gedaald. Het aantal toeristisch kampeerterreinen daalde fors. Toeristische Trendrapportage Limburg

60 Ontwikkeling verblijfstoeristisch aanbod Noord-Limburg Bron: CBS In Midden-Limburg is het aantal groepsaccommodaties, alsmede het aantal slaapplaatsen hierin, de afgelopen vijf jaar sterk gedaald. Het aanbod in accommodaties voor de huisjesterreinen nam af, terwijl de capaciteit aan slaapplaatsen fors toenam. Het aanbod op gebied van toeristisch kamperen daalde (licht) evenals in de sector hotels, pensions en jeugdaccommodaties. Ontwikkeling verblijfstoeristisch aanbod Midden-Limburg Bron: CBS In Zuid-Limburg daalde in de sectoren hotels, pensions en jeugdaccommoda-ties, toeristische kampeerterreinen en groepsaccommodaties zowel het aantal accommodaties als het aantal slaapplaatsen. Het aantal huisjesterreinen nam wel licht toe, het aantal slaapplaatsen hierin nam met ruim 10% toe. 60

61 Ontwikkeling verblijfstoeristisch aanbod Zuid-Limburg Bron: CBS Toeristische Trendrapportage Limburg

62 62

63 Bijlage 3: Tabellenoverzicht binnenlandse vakanties naar regio 2012 In deze bijlage is nader ingegaan op de kenmerken van de binnenlandse vakanties en vakantiegangers in Limburg in Hierbij is een specificatie gemaakt naar Noord-Limburg, Midden-Limburg en Zuid- Limburg. Dit betreft alle vakanties, met uitzondering van de BSR-kleursegmentatie (toeristische kampeeren bungalowvakanties). Vakantieduur van Nederlandse vakantiegangers Vakantieduur Noord-Limburg Midden-Limburg Zuid-Limburg Provincie Limburg 2-4 dagen 47% 45% 64% 54% 5-8 dagen 42% 45% 27% 36% 9-15 dagen 9% 8% 7% 8% 16+ dagen 3% 3% 2% 2% Totaal 100% 100% 100% 100% Verdeling vakanties naar accommodatievorm Accommodatievorm Noord-Limburg Midden-Limburg Zuid-Limburg Provincie Limburg Vakantiewoningen 59% 59% 24% 44% Toeristisch kamperen 7% 20% 11% 11% Hotels/pensions 7% 9% 53% 28% Overige accommodaties 7% 7% 10% 8% Vaste vakanties 20% 5% 2% 9% Totaal 100% 100% 100% 100% Vakantiespreiding Noord-Limburg Midden-Limburg Zuid-Limburg Provincie Limburg 4e kwartaal 2011 (okt, nov, dec) 1e kwartaal 2012 (jan, feb, mrt) 2e kwartaal 2012 (april, mei, juni) 3e kwartaal 2012 (juli, aug, sep) 19% 16% 31% (was 25%) 17% 24% 17% (was 22%) 33% 37% 28% (was 27%) 31% 23% 24% (was 26%) 24% 19% 31% 26% Toeristische Trendrapportage Limburg

64 Bestedingen per persoon per dag Noord-Limburg Midden-Limburg Zuid- Limburg Provincie Limburg Uitgaven p.p.p.d. 25,40 24,00 46,30 33,50 Herkomst Nederlandse vakantiegangers Noord-Limburg Midden-Limburg Zuid- Limburg Provincie Limburg Groningen 1% 1% 1% 1% Friesland 2% 3% 2% 2% Drenthe 2% 3% 3% 3% Overijssel 4% 4% 7% 6% Gelderland 10% 12% 13% 12% Utrecht 5% 5% 8% 6% Noord-Holland 11% 15% 18% 15% Zuid-Holland 21% 25% 22% 22% Zeeland 3% 4% 2% 3% Flevoland 3% 5% 4% 4% Noord-Brabant 24% 15% 15% 18% Limburg 13% 10% 5% 9% Gezinssamenstelling Noord- Limburg Midden- Limburg Zuid- Limburg Provincie Limburg Alleenstaand 10% 8% 10% 9% Gezinnen zonder kinderen (<35 jaar) 2% 1% 11% 6% Gezinnen zonder kinderen (35+ jaar) 35% 38% 49% 42% Gezinnen met kind(eren) <6 jaar 17% 18% 7% 13% Gezinnen met kinderen, jongste <6 jaar 7% 11% 4% 17% Gezinnen met kinderen, jongste 6-12 jaar 22% 14% 10% 6% Gezinnen met kind(eren) 13 jaar of ouder 6% 10% 8% 7% 64

65 Grootte reisgezelschap Noord-Limburg Midden-Limburg Zuid- Limburg Provincie Limburg Alleen (1 persoon) 4% 2% 6% 5% 2 personen 27% 29% 48% 36% 3 personen 10% 11% 8% 9% 4 personen 28% 23% 17% 22% 5 personen 11% 12% 5% 9% 6 personen 7% 5% 5% 6% 7 personen 3% 2% 2% 2% Meer dan 7 personen 10% 15% 9% 11% Gemiddelde groepsgrootte 4,0% 4,1% 3,3% 3,7% Sociale klasse Sociale klasse Noord-Limburg Midden-Limburg Zuid- Limburg Provincie Limburg A 15% 14% 27% 20% Bb 30% 31% 41% 35% Bo 25% 25% 16% 21% CD 30% 31% 16% 24% Activiteiten tijdens binnenlandse vakanties Top-10 ondernomen activiteiten Noord- Limburg Midden- Limburg Zuid- Limburg Provincie Limburg Uit eten gaan (in restaurant) 68% 54% 76% 69% Wandelingen maken 59% 61% 54% 57% Funshopping 37% 42% 46% 42% Zwemmen 60% 52% 15% 37% Bezienswaardige gebouwen 18% 20% 51% 34% Natuurreservaat, natuurgebied 21% 18% 20% 20% Uitgaan (café/disco) 10% 7% 15% 12% Museum/oudheidkamer 5% 8% 17% 11% Pretpark/attractiepark 11% 8% 7% 9% Dierenpark/safaripark/dolfinarium 6% 6% 6% 6% Toeristische Trendrapportage Limburg

66 Waardering Waardering Noord- Limburg Midden- Limburg Zuid- Limburg Provincie Limburg Kwaliteit dienstverlening 7,8 7,6 7,8 7,7 Kwaliteit accommodatie 7,7 7,4 7,8 7,7 Prijsniveau horeca 6,8 6,9 7,1 7,0 Prijsniveau boodschappen 6,6 6,9 7,1 6,9 Algemeen oordeel 8,0 7,9 8,1 8,0 Kleursegmentatie BSR toeristische kampeer- en bungalowvakanties BSR - segment Noord-Limburg Midden-Limburg Zuid- Limburg Provincie Limburg Geel 26% 23% 26% 25% Lime 32% 34% 27% 30% Groen 13% 11% 13% 12% Aqua 16% 14% 14% 15% Paars 13% 17% 21% 17% 66

67 Bijlage 4: Afbakening toeristisch recreatieve-sector In de landelijke R&T standaard is een afbakening gemaakt van de toeristisch-recreatieve sector. Hierbinnen wordt onderscheid gemaakt in zeven groepen. Per activiteit is aangegeven in welke mate de werkgelegenheid wordt meegeteld voor de toeristisch-recreatieve sector (zie kolom weging ). Voorbeeld: de werkgelegenheid in de branche personenvervoer per spoor kan niet volledig aan de toeristisch-recreatieve sector worden toegerekend, maar een deel ervan komt zeker voort uit toerisme en recreatie. Als gevolg van een aanpassing van de landelijke standaard zijn (ook met terugwerkende kracht) de volgende aanpassingen gedaan: De codes 3315 en (reparatie en onderhoud van schepen, verhuur van aanhangwagens e.a.) zijn komen te vervallen; De code is verplaatst van sport naar overig; De code overige sportactiviteiten is toegevoegd aan de standaard; De code (boekings- en bespreekbureaus) is samen met code gevoegd tot de code 7990 (onder vervoer). SBI code Omschrijving Weging 1. Detail- en groothandel Handel/reparatie van caravans 100% Groothandel in watersportartikelen 100% Groothandel in kampeerartikelen 100% 4730 Benzinestations 10% Winkels in watersportartikelen 100% Winkels sportartikelen 100% Winkels kampeerartikelen 100% Winkels lederwaren en reisartikelen 30% Winkels in foto art. 30% 2. Logiesverstrekking Hotel-restaurants 100% Hotels, pensions en conferentieoorden 100% Verhuur van vakantiehuisjes/appartementen 100% Jeugdherbergen/vakantiekampen 100% 5530 Kampeerterreinen 100% 5590 Overige logiesverstrekking 100% Toeristische Trendrapportage Limburg

68 3. Eet- en drinkgelegenheden Restaurants 100% Cafetaria s, lunchrooms, e.d. 100% IJssalons 100% 5630 Cafés 100% 4. Vervoer 4910 Personenvervoer per spoor 10% 4932 Vervoer per taxi 10% Ongeregeld personenvervoer 100% 5010 Zee- en kustvaart 50% 5030 Binnenvaart (passagiersvaart) 10% 5110 Personenvervoer door de lucht 10% 5222 Dienstverlening voor vervoer water 10% 5223 Dienstverlening voor de luchtvaart 10% 7911 Reisbemiddeling 100% 7912 Reisorganisatie 100% 7990 Informatieverstrekking op het gebied van toerisme 100% 5. Cultuur, recreatie en amusement 5914 Bioscopen 100% Beoefening van podiumkunst 100% Circus en variété 100% Theaters en schouwburgen 100% Evenementenhallen 100% Musea 100% Kunstgalerieën/-expositieruimte 100% Dieren- en plantentuinen, kinderboerderijen. 100% Natuurbehoud 100% Pret- en themaparken 100% Kermisattracties 100% 6. Sport Zeil- en surfscholen 100% Overige sport- en recreatieonderwijs 30% Zwembaden 30% Sporthallen, sportzalen 30% Sportvelden 30% Overige sportaccommodaties 30% Veldvoetbal 30% Veldsport in teamverband 30% 68

69 93123 Atletiek 30% Tennis 30% Paardensport en maneges 30% Wielersport 30% Auto- en motorsport 30% Wintersport 30% Overige buitenport 30% 9313 Fitnesscentra 100% Individuele zaalsport 30% Zaalsport in teamverband 30% Kracht- en vechtsport 30% Bowlen, kegelen, biljarten 30% Denksport 30% Sportscholen 30% Overige binnensport en omnisport 30% Zwem- en onderwatersport 30% Roei-, kano-, zeil- en surfsport e.d. 30% Beroepssportlieden 30% Hengelsport 100% Verzorgen van vistochten 100% Supportersverenigingen 30% Organiseren van sportevenementen 30% Overkoepelende organen 30% Overige sportactiviteiten n.e.g. 30% Jachthavens 100% 7. Overig 3012 Bouw van sport-/recreatievaart 100% Verhuur personenauto s 10% 7712 Verhuur en lease van vrachtwagens, autobussen, caravans en aanhangwagens 30% 7721 Verhuur van sport- en recreatieartikelen 30% 7734 Verhuur en lease van schepen 30% 8230 Organiseren van congressen en beurzen 100% Loterijen en kansspelen 100% Exploitatie van amusements- en speelautomaten 100% Overige recreatie n.e.g. 30% 9604 Sauna s, solaria, baden e.d. 100% Toeristische Trendrapportage Limburg

70 70