Samenwerken rond zorgcontinuïteit: Een waardevolle en moeilijke zoektocht

Transcriptie

1 Samenwerken rond zorgcontinuïteit: Een waardevolle en moeilijke zoektocht RUDI ROOSE UGENT, VAKGROEP SOCIAAL WERK EN SOCIALE PEDAGOGIEK NETWERKMOMENT VRIJDAG 17 MAART 2017 BRUGGE

2 Netwerkvorming als aandachtspunt Het project in Brugge sluit aan bij een belangrijk probleem: discontinuïteit in de begeleiding van kwetsbare jongeren als urgent probleem Antwoord op de pistachenootjesproblematiek Een waardevolle en moeilijke zoektocht!

3 Een waardevolle zoektocht Actoren in de regio nemen zelf eigen het heft in handen Dit is niet evident, wegens vaak slachtofferrol sociale praktijken: de slechte regelgeving en overheid >< Engagement naar kwetsbare doelgroep in Regio Brugge Participatief >< discussie over zorgcontinuïteit vooral vanuit zorglogica s professionals (cf. doctoraat Naert)

4 Een waardevolle zoektocht Engagement is de kern van kwaliteitsvolle hulpverlening, niet de organisatie Hulpverlening werkt daar waar mensen doen wat ze eigenlijk niet moeten doen (Roose, 2006) Ook netwerking werkt maar als mensen bereid zijn buiten de lijntjes te kleuren (Decorte, 2016)

5 Een moeilijke zoektocht Dergelijke ontgrenzende benadering is zeer waardevol, maar allerminst evident Obstakels liggen buiten de hulpverlening, maar ook binnen de hulpverlening

6 Enkele obstakels buiten de hulpverlening Netwerkvorming vanuit zeer afgebakende benadering: Risico op diffuse verantwoordelijkheid - Dat behoort niet tot mijn mandaat Risico op visie maatschappelijke kwetsbaarheid als kenmerk van jongeren ipv interactief gegeven Focus op effectiviteit en efficiëntie ipv op relatievorming, tijd en onvoorspelbaarheid Kwaliteitszorg als dominante managerial wave

7 Disengagement als kwaliteitskenmerk? Er ontstaat een vreemde situatie vanuit kwaliteitszorgkader Systeem is gericht op problemen die we herkennen en erkennen als zinvol in het systeem >< weer de pistachenootjes Systeem is gericht op in orde zijn i.p.v. op zingeving >< Je kunt zeer slechte ondersteuning bieden en toch perfect in orde zijn >< Zeer veel hulpverlening, maar mogelijk zeer afwezig? Kwaliteitsvolle ondersteuning bestaat maar doordat we niet doen/meer doen dan hetgeen wordt verwacht: belang van werking in Brugge

8 Kwaliteit van aanwezigheid Engagement en ontgrenzen: belang van kwaliteit van aanwezigheid (Warmenhoven, 1977) Er zijn als uitgangspunt, de rest volgt dan Paradox dat kwetsbare groepen meeste steun soms ervaren daar waar het niet zo bedoeld is: veiligheid en loskomen van doelstellingen Verschil tussen resultaat en zingeving Cf. de niet veranderde maar wel geholpen thuisloze >< staat haaks op huidige tijdsgeest: beperkte ruimte voor onvoorspelbaarheid, voor mislukken, voor korte duur,

9 Zo moeten we werken volgens managers

10 Zo moeten we kunnen werken als het participatief is 10

11 Obstakels binnen de hulpverlening Maar hoe staan we zelf tegenover het omgaan met onvoorspelbaarheid, complexiteit, beperktheid van de hulpverlening? Vinden we zelf ook dat het moet werken? De blije Sisyphus als metafoor

12 De blije Sisyphus Metafoor over de vraag hoe we in de praktijk kunnen staan Terwijl we de onmogelijkheid zien (We kunnen de planeet niet redden ) Toch geëngageerd blijven ( maar toch moeten we de planeet proberen te redden) 12

13 De blije Sisyphus Camus: Le mythe de Sisyphe Omgaan met absurditeit van het leven: zelfmoord als enige probleem 3 posities in leven Zelfmoord Geloof Rebelleren (absurditeit beseffen en toch doorgaan)

14 De blije Sisyphus Zelfmoord en geloof: manieren om te ontsnappen aan de onmogelijkheid Zelfmoord: blaming the victim, therapeut worden, creaming, individualiseren, ontslag, burnout, Geloof: meer geld en middelen en tijd, evidence based werk, maar bijvoorbeeld ook heroic agency (met dan toch zelfmoord uit frustratie?) Rebelleren: ironie (geen cynisme) 14

15 De blije Sisyphus Ironie verwijst naar een dubbele bodem en het besef dat de wereld er ook anders zou kunnen uitzien: de juiste keuze, het juiste handelen, de juiste oplossing bestaat niet, maar elk handelen is steeds beperkt, steeds één keuze, Betekent niet dat het om het even is wat we doen, maar wel dat we: De mogelijk relativiteit inzien EN toch geëngageerd blijven 15

16 Twijfel en onzekerheid Complexiteit/onmogelijkheid is dus geen probleem, maar het probleem ontstaat als we denken dat we dit kunnen VERMIJDEN of OPLOSSEN We moeten TWIJFEL en ONZEKERHEID koesteren als fundamentele kenmerken van werken met kwetsbare groepen Goede hulpverleners zijn deze die fouten durven maken (Sicora, 2010) 16

17 Een uitdaging Besef dat dit een zeer complexe vraag is - ook op persoonlijk vlak maar toch is het een BELANGRIJKE vraag! Ook in netwerkvorming Moeilijkheid is geen probleem, maar een uitgangspunt Netwerkvorming als een community of disensus Nood aan institutional entrepreneurs (De Corte, 2016). 17

18 Veel succes!

19 Referenties Marston, G. & MCDonald, C. (2012). Getting beyond heroic agency in conceptualising social workers as policy actors in the twenty-first century. British Journal of Social Work, 42(6), Roose, R., Roets, G. & De Bie, M. (2012). Irony and social work: in search of the happy sisyphus. British journal of Social Work. 42(8),