Evaluatie alcoholcontract 2010

Transcriptie

1 Evaluatie alcoholcontract 2010 Gemeente Alphen-Chaam Auteur: Renate Martens & Monique de Beer DMS: Titel: Evaluatie alcoholcontract 2010 Versie: 3 Datum: december 2011 GGD West-Brabant

2 Voorwoord Voor u ligt de evaluatie van het alcoholcontract In het najaar van 2010 heeft de gemeente Alphen-Chaam een alcoholcontract in de vorm van een kaart gestuurd naar jongeren die in jaar zouden worden. Vervolgens hebben ouders en jongeren in 2011 hierover een vragenlijst ontvangen. GGD West-Brabant heeft deze evaluatie in het kader van het maatwerk epidemiologie 2010 en 2011 uitgevoerd. Namens de GGD West-Brabant, Renate Martens (GVO-functionaris/onderzoeker) en Monique de Beer (epidemioloog) Breda, november

3 Inhoudsopgave Voorwoord 2 Inhoudsopgave 3 Samenvatting 4 1. Inleiding 5 2. Methode 6 3. Resultaten 8 4. Conclusies Aanbevelingen Literatuur 17 Bijlage 1 19 Vragenlijst jongere 19 Bijlage 2 24 Vragenlijst ouder/verzorger 24 Bijlage 3 29 Meningen van jongeren over het wel of niet ondertekenen van het contract 29 Bijlage 4 32 Meningen van ouders over het wel of niet ondertekenen van het contract 32 3

4 Samenvatting De gemeente Alphen-Chaam heeft in november jongeren die in jaar zouden worden een alcoholcontractkaart gestuurd. Het doel was om zowel jongeren als ouders een contract te laten ondertekenen. In het contract verklaarden jongeren tot hun 16e geen alcohol te drinken en ouders verklaarden hun kind onder de 16 jaar geen alcohol te geven. De gemeente heeft 28 ondertekende contracten (23%) ontvangen: een redelijk goed resultaat. De GGD West-Brabant heeft op vraag van de gemeente onderzocht wat de ervaringen en meningen van jongeren en hun ouders over de alcoholcontractkaart zijn. Voor het onderzoek hebben zowel jongeren als hun ouders/verzorgers een vragenlijst ontvangen. De vragenlijst is door 52% van de ouders en 51% van de jongeren ingevuld. In de geretourrde vragenlijsten geeft 33% van de jongeren en 36% van de ouders aan dat ze het contract hebben ondertekend. Daarmee zijn degenen die het contract hebben getekend in dit onderzoek oververtegenwoordigd. Dit heeft echter geen gevolgen voor de resultaten, aangezien beide groepen apart worden bekeken. De kenmerken van de jongeren en de ouders die wel en geen contract hebben ondertekend zijn qua achtergrond, perceptie van alcohol en alcoholgebruik grotendeels vergelijkbaar. Jongeren en ouders zijn bekend met de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik bij jongeren. Bijna alle jongeren, zowel met als zonder ondertekend contract, zijn van mening dat ze weerstand kunnen bieden wanr alcohol wordt aangeboden. Ouders tekenen het contract omdat ze het belangrijk vinden. Een ruime meerderheid van de ouders en jongeren die het alcoholcontract gelezen hebben, vindt het contract een goede actie. De uitleg in het contract wordt door ouders en jongeren als duidelijk én bekend ervaren. Veel ouders en jongeren die het contract gelezen hebben, zijn door het contract in gesprek gegaan en/of hebben afspraken gemaakt. Jongeren die het alcoholcontract hebben ondertekend, hebben zich daar tot nu toe aan gehouden. Geconcludeerd wordt dat de alcoholcontractkaart als gespreksaanjager gebruikt kan worden. Een groot deel van de ouders die het contract hebben gelezen, gaat daardoor in gesprek met zijn of haar kind. Ook het Trimbos-instituut stelt dat het alcoholcontract een middel kan zijn om alcoholgebruik bespreekbaar te maken (1, 2). Daarnaast biedt het alcoholcontract de mogelijkheid om een duidelijke, getekende, afspraak tussen ouders en kind te maken. Met het stellen van dergelijke afspraken kunnen ouders het alcoholgebruik van hun kind uitstellen. 4

5 1. Inleiding In het najaar van 2008 heeft de gemeente Alphen-Chaam een zelf ontworpen alcoholcontractkaart gestuurd naar jongeren die in en 14 jaar zouden worden. Het doel was om zowel jongeren als ouders een contract te laten ondertekenen, waarin jongeren verklaarden tot hun 16 e geen alcohol te drinken en ouders verklaarden hun kind onder de 16 jaar geen alcohol te geven. In november 2009 en 2010 is dit herhaald onder de jongeren die het hierop volgende jaar 13 werden. Het verzoek van de gemeente was om de kaart die najaar 2010 is verstuurd aan 123 jongeren te evalueren. De alcoholcontractkaart heeft vergelijkingen met een campagne van het Trimbos-instituut. Het contract is in 2008 gebruikt door het Trimbos-instituut als extra campagnemiddel en aandachttrekker. Er is echter geen apart effectonderzoek gedaan. De campagne van het Trimbos-instituut 'Het Alcohol Nee Contract' is gericht op het kweken van meer begrip bij ouders en kinderen (1). Ook is het een middel om alcoholgebruik bespreekbaar te maken. Het stellen en naleven van duidelijke regels helpt ouders om het alcoholgebruik van hun kinderen uit te stellen (2). Volgens het Trimbos-instituut spelen ouders een sleutelrol bij het alcoholgebruik van hun kinderen. Het eerste slokje alcohol drinken kinderen veelal thuis en dat verlaagt de drempel om te drinken, aldus het instituut. Gemiddeld 1,6 jaar na het eerste glas alcohol is een kind voor het eerst dronken, blijkt uit onderzoek (3). Ouders hebben een belangrijke rol in de opvoeding van hun kind. Diverse studies hebben uitgewezen dat vooral het stellen van regels (geen alcohol drinken) beginnend alcoholgebruik uit kan stellen en de kans op probleemdrinken verlaagt (4). Uit onderzoek onder jongeren blijkt dat ouders meer invloed hebben op het drinkgedrag van hun kind dan ze denken (5). Rutger Engels, professor Opvoedkunde aan de Universiteit Nijmegen, doet onderzoek naar de opvoeding rond alcohol. Hij is heel stellig: ouders moeten streng zijn. Kinderen onder de 16 jaar hebben duidelijke regels nodig om ervoor te zorgen dat zij geen alcohol gaan drinken. Uit zijn onderzoek blijkt dat strenge regels in de praktijk echt werken (6). Uit ander onderzoek blijkt dat als een ouder vroeg aangeeft dat hij/zij niet wil dat hun kind alcohol drinkt voor zijn/haar 16 e jaar, de kinderen ook werkelijk later beginnen met drinken en minder drinken. Als maatwerk epidemiologie voor de gemeente Alphen-Chaam is een onderzoek gedaan naar de ervaringen en meningen van jongeren en hun ouders over de alcoholcontractkaart, die in het najaar van 2010 is gestuurd naar jongeren die in jaar worden. De opbouw van dit rapport is als volgt: in hoofdstuk 2 worden de onderzoeksvraag en doelstellingen van dit onderzoek verder uitgewerkt. Vervolgens worden de bevindingen beschreven in hoofdstuk 3: Resultaten. Dit resulteert in een conclusie en aanbevelingen, hoofdstuk 4 en 5. Het rapport eindigt met een literatuurlijst en met bijlagen met daarin de vragenlijsten en aanvullende meningen van ouders en jongeren. 5

6 2. Methode In eerste instantie wilde de gemeente Alphen-Chaam te weten komen of het alcoholcontract effect heeft, met andere woorden of het contract ervoor zorgt dat jongeren tot hun 16 e geen alcohol drinken. Om dit goed aan te kunnen tonen, is een voor- (voor de ontvangst van het contract) en nameting (na de 16 e verjaardag) nodig bij jongeren die het contract hebben ondertekend en bij een controlegroep. Vanwege de relatief kleine doelgroep, ervaringen met lage respons bij niet-klassikaal uitgevoerde nametingen en de beperkte tijd is uiteindelijk gekozen voor een andere opzet en onderzoeksvraag. Een paar maanden na de verzending van de alcoholcontractkaart heeft de gemeente aan jongeren én aan hun ouders/verzorgers een vragenlijst gestuurd. Beide groepen is gevraagd naar hun ervaringen met en meningen over de alcoholcontractkaart. Op deze manier werden ook de ouders in het onderzoek betrokken. Een ander bijkomend voordeel was dat de toestemming van ouders/verzorgers gemakkelijk geregeld kon worden door in de brief aan de ouders/ verzorgers te vragen om ook de jongere een bijgevoegde vragenlijst te laten invullen. De centrale onderzoeksvraag in dit onderzoek is: Wat zijn de ervaringen en meningen van jongeren en hun ouders/verzorgers over de alcoholcontractkaart. Naast de centrale vraag zijn de volgende onderzoeksvragen geformuleerd, waar de vragen uit de vragenlijsten een antwoord op geven: - Hoeveel jongeren en ouders/verzorgers hebben het contract ondertekend? - Wat zijn de redenen om het contract wel/niet te tekenen? - Wat zijn de kenmerken van de jongeren en de ouders/verzorgers die wel en geen contract hebben ondertekend? - Hebben de jongeren die een contract getekend hebben zich tot nu toe aan het contract gehouden? Denken zij zich er in de toekomst aan te gaan houden? - Zijn de jongeren en hun ouders/verzorgers door de alcoholcontractkaart meer met elkaar en met anderen over alcoholgebruik gaan praten? Zijn er hierbij verschillen tussen jongeren en ouders/verzorgers die het contract wel en niet hebben getekend? - Heeft het alcoholcontract jongeren en ouders/verzorgers meer bewust gemaakt van de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik? Zijn er hierbij verschillen tussen jongeren en ouders/verzorgers die het contract wel en niet hebben getekend? - Stimuleert het alcoholcontract ouders/verzorgers om afspraken met hun kind over alcoholgebruik te maken? Zijn er hierbij verschillen tussen jongeren en ouders/verzorgers die het contract wel en niet hebben getekend? - Helpt het alcoholcontract jongeren en ouders/verzorgers om zich aan hun afspraken te houden? 6

7 De vragen in de vragenlijsten aan de jongeren en ouders/verzorgers zijn deels gebaseerd op de vragenlijsten van de nulmeting van Think before you drink (regionaal alcoholproject GGD West-Brabant) en op vragen uit het project Alcoholmatiging jeugd in de Achterhoek (7). In de vragenlijsten staan vragen over achtergrondkenmerken, perceptie van alcohol, alcoholgebruik, kennis, houding en gedrag t.a.v. alcohol en het alcoholcontract. De gebruikte vragenlijsten voor jongeren en ouders/verzorgers zijn toegevoegd in bijlage 1 en 2. De gemeente Alphen-Chaam heeft in november 2010 de alcoholcontractkaarten en in januari 2011 de anonieme vragenlijsten via de post aan de ouders/verzorgers van 123 kinderen verstuurd. Bij de vragenlijsten zijn twee antwoordenveloppen toegevoegd om de anonimiteit van zowel de jongeren als de ouders/verzorgers te borgen. Na 3 weken is aan iedereen een eerste herinneringsbrief gestuurd. De tweede herinnering is middels een advertentie in een lokaal nieuwsblad verspreid. 7

8 3. Resultaten In totaal hebben 123 kinderen en hun ouders de alcoholcontractkaart en de vragenlijst ontvangen. De respons van het retourneren van het contract was 23% (28 contracten). De vragenlijst is door 52% van de ouders/verzorgers (64 vragenlijsten) en 51% van de jongeren (63 vragenlijsten) ingevuld. In het vervolg zal worden gesproken worden over ouders, hiermee worden zowel ouders als verzorgers bedoeld. Ouders en jongeren die het contract ondertekenden hebben vaker een vragenlijst ingevuld dan ouders en jongeren die het contract niet ondertekenden. In de ontvangen vragenlijsten geven 33% van de ouders (21 ouders) en 36% van de jongeren (22 jongeren) aan het alcoholcontract ondertekend te hebben. Andersom heeft driekwart van degenen die een contract tekenden en ruim 40% van degenen die het contract niet tekenden een vragenlijst ingevuld. In onderstaande tabellen worden de resultaten in percentages weergegeven. Deze dienen met enige voorzichtigheid te worden geïnterpreteerd omdat ze gebaseerd zijn op kleine aantallen. Indien er verschillen tussen groepen zijn, wordt dit met vetgedrukte percentages aangegeven. Achtergrondkenmerken Om te achterhalen wat voor soort personen de vragenlijst hebben ingevuld, zijn de achtergrondkenmerken nagevraagd. In tabel 1 is een uitsplitsing gemaakt naar wel of niet het contract ondertekend en de achtergrondkenmerken. Mensen die in de vragenlijst aangaven het contract niet gelezen te hebben, zijn opgenomen in de groep van het contract niet ondertekend. Opvallend is dat bijna alleen moeders de vragenlijst hebben ingevuld. Deze moeders zijn bijna allemaal getrouwd en hebben de Nederlandse nationaliteit. Een ruime meerderheid van de ouders zit in de leeftijdsklasse jaar. Het overgrote deel van de jongeren heeft een Nederlandse nationaliteit en woont bij beide ouders. Er is geen verschil in achtergrondkenmerken tussen jongeren en ouders die wel een contract hebben ondertekend en jongeren en ouders die dat niet hebben gedaan. 8

9 Tabel 1: Achtergrondkenmerken van respondenten die de vragenlijst hebben ingevuld Contract ondertekend Geslacht M: 0% Ouders (n=64) Ja: 33% Nee: 67% V: 100% M: 5% V: 95% Jongeren (n=63) Ja: 36% Nee: 64% M: 41% V: 59% M: 45% V: 55% Nederlandse nationaliteit 100% 93% 100% 100% Getrouwd 81% 83% Woont bij beide ouders 100% 87% Heeft 1 oudere broer/ zus thuis wonen Heeft thuiswonende kinderen < 12 jaar Heeft kinderen tussen de jaar Opleiding* (bij jongeren huidige opleiding, bij volwassen hoogst genoten opleiding) 76% 52% 1 kind: 57% 2 kinderen: 43% Laag: 5% Midden 1: 10% Midden 2: 52% Hoog: 33% 1 kind: 38% 2 kinderen: 36% Laag: 0% Midden 1: 28% Midden 2: 55% Hoog: 18% 41% 42% Bao: 36% Brugklas mavo/havo: 9% Brugklas havo/vwo: 41% VWBO: 5% MAVO: 5% HAVO: 0 VWO: 5% Speciaal onderwijs: Bao: 42% Brugklas mavo/havo: 0% 3% * Opleiding is verdeeld in groepen: laag geen opleiding en bao ; midden 1 lager of voorbereidend onderwijs en middelbaar algemeen voortgezet onderwijs ; midden 2 MBO en hoger algemeen onderwijs ; hoog HBO of wetenschappelijk onderwijs 5% Brugklas havo/vwo: 21% VWBO: 5% MAVO: 16% HAVO: 5% VWO: 3% Speciaal onderwijs: Perceptie van alcohol In de vragenlijst kwam onder andere aan bod hoe ouders en jongeren tegen alcohol aankijken. De kennis van jongeren en ouders over de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik op jonge leeftijd is gemeten met een aantal vragen. Deze zijn uitgewerkt in tabel 2. Voor jongeren onder de 16 jaar is het drinken van alcohol altijd schadelijk. Hieronder valt: af en toe een slokje alcohol, af en toe een glas alcohol en regelmatig zelfstandig alcoholgebruik. Een ruime meerderheid van de jongeren is zich ervan bewust dat alcohol altijd schadelijk is. Echter maar ongeveer de helft van de jongeren vindt dat jongeren onder de 16 helemaal niet mogen drinken. Alle ouders die het alcoholcontract hebben ondertekend zijn van mening dat jongeren onder de 16 helemaal geen alcohol mogen 9

10 drinken. Ouders die het alcoholcontract niet hebben ondertekend vinden minder vaak dat jongeren onder de 16 helemaal geen alcohol mogen drinken. Tabel 2: Meningen over alcohol van ouders en jongeren Ouders (n=64) Jongeren (n=63) Contract ondertekend Ja: 33% Nee: 67% Ja: 36% Nee: 64% Alcohol onder de 16 is altijd 95% 81% 68% 67% schadelijk Effecten van alcohol zijn schadelijker 95% 83% 77% 82% voor jongeren dan voor volwassenen Jongeren drinken op te jonge leeftijd 95% 83% 73% 64% Jongeren onder de 16 zouden 100% 81% 57% 44% helemaal geen alcohol mogen drinken Heeft wel eens alcohol gegeven aan eigen kind / heeft wel eens alcohol gekregen van ouders 5% 12% 14% 28% Alcoholgebruik Tabel 3 toont het alcoholgebruik van jongeren die wel en geen contract ondertekend hebben. Een kwart van de jongeren die het contract hebben ondertekend, geeft aan wel eens een paar slokjes alcohol te hebben gedronken. Veel jongeren zeggen dat ze geen alcohol (zullen) drinken als vrienden wel drinken. Opvallend is dat meer jongeren die het contract niet hebben ondertekend dan jongeren die het contract wel hebben ondertekend aangeven dat het hen lukt om geen alcohol te drinken als vrienden het aanbieden. Hiermee geven ze indirect aan dat ze geen contract nodig hebben om alcohol af te slaan als vrienden het aanbieden. Tabel 3: Alcoholgebruik jongeren Contract ondertekend (n=22) Contract niet ondertekend (n=39) Heeft weleens alcohol gebruikt (een paar slokjes) 24% 44% Het lukt mij om geen alcohol te drinken als vrienden wel 82% 95% drinken. Het lukt mij om geen alcohol te drinken als vrienden het aanbieden. 76% 95% Tabel 4 laat zien dat ongeveer tweederde van de ouders in het bijzijn van het eigen kind 1 tot 2 glazen alcohol drinkt. Alle ouders vinden het belangrijk om te weten of hun kind alcohol drinkt. Veel ouders hebben hier afspraken over gemaakt en zeggen ervoor te zorgen dat hun kind zich daaraan houdt. Ongeveer 40% van de ouders heeft in het afgelopen half jaar nooit en iets meer dan een kwart heeft 1 of 2 keer met hun kind over zijn/haar drinkgedrag gesproken. 10

11 Tabel 4: Alcoholgebruik ouders Contract ondertekend (n=21) Contract niet ondertekend (n=42) Drinkt in het bijzijn van het eigen kind 81% 95% Drinkt in het bijzijn van eigen kind 1-2 glazen alcohol 62% 69% Heeft in het afgelopen half jaar nooit over zijn/haar drink 38% 44% gedrag gesproken Heeft in het afgelopen half jaar 1-2 keer over zijn/haar 29% 26% drink gedrag gesproken Vindt het belangrijk om te weten of en hoeveel het eigen 100% 100% kind drinkt Zorgt ervoor dat het kind zich aan de afgesproken regels 100% 88% houdt Het kind mag tot een bepaalde leeftijd geen alcohol drinken 95% 90% Mening over het alcoholcontract Driekwart van de ouders en ruim 60% van de jongeren heeft het alcoholcontract gelezen. Zij hebben specifieke vragen over het contract gekregen. Hun antwoorden zijn terug te zien in tabel 5. Opvallend is dat ruim de helft van de ouders en tweederde van de jongeren die het contract niet ondertekenden het alcoholcontract wel een goede actie vinden. De meeste ouders en jongeren vinden de informatie in het contract duidelijk maar niet nieuw. Tabel 5: Meningen over het gelezen alcoholcontract Contract ondertekend Ouders (n=48) Ja: 45% Nee:55% Jongeren (n=40) Ja:53% Nee:48% Vind het alcoholcontract een goede actie 100% 58% 86% 68% Vind dat de gemeente zich niet met het 0% 8% 5% 5% alcoholgebruik van jongeren moet bezighouden De uitleg in het contract waarom alcohol 91% 100% 100% 100% schadelijk is was duidelijk De informatie in het contract was bekend 100% 96% 91% 78% Door de informatie zijn jij en je ouders/kind 81% 60% 33% 53% met elkaar gaan praten Door de informatie zijn er afspraken 91% 36% 43% 53% gemaakt over het niet drinken van alcohol Door de informatie ben ik met anderen gaan praten over alcohol 52% 36% 14% 21% 11

12 Van de jongeren zegt gemiddeld 43% en van de ouders 70% dat ze door de informatie in het alcoholcontract met elkaar zijn gaan praten. Ouders geven evens vaker dan jongeren aan dat ze naar aanleiding van het contract met anderen over alcohol zijn gaan praten. Er zijn hierbij geen verschillen tussen degenen die wel en geen contract hebben getekend. Veel ouders maar verassend weinig jongeren met een getekend contract zeggen dat er door de informatie in het contract afspraken zijn gemaakt over het niet drinken van alcohol. Door het tekenen van het contract bevestig je juist de afspraak om tot je 16 e geen alcohol te drinken. Ook bij een derde van de ouders en de helft van de jongeren die niet tekenden heeft de alcoholkaart tot dergelijke afspraken geleid. Ervaringen met het ondertekenen van het alcoholcontract Van de jongeren die het alcoholcontract ondertekend hebben, heeft sindsdien niemand alcohol gedronken (tabel 6). Deze jongeren hebben ook niet de intentie om voor hun 16 e te gaan drinken. Een derde van de jongeren zegt dat het contract hen helpt bij het niet drinken. Slechts 9% zegt zonder alcoholcontract wel alcohol te drinken. Opvallend is dat een groot deel van de jongeren niet weet of er een straf of beloning aan het contract is gekoppeld. Tabel 6: Ervaringen met het ondertekende alcoholcontract van jongeren Jongeren (n=22) Het alcoholcontract helpt mij om tot mijn 16 e niet te drinken 33% Ik heb geen alcohol gedronken sinds het ondertekenen van het contract 100% Als ik geen contract zou hebben, zou ik wel voor mijn 16 e drinken 9% Ik ben van plan om tot mijn 16 e geen alcohol te drinken 95% Ik weet niet of ik straf krijg als ik toch alcohol drink 73% Ik krijg van mijn ouders een beloning als ik een tijdje niet drink 36% Ongeveer 80% van de ouders voelt zich door het tekenen van het contract verplicht om kinderen onder de 16 jaar geen alcohol te geven (zie tabel 7). Bijna alle ouders die het contract getekend hebben, hebben volgens eigen zeggen sindsdien geen alcohol verstrekt aan jongeren. Tegelijkertijd geven ouders aan zonder contract deze intentie ook niet te hebben en het contract eigenlijk niet nodig te hebben. Een klein deel van de ouders heeft met hun kind afspraken gemaakt over beloningen of een straf bij het wel/niet nakomen van het contract. Dit sluit aan bij wat jongeren hierover hebben gezegd. 12

13 Tabel 7: Ervaringen met het ondertekende alcoholcontract van ouders/verzorgers Ouders (n=21) Door het tekenen van het contract voel ik me verplicht om kinderen onder 81% de 16 geen alcohol te geven. Met het contract kan ik mijn kind gemakkelijker aan zijn afspraak houden 71% Ik heb sinds het contract nog geen alcohol aan kinderen onder de 16 95% gegeven Eigenlijk heb ik geen contract nodig om te voorkomen dat mijn kind voor 86% zijn 16 e drinkt Als ik geen contract had zou ik kinderen onder de 16 jaar alcohol geven 0% Door het contract let ik beter op of mijn kind alcohol drinkt 24% Ik ben van plan om kinderen onder de 16 geen alcohol te geven 95% Ik heb met mijn kind een staf afgesproken als hij toch drinkt 10% Ik heb met mijn kind een beloning afgesproken als hij een tijdje niet drinkt 19% Redenen voor ondertekenen van het contract Jongeren geven uiteenlopende redenen aan om het contract wel of niet in te vullen. Veel jongeren geven aan dat ze het zelf belangrijk vinden of dat hun ouders het belangrijk vinden. Ouders tekenen het contract omdat ze het belangrijk vinden. Ouders die het contract niet hebben getekend, vinden de leeftijd van 12/13 jaar te jong, vinden het geen taak van de gemeente, zijn er niet van overtuigd dat hun kind er zich tot zijn/haar 16 e aan kan houden of vinden het contract niet nodig, omdat ze hun kind zelf op de risico s van alcoholgebruik willen wijzen zodat hun kind zelf een verstandige keuze maakt. In bijlage 3 zijn alle redenen terug te vinden die de jongeren hebben gegeven, in bijlage 4 staan de redenen van de ouders. 13

14 4. Conclusies De gemeente Alphen-Chaam heeft in november 2010 aan 123 jongeren die in jaar zouden worden een alcoholcontractkaart gestuurd. Hiervan is bijna een kwart (23%) ondertekend teruggestuurd. Dit is een redelijk goed resultaat, vergeleken met de lage opkomst bij thema-avonden over alcohol die Novadic-Kentron geeft aan ouders van leerlingen van groep 8 van de basisschool en de brugklas van het voortgezet onderwijs 1. De respons op de vragenlijsten was ruim 50%. In de ontvangen vragenlijsten geeft 33% van de jongeren en 36% van de ouders aan dat ze het contract hebben getekend. Daarmee zijn degenen die het contract tekenden in dit onderzoek oververtegenwoordigd. De scheve verdeling heeft voor de resultaten geen consequenties, omdat beiden groepen apart worden bekeken. De achtergrondkenmerken van jongeren en ouders die het contract wel en niet hebben ondertekend zijn vergelijkbaar. Bijna alle jongeren wonen bij beide ouders en hebben een Nederlandse nationaliteit. Dit komt overeen met de gegevens uit de jeugdmonitor van de GGD West-Brabant uit 2007 (8). Opvallend is dat bijna alleen moeders de vragenlijst hebben ingevuld. De meeste ouders en jongeren weten dat alcohol onder de 16 jaar schadelijk is. Ouders die het contract ondertekenden zijn zich daar echter wel meer van bewust. Alle ouders die het alcoholcontract hebben ondertekend zijn van mening dat jongeren onder de 16 helemaal geen alcohol mogen drinken. Ouders die het alcoholcontract niet ondertekenden vinden minder vaak dat jongeren onder de 16 helemaal geen alcohol mogen drinken. Van de jongeren vindt slechts de helft dat je onder de 16 helemaal niet mag drinken. Ongeveer tweederde van de ouders drinkt in het bijzijn van het eigen kind 1 tot 2 glazen alcohol. Alle ouders vinden het belangrijk om te weten of hun kind alcohol drinkt. Veel ouders hebben hier afspraken over gemaakt en zeggen ervoor te zorgen dat hun kind zich daaraan houdt. Een aanzienlijk deel van hen doet dat dus zonder contract. Een derde van de jongeren heeft wel eens een paar slokjes alcohol gedronken. Veel jongeren zeggen dat het hen lukt om geen alcohol te drinken als vrienden wel drinken en als vrienden alcohol aanbieden. Blijkbaar schatten ze hun weerbaarheid tegen groepsdruk hoog in. Jongeren die het contract niet ondertekenden geven vaker aan dat het hen lukt om geen alcohol te drinken als vrienden het aanbieden; hiermee zeggen deze jongeren indirect dat ze geen contract nodig hebben om alcohol af te slaan als vrienden het aanbieden. 1 Bron: Telefonisch gesprek d.d met Roeland van Roosmalen, afdeling Preventie, voorlichting en advies, Novadic-Kentron. 14

15 Zeventig procent van de ouders die het contract hebben gelezen is hierdoor met hun kind in gesprek gegaan, ruim 40% is met anderen over alcohol gaan praten. Bijna alle ouders mét maar ook een derde van de ouders zónder getekend contract zijn naar aanleiding van de alcoholcontractkaart met zijn/haar kind afspraken gaan maken over het niet drinken van alcohol. Van de jongeren zegt ruim 40% dat naar aanleiding van de kaart een gesprek heeft plaatsgevonden en zegt bijna de helft dat er afspraken over het niet drinken van alcohol zijn gemaakt. Geconcludeerd kan worden dat de alcoholcontractkaart ouders en jongeren stimuleert om met elkaar en met anderen over alcoholgebruik te praten en ouders stimuleert om afspraken te maken met hun kind. Ouders die samen met hun kind het alcoholcontract ondertekenen stellen een duidelijke regel om voor je 16 e geen alcohol te drinken en helpen daarmee het alcoholgebruik van hun kind uit te stellen. Van de ouders en de jongeren die het alcoholcontract hebben gelezen vindt een meerderheid het contract een goede actie. We kennen helaas niet de mening van jongeren en ouders die het contract niet hebben gelezen. De uitleg in het contract over de schadelijke gevolgen van alcohol voor jongeren wordt door veel ouders en jongeren als duidelijk maar ook als bekend ervaren. Ouders tekenen het contract omdat ze het belangrijk vinden. Ouders die het contract niet hebben getekend vinden over het algemeen de leeftijd voor het ondertekenen van een contract erg jong. Jongeren tekenen het contract omdat ze het zelf belangrijk vinden of omdat hun ouders het belangrijk vinden. Van de ouders die het contract hebben ondertekend voelt 80% zich verplicht om jongeren onder de 16 jaar geen alcohol te geven. De andere 20% voelt deze verplichting niet, terwijl ze wel het contract met deze afspraak hebben getekend. Zeventig procent van de ouders geeft aan dat het contract helpt om de afspraken te behouden. Jongeren die het alcoholcontract hebben ondertekend, hebben zich tot nu toe aan het contract gehouden. Deze jongeren hebben ook de intentie om zich tot hun 16 e aan het contract te houden. 15

16 5. Aanbevelingen Aanbevolen wordt om de alcoholcontractkaart te (blijven) gebruiken, als gespreksaanjager en als contract. Een groot deel van de ouders die het contract hebben gelezen gaat daarover in gesprek met zijn of haar kind. Dit sluit aan bij het Trimbos-instituut, dat stelt dat het alcoholcontract een middel kan zijn om alcoholgebruik bespreekbaar te maken (1,2). Het alcoholcontract biedt tevens de mogelijkheid om een duidelijke, getekende, afspraak tussen ouders en kind te maken. Met het stellen van dergelijke afspraken kunnen ouders het alcoholgebruik van hun kind uitstellen. Daarnaast is het een relatief goedkope en eenvoudig uit te voeren interventie. Een aantal ouders heeft aangegeven de leeftijd van erg vroeg te vinden. Kinderen beginnen echter vaak al op iets latere leeftijd met het uitproberen van alcohol. Het is daarom belangrijk voor ouders om regels voor die tijd duidelijk te maken aan hun kind. Kinderen die nog niet begonnen zijn met drinken, accepteren regels makkelijker (7). Aanbevolen wordt om de leeftijd waarop de jongeren de alcoholkaart krijgen toegestuurd niet te veranderen, ondanks de opmerkingen van sommige ouders. Om het effect van het alcoholcontract zelf te kunnen meten is een onderzoek nodig met voldoende deelnemers, een voor- en nameting, een controlegroep en voldoende tijd (minimaal 3 jaar vanwege de looptijd van het contract) en middelen. Omdat de literatuur en de uitkomsten van dit onderzoek ons inziens voldoende informatie opleveren over het nut van de alcoholcontractkaart, adviseren wij om een zo n groot onderzoek niet te doen. Aangezien de gemeente Alphen-Chaam al een paar jaar alcoholcontractkaarten verstuurt, zou wel bij jongeren die eerder een contract hebben getekend na afloop van het contract, op 16-jarige leeftijd, onderzocht kunnen worden of zij zich aan het contract hebben gehouden. Een dergelijk onderzoek levert echter geen hard bewijs dat juist het alcoholcontract ervoor heeft gezorgd dat jongeren niet zijn gaan drinken. 16

17 6. Literatuur Nationale Drug Monitor: Jaarbericht 2009, Trimbos-instituut Folder: Alcohol en opvoeding. Uw kind op het voortgezet onderwijs (2011) Trimbosinstituut 8. Jeugdmonitor 12 t/m 18 jaar 2007, GGD West-Brabant 9. R. de Vlaming, C de Rover, C. Izeboud, S. Jansen, I. de Wit en A. Havenman-Nies (2008). Evaluatie van Alcoholmatiging jeugd in de Achterhoek : verandering in perceptie van ouders op het alcoholgebruik van jongeren na één jaar. TSG, jaargang 86, nr , p inken%20blowen.ashx

18 Evaluatie alcoholcontract 2010 Bijlage(n)

19 Bijlage 1 Vragenlijst jongere 19

20 Vragenlijst jongere Belangrijke informatie Dit is geen proefwerk of test en er zijn geen goede of foute antwoorden. De vragen gaan over jouw mening over alcohol en het Alcoholcontract. Dat kan jij zelf het beste vertellen. We willen je vragen om eerlijke antwoorden te geven. Niemand weet dat jij deze vragenlijst hebt ingevuld. Lees elke vraag goed door. Kies het antwoord dat het beste bij jou past en kruis het hokje aan. Meestal mag je maar één hokje aankruisen. Als je meer hokjes mag aankruisen, dan staat dat altijd bij de vraag vermeld. Soms staat er achter het antwoord dat jij hebt aangekruist: ga verder met vraag... Dan kun je doorgaan naar de vraag die daar is genoemd. Heb je een verkeerd antwoord aangekruist, kleur dan het hokje van het goede antwoord helemaal in. Algemene vragen 1 Ben je een jongen of een meisje? jongen meisje 2 Wie wonen er bij jou thuis? Er zijn meerdere antwoorden mogelijk. Let op: Bedoeld wordt waar je de meeste dagen van de week woont. mijn vader mijn moeder partner/vriend(in) van mijn vader of moeder (stiefvader of stiefmoeder) andere kinderen, zoals broer(s) en/of zus(sen) (of halfbroers, halfzussen) ik woon ongeveer de helft van de tijd bij mijn vader en de helft van de tijd bij mijn moeder (co-ouders) pleeg- of adoptief vader pleeg- of adoptief moeder andere familieleden (bijv. oom, tante, opa, oma) ik woon in een internaat of tehuis anderen 3 Hoeveel oudere broers en/of zussen (of halfbroers, halfzussen) wonen er bij jou thuis? 4 Welke nationaliteit heb je? Nederlandse nationaliteit Belgische nationaliteit Turkse nationaliteit Marokkaanse nationaliteit anders, namelijk: 20

21 5 Welk soort onderwijs volg je op dit moment? basisonderwijs basisvorming/brugklas (algemeen) basisvorming/brugklas VMBO/HAVO basisvorming/brugklas HAVO/VWO/gymnasium VMBO theoretische leerweg VMBO overig (gemengde leerweg, kaderberoepsgerichte leerweg of basisberoepsgerichte leerweg) IVBO of VBO MAVO HAVO VWO (atheneum, gymnasium, lyceum) speciaal basisonderwijs (voormalig IOBK, LOM en MLK) speciaal voorgezet onderwijs praktijkonderwijs (voormalig VSO-MLK) Regionale Expertise Centra (REC, voormalig ZMLK, Mytyl, Tyltyl, Pedologisch Instituut, doven/slechthorenden, blinden etc.) ander soort onderwijs, namelijk: onbekend/weet niet Vragen over alcohol 6 Wanr denk je dat het voor een jongere onder de 16 jaar schadelijk is om alcohol te drinken? af en toe een slokje alcohol kan geen kwaad af en toe een glas alcohol kan geen kwaad regelmatig alcohol drinken kan geen kwaad het drinken van alcohol onder de 16 is altijd schadelijk 7 Denk je dat de effecten van alcohol op de gezondheid even schadelijk, schadelijker of minder schadelijk zijn voor jongeren dan voor volwassenen? even schadelijk voor jongeren als voor volwassenen schadelijker voor jongeren minder schadelijk voor jongeren dat weet ik niet 8 Vind je dat jongeren op te jonge leeftijd alcohol drinken? 9 Vind je dat jongeren onder de 16 jaar helemaal geen alcohol zouden mogen drinken? 10 Hebben jouw ouder(s)/verzorger(s) je wel eens alcohol aangeboden? dat weet ik niet ja dat weet ik niet ja, nooit ja, één of meer slokjes ja, één of meer glazen Stel, je hebt je voorgenomen om geen alcohol te drinken. Nu ben je op een feestje, op een gezellige avond of in een jeugdsoos. 11 Lukt het jou om geen alcohol te drinken als al je vrienden wel drinken? dat lukt me zeker wel dat lukt me waarschijnlijk wel dat lukt me waarschijnlijk niet dat lukt me zeker niet 21

22 12 Lukt het jou om geen alcohol te drinken als je vrienden je een glas alcohol aanbieden? dat lukt me zeker wel dat lukt me waarschijnlijk wel dat lukt me waarschijnlijk niet dat lukt me zeker niet Vragen over alcoholgebruik 13 Heb je wel eens alcohol gedronken? 14 Hoe oud was je toen je voor het eerst een glas alcohol dronk? 15 Heb je in de afgelopen 4 weken één of meer glazen alcohol gedronken? 16 Heb je tijdens de afgelopen feestdagen (kerst, oud en nieuw) één of meer glazen alcohol gedronken?, nooit ga verder met vraag 17 ja, één of meer slokjes ga verder met vraag 17 ja, één of meer glazen 10 jaar of jonger 11 jaar 12 jaar 13 jaar ik heb nog nooit een heel glas alcohol gedronken ga verder met vraag 17 ja ja Vragen over Alcoholcontract 17 De gemeente Alphen-Chaam heeft jou en jouw leeftijdgenoten in november een Alcoholcontract en een T-shirt gestuurd met de tekst Meer lol zonder alcohol. Wat vind je daarvan? ik vind dat de gemeente zich niet met het alcoholgebruik van jongeren moet bezighouden ik vind het een goede actie anders, namelijk: 18 Heb je het Alcoholcontract Meer lol zonder alcohol gelezen? 19 In het contract werd uitgelegd waarom alcohol slecht is voor jouw gezondheid. Was die uitleg duidelijk? 20 Kende jij die informatie al? 21 Zijn jouw ouder(s)/verzorger(s) en jij door die informatie met elkaar over alcohol gaan praten? 22 Zijn jouw ouder(s)/verzorger(s) door die informatie met jou afspraken gaan maken over het (niet) drinken van alcohol? ja, helemaal ja, half ga verder met vraag 31 ja, erg duidelijk ja, duidelijk genoeg, niet duidelijk ja ja ja 22

23 23 Ben jij door die informatie met jouw vrienden/vriendinnen over alcohol gaan praten? ja 24 Heb jij samen met je ouder(s)/ verzorger(s) het Alcoholcontract ondertekend? ja, omdat:, omdat: ga verder met vraag Denk je dat het contract jou helpt om tot je 16e geen alcohol te drinken? ja, ik kan me door het contract gemakkelijker aan de afspraak houden om tot mijn 16 e geen alcohol te drinken, het contract is voor mij geen extra steuntje in de rug, ik drink sowieso geen alcohol voor mijn 16e, of ik nu wel of geen contract heb anders, namelijk: 26 Heb jij alcohol gedronken sinds je het contract hebt ondertekend? 27 Als jij géén contract had, zou jij dan voor je 16 e alcohol drinken? 28 Ben jij van plan om tot je 16 e geen alcohol te drinken? 29 Krijg je van je ouder(s)/verzorger(s) straf als je toch alcohol drinkt? 30 Krijg je van je ouder(s)/verzorger(s) een beloning als je bijvoorbeeld een tijdje geen alcohol drinkt?, ik heb nog geen alcohol gedronken ja, ik heb al wel alcohol gedronken ja, zeker wel ja, waarschijnlijk wel, waarschijnlijk niet, zeker niet ja ja dat weet ik niet ja dat weet ik niet 31 Wat vond je van deze vragenlijst? Hartelijk bedankt voor het invullen! Je kunt de vragenlijst terugsturen in de bijgevoegde antwoordenvelop (geen postzegel nodig). 23

24 Bijlage 2 Vragenlijst ouder/verzorger 24

25 Vragenlijst ouder/verzorger Toelichting Bij veel vragen gaat het om uw eigen ervaringen/meningen en kennis over alcohol en het Alcoholcontract. Er zijn dan ook geen goede of foute antwoorden, maar het is wel belangrijk dat u alle vragen eerlijk beantwoordt. Gebruik bij het invullen een blauwe of zwarte pen. Kies het antwoord dat het beste bij u past en zet een kruisje in het hokje. Geef één antwoord per vraag. Soms staat er achter het antwoord dat u hebt aangekruist: ga verder met vraag.... Dan kunt u doorgaan naar de vraag die daar is genoemd. Heeft u een verkeerd antwoord aangekruist, kleur dan het hokje van het goede antwoord helemaal in. Al uw antwoorden zijn volledig anoniem. Wij weten niet dat u degene bent die deze vragenlijst heeft ingevuld. Vragen over alcohol 1 Wanr denkt u dat het voor een jongere onder de 16 jaar schadelijk is om alcohol te drinken? af en toe een slokje alcohol kan geen kwaad af en toe een glas alcohol kan geen kwaad regelmatig alcohol drinken kan geen kwaad het drinken van alcohol op deze leeftijd is in alle gevallen schadelijk 2 Denkt u dat de effecten van alcohol op de gezondheid even schadelijk, schadelijker of minder schadelijk zijn voor jongeren dan voor volwassenen? even schadelijk voor jongeren als voor volwassenen schadelijker voor jongeren minder schadelijk voor jongeren dat weet ik niet 3 Geeft u voor elk van de volgende uitspraken aan in welke mate u het daarmee eens bent: Geef op iedere regel uw antwoord a Jongeren drinken op te jonge leeftijd alcohol b Jongeren onder de 16 jaar zouden helemaal geen alcohol mogen drinken c Ik geloof dat je als ouder kunt voorkómen dat je kind (veel) alcohol gaat drinken d Als je kind eenmaal (veel) alcohol drinkt, is het als ouder erg moeilijk daar nog iets aan te veranderen e Door open met kinderen over alcoholgebruik en de gevolgen te praten, zullen zij verstandiger met alcohol omgaan mee ons beetje mee ons neutra al beetje mee eens mee eens 25

26 4 Mag uw kind van u tot een bepaalde leeftijd geen alcohol drinken? ja, hij/zij mag niet drinken TOT zijn haar 14 e ja, hij/zij mag niet drinken TOT zijn haar 15 e ja, hij/zij mag niet drinken TOT zijn haar 16 e ja, hij/zij mag niet drinken TOT zijn haar 17 e ja, hij/zij mag niet drinken TOT zijn haar 18 e ja, hij/zij mag niet drinken TOT een andere leeftijd, namelijk: 5 Vindt u het belangrijk om te weten of uw kind alcohol drinkt en hoeveel alcohol uw kind drinkt? 6 Zorgt u ervoor dat uw kind zich aan de regels houdt die u samen heeft afgesproken over het drinken van alcohol? ja ja niet van toepassing, omdat ik geen regels stel aan het drinkgedrag van mijn kind 7 Hoe vaak heeft u in het laatste half jaar met uw kind gesproken over zijn/haar drinkgedrag? nooit 1 of 2 keer 3 of 4 keer 5 of 6 keer 7 keer of vaker 8 Heeft u uw kind wel eens alcohol aangeboden?, nooit ja, één of meer slokjes ja, één of meer glazen 9 10 Drinkt u wel eens alcohol in het bijzijn van uw kind? Als u in het bijzijn van uw kind drinkt, hoeveel glazen alcohol drinkt u dan? ja, vaak ja, regelmatig ja, soms ja, heel soms, nooit ga verder met vraag 11, ik drink nooit alcohol ga verder met vraag 11 7 glazen of meer 5-6 glazen 3-4 glazen 1-2 glazen Vragen over Alcoholcontract 11 De gemeente Alphen-Chaam heeft in november aan uw kind en alle andere jongeren die dit jaar 13 worden een Alcoholcontract en een T-shirt gestuurd met de tekst Meer lol zonder alcohol. Wat vindt u daarvan? ik vind dat de gemeente zich niet met het alcoholgebruik van jongeren moet bezighouden ik vind het een goed initiatief anders, namelijk: 26

27 12 Heeft u het Alcoholcontract Meer lol zonder alcohol gelezen? ja, helemaal ja, gedeeltelijk ga verder met vraag Geeft u voor elk van de volgende uitspraken aan in welke mate u het daarmee eens bent: Geef op iedere regel uw antwoord a In het contract werd duidelijk uitgelegd waarom alcohol slecht is voor jongeren b c d e In het contract stond informatie die ik al kende Door de informatie in het contract over de schadelijke gevolgen van alcohol ben ik met mijn kind over alcohol gaan praten De informatie in het contract stimuleerde mij niet om met mijn kind afspraken te maken over het drinken van alcohol Door de informatie in het contract over de schadelijke gevolgen van alcohol ben ik met andere ouders over alcohol gaan praten mee ons beetje mee ons neutra al beetje mee eens mee eens 14 Heeft u samen met uw kind het Alcoholcontract ondertekend? ja, omdat:, omdat: ga verder met vraag Geeft u voor elk van de volgende uitspraken aan in welke mate u het daarmee eens bent: Geef op iedere regel uw antwoord a Door het tekenen van het contract voel ik mij verplicht om kinderen onder de 16 jaar geen alcohol te geven b Met het contract kan ik mijn kind gemakkelijker aan zijn/haar afspraak houden om onder de 16 geen alcohol te drinken c Ondanks het contract heb ik toch alcohol gegeven aan kinderen onder de 16 jaar d Eigenlijk heb ik geen contract nodig om te voorkómen dat mijn kind voor zijn/haar 16 e alcohol drinkt e Als ik geen contract had, zou ik kinderen onder de 16 jaar alcohol geven f Door het contract let ik beter op of mijn kind alcohol drinkt g Ik ben van plan om kinderen onder de 16 jaar geen alcohol te geven mee ons beetje mee ons neutra al beetje mee eens mee eens 16 Heeft u met uw kind een straf afgesproken als hij/zij toch alcohol drinkt? 17 Heeft u met uw kind een beloning afgesproken als hij/zij bijvoorbeeld een tijdje geen alcohol drinkt? ja ja 27

28 Algemene vragen 18 Wat is uw geslacht? man vrouw 19 Wat is uw leeftijd? 29 jaar of jonger 30 t/m 34 jaar 35 t/m 39 jaar 40 t/m 44 jaar 45 t/m 49 jaar 50 t/m 54 jaar 55 jaar of ouder 20 Wat is uw burgerlijke staat? 21 Heeft u thuiswonende kinderen die jonger zijn dan 12 jaar? gehuwd/geregistreerd partnerschap samenwonend ongehuwd, nooit gehuwd geweest gescheiden, gescheiden levend weduwe, weduwnaar ja 22 Hoeveel thuiswonende kinderen in de leeftijd van 12 t/m 18 jaar heeft u? 23 Heeft u thuiswonende kinderen die ouder zijn dan 18 jaar? ja 24 Wat is uw hoogst voltooide opleiding? geen opleiding (lager onderwijs niet afgemaakt) lager onderwijs (basisschool, speciaal basisonderwijs) lager of voorbereidend beroepsonderwijs (zoals LTS, LEAO, LHNO, VMBO) middelbaar algemeen voortgezet onderwijs (zoals MAVO, (M)ULO, MBO-kort, VMBO-t) middelbaar beroepsonderwijs en beroepsbegeleidend onderwijs (zoals MBO-lang, MTS, MEAO, BOL, BBL, INAS) hoger algemeen en voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (zoals HAVO, VWO, Atheneum, Gymnasium, HBS, MMS) hoger beroepsonderwijs (zoals HBO, HTS, HEAO, kandidaats wetenschappelijk onderwijs) wetenschappelijk onderwijs (Universiteit) 25 Welke nationaliteit heeft u? Nederlandse Belgische Turkse Marokkaanse anders, namelijk: Dit is het einde van de vragenlijst. Hartelijk dank voor het invullen! U kunt de vragenlijst terugsturen in de bijgevoegde antwoordenvelop (geen postzegel nodig). 28

29 Bijlage 3 Meningen van jongeren over het wel of niet ondertekenen van het contract Tabel 3a: Meningen over alcoholcontract en T-shirt van jongeren Tabel 3b: Redenen voor jongeren om contract te tekenen Tabel 3c: Redenen voor jongeren om contract niet te tekenen 29

30 Tabel 3a: Meningen over alcoholcontract en T-shirt van jongeren Het is een goede actie, maar ik doe het T-shirt toch niet aan. Het is goed en leuk. Ik ben er niet echt mee bezig. Ik denk dat het niet veel nut heeft. Ik doe er niet aan mee, het T-shirt doe ik ook niet aan. Ik vind het een goede actie maar niet iedereen luister ernaar. Ik vind het gewoon een leuk shirt. Ik vind het niet nodig. Jongeren wel maar met carnaval niet. Saai! Je hebt er niks aan en ik drink toch niet. Te jonge leeftijd! Denk pas bij 15 jaar, zijn er dan pas mee bezig. Ze mogen zich er mee bemoeien maar dat shirt helpt denk ik niet. Tabel 3b: Redenen voor jongeren om contract te tekenen Alcohol gevaarlijk kan zijn. Alcohol slecht voor je hersenen zijn. Belangrijk want het is schadelijk voor je gezondheid. Dat goed is. Het belangrijk is dat ik geen alcohol drink, zeker niet als ik door wil gaan met het gymnasium. Het belangrijk is om onder de 16 geen alcohol te drinken, dat is schadelijk voor je hersenen. Het moest van mijn ouders en omdat het me verstandig leek. Ik dan mijn rijbewijs mag halen. Ik geen alcohol mag drinken voor mijn 16 e. Ik toch niet drink. Ik toch niet wil gaan drinken. In vind dat je geen alcohol mag drinken voor je 16 e. Ik voor mijn 16 e echt geen alcohol ga drinken. Mijn ouders het belangrijk vinden niet te drinken voor mijn 16 e. Voor toezicht 30

31 Tabel 3c: Redenen voor jongeren om contract niet te tekenen Ik geen contract wil. Ik hem kwijtgeraakt ben. Ik met mezelf afspreek geen alcohol te drinken tot mijn 16 e. Ik nu 12 ben en nog lang geen 16. Ik vond het een beetje onzin. Mama heeft het weggegooid. Mijn ouders zeggen at ze mij wel op kunnen voeden. Rond iets voor je 16 e drink je wel eens wat. We hadden al een eigen afspraak. Wee weten niet waar het is. We zaten het te lezen maar ik zag niet de ondertekenen maar als ik het had gezien had ik het zeker ondertekend. We zijn dat vergeten. Wij daar duidelijke afspraken over hebben. 31

32 Bijlage 4 Meningen van ouders over het wel of niet ondertekenen van het contract Tabel 4a: Meningen over alcoholcontract en T-shirt van ouders Tabel 4b: Redenen voor ouders om contract te tekenen Tabel 4c: Redenen voor ouders om contract niet te tekenen 32

33 Tabel 4a: Meningen over alcoholcontract en T-shirt van ouders Contract is niet te controleren. Heeft wel de aandacht. Contract is onzin, te lange periode. Wordt wel weer over gepraat en dat is goed. Eerst enquête dan T-shirt. Behoefte aan oudervoorlichting. Leuk om gesprek aan te gaan, werkt wel leugenachtig gedrag in de hand. Kost een hoop geld en denk niet dat de shirts gedragen worden. Neem kind mee naar museum over alcohol of zoiets. Onze dochter doet er niks mee dus weggegooid geld. Is niet aan de orde, onze zoon is pas 12. Goed initiatief maar te vroeg. Gebruik geld voor extra voorlichting i.p.v. voor dit. Wij willen allemaal wel zo n shirt. Tabel 4b: Redenen voor ouders om contract te tekenen Belangrijk dat hij weet wat de gevolgen zijn. Belangrijk is om te kinderen te leren hoe schadelijk (en verslavend) alcohol is als je hersenen nog groeien. Dit een hele goede afspraak is. Bewustwording van kind dat alcohol slecht is. Het algemeen bekend is dat het slecht voor kinderen is om alcohol te drinken en je wilt je kind daarvoor beschermen. Het belangrijk is. Het een mooi streven is om zo lang mogelijk geen alcohol te drinken. Ik het belangrijk en zinvol vind. Ik het belangrijk vind dat ze onder de 16 niet drinkt en het is een stok achter de deur. Ik het fijn zou vinden dat hij niet drinkt, en dan het liefst tot de 18 jaar. Ik het wel een goed initiatief vind. Ik hoop dat hij zo lang mogelijk, of liever nooit alcohol zal gaan drinken. Ik mijn kind wil stimuleren om geen alcohol te nuttigen op jonge leeftijd. Ik vind dat mijn kind niet te jong aan alcohol moet beginnen. Om hen te helpen in de overtuiging dat alcohol voor 16 jaar schadelijk en niet toegestaan wordt. Ontwikkeling van de hersenen is een goede motivatie. We er samen over eens zijn dat het beter is om voorlopig geen alcohol te gebruiken. Wij er samen over eens zijn dat alcohol niet zo goed is voor jongeren Wij willen er alles aan doen om alcohol gebruikt te ontmoedigen, in de hoop dat hij straks onder invloed van vrienden de juiste keuze maakt. 33

34 Tabel 4c: Redenen voor ouders om contract niet te tekenen Als je iets beloofd moet je dat ook uitvoeren. Nu als 12-jarige kun je niet overzien wat je tot je 16 e zult doen. Moet wel realistisch blijven. Als je tekent moet je er ook beide aan houden. Nu is hij 12, hoe denkt hij als hij bv. 15 is? Dat de taak van het kind is. De datum op het contract al zo voorbij was en het bovenop ons standpunt geen grote toegevoegde waarde had. Geen alcohol tot 16 e jaar niet haalbaar is. Ik dit veel te voorbarig vind, kan me niet voorstellen dat kinderen van 12 al drinken. Onze zoon is helemaal nog niet zo ver. Ik het niet reëel vind dat hij helemaal niet zou (mogen) drinken voor zijn 16 e en je weet nooit wat ze stiekem doen (we zijn toch zelf ook kind geweest). Ik niet kan controleren of hij zich hier daadwerkelijk aan houdt. Ik ben meer voor open communicatie over alcohol en de gevolgen hiervan met de hoop dat ze bewust met alcohol omgaan. Ik vind het moeilijk om dat nu te doen, ze is net 12 jaar er kan veel gebeuren in 4 jaar. Ik vind het niet nodig. Mijn kind denkt nog niet eens over alcohol, is hier nog niet aan toe. Nvt of aanvulling op ons gezin. Praten, openheid wordt hiermee niet bevorderd, wel controle stiekem gedrag. Uiteindelijk niet aan gehouden wordt. Als ze uitgaan wanr ze bijna 16 zijn ga ik ze niet controleren of ze zich houden aan het contract. Ik wijs ze wel op de risico s en ze weten dat ik het liever niet heb en we hopen dat ze er ook op letten. Wij als ouders er samen wel uitkomen excl. contract van de gemeente. Wij houden het zelf in de gaten, hebben we de gemeente niet voor nodig. Ze vindt het vies en stom. Zo n contract niet veel toevoegt als je als ouders duidelijk bent over alcohol, drugs, roken ed. Met je kind afspraken maakt, verteld over de gevolgen en daarmee het kind tot verstandige keuzes laat komen. Ook in de toekomst erover blijft praten en de nod. 34