Bologna revisited. Door Robert Voorhamme
|
|
- Arthur Brabander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Bologna revisited Door Robert Voorhamme Het decreet van 13 juli 1994 betreffende de hogescholen in Vlaanderen bracht een ganse fusiebeweging op gang tussen de hogescholen, waarbij de hogere kunstopleidingen, zoals in Antwerpen het Conservatorium en de Academie, deel gingen uitmaken van een groter geheel. Zij werden elk een departement van de Artesishogeschool, nu de AP-hogeschool. Zo ook werd Sint Lucas in Antwerpen het departement Beeldende Kunsten van de Karel De Grote hogeschool. Deze integratie in de grotere hogescholen werd toen reeds voorafgegaan door een moeilijk debat over de plaats van de hogere kunstopleidingen in Vlaanderen. Sommigen hielden toen al een pleidooi voor aparte hogere kunstscholen in Vlaanderen. Deze visie haalde het niet omdat er geen draagvlak was om een antwoord te bieden op de versnippering van het kunstonderwijs. Nochtans was het voor iedereen duidelijk dat een stand alone slechts kon op voorwaarde dat er voldoende schaalgrootte zou kunnen gerealiseerd worden, om de doelstellingen van o.m. kwaliteitszorg gekoppeld aan meer autonomie en enveloppenfinanciering ook in de kunsten te kunnen waarborgen. Daarom werd de integratie in de hogescholen eerder als een second best oplossing aanvaard. Tegelijk was het toen ook al duidelijk dat de plaats van de kunstopleidingen in het hoger onderwijslandschap een discussieonderwerp zou blijven. En eigenlijk is dat zo tot op de dag van vandaag. Op 13 juni 1999 werd de Bolognaverklaring ondertekend door Vlaanderen. Deze verklaring had als doel om het hoger onderwijs vooral binnen Europa te harmoniseren. Meer transparantie in de structuren en op het vlak van de kwalificatieniveaus moest ervoor zorgen dat er een Europese hogere onderwijsruimte zou tot stand komen die voldoende robuustheid zou tonen in een globaliserende wereld. Voor de implementatie ervan werd op 4 april 2003 het zgn Structuurdecreet goedgekeurd. Daarbij werden o.m. de bachelor-master structuur; het accreditatiesysteem en de associaties ingevoerd. Eveneens was dit de start van de tweedeling tussen academische- en professionele opleidingen, waarbij alle masterdiploma s academische diploma s werden en academisch onderzoek en doctoraten uitsluitend aan de universiteiten werden toegewezen. Voor de kunstopleidingen betekende het dat zij binnen de hogescholen verantwoordelijk werden voor zowel professionele als academische opleidingen. Maar voor de academisering moesten ze samenwerken met de universiteit van de associatie waartoe ze behoren. In Antwerpen wordt sindsdien binnen de AUHA samengewerkt door de drie kunstendepartementen met de UA voor het ontwikkelen van een onderzoeksbeleid en voor het behalen van doctoraten. Die doctoraten vormen immers in het algemeen een voorwaarde om te kunnen doceren in de academische opleidingen.
2 De specificiteit van de kunstopleidingen brengt natuurlijk met zich dat een en ander minder eenvoudig is dan bij andere departementen met academische opleidingen, zoals bvb. Industriële wetenschappen of kinesiterapie. Het ligt niet altijd voor de hand om binnen de universiteit te kunnen aanknopen bij relevante onderzoeksgroepen. Evenmin is de doctoraatsvoorwaarde een passend keurslijf voor het aantrekken van kwaliteitsvolle docenten in de kunstbeoefening. Er moet dus gezocht worden naar maatwerk, zonder in te boeten op de nagestreefde kwaliteit die samenhangt met een academische opleiding. Toen op 13 juli 2012 het integratiedecreet werd goedgekeurd, als een finale fase in het Bolognaproces, was het voorspelbaar dat de plaats van de kunstopleidingen daarbij opnieuw een heikel discussiethema zou worden. Het integratiedecreet, of ook wel inkantelingsdecreet genoemd, regelt de integratie van de academische hogeschoolopleidingen in de universiteiten. De redenering erachter is dat, na het traject van academisering dat in de voorbije jaren werd afgelegd, de betrokken hogeschoolopleidingen als volwaardige academische opleidingen kunnen beschouwd worden en daarom beter hun plaats kunnen innemen binnen de universiteiten in plaats van via de associaties ondersteund te worden door de universiteiten inzake de onderzoekscomponent. Logisch voor de meeste betrokken opleidingen maar niet voor de kunsten. In het maatschappelijk debat, dat voorafging aan het tot stand komen van het integratiedecreet, was er geen consensus over de plaats van het academisch hoger kunstonderwijs in het Vlaamse hogeronderwijslandschap. Een meerderheid pleitte voor de verdere inrichting van deze opleidingen door de hogescholen, maar binnen het concept van Schools of Arts. Een minderheid was voorstander om deze opleidingen, naar analogie met de andere academische opleidingen, te integreren in de universiteiten, al dan niet binnen een concept van Schools of Arts. Uiteindelijk heeft de decreetgever ervoor geopteerd om voor de hogere kunstopleidingen een aparte structuur uit te werken binnen de hogescholen in de vorm van Schools of Arts. Aan die Schools of Arts worden bijzondere bevoegdheden toegekend die in het verlengde liggen van de specificiteit van de kunstopleidingen. Concreet betekent dit dat de betrokken hogescholen de bevoegdheid behouden over het uitreiken van de diploma s, over het globale kwaliteitszorgsysteem, over het beleid inzake investeringen en onroerende goederen en over de algemene regels inzake personeelsbeleid. Het betekent ook dat de uitreiking van doctoraatstitels binnen de betrokken studiegebieden de verantwoordelijkheid blijft van de universiteit. Maar anderzijds betekent het ook dat er een apart financieringsmechanisme wordt voorzien ten bate van de Schools of Arts. Bovendien krijgen ze een apart bestuursorgaan. Hierin kunnen mensen zetelen uit de relevante kunstensectoren. Maar ook de universiteit moet hierin vertegenwoordigd zijn met tenminste 30 % en maximum 49 % van de
3 stemgerechtigde leden. Net zo goed zal de School of Arts vertegenwoordigd zijn in de onderzoeksraad van de universiteit. De redenering van deze decretale regeling is dat de praktijk heeft uitgewezen dat tot op heden de kunstopleidingen binnen de hogescholen in hoge mate hun eigen identiteit konden bewaren. Het is met name belangrijk dat de artistieke en pedagogische onafhankelijkheid en de specifieke onderzoekscultuur kan gewaarborgd blijven. Zo uit de specificiteit van deze opleidingen zich op verschillende manieren: - in de wijze van selectie van studenten door middel van een toelatingsproef; - in de intensiteit van de begeleiding van studenten; - in de selectie en de inzet van docenten, de inzet van gastprofessoren, de afwijkende toelatingsvoorwaarden; - in de eigen definitie van onderzoek in de kunsten. Daartegenover staat dat de universiteiten in Vlaanderen weinig traditie en gevoeligheid hebben met het hoger kunstonderwijs. Er zijn een aantal fundamentele verschillen in cultuur tussen universiteiten en hoger kunstonderwijs: - de sterk onderzoeksgebaseerde financieringscriteria van de universiteiten zouden nefast zijn bij een integratie van de kunstdepartementen; - doctoraten als criterium voor docentmandaten zijn niet werkbaar voor het praktijkluik van de kunstopleidingen; - gastprofessoren hebben een actieve en structurele rol binnen de kunstopleidingen; - kunstopleidingen hebben een heel eigensoortige benadering van onderzoek die om een hoge mate van autonomie vraagt. Tenslotte speelde bij de huidige decretale regeling ook mee dat uit de internationale benchmark blijkt dat voor studenten niet het soort van instelling ( universiteit of hogeschool ) van belang is maar eerder de faam van de opleiding de doorslag geeft. In het buitenland bestaan voor het hoger kunstonderwijs vele institutionele modellen en is het bijzonder moeilijk om het onderscheid tussen de meer succesvolle van de minder succesvolle te verklaren. Wel is het zo dat in de meer succesvolle modellen de autonomie van de kunstopleidingen in hoge mate institutioneel en bestuurlijk is erkend. Als men mij vraagt of ik tevreden ben met deze decretale regeling, dan zeg ik ja. Betekent dit dat ik vind dat dit de ideale regeling is, dan is het antwoord nee. Ik had veel liever gezien dat men in 1994 een aparte plaats had voorzien voor de Schools of Arts. Maar dan had er toen wel een kwaliteitsuitzuivering nodig geweest, waarbij de versnippering zou worden weggewerkt door de concentratie in enkele excellente School of Arts instituten. Dat was niet mogelijk omwille van zuilgebonden verkaveling. Hogere kunstopleidingen moeten internationale ambitie kunnen realiseren. Dat doe je niet met versnippering. Als het over excellentie in kunst gaat, is concentratie van talent essentieel. Geen monopolies, maar ook geen regionale wafelijzers. Provincialisme
4 levert geen excellente kunstopleidingen. Bovendien moeten hogere kunstopleidingen mijn inziens worden ingebed in hoger kunstbiotoop. De opleiding moet een wisselwerking kennen met de artistieke omgeving. Galerijen, ateliers, podia, schouwburgen, culturele centra, orkesten, musea zijn het biotoop voor artistiek talent en ontwikkeling van artistiek talent. Dat vindt je niet onder elke kerktoren. Eigenlijk hoort excellent kunstonderwijs thuis in de echte stedelijkheid, want het is daar dat je zo n biotoop kunt terugvinden. Daarom ben ik er altijd van overtuigd geweest dat Antwerpen een bakermat moet zijn voor het hoger kunstonderwijs in Vlaanderen. Onze instellingen zijn top; zo blijkt ook uit de visitaties. Ze hebben traditie ( 350 jaar zelfs ) en internationale uitstraling. In zoverre zijn ze ook van strategisch belang voor de uitstraling van gans het hoger onderwijs in deze stad en niet minder voor de uitstraling van de stad zelf. Succesvolle steden zullen in de toekomst knooppunten van creativiteit zijn. Meer dan sommigen willen geloven, zal de toekomstige evolutie van ons Antwerps kunstonderwijs mee de toekomst van de economische ontwikkeling van onze stad, maar dus ook van Vlaanderen bepalen. Het is vanuit die strategische visie dat we dus voluit zullen moeten waarborgen dat onze hogere kunstopleidingen speerpunten worden van het hoger onderwijs in deze stad. Het integratiedecreet biedt mijn inziens daartoe de mogelijkheden, als we zelf bereid zijn om die mogelijkheden te grijpen. Reeds in 2005 werd de Associatiefaculteit Kunsten opgericht als platform voor de samenwerking tussen de UA en de kunstendepartementen van de Artesis Hogeschool en de Karel de Grote Hogeschool. Vandaag wordt voorgesteld om binnen de universiteit een autonoom centrum op te richten, met als voorlopige benaming Antwerp Research Center for the Arts ( ARCA ), waardoor het onderzoek in de kunsten stevig en zichtbaar kan verankerd en uitgebouwd worden in een structurele samenwerking tussen universiteit en Schools of Arts. Dit initiatief moet het mogelijk maken om de excellentie van onze kunstopleidingen nog beter in de verf te zetten. Overigens was de UA de eerste universiteit om haar doctoraatsreglement aan te passen aan de eigenheid van het onderzoek in de kunsten. Er werd daarbij niet gekozen voor de oneigenlijke opsplitsing van de kunstpraktijk in een praktisch luik ( het kunstwerk ) en de theorie ( de thesis ). De doctoraatsverdedigingen in Antwerpen hebben aangetoond dat praxis en reflectie tot een geslaagde symbiose kunnen leiden. De vorm volgt de inhoud. Zo hoort dat toch bij de kunsten? Verder moeten we de enorme rijkdom die in deze stad aanwezig is op het vlak van wetenschappelijke instellingen binnen de musea, studie- en documentatiecentra weten te binden aan onze kunstopleidingen. Net zo goed moeten we de inspanningen die gebeuren om het netwerk van de creatieve economie te stimuleren aangrijpen om een echt spin-off beleid voor de kunsten te ontwikkelen.
5 En tenslotte lijkt het mij vanuit de Antwerpse Associatie nodig om te trachten de goede verstandhouding die er nu al is tussen de drie complementaire Schools of Arts verder om te smeden tot een meer structureel verband. Een Antwerp School of Arts, met sterk internationaal geprofileerde disciplines, kan ervoor zorgen dat we de traagheid van de Vlaamse inzichten voorbijsteken. Een bundeling van onze toch wel sterke opleidingen kan ons uniek maken in Vlaanderen en van onze stad een internationaal merk maken van creatieve kwaliteit.
Concept Academisering Concrete vereisten Evolutie naar academisch: quid? Academisering. Anton Schuurmans. 8 oktober 2009
Concept 8 oktober 2009 Concept Wat vooraf ging... Invoering Bologna Concept Bolognaverklaring 19 juni 1999: verhoging mobiliteit binnen Europa bachelor-masterstructuur studiepunten (credits) uitwisseling
Nadere informatieToekomstige structuur Vlaams Hoger Onderwijs
Toekomstige structuur Vlaams Hoger Onderwijs standpunt Vlaamse Hogescholenraad 17 maart 2010 Algemeen De VLHORA is tevreden dat de instellingen, die in eerste instantie verantwoordelijkheid dragen voor
Nadere informatieUVAH-standpunt over integratie
UVAH-standpunt over integratie Uitgangspunt De commissie Soete poneert een integratie van de academisch gerichte opleidingen van de hogescholen in de universiteiten. De Unie van de Vlaamse Autonome Hogescholen
Nadere informatieONTWERP VAN DECREET. betreffende de kwalificatiestructuur AMENDEMENTEN
Zitting 2008-2009 25 maart 2009 ONTWERP VAN DECREET betreffende de kwalificatiestructuur AMENDEMENTEN Zie: 2158 (2008-2009) Nr. 1: Ontwerp van decreet 5571 OND 2 AMENDEMENT Nr. 1 Artikel 7 In a), tweede
Nadere informatieBijlage V. Vervolgopdracht aan de Ministeriële Commissie Optimalisatie en rationalisatie van het hoger onderwijslandschap en -aanbod Vervolgopdracht aan de Ministeriële Commissie maart 2008 Frank Vandenbroucke
Nadere informatiebetreffende de integratie van de academische hogeschoolopleidingen in de universiteiten
stuk ingediend op 1655 (2011-2012) Nr. 1 4 juni 2012 (2011-2012) Ontwerp van decreet betreffende de integratie van de academische hogeschoolopleidingen in de universiteiten verzendcode: OND 2 Stuk 1655
Nadere informatieDe hervorming van het hoger onderwijs in Vlaanderen.
De hervorming van het hoger onderwijs in Vlaanderen. Associaties, bama-structuur en flexibilisering Frank Baert Jaarlijkse Algemene vergadering van het Wit-Gele Kruis van Vlaanderen 25 juni 2004 Europese
Nadere informatieOntwikkelingen in het hoger onderwijs
Ontwikkelingen in het hoger onderwijs Liesbeth Hens Departement Onderwijs en Vorming Hoger Onderwijsbeleid liesbeth.hens@ond.vlaanderen.be SLO bachelor na bachelor master na master Professionele bachelor
Nadere informatiebetreffende het Onderwijs XXIII
stuk ingediend op 2066 (2012-2013) Nr. 5 19 juni 2013 (2012-2013) Ontwerp van decreet betreffende het Onderwijs XXIII Amendementen Stukken in het dossier: 2066 (2012-2013) Nr. 1: Ontwerp van decreet Nr.
Nadere informatieADVIES 135 STRUCTUUR HOGER ONDERWIJS
ADVIES 135 STRUCTUUR HOGER ONDERWIJS 22 april 2010 ADVIES 135 STRUCTUUR HOGER ONDERWIJS 22 APRIL 2010 STRUCTUUR HOGER ONDERWIJS 2/12 INHOUD SITUERING 3 ADVIES 4 1. EEN VLAAMS HOGER ONDERWIJS VOOR DE TOEKOMST
Nadere informatie11/05/2010. Vlaams Hoger kunstonderwijs vanuit internationaal perspectief. Vanuit internationaal perspectief. Opleiding en structuur
11/05/2010 Vlaams vanuit internationaal perspectief Vanuit internationaal perspectief GUY AELTERMAN Organisatie en structuur opleidingen ZITTING COMMISSIE AD HOC HOGER ONDERWIJS VAN 26 APRIL 2010 Plaats
Nadere informatieMEMORANDUM. voor het beleid op politiek en academisch vlak
MEMORANDUM voor het beleid op politiek en academisch vlak Academiseren? Laat het ons dadelijk goed doen! VIK-memorandum voor het beleid op politiek en academisch vlak. - 2 - De graad en het diploma van
Nadere informatieIntegratie van de academische hogeschoolopleidingen in de universiteiten. 37-G ( ) Nr. 1
Integratie van de academische hogeschoolopleidingen in de universiteiten 37-G (2017-2018) Nr. 1 1 Voorafgaand 2003: invoer BAMA-structuur, met extra zorg voor academisch niveau van academische opleidingen
Nadere informatieSpeech Thom de Graaf opening symposium Kunstonderwijs en. Dank aan de Amsterdamse hogeschool voor de Kunsten die vandaag onze
Speech Thom de Graaf opening symposium Kunstonderwijs en Kunstonderzoek op 6 oktober 2016 Dames en heren, Dank aan de Amsterdamse hogeschool voor de Kunsten die vandaag onze gastheer is. De AHK leidt studenten
Nadere informatieBesluit inzake het inrichten van de Doctoraatsopleiding Vrije Universiteit Brussel
Besluit inzake het inrichten van de Doctoraatsopleiding Vrije Universiteit Brussel Gelet op het decreet van 12 juni 1991 betreffende de universiteiten in de Vlaamse Gemeenschap, zoals gewijzigd, verder
Nadere informatieAdvies over de beleidsevaluatie van een aantal aspecten van het financieringsmechanisme hoger onderwijs
Raad Hoger Onderwijs 9 juni 2015 RHO-RHO-ADV-1415-008 Advies over de beleidsevaluatie van een aantal aspecten van het financieringsmechanisme hoger onderwijs Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210
Nadere informatieVraag nr. 731 van 25 juli 2013 van FIENTJE MOERMAN
VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 731 van 25 juli 2013 van FIENTJE MOERMAN Hoger Onderwijs - Taaltesten taalvakdocenten
Nadere informatieOpeningstoespraak academiejaar 2008-2009 Bert HOOGEWIJS, algemeen directeur (25 september 2008) Om De Kwaliteit
Openingstoespraak academiejaar 2008-2009 Bert HOOGEWIJS, algemeen directeur (25 september 2008) Om De Kwaliteit Mijnheer de minister Mijnheer de voorzitter en leden van de raad van bestuur en het bestuurscollege
Nadere informatieVLAAMSERAAD ONTWERP VAN DECREET. betreffende de hogescholen in de Vlaamse Gemeenschap AMENDEMENTEN. voorgesteld na indiening van het verslag
Stuk 548 (1990-1991) - Nr. 5 VLAAMSERAAD ZITTING 1991-1992 15 OKTOBER 1991 ONTWERP VAN DECREET betreffende de hogescholen in de Vlaamse Gemeenschap EN voorgesteld na indiening van het verslag Artikel 6
Nadere informatieReacties bij/ standpunten over de platformtekst
Reacties bij/ standpunten over de platformtekst De definitieve versie van de platformtekst werd op 27 april 2010 doorgestuurd naar de leden van de werkgroep. De verschillende geledingen kregen de gelegenheid
Nadere informatieMevrouw de voorzitter, Mijnheer de voorzitter, Waarde collega s, Geachte genodigden, Dames en heren
Speech 73 Roger/ Mark DW TOESPRAAK DOOR KRIS PEETERS VLAAMS MINISTER-PRESIDENT EN VLAAMS MINISTER VAN INSTITUTIONELE HERVORMINGEN, HAVENS, LANDBOUW, ZEEVISSERIJ EN PLATTELANDSBELEID EERSTESTEENLEGGING
Nadere informatieHervorming 2020: Blauwdruk voor het hoger onderwijs van de 21 ste eeuw
PERSCONTACT 6 juli 2010 Hervorming 2020: Blauwdruk voor het hoger onderwijs van de 21 ste eeuw Op 8 juli hield het Vlaams Parlement een themadebat over de toekomst van ons hoger onderwijs. De uitkomst
Nadere informatie2014/2015. Koninklijk Conservatorium Antwerpen. specifieke lerarenopleiding muziek, drama, dans
Academiejaar 2014/2015 Koninklijk Conservatorium Antwerpen specifieke lerarenopleiding muziek, drama, dans Koninklijk Conservatorium Antwerpen specifieke lerarenopleiding muziek, drama, dans Wil je na
Nadere informatieBrussel, 10 december _Advies_accreditatieverdrag. Advies. Accreditatieverdrag met Nederland
Brussel, 10 december 2003 111903_Advies_accreditatieverdrag Advies Accreditatieverdrag met Nederland Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding en situering adviesvraag... 3 2. Samenvatting... 4 3. Advies...5 2 1.
Nadere informatieDE VLAAMSE REGERING, Gelet op het advies van de Inspectie van Financiën, gegeven op 8 februari 2008;
Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 11 juni 2004 tot vaststelling van de vorm van de diploma's en de inhoud van het bijhorend diplomasupplement
Nadere informatiebetreffende de integratie van de academische hogeschoolopleidingen in de universiteiten
stuk ingediend op 1655 (2011-2012) Nr. 3 21 juni 2012 (2011-2012) Ontwerp van decreet betreffende de integratie van de academische hogeschoolopleidingen in de universiteiten Amendementen Stukken in het
Nadere informatieCongres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014
Congres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014 Nieuwe ontwikkelingen en impulsen op sociaal, cultureel,
Nadere informatieHet hoger onderwijs verandert
achelor & master Sinds september 2004 is de hele structuur van het hoger onderwijs veranderd. Die nieuwe structuur werd tegelijkertijd ingevoerd in andere Europese landen. Zo sluiten opleidingen in Vlaanderen
Nadere informatieOVERZICHT. Inleiding... 4 Organisatie van het hoger onderwijs in Vlaanderen... 5 Tabel 1: Aantal inschrijvingen in het hoger onderwijs...
HOGER ONDERWIJS IN CIJFERS - BEKNOPT /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// ACADEMIEJAAR 2016-2017 OVERZICHT Inleiding...
Nadere informatieCommissie Hoger Onderwijs Vlaanderen
Commissie Hoger Onderwijs Vlaanderen Oordeel bij de aanvraag tot inrichting van een anderstalige equivalente initiële bachelor- of masteropleiding (Codex Hoger Onderwijs dd. 20 december 2013, deel 2. Structuur
Nadere informatieIndeling hoger onderwijs
achelor & master Sinds enkele jaren is de structuur van het hoger onderwijs in België afgestemd op die van andere Europese landen. Hierdoor kan je makkelijker switchen tussen hogescholen en universiteiten
Nadere informatieINSCHRIJVEN AAN DE HOGESCHOOL
Je wil je inschrijven aan de Hogeschool en je zoekt informatie op het internet. De teksten zijn gebaseerd op de website van de Hogeschool Antwerpen. Voor de correcte info van dit moment: surf naar www.ha.be.
Nadere informatieDhr. Luc Van de Velde Algemeen directeur Erasmushogeschool Brussel
Dhr. Luc Van de Velde Algemeen directeur Erasmushogeschool Brussel Op eigen kracht, dames en heren, zullen de Erasmushogeschool Brussel, de Vrije Universiteit Brussel en de Universitaire Associatie Brussel
Nadere informatieMaandag 26 maart Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR
Maandag 26 maart 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Uitreiking Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Cultuurmanagement i.s.m. Bilsen Fonds - Antwerpen
Nadere informatieUitbreiding studieomvang
Infofiche Uitbreiding studieomvang Om te voldoen aan internationale verwachtingen en de studiedruk te verlagen, werd de mogelijkheid gecreëerd de masteropleidingen in de humane wetenschappen te verlengen
Nadere informatieAcademiejaar 2014/2015. bachelor. ergotherapie. ergotherapie. Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen
Academiejaar 2014/2015 bachelor ergotherapie ergotherapie Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Bachelor ergotherapie ergotherapie Je ideale opleiding kiezen uit het ruime aanbod aan onze hogeschool is
Nadere informatieAdvies over de discussienota hoger kunstonderwijs
ADVIES Raad Hoger Onderwijs 10 juni 2008 RHO/IDR/ADV/008 Advies over de discussienota hoger kunstonderwijs VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, KUNSTLAAN 6 BUS 6, 1210 BRUSSEL www.vlor.be Advies over de discussienota
Nadere informatieBASISONDERWIJS Leerlingen. HOGER ONDERWIJS Studenten. A Hoger beroepsonderwijs. B Hogescholen/universiteiten
HOGER ONDERWIJS Studenten A Hoger beroepsonderwijs 1 cursisten HBO5 verpleegkunde (1) 3 inschrijvingen in de specifieke lerarenopleiding (1) 1 inschrijvingen naar finaliteit (1)(2) go vgo ogo Totaal cursisten
Nadere informatieDe kunstenaar als ondernemer
81 Ondernemerschap De kunstenaar als ondernemer Lucie Huiskens Veel kunstenaars klagen dat het kunstvakonderwijs hen slecht voorbereidt op de beroepspraktijk. Hoe zou een goede voorbereiding eruit moeten
Nadere informatieHERSTRUCTURERING VAN HET HOGER ONDERWIJS IN VLAANDEREN
AANBEVELING 21 HERSTRUCTURERING VAN HET HOGER ONDERWIJS IN VLAANDEREN VOORONTWERP VAN DECREET 13 juni 2002 VRWB-R/AANB-21 13 juni 2002 1/10 INHOUD SITUERING... 3 VASTSTELLINGEN EN AANBEVELINGEN... 5 1.
Nadere informatieEen nieuw financieringssysteem voor universiteiten en hogescholen. Standpunt en voorstel van de Associatie K.U.Leuven
5 oktober 2005 vzw Associatie K.U.Leuven Schapenstraat 34, B-3000 Leuven Een nieuw financieringssysteem voor universiteiten en hogescholen. Standpunt en voorstel van de Associatie K.U.Leuven 1. Situering
Nadere informatieDOORSTUDEREN NA HET HBO
DOORSTUDEREN NA HET HBO Met welke financiële gevolgen moet je rekening houden? Informatie van het Avans Studentendecanaat Stand van zaken 2015-2016 Kenmerk: 14 september 2015 Studeren na het HBO: onderwerpen
Nadere informatieCommissie Hoger Onderwijs Vlaanderen
Commissie Hoger Onderwijs Vlaanderen Oordeel bij de aanvraag tot inrichting van een anderstalige equivalente initiële bachelor- of masteropleiding (Codex Hoger Onderwijs dd. 20 december 2013, deel 2. Structuur
Nadere informatieHouding van docenten tegenover fusies van hogescholen in Vlaanderen en hun gevolgen. Jef C. Verhoeven Centrum voor Onderwijssociologie KU Leuven
Houding van docenten tegenover fusies van hogescholen in Vlaanderen en hun gevolgen Jef C. Verhoeven Centrum voor Onderwijssociologie KU Leuven Geert Devos Vlerick Leuven Gent Management School 14 mei
Nadere informatieStuderen na het HBO. stand van zaken 2014-2015. Informatie van het Avans Studentendecanaat
Studeren na het HBO stand van zaken 2014-2015 Informatie van het Avans Studentendecanaat 1 Studeren na het HBO: onderwerpen 1. Wat moet je weten over het collegegeld als je kiest voor een nieuwe bachelor
Nadere informatieWat zijn de gelijkenissen en verschillen in de situatie in Vlaanderen in vergelijking met de internationale context?
Minicolloquium Hoger Kunstonderwijs Kunstenveld 05/06/2007 Raad voor Cultuur i.s.m. Raad voor de Kunsten ronde Waarom is het nodig om informatie te verspreiden? Waar komt deze informatie vandaan? Wat is
Nadere informatieStuderen na het HBO. stand van zaken 2013-2014. Informatie van het Avans Studentendecanaat
Studeren na het HBO stand van zaken 2013-2014 Informatie van het Avans Studentendecanaat 1 Studeren na het HBO: onderwerpen 1. Wat moet je weten over het collegegeld als je kiest voor een nieuwe bachelor
Nadere informatieEQF Level 5 in Vlaanderen. dr. ir. Toon Martens, algemeen directeur University College Leuven-Limburg Voorzitter HBO5-platform Vlaanderen
EQF Level 5 in Vlaanderen dr. ir. Toon Martens, algemeen directeur University College Leuven-Limburg Voorzitter HBO5-platform Vlaanderen Wettelijk kader EQF level 5=HBO5 2009: Besluit Vlaamse kwalificatiestructuur
Nadere informatiemet de Jon Sneyers 20 februari 2008 Info- en discussieavond, Universiteit Antwerpen Dept. Computerwetenschappen K.U.Leuven
Problemen met de statuten van doctoraatsbursalen Jon Sneyers Dept. Computerwetenschappen K.U.Leuven 20 februari 2008 Info- en discussieavond, Universiteit Antwerpen De kenniseconomie : veel blabla De kenniseconomie
Nadere informatieVlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.2 - November 2008-147-
Vlaams Parlement Vragen en Antwoorden Nr.2 November 2008 47 VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN FRANK VANDENBROUCKE VICEMINISTERPRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ONDERWIJS
Nadere informatieVersie 03/10/2016 em ( zorg )
Versie 03/10/2016 em ( zorg ) Schoolwerkplan Onderwijsstraat 2 1500 Halle Gemeenveldstraat 34 1652 Beersel (Alsemberg) (filiaal lagere graad, gelegen naast CC De Meent) Wie zijn wij? Onze academie is op
Nadere informatieRITCS SCHOOL OF ARTS TOELATINGSPROEVEN 2018 PROFESSIONELE BACHELOR AUDIOVISUELE KUNSTEN
RITCS SCHOOL OF ARTS TOELATINGSPROEVEN 2018 PROFESSIONELE BACHELOR Foto: Airbox door Annika Wallis RITCS School of Arts Campus Dansaert Antoine Dansaertstraat 70 1000 Brussel + 32 2 507 14 11 TOELATINGSPROEVEN
Nadere informatieKrachtlijnen voor een nieuwe organisatie opvang en vrijetijd van kinderen. Ronde van Vlaanderen 2016
Krachtlijnen voor een nieuwe organisatie opvang en vrijetijd van kinderen Ronde van Vlaanderen 2016 2 - VVSG - Ronde van Vlaanderen maart 2016 Inhoud Op Vlaamse regering (18 december 2015) goedgekeurde
Nadere informatie3 academische bachelor- en masteropleidingen. 3 instellingen in de Associatie K.U.Leuven. in de Beeldende Kunsten
studiegebied studiegebied O P L E I D I N G E N I N A S S O C I A T I E K. U. L. 3 instellingen in de Associatie K.U.Leuven 3 academische bachelor- en masteropleidingen Sint-Lucas Beeldende Kunst Gent
Nadere informatieAdvies over de decreetwijziging betreffende de Regionale Technologische Centra (RTC)
ALGEMENE RAAD 25 november 2010 AR-AR-KST-ADV-005 Advies over de decreetwijziging betreffende de Regionale Technologische Centra (RTC) Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel T +32 2 219
Nadere informatieMaatschappelijke beleidsnota. over de hervorming van het hoger onderwijs in Vlaanderen
stuk ingediend op 591 (2009-2010) Nr. 1 Bijlagen 25 juni 2010 (2009-2010) Maatschappelijke beleidsnota over de hervorming van het hoger onderwijs in Vlaanderen Bijlagen Verslagen over hoorzittingen Stukken
Nadere informatieDe toekomst van de academische hogeschoolopleidingen in het Vlaamse hogeronderwijslandschap Synthesenota op vraag van de Vlaamse Regering
De toekomst van de academische hogeschoolopleidingen in het Vlaamse hogeronderwijslandschap Synthesenota op vraag van de Vlaamse Regering Dirk Van Damme 1 15 januari 2010 1. Inleiding a) Situering Op 18
Nadere informatieRAAD VAN STATE afdeling Wetgeving
RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving advies 60.262/1 van 16 november 2016 over een ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van artikel 3 van het besluit van de Vlaamse Regering van 29 mei
Nadere informatieVraag nr. 731 van 25 juli 2013 van FIENTJE MOERMAN
VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 731 van 25 juli 2013 van FIENTJE MOERMAN Hoger Onderwijs - Taaltesten taalvakdocenten
Nadere informatieOnderwijsvisitaties van de eerste academiserende opleidingen van de hogescholen afgerond
PERSBERICHT Onderwijsvisitaties van de eerste academiserende opleidingen van de hogescholen afgerond maandag 7 december 2009 van 14.00 tot 17.00 uur, Brussel Paleis der Schone Kunsten Volgens het structuurdecreet
Nadere informatiestudenten die gekozen hebben voor een studie aan deze Universiteit.
Dames en heren, Graag heet ik u van harte welkom bij de opening van het Academisch Jaar 2013/2014. Met uw aanwezigheid vandaag geeft u nog eens blijk van uw bijzondere verbondenheid aan deze Universiteit,
Nadere informatieHieronder volgen relevante gegevens van de enquête gevoerd door het Crowdfundingplatform CATARSE.ME begin 2014.
Hieronder volgen relevante gegevens van de enquête gevoerd door het Crowdfundingplatform CATARSE.ME begin 2014. Inhoud 1. Profiel deelnemend publiek 2. De enquête a. Donateurs: hun voorkeur om een project
Nadere informatieReglement inzake persoonlijke vergoedingen in het kader van wetenschappelijke of maatschappelijke dienstverlening
Reglement inzake persoonlijke vergoedingen in het kader van wetenschappelijke of maatschappelijke dienstverlening Memorie van toelichting Onderhavig reglement komt tot stand ter uitvoering van de beslissing
Nadere informatieRapport alumni-enquête 2016 Vrije Universiteit Brussel
Rapport alumni-enquête 2016 Vrije Universiteit Brussel 1 Inleiding Naar aanleiding van het nieuwe kwaliteitszorgsysteem dat werd ingevoerd bij de opschorting van de opleidingsvisitaties, werd beslist om
Nadere informatieH O G E R O N D E R W I J S in beeld
2008-2009 H O G E R O N D E R W I J S in beeld S T U D E N T E N HOGESCHOLENONDERWIJS aantal inschrijvingen (bachelor- en masteropleidingen, en basisopleidingen en initiële lerarenopleidingen (afbouw))
Nadere informatieDE UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK
DE UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK Je studeert aan de universiteit en wil je inschrijven in de bibliotheek. Eerst ga je informatie zoeken op de website van de bibliotheek. Wat moet je doen? 1. Lees de vragen
Nadere informatieADVIES. Raad Hoger Onderwijs. 29 januari 2009 RHO/IDR/ADV/002
ADVIES Raad Hoger Onderwijs 29 januari 2009 RHO/IDR/ADV/002 Advies over het voorontwerp van decreet houdende de toekenning van subsidies voor de uitbouw, de coördinatie en de promotie van het sportaanbod
Nadere informatieBuitengewoon onderwijs - Bijkomende of gespecialiseerde opleidingen voor leerkrachten
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 163 van KATHLEEN HELSEN datum: 21 januari 2016 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Buitengewoon onderwijs - Bijkomende
Nadere informatieHet doctoraat in de kunsten aan de Associatie Universiteit Gent
Het doctoraat in de kunsten aan de Associatie Universiteit Gent een uitgave van Hogeschool Gent Departementen Conservatorium & Koninklijke Academie voor Schone Kunsten / KASK Universiteit Gent Faculteit
Nadere informatieADVIES 133 PROGRAMMADECRETEN 2009 2010
ADVIES 133 PROGRAMMADECRETEN 2009 2010 12 november 2009 ADVIES 133 PROGRAMMADECRETEN 2009 2010 12 november 2009 Inhoud SITUERING... 3 OVERZICHT VAN DE VOOR DE VRWB RELEVANTE ARTIKELS... 3 Derde aanpassing
Nadere informatieDoelstellingen Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning.
Ontwerp van accreditatierapport en -besluit met een positieve beoordeling van de accreditatieaanvraag voor de opleiding Master of Science in de architectuur (master) van de Universiteit Antwerpen (na tijdelijke
Nadere informatieOmvorming naar de masteropleidingen
Omvorming naar de masteropleidingen Data van indiening van de ingevulde formulieren: Dit beperkt formulier op 4 oktober 2002 Uitgebreider formulier (met o.m. de doelstellingen en eindtermen) uiterlijk
Nadere informatieVLAAMS PARLEMENT HANDELINGEN COMMISSIEVERGADERING COMMISSIE VOOR ONDERWIJS, VORMING EN WETENSCHAPSBELEID
C158 OND20 VLAAMS PARLEMENT Zitting 2000-2001 19 april 2001 HANDELINGEN COMMISSIEVERGADERING COMMISSIE VOOR ONDERWIJS, VORMING EN WETENSCHAPSBELEID Vraag om uitleg van de heer Dirk De Cock tot mevrouw
Nadere informatieNota : De toekomst van de academische opleidingen. Standpunt van de Universiteit Gent. 1. Situering. 1.1. De academisering.
Nota : De toekomst van de academische opleidingen. Standpunt van de Universiteit Gent 1. Situering 1.1. De academisering. Door het decreet betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen
Nadere informatieGemiddelde mening over de inspraak in de medezeggenschapsorganen
DEVOS,., VERHOEVEN, J. C. Inspraak, communicatie en overleg. Departement Onderwijs. Vlaamse Onderwijsindicatoren in internationaal perspectief. Editie 2000. Brussel Ministerie van de Vlaamse emeenschap,
Nadere informatieEvaluatie National Contact Point-werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma
Evaluatie National Contact Point-werking van het Vlaams Contactpunt Kaderprogramma Departement Economie, Wetenschap en Innovatie Afdeling Strategie en Coördinatie Koning Albert II-laan 35 bus 10 1030 Brussel
Nadere informatieEm. prof. dr. Rudi Verheyen. 1. Voorgeschiedenis 2
Overzicht van verschillende ontwikkelingen in de werking en structuur van het Hoger Onderwijs in Vlaanderen en voorstellen voor de toekomstige structuur. Inhoud Em. prof. dr. Rudi Verheyen 1. Voorgeschiedenis
Nadere informatieDe Universiteit Antwerpen wenst een positief en geïntegreerd personeelsbeleid te voeren. Dit personeelsbeleid is gericht op de ontwikkeling en de
De Universiteit Antwerpen wenst een positief en geïntegreerd personeelsbeleid te voeren. Dit personeelsbeleid is gericht op de ontwikkeling en de groei van alle medewerkers van de Universiteit Antwerpen,
Nadere informatieREGLEMENT MET BETREKKING TOT HET BEHALEN VAN DE ACADEMISCHE GRAAD VAN DOCTOR AAN DE UNIVERSITEIT HASSELT/TRANSNATIONALE UNIVERSITEIT LIMBURG
REGLEMENT MET BETREKKING TOT HET BEHALEN VAN DE ACADEMISCHE GRAAD VAN DOCTOR AAN DE UNIVERSITEIT HASSELT/TRANSNATIONALE UNIVERSITEIT LIMBURG Goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 12 december 2006 en
Nadere informatieBreek taboe omtrent kansarme
ITINERA INSTITUTE FLASH Breek taboe omtrent kansarme versus kansrijke diploma s 03 07 2013 MENSEN WELVAART BESCHERMING De Europese leiders hebben een actieplan tegen jeugdwerkloosheid aangekondigd. Uiteraard
Nadere informatieHuisstijl voor de schools of arts van AP
Huisstijl voor de schools of arts van AP 1 Positionering Het Koninklijk Conservatorium Antwerpen (KCA) en de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen (KASKA) vormen elk een School of Arts binnen
Nadere informatieBeweging in Onderwijs, Onderwijs in Beweging
1 Beweging in Onderwijs, Onderwijs in Beweging Koen Pelleriaux, kabinetschef minister van Onderwijs Mijnheer de voorzitter, Mijnheer de algemeen directeur, Beste studenten, Dames en heren, halverwege We
Nadere informatieDOELSTELLING VOOR ONDERZOEK EN ONTWIKKELING
COMMENTAAR 10 Kleurrijk Vlaanderen - 21 doelstellingen voor de 21 ste eeuw DOELSTELLING VOOR ONDERZOEK EN ONTWIKKELING 24 januari 2002 VRWB-R/COM-10 24 januari 2002 1/5 VRWB-R/COM-10 24 januari 2002 2/5
Nadere informatieSpecifieke lerarenopleiding economie
Specifieke lerarenopleiding economie Leuven Brussel Antwerpen Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject
Nadere informatieVeel gestelde vragen - Studenten
Tegemoetkoming Studiekosten Onderwijsmasters PO Veel gestelde vragen - Studenten Vraag Aanmelding en voorwaarden 1 Wanneer moet ik zijn afgestudeerd aan de pabo om in aanmerking te komen voor de regeling?
Nadere informatiePlatformtekst over het toekomstige hogeronderwijslandschap in Vlaanderen
Platformtekst over het toekomstige hogeronderwijslandschap in Vlaanderen Tekst van de werkgroep maatschappelijk debat aan de heer Pascal Smet, Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel
Nadere informatieLeerkrediet. Infofiche 1. WAT VOORAF GING
Infofiche Leerkrediet Het leerkrediet is een systeem om studievoortgang van een student te meten. De student wordt op deze manier medeverantwoordelijk want als zijn rugzakje leeg is, mag een instelling
Nadere informatie5071 VX Udenhout. 2012-2013 Luca, Sint-Lukas Brussel Master Vrije Kunsten Tentoonstellinganalyse, Suzanne van de Ven
Curriculum Vitae Persoonsgegevens Naam: Woonplaats: Correspondentieadres: Telefoonnummer: Email- adres: Geboortedatum: Geboorteplaats: Nationaliteit: Sam van Gils Udenhout De Wouwerd 16 5071 VX Udenhout
Nadere informatieStandpunt van de VLIR betreffende de visitatie van het onderwijs aan de universitaire instellingen in Vlaanderen
Standpunt van de VLIR betreffende de visitatie van het onderwijs aan de universitaire instellingen in Vlaanderen Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België Yvette Michotte 27 februari 2016 10-3-2016
Nadere informatieKwaliteitszorg en accreditatie
Infofiche Kwaliteitszorg en accreditatie Om kwaliteitsvol onderwijs te garanderen, worden opleidingen en instellingen beoordeeld. Enerzijds is er interne kwaliteitszorg die binnen de hogeschool of universiteit
Nadere informatieInterview Han van der Maas
Interview Han van der Maas Voor mij is programmeren een essentiële tool, zoals hamer en spijkers voor een timmerman 272 Interview Hoe ben je zelf geïnteresseerd geraakt in programmeren? Pas op de universiteit,
Nadere informatieEindrapport 2014. HAS Den Bosch. Nummer 14 van de SustainaBul 2014. met 93 punten. Conclusie:
Eindrapport 2014 HAS Den Bosch Nummer 14 van de SustainaBul 2014 met 93 punten Conclusie: - VRAAG MAX. PUNTEN BEOORDELING TOELICHTING Onderwijs 1. 5 4 Prima. Wel definitie, maar is te breed. Geen definitie/visie
Nadere informatieStudie naar Innovatiegerichtheid en arbeidsmarktpositie van IWT doctorandi
agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie 83 November 2014 Studie naar Innovatiegerichtheid en arbeidsmarktpositie van IWT doctorandi Sarah Botterman (GFK Belgium) Colofon Wilt u meer weten
Nadere informatie1.4. Studentennummer: de persoonlijke studentencode vermeld in de databank van de instelling.
Bijlage 1 bij het besluit van de Vlaamse Regering van.../.../... tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 12 december 2014 tot vaststelling van de vorm van het hogeronderwijsdiploma en
Nadere informatieDossier Rechtstreekse subsidies aan beeldende kunstenaars
Dossier Rechtstreekse subsidies aan beeldende kunstenaars Al jaren ijvert NICC voor meer rechtstreekse subsidies aan beeldende kunstenaars. Het verheugde ons dan ook dat minister van Cultuur Bert Anciaux
Nadere informatieINSCHRIJVEN VOOR DE TAALTEST
INSCHRIJVEN VOOR DE TAALTEST Wil je in België studeren aan een hogeschool of aan een universiteit? Als je je diploma secundair onderwijs niet in het Nederlands gehaald hebt, moet je een taaltest afleggen.
Nadere informatieNOTA AAN DE VLAAMSE REGERING
DE VLAAMSE MINISTER VAN Werk, Economie, Innovatie en Sport NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van decreet houdende wijziging van diverse decreten met betrekking tot het economisch-, wetenschaps-
Nadere informatieCrash course ONDERWIJS
Crash course ONDERWIJS Studentenraad KU Leuven Wat schaft de pot? Flexibilisering & rationalisering Studievoortgangsbewaking Herindeling academiejaar Oriëntering Kwaliteitszorg Besparingen hoger onderwijs
Nadere informatieHoger onderwijs. Hogescholen moeten hun positie verstevigen. Verschillen en overeenkomsten tussen Vlaanderen en Nederland
Hoewel er vandaag behoorlijk wat samenwerking bestaat, zal het in de toekomst van belang zijn dat hogescholen in Vlaanderen en Nederland elkaar nog beter leren kennen, schrijft Johan Veeckman. Hogescholen
Nadere informatieEEN INSPIRERENDE LERAAR IS BREED GEORIËNTEERD
Dans Muziek Drama Een kunstenaarscarrière en een onderwijsopdracht gaan hand in hand. De Specifieke lerarenopleidingen Dans, Drama en Muziek betekenen meer dan alleen een pedagogisch diploma. Je leert
Nadere informatie