Leerlijn erfgoededucatie Hengelo. Docentenhandleiding groep 1 t/m 4
|
|
- Simona Geerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Leerlijn erfgoededucatie Hengelo Docentenhandleiding groep 1 t/m 4
2 Inleiding Deze lessen voor groep 1 t/m 4 zijn onderdeel van de leerlijn erfgoededucatie Hengelo. De leerlijn erfgoededucatie Hengelo maakt de geschiedenis van Hengelo zichtbaar. Leerlingen komen op deze manier in aanraking met authentiek erfgoed in hun eigen omgeving. Voor ieder leerjaar is een uniek onderwerp geselecteerd. Het zijn de erfgoedonderwerpen die bepalend zijn voor Hengelo en waarmee leerlingen leren over de cultuurhistorische waarden in hun eigen omgeving. De onderwerpen zijn gerelateerd aan de collectie, plekken, personen of gebeurtenissen in Hengelo. Kennis over en het beleven van het erfgoed in Hengelo staat centraal. Het gaat om een systematische overdracht van kennis, vaardigheden en attituden met betrekking tot het erfgoed dat optimaal is afgestemd op de inhoud en de praktijk van het onderwijs. De leerlijn bestaat uit kant-en-klare lessen. De lessen zijn praktisch, volgens onderwijskundige principes opgezet en zorgen voor een volwaardig leerproces. De lessen voor groep 1 t/m 4 zijn net als de lessen voor groep 5 t/m 8 opgezet vanuit het Theoretisch kader voor erfgoededucatie: het activeren van voorkennis, het beleven van het erfgoed en reflecteren op dat wat geleerd en beleefd is. De opzet van de lessen voor 1 t/m 4 is echter aangepast aan de leeftijd en het kennisniveau van leerlingen uit de onderbouw. De nadruk ligt daarom op het beleven van het erfgoed in de klas of in de directe omgeving van de school en minder op kennisoverdracht. Uiteraard bent u vrij om de lessen aan te vullen en uit te voeren op de manier waarop u dat wenst. Ook kunt u de benodigde tijd zelf bepalen en afstemmen op het niveau van uw leerlingen. In deze handleiding vindt u: - Lessen voor groep 1 en 2: Weven en Proaten en zingen in het Twents. - Lessen voor groep 3 en 4: Zout in Hengelo en Kunst uit Hengelo.
3 Weven Lessen voor groep 1-2 Deze lessen zijn onderdeel van de Leerlijn Erfgoededucatie Hengelo. Leerdoelen De leerling leert: wat weven is. dat (textiel)stoffen zijn geweven. zelf te weven. dat in Hengelo grote weverijen en katoenfabrieken hebben gestaan. Aansluiting bij het leerplan: De lessen over Weven sluiten aan bij de kerndoelen van het leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld. In dit leergebied oriënteren leerlingen zich onder andere op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 2. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Download bij deze lessen de achtergrondinformatie De industrieën van de website Hierin vindt u een stukje tekst over de Koninklijke Weefgoederenfabriek C.T. Stork en co en de Koninklijke Nederlandse Katoen Spinnerij. De industrieën komt uit Hengelo (O.) van gehucht tot, een uitgave van Bureau voorlichting gemeente Hengelo, Hierin leest u meer over de industrieën in Hengelo.
4 Les 1: Wat is weven? (voorkennis activeren) Tijd: 25 minuten Benodigdheden: verschillende soorten lapjes stof. Introduceer het woord weven. Stel de volgende vragen: - Wat betekent weven? - Met welke letter begint dit woord? - Wat is de laatste letter? - Wat rijmt op weven? - Maak een aantal zinnen met daarin het woord weven. Laat de leerlingen in hun handen klappen als ze het woord weven horen. Deel de lapjes stof uit. Vraag de leerlingen te vertellen over hun eigen lapje stof: - Welke kleur heeft het? - Is het zacht? Is het hard? - Welke figuren/patronen staan erop? Vertel wat een lapje stof met weven heeft te maken. Alle (textiel)stoffen zijn geweven. Rafel de randjes van het lapje stof af om dit te laten zien. Laat de leerlingen ook naar hun eigen kleren kijken. Ook die kleding is geweven. Les 2: Zelf weven (erfgoed beleven) Tijd: 30 minuten Benodigdheden: materialen voor het maken van weefgetouwtjes (plankjes, liniaal en potlood, hamers, spijkers, wol en platte naalden). Ga zelf weven met uw leerlingen. Kijk op de volgende website voor een korte, leuke en doeltreffende instructie: - Vraag eventueel of kinderen uit groep 8 de weefplankjes willen maken tijdens een les handvaardigheid. - Met papieren stroken kunt u ook weven. - Tip: maak van alle weeflapjes een lapjesdeken voor in de poppenhoek. Goed te gebruiken in de volgende les over Kroamschuddn en Weegeleedjes.
5 Les 3: Weverijen in Hengelo (reflecteren) Tijd: 30 minuten Benodigdheden: foto s, constructiematerialen uit de bouwhoek en verschillende lapjes stof uit les 1. - Vertel dat in Hengelo grote fabrieken hebben gestaan voor het weven van stoffen. Laat de foto s zien. Stel een aantal vragen: Wat zie je? Wat doen de mensen op de foto s? Zijn het oude of nieuwe foto s? Laat de leerlingen zelf een eigen weeffabriek bouwen met constructiematerialen uit de bouwhoek. Gebruik de lapjes stof uit les 1. Vraag wat de leerlingen hebben geleerd. Suggesties voor uitbreiding van de lessen: - Kleurplaat met (weef)patronen. Koninklijke Weefgoederen Fabriek Weverijkantoor. Op de voorgrond de geweven lappen (bonte) stof. Hoofdzakelijk voor uitvoer naar Nederlands-Indië. Het kaarden van garen in de Koninklijke Nederlandse Katoen Spinnerij (ca. 1955).
6 Proaten en zingen in het Twents Lessen voor groep 1-2 Deze lessen zijn onderdeel van de Leerlijn Erfgoededucatie Hengelo. Leerdoelen De leerling leert: over het begrip taal. dat er streektalen zijn en dat er in deze streek ook Twents wordt gesproken. over een Twents gebruik: Kroamschuddn. een Twents Weegeleedje. Aansluiting bij het leerplan: De lessen over Proaten en zingen in het Twents sluiten aan bij de kerndoelen Nederlands en van het leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld. In dit leergebied oriënteren leerlingen zich onder andere op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren beelden, taal, muziek,spel en beweging gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 2. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed.
7 Les 1: Kringgesprek over taal en streektaal (voorkennis activeren) Tijd: 25 minuten Benodigdheden: Jipke en Jannöaken verhaaltje Begin met een stukje fantasietaal. Stel de volgende vragen: - Wat voor taal zou dit zijn? - Waarom is er taal? - Taal is om elkaar te verstaan en te begrijpen. Kun je ook zonder woorden elkaar begrijpen? - Wat voor taal (talen) spreek jij? Ken je ook woorden uit andere talen? Bespreek het volgende: in Nederland spreken we Nederlands. Toch praten we niet overal hetzelfde. In het noorden praten de mensen weer anders dan in het zuiden in het westen of in het oosten. Wij wonen in het oosten van Nederland. In de provincie Overijssel, in de streek Twente. In Twente wordt ook Twents gesproken. Wie kent Twentse woorden? - Verzamel Twentse woorden die leerlingen kennen. Lees een verhaaltje van Jipke en Jannöaken voor. Of een ander verhaal dat geschikt is voor kleuters in het Twents. - Waar ging dit verhaaltje over? Welke woorden kende je niet? Wat zouden ze betekenen?
8 Les 2: Kroamschuddn en Weegeleedjes (erfgoed beleven) Tijd: 30 minuten Benodigdheden: tekst wiegeliedje, spullen uit de poppenhoek, eventueel een Krentewegge. Zet in de kring een wieg / bedje met daarin een pop. Vertel dat we gaan Kroamschuddn. Stel de volgende vragen: - Wie weet wat Kroamschuddn is? - Wie is er wel eens gaan Kroamschuddn? Bij wie was dat? Hoe vond je dat? Wat doe je dan? - Leg uit dat bij Kroamschuddn een Krentewegge hoort. Wie heeft er wel eens een Krentewegge op? In Twente was het de gewoonte dat de buurt, bij de geboorte van een eerste kind, een Krentewegge aanbood. Het was een blijk van naoberschap (gemeenschapszin). Het lange brood werd bij de bakker opgehaald en met een ladder naar het kraambed gebracht. Daar toonde de vader zijn kleine wich de buurt. Zo werd het kindje feestelijk in de gemeenschap opgenomen. Daarna ging iedereen gezellig mee naar binnen om te eten en te drinken. Leer de leerlingen een Twents Weegeleedje. Vroeger lagen baby s vaak in een schommelwiegje, vandaar de term: wiegeliedjes. Bijvoorbeeld Slaop Kindjen slaop: Slaop Kindjen slaop daor boeten geet n schaop n schaop met witte veutjes dat drinkt de melk zo zeutjes slaop kindje slaop daor boeten geet n schaop Slaop kindjen slaop dien vaar den hodt de schaop dien moor dee hodt de bonte koo kindjen doo dien eigkes too slaop kindjen slaop dien vaar dien hodt de schaop Speel een toneelstukje Kroamschuddn. Verdeel de rollen. Wie is de moeder? Wie is de vader? Wie zijn broertjes en zusjes? Wie komt op bezoek? Deel eventueel Krentewegge uit.
9 Les 3: Noaberschap in de klas (reflecteren) Tijd: 30 minuten Organiseer een Twents half uurtje aan het eind van de middag. Nodig ook de ouders, opa s en oma s uit in de klas. De leerlingen spelen hun toneelstukjes Kroamschuddn, zingen het Weegeleedje en delen Krentewegge uit. Vraag de gasten in de klas om zelf iets te vertellen over Kroamschuddn. Tot slot: vraag de leerlingen wat ze hebben geleerd. Suggesties voor uitbreiding van de lessen, ook voor hogere groepen: Twents volkslied instuderen. Lied van Herman Finkers voor Amusing Bands die in het Twents zingen: Krang (Gluut 2002) en André Manuel, etc. Maak zelf een lied in het Twents!
10 Zout in Hengelo Lessen voor groep 3-4 Deze lessen zijn onderdeel van de Leerlijn Erfgoededucatie Hengelo. Leerdoelen De leerling leert: dat zout uit de grond wordt gewonnen. over het ontstaan van de zoutindustrie in het gebied Hengelo, Boekelo en Delden. tastbare sporen van de zoutwinning rondom Hengelo te herkennen. Aansluiting bij het leerplan: De lessen over Zout uit Hengelo sluiten aan bij de kerndoelen van het leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld. In dit leergebied oriënteren leerlingen zich onder andere op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen, zoals aanwezig in ons cultureel erfgoed, en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 2. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Onderwerpen in de methodes aardrijkskunde en geschiedenis waar deze lessen bij aansluiten: klimaat en landschap; waterbeheer (waterschap), hoog en laag land, strijd tegen het water. Download bij deze lessen de achtergrondinformatie De industrieën van de website: Hierin vindt u een stukje tekst over AKZO Zout Chemie. De industrieën komt uit Hengelo (O.) van gehucht tot, een uitgave van Bureau voorlichting gemeente Hengelo, Hierin leest u meer over de industrieën in Hengelo.
11 Les 1: Een zoute geschiedenis (introductieles) Tijd: 45 minuten Benodigdheden: schaaltjes met smaakstoffen, blinddoek. Doe een proef met verschillende smaakstoffen in schaaltjes: zout, suiker, peper, kaneel, kerrie. Laat de leerlingen (of een aantal leerlingen) geblinddoekt proeven van de schaaltjes met een lepeltje. Bespreek de volgende vragen: - Welke smaken heb je geproefd? - Waarvoor gebruiken we deze smaakstoffen? Waarvoor gebruiken we zout? Vertel op basis van onderstaande informatie het verhaal over de Baron van Twickel die per ongeluk zout boorde en zo eigenlijk het begin van de zoutindustrie rond Hengelo inluidde. De eerste keer dat er zout werd ontdekt in Nederland was in 1886 in Delden. Baron van Heeckeren van Wassenaer op Kasteel Twickel in Delden ging naar schoner drinkwater boren in de grond. Het water, dat naar boven kwam, was niet te drinken: het was veel te zout. Zo werd ontdekt, dat er zout zat in de Twentse grond! Tot dan kwam het zout vooral uit Duitsland, maar door de Eerste Wereldoorlog werd dat te moeilijk en te duur en dus besloot men om zelf in Nederland zout te winnen. Een Zaanse zoutzieder herinnerde zich dat er in het oosten van ons land in 1886 zout in de bodem was gevonden. Zo werd direct na de Eerste Wereldoorlog, in 1918, in Boekelo de Zoutindustrie opgericht. Voor het vervoer van zout lag er al een spoorlijn bij Hengelo. Maar toen vóór de Tweede Wereldoorlog het Twentekanaal klaar was, werd er een zoutfabriek in Hengelo gebouwd. Nu kon het zout niet alleen per trein maar ook per schip worden vervoerd. In en rond Hengelo zijn de klassieke boortorens nog wel te zien, maar ze zijn niet meer in gebruik, het zijn nu voorbeelden van industriële monumenten. Tegenwoordig gebeurt de zoutwinning met de zouthuisjes, die overal in het landschap rond Hengelo te zien zijn. De methode om zout uit de grond te halen is echter nauwelijks veranderd. Er worden in de grond buizen aangebracht die door de tussenliggende lagen steken en uitkomen in de zoutlaag. Door deze kilometers lange buizen wordt lauw water gepompt. Het zout lost in het lauwe water op en het ontstane pekelwater wordt door de buizen naar boven gepompt en naar de fabriek gevoerd, waar het water in kookketels wordt verdampt. Het zout blijft over maar moet nog gedroogd worden in een centrifuge. De zoutfabriek in Hengelo bestaat nog steeds en staat aan het Twentekanaal. Het adres van de zoutfabriek is grappig genoeg (maar waarschijnlijk niet toevallig) de boortorenweg in Hengelo.
12 Zout komt dus uit de grond rondom Hengelo. Bespreek met de leerlingen de vraag: Hoe kun je zout uit de grond halen? Hoe wordt zout gewonnen? Laat de foto s zien van de zoutfabriek in Hengelo en de zoutboortorens en foto s van Akzo Nobel nu. Bespreek daarbij de volgende vragen: - Wat zijn de verschillen tussen de oude boortoren en het nieuwe zouthuisje? - Wat doet de man met de schep? - Wat zou er met die grote berg zout gebeuren? - Waarom ligt de zoutfabriek aan het water? Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie Hengelo, gelegen aan het Twentekanaal. Opname uit Uit de beginjaren van de zoutfabriek: de zoutzieder schept het zout uit de pannen. Nieuwe boortoren van AKZO. Opname ca Opslag van industriezout bij de Koninklijke Nederlandse Zoutindustrie Hengelo.
13 Les 2: Zoutexpeditie (beleven van het erfgoed) Tijd: 60 minuten Benodigdheden: Papier, potloden (voor tekening) en de kijkopdrachten bij de boortoren voor uzelf. Tip: Maak een keuze of deel deze les eventueel op in twee lessen! Oude boortoren Ga naar één van de boortorens die nog te zien zijn in Hengelo. (Bijvoorbeeld: Industriestraat, Twekkelerweg Waarbeek, net buiten Hengelo) Beantwoord met de leerlingen de volgende kijkvragen over de oude boortoren: - Welke vorm heeft de boortoren? Welke kleur? Waarom zou de boortoren deze vorm hebben? - Wordt de boortoren nu ergens anders voor gebruikt? - Kun je er omheen lopen? - Maak een tekening van de boortoren.
14 Les 3: Zo zout hebben we het nog nooit gegeten (reflectieles in de klas) Tijd: 45 minuten Benodigdheden: constructiematerialen voor boortoren, verf, tekenspullen. Terugblik op vorige lessen: Wat heb ik geleerd? Bespreek wat de leerlingen gezien en geleerd hebben over zout en de boortoren. Verzamel met de klas drie dingen die ze nu wel weten die ze eerst niet wisten over zout. Kies een verwerkingsopdracht: Bouw zelf een zoutboortoren met constructiematerialen of met wasknijpers/ ijsstokjes. Laat de leerlingen op basis van hun tekening uit de vorige les zelf een zoutboortoren bouwen. Verf de boortoren ook. Maak een tekening / stripverhaal over de Baron van Twickel. De leerlingen verbeelden het verhaal van de Baron van Twickel die per ongeluk zout in de grond ontdekte toen hij ging boren naar schoner drinkwater.
15 Kunst uit Hengelo Lessen voor groep 3-4 Deze lessen zijn onderdeel van de Leerlijn Erfgoededucatie Hengelo. Leerdoelen De leerling leert: wat een schilder is en wat schilderkunst inhoudt. dat Theo Wolvecamp en Eef de Weerd beroemde schilders uit Hengelo waren. waar de schilderijen van deze twee schilders nog te zien zijn. Aansluiting bij het leerplan: De lessen over Kunst uit Hengelo sluiten aan bij de kerndoelen van het leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld. In dit leergebied oriënteren leerlingen zich onder andere op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. Kerndoelen: 1. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen, zoals aanwezig in ons cultureel erfgoed, en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 2. De leerlingen leren beelden, taal, muziek,spel en beweging gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. 3. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 4. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed.
16 Les 1: Beroemde schilders uit Hengelo (introductieles) Tijd: 60 minuten Benodigdheden: internet om via google afbeeldingen van schilderijen te bekijken. Start de les met een leergesprek over het begrip: Wat is een schilder? Wat is een kunstschilder? Welke kunstschilders kennen de kinderen? Vertel dat er beroemde kunstschilders uit Hengelo komen: Theo Wolvecamp en Eef de Weerd. Vertel in uw eigen woorden iets over deze schilders. Gebruik de volgende wist-je-datjes. Wist je dat: - Theo Wolvecamp een wereldbekende schilder was en dat hij uit Hengelo kwam? - hij in 1925 in Hengelo is geboren? - hij na de tweede wereldoorlog in Amsterdam ging wonen om te schilderen? Hij was toen 22 jaar oud. - hij samen met andere bekende schilders zoals Karel Appel, Constant en Corneille een kunstgroep oprichtte met andere schilders uit de wereld? Dit was de CoBrA groep. Hij werkte toen in Parijs. - deze groep zo heette omdat dit de plaatsnamen waren waar de schilders vandaan kwamen: Copenhagen (Denemarken), Brussel (België) en Amsterdam. - deze groep kunstenaars wilden experimenteren met kunst? Dat betekent dat ze op andere en nieuwe manieren wilden schilderen dan ze op school hadden geleerd. - Theo Wolvecamp weer terugkeerde naar Hengelo omdat hij de natuur van Twente miste in Amsterdam. - niet alle schilderijen van Theo bewaard zijn gebleven? Hij was soms zo ontevreden over het schilderij dat hij het kapot maakte. - Theo Wolvecamp zelf de schilderijen bewonderde van: Kandinsky, Picasso en Miro. - er nu een Wolvecamp-prijs is die iedere twee jaar wordt uitgereikt aan kunstenaars? - Theo Wolvecamp heel lang gewoond en gewerkt heeft in het Lambooyhuis in de Langestraat in Hengelo? Dat is nu een kunstcentrum waar kunstenaars samenkomen, schilderijen hangen en muziekoptredens zijn. - de wereldberoemde Cobra-schilder uit Hengelo 67 jaar is geworden. - de schilderijen van Theo over de hele wereld zijn verspreid.
17 Wist je dat: - Eef de Weerd een buurjongen was van Theo Wolvecamp? - zij vrienden waren en samen gingen schilderen als andere jongens gingen voetballen? - hij in 1926 in Zutphen is geboren en is opgegroeid in Hengelo. - hij in het begin van de jaren vijftig in Twente een schilder was die hele nieuwe kunst maakte? - zijn schilderijen nu mooi worden gevonden, maar dat was niet meteen zo, ook in Hengelo niet. Daardoor kon hij niet leven van de schilderkunst. - Eef de Weerd ook in een metaalfabriek in Hengelo heeft gewerkt? Daar moest hij zwaar lichamelijk werk doen. - hij daarna toch weer ging tekenen en schilderen. Hij ging toen ook weer op stap met Theo Wolvecamp: kunst kijken in Nederland en andere landen. - zijn kinderen: Marianne en Pieter de Weerd, heel veel van de schilderijen van hun vader aan het Historisch Museum Hengelo hebben gegeven? - het museum nu in één keer meer dan honderd schilderijen van Eef de Weerd in bezit heeft. Laat via google afbeeldingen zien van deze schilders en hun schilderijen. Bespreek met de leerlingen de waarde van bewaren. - Waarom bewaren we de schilderijen van deze twee schilders? - Hoe bewaar je kunstschilderijen? Hoe bewaar je jouw tekeningen? - Waar kun je deze schilderijen nu nog zien in het echt?
18 Les 2: Bekijk het! (beleven van het erfgoed) Tijd: 60 / 90 minuten Tip: Maak een afspraak met het Historisch Museum Hengelo voor een bezoek. Bezoek aan het Historisch Museum Hengelo In het museum hangt een schilderij van Theo Wolvecamp en Eef de Weerd. Ga met de leerlingen deze schilderijen in het echt bekijken. Bespreek de volgende vragen tijdens het bezoek: - Wat zie je op de schilderijen? - Welke kleuren zie je? - Hoe zijn de schilderijen opgehangen? - Welk gevoel hoort bij de schilderijen? Vrolijk? Verdriet? Boosheid? Een ander gevoel? - Wat zijn de verschillen tussen de schilderijen? - Wat zijn de overeenkomsten? - Waarom zouden juist deze twee schilderijen hier hangen?
19 Les 3: Ben jij de volgende beroemde schilder uit Hengelo? (reflectieles in de klas) Tijd: 60 minuten Benodigdheden: verfspullen, papier, eventueel google voor een afbeelding van een schilderij. Terugblik op vorige lessen: Wat heb ik geleerd? Bespreek wat de leerlingen gezien en geleerd hebben over deze twee beroemde schilders uit Hengelo en de schilderijen die ze hebben gezien. Verzamel met de klas drie wetenswaardigheden die ze nu wel weten en die ze eerst niet wisten. Maak zelf moderne kunst Laat de leerlingen zelf een schilderij maken. Stel vooraf de volgende vragen: - Welke kleuren wil je gebruiken? - Welke vormen gebruik je? - Wat wil je laten zien? - Welk gevoel hoort hierbij? Verdriet? Vrolijk? Boosheid? Een ander gevoel? U kunt ook een schilderij van één van deze twee bekende schilders uit Hengelo laten naschilderen en de leerlingen daar een eigen interpretatie aan laten geven. Bespreek met de leerlingen de schilderijen die ze hebben gemaakt. Wat valt hen op aan de schilderijen? Zit er een nieuwe beroemde schilder uit Hengelo bij? Maak een tentoonstelling van deze zelfgemaakte schilderijen.
Leerlijn erfgoededucatie Hengelo. Lesbladen groep 8
Leerlijn erfgoededucatie Hengelo Lesbladen groep 8 Industrieel erfgoed en herbestemming in Hengelo Naam: School: Groep: Les 1: Fabrieken van vroeger 1. Oude foto s en wist jedat? De volgende foto s zijn
Nadere informatieSTOOM, MACHINES EN ARBEIDERS
ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De
Nadere informatieINHOUD DE TIJDSWINKEL. groep 3-4 HOE MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDEN LEVEN
ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De
Nadere informatieHIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK
COMPLETE DOCENTENINFORMATIE: HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK DE TIJDSWINKEL VOOR GROEP 3-4 HET LEVEN VAN MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDSPERIODEN AAN DE HAND
Nadere informatieDE RODE DRAAD VAN TWENTE
groep ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen.
Nadere informatieGROEP 3/4. Vertelster Annette Kiekebosch
GROEP 3/4 Vertelster Annette Kiekebosch INHOUD Met de leerlijn komen leerlingen van groep 1 t/m 8 in het basisonderwijs structureel in aanraking met het lokale erfgoed en de bijbehorende verhalen, krijgen
Nadere informatieHANDLEIDING. bij de Leerlijn Erfgoededucatie Raalte voor het basisonderwijs. Op zoek naar tastbare sporen van het erfgoed in Raalte
HANDLEIDING bij de Leerlijn Erfgoededucatie Raalte voor het basisonderwijs Op zoek naar tastbare sporen van het erfgoed in Raalte INHOUD Algemeen Erfgoed van Raalte Didactiek Leerdoelen onderbouw Leerdoelen
Nadere informatieLesbrief Door het stof kruipen Op onderzoek naar je eigen school
Lesbrief Door het stof kruipen Op onderzoek naar je eigen school Inhoud: 1. Inleiding 2. Algemene informatie 3. Opbouw van de les 4. Voorbereiding en lestips 1 Door het stof kruipen De gemeente Hoogezand-Sappemeer
Nadere informatieOnder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius. Lesbrief
Onder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius Lesbrief Lesbrief Onder onze voeten U gaat met uw klas een bezoek brengen aan Min40Celsius, aan de hand van deze lesbrief kunt het bezoek (kort) voorbereiden.
Nadere informatieprimair onderwijs groep 4 en 8 samen Mijn verhaal van Brabant docentenhandleiding
primair onderwijs groep 4 en 8 samen Mijn verhaal van Brabant docentenhandleiding Inhoud Een doorlopende leerlijn erfgoededucatie 3 Leerdoelen 6 Voorbereiding op het museumbezoek 7 De museumles Mijn verhaal
Nadere informatieGROEP 5/6. Fresco s in Raalte, Plaskerk
GROEP 5/6 Fresco s in Raalte, Plaskerk INHOUD Met de leerlijn komen leerlingen van groep 1 t/m 8 in het basisonderwijs structureel in aanraking met het lokale erfgoed en de bijbehorende verhalen, krijgen
Nadere informatieLesbrieven voor de basisschool Groep 6 t/m 8. Behorend bij de tentoonstelling. Anton Heyboer DE HAARLEMSE JAREN
Lesbrieven voor de basisschool Groep 6 t/m 8 Behorend bij de tentoonstelling Anton Heyboer DE HAARLEMSE JAREN 23 november 2012-19 mei 2013 Inhoudsopgave 1. Tijdelijke tentoonstelling Anton Heyboer De Haarlemse
Nadere informatieErfgoed- en cultuureducatie 2015 2016 Stadsmuseum Zoetermeer
Erfgoed- en cultuureducatie 2015 2016 Stadsmuseum Zoetermeer WIE ERGENS NAAR TOE WIL, MOET WETEN (ONTDEKKEN) WAAR HIJ VANDAAN KOMT Erfgoededucatie is omgevingsonderwijs: het leren in, van omgeving tot
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven
Nadere informatieOnlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek.
Beste docent, Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek. De leerlingen hebben in het museum onder andere
Nadere informatieLesbrief Op zolder bij oma Aletta
Lesbrief Op zolder bij oma Aletta Inhoud: Inleiding Algemene informatie Opbouw van de les Voorbereiding en lestips Op zolder bij oma Aletta Iedereen heeft wel eens gehoord van Aletta Jacobs, maar weinig
Nadere informatieTuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieDrents Archief. Het meisje met de hoepel. Groep 2 Thema-overzicht
Drents Archief Het meisje met de hoepel Groep 2 Thema-overzicht Thema-overzicht Het meisje met de hoepel Groep 2 Drents Archief Kern van het thema Een beeld vertelt een verhaal. Om het verhaal te kunnen
Nadere informatieEXPRESSIEF SCHILDEREN HET KLEURRIJKE PALET VAN JAWLENSKY. LEES- EN VERTELTEKST s GROEP 4 T/M 6
EXPRESSIEF SCHILDEREN HET KLEURRIJKE PALET VAN JAWLENSKY LEES- EN VERTELTEKST s GROEP 4 T/M 6 VOOR DE LEERKRACHT Karl Schmidt-Rottluff (1884-1976) Vrouwen in het groen, 1914 MUSEUMLESBESCHRIJVING Feestelijk,
Nadere informatieKlee. en Cobra. Opnieuw beginnen
Klee Lesmateriaal groep 5 en 6 deel 1: klassikale les op school bij de tentoonstelling Klee en Cobra Het begint als kind 28.01-22.04 2012 en Cobra Opnieuw beginnen Dit is Paul Klee En dit ook. En dit is
Nadere informatieIK ZIE, IK ZIE... BENNER
IK ZIE, IK ZIE... BENNER onderwijsprogramma primair onderwijs groep 5 t/m 8 INLEIDING Gerrit Benner vond de gewone wereld lang niet altijd even leuk, dus die schilderde hij ook niet. Maar achter die gewone
Nadere informatie1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed.
D S T R K C N T LS 1 Opdracht 1 Nodig: papier en lijm 1. Je krijgt van je juf of meester een plaatje. Bekijk het plaatje goed. 2. Zoek nu een klasgenoot met een ander plaatje. 3. Zoek nu samen nog vier
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma
Docentenhandleiding Educatieprogramma Hoe, wat & waar Primair Onderwijs groep 3 t/m 6 Inhoud Het Dordrechts Museum..p.3 Algemene doelstelling programma...p.3 Aansluiting bij kerndoelen. p.3,4 Programma:Hoe,
Nadere informatieTuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieReizen in de tijd Leren van de plek waar je opgroeit. Leeswijzer bij www.reizenindetijd.nl KUNSTHUIS
Leeswijzer bij www.reizenindetijd.nl Reizen in de tijd Leren van de plek waar je opgroeit Reizen in de Tijd is een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs. De activiteiten gaan over de leerlingen en de plek
Nadere informatieArcheologie op school. Handleiding voor de leerkracht
Archeologie op school Handleiding voor de leerkracht 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Aan de slag: verkorte handleiding 4 3. Verantwoording 5 Archeologie en erfgoededucatie 5 Kerndoelen 5 Didactisch concept
Nadere informatieWerken met ambachten. Uw project voor. Erfgoedspoor: 3. Toelichting. invul-lesmodel. Titel van het project: 1. Leerjaar:
Werken met ambachten invul-lesmodel Werken met is een (digitale) serie lesmodellen waarmee erfgoedinstellingen gemakkelijk hun eigen project voor Erfgoedspoor kunnen samenstellen. Op de volgende pagina
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma. Schilderspraktijken. Ary Lamme, Ary Scheffer aan het werk in het atelier, 1851. Primair Onderwijs groep 7 en 8
Docentenhandleiding Educatieprogramma Schilderspraktijken Ary Lamme, Ary Scheffer aan het werk in het atelier, 1851 Primair Onderwijs groep 7 en 8 Inhoud Het Dordrechts Museum...p. 3 Algemene doelstelling
Nadere informatieWie ben jij & wie ben ik?
Docentenhandleiding Wie ben jij & wie ben ik? Groep 6 t/m 8 Beste docent, Wat leuk dat u met uw groep binnenkort naar Museum Catharijneconvent komt om deel te nemen aan het programma Wie ben jij & wie
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven
Nadere informatieGravin Elisabeth en de dieren
2017-2018 School en Cultuur Gravin Elisabeth en de dieren Erfgoed project voor groep 4 Ontwikkeling van het project: De Werkhoven Geschiedenis voor u Maart 2017. Copyright: Dit materiaal is bedoeld voor
Nadere informatieLesbrief bij de voorstelling Aardblij
Lesbrief bij de voorstelling Aardblij Voor de groepen 1 en 2 van het basisonderwijs (4-6 jaar) Deze lesbrief is te gebruiken bij de voorstelling Aardblij. Aardblij is een voorstelling met zang, acrobatiek
Nadere informatieHuisje, boompje, beestje
Docentenhandleiding Educatieprogramma Huisje, boompje, beestje Primair Onderwijs groep 1 en 2 Inhoud Het Dordrechts Museum p.3 Algemene doelstelling programma p.3 Aansluiting bij kerndoelen p.3 Programma:
Nadere informatieVOORBEREIDENDE LES DOCENTENHANDLEIDING INFORMATIE
VOORBEREIDENDE LES DOCENTENHANDLEIDING INFORMATIE 1 Utrecht, 2015 Beste docent, Wij hopen u en uw groep binnenkort te mogen verwelkomen in het Centraal Museum, waar u met de groep deelneemt aan het programma
Nadere informatieWat krijgen de leerlingen te zien? Het Spetterlab Oude kunst Prehistorie
Museumles groep 1-2 Overgisteren De leerkracht heeft een koffer gevonden, zomaar op straat. Ze besluiten de koffer open te maken om te kijken wat er in zit. Samen komen ze er achter dat de koffer van een
Nadere informatieDocentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8
Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende
Nadere informatieVOORJAARSBLOK 2014-2015
VOORJAARSBLOK 04-05 WAT DOEN WE IN HET VOORJAAR? Dit is het boekje van het voorjaarsblok. Voorjaar? Maar het is toch winter? Het is inderdaad winter maar in de tijd dat dit blok loopt, beginnen ook de
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Dilia Couwenberg P14EhvADT t Startblok Eindhoven Mentor
Nadere informatieChina Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? -
China Pagina 1 Colofon Uitnodiging voor maaltijd in Chinees Les voor groep 6-8 150-180 minuten Handvaardigheid Let op! In deze les opzet werken leerlingen in tweetallen, en maken samen 1 werkstuk, maar
Nadere informatieWelkom in mijn Museum
Docentenhandleiding Educatieprogramma Welkom in mijn Museum Primair Onderwijs groep 3 en 4 Inhoud Het Dordrechts Museum p.3 Algemene doelstelling programma p.3 Aansluiting bij kerndoelen p.3,4 Programma:
Nadere informatieLesbrief. Vliegende Koe (4+) De Stilte Nederland
Lesbrief Vliegende Koe (4+) De Stilte Nederland Spelen is leuk en ernstig tegelijk. Als je er helemaal in opgaat, kan alles. Twee meisjes en een jongen gaan op de vleugels van de verbeelding de strijd
Nadere informatieSAMEN DELEN. een lesbrief in het kader van de schoenendoosactie
SAMEN DELEN een lesbrief in het kader van de schoenendoosactie INHOUD LESBRIEF 1. Introductie 2. De SAMEN DELEN Lesinhoud 3. De SAMEN DELEN Quizzz 4. Het SAMEN DELEN Diploma 5. De SAMEN DELEN Activiteiten
Nadere informatieInleiding. Blz. In deze handleiding vindt u tips voor deze drie lessen.
Mol ens Inhoudsopgave Inleiding 2 1. Molens 3 2. De website www.molens4u.nl 4 3. Het oerwerp molens in uw oerwijsprogramma 5 4. Drie lessen maken één project 7 5. De opdrachten op de website 10 Inleiding
Nadere informatieHet Amsterdam Museum gaat over Amsterdam. In het museum hangen schilderijen.
2 INTRODUCTIE Het programma is gemaakt door het. Het gaat over Amsterdam. In het museum hangen schilderijen. Een schilderij is gemaakt door een schilder. In het museum zijn ook voorwerpen te zien. Het
Nadere informatieVoor de ouders of verzorgers
Voor de ouders of verzorgers Dit boekje is bedoeld voor kinderen tussen drie en zes jaar. Acht kunstwerken uit de collectie oude kunst van het Centraal Museum zijn geselecteerd voor dit boekje. Deze werken
Nadere informatieMijn Mokum is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het Amsterdam Museum.
2 INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het museum. In dit werkboekje
Nadere informatieWielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting
Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor
Nadere informatieLeydse Weelde. Afsluiting
Leydse Weelde Afsluiting Een tijdje geleden heb je een bezoek gebracht aan Museum Boerhaave. Je hebt kennis gemaakt met Jan (de ontdekkingsreiziger), Carolus (de geleerde) en Marie (de prinses). Wat weet
Nadere informatieDrents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief
Drents Archief Meisje met de hoepel Groep 2 Les 3 Speuren in het archief Les 3 Speuren in het archief Samenvatting van de les In het Drents Archief bevindt zich een kistje dat een dubbele bodem blijkt
Nadere informatieTuin van Heden kleuters (4- en 5-jarigen) Werken met kunst in de paasperiode
Tuin van Heden kleuters (4- en 5-jarigen) Werken met kunst in de paasperiode Beleving Kleuters worden in hun omgeving overal geconfronteerd met de uiterlijke verschijnselen van Pasen: paasversieringen,
Nadere informatieBoeiende en vrolijke verhalen voor kinderen
Boeiende en vrolijke verhalen voor kinderen Eerste druk, juni 2012 2012 Wil van der Helm Illustrator: Wil van der Helm Corrector: Annamarie van der Helm isbn: 978-90-484-2488-7 nur: 277 Uitgever: Free
Nadere informatieVan je juf of meester krijg je een plaatje. Er zijn vier verschillende plaatjes.
Opdracht 1 Deze opdracht doe je in een groepje van vier. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Er zijn vier verschillende plaatjes. 1. Zoek in de klas naar een klasgenoot met een ander plaatje dan
Nadere informatieMentor Datum Groep Aantal lln
Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Dilia Couwenberg P14EhvADT t Startblok Eindhoven Mentor
Nadere informatieWerken met tradities. Uw project voor. Erfgoedspoor: 3. Toelichting. invul-lesmodel. Titel van het project: 1. Leerjaar:
Werken met tradities invul-lesmodel Werken met is een (digitale) serie lesmodellen waarmee erfgoedinstellingen gemakkelijk hun eigen project voor Erfgoedspoor kunnen samenstellen. Op de volgende pagina
Nadere informatieVakgebieden Methoden Omschrijving Taal Groep 1-2. Schatkist
Nederlandse taal Kinderen ontwikkelen mondelinge en schriftelijke vaardigheden waarmee ze de Nederlandse taal leren gebruiken in situaties die zich in het dagelijkse leven voordoen. Tevens verwerven ze
Nadere informatieCreatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus
Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders
Nadere informatieThema Op het werk. Demet TV. Lesbrief 8. De eerste werkdag
Thema Op het werk. Demet TV Lesbrief 8. De eerste werkdag Deze les gaat over de eerste werkdag. gaat voor het eerst werken bij een snoepfabriek. Hij komt binnen en maakt kennis met de chef. De chef vertelt
Nadere informatieEen overtuigende tekst schrijven
Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen
Nadere informatieOK ZOMERBL -2014 2013
ZOMERBLOK 0-0 WAT DOEN WE IN DE ZOMER? Nu de zon wat meer gaat schijnen, kunnen we met de Brede School ook weer vaker naar buiten. Wie heeft daar nu geen zin in? Grijp je kans want dit is alweer het laatste
Nadere informatieDe kunst van het opzetten
Lesbrief websessie De kunst van het opzetten Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8 Inhoud lesbrief 1. Introductieles 2. Uitzending 3. Afronding Inhoud in het kort:
Nadere informatieSOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN
SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna
Nadere informatieU heeft met uw klas een bezoek gepland staan aan het Kinderboekenmuseum voor de les Brief voor Aap.
Beste leerkracht, U heeft met uw klas een bezoek gepland staan aan het Kinderboekenmuseum voor de les Brief voor Aap. De museumles start met een verhaal waarin Aap een brief heeft ontvangen die hij niet
Nadere informatieLesbrief nr 1. voor Groep 5 + 6
Lesbrief nr 1 voor Groep 5 + 6 1 / 2016 + Download deze lesbrief ook op samsam.net Wat is Samsam Junior? Samsam Junior is een cross-mediale methode over mondiaal burgerschap, kinder rechten en duurzaamheid.
Nadere informatieVincent-stripverhaal MAKEN VOELEN SAMENWERKEN KIJKEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po.
Vincent-stripverhaal Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs Vincent-stripverhaal Een opdracht voor groep 5 of 6 gericht op inleven en maken. Leerlingen maken samen een stripverhaal, gebaseerd
Nadere informatieEenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les
8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil
Nadere informatieDOCENT. Thema: water DROOG NAAR DE OVERKANT. groep 3 en 4. Stadshagen
In groep 1 en 2 hebben de leerlingen ontdekt dat er veel water in is en hebben ze onderzocht welke dieren in en bij het water leven. In groep 3 en 4 verdiepen de leerlingen hun kennis over het water in
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma. Ik bied. Voortgezet Onderwijs Alle niveaus
Docentenhandleiding Educatieprogramma Ik bied Voortgezet Onderwijs Alle niveaus 1 Inhoud Het Dordrechts Museum p. 3 Algemene doelstelling programma p. 3 Aansluiting bij kerndoelen p. 3-4 Programma Ik Bied.
Nadere informatieCKV-VMBO EN CKV1 HAVO/VWO
CKV-VMBO EN CKV1 HAVO/VWO Let op: dit boekje hoort in de kist 1 1 DRAAIBOEK CKV-VMBO EN CKV1 HAVO/VWO 2 INTRODUCTIE FLIP-OVER: WAT IS EEN MONUMENT? 3 CKV-KAART DRAAIBOEK Dit draaiboek hoort bij de CKV-workshop
Nadere informatieGROEP 3/4. Gids historische rondwandeling Gerdien Kleinburink
GROEP 3/4 Gids historische rondwandeling Gerdien Kleinburink INHOUD Met de leerlijn komen leerlingen van groep 1 t/m 8 in het basisonderwijs structureel in aanraking met het lokale erfgoed en de bijbehorende
Nadere informatieGroep 7/8 Rechten van het kind
Groep 7/8 Rechten van het kind Rechten van het kind GROEP 7/8 Instructie lesmateriaal Het gedicht vormt een goede introductie voor het thema Kinderrechten. Gebruik de achtergrondinformatie om meer te vertellen
Nadere informatieOnlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek.
Beste docent, Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek. De leerlingen hebben in het museum de tentoonstelling
Nadere informatieHIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK THEMA: HET LEVEN VAN EEN STAM IN DE STEENTIJD IN TWENTE
COMPLETE DOCENTENINFORMATIE: HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK JAGERS EN VERZAMELAARS IN TWENTE VOOR GROEP 5-6 THEMA: HET LEVEN VAN EEN STAM IN DE STEENTIJD
Nadere informatieCultuurontmoeting : Schilder in de klas
Cultuurontmoeting : Schilder in de klas Wat: Tekenles met als thema : de jaren 50-60; kleuren, emoties Wie: Wijk Zuid groepen 1/2 DEEL 1: Uitleg in de kring Wie ben ik? Ik ben Gertie van Nuenen. Ik ben
Nadere informatieWat je moet doen: Zoek een afbeelding van een landschap op de websites van musea.
Opdrachtenkaart 1 Een verhaal schrijven bij een schilderij Papier en schrijfgerief. Je zoekt op de website van landschappen een schilderij. Hierna schrijf je een verhaal bij je keuze. Plaats je verhaal
Nadere informatieOpdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi.
Opdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi. Hoe ziet de woonkamer in jouw huis eruit? Hebben jullie behang met bloemen, zijn de muren in een mooie kleur geverfd of hebben jullie
Nadere informatieDe kunst van het opzetten
De kunst van het opzetten Lesbrief websessie Een kijkje achter de schermen van museum Naturalis voor groep 5, 6, 7 en 8 Inhoud lesbrief De kunst van het opzetten 1 Introductieles 2 Uitzending 3 Afronding
Nadere informatieWereldreizigers; voor kinderen die. nieuw in Nederland zijn. Deze versie van de Powerpoint bevat enkele toegevoegde dia s.
Wereldreizigers; methode sociaalemotionele ontwikkeling voor kinderen die nieuw in Nederland zijn Deze versie van de Powerpoint bevat enkele toegevoegde dia s. WENSEN VAN SCHOLEN Aandacht voor ouders en
Nadere informatieLESBRIEF NR 1 OPDRACHT 1 FEEST! SAMSAM = 40 JAAR! VOOR GROEP 7 + 8 +
LESBRIEF NR 1 VOOR GROEP 7 + 8 + DOWNLOAD DEZE LESBRIEF OOK OP SAMSAM.NET Wat is Samsam? Samsam is een cross-mediale methode over wereldburgerschap en kinderrechten. Het doel van Samsam is leerlingen te
Nadere informatie2 > Kerndoelen 11. 4 > Aan de slag 15. 5 > Introductie van de manier van werken 22. 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27
Inhoud 1 > Uitgangspunten 9 2 > Kerndoelen 11 3 > Materialen 12 4 > Aan de slag 15 5 > Introductie van de manier van werken 22 6 > Mogelijke werkvormen en de plaats op het rooster 27 7 > Waarom samenwerkend
Nadere informatiePraten over boeken in de klas Het vragenspel van Aidan Chambers
Praten over boeken in de klas Het vragenspel van idan hambers We weten pas wat we denken als we het onszelf horen zeggen. (idan hambers). Elk individu, kind en volwassene, beleeft een tekst op geheel eigen
Nadere informatieLesgeven over Werelderfgoed
flyer Werelderfgoed:Layout 4 19-12-2013 10:30 Pagina 1 WELKOM IN DE SCHATKAMERS VAN DE WERELD! Lesgeven over Werelderfgoed Stelling van Amsterdam Grachtengordel Amsterdam Droogmakerij De Beemster flyer
Nadere informatieMUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8
MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8 Inleiding In groep 7 of 8 komen leerlingen vaak voor de tweede keer met hun klas naar het van Abbemuseum. Bij het eerste bezoek, in groep 5 of 6, hebben ze
Nadere informatieAmsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam
INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam Museum. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het
Nadere informatieErfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden
Erfgoedonderwijs 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren 4. Erfgoed in de klas voorbeelden ERFGOED DOEN! Wat is erfgoed? Wat is erfgoed? Definitie Materiële
Nadere informatieLesbrief nr 1. Opdracht 1. voor Groep 7 + 8 +
Lesbrief nr 1 voor Groep 7 + 8 + ad Downlo ief ook r b deze les.net am op sams Wat is Samsam? Samsam is een cross-mediale methode over mondiaal burgerschap, kinder rechten en duurzaamheid. Het doel van
Nadere informatiewerkboek tekenaar & dichter dubbeltalent 8.05-9.09 2012 Cobra Museum voor Moderne Kunst
tekenaar & dichter werkboek dubbeltalent 8.05-9.09 2012 Cobra Museum voor Moderne Kunst Tekenen en dichten; dat doe je allebei met je hand. Het maakt niet uit hoe je het doet, je kunt zelf kiezen: je doet
Nadere informatieOntwikkelingsgericht Onderwijs in de praktijk
Ontwikkelingsgericht Onderwijs in de praktijk De theoretische gedachten achter Ontwikkelingsgericht Onderwijs vindt u in de schoolgids. In dit stuk ziet en leest u hoe Ontwikkelingsgericht Onderwijs er
Nadere informatieBenodigdheden: A. Inleiding: kringgesprek 15 minuten.
Handleiding Groep Les Thema Wat zie je en wat vind je ervan? Weet wat je ziet Welkom bij de eerste les van het Nationaal Media paspoort voor uw groep! De kinderen (en u als leerkracht) worden zich in deze
Nadere informatieWijchense Molen. Lesbrief
Wijchense Molen Lesbrief Lesbrief de Wijchense Molen Inleiding In het kader van het bezoek aan Wijchense Molen is deze lessenserie ontwikkeld. Tijdens het project maken de leerlingen kennis met de molen
Nadere informatieVAN DRAPENIERLAAN TOT HANDJESGRAS. Thema: verhalen
DOCENT Binnen het thema verhalen houden zich bezig met de straatnamen in. Waar komen deze straatnamen vandaan? En wat betekenen ze? En waar komt de naam zelf vandaan? Bij een bezoek aan het Historisch
Nadere informatieLesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection
Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief
Nadere informatieSprekende Portretten
Docentenhandleiding Sprekende Portretten Sprekende Portretten Jacob Cuyp, Michiel Pompe van Slingelandt, 1649 Primair Onderwijs Groep 4 t/m 8 Inhoud Het Dordrechts Museum...p. 3 Algemene doelstelling programma..
Nadere informatieDocentenhandleiding. Museumles groep 5&6 Het grootste schilderij van Nederland! Panorama Mesdag. Detail Panorama Mesdag Dorp Scheveningen
Docentenhandleiding Museumles groep 5&6 Het grootste schilderij van Nederland! Panorama Mesdag Detail Panorama Mesdag Dorp Scheveningen Pagina 1. Inleiding 3 2. Beschrijving museumles 4 3. Aansluiting
Nadere informatieLesbrief schuttersstukken voor de groepen 1 en 2
Lesbrief schuttersstukken voor de groepen 1 en 2 Educatieve dienst Historisch Museum De Bevelanden, Singelstraat 13, 4461 HZ Goes 1 Inhoudsopgave 1. Achtergrondinformatie voor de leerkracht... 3 2. Kerndoelen
Nadere informatieTuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de kerstperiode
Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de kerstperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieOntbijtles STICHTING KIND EN VOEDING. Groep 4, 5 en 6
Ontbijtles Groep 4, 5 en 6 Leerdoel Na de les weten de kinderen: - wat ontbijten is en hoe ontbijt eruit ziet. - waarom ontbijten belangrijk is. - dat mensen in andere landen andere dingen als ontbijt
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatieRIETVELDS MEESTERWERK LEVE DE STIJL!
2017 RIETVELDS MEESTERWERK LEVE DE STIJL! DOCENTENHANDLEIDING INFORMATIE + BEELDPAKKET VOORBEREIDENDE LES + VERWERKING Beste leerkracht, Voorafgaand aan het museumbezoek bij de tentoonstelling Rietvelds
Nadere informatieJE EIGEN BUURT OMSTREEKS 1935
1 VIDEO/FILM Maak een video over jouw buren of buurt over de tijd van ongeveer 1930-1935. Enkele ideeën: Interview met buurtbewoner Misschien wonen er nog wel mensen in jouw buurt die je kunt interviewen
Nadere informatie