2. ECONOMISCHE SITUATIE IN DE ZUIVEL IN 2016

Transcriptie

1 2. ECONOMISCHE SITUATIE IN DE ZUIVEL IN 2016 VOORUITZICHTEN VOOR WERELD Kleinere toename melkproductie in 2016 In 2014 kende de wereldmelkproductie een uitzonderlijk sterke toename, namelijk met 3,3 % of 26 miljard liter. In de EU werd geanticipeerd op het wegvallen van de quota, maar ook in andere belangrijke productieregio s steeg de melkproductie fors. De goede melkprijs samen met dalende veevoederkosten maakten het produceren van melk extra aantrekkelijk. In 2015 ging de stijging van de melkproductie door, zij het aan een lager ritme, namelijk 2,0% of 17 miljard liter. In 2016 was de toename van de melkproductie nog veel kleiner, nl. 1,1% of amper 9 miljard liter. De lage melkprijzen leidden vooral in de EU, maar ook in NZ en Australië tot een lagere productie. In de EU viel de groei terug van 2,1% in 2015 naar 0,6% in India, Wit-Rusland, Mexico, de USA, Canada en Pakistan droegen bij tot de aangroei van de melkproductie. Opvallend waren de dalingen in zowel Nieuw-Zeeland als Australië, de tweede op twee jaar tijd. Met een toename van 1,1 % bleef de groei van de melkproductie op wereldvlak ver onder het jaarlijks gemiddelde in de periode , dat op 2,3 % uitkomt. Er kwam in miljard liter melk bij, duidelijk minder de 17 miljard in Op 16 jaar tijd is de melkproductie met maar liefst 243 miljard liter of 42 % toegenomen. Voor 2017 wordt met 1,3% een iets grotere toename van de melkproductie verwacht. De toename blijft wel aanzienlijk lager dan het gemiddelde van de voorbije 15 jaar. Wereldmelkproductie per diersoort (in miljoen ton) Koemelk Buffelmelk Geitenmelk Schapenmelk Andere ALLE MELK : niet beschikbaar Bron: IDF - World Dairy Situation (2016 : voorlopig, 2017 : raming ) 10

2 Extra melk komt vooral uit India en Noord-Amerika Nadat de groei van de wereldmelkproductie in 2014 en 2015 vooral uit de EU kwam, nemen India en Noord-Amerika (USA, Canada en Mexico ) de fakkel over in India is goed voor 4,6 mia liter extra melk, de USA voor 1,7 mia en Canada en Mexico samen 0,5 mia. Opvallend zijn de forse dalingen in Zuid-Amerika, waar de melkprijsdaling grote gevolgen heeft. Nadat de groei in China in 2015 nagenoeg stilviel is er nu een daling met 5%. In de eerste maanden van 2017 lopen de ontwikkelingen inzake melkaanvoer uiteen : dalingen in de EU, Zuid-Amerika en Australië, stabiliteit in NZ, forse groei in Noord-Amerika en de Russische Douane-unie (Rusland, Wit-Rusland en Kazachstan). Melkproductie in de wereld naar verschillende landen % 16/15 EU ,6 Noorwegen n a Zwitserland ,5 Ijsland n a Rusland ,2 Ukraïne ,8 Wit-Rusland ,1 Servië n a Australië (1) ,0 Nieuw-Zeeland (2) ,7 Canada ,7 USA ,8 Mexico ,7 Argentinië ,0 Brazilië ,3 Chili n a Uruguay ,5 Venezuela ,4 China ,9 Japan ,2 India ,3 Israël n a Turkije ,9 Pakistan ,4 Iran ,9 Uzbekistan n a Zuid-Afrika n a Totaal Koemelk ,1 Buffelmelk n a Schapen, geiten, n a n a Totaal melkproductie ,1 (1) melkjaar tot eind juni volgend jaar (2) melkjaar tot eind mei Bron: AMI, IDF 11

3 Herstel wereldmarkt, vooral voor melkvet Na bijna 2 jaar van prijsdalingen kon de wereldzuivelmarkt zich vanaf de tweede helft van 2016 herstellen met een klim van de prijzen tot gevolg. Waar voordien een situatie van overaanbod was ontstaan, kon de combinatie van een teruglopende aanbod met een lichte stijging van de vraag voor de ommekeer zorgen. In het vierde kwartaal ontstond er onzekerheid inzake voldoende beschikbaarheid van grondstof, waardoor de prijzen fors stegen. De prijsstijging deed zich vooral voor bij boter en zuivelproducten met melkvet. Bij magere melkpoeder was de dynamiek, als gevolg van een matige vraag en grote voorraden, veel kleiner. De wereldmarktprijs voor boter daalde in het eerste kwartaal 2016 van USD/ton in januari USD in april om ten slotte door te stijgen naar euro eind Globaal werd op jaarbasis een toename van 44% gerealiseerd. In het eerste kwartaal van 2017 steeg de prijs verder door naar euro per ton. De historische piek van 2011 (5.250) komt daarmee in zicht. Ook volle melkpoeder kende nog een daling met ongeveer 10% in het eerste kwartaal Finaal kon de prijs stijgen van USD/ton in januari 2016 naar USD/ton eind Een toename met bijna de helft! De prijs moest in het eerste kwartaal 2017 opnieuw 13% prijsgeven vooraleer te stabiliseren. De prijs voor magere melkpoeder bevond zich bij aanvang 2016 reeds op een laag pijl en daalde gedurende het eerste kwartaal verder met 6%. Op jaarbasis kon een stijging van 28 % gerealiseerd worden, nl. van naar euro. Deze toename ging in het eerste kwartaal 2017 verloren, de prijs strandde in april op 1.825, iets boven het EU-interventieniveau. De waarde van de euro versus de US-dollar daalde in 2015 aanzienlijk namelijk van 1,33 (2014) naar 1,11. Dit was een belangrijke troef voor de uitvoer van zuivelproducten. In 2016 was er aanvankelijk een versteviging tot 1,16, maar naar het jaareinde toe daalde de euro in waarde en over het volledige jaar kon een waarde van 1,11 genoteerd worden. Midden mei 2017 noteerde de euro aan 1,09 USD. 12

4 Wereldzuivelmarkt - Gemiddelde prijzen Marché laitier mondial - Prix moyens (US $ / T) (1) Boter / Beurre (USD/t) MMP / PDL-écrémé VMP / PDL-entier (USD/t) Bron/Source: ZMP (1) F.O.B. West-Europese havens / F.O.B. ports Europe occidentale

5 14

6 Wereldhandel kent bescheiden toename, aandeel EU daalt De wereldhandel kende in 2016 een lichte toename. Volgens FAO zou de groei in melkequivalenten 0,4% bedragen. Dit na een toename in 2014 met 8 %, en daling van 1,7% in In het licht van de lage prijzen bij aanvang 2016 valt de toename van de handel zeer bescheiden uit. De zeer lage olieprijzen zorgden voor een lagere koopkracht bij een aantal traditionele importeurs. In het vierde kwartaal was er een stagnatie van de wereldhandel. De wereldhandel nam toe voor boter, kaas en weipoeder. Magere en volle melkpoeder kenden een lichte daling terwijl condens er sterker op achteruitging. Het marktaandeel van de EU ging er na 2 goede jaren in 2014 en 2015 voor de meeste producten op achteruit. Alleen boter en kaas konden hun marktaandeel verhogen. De wereldhandel in kaas steeg met 5% in Vooral de EU realiseerde een forse groei, nl. +11% en overschreed daarmee de kaap van ton. Dit is tevens hoger dan de piek van ton in NZ kent een groei van 9% maar komt met ton niet aan de helft van de EU-uitvoer. Na een forse stijging in 2015 (+26%) moet de USA wat terrein prijsgeven in 2016 (- 9 %). De invoer door Rusland bereikte een piek in 2013, nl ton. In 2015 was dat nog ton. In 2016 was er nog een verdere daling met 35 %. De top -3 van de grootste invoerders is in 2016 Japan ( ton), de USA ( ton) en Mexico ( ton). Opvallend is de aangehouden groei in China (+24%). Sedert 2013 is de invoer van kaas daar verdubbeld, nl. van naar ton. De wereldhandel in boter en butteroil bereikt in 2016 een record van meer dan 1 miljoen ton. Dit is een toename met 7%. Met een stabiele uitvoer van ton blijft Nieuw-Zeeland met voorsprong de belangrijkste uitvoerder. De EU-uitvoer groeide voor het tweede opeenvolgende jaar fors, in 2016 met 20 % naar ton. Daarmee komt de EU op de tweede plaats. Daarna komen Australië en de USA met veel lagere volumes. Vorig jaar kende de USA een daling met maar liefst 68%. Als gevolg van een buitengewoon sterke vraag naar boter op de interne markt was er onvoldoende boter beschikbaar voor de export. Binnen de EU staat ons land op de 5 e plaats inzake uitvoerders van boter naar derde landen na respectievelijk FR, IRL, NL en DK. De uitvoer vanuit ons bleef ongeveer stabiel na een toename met 29% in IRL kende een stijging met 50%. Opvallend is dat de invoer van boter in Rusland na een forse daling in 2015 opnieuw toeneemt ( + 41%). De extra boter kwam uit NZ. Mexico dat vorig jaar een toename kende van ruim 70%, groeit verder door met 60% en wordt zo de tweede invoerder van boter. Iran ziet zijn invoer verdubbelen naar ton. Na het embargo in Rusland is China met ton de belangrijkste invoerder van boter, gevolgd door Mexico ( ton), Egypte ( ton ) en Saudi-Arabië ( ton). Na forse stijgingen in 2013 en 2014 moest de wereldhandel in volle melkpoeder in 2015 een verlies van 5 % incasseren. De daling is in 2016 iets kleiner. Nieuw-Zeeland (- 3 %), goed voor een uitvoer van 1,35 mio ton, blijft onbedreigd leider. De EU daalt naar ton en ziet haar marktaandeel stabiliseren op 15%. Uruguay kent een toename met 30% en klimt op naar de 3 e plaats qua uitvoer. De nummer 4, Argentinië, moest 21% prijsgeven. Ons land deelt samen met IRL de vierde plaats binnen de EU mbt uitvoer naar derde landen. De evolutie van de invoer in Venezuela kende een spectaculaire daling in 2016, nl. met 73% of ton. China kent een stijging van 17% en is met ton veruit de belangrijkste 15

7 invoerder. Algerije behoudt de tweede plaats met een invoer van ton (+15%). Brazilië kende meer dan een verdubbeling van de invoer (+121%) en komt met ton op de 3 e plaats. De Verenigde Arabische Emiraten geven na 2 groeijaren 21% prijs. De wereldhandel in magere melkpoeder daalde in 2016 met 3 %. De EU (- 17 %) is niet langer afgetekend leider en komt nu op gelijke hoogte met de USA (+ 1 %) op een volume van ton. NZ groeit met 8 % en komt op ton. Australië verliest 18 % en blijft de vierde op de lijst van de grootste exporteurs. Ons land behoudt niettegenstaande een daling met 22% de derde plaats op de ranking van Europese exporteurs. Ons land heeft een aandeel van 4,6 % op de wereldmarkt. Qua invoer behoudt Mexico met een daling van 9% en ton de eerste plaats, voor China (- 14%, t). Indonesië (+15%, t) behoudt de derde plaats, gevolgd door de Filippijnen ( t) en Algerije ( t ). Wereldhandel in zuivelproducten Exclusief intra-eu-handel (1.000 ton) (1) 2016 (2) %16/15 BOTER & BUTTEROIL EU Wereld EU-aandeel (%) MAGERE MELKPOEDER EU Wereld EU-aandeel (%) VOLLE MELKPOEDER EU Wereld EU-aandeel (%) KAAS EU Wereld EU-aandeel (%) WEIPOEDER EU Wereld EU-aandeel (%) CONDENS EU Wereld EU-aandeel (%) (1) Voorlopig (2) Raming Bron: ZMB 16