Motiveren? Dat doe je mooi zelf!

Transcriptie

1 Motiveren? Dat doe je mooi zelf! masterclass 10 mei Léon van Woerden, trainer MI-HAN

2 Introductie Even voorstellen Wat heb je met motiverende gespreksvoering? Wat verwacht je hier te halen?

3 Wat gaan we doen? Wat is motivatie? Motivational Interviewing Ambivalentie Basistechnieken van MI Verandertaal

4 Motivatie: wat versta je daaronder? Wat is motivatie? Wat is het dat mensen motiveert tot verandering? Hoe probeer je zelf cliënten/patiënten te motiveren? Wanneer beoordeel je een cliënt/patiënt als ongemotiveerd?

5 Motivational Interviewing Definitie: Een directieve, persoonsgerichte gespreksstijl, bedoeld om verandering van gedrag te bevorderen door het helpen verhelderen en oplossen van ambivalentie ten opzichte van verandering. William R. Miller Stephan Rollnick (2014)

6 Misleidende naam Met motiverende gespreksvoering motiveer jij niemand met motiverende gespreksvoering kun je wel helpen om iemands eigen motivatie te versterken

7 Hoe ga je zelf om met gedragsverandering? Wie van jullie is wel eens ontevreden over een gewoonte of gedrag van zichzelf? Wie van jullie vindt dat zij/ hij daar wat aan zou moeten doen? Wie van jullie zou trots op zichzelf zijn als zij of hij dat gedrag of die gewoonte zou veranderen? Waarom doe je het dan niet?

8 Eerbetoon aan de hulpverlener Iedereen die uit vrije wil de pijn van de ander aangaat is een bijzonder persoon Henry Nouwen (2005)

9 Denk aan iemand die jou belangrijke hulp heeft gegeven Wat waren voor jou belangrijke eigenschappen van deze persoon? Waar had je behoefte aan? Welk gedrag heeft jou in die situatie geholpen?

10 Verbinden, verbinden en nog eens verbinden 1. oprechte interesse 2. de wens om je te engageren met de ander 3. luisteren door open vragen te stellen 4. reflectief luisteren 5. laten blijken dat je goed luistert door samen te vatten 6. bevestiging geven aan de persoon zoals die zich presenteert

11 Luisteren is geen vanzelfsprekendheid De dokter luistert 18 seconden Gezondheidsnet 12 aug De dokter luistert 18 seconden...meer tijd heeft uw huisarts niet nodig voor de diagnose. Zorg dat u glashelder kunt uitleggen wat eraan scheelt... Patiënten met onbegrepen klachten willen een arts die luistert sep Ze willen een dokter die naar hen luistert. Maar die vindt dat moeilijk, zo blijkt uit onderzoek van huisarts-onderzoeker Tim olde Hartman. Artikel NRC: "In het ziekenhuis verleert de dokter het luisteren" onderwijsrijnland.nl/.../138-artikel-nrc-qin-het-ziekenhuis-verleert-de-dokter-het-luist... De grootste fout die artsen maken is dat ze niet de juiste attitude hebben naar hun patiënten. Ze vergeten dat ze hulpverlener zijn in dienst van de patiënt, zegt... Peiling patiëntenvereniging: Dokter moet leren luisteren Gezond AD.nl 5 okt Peiling patiëntenvereniging: Dokter moet leren luisteren. Vier op de... Veel artsen zenden alleen informatie, maar ontvangen niet", aldus een... Artsen moeten leren luisteren naar patiënt - Nieuws - Radar - het... Nieuws Artsen moeten leren luisteren naar patiënt 6 jun Artsen moeten vaker vragen wat de patiënt zelf wil en dat moeten ze al in hun opleiding leren. Hierdoor verbetert de zorg en kunnen onnodige...

12 De basis van Motivational Interviewing 1. De reparatiereflex onderdrukken 2. De eigen beweegredenen van de cliënt begrijpen en onderzoeken 3. Doelgericht op zoek gaan naar redenen voor veranderen bij de cliënt (verandertaal), 4. vanuit een neutrale, niet oordelende houding 5. Het volledig respecteren van de autonomie en keuzes van de cliënt 6. Empathisch luisteren 7. De cliënt positief bekrachtigen 8. Geen ongevraagd advies geven 9. Meeveren met weerstand 10. Samenwerken vanuit gelijkwaardigheid

13 Samenwerking Compassie Acceptatie Evocatie

14 Ambivalentie

15 Motivational Interviewing Ambivalentie Reparatiereflex

16 Basistechnieken O = open vragen stellen R = Reflectief luisteren B = Bevestigen S = Samenvatten

17 Voorbeeld van een gesprek Wie van jullie mag ik uitnodigen voor een kort gesprek van enkele minuten? Doel van het gesprek: demonstreren van de basistechnieken van Motiverende Gesprekvoering Vraag aan het publiek: Noteer voor jezelf zaken die je in het gesprek opvallen

18 Open vragen Reflectief luisteren Bevestigen Samenvatten Motiverende Gespreksvoering Plannen Basistechnieken Oproepen, uitnodigen tot verandertaal Focussen, richting bepalen Verbinden, contact maken Basishouding of spirit : Onvoorwaardelijke acceptatie, autonomie erkennen en versterken Samenwerken vanuit gelijkwaardigheid Compassie: het welbevinden van de ander staat voorop Evocatie: zoeken naar interne drijfveren van de cliënt

19 It s dancing, not wrestling

20 Cliëntgerichte benadering (MI) Hulpverlenersgerichte benadering De cliënt geeft richting aan het gesprek. De hulpverlener geeft richting aan het gesprek. De cliënt is de expert. De hulpverlener is de expert. De verantwoordelijkheid ligt bij de cliënt. De hulpverlener moet de problemen van de cliënt oplossen. De hulpverlener is helper bij het maken van beslissingen en keuzes door de cliënt. Het doel is vergroten van de therapietrouw m.b.v. adviezen/ aanbevelingen. In samenspraak tot beleid komen/ onderhandelen. De hulpverlener zegt wat er moet gebeuren en hoe dit moet.

21 Stages of change (Transtheoretical Model, Prochaska and Diclemente) Stappen: 1. Bepaal het stadium van gedragsverandering 2. Implementeer de juiste interventie 3. Evalueer Voorbeschouwing Overpeinzing Voorbereiding Actie Gedragsbehoud Onderzoek doelen & Verzamel informatie, geef informatie bij toestemming* Exploreer ambivalentie & Nodig uit tot verandertaal Geef informatie* Versterk de verbintenis om te veranderen & Plan strategieën voor verandering,geef advies* Identificeren en leren omgaan met nieuwe barrières Voorkom terugval & Verzeker de stabiliteit van de verandering

22 *Het geven van informatie en advies 1. De persoon vraagt zelf advies 2. Je vraagt toestemming om advies te geven 3. Je geeft advies waarna direct de autonomie van de patiënt wordt benadrukt bijvoorbeeld: daar zou ik u nu iets meer over willen uitleggen, juist omdat u dan zelf ook de afweging kunt maken of u hier iets mee wilt, want dat is uiteraard geheel aan u het is namelijk zo dat

23 Te vaak zit de hulpverlener al in de trein terwijl de cliënt nog op het perron staat

24 Ambivalentie Ambivalentie ik wil wel ik wil niet Geen verandering Verandering voordelen van niet veranderen nadelen van niet veranderen Nadelen van veranderen Voordelen van veranderen

25 Sporten Niet veranderen Sporten Veranderen Voordelen: -Ik hoef na het werk de deur niet opnieuw uit en kan lekker TV kijken -Ik heb meer tijd voor mijn kinderen en hoef niet alles zo strak te plannen omdat ik ook nog moet sporten Nadelen: -Ik moet gaan nadenken over wat voor sport ik wil doen. -Sporten kost geld, ik moet ook sportkleding aanschaffen -Het kost tijd en ik houd minder tijd over voor anderen Nadelen: -Ik voel me minder fit -Mijn conditie is matig -Ik loop meer risico op het krijgen van harten vaatproblemen en andere complicaties -Ik kan niet makkelijk met de kinderen rondrennen -Ik voel me minder gezond Voordelen: -Ik voel me goed over mezelf als ik het kan bereiken. -Ik voel me waarschijnlijk fitter en gezonder. -Het is goed voor mijn diabetes en misschien krijg ik lagere suikers -Het helpt me misschien wat kilo s kwijt te raken. -Ik kan actiever zijn met de kinderen

26 Besluitvormingsbalans Dit is eigenlijk het exploreren van ambivalentie, wanneer de client de voordelen van veranderen benoemt (en nadelen van niet veranderen) hoor je verandertaal Blijf hierbij neutraal en zonder oordeel! Moedig de cliënt eerst aan tot het praten over wat aangenaam is aan het huidige gedrag, als inleiding op het bespreken van de niet aangename kant.

27 1-10 schaal Vertrouwensschaal Belangrijkheidschaal

28 Belangrijkheid / vertrouwen 1.Hoe belangrijk is het voor je om nu te veranderen? Op een schaal van 1 tot 10, welke score zou je jezelf geven? Helemaal niet Erg belangrijk belangrijk A. Waarom kies je voor X en niet voor 1? B. Wat moet er gebeuren om je score een aantal punten te laten stijgen?

29 Belangrijkheid / vertrouwen 2. Als je besluit om te veranderen, hoeveel vertrouwen heb je dat dit gaat lukken? Op een schaal van 1 tot 10, welke score zou je jezelf geven? 1.10 Helemaal geen vertrouwen Heel veel vertrouwen A. Wat is de reden dat je kiest voor X en niet voor 1? B. Wat zou ervoor nodig zijn om je score een punt te laten stijgen? C. Hoe kan ik je daarbij helpen?

30 Ambivalentie exploreren: zoeken naar de bereidheid tot verandering Belangrijkheid en vertrouwen Bereidheid tot gedragsverandering (verandertaal) Voor- en nadelen

31 Wat is het effect: vraag of reflectie? Cliënt: Soms vraag ik me af of dit alles wel zin heeft, ik doe van alles, maar het helpt niet om me beter te voelen Vraag: Wat heeft u allemaal geprobeerd? Reflectie: Dat moet frustrerend voor u zijn, om er zoveel voor te doen, zonder direct resultaat.

32 Verandertaal Ja, ik wil

33 Status quo taal vs. Verandertaal Ik vind het wel prima zo Dat kan ik echt niet opbrengen, dat kost me te veel energie Ik twijfel sterk aan het nut hiervan Dat roepen ze allemaal, maar ik ga het toch echt niet doen Ik heb er last van Ik zou het moeten kunnen, eerder is het ook gelukt Ik wil me beter gaan voelen Ik wil dit gaan aanpakken, dan voel ik me beter en trots

34 Vormen van verandertaal 1. Wens, verlangen Ik wil die kilo s kwijt. 2. Mogelijkheden Ik kan mijn buurman eens vragen of hij mee wil gaan 3. Redenen Ik wil mijn kleinkinderen zien opgroeien 4. Noodzaak, behoefte Ik moet echt gaan beginnen, anders wordt het nog erger 5. Commitmenttaal ik ga het proberen, ik ben er klaar voor 6. Stappen zetten ik heb al zo n proefpakket in huis gehaald

35 Nodig uit tot verandertaal. Hoe meer uitspraken van verandertaal, hoe waarschijnlijker het is dat iemand ook daadwerkelijk over gaat tot ander gedrag. Zoek in de ambivalentie de verandertaal! Stap 1: herkennen van verandertaal Stap 2: gaan versterken van verandertaal: ORBS Stap 3: zoeken en uitnodigen tot verandertaal (en dit kun je ook weer versterken, middels ORBS) Essentieel: zorg dat je zonder oordeel en neutraal in gesprek gaat en geen weerstand oproept!

36 Strategieën om cliënten uit te nodigen tot verandertaal Prikkelende vragen Besluitvormingsbalans Detailleren Extremen gebruiken ORBS staat ook hier steeds centraal

37 Weerstand Bij weerstand van de cliënt ga jij als hulpverlener te snel

38 Wat heeft het je opgeleverd? Wat is het meeste blijven hangen? Hoe vertaal je het naar je eigen praktijk? Wat vertel je morgen aan je collega s? Wil je meer weten? Volg een training Motivational Interviewing bij de HAN afdeling VDO onderwerpen/motivational-interviewing/

39 Hartelijk dank voor uw aandacht