INHOUDSOPGAVE. 1. INLEIDING Aanleiding Doelstelling Leeswijzer 1

Transcriptie

1

2

3 INHOUDSOPGAVE blz. 1. INLEIDING Aanleiding Doelstelling Leeswijzer 1 2. BELEID OP ANDERE NIVEAUS EN RELEVANTE PLANNEN Europees en Nationaal beleid Europese Kaderrichtlijn Water KRW) Waterbeleid 21 ste eeuw Vierde Nota Waterhuishouding Natuur- en milieubeleid Regionaal beleid Provinciaal waterhuishoudingsplan ABC-Delfland Gemeentelijk beleid Waterplan Rotterdam Gemeentelijk Rioleringsplan Baggeren Ruimtelijk beleid RR2020-regionale ontwikkelingsvisie voor de ruimtelijke ordening tot Stadsvisie 5 3. ALGEMENE BESCHRIJVING VAN HET WATERSYSTEEM Inleiding Waterkwantiteit Polder Hoek van Holland Polder Nieuwland en Noordland en Lange Bonnen Opspuiting Oranjebuitenpolder Buitendijkse gebieden Waterkwaliteit en ecologie Waterkwaliteit Ecologie Bronnen van verontreiniging Waterketen Riolering Drainage water glastuinbouw Grondwater Waterkeringen Ruimtelijk ordening en beleving Beheer en onderhoud ANALYSE WATERSYSTEEM Inleiding Waterkwantiteit Knelpunten Toelichting Resultaten van de watersysteemanalyses Waterkwaliteit en ecologie Knelpunten Toelichting 22

4 Resultaten van de watersysteemanalyses Waterketen Knelpunten Toelichting Grondwater Knelpunten Toelichting Waterkering Knelpunten Toelichting Ruimtelijke ordening en beleving Knelpunten Toelichting Beheer en onderhoud Knelpunten Toelichting Communicatie en educatie Knelpunten Toelichting VISIE OP HET WATERSYSTEEM Inleiding Waterkwantiteit Visie Toelichting Waterkwaliteit en ecologie Visie Toelichting Waterketen Visie Toelichting Grondwater Visie Toelichting Waterkering Visie Toelichting Ruimtelijke ordening en beleving Visie Toelichting Beheer en onderhoud Visie Toelichting Communicatie en educatie Visie Toelichting MAATREGELENPLAN Autonome maatregelen en ontwikkelingen reeds in gang gezet) Maatregelen thema waterkwantiteit Maatregelen thema waterkwaliteit en ecologie Maatregelen thema grondwater Maatregelen thema waterkeringen 46

5 6.6. Maatregelen thema ruimtelijke ordening en beleving Maatregelen thema beheer en onderhoud Maatregelen thema communicatie en educatie KOSTEN, KOSTENVERDELING EN UITVOERING VAN DE MAATREGELEN Kostenverdeling Planning: Maatregelen binnen de planperiode Uitvoeringsorganisatie BRONNEN AFKORTINGEN EN BEGRIPPEN 56 laatste bladzijde 56 bijlagen I Waterkwaliteit 1 II Waterbodemkwaliteit 1 III Vegetatiegegevens 1 IV Ecologie 1 V Visiekaart met toelichting 1 VI Notitie streefbeelden 3 december VII Knelpunten en streefbeelden per locatie 1 VIII Ruimtelijke ontwikkelingen 1 IX Effectberekeningen maatregelen 7 X Kostenraming en -verdeling 1 XI Maatregelenkaart 2 XII Uitvoeringsplanning maatregelen 3

6 1. INLEIDING 1.1. Aanleiding Als uitwerking van het paraplu waterplan Rotterdam wordt per deelgemeente een deelgemeentelijk waterplan opgesteld. Het deelgemeentelijke waterplan wordt gezamenlijk opgesteld door de Deelgemeente Hoek van Holland, het Hoogheemraadschap van Delfland en gemeentewerken Rotterdam. Het waterplan Rotterdam vormt een belangrijk uitgangspunt bij het opstellen van een deelgemeentelijk waterplan voor Hoek van Holland. Er is gestart met het Waterplan Rotterdam als uitgangspunt, inmiddels is Waterplan 2 Rotterdam gereed. Ten aanzien van de waterhuishouding leveren met name het Nationaal Bestuursakkoord Water NBW), met de trits vasthouden, bergen, afvoeren en de stedelijke wateropgave essentiële input. Voor de waterkwaliteit zowel ecologisch als chemisch) vormt de Europese Kaderrichtlijn Water KRW) een belangrijk gegeven Doelstelling De doelstelling van het deelgemeentelijk waterplan is een integrale en praktische doorvertaling te maken van het Waterplan Rotterdam naar de situatie in Hoek van Holland. De maatregelen uit het deelgemeentelijk waterplan moeten leiden tot een duurzaam, veilig en robuust watersysteem met ruimtelijke kwaliteit. doelstellingen duurzaam waterbeheer De doelstelling van het Deelgemeentelijk Waterplan - een duurzaam watersysteem - betekent: - voorkomen van wateroverlast en inspelen op klimaatveranderingen; - veiligheid bieden tegen overstroming; - bereiken van een goede waterkwaliteit en ecologisch gezond water; - zorgen voor een maximale bijdrage van water aan een optimale ruimtelijke kwaliteit en stedenbouwkundige inpassing; - zorgen voor een hoge belevingswaarde en mogelijkheden van recreatief gebruik; - optimaliseren van het beheer en onderhoud van de waterhuishouding. Op korte termijn zullen de maatregelen vooral gericht zijn op het aanpakken van knelpunten. Op lange termijn zullen maatregelen worden genomen om de streefbeelden uit het Waterplan 2 Rotterdam en de stedelijke wateropgave te realiseren. Andere belangrijke nevendoelstellingen liggen op het communicatieve vlak. Ten eerste is bewustwording van de deel)gemeentelijke organisatie van belang met betrekking tot water en de belevingswaarde hiervan. Ten tweede is het van belang dat de bewoners inzicht krijgen in de maatregelen die worden genomen om de bestaande water -problemen op te lossen Leeswijzer Hoofdstuk 2 van dit Deelgemeentelijke Waterplan Hoek van Holland gaat in op het relevante beleid. De huidige situatie is in hoofdstuk 3 beschreven. In hoofdstuk 4 wordt ingegaan op het functioneren van het watersysteem met kansen en knelpunten. Dit hoofdstuk geeft een samenvatting van de uitgevoerde watersysteem analyses. De visie op de waterhuishouding is vermeld in hoofdstuk 5. De uitwerking van de visie naar concrete maatregelen is in hoofdstuk 6 opgenomen. Tenslotte geeft hoofdstuk 7 een totaal overzicht van de maatregelen inclusief planning, kosten en kostenverdeling.

7 2. BELEID OP ANDERE NIVEAUS EN RELEVANTE PLANNEN Dit hoofdstuk gaat in op het voor het deelgemeentelijk Waterplan relevante beleid. Hierbij wordt eerst ingegaan op het Europees, landelijk en provinciaal beleid. Vervolgens zal ingegaan worden op het beleid van het hoogheemraadschap en de gemeente. Het Waterplan Rotterdam is daar een belangrijk onderdeel van Europees en Nationaal beleid Europese Kaderrichtlijn Water KRW) De Europese Kaderrichtlijn Water KRW) is in 2000 ingevoerd en heeft als doelstelling het bereiken van een goede ecologische en chemische toestand voor alle oppervlaktewaterlichamen en het beschermen en herstellen van alle grondwaterlichamen verbinding infiltratie en kwelgebieden). De betekenis voor stedelijk waterbeheer is nog onduidelijk. De KRW zal waarschijnlijk leiden tot het streven om emissies naar oppervlakte- en grondwater terug te dringen Waterbeleid 21 ste eeuw Waterbeleid voor de 21 ste eeuw is bestuurlijk vastgelegd in het Nationaal Bestuursakkoord Water. Hierin zijn de volgende principes afgesproken: - vasthouden van water en tijdelijk bergen en dan pas afvoeren; - ruimte voor water; - benutten van de kansen voor meervoudig ruimtegebruik. Ook zijn in het Nationaal Bestuursakkoord Water NBW) afspraken gemaakt over normen ten aanzien van wateroverlast. Deze geven aan hoe vaak wateroverlast mag optreden. Deze frequentie is afhankelijk van het grondgebruik. tabel 2.1. NBW-normering regionale wateroverlast grondgebruik normering wateroverlast eens in de.. jaar percentage van het gebied dat mag onderlopen grasland 10 jaar 5 % akkerbouw 25 jaar 1 % hoogwaardige landbouw glastuinbouw) 50 jaar 1 % bebouwd gebied 100 jaar* - * Voor groen gebieden binnen de bebouwde kom openbaar groen, volkstuinen) kan een lager beschermingsniveau worden gehanteerd omdat inundatie tot beperkte schade leidt. Parallel aan het opstellen van dit deelgemeentelijk waterplan is een watersysteemanalyse uitgevoerd waarbij het huidige watersysteem aan deze normering is getoetst en is bepaald welke ingrepen in hoofdlijnen noodzakelijk zijn om het watersysteem op orde te brengen concrete maatregelen zijn hierbij nog niet uitgewerkt). In februari 2001 is de watertoets verplicht gesteld voor ruimtelijke plannen. Het doel van de watertoets is te komen tot vroegtijdig) overleg tussen initiatiefnemer en waterbeheerder om de mogelijke nadelige effecten van de ruimtelijke ontwikkeling op de waterhuishouding alle wateraspecten) zoveel mogelijk te voorkomen. Hierbij moet rekening gehouden worden met het advies van de waterbeheerder Vierde Nota Waterhuishouding De hoofddoelstelling van de Vierde Nota Waterhuishouding is het hebben en houden van een veilig en bewoonbaar land en het instandhouden en versterken van gezonde en veerkrachtige watersystemen, waarmee een duurzaam gebruik blijft gegarandeerd. Het document is in 1998 vastgesteld en beslaat de periode

8 In de nota wordt het afkoppelen van verhard oppervlak en infiltreren in de bodem bevorderd. Als ambitie wordt gestreefd naar 60 % afkoppelen op nieuwbouwlocaties en in bestaande bebouwing 20 %. Daarnaast zal er ruimtelijke reservering van gebieden voor waterberging plaats moeten vinden om wateroverlast te voorkomen. Mogelijkheden voor de fysieke structuur van waternatuursystemen liggen in de aanleg van natuurvriendelijke oevers, het vergroten van trek- en paaimogelijkheden van vis, een natuurlijker peilbeheer en het stimuleren van de groei van waterplanten Natuur- en milieubeleid ecologische hoofdstructuur De Ecologische Hoofdstructuur heeft als doel om natuurgebieden met elkaar te verbinden om de migratie van flora en fauna te bevorderen. Er is een ecologische verbindingszone voorzien tussen de duinen langs de Noordzee en de Oranjeplassen, die beide onderdeel zijn de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur PEHS) Natuur. De Ecologische verbindingszone zal liggen in de noordkant van de polder Hoek van Holland, Korte en Lange Bonnen en de Oranjebuitenpolder. In kaart 12 van de wateratlas is de Ecologische Hoofdstructuur weergegeven. natura 2000 gebied Tussen Hoek van Holland, Maasdijk en Monster liggen de Kapittelduinen, een gebied van circa 500 hectare. Het gebied heeft zowel kust als rivierkenmerken doordat het in de oude monding van de Maas ligt. De Kapittelduinen vallen sinds 1996 onder de natuurbeschermingswet. Begin 2007 lag een ontwerpbesluit voor het aanmerken van de Kapittelduinen samen met het Solleveld bij Monster) als beschermd Natura 2000 gebied. Momenteel worden de reacties hierop verwerkt [lit. 9.]. In afbeelding 2.1 is het beschermde gebied binnen de deelgemeente Hoek van Holland weergegeven. afbeelding 2.1. Kapittelduinen 3

9 2.2. Regionaal beleid Provinciaal waterhuishoudingsplan Het provinciaal waterhuishoudingsplan van de Provincie Zuid-Holland is opgenomen in het Beleidsplan Milieu en Water. Een van de thema's is water en milieu in het landelijk gebied. De provincie wil het waterbergend vermogen in het landelijk gebied vergroten. Ter bevordering van de afstemming tussen het waterbeheer en de ruimtelijke ordening zullen waterkansenkaarten opgesteld worden. Verder zal de provincie duurzame land- en tuinbouw bevorderen ABC-Delfland Het Hoogheemraadschap van Delfland is in 1999 gestart met het project Afvoer- en Bergingscapaciteit Delfland ABC-Delfland). ABC-Delfland bestaat uit twee onderdelen: ABC-Boezem en ABC-Polders. Het project ABC-Boezem richt zich op het vergroten van de capaciteit van het boezemstelsel. Maatregelen die hiervoor genomen worden zijn het verbreden van watergangen, verbetering van de doorstroming, vergroting van gemaalcapaciteit en het maken van nieuwe verbindingen en calamiteitenbergingen. Naast maatregelen in de boezem zijn ook in de polders maatregelen nodig om grote hoeveelheden neerslag te kunnen verwerken. Op basis van de ABC-Boezemstudie en de ABC-Polders onderzoeken stelt Delfland voor de boezem en per polder een maatregelenpakket samen om wateroverlast te kunnen voorkomen. Ook voor de polders die de deelgemeente omvatten zijn ABC-Polderstudies uitgevoerd. Hieruit is een aantal knelpunten en maatregelen naar voren gekomen Gemeentelijk beleid Waterplan Rotterdam In het 1 e Waterplan Rotterdam waren voor Hoek van Holland twee streefbeelden vastgesteld; Blauwe Ring en Groene Wig. De doelstellingen voor de waterkwaliteit waren aan deze streefbeelden gerelateerd. In het 2 e waterplan is gekozen voor een nieuwe aanpak. Aan de hand van drie thema s is een overzicht gegeven van de opgave die de komende jaren op ons afkomt. De stedelijke opgave waar de stad voor staat is het bouwen aan een sterke economie en een aantrekkelijke woonstad. Water is daarbij een belangrijke conditie of voorwaarde. De wateropgaven bestaan uit: - het beschermd zijn tegen hoogwater veiligheid). Dit betekent dat zowel primaire als secundaire waterkeringen op orde moeten zijn. De nodige ruimte moet voor de waterkeringen worden gereserveerd, maar combinatie met andere functies is mogelijk. Uitwerking hiervan is een gezamenlijke taak van waterbeheerders en stedenbouwkundigen; - het aanpassen van het watersysteem aan klimaatveranderingen waterbergingsopgave en droogte). Om wateroverlast te voorkomen zal voldoende waterberging aanwezig moeten zijn. Een belangrijke vraag daarbij is hoe de waterberging wordt vormgegeven. Uitgangspunt is dat het water bijdraagt aan het realiseren van een aantrekkelijke stad. De invulling verschilt per wijk. In dichtbevolkte gebieden zijn er nauwelijks mogelijkheden om water te graven en moet naar andere oplossingen worden gezocht. Het dorp Hoek van Holland biedt meer mogelijkheden voor het realiseren van open water vooral het noordelijke deel, in het zuidelijke deel is wel sprake van dichte bebouwingen is bovendien hoger gelegen). Het ligt daarbij voor de hand om het realiseren van water te combineren met het oplossen van knelpunten op het gebied van waterkwaliteit en ecologie en de geplande ruimtelijke ontwikkelingen; - het op orde krijgen van waterkwaliteit en ecologie. Met het oog op de Europese Kaderrichtlijn Water KRW) en de bijbehorende verplichte methodiek voor de verbetering van de waterkwaliteit, is gekozen voor het werken met waterkwaliteitsbeelden. Een waterkwaliteitsbeeld kan variëren per watertype deels gebiedsafhankelijk), waarbij gestreefd wordt naar helder en plantenrijk water. Het water in de gemeente Rotterdam is ingedeeld in vijf verschillende typen. Een belangrijk onderdeel voor het bereiken van de gewenste waterkwaliteit is de inrichting van de watergang en natuurvriendelijke oevers. Ook het beheer en onderhoud speelt een belangrijke rol. Om de gewenste doelen te bereiken is de 6-S methode ontwikkeld. Per watertype wordt hierbij aan de hand van zes factoren soor- 4

10 ten, systeemwaarden, stoffen, structuren, stroming en schonen) de meest effectieve combinatie van maatregelen bepaald [lit. 1.] Gemeentelijk Rioleringsplan Het gemeentelijk Rioleringsplan GRP) beschrijft het gemeentelijke rioleringsbeleid inclusief de daaraan verbonden consequenties. Het huidige GRP van Rotterdam heeft een looptijd tot 2010 [lit. 1. en 10.]. Het belangrijkste doel van riolering is nog altijd de volksgezondheid. Daarnaast draagt riolering bij aan een goede kwaliteit van onze leefomgeving, ons milieu. Om de doelenstellingen van het GRP te bereiken wordt de komende jaren bijzondere aandacht gegeven aan: - het op peil houden van de kwaliteit van het rioolstelsel de buizen, pompen en gemalen); - het verminderen van de invloed van de riolering op de waterkwaliteit in de singels en sloten; - de wijze waarop we met steeds intensievere neerslag omgaan de klimaatverandering); - zorgplicht voor grondwater. Door wetswijzigingen krijgt de gemeente de regie rol bij grondwateroverlast in stedelijk gebied. Hiervoor is het projectteam omgaan met grondwater ingesteld. In het GRP wordt verder aangesloten op de huidige strategie van het scheiden van afvalwater en regenwater. Uit bovenstaande blijkt al dat er een nauwe relatie is tussen de riolering en het Deelgemeentelijk Waterplan Baggeren In de planperiode van het eerste Waterplan Rotterdam is een grote investering gedaan in het baggeren van watergangen [lit. 1.], deels om achterstallig onderhoud in te halen en deels om verontreinigd slib te verwijderen. Ook in Hoek van Holland is de situatie inmiddels op orde. Gepland is om door middel van een bagger cyclus van 8 jaar de watergangen op diepte te houden Ruimtelijk beleid RR2020-regionale ontwikkelingsvisie voor de ruimtelijke ordening tot 2020 Het RR2020 is het regionale streekplan en ontwikkelingsplan in één. Dat wil zeggen dat het een juridisch kader biedt voor onder andere bestemmingsplannen, maar ook de ontwikkelingskoers voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen in de komende jaren. De meest relevante ontwikkeling voor Hoek van Holland, die volgt uit het RR2020, is de opname van twee grote bouwlocaties op de streekplankaart: de polders Nieuwland en Krimsloot. Bij deze ontwikkelingen gaat het om totaal woningen Stadsvisie De gemeente Rotterdam heeft sinds kort de beschikking over een actuele visie op de ruimtelijke ontwikkelingen voor de komende jaren. De kern van de visie is het realiseren van de dubbeldoelstelling sterke economie en aantrekkelijke woonstad. Daarin wordt Hoek van Holland gezien als één van de aantrekkelijke wijken, die nu al bijdragen aan de aantrekkelijke woonstad. Door het uitbouwen van deze aantrekkelijke woonmilieus poogt Rotterdam haar inter)nationale concurrentiepositie te versterken. Voor Hoek van Holland betekent dit dat ingezet wordt op het uitbouwen van het groenstedelijke woonmilieu: Hoek van Holland heeft de potentie om zich de komende jaren te ontwikkelen tot een kustlocatie met een aantrekkelijk groenstedelijk woonmilieu. De ontwikkeling van het Waterwegcentrum zal de positie van Hoek van Holland als badplaats versterken. Ook woningbouw is een belangrijk onderdeel van het programma. Er is ruimte voor substantiële vergroting van het aantal woningen op te herstructureren glastuinbouwlocaties. Stadsvisie, p.103). Een ander relevant punt is dat Rotterdam in wil zetten op de wateropgave als accelerator van beoogde ruimtelijke ontwikkelingen Gebiedsaanpak Hoek van Holland Op dit moment wordt er hard gewerkt aan een nieuwe ruimtelijke ontwikkelingsvisie voor Hoek van Holland Daarin wordt een samenhangend ruimtelijk ontwikkelingsperspectief geboden voor Hoek van Holland op basis van alle ruimtelijke ontwikkelingen, die nu spelen in hoek van Holland. Tevens zal de- 5

11 ze visie weer input vormen voor nog te ontwikkelen ruimtelijke plannen. Voor het waterplan ligt hier een kans om het watervraagstuk rechtstreeks te verbinden met de ruimtelijke ontwikkelingen voor de komende jaren. Daartoe stelt het waterplan randvoorwaarden voor deze ontwikkelingsvisie. Bijlage VIII geeft een overzicht van de ruimtelijke ontwikkelingen die in Hoek van Holland spelen of gaan spelen. Wanneer in het kader van de wateropgave al afspraken over de waterhuishouding zijn gemaakt, is dat in de bijlage kort weergegeven. 6

12 3. ALGEMENE BESCHRIJVING VAN HET WATERSYSTEEM 3.1. Inleiding In dit hoofdstuk wordt het watersysteem van de deelgemeente Hoek van Holland op hoofdlijnen beschreven. Hierbij wordt alleen ingegaan op het watersysteem dat in beheer is bij het Hoogheemraadschap van Delfland en de deelgemeente Hoek van Holland/gemeente Rotterdam. De Noordzee en de Nieuwe Waterweg vallen dus buiten het project. De volgende onderwerpen komen achtereenvolgens aan bod: - waterkwantiteit; - waterkwaliteit en ecologie; - waterketen; - grondwater; - waterkeringen; - ruimtelijke ordening en beleving; - beheer en onderhoud; - communicatie en educatie. In het kader van de watersysteemanalyse van de polders Nieuwland en Noordland en Hoek van Holland zijn wateratlassen opgesteld [lit. 2a. en 2b.]. In deze wateratlassen zijn de volgende kaarten opgenomen de kaarten zijn op cd-rom bij dit plan gevoegd): 1. overzichtskaart; 2. bodemkaart; 3. hoogtekaart; 4. grondgebruikkaart; 5. watersysteemkaart; 6. peilgebiedenkaart; 7. droogleggingkaart; 8. ruimtelijke ontwikkelingen; 9. functiekaart Waterbeheersplan en Waterkeringen; 10. rioleringkaart; 12b. natuurbeleid en natuurwaarden. De watersysteembeschrijving is voor een groot deel gebaseerd op deze kaarten. Hier wordt dan ook regelmatig naar verwezen Waterkwantiteit Binnen de deelgemeente Hoek van Holland liggen gedeeltelijk) drie opmalingsgebieden 1 : - polder Hoek van Holland; - polder Nieuwland en Noordland, inclusief Lange Bonnen gedeeltelijk); - Oranjebuitenpolder. Daarnaast ligt in Hoek van Holland de Opspuiting en boezemland en buitendijkse gebieden. Een overzicht van deze gebieden is weergegeven in afbeelding Opmalingsgebieden zijn waterhuishoudkundige gebieden die een waterpeil hebben boven het boezempeil. Daarmee onderscheiden opmalingsgebieden zich van polders. 7

13 afbeelding 3.1. Opmalingsgebieden in Hoek van Holland In dit rapport zullen de opmalingsgebieden beschreven worden. In kaart 5 van de wateratlas [lit. 2a. en 2b.] is het watersysteem globaal weergegeven. Voor dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van: - ABC-Polders: Nieuwland en Noordland en Lange Bonnen, Tauw, 2002; - watersysteemanalyse polder Hoek van Holland en polder Nieuwland en Noordland, Polder Hoek van Holland Dit opmalingsgebied heeft een oppervlak van 203 ha en bevat de bebouwde kom van Hoek van Holland en het park De Hoekse Bosjes. Het wateroppervlak is ongeveer 5 ha 2,5 %). In afbeelding 3.2 is dit opmalingsgebied weergegeven. 8

14 afbeelding 3.2. Polder Hoek van Holland Krimsloot In dit opmalingsgebied bevinden zich twee peilgebieden. In het park De Hoekse Bosjes, aan de westkant van de s Gravenzandseweg wordt een waterpeil van NAP +1,33 m gehanteerd. Dit peilvak wordt gevoed vanuit het grondwater uit de duinen. Via een tweetal stuwen wordt overtollig water, via een lange duiker, afgevoerd worden naar het lager gelegen peilvak. Dit peilvak, aan de oostkant van de s Gravenzandseweg, heeft een waterpeil van NAP +0,05 m en voert het water af via een gemaal. Dit gemaal bevindt zich in de zuidoosthoek van het watersysteem en heeft een capaciteit van 1,5 m³/min. De afvoer verloopt via een leiding vanaf het gemaal naar de Nieuwe Waterweg. De afvoer door de leiding kan echter beperkt worden doordat de overstortbemaling van de riolering via dezelfde leiding afvoert. Indien de waterstand teveel stijgt kan aan de noordoostkant water afgevoerd worden op de Krimsloot, via een noodgemaal met een capaciteit van 40 m³/min. Aan de noordoostkant van de polder kan water ingelaten worden uit de Krimsloot. De Krimsloot heeft een waterpeil van NAP +0,2 m. In de polder Hoek van Holland is overstortbemaling aanwezig. Bij hevige regenval wordt door de overstortbemaling het gemengde rioolwater vuilwater en regenwater) ongezuiverd afgevoerd naar de Nieuwe Waterweg. Hiermee wordt overstort op het polderwater zoveel mogelijk voorkomen Polder Nieuwland en Noordland en Lange Bonnen De polder Nieuwland en Noordland en Lange Bonnen heeft een oppervlak van ha, waarvan echter alleen het zuidelijk en oostelijk gedeelte binnen de grenzen van Hoek van Holland valt, zie afbeelding 3.3. Het wateroppervlak van de polder is 35 ha 3,5 %). Het noordelijk deel van de polder ligt in de gemeente Westland. In het noordelijk deel van de polder komt voornamelijk glastuinbouw voor. Daarnaast is er aan de westkant een camping aanwezig. Deze camping is aangesloten op het rioolstelsel van Hoek van Holland. In het oostelijk deel komt voornamelijk landbouw voor. Daarnaast is glastuinbouw en een bedrijventerrein aanwezig. Dit bedrijventerrein is aangesloten op het rioolstelsel van Hoek van Holland. De polder bestaat uit 18 peilvakken, met peilen tussen de NAP -0,40 en NAP +0,45 m. Het grootste gedeelte van het gebied ten noorden van Hoek van Holland peilvak I en IV tot en met X) voert water af 9

15 via het gemaal Nieuwe Molen op de Krimsloot. Peilvak II en III voeren het water af via respectievelijk gemaal Oost en West naar de Krimsloot. Het noordelijk gedeelte peilvak I tot en met X) laat water in vanuit de Heen- en Geestvaartpolder. Het oostelijk gedeelte van de polder Buiten Nieuwland en Lange Bonnen voert het water via de Rel af naar het Oranjekanaal onder vrij verval). Water wordt ingelaten vanuit het Oranjekanaal en vanuit peilvak I, via gemaal Bagijneland. De Krimsloot ontvangt water van polder Nieuwland en Noordland en van het noodgemaal van polder Hoek van Holland en voert het water af naar de Nieuwe Waterweg. afbeelding 3.3. Polders Nieuwland Noordland, Lange Bonnen en De Opspuiting Opspuiting Ten zuiden van Lange Bonnen en de Rel bevindt zich de Opspuiting. Dit is een opgespoten gebied waar landbouw en een bedrijventerrein voorkomt. Dit gebied voert onder vrij verval af op het Oranjekanaal Oranjebuitenpolder De Oranjebuitenpolder heeft een oppervlak van 163 ha. In de Oranjebuitenpolder komt voornamelijk landbouw voor én de Oranjeplassen 23 ha). Er wordt een flexibel peil gehanteerd tussen NAP -0,22 m 10

16 en NAP -0,37 m. Het water in de Oranjeplassen heeft een flexibel peil met een maximum van NAP +0,30 m. De Oranjebuitenpolder ontvangt water van de hoger gelegen peilvakken en voert het water onder vrij verval af richting het Oranjekanaal Buitendijkse gebieden De buitendijkse gebieden stromen af naar de Noordzee en de Nieuwe waterweg. Omdat er geen afwatering op het regionale watersysteem is, zijn deze gebieden in dit plan buiten beschouwing gelaten. Bij ontwikkelingen in dit gebied moet wel rekening worden gehouden met de waterhuishouding en zal het watersysteem aan de gebruikelijke normen moeten voldoen. Per project dient dit uitgewerkt te worden Waterkwaliteit en ecologie Waterkwaliteit oppervlaktewater Het water in de polder Hoek van Holland is nutriëntrijk. Zowel voor stikstof als fosfaat wordt niet voldaan aan de MTR-norm Maximaal Toelaatbaar Risico, zie begrippenlijst). Ook het zuurstofgehalte voldoet niet aan het MTR. Mogelijke oorzaken zijn: riooloverstorten, bagger op de bodem, kroosgroei, bladval, een geringe doorstroming en ijsvorming. Het doorzicht varieert sterk per watergang, maar ligt globaal tussen de 10 en 40 cm. In bijlage I is de waterkwaliteit weergegeven. Daarnaast bevat het water te hoge gehalten aan gewasbeschermingsmiddelen, koper en zink. Het water in de polder Lange Bonnen en de Oranjebuitenpolder is nutriëntrijk. Zowel voor stikstof als fosfaat wordt niet voldaan aan de MTR-norm. Ook het zuurstofgehalte voldoet niet aan het MTR. Afvoer van landbouwkundig water kan, naast de hiervoor genoemde mogelijk oorzaken, een deel van het probleem veroorzaken. Het doorzicht varieert sterk per watergang, maar ligt globaal tussen de 10 en 40 cm. Daarnaast bevat het water te hoge gehalten aan gewasbeschermingsmiddelen, koper en zink. Voor de beschrijving van de waterkwaliteit is gebruik gemaakt van gegevens uit het monitoringsprogramma van Delfland. Hierin zijn voor de polder Nieuwland Noordland geen gedetailleerde waterkwaliteitsgegevens beschikbaar. Naar verwachting is de waterkwaliteit hier vergelijkbaar of zelfs slechter dan in de polder Lange Bonnen. De verwachting ten aanzien van de matige) waterkwaliteit is gebaseerd op de aanwezigheid van oudere) glastuinbouw in het gebied. Geheel in het oosten van de deelgemeente liggen de Oranjeplassen. Omdat deze plassen geïsoleerd liggen is de waterkwaliteit relatief goed. De plassen zijn door de provincie aangewezen als zwemwater. waterbodem In de polder Hoek van Holland is de waterbodemkwaliteit goed, klasse 0. In Noordland en Nieuwland en de Oranjebuitenpolder varieert de kwaliteit tussen 0 en 2. In Lange en Korte Bonnen komt klasse 1 tot en met 4 voor. In bijlage II is de waterbodemkwaliteit weergegeven Ecologie Aan de hand van de Ecologische beoordeling Stadswateren van STOWA Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer) zijn de gegevens van water- en oeverplanten beoordeeld. Hierbij is per locatie een onderscheid gemaakt in waterplanten en oeverplanten. Tevens is aangegeven of kritische soorten waterplanten en/of oeverplanten voorkomen. In bijlage III is een tabel opgenomen met de vegetatiegegevens. Meest voorkomende soorten zijn Riet, Harig wilgenroosje en Waterzuring bij de oeverplanten en kroos Veelwortelig, Bult-, Klein en Dwer kroos), Aarvederkruid, Smalle waterpest en Grof hoornblad bij de waterplanten. De plas Roomse duin is de meest soortenrijke locatie met in totaal 25 soorten water- en oeverplanten. Ook is op deze locatie het grootste aantal soorten ondergedoken waterplanten aanwezig. 11

17 Ondergedoken waterplanten zijn aanwezig op slechts 2 meetlocaties in de polder Nieuwland en Noordland. Het aantal kritische soorten is zeer beperkt. Op 3 locaties is een kritische soort aanwezig. Dit betreft Dotterbloem Nieuwlandse Park), Ruwe bies plas Roomse duin) en Schedefonteinkruid Dwarshaak, Nieuwland). De plassen Roomse duin en Nieuwlandseduin zijn op zichzelf staande watersystemen binnen de natuuraanwijzing van de Kapittelduinen. Op basis van de STOWA-beoordeling zie bijlage IV; hoe hoger de score hoe beter) kan gesteld worden dat de ecologie in en langs het water niet goed is. Er komen weinig kritische oeverplanten voor. Een van de oorzaken is de oever inrichting: bijna overal is beschoeiing aanwezig, er komen weinig plasbermen voor en de taluds zijn vaak steil. Er is dus geen sprake van een natuurvriendelijk oever inrichting. Er zijn ook geen karakteristieke waterplanten aanwezig. Ook buiten het dorp Hoek van Holland hebben de watergangen vaak steile oevers en zijn slechts op weinig plaatsen natuurvriendelijk ingerichte oevers aanwezig Bronnen van verontreiniging In Hoek van Holland zijn de overstorten afhankelijk van de frequentie van overstorten) een bron van onder andere nutriënten en microverontreinigingen. Daarnaast vormt ook slechte kwaliteit van het inlaatwater Krimsloot) een belangrijke verontreinigingsbron voor het stedelijk gebied van Hoek van Holland. Andere bronnen van verontreinigingen die kunnen voorkomen zijn brak kwelwater chloride), afstromend regenwater onder andere hondenpoep), vogelpoep, bladval, onkruidbestrijding, aas ten behoeve van recreatievissen en zwerfafval. In de polders Nieuwland en Noordland komt landbouw en glastuinbouw voor. Dit zijn belangrijke bronnen van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen. Er zijn ook riooloverstorten aanwezig in de polder, bronnen van onder andere nutriënten en microverontreinigingen Waterketen Riolering In de deelgemeente Hoek van Holland zijn 2 rioleringsdistricten aanwezig: Kaapweg en Krimsloot. Het stedelijk gebied heeft een gemengd rioolstelsel, met uitzonderingen van nieuwe uitbreidingen. In afbeelding 3.4 is het rioolsysteem weergegeven; alleen de gedeeltes van de twee rioleringsdistricten binnen de polder Hoek van Holland zijn gekleurd. Zowel district Kaapweg als Krimsloot ontvangen echter ook rioolwater van een klein gebied buiten de polder Hoek van Holland. Bij de rioleringsdistricten Kaapweg en Krimsloot is er sprake van overstortbemalingen. Bij hevige regenval wordt door de overstortbemaling het gemengde rioolwater vuilwater en regenwater) ongezuiverd afgevoerd naar de Nieuwe Waterweg. Hiermee wordt overstort op het polderwater zoveel mogelijk voorkomen. Indien de capaciteit van de overstortbemaling ook niet voldoende is, vindt overstort plaats op het oppervlaktewater. De gedachte hierachter is dat een overstort minder effect heeft op de Nieuwe waterweg dan op het stedelijk water van Hoek van Holland. Door de overstort op het stedelijke water treedt incidenteel vissterfte op. Kaapweg ligt aan de westkant van de polder Hoek van Holland en ontvangt water van de Camping Kaapweg polder Nieuwland en Noordland) en het westelijk deel van polder Hoek van Holland. Rioolwater wordt afgevoerd via gemaal Kaapweg naar de zuivering. Gemaal Kaapweg ontvangt ook water vanuit het buitendijkse woongebied Strandweg - Stationsweg en vanuit de drukbemaling van het tuinbouwgebied rond de Dirk van de Burgweg. Tevens is er overstortbemaling die het water afvoert naar de Nieuwe Waterweg. De Camping Kaapweg ligt relatief hoog. Er zijn hier drie overstorten aanwezig, maar 12

18 de overstort blijft relatief beperkt. Binnen de polder Hoek van Holland zijn 2 overstorten aanwezig J.V. Wierdsmastraat en Tasmanhof). Het grootste overstortvolume wordt echter via de overstortbemaling afgevoerd naar de Nieuwe Waterweg. In kaart 10 van de wateratlas [lit. 2b.] is het rioolsysteem weergegeven. Krimsloot ligt aan de oostkant van de polder Hoek van Holland en ontvangt water van het bedrijventerrein Zekken aan de zuidoostkant van de Krimsloot in de polder Nieuwland Noordland)). Rioolwater wordt afgevoerd via gemaal Krimsloot naar de zuivering. Tevens is er overstortbemaling die het water afvoert naar de Nieuwe Waterweg. Het riooldistrict Krimsloot heeft drie overstorten in de polder Hoek van Holland twee bij de A. van de Kloosterstraat en de Radmarstraat). Bij de Krimsloot is ook een overstort aanwezig. afbeelding 3.4. Riolering stedelijk gebied Kaapweg Krimsloot Het buitengebied Nieuwland en Noordland en Oranjebuitenpolder) is deels ongerioleerd en deels mechanisch gerioleerd druk- of vacuümriolering). Gebieden die niet aangesloten zijn op de riolering zullen in de nabije toekomst worden aangesloten. Het betreft: : - 3 woningen en 7 bedrijven die in 2008 worden aangesloten; - 18 woningen en 4 bedrijven die worden aangesloten wanneer de plannen voor nieuwbouw in de omgeving worden gerealiseerd; - 13 woningen en 5 bedrijven waaronder 2 glastuinbouwbedrijven) waarbij de riolering is aangelegd en de eigenaren zelf nog voor aansluiting dienen te zorgen. 13

19 In de Oranjebuitenpolder zullen IBA s komen individuele behandeling afvalwater). Het afval water wordt afgevoerd naar de AWZI Hoek van Holland. In kaart 10 van de wateratlas is het rioolsysteem weergegeven Drainage water glastuinbouw In Hoek van Holland zijn 61 bedrijven met 103 ha glastuinbouw. In het regionaal structuurplan RR2020) is aangegeven dat de glastuinbouw zal verdwijnen tussen 2020 en In de huidige situatie is het huishoudelijk afvalwater van woningen en kantines in glastuinbouwgebieden en enkele kleine afvalwaterstromen op enkele percelen na aangesloten op de riolering zie paragraaf 3.4.1). Grote procesafvalwater stromen zoals spuiwater en drainagewater zijn nog niet overal aangesloten op de riolering. In het noordelijke deel van Hoek van Holland Nieuwlandse duinweg, Nieuwlandsepolderweg, Haakweg, Dwarshaak en Kulkweg) en de gemeente Westland ligt een groot CAD centrale afvoer drainagewater)-stelsel. Dit is aangelegd en in beheer van particulieren die verenigd zijn in zogenaamde CAD-verenigingen. Dit stelsel is bedoeld voor de afvoer van overtollig procesafvalwater uit de glastuinbouw, het gaat voornamelijk om drainage-,spui- en kwelwater. Het CAD-water loost nu nog op de Krimsloot, maar zal binnenkort worden aangesloten op een nieuw te bouwen eindrioolgemaal van Delfland bij Kapittelland. In de overige glastuinbouwgebieden van Hoek van Holland is het gemeentelijk rioolstelsel over het algemeen toereikend om ook de grote procesafvalwaterstromen te kunnen verwerken. Volgens het Besluit glastuinbouw zijn tuinders verplicht aan te sluiten op deze riolering Grondwater Het maaiveld loopt af van NAP +7 m langs de Nieuwe Waterweg naar NAP +0,5 m aan de noordkant van de deelgemeente, zie kaart 3 van de wateratlas [lit. 2a. en 2b.]. Langs de kust en langs de Nieuwe Waterweg bestaat de bodem uit jonge duin- en strandafzettingen. De bodem van deze jonge duin- en strandafzettingen bestaat uit kleiige zanden. De grondwatertrap 2 is hierbij VII*. Bij deze grondwatertrap ligt de Gemiddelde Hoogste Grondwaterstand GHG) meer dan 1,4 m-mv. De Gemiddelde Laagste Grondwaterstand GLG) ligt dieper dan 1,6 m-mv. Landinwaarts bestaat de bodem uit zavel en lichte klei. In het gebied komt grondwatertrap IV voor, waarbij de GHG meer dan 40 cm-mv ligt. Langs de Nieuwe waterweg kan de grondwaterstand dieper liggen. De GLG ligt tussen de 80 en 120 cm-mv. In kaart 2 van de wateratlas [lit. 2a. en 2b.]. is de bodemkaart weergeven. De jonge duin- en strandafzettingen maken deel uit van een 25 m dikke deklaag [lit. 7.]. Onder de matig doorlatende deklaag bevindt zich het eerste watervoerende pakket, dat ongeveer 15 m dik is. Onder dit watervoerende pakket bevindt zich een 15 m dikke slecht doorlatende laag die het eerste watervoerende pakket scheidt van het tweede watervoerende pakket. De stijghoogte in het eerste watervoerende pakket gecorrigeerd naar zoetwaterstijghoogte) loopt af van NAP +0,5 m aan de westkant naar NAP +0,0 m aan de oostkant [lit. 7.]. Langs de Nieuwe Waterweg is de stijghoogte in het eerste watervoerende pakket is lager dan de freatische grondwaterstand en treedt er een wegzijging op van ongeveer 1 mm/dag. Aan de noordwestkant van Hoek van Holland is juist de stijghoogte in het eerste watervoerende pakket hoger en treedt er kwel op. Langs de Nieuwe Waterweg is het grondwater brak. Landinwaarts bevindt zich een zoetwaterbel. Binnen de gemeente Hoek van Holland zijn geen grote onttrekkingen van grondwater bekend Waterkeringen De primaire waterkering beschermt de regio tegen overstroming vanuit de zee. De waterkering ligt aan de west- en zuidkant van Hoek van Holland, respectievelijk in de duinen en langs de nieuwe waterweg. De waterkering sluit aan op de Maeslantkering. In verband met de verwachte zeespiegelstijging zullen primaire waterkeringen waar nodig worden versterkt. 2 Grondwatertrappen komen voort uit een indelingen in klassen schaal I tot en met VII). Deze klassen geven aan of de bodem relatief droog of nat is en of er bijvoorbeeld grote verschillen optreden tussen de winter en de zomer. Klasse I, II en III zijn natte gebieden en klasse VII betreft droge gebieden. 14

20 3.7. Ruimtelijk ordening en beleving Binnen de gemeente Rotterdam is de deelgemeente Hoek van Holland relatief landelijk. De watergangen in het dorp Hoek van Holland hebben voornamelijk een strak karakter; vrijwel alle oevers zijn beschoeid. Daar waar natuurvriendelijke oevers zijn, is het onderhoud op een aantal plaatsen niet altijd optimaal en groeit het riet manshoog tot soms meer dan 2 m). Het zicht op het water is daardoor op een aantal plaatsen geheel verdwenen. Recreatiemogelijkheden zijn aanwezig bij de Oranjeplassen in het oosten van de deelgemeente, deze worden gebruikt als zwemwater. Verder is in het noorden van de polder Hoek van Holland, ten noorden van de watergang, een strook aanwezig met een parkachtige omgeving. In Hoek van Holland spelen de komende jaren verschillende ruimtelijke plannen. Hierbij verdwijnt rond de kern een groot oppervlak glastuinbouw voor woningen en bedrijventerrein. Ook voor de Bonnenpolder en de Oranjebuitenpolder zijn plannen in ontwikkeling. Hier is ruimte voor recreatie, natuur, water en landbouw. Tenslotte is sprake van een aantal inbreidingen en herinrichtingen in en rond het bestaande dorp. In afbeelding 3.5 zijn de ruimtelijke ontwikkelingen van de deelgemeente op korte termijn ongeveer 2010) weergegeven. Afbeelding 3.6 laat de ruimtelijke ontwikkelingen op langere termijn tot 2020) zien. Al deze ontwikkelingen stellen eisen aan de waterhuishouding en bieden daarnaast kansen om gesignaleerde knelpunten op te lossen en de ruimtelijke en waterkwaliteit in Hoek van Holland te vergroten. Daarom is de link tussen enerzijds de ruimtelijke ontwikkelingen en anderzijds de verschillende opmalingsgebieden en/of peilvakken van groot belang. In de Gebiedsvisie Bonnenpolder is afgesproken dat het water wordt opgenomen in de bestemmingsplannen. afbeelding 3.5. Ruimtelijke ontwikkelingen Hoek van Holland op korte termijn 15

21 afbeelding 3.6. Ruimtelijke ontwikkelingen Hoek van Holland op de langere termijn tot 2020) 3.8. Beheer en onderhoud De waterschappen zijn verantwoordelijk voor het beheer van water en waterkeringen. Binnen de deelgemeente Hoek van Holland worden de hoofdwatergangen onderhouden door Delfland. Het onderhoud van de overige watergangen valt onder de verantwoordelijkheid van de deelgemeente. Daarnaast heeft de deelgemeente Hoek van Holland een rol als beheerder van de buitenruimte en is gemeentewerken Rotterdam beheerder van de riolering. 16

22 4. ANALYSE WATERSYSTEEM 4.1. Inleiding In dit hoofdstuk wordt het watersysteem per thema geanalyseerd en aangegeven wat de knelpunten zijn. Hierbij worden dezelfde thema s als in het vorige hoofdstuk aangehouden. Een overzicht van de knelpunten per locatie is weergegeven in bijlage VII Waterkwantiteit Knelpunten a. tekort aan waterberging polder Nieuwland en Noordland: m 3 deel in Hoek van Holland); b. verdronken overstorten in polder Hoek van Holland; c. capaciteit oppervlaktewatergemaal polder Hoek van Holland; d. onvoldoende wateraanvoer polder Hoek van Holland; e. de capaciteit van de duikers is niet overal voldoende; f. een stuw voldoet niet aan de norm; g. de snelheden in watergangen zijn plaatselijk te groot Toelichting Als belangrijkste knelpunt in de polder Nieuwland en Noordland geldt dat de waterberging niet op orde is. De bergingsopgave voor 2015 is ruim m 3. Rekening houdend met de situatie in 2050 klimaatsontwikkeling) is de wateropgave m 3 voor het deel binnen de deelgemeente Hoek van Holland). Het dorp Hoek van Holland kent een beperkte wateropgave 260 m 2 ). Hierbij moet worden opgemerkt dat voor enkele laaggelen delen de volkstuinen, een deel van het Stuyvesantpad en openbaar groen) een lager beschermingsniveau kan worden gehanteerd dan elders in het dorp. Dit lagere beschermingsniveau kan worden gehanteerd omdat inundatie van de volkstuinen niet tot grote schade leidt. Indien dit beschermingsniveau wordt gehanteerd bestaat er geen bergingsopgave meer. Als belangrijkste knelpunt in de polder Hoek van Holland geldt dat verdronken overstorten tot wateroverlast kunnen leiden water-op-straat). Daarnaast kunnen verdronken overstorten leiden tot de ongewenste afvoer van oppervlaktewater naar de rioolwaterzuivering extra belasting RWZI). Het dorp Hoek van Holland kent daarnaast het volgende aandachtspunt. Het oppervlaktewatergemaal kan momenteel niet altijd benut worden omdat het gebruik maakt van dezelfde leiding als het rioolgemaal. Daarnaast is de capaciteit van dit gemaal onvoldoende. Er zijn inmiddels concrete plannen om in het noordoosten van Hoek van Holland een nieuw gemaal te bouwen dat afwatert op de Krimsloot. Het nieuwe gemaal zal een capaciteit krijgen die overeenkomt met de norm van Delfland. Een ander knelpunt is dat de polder Hoek van Holland nu geen goede mogelijkheden voor wateraanvoer heeft. In droge perioden kan dit leiden tot watertekorten. Ook een aantal duikers voldoet niet aan de normen van Delfland, doordat ze voor een te hoge opstuwing zorgen. Dit leidt echter bij de meeste gevallen niet tot een verergering van) wateroverlast, maar de duikers zullen in ieder geval bij vervanging vergroot moeten worden. Daarnaast voldoet een stuw in de polder Nieuwland Noordland niet aan de normen van Delfland; de breedte is kleiner dan de minimale breedte. Ook is er een aantal watergangen waar grotere snelheden in de watergangen worden berekend dan toegestaan volgens de norm. 17

23 Resultaten van de watersysteemanalyses werkwijze In het kader van dit deelgemeentelijke waterplan zijn twee watersysteemanalyses uitgevoerd, voor een beter inzicht in het functioneren van het watersysteem. Hierin wordt het watersysteem van de polder getoetst op het gebied van waterkwantiteit, waarbij knelpunten en de bergingsopgave zijn bepaald. Er zijn watersysteemanalyses uitgevoerd voor de polders Hoek van Holland en Nieuwland en Noordland. In deze paragraaf wordt een samenvatting gegeven van de resultaten van deze watersysteemanalyses met betrekking tot de waterkwantiteit. Voor een volledig beeld van de resultaten wordt verwezen naar de rapportages van de watersysteemanalyses van Hoek van Holland [lit. 12b.] en Nieuwland en Noordland [lit. 12a.]. Voor de beide polders is het watersysteem is op drie verschillende wijzen getoetst: - allereerst een ABC-toetsing volgens werknormen van Delfland. Deze methode wordt bij Delfland gehanteerd sinds in 1999 met het project Afvoer- en Bergingscapaciteit Delfland is begonnen. Hierbij wordt voor een eerste beeld van het watersysteem de bemalingscapaciteit en de bergingscapaciteit getoetst op basis van de ABC-normen; - vervolgens is de hydraulische stationaire) toetsing gedaan om de knelpunten te bepalen betreft de afvoercapaciteit van het watersysteem; - ten slotte is de benodigde berging bepaald middels dynamische berekeningen met een computermodel van het watersysteem, op basis van de verwachte klimaatontwikkeling tot 2050 volgens de inundatie normen van de NBW). Aan de hand van deze toetsingen is bepaald welke kunstwerken en watergangen aangepast dienen te worden en wat de bergingsopgave is voor de polder. polder Hoek van Holland De bemalingscapaciteit in de polder Hoek van Holland voldoet niet aan de norm van Delfland. De huidige capaciteit is slechts 6 % van de normcapaciteit 1,5 m³/min in plaats van 24,1 m³/min). Hierbij is de overstortbemaling niet meegerekend, ook mét overstortbemaling wordt niet aan de norm voldaan ABCtoetsing). De opstuwing en stroomsnelheden in watergangen zijn getoetst aan de normen van Delfland. Uit de modelstudie is gebleken dat de stroomsnelheid in alle watergangen aan de norm voldoet. Ook voldoen de watergangen aan de norm voor het maximale verhang. De duikers zijn getoetst aan de maximale stroomsnelheid en aan de maximale opstuwing. Eén duiker 99D-42) heeft een te hoge stroomsnelheid én geeft teveel opstuwing. Daarnaast zijn er 6 duikers die teveel opstuwing geven, zie afbeelding 4.1. hydraulische toetsing). Het functioneren van het watersysteem is doorgerekend voor twee situaties: 1. huidige afvoersituatie: pomp aan de zuidoostkant van de polder capaciteit: 1,5 m³/min.) die de persleiding deelt met riolering; 2. nieuw gemaal zoals gepland aan de noordoostkant van de polder, met een capaciteit van 24,1 m³/min. Het watersysteem is voor deze situaties getoetst middels dynamische berekeningen met een computermodel van het watersysteem, op basis van de verwachte klimaatontwikkeling tot 2050 volgens de inundatienormen van de NBW). Uit de modelresultaten blijkt dat er een bergingsopgave is voor situatie 1 huidig gemaal) van m 3 rekening houdend met klimaatverandering). Indien het nieuwe gemaal in gebruik wordt genomen situatie 2) is er echter een veel kleinere bergingsopgave van 260 m 3. De maatgevende situatie treedt op rondom de volkstuinen. Indien hier een lager beschermingsniveau wordt gehanteerd, is er geen bergingsopgave meer. 18

24 Er is in het verleden 2001) wateroverlast opgetreden in de polder Hoek van Holland. Dat toch nauwelijks een bergingsopgave berekend wordt, kan verklaard worden doordat de hoeveelheid neerslag groter was dan de neerslag met een herhalingstijd van 100 jaar en de ontoereikende pompcapaciteit. afbeelding 4.1. Overzichtskaart knelpunten waterkwantiteit polder Hoek van Holland Nieuw te plaatsen gemaal Duikers die niet voldoen Huidig gemaal polder Nieuwland en Noordland De bemalingscapaciteit van peilvak I, III en beide onderbemalingen voldoen aan de norm. De bemalingscapaciteit van peilvak II echter niet afbeelding 4.3 geeft de ligging). De huidige capaciteit van peilvak II is ongeveer 85 % van de normcapaciteit ABC-toetsing). Het oppervlaktewatersysteem van polder Nieuwland en Noordland en Lange Bonnen is middels een stationaire modelberekening getoetst op stroomsnelheid en opstuwing in watergangen en duikers en minimale afmetingen. Geconcludeerd wordt dat 5 watergangen niet aan de norm voldoen. Daarnaast voldoen 21 duikers en 1 stuw niet aan de norm, zie afbeelding 4.2 hydraulische toetsing). 19

25 afbeelding 4.2. Kunstwerken die niet voldoen aan ABC-norm polder Nieuwland en Noordland) Stuw die niet voldoet Duikers die niet voldoen aan de norm 20

26 afbeelding 4.3. Peilvakken binnen polder Nieuwland en Noordland De berekende bergingsopgave voor de totale polder Nieuwland en Noordland bedraagt m 3 in de huidige situatie. Inspelend op klimaatverandering neemt deze bergingsopgave toe tot m 3. NBW-toetsing), zie tabel 4.1. De bergingsopgave voor de huidige situatie is de NBW-opgave. Het Hoogheemraadschap van Delfland rekent voor het bepalen van de NBW opgave met het klimaatscenario Als er ontwikkelingen zijn na 2015 waarmee de wateropgave tegen lagere maatschappelijke kosten kan worden gerealiseerd, dan kan het hoogheemraadschap daarin echter meegaan. Er dienen daarover dan wel bestuurlijke afspraken te worden gemaakt. tabel 4.1. Bergingsopgave polder Nieuwland en Noordland peilvak waterpeil m NAP) T jaar) toegestane stijging m) berekende stijging waterstand m) bergingsopgave m 3 ) huidig 2050 huidig 2050 LB -0, ,62 0,67 0, I 0, ,43 0,55 0, II -0, ,52 0,56 0, IV 0, ,35 0,38 0, XI 0, ,45 0,53 0, XII -0, ,60 0,78 0, XIII -0, ,59 0,71 0,

27 XIV -0, ,74 0,96 1, XIV-A -0, ,70 0,78 0, XIV-B -0, ,00 1,12 1, totaal Bovenstrooms van peilvak I is een bergingsoverschot, water vasthouden in deze bovenstroomse peilvakken is een optie om de bergingsopgave te verminderen. Door hier optimaal gebruik van te maken kan de bergingsopgave verminderd worden met circa m 3. Deze bergingsopgave is gebaseerd op het functioneren van het watersysteem, in een later stadium zullen ook maatregelen doorgerekend worden. De hydraulische knelpunten die uit de stationaire toetsing zijn gebleken, kunnen een extra bergingsopgave veroorzaken. Bij het bepalen van de maatregelen moet hier rekening mee worden gehouden. De polder Nieuwland Noordland ligt gedeeltelijk 49 %) in de deelgemeente Hoek van Holland. De verdeling van de bergingsopgave tussen de gemeentes Hoek van Holland en Westland is gegeven in tabel 4.2. tabel 4.2. Verdeling bergingsopgave gemeentes oppervlak ha) Westland %) Hoek van Holland %) opgave HvH huidig m 3 ) opgave HvH 2050 m 3 ) Lange Bonnen I II XI XII XIII XIV XIV-A XIV-B totaal Waterkwaliteit en ecologie Knelpunten a. riooloverstorten veroorzaken een slechte waterkwaliteit; b. slechte waterkwaliteit landelijk gebied; c. te weinig doorspoeling; d. weinig oevervegetatie, veel beschoeide watergangen Toelichting Momenteel voldoet de waterkwaliteit niet. Dit geldt zowel voor Hoek van Holland onder andere door riooloverstorten) als voor Nieuwland en Noordland belasting vanuit de glastuinbouw). Ook is de inrichting van watergangen niet afgestemd op een ecologisch gezond watersysteem. De Kaderrichtlijn water stelt eisen aan de waterkwaliteit en het ecologisch functioneren. In de deelgemeente ligt slechts één waterlichaam het Oranjekanaal). Dit betekent dat vooral de algemene waterkwaliteitseisen van belang zijn. Daarnaast gelden ecologische doelstellingen in het duingebied en de PEHS. 22

28 Resultaten van de watersysteemanalyses In het kader van de watersysteemanalyses is onderzoek gedaan naar het effect van de riooloverstorten bij hevige neerslag op de waterkwaliteit van het oppervlaktewater. Uit de resultaten van deze zogenaamde TEWOR-toetsing Toetsingsmodel voor de Effecten op de Waterkwaliteit van Overstortingen uit Rioolstelsels) volgt dat overstort van rioolwater alleen bij de A. v.d. Kloosterstraat leidt tot ernstige kwaliteitsproblemen, de resultaten zijn weergegeven in afbeelding 4.4. Deze resultaten verschillen echter van de praktijk. Er is met regelmaat sprake van het optreden van vissterfte rond de overstorten J.V. Wierdsmastraat en Tasmanhof. Dit komt niet uit de modellering naar voren. Oorzaken hiervoor kunnen gezocht worden in bijvoorbeeld een slechtere initiële waterkwaliteit dan is aangenomen of de aanwezigheid van vervuild slib. afbeelding 4.4. Resultaten TEWOR toets huidige situatie) Camping Kaapweg 3x) klasse kans op vissterfte klasse I klein klasse II matig klasse III groot klasse IV zeer groot J.V. Wierdsmastraat Tasmanhof Radmarstraat A. vd Kloosterstraat 2x) A. vd Kloosterlaan Zekkenweg 4.4. Waterketen Knelpunten a. verdronken overstorten riolering *); b. overstortwater riolering; c. afvalwater van glastuinbouw. * Een verdronken overstort is een overstort waarvan het niveau wordt overschreden door het oppervlaktewaterpeil Toelichting Dit thema heeft een nauwe relatie met de waterkwaliteit. Afvalwater dat niet naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie wordt afgevoerd zorgt voor waterkwaliteitsproblemen. In de bebouwde kom betreft het 23

29 overstortwater bij hevige regenval verdund). In de polder Nieuwland en Noordland betreft het vooral afvalwater van de glastuinbouw. Momenteel voert het Centraal Afvoer Drainage CAD) systeem water van de glastuinbouwbedrijven af, maar deze leiding is nog niet aangesloten op de rioolwaterzuiveringsinstallatie. Een ander knelpunt met betrekking tot de riolering in het stedelijke gebied is het optreden van hoge waterstanden van het oppervlaktewater. Uit de watersysteemanalyse is gebleken dat de waterstanden bij een bui met een herhalingstijd van 2 jaar boven de uitlaten van de riooloverstorten uitstijgt. Dit is ongewenst, omdat het functioneren van de riolering hierdoor nadelig beïnvloed kan worden. Daarnaast komt oppervlaktewater in het rioolstelsel, wat vervolgens naar de RWZI wordt gepompt. Het spreekt voor zich dat dit weinig efficiënt is en gaat ten koste van het zuiveringsrendement van het afvalwater Grondwater Knelpunten a. grondwateroverlast bij enkele woningen; b. verdroging natuur) Toelichting Verschillende functies in het gebied stellen verschillende eisen aan de optreden grondwaterstanden. Voor bebouwing en infrastructuur is een minimale ontwatering vereist vaak 0,7 tot 1,0 m beneden maaiveld) terwijl natte natuur hoge grondwaterstanden vraagt. Andere functies als landbouw, openbaar groen en sportvelden hebben tussenliggende eisen. In Hoek van Holland zijn bij enkele woningen problemen met grondwateroverlast bekend. Een volledig overzicht ontbreekt echter. Daarnaast betreft een deel van de klachten kelders die niet waterdicht zijn. Gemeentelijk uitgangspunt is echter dat kelders waterdicht dienen te zijn en het grondwaterbeheer en de drainage afgestemd worden op kruipruimten, tuinen en groen maar niet op kelders. Daarnaast is de verdroging van de Hoekse Bosjes een knelpunt. In droge perioden zijn er geen mogelijkheden voor wateraanvoer of doorspoeling. In de Hoekse bosjes is sprake van verdroging gedurende periodes van weinig neerslag Waterkering Knelpunten a. dijkverlegging ten behoeve van het waterwegcentrum; b. ruimtegebrek voor versterking dijken Toelichting Binnen de deelgemeente Hoek van Holland spelen op waterkeringgebied op dit moment diverse projecten. De voor het deelgemeentelijke waterplan relevante projecten zijn: 1. het project waterwegcentrum Hoek van Holland; 2. de verbetering van een deel van de Delflandsedijk ter hoogte van de Harwichweg; 3. de actualisatie van de legger voor de Delflandsedijk. De gemeente Rotterdam werkt aan een bouwplan het Waterwegcentrum) op de zogenaamde Van Dixhoorndriehoek en deels langs de Nieuwe Waterweg, een gebied dat nu buitendijks ligt. Opdat een groot deel van de beoogde bebouwing binnendijks komt te liggen, wordt gewerkt aan een plan voor verlegging van het tracé van de kering. In dat kader dient Delfland een zogenaamde projectnota en een verbeteringsplan vast te stellen; de provincie dient die plannen daarna goed te keuren. De beoogde verlegging is eveneens MER-plichtig. De plannen zijn door de gemeente in overleg met Rijk, provincie, en Delfland opgesteld. De conceptplannen zijn afgerond en na instemming van de Verenigde Vergade- 24

30 ring van Delfland, voorgelegd aan de commissie MER. De commissie heeft een negatief toetsingsadvies gegeven. Een aanvulling van de MER is daarom noodzakelijk. Met de aanleg van de stormvloedkering in de Nieuwe waterweg, de Maeslantkering, moest de zeedijk zeewaarts van die kering te worden opgehoogd. Met uitzondering van een klein deel ter hoogte van de Harwichweg is dat ook uitgevoerd. Bij de Harwichweg was het de insteek om aan te sluiten bij de plannen van de gemeente Rotterdam om de zogenaamde 2 e Ontsluitingsweg aan te leggen. Die plannen hebben echter vertraging opgelopen. Deze situatie moet nog worden aangepakt. De wijze waarop is mede afhankelijk van de aanleg van de 2 e Ontsluitingsweg en de beoogde doortrekking van de spoorlijn/lightrail. In verband met de verwachte zeespiegelstijging zullen primaire waterkeringen waar nodig worden versterkt. Momenteel is Delfland hiervoor bezig met het actualiseren van de legger. Het laat zich aanzien dat de geactualiseerde leggerbreedte breder is dan de in de vigerende legger aangegeven strook. Dit betekent dat extra ruimte nodig is. In Hoek van Holland is deze ruimte niet altijd te vinden door de aanwezige haven)bebouwing en de spoorlijn Ruimtelijke ordening en beleving Knelpunten a. afstemming water en RO watertoetskaders); b. recreatieve- en belevingswaarde watersysteem onvoldoende benut Toelichting De afstemming van water en ruimtelijke ontwikkelingen verloopt via de watertoets. Het bureau bestemmingsplannen van ds+v is verantwoordelijk voor het opstarten van de procedure voor de watertoets in het kader van een bestemmingsplan, de initiatiefnemer is verantwoordelijk op artikel 19 niveau 3. Sinds de introductie van de nieuwe WRO wet ruimtelijke ordening) in juli 2008 is de art.19- procedure komen te vervallen. In de plaats daarvan maakt de gemeente onderscheid in gebiedsbestemmingsplannen en projectbestemmingsplannen. De gebiedsbestemmingsplannen zijn kaderstellende plannen voor grotere gebieden, projectbestemmingsplannen zijn net als de 'oude' art.19-procedures vooral gericht op het mogelijk maken van een vooraf gekende ruimtelijke ontwikkeling. Bij gebiedsbestemmingsplannen is de gemeente initiatiefnemer en procedurevoerder, bij de projectbestemmingsplannen is de particuliere) initiatiefnemer zelf verantwoordelijk voor het opstellen van de GRO goede ruimtelijke onderbouwing) en is de gemeente slechts procedurevoerder. In deze gevallen zal de initiatiefnemer zelf vroegtijdig contact moeten zoeken met de waterbeheerder in verband met het vereiste vooroverleg in het kader van de waterprocedure. Momenteel onderzoeken de gemeente en het waterschap of en hoe bestaande tekorten aan waterbergingen kunnen worden opgelost bij ruimtelijke ontwikkelingen. Hiervoor wordt bijvoorbeeld gedacht aan het instellen van een waterfonds. Het water in Hoek van Holland kan bijdragen aan een aantrekkelijke woonomgeving. Nu worden deze mogelijkheden onvoldoende benut. De recreatiemogelijkheden bestaan vooral uit vissen en wandelen langs het water. De bestaande kanovijver biedt te weinig uitdaging voor de watersporter. In het kader van de nieuwe waterwetgeving, moet een waterloket moet worden ingesteld. Dit loket is onder andere het eerste aanspreekpunt voor bewoners met klachten. In april 2008 is door de gemeente Rotterdam het waterloket geopend zie Beheer en onderhoud Knelpunten a. verantwoordelijkheden overstortbemaling; b. dichte begroeiing langs watergangen. 3 In het geval van vrijstellingen van het bestemmingsplan ex artikel 19 WRO. 25

31 Toelichting Als richtlijn hanteert Delfland in stedelijk gebied een bergingsnorm van 325 m 3 /ha, maar heeft er geen bezwaar tegen als gemeenten bestaande overstortbemaling ter compensatie inzetten om daarmee een deel van de bergingsopgave in te vullen. Indien overstortbemaling in stedelijk gebied om enigerlei reden niet langer als compenserende maatregel kan worden ingezet, blijft de betreffende gemeente verantwoordelijk om de bergingsopgave van 325 m 3 /ha of de bij de watersysteemanalyse berekende wateropgave op een andere manier te realiseren. Voor het beheer en onderhoud vormt de dichte begroeiing struiken, bomen, hoge rietkragen) langs het water een knelpunt. Hierdoor is het water slecht bereikbaar voor onderhoud en is er nauwelijks zicht op het water. Daarnaast heeft bladval een ongunstig effect op de waterkwaliteit en moet door de grote hoeveelheid bladval regelmatig gebaggerd worden. Bovendien zorgt de dichte begroeiing voor schaduw. De ontwikkeling van water- en oeverplanten wordt hierdoor geremd. De watergangen zijn op orde met betrekking tot baggeren Communicatie en educatie Knelpunten a. afstemming van water bij kleine ruimtelijke ontwikkelingen uitwisselen informatie) Toelichting Zoals reeds genoemd in paragraaf 4.7, is de afstemming van water en met name kleine) ruimtelijke ontwikkelingen voor verbetering vatbaar. Bij de grotere ontwikkelingen is het belang in het algemeen duidelijk, maar bij kleinere ontwikkelingen laat de uitwisseling van informatie laat regelmatig te wensen over. 26

32 5. VISIE OP HET WATERSYSTEEM 5.1. Inleiding In algemene zin is het watersysteem op orde wanneer de burgers geen overlast ondervinden van oppervlaktewater 4, grondwater of ten gevolge van de waterkwaliteit), het watersysteem voorwaarden en kansen biedt voor ecologie, recreatie en economische ontwikkeling en als aantrekkelijk wordt ervaren. De visie voor het water in Hoek van Holland geeft aan op welke wijze we het waterbeleid in Hoek van Holland willen invullen en het watersysteem op orde willen krijgen. Dit betekent dat streefbeelden en functies aan het water worden toegekend en dat wordt aangegeven op welke wijze de streefbeelden en functies gerealiseerd gaan worden. De visie zetten we uiteen aan de hand van dezelfde thema s als in het voorgaande hoofdstuk. totstandkoming watervisie Voor de totstandkoming van de visie is middels een watersysteemanalyse WSA) het watersysteem doorgerekend en is het waterbergingstekort nader gekwantificeerd. Daarnaast zijn verschillende studies en beleidsstukken in beschouwing genomen. In het Waterplan Rotterdam , opgesteld door Projectbureau Waterplan Rotterdam januari 2000), zijn reeds streefbeelden en maatregelen op hoofdlijnen geformuleerd, onder andere voor deelgemeente Hoek van Holland. De streefbeelden voor Hoek van Holland worden getypeerd door Blauwe ring en Groene wiggen waarbij belevingswaarde en ruimte voor natuur respectievelijk natuur centraal staan. Bij deze streefbeelden wordt gestreefd naar een percentage van respectievelijk 25 % en 50 % natuurvriendelijke oevers. In de visie strategie) uit het Waterplan 2 Rotterdam heeft de waterkwantiteits- en veiligheidsopgave een centrale rol. Doelstelling is om met het aanpakken van deze opgave een bijdrage te leveren aan een aantrekkelijk woonmilieu. Middels werksessies voor ingewijden en specialisten op 16 mei en 8 juni 2007 en een bijeenkomst voor een klankbordgroep met een vertegenwoordiging van diverse belangenorganisaties op 13 juni 2007 zijn de belangrijkste visie-elementen tot stand gekomen. Middels bijeenkomsten met betrokken partijen op 22 november en 18 december 2007 is vervolgens verder ingegaan op de streefbeelden op watergangniveau. Hierbij zijn voor verschillende watergangen streefbeelden opgesteld welke zijn gekoppeld aan de toegekende functie van de watergang. In bijlage VI is een notitie te vinden waarin deze werkwijze nader is toegelicht. Per thema worden puntsgewijs de hoofdpunten uit de visie genoemd; deze grijpen in op de knelpunten uit het vorige hoofdstuk. Deze zijn zo mogelijk ook op de bijgevoegde visie kaart weergegeven zie bijlage V). Bij het beschrijven van deze veranderingen wordt aansluiting gezocht bij ontwikkelingen die toch al spelen. In hoofdstuk 6 zullen de concrete maatregelen worden aangegeven die nodig zijn om de gewenste veranderingen te realiseren. 4 Ten aanzien van waterkwantiteit wordt een overschrijdingsnorm van 1 keer per 100 jaar gehanteerd. 27

33 5.2. Waterkwantiteit Visie a. extra waterberging bij voorkeur in de vorm van open water creëren 5 ; b. in natte perioden meer water vasthouden flexibel peilbeheer); c. verbetering wateraanvoer onder andere om beregenen van sportvelden mogelijk te maken; d. capaciteit watersysteem en gemalen voldoet aan gangbare normen Toelichting Hoek van Holland ligt in een relatief dun bebouwd gebied van Rotterdam. Het zuidelijke deel van Hoek van Holland is wel dicht bebouwd; hier zijn nauwelijks mogelijkheden voor extra open water. Dit deel ligt circa 2 meter hoger dan het noordelijke deel. Er spelen de komende jaren vele ontwikkelingen. Dit betekent dat er goede mogelijkheden zijn om hier waterberging in de vorm van open water te realiseren. Deze vorm van berging heeft de voorkeur in verband met beheer en onderhoud en de zekerheid dat de berging op termijn blijft bestaan. Er is een wateropgave in de polder Nieuwland en Noordland. De vele ontwikkelingen die hier spelen bieden voldoende mogelijkheden om open water te realiseren. Concreet betreft het mogelijkheden bij: - woningbouwprojecten Dirk van de Burgweg oost en west en Krimsloot-oost; - nieuwe bedrijventerreinen Kulkweg noord) en Vianda; - herinrichting van de Bonnenpolder en de Oranjebuitenpolder. Bij de ontwikkelingen in Nieuwland en Noordland wordt op termijn glastuinbouw vervangen door woningbouw; hierbij neemt het verhard oppervlak af, maar de eisen NBW-normen) voor woningbouw zijn strenger. Door deze ruimtelijke ontwikkelingen, zal ook de wateropgave veranderen. Bij de maatregelen zal hier rekening moeten worden gehouden. In verband met onzekerheden over ontwikkelingen is het bepalen van maatregelen daarom lastig en dit zal dus niet altijd concreet kunnen zijn. Er kunnen echter wel oplossingsrichtingen meegegeven worden met een indicatie van de benodigde berging. Voor de polder Hoek van Holland is er geen wateropgave volgens toetsing aan de NBW-normering, indien rond de volkstuinen een lager beschermingsniveau wordt gehanteerd. Wel overstijgen de waterstanden bij een bui met een herhalingstijd van 2 jaar de overstortdrempel van de riolering. Deze verdronken riooloverstorten kunnen het functioneren van de riolering belemmeren waardoor wateroverlast kan ontstaan) en de rioolwaterzuivering kan hierdoor extra worden belast met oppervlaktewater. Door extra berging te creëren kan de stijging van de waterstanden beperkt worden. Deze waterberging kan worden gevonden bij het graven van een nieuwe singel aan de oostzijde van de Hoeksche Hillweg, het verbreden van de singels aan de noordzijde als aanvulling op ecologische verbindingszone PEHS)) en de aanleg van natuurvriendelijke oevers. Het probleem is echter wellicht ook met een ander type maatregelen te verhelpen bijvoorbeeld maatregelen aan de riolering). Voor de polder Hoek van Holland is momenteel bij hevige buien is de gemaalcapaciteit onvoldoende. Dit is één van de redenen van de wateroverlast in Daarnaast was de neerslag hoeveelheid in 2001 extreem herhalingstijd groter dan 100 jaar). Bij hevige buien wordt daarom in het noordoosten van de polder een noodgemaal geplaatst. Er zijn overigens concrete plannen om hier een permanent gemaal te plaatsen. In de analyse van het watersysteem is hier al rekening mee gehouden. 5 Dit is in overeenstemming met het Waterplan 2 Rotterdam; de strategie bestaat uit het zo veel mogelijk vasthouden en vertragen van regenwater. Waar ruimte schaars is wordt ingezet op innovatieve oplossingen als groene daken en waterpleinen. Waar echter geen ruimtegebrek heerst zoals in Hoek van Holland het geval is), wordt in eerste instantie ingezet op versterking en uitbreiding van het oppervlaktewater. Daarbij spelen echter ook zaken een rol als kosten en stedenbouwkundige inpasbaarheid. Waar ruimtelijke ontwikkelingen plaats gaan vinden is het uitbreiden van het singelmilieu een logische keuze. Water moet hierbij opgenomen worden als belangrijke kwaliteitsdrager van het plan. 28

34 Het gaat bij dit thema ook om watertekorten. De Hoekse Bosjes verdrogen in periodes met weinig neerslag en er zijn geen inlaatmogelijkheden. Deels zijn deze tekorten op te lossen door in natte perioden water vast te houden en dit water in droge perioden te benutten. Dit wordt aangeduid met flexibel peilbeheer. Plannen om water van Nieuwland en Noordland in te laten zijn in het verleden niet gerealiseerd vanwege de slechte waterkwaliteit. Door de ontwikkelingen rondom Hoek van Holland en het aansluiten van glastuinbouwbedrijven op de riolering zal de kwaliteit verbeteren. Inlaat van water in het noorden, nabij de Dirk van de Burgweg, wordt daarmee een optie. flexibel peilbeheer Peilbeheer waarbij het waterpeil kan variëren tussen bepaalde boven- en ondergrenzen, afhankelijk van de hydrologische situatie en de doelen van het peilbeheer. Het is een vorm van peilbeheer waarbij de peilen aangepast worden aan veranderende omstandigheden. Deze vorm van actief peilbeheer kan verschillende doelen beogen. Zo kan voor ecologische doeleinden een zo veel mogelijk natuurlijke peilfluctuatie worden nagestreefd die echter wel beheersbaar blijft. Een ander doel kan zijn om de inlaat van 'gebiedsvreemd' water met een ongewenste waterkwaliteit zo veel mogelijk te voorkomen. Ook kan water vast worden gehouden door het peil opzetten) of extra ingelaten, zodat er meer water beschikbaar is in droge tijden. In dit geval is het doel van het peilbeheer het tegengaan van verdroging Waterkwaliteit en ecologie Visie a. aansluiten op ecologische verbindingszone; b. goede doorstroming watersysteem geen doodlopende takken) van west naar oost met water van goede kwaliteit; c. verbeteren oeverinrichting; d. in natte perioden meer water vasthouden flexibel peilbeheer); e. geen duikers toepassen in watersysteem maar open watergangen; f. verplaatsen of het terugdringen van riooloverstorten om vissterfte te voorkomen Toelichting Het streven is om helder en plantenrijk water te hebben WP2). De maatregelen kunnen daarbij aansluiten op de ruimtelijke ontwikkelingen in het gebied. De verwachting is dat deze ontwikkelingen tussen 2020 en 2030 gerealiseerd zullen zijn. De verschillende ruimtelijke ontwikkelingen en aansluiting van de glastuinbouw op de riolering zorgen voor verbetering van de waterkwaliteit. Deze ontwikkelingen maken het mogelijk dat in de toekomst in het noordwesten water van voldoende kwaliteit wordt ingelaten en het water in het oosten Hoek van Holland verlaat. Hiermee verbetert de doorstroming in de bebouwde kom waterkwaliteit) en ontstaat een aanvoermogelijkheid van water. In de maatregelenfase zal nader onderzocht worden of het inlaten van water in de polder Nieuwland vanuit het oosten van de polder Hoek van Holland, door een rietfilter, de gewenste doorstroming en verbeterde waterkwaliteit bewerkstelligd kan worden. 29

35 Voor de ecologische ontwikkeling en de waterkwaliteit is het van belang het water in Hoek van Holland anders in te richten natuurvriendelijke oevers, variatie in diepte, minder duikers of aangepaste). In de streefbeelden is de inrichting van natuurvriendelijke oevers opgenomen ter plaatse van: - de noordzijde van de oever langs het Nieuwlandse park 6 ; - rondom de volkstuinen. Daarnaast zal een onderwaterbanket bij het Struyvesantpad en het Halve Maenpad in het streefbeeld opgenomen worden. Dit houdt in dat de strakke oevers gehandhaafd blijven, maar ondiepe delen in het profiel van de watergang zullen worden opgenomen. Dit levert voor zowel planten als vissen betere ontwikkelingsmogelijkheden. Bijkomend voordeel hierbij is, dat de inrichting positief kan bijdragen aan de beleving van water in de omgeving. In afbeelding 5.1 is het streefbeeld weergegeven met betrekking tot de oeverinrichting. Er zijn verschillende negatieve invloeden op de waterkwaliteit zoals ongewenste lozingen, bladval en onkruidbestrijding. Achterstallig baggerwerk is er niet meer in Hoek van Holland. Bladval is op veel plaatsen een aandachtspunt. Om de situatie te verbeteren verdient de waterkwaliteit nadrukkelijk de aandacht bij voorlichting, onderhoud en het opstellen van inrichtingsplannen. Overstorten uit de riolering kunnen leiden tot vissterfte. De overstortvolumes worden teruggedrongen door verhard oppervlak van de riolering af te koppelen bij herinrichting. Er is hierbij een duidelijke samenhang met het thema waterketen. 6 Deze oevers sluiten aan op het toekomstige water in de ecologische verbindingszone. Deze zone gaat Hoek van Holland dan verbinden met de duinen en ecologisch waardevolle gebieden in de Oranjebuitenpolder en de Bonnenpolder, om de migratie van flora en fauna te bevorderen. 30

36 afbeelding 5.1. Streefbeeld oeverinrichting = Onderwaterbanket; ondiepe delen = Uitdunnen oevers, bomen kappen = Bebouwde zijde strak houden, onbebouwde zijde natuurvriendelijke oevers = Natuurvriendelijke oevers noordkant aansluiting PEHS) 5.4. Waterketen Visie a. hergebruik water glastuinbouw Toelichting Momenteel voert het Centraal Afvoer Drainage CAD) systeem drainagewater van de glastuinbouwbedrijven af nu nog naar oppervlaktewater). In de waterketen is wellicht verbetering mogelijk door dit water afzonderlijk te zuiveren en her te gebruiken. Onderzoek hierna zou deze winst moeten en kunnen aantonen. Indien hiervoor geen mogelijkheden zijn, zal het afvalwater naar de RWZI afgevoerd moeten worden in plaats van op het oppervlaktewater te lozen. In de OAS OAS: studie naar het optimaliseren van de afvalwaterketen dus riolering, rioolgemalen, persleidingen en de zuivering). wordt een en ander uitgewerkt Daarnaast is er voor dit thema een duidelijke samenhang met het thema waterkwaliteit en ecologie. 31

37 procedure bij afkoppelen Indien verhard oppervlak afgekoppeld wordt is afstemming tussen gemeente en waterschap vereist. In het geval van afkoppelen van verhard oppervlak, dient de gemeente een Wvo-vergunning aan te vragen aan de waterbeheerder HHDelfland). Het nemen van bronmaatregelen voorkomen van verontreinigingen in plaats van bestrijding ervan) kan in deze vergunning worden opgenomen. De deelgemeente Hoek van Holland kan deze bronmaatregelen in het beheer van de openbare ruimte meenemen. Vaak is echter de hulp van bewoners nodig om de emissies naar bodem en water te beperken, hierbij is het van belang om de burgers goed te informeren. Communicatie door middel van bijvoorbeeld nieuwsbrieven, artikelen in plaatselijke bladen, voorlichtingsavonden en voorlichtingsborden kunnen hierbij belangrijke hulpmiddelen zijn [lit. 1.]. Ook de handhaving, controle en toezicht bij het afkoppelen van verhard oppervlak zal geschieden op basis van de vergunning. Wanneer de lozing vanuit afgekoppelde) regenwaterafvoeren verontreinigingen bevatten welke niet aan de gestelde eisen voldoet, zal de waterkwaliteitsbeheerder HHDelfland) stappen kunnen nemen om aan de lozing een einde te maken dan wel maatregelen laten) nemen om de gevolgen van de verontreiniging weg te nemen [lit. 11.] Grondwater Visie a. in natte perioden meer water vasthouden om watertekorten tegen te gaan flexibel peilbeheer); b. in kwelwater van goede kwaliteit verder benutten; c. verbeteren inzicht in grondwaterproblematiek meetnet grondwater) Toelichting Het is voor de natuurontwikkeling in de duinen en de PEHS van belang dat afwisselend natte en droge plekken voor komen. Het streven is om meer water in de duinen vast te houden zodat s zomers geen watertekorten meer optreden en de natuurontwikkeling wordt versterkt, daarbij rekening houdend met de ligging van het Natura 2000 gebied. Dit sluit aan bij het thema waterkwantiteit. Kwelwater van goede kwaliteit moet verder worden benut. Voorwaarde is wel dat het vasthouden van water niet leidt tot wateroverlast elders. Een nadere detaillering moet uitwijzen in hoeverre en waar water kan worden opgezet. Bij de nieuw waterwetgeving wordt de coördinerende rol van de gemeente op het gebied van grondwaterbeheer duidelijk. Zo zal er een waterloket moeten worden ingesteld. Dit loket is onder andere het eerste aanspreekpunt voor bewoners met klachten voor Rotterdam heeft dit inmiddels plaatsgevonden; zie www:rotterdam.nl/waterloket). Om het inzicht in de deelgemeentelijke grondwaterproblematiek te vergroten wordt voorgesteld een meetnet op te stellen. Het is zinvol om toekomstige bouwlocaties hier ook in mee te nemen zodat bij de planvorming en het bouwrijp maken gebruik kan worden gemaakt van grondwaterstandsgegevens Waterkering Visie a. robuuste waterkeringen, rekening houdend met stijging van de zeespiegel Toelichting Voor robuuste waterkeringen is ruimte nodig. Er is overeenstemming over de ruimtereservering voor de waterkeringen. Het is tenslotte van algemeen belang dat de veiligheid gewaarborgd wordt. Momenteel is Delfland hiervoor bezig met het actualiseren van de legger Ruimtelijke ordening en beleving Visie a. verbetering RO processen, met name het verkrijgen van overeenstemming over de uitgangspunten bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen; b. verbeteren belevingswaarde watersysteem en de kwaliteit van de woonomgeving; c. vergroten aanbod watergerelateerde recreatiemogelijkheden. 32

38 Toelichting In Rotterdam speelt de dienst ds+v een centrale rol bij structuurvisies en bestemmingsplannen. Daarnaast beginnen ontwikkelingsplannen bij ds+v, waardoor zij in haar rol als initiatiefnemer de procedure van de watertoets start. In de ideale situatie is vooraf tussen gemeente en waterschap overeenstemming bereikt over opgaven en oplossingsrichtingen. Het deelgemeentelijk waterplan is hierin, mede als uitwerking van Waterplan 2, een belangrijk instrument. In dit plan dienen deel)gemeente en betrokken waterschap overeenstemming te bereiken over de grootte van de vier wateropgaven 7 en de oplossingskaders en -richting. Zodoende kan het waterplan dan als kader dienen voor de watertoetsprocedure voor gebiedsbestemmingsplannen en projectbestemmingsplannen, waarmee veel tijdwinst geboekt kan worden. Tevens kunnen gemeente en waterschap een eenduidig beeld uitdragen naar ontwikkelende partijen. Belangrijkste argument is echter dat op deze manier meer ruimtelijke kwaliteit bereikt kan worden in Hoek van Holland. Tijdens het feitelijke overleg in het kader van de watertoets tussen ds+v, Delfland, Team Water & RO, de deelgemeente en eventuele projectontwikkelaars hoeft dan alleen nog e.e.a. nader te worden uitgewerkt. Bij dit overleg wordt informatie uitgewisseld en vervolgafspraken gemaakt. Onlangs is de gebiedsaanpak Hoek van Holland gestart, de uitwerking van de Stadsvisie Rotterdam. Goede afstemming met het waterplan is wenselijk, de plannen kunnen elkaar dan versterken. Dan kan er bij de verschillende ontwikkelingen en bijbehorende watertoetsen rekening worden gehouden met het deelgemeentelijke waterplan zodat wordt bijgedragen aan voldoende berging, de ruimtelijke kwaliteit en de ecologische kwaliteit. Water kan bijdragen aan extra recreatiemogelijkheden door een kanoverbinding te maken naar de Oranjebuitenpolder of de Polder Lange Bonnen. Door fiets- en wandelroutes langs het water en de aanleg van visplekken worden de recreatiemogelijkheden vergroot. Het zwemwater in de Oranjebuitenpolder blijft ook in de toekomst recreatiemogelijkheden geven. Hoewel het deelgemeentelijke waterplan alleen ingaat op het water binnen de waterkeringen zorgen hier uiteraard ook de zee en het strand voor goede recreatiemogelijkheden. De waterkering zelf kan ook goed samen gaan met recreatie en een groen lint zijn door de omgeving. De inrichting van het watersysteem is van belang voor een aantrekkelijke woonomgeving. De wijze waarop de wateropgave in de verschillende ontwikkelingen wordt vorm gegeven vraagt dan ook nadrukkelijk aandacht. Te denken valt aan afwisselende oeverinrichting, zichtbaar stromend hemelwater, speelplaatsen met water als thema etc. Het benutten van de belevingswaarde vraagt vroegtijdige afstemming met ds+v en OBR. Dit onderwerp moet terugkomen in het overleg over de watertoets en in de opgave richting ontwerpers. In een bijeenkomst met betrokken partijen zijn streefbeelden vastgesteld voor watergangen binnen de bebouwde kom. De doelstelling is dat elke watergang aan een basisfunctie moet voldoen met betrekking tot afvoer, waterkwaliteit, ecologie, beheer en onderhoud). Daarnaast kan als doelstelling worden gekozen voor één of meerdere van de volgende functies: - waterberging; - belevingswater; - viswater; - recreatief vaarwater; - natuur. 7 De vier wateropgaven: de historische wateropgave gebaseerd op toetsing van Delfland in 2001), de NBW wateropgave tot , nieuwe opgave tot 2050 en opgave o.b.v. nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Voor wat betreft de laatste is het aan de ds+v om aan te geven welke ontwikkelingen het betreft. Daarbij dient de ds+v aan te geven wat de projectgrenzen zijn, wat ongeveer het te ontwikkelen programma is en in welke mate de verharding toe- of afneemt. Op basis van deze gegevens kan het waterschap aangeven wat de extra wateropgave is. In een aantal gevallen zullen de ruimtelijke ontwikkelingen onvoldoende helder zijn om de gevraagde informatie te kunnen leveren. In die gevallen zal de exacte opgave later bepaald moeten worden. Wel kan nu al deels aangegeven worden wat, op basis van de visie, de gewenste oplossingsrichting is. 33

39 Een notitie met de toelichting op deze streefbeelden is te vinden in bijlage VI Beheer en onderhoud Visie a. beheer afstemmen met gewenste ambitie; b. bladval verminderen Toelichting In eerdere thema's zijn wensen geformuleerd ten aanzien van ecologische ontwikkeling en recreatie. Om deze ontwikkelingen daadwerkelijk mogelijk te maken zal het beheer moeten worden afgestemd. Dit betekent dat bij het ontwerp van watergangen en voorzieningen gekozen moet worden voor beheersbare en te onderhouden systemen en dat de vorm van onderhoud moet zijn afgestemd op de functie, bijvoorbeeld afwisselend maaien van de oevers bij natuurvriendelijk ingerichte watergangen. Hieronder valt ook het kappen van bomen welke te dicht langs een watergang staan, uitdunnen van begroeiing of het eventueel terugplaatsen van een ander type boom. Dichte begroeiing langs de watergangen belemmert immers de bereikbaarheid van de watergang, houdt licht tegen en veroorzaakt bladval. Bladval heeft een negatieve invloed op de waterbodem en de waterkwaliteit Communicatie en educatie Visie a. betrekken burgers bij opstellen maatregelen; b. informeren burgers over dgwp; c. verbeteren samenwerking watertoets Toelichting Bij de communicatie en educatie zijn verschillende doelgroepen van belang. Ten eerste de burgers, inclusief verenigingen, belangenorganisaties en bedrijven. Zij zijn bij een eerdere klankbordgroep bijeenkomst uitgenodigd. Zij worden ook betrokken bij het opstellen van de maatregelen. Daarnaast kan de bevolking na vaststellen van het deelgemeentelijk waterplan worden geïnformeerd middels een voorlichting bijeenkomst, een folder, een huis-aan-huisblad of de gemeentelijke website. Om verwarring te voorkomen moet de samenhang met het Waterplan Rotterdam duidelijk naar voren worden gebracht. Voor scholen kan het waterplan onderdeel worden van het lespakket of kunnen excursies worden georganiseerd. Een tweede doelgroep zijn ambtenaren van de betrokken organisaties gemeentelijke diensten, deelgemeente, hoogheemraadschap). Doelstelling is om de samenwerking op het gebied van de watertoets te verbeteren. Met name welke stappen moeten wanneer worden doorlopen en welke informatie is daarvoor nodig. Het gaat daarbij niet alleen om beleidsambtenaren, maar ook om betrokkenen bij beheer en onderhoud. Een gezamenlijke bijeenkomst om elkaar beter te leren kennen is hierbij een nuttig hulpmiddel. Door een samenvatting van het waterplan breed te verspreiden, kan deze gaan dienen als reminder. Realisatie van de visie en later op te stellen maatregelen uit dit DGWP vraagt ook om een goede samenwerking. Tenslotte is er de afstemming met bestuurders. Na vaststellen van dit waterplan kan in regulier bestuurlijk overleg de voortgang van de maatregelen worden bewaakt en kan zonodig bijsturing plaats vinden. 34

40 6. MAATREGELENPLAN Dit hoofdstuk gaat in op de maatregelen voor het deelgemeentelijke Waterplan Hoek van Holland. De maatregelen zijn nodig om de doelstellingen uit de visie te realiseren In deze notitie houden wij de thema indeling van de visie vast: - waterkwantiteit; - waterkwaliteit en ecologie; - waterketen; - grondwater; - waterkeringen; - ruimtelijke ordening en beleving; - beheer en onderhoud; - communicatie en educatie. Diverse maatregelen hebben betrekking op meerdere thema s. Tabel 6.1 geeft een overzicht van de verschillende maatregelen en de relatie met de verschillende thema s. De maatregel is dan ingedeeld bij het thema waar de sterkste relatie mee bestaat. In het volgende hoofdstuk worden de kostenraming, een voorstel voor de tijdsplanning en de kostenverdeling opgenomen. Voor zover maatregelen locatie gebonden zijn, zijn ze in bijlage XI op kaart weergegeven. Er is niet alleen sprake van nieuwe maatregelen, maar er is ook al een aantal relevante maatregelen en ontwikkelingen die nu lopen. Voorafgaand aan het overzicht van de te nemen maatregelen, wordt een overzicht gegeven van ontwikkelingen en maatregelen die reeds in gang zijn gezet. 35

41 tabel 6.1. Overzichtmaatregelen waterketen grondwater waterkering ruimtelijke ordening en beleving beheer en onderhoud 1 waterberging Nieuwland Noordland ++ 0/+* /+* vervangen duikers Nieuwlands park vervangen duikers Nieuwland Noordland verruimen watergangen Nieuwland Noordland /+* opzetten meetnet waterkwantiteit vasthouden hemelwater natuurvriendelijke oevers zuivering en circulatie van water watercirculatie rond volkstuinen aanpak riooloverstorten 0 ++?* /+* 0 11 opzetten meetnet waterkwantiteit water vasthouden Hoekse Bosjes aanpak grondwateroverlast ruimtereservering waterkeringen /0* beleving versterken opstellen waterstructuurvisie verbetering samenwerking watertoets uitdunnen Hoekse Bosjes vergroten bereikbaarheid en zicht op water opstellen beheerplan watergangen communicatie informeren en betrekken burgers educatie uitvoeringsorganisatie en monitoring voortgang * Afhankelijk van de invulling er zijn diverse mogelijkheden om de maatregelen in te vullen). waterkwantiteit waterkwaliteit en ecologie communicatie

42 6.1. Autonome maatregelen en ontwikkelingen reeds in gang gezet) Diverse verbeteringsmaatregelen voor het water in Hoek van Holland zijn reeds in gang gezet. Deze worden hier niet als maatregel opgenomen indien het al langer lopende projecten betreft. Het betreft onder andere: - aanleg nieuw gemaal in Hoek van Holland. Momenteel is de bemalingscapaciteit van het dorp Hoek van Holland niet op orde. In het noordoosten van Hoek van Holland is daarom de bouw van een gemaal gepland benodigde aanvullende capaciteit: 22,6 m 3 /minuut). Dit gemaal loost op de Krimsloot; - verbreden Krimsloot en Kreek; - vergroten duiker 41 en vervangen duiker 35 door een brug in het Nieuwlands park. Zie maatregel 2; - vergroten gemaal Krimsloot; - woningbouw l Avenue. Dit bouwplan is reeds meegenomen in de autonome ontwikkelingen; - opstellen OAS. Binnenkort wordt vanuit Delfland het initiatief genomen om voor Hoek van Holland een optimalisatiestudie voor het afvalwater uit te voeren. Doel van het onderzoek is te bepalen hoe middelen het effectiefst kunnen worden ingezet bij de inzameling en het zuiveren van afvalwater. Het gaat hierbij om zowel afvalwater vanuit het dorp als het glastuinbouw gebied. Uiteraard zullen ook de ruimtelijke ontwikkelingen worden beschouwd; - uitdunnen Hoekse Bosjes rondom oppervlaktewater. Dit is naar aanleiding van dit waterplan reeds gestart. Zie maatregel Maatregelen thema waterkwantiteit Onder het thema waterkwantiteit vallen de maatregelen die dienen om de waterberging en de aan- en afvoer van water op orde te brengen. Hieronder staan de maatregelen kort weergegeven. maatregel 1 aanleg waterberging Nieuwland Noordland Momenteel voldoet de waterberging in de polder Nieuwland Noordland niet aan de daaraan gestelde eisen. Daarom zal de waterberging vergroot moeten worden. Hierbij bestaan er twee opties: a. oplossing bij huidig landgebruik; b. oplossen bij ruimtelijke ontwikkelingen. Hierbij wordt geanticipeerd op de veranderingen in Hoek van Holland waardoor de komende decennia glastuinbouw zal plaats maken voor woningbouw. Tabel 6.2 geeft alleen de waterberging binnen de deelgemeente Hoek van Holland. In bijlage IX is een totaal overzicht opgenomen, waarbij ook is aangegeven hoeveel water per ruimtelijke ontwikkeling zal moeten worden gerealiseerd. De bergingsopgave uit de watersysteemanalyse geldt in m 3. Dit is vertaald naar hectare om de ruimtelijke en financiële consequenties inzichtelijk te maken 8, er zijn echter naast het vergroten van het wateroppervlak ook andere oplossingen mogelijk om het tekort op te lossen. tabel 6.2. Benodigde waterberging peilvak benodigde berging huidig landgebruik benodigde berging bij toekomstige inrichting m 3 ha m 3 ha Lange Bonnen , ,56** I , ,15* II 364 0, ,07* X ,0* XI , ,81* XII , ,67* XIII , ,4** XIV*** , ,04** XIV-A 980 0, ,14** 8 Het benodigde oppervlak is bepaald door de wateropgave in m 3 te delen door de toelaatbare peilstijging deze verschilt per peilvak).

43 peilvak benodigde berging huidig landgebruik benodigde berging bij toekomstige inrichting m 3 ha m 3 ha XIV-B 500 0, ,05** totaal , ,89 * Te realiseren waterberging bij nieuwe ontwikkelingen woningbouw, bedrijventerrein). Dit water is nodig voor het goed functioneren van de toekomstige wijken en bedrijventerreinen. ** Dit wateroppervlak kan gerealiseerd worden bij de plannen voor de nieuwe inrichting van de Bonnenpolder waarbij ook de Rel wordt verbreed. Bij het toekomstige landgebruik is deze benodigde berging verminderd met de extra waterberging volgens ABCnorm) van het bovenstroomse peilvak XI. *** In dit peilvak wordt de wateropgave bepaald door de aanwezigheid van één laaggelegen boerderij. Indien deze boerderij buiten beschouwing wordt gelaten, valt de bergingsopgave ca m 3 lager uit. Opmerkingen bij bovenstaande tabel: - bij nieuwe ontwikkelingen is uitgegaan van een verhardingspercentage van 60 % in het geval van woningbouw en 80 % bij bedrijventerreinen; - de normering ten aanzien van wateroverlast verschilt: Voor glastuinbouw gebieden is het toelaatbaar dat eens in de 50 jaar de laagste delen onderlopen, voor bebouwd gebied is dat eens in de 100 jaar. Indien wordt uitgegaan van de toekomstige inrichting, wordt de benodigde wateropgave als volgt ingevuld: m 3 of 7,70 ha in de verschillende stedelijke ontwikkelingen; m 3 of 6,19 ha bij de ontwikkeling van de Bonnenpolder, waarvan m 3 4,04 ha) in de rel. Tabel 6.3 geeft de wateropgave van de verschillende stedelijke ontwikkelingen aan. tabel 6.3. Benodigde berging per nieuwbouwontwikkeling ontwikkeling peilvak benodigde extra berging m 3 ) toelaatbare peilstijging m) aanwezig oppervlak ha) totaal benodigd wateroppervlak ha) percentage Nieuwland I ,45 2,0 4,1 11,7 % 60 % verhard II 364 0,52 4,1 * 0,28* 6,7 %* III 0 0,80 1,4 1,4 3,7 % X ,49 0,2 1,2 20 % totaal ,5 6,7 8,5 % bedrijventerrein XI ,45 0,2 1,11 7,2 % 80 % verhard XII ,60 0,2 0,87 5,9 % totaal ,4 1,98 6,6 % Krimsloot XI ,45 0,6 3,54 7,2 % 60 % verhard totaal ,6 3,54 7,2 % * Indicatief. 38

44 nieuwe ontwikkelingen Bij beide scenario s is de ontwikkeling l Avenue Dirk van den Burgweg West 21,6 ha) meegenomen, aangezien dit inmiddels een autonome ontwikkeling is. In de eerste versie van de WSA was dit nog niet meegenomen). Verder is voor het scenario toekomstig landgebruik meegenomen zie kaartje): - de woningbouwontwikkeling Nieuwland/Dirk van den Burgweg Oost 79 ha); - de woningbouwontwikkeling Krimsloot 49 ha); - de ontwikkeling van bedrijventerreinterreinen Kulkweg/Vianda/Prins Hendrikweg Noord, 30 ha). In bijlage I is een verder specificatie gegeven van de oppervlakken per peilvak. Er is uitgegaan van een verhardingspercentage van 60 % voor woningbouw en 80 % voor bedrijventerrein. In de huidige plannen voor de gebiedsontwikkeling van de Bonnenpolder is circa 8 hectare grond voor waterberging bestemd. Er is uitgegaan van de lijst met ruimtelijke ontwikkelingen aangeleverd door ds+v juni 2008), deze is te vinden in bijlage VIII van de visienota. l Avenue Nieuwland Bestemd voor waterberging bij gebiedsontwikkeling Bonnenpolder Krimsloot bedrijventerreinen De kosten voor de aanleg van de waterberging bedragen indicatief EUR ,-- inclusief voorbereiding en toezicht, exclusief omzetbelasting) indien de waterberging wordt ingepast in de huidige inrichting. Deze raming is gebaseerd op kostenkentallen van het Hoogheemraadschap van Delfland. Deze kentallen zijn ook opgenomen in bijlage X. De kosten voor de grondverwerving bedragen EUR 100/m 2 in het geval van glastuinbouw en EUR 10/m 2 in het geval van agrarische grond, zie ook bijlage X. De kosten voor grondaankoop bedragen in totaal EUR ,-- voor de huidige inrichting. Indien er voor wordt gekozen om de aanleg van waterberging te combineren met ruimtelijke ontwikkeling kunnen de kosten voor de aanleg van water deels) op deze projecten worden verhaald. Deze verrekening moet daarvoor worden vastgelegd in een waterstructuurvisie maatregel 16). De kosten voor de aanleg van de resterende waterberging bedragen dan indicatief EUR ,-- voor aanleg van waterberging in de Bonnenpolder. Voor de Bonnenpolder is afgesproken dat het Hoogheemraadschap 39

45 de aanleg van het water financiert. De aankoop van de benodigde grond vindt plaats in het kader van de natuurontwikkeling in de Bonnenpolder de Bonnenpolder is deels onderdeel van de provinciale ecologische hoofdstructuur). Bijkomend voordeel van het gebruik maken van geplande ontwikkelingen is dat de inpassing van het water eenvoudiger te realiseren is bij nieuwe ontwikkelingen dan in het bestaande gebied grotendeels glastuinbouw). Nadeel van gecombineerde uitvoering is dat de planning afhankelijk is van andere projecten en dat de wateropgave niet voor 2015 zal worden gerealiseerd. Onderstaand is indicatief weergegeven wanneer de waterberging middels de verschillende projecten gerealiseerd worden. Uitgangspunten hierbij zijn: - uitvoering de Rel/Bonnenpolder in de periode ; - ontwikkeling woningbouwlocaties Krimsloot en Nieuwland in de periode ; - ontwikkeling bedrijventerrein in de periode Uit de afbeelding valt af te lezen dat nu ongeveer 50 % van de benodigde berging aanwezig is, in %, in % en in %. De grafiek geeft de aanwezige en benodigde waterberging voor de deelgemeente en gaat uit van het klimaatscenario afbeelding 6.1. Mogelijk planning voor de realisatie van waterberging berging in M jaartal ,0% 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% % benodigde berging m3) gerealiseerde berging m3) gerealiseerde berging in procenten maatregel 2 Vervanging duikers Nieuwlands park Uit de watersysteemanalyse is gebleken dat de capaciteit van de duikers niet overal voldoende is. De aanwezige duikers in het Nieuwlands park veroorzaken relatief veel opstuwing. Bij duiker 42 en 35 is de opstuwing zelfs meer dan 10 mm zie afbeelding 6.2). Vanuit het waterplan wordt vervanging alleen actief opgepakt wanneer de duiker een knelpunt vormt. Dit geldt voor de duikers 35, 41 en 42. Vervanging van duikers 41 en 35 zijn reeds in voorbereiding door Delfland. De kosten hiervoor worden daarom niet meegenomen. Ook duiker 42 dient vervangen te worden. De kosten hiervan worden geraamd op EUR ,-- inclusief voorbereiding en toezicht, exclusief omzetbelasting). Overwogen wordt om ten zuiden van duiker 39 een voet- en fietsbrug aan te brengen duiker 39 blijft daarbij gehandhaafd; zie bijlage XI). 40

46 afbeelding 6.2. Duikers die een knelpunt vormen Hoek van Holland) Duikers die niet voldoen maatregel 3 vervanging duikers Nieuwland Noordland Uit de watersysteemanalyse blijkt dat in de polder Nieuwland Noordland 21 duikers te veel opstuwing veroorzaken. Vanuit het waterplan wordt vervanging alleen actief opgepakt indien de duiker een knelpunt vormt. Delfland heeft middels een veldbezoek beoordeeld of normoverschrijdingen een knelpunt vormen. Daarbij worden duikers die dichter bij het lozingspunt gelegen zijn eerder als knelpunt aangemerkt, aangezien dan een groter gebied de effecten ervan ondervindt. Daarnaast is beoordeeld of het kostbaar zal zijn om de duiker te vervangen in relatie tot de opstuwing die de duiker veroorzaakt. Geen enkele duiker wordt door Delfland beoordeeld als knelpunt. DK-70 zal op termijn moeten vervangen omdat deze in een dam is gelegen die aan het verzakken is. Voor de duikers die niet voldoen maar niet als knelpunt zijn beoordeeld, wordt in het waterplan de vervanging niet opgenomen. Echter mochten hier werkzaamheden plaatsvinden, dan worden zo mogelijk grotere duikers toegepast. Het betreft 21 duikers die in de watersysteemanalyse zijn weergegeven. maatregel 4 verruimen watergangen en stuw Nieuwland Noordland Uit de watersysteemanalyse voor de Polder Nieuwland Noordland blijkt dat de snelheden in watergangen plaatselijk te groot zijn en een stuw niet aan de norm voldoet. Op 5 plaatsen hebben watergangen in Nieuwland Noordland een te krap profiel. Deze watergangen heeft Delfland beoordeeld als knelpunt op basis van een veldbezoek. Dit betekent dat op termijn verbetering nodig is. Het betreft echter geen urgente knelpunten. Daarnaast is een stuw te smal. Aangezien er geen bergingstekort is in het bovenstroomse peilvak hoeft deze echter niet te worden vervangen. Het gaat om watergangen over een totale lengte van bijna m. Verbreding van de hoofdwatergangen zal zo veel mogelijk in combinatie met de herstructurering van het gebied plaatsvinden. De aanlegkosten hiervoor bedragen ruim EUR ,--. Dit bedrag is exclusief grondverwerving. Er wordt van uitgegaan dat de grond na her- 41

47 structurering/herindeling van het gebied beschikbaar komt. Met deze maatregel wordt het bergingstekort van peilvak I en II gedeeltelijk opgelost met respectievelijk 450 m 3 en 100 m 3 ). maatregel 5 Opzetten meetnet waterkwantiteit Het voorkomen van toekomstige wateroverlast vraagt grote investeringen. Echter ondanks de uitgevoerde modelleren bestaat nog geen zeer nauwkeurig en gedetailleerd inzicht in het functioneren van het watersysteem. De reden hiervoor is dat slechts beperkt gegevens beschikbaar zijn over de in het verleden opgetreden waterstanden. Om beter inzicht te krijgen in het functioneren van het watersysteem wordt daarnaast voorgesteld om op verschillende locaties waterstanden te gaan meten indicatief: 1 locatie in Hoek van Holland en ca. 4 locaties in Nieuwland Noordland). Deze metingen zijn noodzakelijk om de genomen maatregelen te kunnen evalueren. De exacte meetpunten dienen nog bepaald te worden. Deze meetpunten zijn aanvullend op de huidige metingen bij de gemalen. De kosten voor het opzetten en beheren van een meetnet zijn nog te bepalen. Voorlopig wordt uitgegaan van een stelpost van EUR ,--. maatregel 6 vasthouden/gebruik hemelwater Een knelpunt is de verdroging van de Hoekse Bosjes, terwijl er aan de andere kant een bergingstekort is in de bebouwde gebieden. Door het gebruik van het afstromend hemelwater uit het dorp om de verdroging in de Hoekse Bosjes tegen te gaan, kan het afstromende hemelwater nuttig worden ingezet. Deze maatregel kan echter maar beperkt worden ingezet, namelijk bij nieuwe ontwikkelingen in het duingebied en bij afkoppelen van bestaan verhard oppervlak in of aan de rand van het duingebied. Vanuit het overige deel van het dorp kan water alleen met een pomp naar het duingebied worden getransporteerd vanwege de hoogteverschillen. Dit is niet erg duurzaam en vergt hoge investeringskosten. Daarnaast leert de ervaring dat afkoppelen van bestaand verhard gebied van de riolering vaak moeilijk te realiseren is. Bij maatregel 11 wordt echter wel voorgesteld om water vast te houden in de Hoekse Bosjes en zo de verdroging te bestrijden. Bij het afkoppelen van verhard oppervlak is de waterkwaliteit een groot aandachtspunt om negatieve invloed op de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater ongewenst is. Dat geldt met name hier omdat het afkoppelen in of aan de rand van een Natura2000 gebied plaats vindt. In het waterplan zijn geen kosten opgenomen. De aanlegkosten voor voorzieningen om verhard oppervlak af te koppelen zullen binnen de ontwikkelingen moeten worden gevonden Maatregelen thema waterkwaliteit en ecologie maatregel 7 aanleg van natuurvriendelijke oevers Voor het water in Hoek van Holland zijn streefbeelden voor de oeverinrichting opgesteld, aangezien er weinig oevervegetatie is en dit als knelpunt in de visienota is benoemd. Daarbij wordt een deel van de oevers natuurvriendelijke ingericht zie afbeelding 6.3). Natuurvriendelijke inrichting heeft voordelen voor de waterkwaliteit zuiverend vermogen), ecologie en de waterberging meer berging door flauwe oevers). Uitgaande van een talud van 1:4 in plaats van 1:2 wordt 0,49 m 3 per meter oeverlengte berging gecreëerd. Deze maatregel leidt zodoende tot ruim 800 m 3 extra berging bij een toelaatbare peilstijging van 0,7 m). In Hoek van Holland zou sprake zijn van een beperkte wateropgave 260 m 3 ) indien het beschermingsniveau van de laaggelegen volkstuinen niet omlaag zou worden gebracht het beschermingsniveau is nu gelijk aan bebouwd gebied). Door de aanleg van natuurvriendelijke oevers wordt deze bergingsopgave ingevuld en is aanpassing van het beschermingsniveau minder relevant geworden. De overmaat aan waterberging ruim 500 m 3 ) kan eventueel worden benut als compensatie van de toename van verhard oppervlak bij ruimtelijke ontwikkelingen. Vanuit deze projecten kan dan 42

48 een bijdrage worden gegeven voor het realiseren van de natuurvriendelijke oevers bijvoorbeeld via een waterfonds, eventueel vast te leggen in een waterstructuurvisie). 9 Bij de inrichting en het beheer wordt rekening gehouden met de wens om de beleving van het water te versterken. Dit betekent dat het water zichtbaar moet blijven en hoge en dichte rietkragen ongewenst zijn. De aanplant en het maaibeheer worden hier op afgestemd. Waar nodig worden aangrenzende bossages uitgedund om overmatige bladval tegen te gaan. Het gaat om de aanleg van m natuurvriendelijke oevers in het Nieuwlands park, 700 m natuurvriendelijke oevers bij de volkstuinen en 600 m oevers met onder waterbanket. De aanlegkosten worden geraamd op EUR ,-- inclusief voorbereiding en toezicht, exclusief omzetbelasting). Hierbij is geen rekening gehouden met het aanbrengen van beplantingsmatten. 9 In een afzonderlijke notitie zal worden ingegaan op de benodigde waterberging in Hoek van Holland indien door ruimtelijke ontwikkelingen in het dorp het verhard oppervlak toeneemt. 43

49 afbeelding 6.3. Inrichting natuurvriendelijke oevers Natuurvriendelijke oever o minimaal beloop in stedelijk gebied 1:3 o minimaal beloop in landelijk gebied 1:4 Onderwaterbanket o minimaal terras van 1 meter breed o cm waterniveau op terras = Onderwaterbanket; ondiepe delen = Uitdunnen oevers, bomen kappen = Bebouwde zijde strak houden, onbebouwde zijde natuurvriendelijke oevers = Natuurvriendelijke oevers noordkant aansluiting PEHS) maatregel 8 zuivering en circulatie van water Een knelpunt in Hoek van Holland is de waterkwaliteit en de beperkte doorspoeling. Tot nu toe bestaat er geen mogelijkheid om water in Hoek van Holland in te laten of water te circuleren. Hierin bestaat met name zomers wel behoefte. Een belangrijke reden om geen inlaatvoorziening aan te leggen is de matige waterkwaliteit in het aangrenzende glastuinbouw gebied. De inrichting gaat hier echter veranderen. Daarom is een maatregel opgenomen voor het inlaten van water van goede kwaliteit in Hoek van Holland. Dit is mogelijk door ruimtelijke ontwikkelingen in Nieuwland Noordland waarbij glastuinbouw 44

50 plaats maakt voor woningbouw. Het in te laten water kan verder worden gezuiverd in een helofytenfilter en vervolgens gebruik voor wateraanvoer of -circulatie. Om de effecten van deze maatregel te bepalen zal een studie uitgevoerd moeten. De onderzoekskosten hiervoor zullen circa EUR ,-- bedragen. maatregel 9 kwaliteitsverbetering water en verbetering doorstroming van de singels rond volkstuinen) Zoals ook bij de vorige maatregel benoemd is een knelpunt in Hoek van Holland de waterkwaliteit en de beperkte doorspoeling. Door middel van een pomp en een stuw kan doorspoeling gerealiseerd worden. Om de verblijftijd van het water voldoende kort te houden ca. 2 weken) zal de pompcapaciteit circa 20 m 3 /uur moeten bedragen. De kosten worden geschat op ca. EUR ,- maatregel 10 aanpak riooloverstorten De slechte waterkwaliteit wordt deels door riooloverstorten veroorzaakt. Dit is een knelpunt aangezien er met regelmaat vissterfte optreedt. Doel van deze maatregel is het negatieve effect van riooloverstorten op de waterkwaliteit te verminderen. Hierbij zijn de volgende varianten beschouwd: vergroten pompcapaciteit van het rioolgemaal en daardoor reductie van de overstortdebieten; ontlasten rioolstelsel afkoppelen, bijvoorbeeld het toepassen van wadi s aan de westkant van Hoek van Holland); verplaatsen overstorten. Met alle drie de varianten kunnen de knelpunten effectief worden aangepakt zie bijlage IX). De vraag is in hoeverre ze in de praktijk toepasbaar zijn. Uit de vergelijking in de OAS OAS: studie naar het optimaliseren van de afvalwaterketen dus riolering, rioolgemalen, persleidingen en de zuivering) moet blijken met welke maatregel de bestaande problemen het best kunnen worden aangepakt. Het beter doorspoelen van het watersysteem met het nieuw geplande gemaal heeft nauwelijks effect omdat met de bouw van een nieuw gemaal het doorspoelwater nauwelijks de probleemlocaties zal bereiken zie bijlage IX; alleen het Nieuwlands park krijgt meer doorstroming). Door uitwerking van deze maatregel levert het waterplan input voor de op te stellen OAS. De kosten en de financiering zijn afhankelijk van de uitkomst van de OAS. Overigens hebben niet alleen riooloverstorten invloed op de waterkwaliteit maar ook het gedrag van bewoners en groen- en weg)beheerders. Hier wordt bij maatregel 21 en 22 op ingegaan. maatregel 11 Opzetten meetnet waterkwaliteit Bij de inventarisatie is gebleken dat weinig informatie over de huidige waterkwaliteit bekend is. Dit geldt vooral voor de polder Nieuwland Noordland maar ook voor Hoek van Holland. Daarom wordt voorgesteld het meetnet van Delfland uit te breiden binnen de deelgemeente. Met de metingen kunnen de huidige kwaliteit en het effect van maatregelen beter in kaart worden gebracht. Ook kunnen de metingen relevante informatie opleveren voor de geplande ontwikkelingen. De meetlocaties en meetfrequenties dienen nog uitgewerkt te worden. De kosten voor het opzetten van een meetnet zijn nog te bepalen. Voorlopig wordt uitgegaan van een stelpost van EUR ,-- voor het gedurende 1 jaar meten van de waterkwaliteit op verschillende punten in de deelgemeente roulerende meetpunten) Maatregelen thema grondwater maatregel 12 vasthouden van water in de Hoekse Bosjes De verdroging van de Hoekse Bosjes is een knelpunt. Het vasthouden van water in de Hoekse Bosjes dient 2 doelstellingen. Ten eerste het vasthouden van water in het natuurgebied ten behoeve van de natuurontwikkeling en ten tweede het zorgen van een geringe aanvoer van water vanuit de duinen naar de Hoekse Bosjes. Bovenstaande doelstelling lijken tegenstrijdig. Echter zoals overal in Nederland 45

51 heeft ook dit gebied een water overschot. De wens is om dit zo gelijkmatig mogelijk af te voeren door middel van het peilbeheer van het oppervlaktewater. De kosten voor onderzoek, ontwerp en aanleg van stuwen worden geraamd op EUR ,--. Mogelijk kan het benodigde onderzoek plaatsvinden bij een GGOR-studie door het Hoogheemraadschap GGOR: gewenst grond- en oppervlaktewater regime). maatregel 13 Aanpak grondwateroverlast via verbreed GRP Uit de inventarisatie is gebleken dat er bij enkele woningen grondwateroverlast optreedt. Op basis van het beperkt aantal klachten, is er naar verwachting geen sprake van een structureel probleem. Daarom worden vanuit het deelgemeentelijk waterplan geen maatregelen tegen grondwateroverlast genomen. Gemeentebreed zal in het nieuwe gemeentelijke rioleringsplan GRP) de wettelijke zorgplicht voor het grondwater worden ingevuld. Dit beleid zal dan ook voor Hoek van Holland van toepassing zijn. Ook nu al kunnen burgers met vragen en klachten terecht bij de deelgemeente en het gemeentelijke digitale) waterloket. Indien het aantal klachten zou toenemen, kan op dat moment besloten worden om actie te ondernemen Maatregelen thema waterkeringen maatregel 14 ruimte reserveringen waterkeringen Met betrekking tot de waterkeringen zijn de dijkverlegging ten behoeve van het waterwegcentrum en ruimtegebrek door versterking van de dijken genoemd. Hierover vindt overleg plaats tussen de deelgemeente en het hoogheemraadschap. Omdat nog geen overeenstemming is bereikt kunnen de reserveringen voor de waterkering niet op kaart worden aangegeven. Wel zal bij toekomstige ruimtelijke plannen rekening moeten worden gehouden met de uiteindelijke reservering Maatregelen thema ruimtelijke ordening en beleving maatregel 15 versterking beleving De recreatieve- en belevingswaarde van het watersysteem wordt onvoldoende benut. Om de bewoners meer van het water te laten profiteren wordt de beleving van het water versterkt en worden de mogelijkheden voor waterrecreatie vergroot. In het binnendijkse gebied wordt daarbij op dit moment gedacht aan een vissteiger in het Nieuwlands Park en vistrapjes langs de Krimsloot. Verder zullen zitbanken langs het water worden geplaatst moet nader worden bekeken). Aan de Willem van Houtenstraat wordt een speeltuin reeds aangepast tot een zand en waterspeeltuin. Uiteraard bieden ook zee en strand vele recreatiemogelijkheden. Deze gebieden vallen echter buiten het plangebied. In de kostenraming is een post van EUR ,-- opgenomen. Dit is exclusief de waterspeeltuin die al is aangelegd. maatregel 16 opstellen waterstructuurvisie conform de nieuwe WRO) De inbreng van water in ruimtelijke plannen vraagt een goede afstemming tussen de betrokken partijen gemeente, waterschap en eventuele projectontwikkelaars). Door een waterstructuurvisie op te stellen kan dit gedeeltelijk worden gestroomlijnd. In een waterstructuurvisie worden de waterhuishoudkundige randvoorwaarden voor ontwikkelingen in en rondom Hoek van Holland vastgelegd. Zo kan in de toekomst worden gezorgd voor voldoende waterberging, een goede waterkwaliteit en kan de gewenste waterstructuur worden gerealiseerd. Er vindt echter geen gedetailleerde uitwerking per afzonderlijk plan plaats. Voor de relevante plannen worden, naast algemene uitgangspunten en randvoorwaarden, gebiedsspecifieke randvoorwaarden gegeven bijvoorbeeld waterstructuren die nodig zijn om circulatie mogelijk te maken of de waterberging zoals genoemd bij maatregel 1). Een waterstructuurvisie biedt de mogelijkheid om op deelgemeentelijk niveau te zoeken naar mogelijkheden om de huidige en deels toekomstige als gevolg van ruimtelijke ontwikkelingen) wateropgave op te lossen. De waterstructuurvisie kan als basis dienen voor bovenplanse verevening, dit betekent dat het mogelijkheden biedt ruimte- 46

52 lijke ontwikkelingen te koppelen aan een waterfonds. Daarmee kan op een grotere schaal de wateropgave huidig + toekomstig) worden opgelost en gefinancierd. De waterstructuurvisie gaat niet alleen in op de grote ontwikkelingen rondom Hoek van Holland, maar ook op de kleinere) ontwikkelingen in het dorp. Daarvoor wordt aansluitend op dit waterplan een overzicht gemaakt van de benodigde waterberging indien het verharde oppervlak in het dorp gaat toenemen. Het gaat daarbij om de uiteindelijk verandering van het verharde oppervlak door de verschillende projecten er wordt in dit stadium geen overzicht per project gegeven). De kosten voor het opstellen van een waterstructuurvisie op basis van het waterplan worden geraamd op EUR ,--. Hoek van Holland: een pilot studie voor Rotterdam In Hoek van Holland spelen veel zaken die kenmerkend zijn voor de regio. Er is sprake van een bergingstekort en bovendien spelen er veel ruimtelijke ontwikkelingen. Dit vereist de nodige afstemming tussen waterbeheerders en ontwikkelaars, waarbij concrete afspraken gemaakt moeten worden. In het kader van het deelgemeentelijk waterplan, zal een pilot studie uitgevoerd worden om tot een passende oplossing te komen voor het bergingstekort nu en in de toekomst als gevolg van de ruimtelijke ontwikkelingen). Dit zal opgepakt worden door het waterschap en de deelgemeente en in samenwerking met ds+v en OBR) bij het toekomstige landgebruik, door het opstellen van een waterstructuurvisie, het verbeteren van de samenwerking bij de watertoets en het instellen van een waterfonds. Zie ook de maatregelen 1, 14 en 15. Een waterstructuurvisie biedt de mogelijkheid om op deelgemeentelijk niveau te zoeken naar mogelijkheden om de huidige en deels toekomstige als gevolg van ruimtelijke ontwikkelingen) wateropgave op te lossen. De waterstructuurvisie kan als basis dienen voor bovenplanse verevening, dit betekent dat het mogelijkheden biedt ruimtelijke ontwikkelingen te koppelen aan een waterfonds. Daarmee kan op een grotere schaal de wateropgave huidig + toekomstig) worden opgelost en gefinancierd. maatregel 17 verbeteren samenwerking bij de watertoets zie ook maatregel 15) Door de betrokken partijen wordt onderschreven dat de samenwerking bij vele ruimtelijke projecten beter kan. Hierdoor nemen proceduretijden af. Een belangrijk aspect bij het verbeteren van de samenwerking is het tijdig informeren van elkaar over toekomstige ruimtelijke plannen vanuit de deel)gemeente) en de voorwaarden die daarbij gelden vanuit Delfland). Afgesproken is om regulier overleg weer) in te stellen, waardoor plannen in een eerder stadium besproken kunnen worden. Aan deze maatregel zijn geen substantiële) kosten verbonden Maatregelen thema beheer en onderhoud maatregel 18 uitdunnen Hoekse Bosjes rondom oppervlaktewater De dichte begroeiing langs watergangen is een knelpunt. Zo zijn de Hoekse Bosjes zeer dichtbegroeid. Dit heeft nadelige gevolgen voor de waterhuishouding en de waterkwaliteit. Door de bladval raken watergangen en duikers verstopt en verslechtert de waterkwaliteit zuurstofarm water door rottende bladeren) en daarmee de ecologische waarde. Ook komt er weinig licht in het water. Dit heeft een negatief effect op het ecologisch functioneren. In een op te stellen groen) beheerplan zal het uitdunnen van Hoekse Bosjes langs de watergangen moeten worden uitgewerkt. Uiteraard dient hierbij de status als Natura2000 gebied in ogenschouw te worden genomen. Het uitdunnen rondom de watergangen dient in het beheersplan op genomen te worden. Deze maatregel is reeds in gang gezet, de eerste fase is inmiddels gestart. Een kostenspecificatie is daarom niet weergegeven. maatregel 19 vergroten bereikbaarheid en zichtbaarheid water in het dorp Ook in het dorp is de dichte begroeiing langs watergangen een knelpunt. De bereikbaarheid en zichtbaarheid van het water in Hoek van Holland worden verbeterd door selectief bomen te snoeien en dichte rietkragen te maaien. Hierdoor wordt het onderhoud beter uitvoerbaar en neemt de belevingswaarde van het water toe. Het gaat met name om begroeiing in het Nieuwlands Park en bij het Stuyvesantpad. De maatregel moet in combinatie worden gezien met maatregel 7 en

53 De kosten worden geraamd op EUR ,-- voor het eenmalig uitdunnen van een stroken langs het water met een totaal oppervlak van 1 ha. Daarna valt het open houden van de oeverbegroeiing onder het reguliere onderhoud. maatregel 20 beheerplan watergangen hoek van Holland Zoals eerder benoemd, is de waterkwaliteit in Hoek van Holland een knelpunt. Op verschillende plaatsen zorgen bladval en kroos voor een slechte waterkwaliteit. Daarom wordt beheer en onderhoud met betrekking tot bladval en kroos geïntensiveerd. Om dit structureel aan te pakken dient een beheerplan opgesteld te worden. Daarnaast vragen natuurvriendelijke oevers aangepast beheer en onderhoud. De kosten voor het opstellen van een beheerplan worden geraamd op EUR ,--. Deze maatregel hangt samen met de hiervoor genoemde maatregelen Maatregelen thema communicatie en educatie maatregel 21 communicatie: informeren en betrekken van bewoners bij het waterplan) In het deelgemeentelijke waterplan is een groot aantal maatregelen opgenomen. Aan de bewoners wordt uitgelegd waarom maatregelen worden genomen. Daarbij is ook aandacht voor beleving, recreatie, verantwoordelijkheden van de verschillende overheden en eigen verantwoordelijkheden van de bewoners. Zo kan bijvoorbeeld het gemeentelijke waterloket beter bekend worden gemaakt bijvoorbeeld als meldpunt voor grondwateroverlast) en kan worden ingegaan op het effect van het handelen van burgers op de waterkwaliteit weggooien zwerfvuil, overmatig vogels voeren, onkruidbestrijding, auto wassen in gebieden waar is afgekoppeld). Communicatiemiddelen die ingezet kunnen worden zijn folders, de lokale krant, de website van de deelgemeente, een informatiebijeenkomst, excursies, informatiepanelen etc. Deze middelen kunnen ingezet worden op het moment dat het deelgemeentelijke waterplan wordt vastgesteld, maar ook daarna is communicatie over water nodig. Voor communicatie is een budget van EUR ,-- opgenomen. Daarnaast zal vanuit gemeentewerken Rotterdam brede communicatie rond het thema water plaatsvinden. maatregel 22 educatie waterplan in lespakket, excursies) Aanvullend op de hierboven genoemde vorm van communicatie kunnen lesprogramma s op lagere) scholen worden gestart. Een veldpracticum of -bezoek kan hier deel van uit maken. Medewerkers van Delfland of de gemeente zouden een deel van het programma kunnen invullen. Delfland heeft al een lespakket voor middelbare scholen, dat is aan te vragen via de website van het hoogheemraadschap. Ook voor basisscholen is lesmateriaal beschikbaar. De lespakketten wordt kosteloos verstrekt aan scholen in het gebied van Delfland en zijn gemakkelijk uit te breiden met bijvoorbeeld excursies. Aan deze maatregel zijn geen substantiële) kosten verbonden. maatregel 23 opzet uitvoeringsorganisatie en monitoring voortgang In veel gevallen blijkt dat de uitvoering van maatregelen uit een waterplan vertraging oploopt. Daarom wordt voorgesteld om een half jaarlijks voortgangsoverleg tussen de deelgemeente, Gemeentewerken en Delfland te organiseren waarbij de voortgang van maatregelen, eventuele combinatie met andere projecten en bijstellingen worden besproken. Daarnaast is per maatregel uit het waterplan een trekker aangewezen zodat duidelijke is welke organisatie waarvoor verantwoordelijk is zie paragraaf 7.2). Een taak van de uitvoeringsorganisatie is dat steeds tijdig de benodigde budgetten in de jaarbegroting en de meerjarenraming worden opgenomen. Aan deze maatregel zijn geen substantiële) kosten verbonden. 48

54 7. KOSTEN, KOSTENVERDELING EN UITVOERING VAN DE MAATREGELEN Tabel 7.1 geeft een samenvatting van de kosten van de maatregelen uit het waterplan. Deze kostenraming is indicatief. De uiteindelijke kosten zijn sterk afhankelijk van de wijze waarop maatregelen worden ingevuld. tabel 7.1. Overzicht maatregelen en kosten exclusief grondverwerving) nummer omschrijving specificatie kosten bij huidige inrichting EUR) kosten bij aansluiting op RO EUR) 1 waterberging Nieuwland Noordland gem 2 m diep ontgraven , ,-- 2 vervangen duikers Nieuwlands park 1 duiker vergroten en 1 duiker vervangen door fietsbrug meerkosten fietsbrug) 4 verruimen watergangen Nieuwland Noordland 3 vervangen duikers Nieuwland Noordland vanuit waterplan worden geen duikers vervangen geen urgentie) 5 locaties totaal m, aannames: m 3 grondverzet, m 2 aankoop) , , , ,-- 5 opzetten meetnet waterkwantiteit stelpost , ,-- 6 vasthouden hemelwater kosten worden gedragen binnen de projecten 7 natuurvriendelijke oevers m m onderwater banket , ,-- 8 zuivering en circulatie van water studie maatregel; geen uitvoeringskosten opgenomen op langere termijn) , ,-- 9 watercirculatie rond volkstuinen , ,-- 10 aanpak riooloverstorten nog geen kosten opgenomen, kosten volgen uit OAS 11 opzetten meetnet waterkwantiteit monitoring diverse punten gedurende 1 jaar in de periode stelpost) , ,-- 12 water vasthouden Hoekse Bosjes onderzoek, ontwerp, aanleg , ,-- 13 aanpak grondwateroverlast nu geen maatregelen, volgen eventueel uit GRP 14 ruimtereservering waterkeringen geen kosten in waterplan evt. wel projectgebonden kosten) 15 beleving versterken post voor bankjes en vis)steiger , ,-- 16 opstellen waterstructuurvisie in de kosten is er rekening meegehouden dat het een pilot betreft 17 verbetering samenwerking watertoets geen kosten 18 uitdunnen Hoekse Bosjes maatregelen is reeds gestart, daarom geen 19 vergroten bereikbaarheid en zicht op water kosten in waterplan , ,-- uitdunnen bossages over 1 ha , ,-- 20 opstellen beheerplan watergangen , ,-- 21 communicatie informeren en betrekken burgers 22 educatie geen kosten 23 uitvoeringsorganisatie en monitoring voortgang geen kosten , ,-- totaal , ,-- De genoemde kosten zijn exclusief grondverwerving en omzetbelasting en de PM posten). De totale aanlegkosten worden geraamd op 15,6 M en 8,8 M indien gebruik wordt gemaakt van ruimtelijke ontwikkelingen. De kosten voor grondverwerving bedragen EUR ,- indien de waterberging binnen de huidige inrichting wordt gerealiseerd zie bijlage X). Indien wordt aangesloten op ruimtelijke 49

55 ontwikkelingen, komen de gronden bij de verschillende ontwikkelingsprojecten vrij de Bonnenpolder en ontwikkeling van woningbouw en bedrijventerreinen). Omdat het gebruik maken van ruimtelijke ontwikkelingen leidt tot lagere kosten en omdat hier op termijn de wateropgave mee wordt ingevuld, heeft deze aanpak de voorkeur. Bij de uitwerking van de maatregelen in een tijdsplanning en kostenverdeling wordt daarom uitgegaan van een maatregelenpakket dat inspeelt op de ruimtelijke ontwikkelingen. In de op te stellen waterstructuurvisie wordt de wateropgave voor de verschillende ontwikkelingen vastgelegd zie uitwerking maatregelen 1 en 16 in hoofdstuk 6) 7.1. Kostenverdeling Voor de kostenverdeling voor het waterplan wordt uitgegaan van aan te houden ook conform andere waterplannen en het rapport Kostenverdeling uitvoering waterplan Rotterdam oktober 2008)): - Delfland betaalt de aanleg- en inrichtingskosten voor het realiseren van de wateropgave. Alleen de functionele kosten worden gerekend. Het gaat dus nadrukkelijk niet om extra kwaliteitseisen voor een goede ruimtelijke en stedenbouwkundige inpassing en esthetische vormgeving; - voorwaarde is dat de gemeente er voor zorgt dat Delfland de grond kosteloos ter beschikking krijgt, zodat Delfland deze kan inrichten. Delfland wordt alleen eigenaar van de grond, indien het om hoofdwatergangen gaat. De gemeente spant zich in om derden te bewegen grond om niet beschikbaar te stellen en zet de beschikbare instrumenten hiervoor in. Dit kan vooral bij bestemmingswijziging bij initiatieven van tuinders - herstructurering van glastuinbouwgebieden - stedelijke herstructurering en nieuwe stedelijke ontwikkelingen. Om deze verwerving gecoördineerd uit te voeren en om de kosten op ruimtelijke ontwikkelingen te kunnen verhalen wordt een waterfonds ingesteld; - het aanleggen en beheren van natuurvriendelijke oevers is de verantwoordelijkheid van de oeverbeheerder, veelal de gemeente. Waterbeheerders dragen bij vanwege het effect voor de waterkwaliteit. Voorgesteld wordt om hier een 50/50 verdeling aan te houden. Het uitdunnen van aangrenzende beplanting is voor rekening van de gemeente); - ten aanzien van grondwater geldt de regelgeving dat de perceeleigenaar verantwoordelijk is voor de ontwatering van het eigen terrein, de gemeente is verantwoordelijk voor de ontwatering daarbuiten en het waterschap voor het op orde hebben van de afwatering; - kosten van een GGOR studie komen voor rekening van Delfland; - maatregelen in het kader van riolering en afkoppelen) worden in de OAS uitgewerkt; - maatregelen op het gebied van recreatie en beleving worden door de deelgemeente gefinancierd; - kosten voor onderzoek of verdere planvorming worden op basis van wettelijke taken verdeeld en in geval van gedeeld belang gelijkelijk verdeeld tussen gemeente en waterbeheerder; - financiering van communicatie op waterplanniveau wordt omgeslagen over de partners. Partijen werken samen in de communicatie. Communicatie rond specifieke maatregelen wordt op projectniveau afgesproken; - de beheer- en onderhoudskosten worden conform de Keur, beleidsregels en legger van Delfland verdeeld. Op hoofdlijnen komt dit erop neer dat onderhoudskosten voor het primaire watersysteem voor rekening van Delfland komen en de kosten voor onderhoud aan het secundaire systeem voor rekening van de aangelande eigenaar veelal deel)gemeente); - bij de verdeling deelgemeente/gemeentewerken draagt de deelgemeente de kosten die betrekking hebben op de openbare inrichting en gemeentewerken de kosten met betrekking tot riolering en grondwateroverlast voor zover de aanpak past binnen het op te stellen verbreed gemeentelijk rioleringsplan). Voor de doorspoeling rondom de sportvelden wordt uitgegaan van een verdeling 50/50 omdat de problemen een gevolg zijn van riooloverstorten; - het opstellen van een waterstructuurvisie wordt gedeeld door de deelgemeente, Delfland en gemeentewerken. De resulterende kosten voor de verschillende partijen zijn weergegeven in tabel 7.2 en bijlage X. 50

56 7.2. Planning: Maatregelen binnen de planperiode In het kader van het waterplan, kan slechts een deel van bovenstaande maatregelen worden opgenomen. De overige maatregelen zullen op de lange termijn ingevuld worden na 2015). Door middel van overleggen met de stuurgroep, de projectgroep en klankbordgroepbijeenkomsten is gekomen tot een prioritering van de maatregelen. Hierbij is onderscheid gemaakt in: - uitvoering met prioriteit ). De kosten dienen in de begrotingen te worden opgenomen; - uitvoering binnen de planperiode ). De kosten dienen in de meerjaren begroting te worden opgenomen; - uitvoering na De maatregelen kunnen niet eerder worden uitgevoerd, of de maatregelen hebben geen hoge prioriteit. Er worden nu nog geen budgetten opgenomen. In de onderstaande tabellen wordt een overzicht gegeven van de maatregelenpakketten voor de verschillende uitvoeringsperioden. Dit overzicht is inclusief de planning, een kostenindicatie en de kostenverdeling. In bijlage XII is een planningsoverzicht met kosten opgenomen. De genoemde kosten zijn voldoende nauwkeurig voor begrotingen, maar dienen meer gedetailleerd bepaald te worden wanneer tot uitvoering over wordt gegaan. tabel 7.2. Planning en kostenverdeling, maatregelen met prioriteit ) maatregel trekker jaartal kosten 1 waterberging Nieuwland Noordland eerste deel; 10 %) 2 vervangen duikers Nieuwlands park EUR) GW DG HHvD derden HHvD vanaf , ,-- 0 HHvD , , vasthouden hemelwater GW/DG continu per project natuurvriendelijke oevers eerste deel, 20 %) DG vanaf , , , watercirculatie rond volkstuinen DG , , , opstellen waterstructuurvisie DG , , , , uitdunnen Hoekse Bosjes t.b.v. waterkwaliteit DG 2010 buiten waterplan opstellen beheerplan watergangen DG , , , communicatie informeren en betrekken burgers DG continu 7.000, , , , educatie DG continu uitvoeringsorganisatie en monitoring voortgang DG continu totaal , , , ,-- 0 Uitgangspunten: 1 Kosten grondaankoop Bonnenpolder wordt gefinancierd vanuit de natuurontwikkeling en de aanleg vanuit het waterplan. Per jaar wordt hier 10 % van de benodigde berging aangelegd. De kosten van waterberging binnen toekomstige woningbouwlocaties en bedrijventerreinen wordt door deze projecten gedragen. tabel 7.3. Planning en kostenverdeling, maatregelen voor periode maatregel trekker jaartal kosten GW DG HHvD derden EUR) 1 waterberging Nieuwland Noordland HHvD , , tweede deel, 40 %) 5 opzetten meetnet waterkwantiteit HHvD , , vasthouden hemelwater GW/DG continu per project natuurvriendelijke oevers DG gefaseerd tot , , ,-- 0 tweede deel, 60 %) aanpak riooloverstorten GW afh. OAS PM 11 opzetten meetnet waterkwaliteit HHvD , ,

57 maatregel trekker jaartal kosten GW DG HHvD derden EUR) 12 water vasthouden Hoekse Bosjes DG , , , aanpak grondwateroverlast GW afh. GRP PM 14 ruimtereservering waterkeringen HHvD PM - 15 beleving versterken DG , , vergroten bereikbaarheid en zicht DG , , op water o.a. voor waterkwaliteit) 21 communicatie informeren en betrekken DG continu 8.000, , , ,-- 0 burgers 22 educatie DG continu uitvoeringsorganisatie en monitoring DG continu voortgang totaal , , , , ,-- Uitgangspunten: 1 2 Kosten grondaankoop Bonnenpolder wordt gefinancierd vanuit de natuurontwikkeling en de aanleg vanuit het waterplan. Per jaar wordt hier 10 % van de benodigde berging aangelegd. De kosten van waterberging binnen toekomstige woningbouwlocaties en bedrijventerreinen wordt door deze projecten gedragen. Bijdrage provincie aan beheer natuurgebied. tabel 7.4. Overzicht maatregelen voor de lange termijn na 2015) 1 waterberging Nieuwland Noordland derde deel, 50%) 3 vervangen duikers Nieuwland Noordland 4 verruimen watergangen Nieuwland Noordland 7 natuurvriendelijke oevers derde deel, 20%) DG maatregel trekker jaartal kosten gemeentewerken hoogheemraadschap derden , , geen prioriteit na , , , , , zuivering en circulatie van water geen prioriteit 20000, , ,-- 0 Totaal , , ,-- 0 Uitgangspunten: 1 Kosten grondaankoop Bonnenpolder wordt gefinancierd vanuit de natuurontwikkeling en de aanleg vanuit het waterplan. Per jaar wordt hier 10 % van de benodigde berging aangelegd. De kosten van waterberging binnen toekomstige woningbouwlocaties en bedrijventerreinen wordt door deze projecten gedragen Uitvoeringsorganisatie De partijen die betrokken zijn bij het opstellen van het waterplan gemeentewerken, deelgemeente, ds+v en het Hoogheemraadschap van Delfland) onderkennen het belang van het op orde brengen van het watersysteem en een goede samenwerking bij het waterbeheer en de afstemming met ruimtelijke ontwikkelingen. Om te bewaken dat de uitvoering van maatregelen daadwerkelijk plaatsvindt wordt voorgesteld de organisatie van het deelgemeentelijk waterplan ook na vaststelling van het deelgemeentelijke waterplan te handhaven. De taken bestaan dan uit het monitoren van de uitvoering van maatregelen, het afstemmen van water aspecten in ruimtelijke plannen en het tijdig reserveren van de benodigde budgetten in begrotingen en meerjarenramingen. Voorgesteld wordt om ambtelijk tweemaal per jaar bij elkaar te komen en bestuurlijk eenmaal per jaar. Dit overleg staat los van het noodzakelijke projectgebonden overleg. Initiatiefnemer van het overleg is de deelgemeente hoek van Holland. 52

58 In 2014 zal een evaluatie van dit deelgemeentelijk waterplan en een herziening van het uitvoeringsprogramma moeten plaatsvinden. 53

59

60 8. BRONNEN 1. Waterplan 2 Rotterdam concept), gemeente Rotterdam i.s.m. waterschappen, a. Wateratlas Polder Nieuwland Noordland,, b. Wateratlas Polder Hoek van Holland,, Uitgangpunten modellering, versie 10/5/06, Hoogheemraadschap van Delfland, Herberekening Kaapweg 14) en Krimsloot 15), Gemeentewerken Rotterdam, Peilbesluit: Toelichting op het peilbesluit en bijbehorende kaarten, Hoogheemraadschap van Delfland, Bodemkaart van Nederland. 7. Grondwaterkaart van Nederland. 8. ABC-polders: Hoek van Holland, Tauw, Beslisboom aan- en afkoppelen verharde oppervlakken, Werkgroep Riolering West-Nederland wrw), a. Watersysteemanalyse Polder Nieuwland en Noordland,, b. Watersysteemanalyse Polder Hoek van Holland,, Ontwikkelingsvisie Rotterdam 2030, gemeente Rotterdam, Ruimtelijk Plan Regio Rotterdam, stadsregio Rotterdam,

61 9. AFKORTINGEN EN BEGRIPPEN dgwp ds+v DG GWR HHvD KRW MTR OBR PEHS RWS RWZI STOWA TEWOR WSA WRO WVO deelgemeentelijk waterplan dienst Stedenbouwkunde en Volkshuisvesting Deelgemeente Hoek van Holland Gemeentewerken Rotterdam Hoogheemraadschap van Delfland Kaderrichtlijn Water maximaal toelaatbaar risico: beleidsmatig vastgestelde getalswaarden voor de korte termijn ter bescherming van de ecosystemen en de mens Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam provinciale ecologische hoofdstructuur Rijkswaterstaat rioolwaterzuiveringsinstallatie stichting toegepast onderzoek waterbeheer Toetsingsmodel voor de Effecten op de Waterkwaliteit van Overstortingen uit Rioolstelsels watersysteemanalyse Wet ruimtelijke ordening Wet verontreiniging oppervlaktewateren 56

62 BIJLAGE I Waterkwaliteit

63 STIKSTOF zomergemiddelde MTR-norm 0.15 FOSFAAT zomergemiddelde MTR-norm 2.2 KOPER gemiddelde MTR-norm 3.8 ZUURSTOF jaarminimum MTR-norm 5 ZINK gemiddelde MTR-norm 40 DOORZICHT zomergemiddelde MTR-norm 40 stikstof, fosfaat, koper en zink Geo-Informatie D:\PROJECTS\hk24-1\waterkwaliteit.mxd :57:16 > MTR en < 2*MTR > 2*MTR en < 5*MTR > 5*MTR zuurstof en doorzicht < MTR > MTR > 0,5*MTR en < MTR > 0,2*MTR en < 0,5*MTR < 0,2*MTR Waterplan Hoek van Holland Waterkwaliteit gemiddelde ) 0 schaal: projectcode: versie: datum: getekend: gecontroleerd: goedgekeurd: HK concept ing. C.Y. Vredevoort Meters

64 BIJLAGE II Waterbodemkwaliteit

65

66 BIJLAGE III Vegetatiegegevens

67 Bijschrift. Water- en oeverplanten Hoek van Holland. Weergegeven is de bedekking Tansley schaal 1-9) van soorten per monsterpunt. Daarnaast is de groeiplaats aangegeven oeverplant of waterplan) en is aangegeven of het een kritische dan wel sierlijke soort betreft, conform de STOWAmethode Ecologische beoordeling Stadswateren Hoek van Holland Nieuwland en Noordland Oranjepolder Roomse duin Nieuwlandse park Speelweg v.d. Wierdsweg gemaal Krimsloot Korte Bonnen Dwarshaak Oude Spui aantal keer dat Wetenschappelijke naam Nederlandse naam Groeiplaats Kritisch Sierlijk beleving) soort voorkomt Acorus calamus Kalmoes Oeverplanten 2 1 Bidens frondosa Zwart tandzaad Oeverplanten s 2 1 Bolboschoenus maritimus Heen Oeverplanten s 2 1 Butomus umbellatus Zwanebloem Oeverplanten s 1 1 Caltha palustris Dotterbloem Oeverplanten k s 2 1 Carex hirta Ruige zegge Oeverplanten 2 1 Eupatorium cannabinum Koninginnekruid Oeverplanten s 2 1 Glyceria fluitans Mannagras Oeverplanten 2 1 Hydrocotyle vulgaris Gewone waternavel Oeverplanten 2 1 Iris pseudacorus Gele lis Oeverplanten s 2 1 Juncus effusus Pitrus Oeverplanten 1 1 Lycopus europaeus Wolfspoot Oeverplanten 2 1 Lythrum salicaria Grote kattestaart Oeverplanten s 1 1 Mentha aquatica Watermunt Oeverplanten s 2 1 Persicaria hydropiper Waterpeper Oeverplanten 3 1 Phalaris arundinacea Rietgras Oeverplanten 6 1 Polygonum Varkensgras G) Oeverplanten 3 1 Ranunculus baudotii Zilte waterranonkel Oeverplanten 2 1 Rorippa nasturtium-aquaticum Witte waterkers Oeverplanten 2 1 Schoenoplectus tabernaemontani Ruwe bies Oeverplanten k s 2 1 Solanum dulcamara Bitterzoet Oeverplanten 2 1 Stachys palustris Moerasandoorn Oeverplanten s 2 1 Valeriana officinalis Echte valeriaan Oeverplanten s 1 1 Alisma plantago-aquatica Grote waterweegbree Oeverplanten s Persicaria maculosa Perzikkruid Oeverplanten Rorippa Waterkers G) Oeverplanten Rorippa amphibia Gele waterkers Oeverplanten Glyceria maxima Liesgras Oeverplanten Persicaria amphibia Veenwortel Oeverplanten s Ranunculus sceleratus Blaartrekkende boterbloem Oeverplanten Sparganium erectum Grote egelskop s.l. Oeverplanten s Rumex hydrolapathum Waterzuring Oeverplanten s Epilobium hirsutum Harig wilgeroosje Oeverplanten s Phragmites australis Riet Oeverplanten Azolla filiculoides Grote kroosvaren Waterplanten d 1 1 Callitriche Sterrekroos G) Waterplanten 2 1 Hydrocharis morsus-ranae Kikkerbeet Waterplanten s 2 1 Potamogeton berchtoldii Klein fonteinkruid Waterplanten 2 1 Potamogeton pectinatus Schedefonteinkruid Waterplanten k 8 1 Potamogeton pusillus Tenger fonteinkruid Waterplanten 2 1 Ceratophyllum demersum Grof hoornblad Waterplanten Elodea nuttallii Smalle waterpest Waterplanten Lemna minuta Dwergkroos Waterplanten Myriophyllum spicatum Aarvederkruid Waterplanten Spirodela polyrhiza Veelwortelig kroos Waterplanten d Lemna gibba + Lemna minor Bultkroos + Klein kroos Waterplanten Aantal soorten per locatie

68 BIJLAGE IV Ecologie

69 BEHEER TOTAAL SAPROBIE TROFIE TOXICITEIT ZUUR KARAKTER Geo-Informatie D:\PROJECTS\hk24-1\STOWA.mxd :07:26 VAR. EIGEN KARAKTER BRAK KARAKTER geen gegevens Waterplan Hoek van Holland STOWA 0 schaal: projectcode: versie: datum: getekend: gecontroleerd: goedgekeurd: HK concept ing. C.Y. Vredevoort Meters

70 BIJLAGE V Visiekaart

71

72 BIJLAGE VI Notitie streefbeelden

73 notitie van Twickelostraat 2 postbus AE Deventer telefoon telefax onderwerp project opdrachtgever projectcode referentie Streefbeelden Dg. Waterplan Hoek van Holland Deelgemeentelijk Waterplan Hoek van Holland deelgemeente Hoek van Holland HK opgemaakt door goedgekeurd door status definitief datum opmaak 3 december 2007 paraaf Inleiding Voordat het visie deel van het deelgemeentelijke Waterplan Hoek van Holland kan worden afgerond moet inzicht bestaan in de gewenste streefbeelden voor de watergangen in de bebouwde kom. Hiervoor is op 18 december 2007 een bijeenkomst met de betrokken partijen gepland. Over de streefbeelden is al bij een eerdere bijeenkomst gesproken 22 november). Bij deze bijeenkomst kon het Hoogheemraadschap van Delfland niet aanwezig zijn. Op 22 november is gebleken dat voor het vaststellen van de streefbeelden behoefte bestaat aan een referentie kader. Zo is inzicht nodig in de knelpunten per watergang en bestaat behoefte aan het verband tussen de streefbeelden en vastgesteld beleid Waterplan Rotterdam II, legger en keur Delfland, wettelijke normen/eisen etc.). In deze notitie wordt de werkwijze voor de bijeenkomst toegelicht. Leeswijzer In deze notitie komen achtereenvolgens aan bod: - een korte toelichting op de werkwijze; - toelichting op de verschillende functies; - behandeling van de verschillende watergangen foto s, welke knelpunten zijn er, eventuele relaties met andere plannen); - de invultabel om praktische redenen in een afzonderlijk bestand opgenomen). Werkwijze De streefbeelden van een watergang worden gekoppeld aan de functies die een watergang heeft. Voor elke watergang geldt als doelstelling dat deze aan de basisfunctie moet voldoen het begrip basisfunctie wordt later toegelicht). Daarnaast kan als doelstelling worden gekozen voor één of meerdere van de volgende functies: - waterberging; - belevingswater; - viswater; - recreatief vaarwater; - natuur.

74 Het is echter ook mogelijk dat watergangen alleen de basisfunctie hebben. Watergangen kunnen dus één of meerdere aanvullende functies hebben. De vraag aan de deelnemers is om na het doornemen van de gehele notitie de laatste tabel in te vullen uiterlijk vrijdag 14 december om 12 uur ingevuld terug te mailen). In deze tabel wordt per watergang aangegeven welke functies van toepassing zijn. Daarnaast wordt met enkele aanvullende vragen nagegaan hoe deze functies concreet kunnen worden ingevuld. De antwoorden worden gebruikt om de bijeenkomst van 18 december voor te bereiden wat zijn de belangrijkste discussiepunten en waar zijn we het over eens). Tijdens de bijeenkomst gaat het nog niet over concrete maatregelen, kosten en kostenverdelingen. Deze aspecten komen in de volgende fase van het waterplan aan de orde maatregelenplan). Toelichting functies Onderstaand worden de verschillende functies toegelicht. Hierbij wordt niet in op details ingegaan, maar worden de hoofdlijnen benoemd. Bij de volgende fase van het waterplan maatregelenplan), komen deze details waar nodig wel aan bod. basisfunctie: Om aan de basisfunctie te voldoen, zijn de volgende aspecten van belang: - Waterafvoer: De watergang moet een voldoende groot profiel hebben voor de afvoer van water. Dit geldt ook voor eventuele duikers in de watergang. Delfland hanteert hierbij een aantal algemene beoordelingscriteria. In de watersysteemanalyse voor Hoek van Holland is hier op getoetst. - Waterkwaliteit en ecologie: Wettelijk gelden voor de watergangen algemene eisen vanuit de waterkwaliteit zoals die zijn opgelegd vanuit de Kaderrichtlijn Water. In de bebouwde kom liggen geen waterlichamen. Ook zuurstofarm water, bijvoorbeeld ten gevolge van riooloverstorten, is ongewenst. Vanuit de KRW worden voor Hoek van Holland dan ook geen ecologische streefbeelden vastgelegd. Wel zijn in het Waterplan Rotterdam 2 waterkwaliteitsbeelden vastgelegd. Voor singels, vaarten en vlieten geldt: visgemeenschap: snoek blankvoorn, vegetatie: witte waterlelie, grof hoornblad, grote egelskop. structuur: gemiddelde waterdiepte 0,77 m 1, oevervegetatie 7%. onderwater) vegetatie aanwezig over 25% van het oppervlak van de watergang. over max. 50% van de oevers in beschoeiing aanwezig. beheer: ecologisch maaibeheer, baggeren: cyclus van 5 jaar. - Beheer en onderhoud: In de keur en de legger van Delfland worden eisen gesteld in verband met beheer en onderhoud. Het gaat hierbij om de aanwezigheid van onderhoudsstroken of de bevaarbaarheid bij varend onderhoud. De hoofdwatergangen worden onderhouden door het Hoogheemraadschap van Delfland. De overige watergangen worden onderhouden door de deel)gemeente. Ook in dit geval is het echter belangrijk dat het water goed bereikbaar is. De waterberging moet voor een peilvak als geheel in orde zijn dit betekent dat er geen bergingseisen zijn voor afzonderlijke watergangen). Indien binnen Hoek van Holland onvoldoende ruimte voor open water kan worden gevonden, worden andere bergingsvormen grasdaken, ondergrondse berging etc.) ingezet om de waterberging te realiseren. aanvullende functies: - waterberging: dit zijn watergangen waar door middel van verbreding extra waterberging kan worden gerealiseerd; - belevingswater: het water wordt hier goed zichtbaar gemaakt eventueel frequenter maaien riet, bomen kappen) en beter bereikbaar door fiets- en wandelpaden langs het water en vlonders in het 1 de gemiddelde diepte van 0,77 m kan vreemd overkomen. Deze is ontstaan als het gemiddelde van ondiepere delen minder dan 50 cm) die begroeid zijn en diepere delen minimaal 1 m; om opwarming tegen te gaan, voor overwintering van vis en voor de afvoer) HK24-1- notitie Streefbeelden Dg. Waterplan Hoek van Holland definitief d.d. 3 december

75 water. De oevers worden gevarieerd ingericht verschillende vegetaties) en zijn voorzien van plasbermen in verband met de veiligheid van spelende kinderen. - viswater: de oevers zijn goed bereikbaar en lokaal zijn vissteigers aanwezig die bereikbaar zijn voor gehandicapten. Voor de visstand is één oever natuurvriendelijke ingericht en bevat het water diepere delen 1,2 m of meer). - recreatief vaarwater: Bedoeld voor kano s of roeibootjes. Zo min mogelijk obstakels als stuwen en duikers. Er zijn in- en uitstapplaatsen voor kano s aanwezig. Het water is voldoende diep. - natuur: watergangen hebben in ieder geval aan één zijde een natuurvriendelijk ingerichte oever en plasbermen. Bij obstakels als duikers en stuwen worden voorzieningen getroffen ten behoeve van de passeerbaarheid voor vissen en langs de oever). De verschillende watergangen Hoekse Bosjes knelpunten - veel bladval: slecht voor waterkwaliteit; verstopte duikers - watergangen slecht bereikbaar voor onderhoud - ecologie: weinig oevervegetatie, beschoeide watergangen - duikers aan oostzijde geven te veel opstuwing - lange duiker richting overige deel Hoek van Holland: risico op verstopping en belemmert ecologische uitwisselingen HK24-1- notitie Streefbeelden Dg. Waterplan Hoek van Holland definitief d.d. 3 december

76 relatie met overige plannen - gebied is onderdeel van een Natura2000 gebied. Dit betekent overigens niet dat geen ingrepen mogelijk zijn. Deze mogen echter de natuurwaarden niet aantasten. resultaat visie workshop en klankbordgroep juni 2007: - water niet direct afvoeren maar vasthouden voor droge perioden; - lange duiker vervangen door watergang inpassing is overigens moeilijk); - bomen kappen langs watergang om bladval te verminderen. HK24-1- notitie Streefbeelden Dg. Waterplan Hoek van Holland definitief d.d. 3 december

77 Nieuwelandse dijk west knelpunten: - duikers geven te veel opstuwing - ecologie: overal beschoeiing aanwezig, weinig oeverplanten - waterkwaliteit: vissterfte na riooloverstorten in de praktijk volgt niet uit modelberekeningen) - onderhoud: op veel plaatsen is het water niet goed bereikbaar bomen) relatie met overige plannen - de watergang grenst aan de provinciale ecologische hoofdstructuur PEHS) die in het park is gepland. resultaat visie workshop en klankbord groep juni 2007: - natuurvriendelijke inrichting, aansluiten op PEHS - beleving versterken, mogelijkheden voor waterrecreatie bieden kano, vissers, beleving van het water) - inlaatmogelijkheid vanuit Nieuwland Noordland rekening houdend met de ontwikkeling dat de waterkwaliteit daar verbeterd) eventueel via een zuiverend rietveld. HK24-1- notitie Streefbeelden Dg. Waterplan Hoek van Holland definitief d.d. 3 december

78 mogelijke conflicten bij vast stellen functies en streefbeelden Bij de bijeenkomst op 22 november zijn de streefbeelden voor de watergangen langs de Nieuwelandse dijk besproken. Voor het westelijke deel wordt het strakke karakter van de watergangen, met rechte beschoeiing, als kwaliteit beschouwd. Wanneer we dit karakter willen handhaven, legt dit beperkingen op aan bijv. mogelijkheden voor natuurvriendelijke oever inrichting. Als oplossing kan gedacht worden aan de aanleg van begroeide vooroevers. Hierdoor kunnen oever- en waterplanten in de watergang groeien maar blijft het strakke karakter gehandhaafd. Wellicht zijn er ook andere oplossingen denkbaar. Het is de bedoeling om deze mogelijke conflictpunten op 18 december te bespreken en gezamenlijk tot oplossingen te komen. Nieuwelandse dijk midden knelpunten: - duiker tussen Nieuwelandse dijk midden en oost geeft te veel opstuwing - ecologie: overal beschoeiing aanwezig, weinig oeverplanten - waterkwaliteit: aanwezigheid veel kroos, bladval zie foto) - onderhoud: op veel plaatsen is het water niet goed bereikbaar bomen), uitgegeven oevers met steigertjes relatie met overige plannen - de watergang grenst aan de provinciale ecologische hoofdstructuur PEHS) die in het park is gepland. HK24-1- notitie Streefbeelden Dg. Waterplan Hoek van Holland definitief d.d. 3 december

79 resultaat visie workshop en klankbord groep juni 2007: - natuurvriendelijke inrichting, aansluiten op PEHS - beleving versterken mogelijkheden waterrecreatie bieden kano, vissers, beleving van het water) Nieuwelandse dijk oost knelpunten: - duiker tussen Nieuwelandse dijk midden en oost geeft te veel opstuwing - ecologie: overal beschoeiing aanwezig, weinig oeverplanten - onderhoud: op veel plaatsen is het water niet goed bereikbaar bomen) relatie met overige plannen - de watergang grenst aan de provinciale ecologische hoofdstructuur PEHS) die in het park is gepland - aan oostzijde is bouw nieuw gemaal gepland voor afvoer richting de Krimsloot resultaat visie workshop en klankbord groep juni 2007: - natuurvriendelijke inrichting, aansluiten op PEHS - beleving versterken, mogelijkheden waterrecreatie bieden kano, vissers, beleving van het water) HK24-1- notitie Streefbeelden Dg. Waterplan Hoek van Holland definitief d.d. 3 december

80 Tasmanweg / pad knelpunten: - ecologie: deels beschoeiing aanwezig, weinig oeverplanten - waterkwaliteit: vissterfte na riooloverstorten in de praktijk volgt niet uit modelberekeningen) - onderhoud: plaatselijk is het water niet goed bereikbaar bomen) relatie met overige plannen: nvt resultaat visie workshop en klankbord groep juni 2007: nvt HK24-1- notitie Streefbeelden Dg. Waterplan Hoek van Holland definitief d.d. 3 december

81 Rondom de volkstuinen knelpunten - ecologie: overal beschoeiing aanwezig, weinig oeverplanten - waterkwaliteit: aanwezigheid veel kroos plaatselijk), bladval - waterkwaliteistproblemen bij riooloverstorten in de praktijk en volgens berekeningen) - onderhoud: op veel plaatsen is het water niet goed bereikbaar bomen), steigertjes relatie met overige plannen: nvt resultaat visie workshop en klankbord groep juni 2007: - volkstuinen in extreme situaties gebruiken voor waterberging; - natuurvriendelijke oeverinrichting inclusief vergroten waterberging) HK24-1- notitie Streefbeelden Dg. Waterplan Hoek van Holland definitief d.d. 3 december

82 A.vd Kloosterstraat noord +P. van Asperenpad) knelpunten: - ecologie: deels beschoeiing aanwezig, weinig oeverplanten - waterkwaliteit: kroos - onderhoud: plaatselijk is het water niet goed bereikbaar bomen; uitgegeven oevers) relatie met overige plannen: nvt resultaat visie workshop en klankbord groep juni 2007: nvt HK24-1- notitie Streefbeelden Dg. Waterplan Hoek van Holland definitief d.d. 3 december

83 Stuyvesantpad west knelpunten: - ecologie: deels beschoeiing aanwezig. - waterkwaliteit: kroos - onderhoud: plaatselijk is het water niet goed bereikbaar bomen; uitgegeven oevers) - afvoer van water via lange ondergrondse verbindingen relatie met overige plannen: nvt resultaat visie workshop en klankbord groep juni 2007: - mogelijkheid om water te realiseren bij Hoekse Hill weg. Dit water kan daarop aangesloten worden HK24-1- notitie Streefbeelden Dg. Waterplan Hoek van Holland definitief d.d. 3 december

84 P. Verweijweg e.o. knelpunten: - ecologie: beschoeiing aanwezig, weinig oeverplanten - onderhoud: plaatselijk is het water niet goed bereikbaar uitgegeven oevers) relatie met overige plannen: nvt resultaat visie workshop en klankbord groep juni 2007: - beleving versterken, mogelijkheden waterrecreatie bieden kano, vissers, beleving van het water) HK24-1- notitie Streefbeelden Dg. Waterplan Hoek van Holland definitief d.d. 3 december

85 Hoekse Hillweg Hier is nu geen water aanwezig. In de workshops is naar voren gekomen dat dit een mogelijke locaties is voor nieuw aan te leggen water. Deze watergang vormt dan een verbinding tussen het water bij het Stuyvesantpad en het bestaande gemaal. Voorwaarde is wel dat een gemaal behouden blijft en zorgt voor de nodige doorstroming. Hieronder staan enkele foto s van de locatie. HK24-1- notitie Streefbeelden Dg. Waterplan Hoek van Holland definitief d.d. 3 december

86 BIJLAGE VIIKnelpunten en streefbeelden per locatie

87 nr. Lokatie Knelpunten Thema Streefbeeld beheer en onderhoud, waterkwaliteit en 1 Hoeksche Bosjes veel bladval ecologie uitdunnen, bomen kappen lange duiker bij peilscheiding: risico op beheer en onderhoud, waterkwaliteit en verstopping, belemmering ecologische uitwisseling ecologie lange duiker vervangen door watergang watergangen slecht bereikbaar beheer en onderhoud uitdunnen, bomen kappen verdroging grondwater, waterkwantiteit water vasthouden weinig oevervegetatie, beschoeide watergangen waterkwaliteit en ecologie te veel opstuwing duikers aan oostzijde waterkwantiteit beleving en RO beleving versterken door mogelijkheden waterrecreatie Nieuwelandse Dijk 2 West te veel opstuwing duikers waterkwantiteit weinig oevervegetatie, beschoeide watergangen waterkwaliteit en ecologie natuurvriendelijke oevers aan de noordzijde aansluiting PEHS) vissterfte na riooloverstorten waterkwaliteit en ecologie water inlaten vanuit Nieuwland Noordland watergangen slecht bereikbaar op veel plaatsen beheer en onderhoud slechte doorstroming waterkwaliteit en ecologie, waterkwantiteit water inlaten vanuit Nieuwland Noordland veel bladval beheer en onderhoud, waterkwaliteit en ecologie beleving en RO beleving versterken door mogelijkheden waterrecreatie, aan flatzijde strak houden Nieuwelandse Dijk 3 Midden duiker tussen Nieuwlandse dijk midden en oost geeft te veel opstuwing waterkwantiteit bruggen ipv duikers weinig oevervegetatie, beschoeide watergangen waterkwaliteit en ecologie natuurvriendelijke oevers aan de noordzijde aansluiting PEHS) veel kroos door bagger, bladval waterkwaliteit en ecologie watergangen slecht bereikbaar op veel plaatsen beheer en onderhoud beleving en RO beleving versterken door mogelijkheden waterrecreatie, wandelpaden met bankjes Nieuwelandse Dijk 4 Oost duiker tussen Nieuwlandse dijk midden en oost geeft te veel opstuwing waterkwantiteit bruggen ipv duikers, indien wegverkeer, passeerbare duikers weinig oevervegetatie, beschoeide watergangen waterkwaliteit en ecologie natuurvriendelijke oevers aan de noordzijde aansluiting PEHS) watergangen slecht bereikbaar op veel plaatsen beheer en onderhoud beleving en RO beleving versterken door mogelijkheden waterrecreatie, aan flatzijde strak houden 5 Tasmanpad/-weg vissterfte na riooloverstorten waterkwaliteit en ecologie weinig oevervegetatie, deels beschoeide watergangen waterkwaliteit en ecologie onderwaterbanket: ondiepe delen langs beschoeiing oostzijde, volkstuinen) watergangen plaatselijk niet goed bereikbaar bomen) beheer en onderhoud beleving en RO beleving versterken: bankjes en steigers 6 Volkstuinen weinig oevervegetatie, beschoeide watergangen waterkwaliteit en ecologie natuurvriendelijke oevers aan zijde volkstuin incl. vergroten waterberging) veel kroos plaatselijk), bladval waterkwaliteit en ecologie vissterfte na riooloverstorten waterkwaliteit en ecologie watergangen slecht bereikbaar op veel plaatsen, steigertjes beheer en onderhoud volkstuinen in extreme situaties gebruiken voor waterberging inrichting strak houden aan bebouwde zijde 7 A.vd. Kloosterstraat weinig oevervegetatie, beschoeide watergangen waterkwaliteit en ecologie onderwaterbalkons watergangen plaatselijk niet goed bereikbaar bomen, uitgegeven oevers) beheer en onderhoud kroos waterkwaliteit en ecologie waterkwantiteit duiker vervangen door brug Struyvesantpad 8 West weinig oevervegetatie, deels beschoeide watergangen waterkwaliteit en ecologie natuurvriendelijke oevers langs groenzone kroos waterkwaliteit en ecologie watergangen plaatselijk niet goed bereikbaar bomen, uitgegeven oevers) beheer en onderhoud afvoer van water via lange ondergrondse verbindingen waterkwantiteit, beheer en onderhoud waterkwantiteit mogelijkheid om water te realiseren bij Hoekse Hillweg weg, hierop kan aangesloten worden 9 Verweijweg weinig oevervegetatie, beschoeide watergangen waterkwaliteit en ecologie natuurvriendelijke oevers aan de onbebouwde zijde watergangen plaatselijk niet goed bereikbaar uitgegeven oevers) beheer en onderhoud beleving en RO inrichting strak houden aan bebouwde zijde beleving en RO beleving versterken door mogelijkheden waterrecreatie 10 Hoekse Hillweg wateroverlast laag punt) waterkwantiteit waterberging

88 BIJLAGE VIII Ruimtelijke ontwikkelingen

89 Ruimtelijke ontwikkelingen Hoek van Holland 7 april 2009) Nu nog buitendijks, wordt bij ontwikkeling binnendijks, doch valt buiten de polder Hoek van Holland Waterwegcentrum West/Kaap de Goede Hoek van Holland ca. 680 woningen Uitwerking watertoets: infiltratie van regenwater buitendijks gebied: - Stationsweg 15 vrije kavels uitvoering gestart); - Unicum: 90 appartementen bouwplan start eind 2009); - Berghaven: 24 woningen start bouw medio 2010). polder Hoek van Holland: - Langeweg: 200 appartementen start bouw eind 2010); Uitwerking watertoets: infiltratie van regenwater: - Bertus Bliekhuis: 137 appartementen start bouw begin 2010); - Middenscheepvaartstraat - vml school: 16 woningen start bouw voorjaar 2010); - Mercatorweg - vml gymzaal: 8 woningen start bouw eind 2009). Uitwerking watertoets: n.n.b.; RWA afkoppelen naar singel? - 1 e Scheevaartstraat - locatie taxi Rooneij: 5 woningen start ca. 2010); - Columbusstraat - locatie duinpieper: 18 woningen start ca. 2010); - Prins Hendrikstraat: uitbreiding kerk ca. 2010). polder Nieuwland/Noordland: - Dirk van der Burgweg west/l'avenue: 90 woningen 4 fasen: start bouw 1 e fase voorjaar 2009). Uitwerking watertoets: singels en bergingsvijver: - Prins Hendrikweg Noord/Kulkweg/Viandaterrein: bedrijventerreinen ong. 30 ha, deels ten koste van glastuinbouw ); - Krimsloot: 1200 woningen op 49 ha ); - Nieuwland1: 2000 woningen op 79 ha ); - Bonnenpolder: landgoederen 5), natuur, water EHS); agrarisch gebied ). oranjebuitenpolder: - landelijk wonen: 30 woningen op 5-6 ha ); - versterking groen-blauwe structuur door natuurontwikkeling ). infrastructuur: - 2e Ontsluitingsweg R'damse deel gereed voor 2008); - Hoekse Lijn: ombouw tot lightrail ca. 2012); - Strandspoorlijn: doortrekking ca. 2012); - aanleg nieuwe zeewering en versterking Delflandsedijk > 2010).

90 BIJLAGE IX Effectberekeningen maatregelen

91 notitie van Twickelostraat 2 postbus AE Deventer telefoon telefax onderwerp project opdrachtgever projectcode referentie opgemaakt door goedgekeurd door status Effectberekening maatregelen Deelgemeentelijk waterplan Hoek van Holland Hoogheemraadschap van Delfland HK ir. M. Drost en ir. S.H. van der Wielen concept datum opmaak 26 februari 2009 paraaf aan naam bedrijf namen kopie naam bedrijf namen 1. MAATREGELEN WATERPLAN HOEK VAN HOLLAND In deze notitie zijn de berekende effecten van de maatregelen, die in het kader van het Waterplan Hoek van Holland zijn uitgewerkt, beschreven. De effecten van de maatregelen zijn bepaald met behulp van de hydraulische modellen die gebruikt zijn voor de WSA. Eerst wordt ingegaan op de resultaten van de voorgestelde maatregelen in de polder Hoek van Holland en vervolgens in de polder Nieuwland Noordland Polder Hoek van Holland De voorgestelde maatregelen in de polder Hoek van Holland hebben effect op zowel de waterkwantiteit als de waterkwaliteit in de polder. De effecten op de waterkwantiteit zijn bepaald middels de NBWtoetsing van de bergingscapaciteit in de polder. De effecten op de waterkwaliteit zijn bepaald middels een TEWOR-toetsing van de berekende zuurstofconcentraties na overstortingen uit het rioolstelsel Effecten waterkwantiteit Op basis van de berekende piekwaterstanden van de 23 meest extreme buien inclusief 10% klimaatseffect tot 2050 en inclusief 10% kusteffect) is een T=100-waterstand afgeleid. Deze is in peilvak I gelijk aan NAP +1,62 m en in peilvak II gelijk aan NAP +0,65 m. Beide T=100-waterstanden liggen onder de bijbehorende toetshoogten respectievelijk NAP +2,51 m en NAP +0,75 m). Er is in de polder Hoek van Holland, na realisatie van de voorgestelde maatregelen, geen bergingstekort aanwezig Effecten waterkwaliteit Voor het bepalen van de effecten op de waterkwaliteit is uitgegaan van de realisatie van de wijzigingen in de waterstructuur van de polder, ten behoeve van de waterkwantiteit. Aanvullend op deze uitgangssituatie zijn drie scenario s doorgerekend. Er zijn in totaal 4 scenario s voor de effectbepaling op de waterkwaliteit doorgerekend: 0. wijziging waterstructuur ten behoeve van waterkwantiteit; 1. wijziging waterstructuur ten behoeve van waterkwantiteit + 50% reductie van overstortingen; 2. wijziging waterstructuur ten behoeve van waterkwantiteit + verplaatsen 2 overstorten;

92 3. wijziging waterstructuur ten behoeve van waterkwantiteit + verversen van een deel van het watersysteem. De resultaten van de TEWOR-toetsing van de waterkwaliteitscenario s 0 en 1 zijn afgebeeld in afbeelding 1.1. De resultaten van de TEWOR-toetsing van de waterkwaliteitscenario s 2 en 3 zijn afgebeeld in afbeelding 1.2. Afbeelding 1.2. toont de verplaatsing van 2 overstorten en de locatie van de aanvoer van water voor verversing van een deel van het watersysteem. afbeelding 1.1. TEWOR-score scenario waterkwantiteit 0; links) en scenario waterkwantiteit inclusief 50% reductie overstortingen 1; rechts) afbeelding 1.2. TEWOR-score scenario waterkwantiteit inclusief verplaatsing 2 overstorten 2; links) en scenario waterkwantiteit inclusief verversen3; rechts) HK notitie Effectberekening maatregelen concept d.d. 4 oktober

93 De resultaten laten zien dat de wijziging in de waterstructuur scenario 0) de TEWOR-score bij de J.V. Wierdsmastraat een klasse heeft verlaagd van 2,5-5,0 tot < 2,5. Door de nieuwe waterstructuur heeft het effect van de overstortingen langs de A. van der Kloosterstraat zich in oostelijke richting verplaatst naar het Stuyvesantpad. Globaal is deze situatie echter dezelfde gebleven. Afbeelding 1.1. laat zien dat de reductie van de overstortvolumes met 50% scenario 1) een posititief effect heeft op de waterkwaliteit. De TEWOR-score rond de A. van der Kloosterstraat, het Stuyvesantpad en de Marjorystraat komt een klasse lager te liggen. Daardoor is de hoogste klasse in dit scenario 2,5-5,0 in plaats van 5,0-7,5. Afbeelding 1.2. laat zien dat het verplaatsen van 2 overstorten scenario 2) bij benadering hetzelfde effect op de TEWOR-score heeft als scenario 1. De nieuwe locaties van de 2 overstorten ligt in de afvoerroute van overtollig water naar het gemaal. Het effect van de overstortingen op de nieuwe locaties is daarom beperkt. Tevens neemt logischerwijs ook het effect op de oude locaties af. Afbeeling 1.2. laat zien dat het verversen van het watersysteem scenario 3) weinig effect heeft. De reden hiervoor is dat het doorspoelwater niet langs de locatie met de hoogste TEWOR-score A. van der Kloosterlaan) stroomt. Doorspoelen heeft in deze waterhuishoudkundige situatie niet zoveel zin Polder Nieuwland Noordland Voor het vergroten van de bergingscapaciteit in de polder Nieuwland Noordland zijn twee maatregelenscenario s uitgewerkt: 1. uitgaande van het huidig landgebruik is in elk peilvak met een bergingstekort het oppervlak open water vergroot ter plaatse van beschikbaar komende percelen zoals bijvoorbeeld bij herinrichting Bonnenpolder en Oranjebuitenpolder); 2. uitgaande van toekomstige ontwikkelingen in het landgebruik is in de peilvakken ter plaatse van woningbouwlocaties het oppervlak open water gedimensioneerd op basis van de bergingstekorten ter plaatse. Het betreft de woningbouwlocaties Nieuwland en Krimsloot. Op beide locaties wordt glastuinbouw vervangen door woningen. Bij beide scenario s is uitgegaan van de realisatie van L avenue Dirk van den Burgweg west) als autonome ontwikkeling. Daarnaast is in beide scenario s uitgegaan van het oplossen van de hydraulische HK notitie Effectberekening maatregelen concept d.d. 4 oktober

94 knelpunten, die in de WSA zijn gelocaliseerd. Tabel 1.1. toont de duikers die volgens de ABC-normen van Delfland zijn verruimd. De nieuwe dimensies zijn met het hydraulisch model van de WSA afgeleid. tabel 1.1 Benodigde afmetingen duikers duiker lengte m) toegestane opstuwing mm) huidige diameter berekende opstuwing mm) nieuwe diameter DK mm 11 1,0x2,0 m 3 DK mm 10 2,0x3,0 m 2 DK mm 30 2,0x3,0 m 2 DK ,3x2,8 m 8 2,0x4,5 m mm 20 1,5x3,2 m x1500 mm 20 2,0x3,0 m 3 DK ,3x1,6 m 13 1,5x2,9 m 2 DK mm mm 3 DK mm 8 0,9x1,3 m 2 DK mm 6 0,9x1,3 m 2 DK mm 9 0,9x1,3 m 1 DK mm mm 1 DK mm mm 2 DK mm * mm 2 DK ,25x2,0 m 18 1,0x1,5* m 3 DK ,3x1,6 m 18 1,0x1,5 m 3 DK-61A 15,5 2 1,25x2 m 5 1,3x3 m 2 DK mm 8 700* mm 1 DK mm * mm 1 DK mm * mm 1 DK mm * mm 1 *aanleghoogte tevens aangepast berekende opstuwing mm) Scenario huidig landgebruik Voor het scenario huidig landgebruik is in de peilvakken met een bergingstekort het oppervlak open water vergroot. Er is uitgegaan van het bergingstekort in m 3 dat in de WSA is berekend. Dit is omgerekend naar een bergingstekort in ha door de benodidgde m 3 s te delen door de toelaatbare stijging. Door iteratieve berekeningen van het bergingstekort volgens de NBW-methode voor 2050 en op basis van 380 buien van Delfland), waarbij waar nodig de toegevoegde oppervlaktes open water verder zijn vergroot, is de definitieve benodigde waterberging per peilvak berekend. De berekening is beperkt tot drie iteraties. Tabel 1.2. toont de berekende omvang van de maatregel. tabel 1.2. Omvang bergingsopgave scenario huidig landgebruik in ha peilvak bergingsopgave m3) bergingsopgave ha) Lange Bonnen ,56 I ,4 II ,4 IV ,5 XI ,9 XII ,67 XIII ,4 XIV ,5 XIV-A 980 0,14 XIV-B 500 0,05 TOTAAL ,5 HK notitie Effectberekening maatregelen concept d.d. 4 oktober

95 Als het aanvullende oppervlak open water in peilvak IX ten oosten van de Noordlandselaan wordt gerealiseerd dient de duiker onder deze weg te worden verruimd voor een optimale benutting van de bergingslocatie. De uiteindelijke omvang van de bergingsmaatregelen in het scenario huidig landgebruik is verdeeld over de gemeente Westland en deelgemeente Hoek van Holland. Voor de verdeling is de verdeelsleutel uit de WSA gebruikt. Tabel 1.3. toont het resultaat. tabel 1.3. Verdeling bergingsopgave over de gemeentes peilvak oppervlak ha) % Westland % Hoek van Holland opgave HvH m3) Lange Bonnen I II III IV V IX X XI XII XIII XIV XIV-A XIV-B totaal Scenario toekomstig landgebruik In dit scenario wordt rekening gehouden met nieuwe ontwikkelingen. Dit houdt in dat de neerslagafvoer wijzigt in de peilvakken waarin glastuinbouw wordt vervangen door woningbouw of bedrijventerrein. De verschillen in oppervlakken, zoals gedefinieerd in het model, zijn weergegeven in tabel 1.4. Voor de nieuwbouwlocaties is uitgegaan van een verhardingspercentage van 60% en een drooglegging van 80 cm 1. Voor de industrieterreinen is 80% verhard oppervlak aangehouden. De bergingstekorten van de delen van de peilvakken die in de deelgemeente Hoek van Holland liggen zijn verwerkt in de dimensionering van het oppervlak open water in de nieuwbouwlocaties. De verdeling van deze bergingstekorten is overgenomen uit de WSA. Peilvak III is het enige peilvak dat in zijn geheel binnen één van de twee woningbouwlocaties ligt. Alleen in dit peilvak wordt door de drooglegging van 80 cm de toetshoogte verhoogd van NAP +0,1 m naar NAP + 0,4 m. 1 Dit is de minimale drooglegging bij stedelijke uitbreidingen. In de praktijk wordt vaak een grotere drooglegging toegepast. HK notitie Effectberekening maatregelen concept d.d. 4 oktober

96 tabel 1.4 Gewijzigde oppervlakten in het model door ontwikkeling van het landgebruik ontwikkeling huidig oppervlak ha) toekomstig oppervlak ha) onderverdeling in peilvakken Nieuwland totaal glas verhard water onverhard glas verhard water onverhard I 35,1 27,4 1,3 2,0 4, ,0 9,8 III 37,9 24,0 0,0 1,4 12,5 0 22,7 1,4 13,8 X 6,0 2,8 1,0 0,2 2,1 0 3,6 0,2 2,2 totaal 79,0 54,2 2,3 3,5 19,0 0 47,4 3,5 26,5 bedrijven XI 15,3 9,1 0,9 0,2 5,2 0,0 12,2 0,2 0 XII 14,7 4,8 3,7 0,2 6,1 0,0 11,8 0,2 2,1 totaal 30,0 13,9 4,5 0,4 11,2 0,0 24,0 0,4 2,1 Krimsloot XI 49 29,2 2,6 0,6 16,6 0,0 29,4 0,6 15,9 Het bergingstekort voor dit scenario is berekend met de NBW-methode op basis van 380 buien van Delfland voor 2050 inclusief 10% klimaateffect, inclusief 10% kusteffect. Tabel 1.5. geeft een overzicht van het effect van de ontwikkelingen op de bergingstekorten en laat zien hoeveel water per ontwikkeling en peilvak gerealiseerd moet worden. tabel 1.5. Omvang bergingsopgave WSA binnen gemeente) en maatregelen scenario toekomstig landgebruik in m3 peilvak bergingstekort huidig landgebruik m3) bergingstekort toekomstig landgebruik* m3) ontwikkeling toename verhard oppervlak ha) afname glastuinbouw ha) I Nieuwland 19,7 27, III Nieuwland 22,7 24 0**** X Nieuwland 2,6 2, XI Krimsloot 26,8 29, *** XI idem idem Bedrijventerrein 11,3 9, *** XII Bedrijventerrein 8,1 4, * Negatief getal is een bergingsoverschot. benodigde extra waterberging per ontwikkeling m 3 )** ** Hierbij is ervan uitgegaan dat de bergingstekorten worden opgelost binnen de ontwikkelingen. Tevens mag een ontwikkeling niet leiden tot een afname van het bergingsoverschot. Voor de ontwikkelingen in peilvak I geldt dat alleen het deel binnen de deelgemeente wordt opgelost. *** Indien in een benedenstrooms peilvak een bergingstekort bestaat wordt uitgegaan van de ABC-norm van Delfland 325 m 3 /ha). In dit geval zal het bergingstekort in peilvak XIV afnemen als gevolg van de berging in peilvak XI. **** Doordat de toegestane peilstijging verhoogd wordt, neemt de beschikbare berging ook zonder aanleg van oppervlaktewater toe als gevolg van deze ontwikkeling. Bij de overige peilvakken is de huidige toelaatbare peilstijging gehandhaafd. Bovenstaande betekent dat binnen de verschillende ontwikkelingen de volgende waterberging moet worden gerealiseerd totaal, inclusief bestaand wateroppervlak). Afhankelijk van de definitieve invulling van de plannen kan de verdeling van de waterberging over de verschillende peilvakken nog veranderen. Het bergingstekort in peilvak XIV zal door een toename in berging in peilvak XI afnemen. Deze afname zal m 3 bedragen. tabel 1.6 Benodigde berging per nieuwbouwontwikkeling ontwikkeling peilvak benodigde extra berging m 3 ) toelaatbare peilstijging m) aanwezig oppervlak ha) totaal benodigd wateroppervlak ha) percentage Nieuwland I ,45 2,0 4,1 11,7% III 0 0,80 1,4 1,4 3,7% X ,49 0,2 1,2 20% HK notitie Effectberekening maatregelen concept d.d. 4 oktober

97 ontwikkeling peilvak benodigde extra toelaatbare peilstijging aanwezig oppervlak totaal benodigd wa- percentage berging m 3 ) m) ha) teroppervlak ha) totaal ,5 6,7 8,5% bedrijventerrein XI ,45 0,2 1,11 7,2% XII ,60 0,2 0,87 5,9% totaal ,4 1,98 6,6% Krimsloot XI ,45 0,6 3,54 7,2% totaal ,6 3,54 7,2% HK notitie Effectberekening maatregelen concept d.d. 4 oktober

98 BIJLAGE X Kostenraming en -verdeling

99 nummer omschrijving eenheid hoeveelheid toelichting kosten huidige toekomstige huidige inrichting inrichting inrichting kostenverdeling uitgewerkt voor toekomstige inrichting) kostenverdeling uitgewerkt voor toekomstige inrichting) kosten toekomstige kosten grondaanko inrichting op grondaanko op gemeente deelgemeente Delfland derden gemeente deelgemeedelfland derden % % % % EUR EUR EUR EUR 1 waterberging Nieuwland Noordland m gem 2 m diep ontgraven vervangen duikers Nieuwlands park stuk duiker vergroten en 1 duiker vervangen door fietsbrug meerkosten fietsbrug) vervangen duikers nieuwland Noordland vanuit waterplan worden geen duikers vervangen geen urgentie) verruimen watergangen Nieuwland Noordland m locaties totaal 1200 m, aannames: 3000 m3 grondverzet, 1200 m2 aankoop) opzetten meetnet waterkwantiteit stelpost vasthouden hemelwater kosten worden gedragen binnen de projecten natuurvriendelijke oevers m m m onderwater banket zuivering en circulatie van water stuk studie maatregel; geen uitvoeringskosten opgenomen op langere termijn) watercirculatie rond volkstuinen stuk aanpak riooloverstorten nog geen kosten opgenomen, kosten volgen uit OAS opzetten meetnet waterkwaliteit stelpost monitoring diverse punten gedurende 1 jaar in de periode water vasthouden Hoekse Bosjes post onderzoek, ontwerp, aanleg aanpak grondwateroverlast nu geen maatregelen, volgen evt uit GRP ruimtereservering waterkeringen geen kosten in waterplan evt. wel projectgebonden kosten) beleving versterken post post voor bankjes en vis)steiger opstellen waterstructuurplan post in de kosten is er rekening meegehouden dat het een pilot betreft verbetering samenwerking watertoets geen kosten uitdunnen Hoekse Bosjes maatregelen is reeds gestart, daarom geen kosten in waterplan vergroten bereikbaarheid en zicht op water m uitdunnen bossages over 1 ha opstellen beheerplan watergangen post communicatie informeren en betrekken burgers post educatie geen kosten uitvoeringsoptganisatie en monitoring voortgang geen kosten totaal excl. BTW?? uitgangspunten waterberging 190 EUR/m3 duikers EUR/stuk meerkosten aanleg fietsbrug stuk verruimen watergang 255 EUR/m aankoop grond glastuinbouw 100 EUR/m2 overig agrarisch 10 EUR/m3 natuurvriendelijke oever flauwe oever 50 EUR/m excl. Plant matten oever met onderwaterbeschoeiing 225 EUR/m uitdunnen bossages 3 EUR/m2 overige kosten: posten op basis van ervaringsgetallen

100 BIJLAGE XI Maatregelenkaart

101 Legenda \ Te vervangen stuw geen prioriteit) d U Zuivering Vasthouden hemel)water Te verbreden watergang Te vergroten duiker Nieuwe brug Nieuw gemaal Watercirculatie rond volkstuinen en circulatie van water Versterken beleving punt I Uitdunnen Hoekse Bosjes Vergroten bereikbaarheid en zichtbaarheid Hoek van Holland Maatregelen Hoek van Holland schaal: projectcode: versie: datum: getekend: gecontroleerd: goedgekeurd: 1 = m Bagijneland Nieuwlandse Molenpad Kapittelland Bagijneland Nieuwlandseduinweg Nieuwlandsedijk Halve Maenpad Tasmanpad Lakemanstraat Valkastraat Stuyvesantpad Rijpstraat Vergulde Draeckweg Hoekse Hillweg Mercatorweg Tasmanweg Mahustraat Johan Mauritsstraat Columbusstraat Harwichweg Planciusstraat De Houtmanstraat De Cordesstraat Brunelstraat Jolinkstraat Schoolstraat Rietdijkstraat Harwichweg Berghaven Dirk van den Burgweg Noordlandseweg Noordlandsepad Kaapweg Wierstraat Helmweg Schelpweg Grootzand De Ruyterstraat Noordlandsepad Kleinzand Speelweg Rondgang Duinweg Langeweg Strandweg Stationsweg Fortweg Seinpad Havenweg Koningin Emmaboulevard Prins Willemweg P:\H\HK\HK24-1\GIS HK24-1\werkdata\aangepaste maatregelenkaart HvH.mxd :54:46 Natuurvriendelijke Oevers Onderwaterbanket; ondiepe delen Natuurvr. oevers noord aansluiting PEHS) Bebouwde zijde strak, andere zijde nvo HK M.Drost J.Klein J.Klein

102 Legenda Ruimtelijke ontwikkelingen met wateropgaven woningen / bedrijven) Ruimtelijke ontwikkelingen met wateropgave open gebied de Bronnen) \ Te vervangen stuw geen prioriteit) d U Zuivering Vasthouden hemel)water Te verbreden watergang Te vergroten duiker Nieuwe brug Nieuw gemaal Watercirculatie rond volkstuinen en circulatie van water Versterken beleving punt I Kaapweg Kwekerslaan Uitdunnen Hoekse Bosjes Vergroten bereikbaarheid en zichtbaarheid Natuurvriendelijke Oevers Onderwaterbanket; ondiepe delen Natuurvr. oevers noord aansluiting PEHS) Bebouwde zijde strak, andere zijde nvo Hoek van Holland Maatregelen Hoek van Holland schaal: projectcode: versie: datum: getekend: gecontroleerd: goedgekeurd: 1 = m Hoge Geest Verdilaan Poelkade Rijnvaartweg Iris Wollegras Tulp Hoflaan Nieuwe Vaart Leeuweriklaan Monsterseweg Arendsduin Zuidweg Schepen Kalmoes Nobelstraat van Lennepstraat Langestraat Galgepad Eikenlaan Zandeveltweg Strandweg Galgeweg Zanddijk Naaldwijkseweg Noordlandseweg Groeneweg Heenweg Steenenburchweg Woutersweg Zijdijk Maasdijk de Jonghlaan Noordlandselaan Papedijk Pettendijk Bonnenlaan Oude Hooislag Bonnenpad Nieuwelaan Bagijneland Nieuwlandse Molenpad Kapittelland Schelpweg Helmweg Nieuwlandsedijk van Rijckevorsellaan Oranjedijk Dwarshaak Bonnenweg Haakweg Haakpad Tasmanweg Rondgang Duinweg Polderhaakweg Langeweg Kulkweg Hoekse Hillweg Prins Hendrikstraat Stationsweg Spinel Dijckerwaal Alsemgeestlaan van Oosthuijzelaan Peppellaan Stuyvesantpad Kleinzand Seinpad Kwelder Priel Kruin Zekkenweg Slachthuisweg Noordzeeweg P:\H\HK\HK24-1\GIS HK24-1\werkdata\aangepaste maatregelenkaart NN.mxd :53:42 HK M.Drost J.Klein J.Klein