Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant. Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant

Transcriptie

1 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag 2010

2 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Inhoudsopgave Voorwoord 1. Organisatie van het Netwerk 4 2. Communicatie extern 7 3. Deskundigheidsbevordering - kennis en vaardigheden 8 4. Voldoende en gevarieerd zorgaanbod Projecten in de regio Overlegvormen in de regio Overig Vooruitblik Financiële verantwoording 17

3 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Voorwoord Graag presenteren wij het jaarverslag 2010 van het Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant. Palliatieve zorg is van groot belang om de kwaliteit van leven in de laatste levensfase (waarvan ook waardig sterven onlosmakelijk deel uitmaakt) te waarborgen. Zorg dient afgestemd te worden op de wensen en behoeften van de patiënt en diens naasten met aandacht voor lichamelijke, spirituele en psychosociale zorg. Gezamenlijk streven de partijen, betrokken bij het Netwerk, naar het organiseren van kwalitatief goede èn toegankelijke palliatieve zorg voor patiënten en hun naasten in Zuidoost Brabant, ongeacht de verblijfplaats. De laatste jaren is door al deze partijen zeer actief gewerkt aan bovenstaande doelstelling. Hierbij is de toewijding en inzet van de enthousiaste professionals en vrijwilligers in het palliatieve veld van groot belang. Mede dankzij deze inzet is ook in 2010 in de regio Zuidoost Brabant, de palliatieve zorg verder ontwikkeld en verbeterd. In 2010 hebben verschillende landelijke onderzoeken plaatsgevonden zoals het functioneren van netwerken palliatieve zorg en organisatie en afstemming van taken, producten en diensten van palliatieve organisaties. De resultaten van de onderzoeken zullen richtinggevend zijn voor een nieuwe toekomstvisie op palliatieve zorg. Overlap in taken, diensten en functies tussen ondersteuningsorganisaties leidt tot inefficiëntie en verwarring. Taken van de ondersteuningsorganisaties dienen de komende jaren duidelijk beschreven te worden. Voor de Netwerken Palliatieve Zorg betekent dit onder meer het versterken en verduidelijken van de centrale rol van het Netwerk, waarbij uniformering en het beperken van functies van de Netwerken de aandacht heeft. Op welke wijze dit van invloed is op het huidig functioneren van het Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant zal in 2011 nader blijken. Het afgelopen jaar hebben we afscheid moeten nemen van de voorzitter; de heer H. Lauwers. De heer Lauwers heeft een functie elders aanvaard. Zijn plaats is ingenomen door mevrouw K. Gordon, zij vertegenwoordigt de AZZB, Alliantie van Ziekenhuizen Zuidoost Brabant. Over de activiteiten en behaalde resultaten van het Netwerk in 2010 leest u meer in dit jaarverslag. K. Gordon Voorzitter Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant

4 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Organisatie van het Netwerk Participanten en klankbordgroepen Aanspreekpunt Aan het Netwerk is een netwerkcoördinator verbonden voor 28 uur per week, een medisch adviseur voor 6 uur per week en een secretaresse voor 16 uur per week. Het Netwerk is gehuisvest bij de stichting Kwaliteit en Ontwikkeling Huisartsenzorg (KOH) te Eindhoven. De netwerkcoördinator wordt organisatorisch aangestuurd door de directeur/bestuurder van de stichting KOH, mevrouw E. Derckx. De volgende zorgaanbieders participeren in 2010 in de stuurgroep: De Vitalis Woonzorggroep ZuidZorg Savant Zorg Stichting Valkenhof Regionale Stichting Zorgcentra de Kempen SVVE de Archipel De Zorgboog Stichting Sint Joris AnanZ Ouderenzorg Huisartsenkring Zuidoost Brabant Stichting Sint Annaklooster Catharina Ziekenhuis Eindhoven Máxima Medisch Centrum locatie Eindhoven Máxima Medisch Centrum locatie Veldhoven Elkerliek Ziekenhuis Helmond Sint Anna Zorggroep Geldrop GGzE De stuurgroep heeft in 2010 vijf keer overleg gevoerd. In juli is een nieuwe organisatie tot het Netwerk toegetreden: Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven en de Kempen. Hiermee hopen we ook voor deze doelgroep de palliatieve zorg op een hoger niveau te tillen. Bij 3 organisaties heeft een wisseling van vertegenwoordiger in de stuurgroep plaatsgevonden. Eind 2010 is het convenant herzien. Hierbij zijn ook de criteria voor het toetreden van nieuwe partijen aan het Netwerk herzien en vastgesteld. De voorzitter van het Netwerk, de heer H. Lauwers, heeft medio 2010 zijn voorzittershamer neergelegd in verband met het aanvaarden van een nieuwe functie elders. Mevrouw K. Gordon heeft de voorzittersrol overgenomen. IKZ Het IKZ heeft zitting in de stuurgroep en heeft in 2010 wederom een ondersteunende en adviserende rol ingenomen. Klankbordgroep professionals De klankbordgroep professionals bestaat uit zorgverleners van verschillende disciplines, afkomstig uit de organisaties aangesloten bij het Netwerk. Het betreft deskundigen op het gebied van de palliatieve zorg. In 2010 bestond de werkgroep uit: Specialist ouderengeneeskunde Transferverpleegkundige Teamleider palliatieve unit 4 Verpleegkundigen thuiszorg Zorgcoördinator intramuraal met aandachtsgebied palliatieve zorg Afdelingsmanager zorgteam palliatieve unit

5 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag De klankbordgroep is een plek voor professionele ontmoeting en verdieping. Zo worden knelpunten in de zorg besproken en wordt er gezocht naar mogelijke oplossingen. Daarnaast voorziet de groep het Netwerk gevraagd en ongevraagd van advies en geeft zo mede richting en invulling aan de beleidsontwikkeling, uitvoering en evaluatie. In 2010 is de werkgroep vier keer bij elkaar gekomen. Tussendoor heeft de klankbordgroep een bijdrage geleverd aan diverse activiteiten, zoals de totstandkoming van de wegwijzer zorg in de laatste levensfase (een wegwijzer in de verschillende zorgmogelijkheden in de regio (inclusief financieringsregelingen) voor mensen die weten dat ze niet meer beter worden). Klankbordgroep vrijwilligers en (toekomstige) zorgvragers Twee keer per jaar komen de klankbordgroepleden bij elkaar om mee te denken over actuele onderwerpen. De klankbordgroepleden voorzien het Netwerk gevraagd en ongevraagd van advies en dragen bij aan het formuleren van knelpunten in de palliatieve zorg vanuit het perspectief van de (toekomstige) zorgvrager en de vrijwillige zorg. De leden dragen zelf zorg voor terugkoppeling naar de achterban. Concreet is in 2010, in overleg met de leden, een scholing voor vrijwilligers georganiseerd. Verder is actief aandacht besteed aan het geven van bekendheid van de filmcyclus palliatieve zorg. In 2010 is, in de vorm van een pilot, de patiënten/consumentenorganisatie Zorgbelang aangeschoven. Zij hebben een duidelijke meerwaarde gehad in het betrekken van het patiëntenperspectief in de visie en het beleid van het Netwerk. Zo is besproken welke vormen van patiëntenparticipatie binnen het Netwerk mogelijk zijn. In december 2010 is deze pilot afgerond waarmee ook deelname van Zorgbelang aan de klankbordgroep is beëindigd. Er is bekeken of de klankbordgroep uitgebreid kon worden met een mantelzorger. Ondanks diverse inspanningen van de lokale steunpunten mantelzorg is het niet gelukt een geïnteresseerde hiervoor bereid te vinden. Organogram Stuurgroep Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Vertegenwoordigers van zorgaanbieders Klankbordgroep Vertegenwoordigers van zorgvragers en vrijwilligers Netwerk - coördinator Diverse werkgroepen Professionals uit de diverse sectoren IKZ Regionale consultatievoorziening

6 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Regio Het Netwerk omvat het gebied Zuidoost Brabant met de volgende gemeenten; Bergeijk, Best, Bladel, Cranendonck, Deurne, Eersel, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Gemert-Bakel, Heeze-Leende, Helmond, Laarbeek, Nuenen c.a, Oirschot, Someren, Son en Breugel, Valkenswaard, Veldhoven, Waalre en de grensgemeente Zuidoost Brabant/Midden- Brabant: Reusel-de Mierden. Het betreft een regio met ruim inwoners.

7 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Communicatie extern Website Het Netwerk heeft een eigen website: De website is bedoeld voor patiënten en hun naasten, maar bevat ook handige informatie voor zorgverleners uit de regio. Naast algemene informatie over palliatieve zorg, kunnen patiënten de diverse palliatieve zorgvoorzieningen in de regio gemakkelijk terugvinden. Er zijn de nodige verwijzingen gemaakt naar andere, handige sites en informatieve folders en producten zijn te downloaden. De website wordt beheerd door de secretaresse van het Netwerk. Onderstaande tabel geeft het websitebezoek in 2010 aan. Periode en inwoners Bezoeken Bezoekers Percentage nieuwe bezoeken Pagina s per bezoeker Meest gekozen onderwerp op site Meest gebruikte Verkeersbron Belangrijke zoekwoorden 1 jan dec inwoners % 3,26 Zorg kiezen 20 % direct 50 % google Netwerk Palliatieve Zorg/ Zuidoost Brabant Netwerk Website De website is een gezamenlijk initiatief van de zeven netwerken in de regio Brabant, het IKZ en de provincie Noord-Brabant. De website helpt de patiënt, naasten en anderen bij het vinden van de juiste zorg. Op de website zijn de filmpjes van de Take Care serie (Els Borst prijs 2009) te zien en is een link naar de websites van de regionale netwerken. Nieuwsbrief In 2010 is vier keer een digitale nieuwsbrief verzonden aan 900 klanten. De nieuwsbrief brengt actualiteiten landelijk en regionaal onder de aandacht. Ten behoeve van een vacature voor een projectcoördinator voor het zorgprogramma pijn is 1 keer een nieuwsflits (met succes) uitgezet. Internationale Dag van de Palliatieve Zorg (IDPZ) Nationale Krant; Palliatieve zorg, samen zorgen De organisatie IDPZ heeft een krant uitgebracht en aangeboden aan het Netwerk. Er zijn via het Netwerk ongeveer exemplaren van deze krant verspreid in de regio. Overige materialen zijn in de regio onder de instellingen verdeeld (ballonnen/ kaarten/pins). Filmcyclus palliatieve zorg Met behulp van subsidie van de Provincie Noord-Brabant is, rond de dag van de palliatieve zorg, een filmcyclus palliatieve zorg georganiseerd. Hierbij is de media op vele manieren benaderd. Dit project wordt in hoofdstuk 5 (projecten) nader toegelicht. Wegwijzer zorg in de laatste levensfase In 2009 is gewerkt aan het ontwikkelen van een wegwijzer zorg in de laatste levensfase. De wegwijzer is bedoeld voor mensen die weten dat ze niet meer beter kunnen worden en voor hun naasten. De wegwijzer biedt patiënt en naasten inzicht in de mogelijkheden van zorg in de regio Eindhoven en omstreken. Ook is informatie over vergoeding van kosten toegevoegd. De wegwijzer is in het eerste kwartaal van 2010 afgerond. 750 exemplaren zijn actief in de regio aangeboden. De wegwijzer is ook via de website te downloaden.

8 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Deskundigheidsbevordering - kennis en vaardigheden Scholing verpleegkundigen en verzorgenden, huisartsen en vrijwilligers Het Netwerk heeft in 2010 verschillende scholingen verzorgd voor verpleegkundigen/ verzorgenden, huisartsen en vrijwilligers. Hierbij zijn externe deskundigen ingehuurd. - 2x Workshop hoe begeleid ik kinderen bij het sterven, op 14 april voor verpleegkundigen/verzorgenden en op 8 juli specifiek voor huisartsen. Tijdens de interactieve workshop hebben de deelnemers informatie ontvangen over kinderen, jongeren en hun ontwikkeling. Hoe kijken zij tegen de dood aan? Wat voor gedrag kom je tegen en hoe mag je dit interpreteren? En hoe kun je hen op een juiste wijze betrekken bij het proces? Het deelnemersaantal was gemaximaliseerd tot 18 personen. In totaal hebben 17 verpleegkundigen de workshop gevolgd en 11 huisartsen. De workshop is positief geëvalueerd. - 2x Workshop je moet er de zin van inzien op 12 juli en op 7 september voor vrijwilligers. Georganiseerd door de werkgroep geestelijke zorg van het Netwerk Palliatieve Zorg. Tijdens deze workshop is stilgestaan bij de rol die een vrijwilliger kan vervullen tijdens het afscheid. Aan de hand van theorie en film is stilgestaan bij zingeving in de laatste levensfase. Er is aandacht besteed aan de vragen die in deze fase een rol kunnen spelen, de grenzen in de eigen ondersteuning en criteria voor doorverwijzing. Er is gelegenheid geweest de eigen praktijkervaringen, onder begeleiding, te delen. 39 vrijwilligers hebben de workshop bijgewoond. Een mooie workshop waarbij uiteindelijk tijd tekort was om alle casuïstiek te bespreken. - 2x Workshop Palliatieve Zorg aan Marokkanen en Turken met een moslimachtergrond op 24 november voor verpleegkundigen, op 15 december voor verzorgenden. In de Nederlandse gezondheidszorg ontmoeten we steeds vaker allochtone patiënten die palliatieve zorg nodig hebben. Patiënten en naasten met een geheel andere culturele achtergrond dan de zorgverlener. Palliatieve zorg voor allochtone patiënten en hun naasten vertoont een groot aantal overeenkomsten met zorg voor autochtone patiënten. Maar er zijn ook verschillen. Verschillen in opvattingen over oorzaken van ziekte, kwaliteit van leven, zorgen en sterven, maar ook over het bespreekbaar maken van ziekte en het komende sterven. Voor het bieden van kwalitatief goede palliatieve zorg aan Turken en Marokkanen is het belangrijk dat zorgverleners zich verdiepen in de cultuur van allochtonen. Tijdens deze zeer inspirerende workshop is op dit thema kennis aangeboden. Gebruik maken van deze kennis voorkomt misverstanden, waardoor het contact, en daarmee de zorg, verbetert. 60 professionals bezochten deze workshop. De workshop is zéér positief beoordeeld met dank aan de enthousiaste docente. Gezien de wachtlijst voor deze workshop wordt in 2011 de workshop opnieuw aangeboden. - 2x Sandwichdagen huisartsen 11 en 17 maart 2010 Tijdens de sandwichdagen, georganiseerd door de Stichting Kwaliteit en Ontwikkeling Huisartsenzorg, heeft het Netwerk 2 plenaire sessies mogen verzorgen. 1. En als we de palliatieve zorg buiten kantooruren niet zelf kunnen leveren Persoonlijke beschikbaarheid en betrokkenheid van de huisarts zijn de belangrijkste kenmerken van goede palliatieve zorg in de laatste levensfase. 24-uurs continue beschikbaarheid van de eigen huisarts is helaas niet altijd mogelijk. Voor een goede overdracht van de patiënt in de terminale fase is een anticiperend beleid en goede dossiervorming noodzakelijk. Tijdens de workshop is geoefend met het nieuwe overdrachtsformulier, ontwikkeld door de werkgroep palliatieve zorg tijdens avond-, nacht-, en weekenduren (ANW-uren) zodat informatie snel, efficiënt en volledig kan worden overgedragen naar de huisartsenposten.

9 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Pijn bij kanker onderbehandeld!? Ondanks toename van kennis over pijn, de WHO-pijnladder, nieuwe pijnbehandelingsmethoden en richtlijnen, is er sinds 1990 geen vermindering van de prevalentie van pijn. Tijdens de workshop is de prevalentie van pijn toegelicht en zijn de aanwezigen geïnformeerd over het programma pijn in de palliatieve fase in de regio. Beide sessies zijn door 214 huisartsen gevolgd. - FTO Palliatieve sedatie Het Nederlands Instituut voor verantwoord medicijngebruik (DGV) ontwikkelt FTOmodules voor artsen en apothekers. De medisch adviseur van het Netwerk is betrokken geweest bij de ontwikkeling van de landelijke module palliatieve sedatie. Tijdens het FTO komen de volgende onderwerpen aan bod: de richtlijn palliatieve sedatie, diverse vormen van sedatie, medicatiebeleid, samenwerking apotheek en samenwerking met verpleegkundigen/vtt-team. Vanuit het Netwerk wordt deze module aangeboden aan de FTO-groepen in de regio Zuidoost Brabant. De scholing wordt verzorgd door een specialist ouderengeneeskunde en een verpleegkundige. In 2010 hebben 3 FTO-groepen deze nascholing gevolgd. In totaal ( ) hebben 29 FTO-groepen deze module in de regio gevolgd. - Test FTO pijn in de palliatieve fase In het kader van het zorgprogramma pijn wordt voor de huisartsen een FTO pijn in de palliatieve fase ontwikkeld. Dit FTO wordt medio 2011 aan de huisartsen aangeboden. In 2010 hebben 3 test-fto s plaatsgevonden, verzorgd door een specialist ouderengeneeskunde (consulent palliatieve zorg) en een verpleegkundige van de thuiszorg. - Scholing voor overige organisaties In 2010 is 3 keer een middag verzorgd met als doel het publiek te informeren over palliatieve zorg. Het betrof een Katholieke Ouderenbond (KBO), een vrijwilligersorganisatie en een welzijnsorganisatie. De middag voor de KBO is verzorgd door een palliatief arts en een geestelijk verzorger. De andere middagen zijn verzorgd door een palliatief verpleegkundige in samenwerking met de netwerkcoördinator.

10 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Voldoende en gevarieerd zorgaanbod Centraal registratiepunt palliatieve bedden Per 1 oktober 2007 is een centraal registratiepunt voor palliatieve bedden in de regio ingericht op de website. Hierdoor kan het aantal vrije palliatieve bedden in de regio inzichtelijk worden gemaakt voor alle zorgverleners en zorgvragers. De zorgvoorzieningen leveren twee keer per week de actuele informatie aan. Op dit moment kent de regio het volgend aanbod van palliatieve voorzieningen: Aantal bedden Organisatie 10 Hospice de Regenboog (Sint Annaklooster, Eindhoven) 12 (zowel palliatieve bedden als logeerhuisbedden) Hospice Logeerhuis Valkenhaeghe (Sint Annaklooster, Helmond) 4 Logeerhuis en hospice Invia (Sint Annaklooster, Eindhoven) 6 bedden Hospice Mariëngaarde (De Zorgboog, Aarle-rixtel) 5 bedden Kempenhof (Stichting Valkenhof, Valkenswaard) 6 bedden Wissehaege (De Vitalis Woonzorggroep Eindhoven) Toekomstige initiatieven (onder voorbehoud) 7 Regionale Stichting Zorgcentra de Kempen (Veldhoven) 7 Regionale Stichting Zorgcentra de Kempen (Bladel) 6 Berkenheuvel (Ananz ouderenzorg, Geldrop)? Bijna-thuis-huis Best? Bijna-thuis-huis Son Bijna-thuis-huizen in de regio Zowel in de regio Son als in de regio Best zijn in 2010 initiatieven gestart tot het onderzoeken van de haalbaarheid van een bijna-thuis-huis. In Son heeft de netwerkcoördinator de werkgroep begeleid bij het doorlopen van een visietraject. In de regio Best is de netwerkcoördinator betrokken geweest bij het haalbaarheidsonderzoek.

11 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Projecten in de regio Project ouderenvoorlichting Het betreft een samenwerkingsproject tussen de volgende partijen: - De Netwerken Palliatieve Zorg: Midden Brabant s-hertogenbosch-bommelerwaard Oss-Uden-Veghel Zuidoost Brabant Stadsgewest Breda Bergen op Zoom-Roosendaal-Tholen Land van Cuijk en Kop van Noord-Limburg - Stichting VBOB (Verenigde Bonden Overleg Brabant) en de bonden en verenigingen die hierin verenigd zijn: ANBO, KBO, PCOB, PVGE, PSOB en BOOG (betrokken in project- en/of klankbordgroep). - IKZ (Integraal Kankercentrum Zuid) Het project heeft tot doel, ouderen die lid zijn van een van de Brabantse ouderenbonden die vertegenwoordigd zijn binnen de VBOB, door middel van een eenmalige, laagdrempelige en herkenbare bijlage in bestaande periodieken te informeren over palliatieve zorg, wat de mogelijkheden zijn en waar men welke zorg kan ontvangen. De bijlage is in een oplage van exemplaren gedrukt en eind 2010 in de regio verspreid. Voor dit project is subsidie ontvangen van de provincie Noord-Brabant. Kwaliteitstraject huisartsenposten De werkgroep palliatieve zorg buiten kantooruren bestaat, naast de netwerkcoördinator en de medisch adviseur, uit een afvaardiging van de huisartsenposten (CHP en SHOKO). Doel van de werkgroep is het optimaliseren van de ervaren kwaliteit van de palliatief terminale zorg gedurende avond-, nacht-, en weekenduren (ANW-uren) voor patiënt en huisarts. Uitgangspunt hierbij is het in 2009 ontwikkelde visiedocument. De werkgroep heeft in 2009 een aantal producten ontwikkeld waaronder een nieuw overdrachtsformulier voor de complexe zorg buiten kantooruren, gedragsregels voor de huisartsenposten, protocol subcutane symptoombestrijding en een geplastificeerde kaart met relevante telefoonnummers en medicatietabellen voor de palliatieve zorg. In 2010 zijn deze producten in de regio actief verspreid. De huisartsen zijn in maart 2010 tijdens de sandwichdagen van Stichting Kwaliteit en Ontwikkeling Huisartsenzorg (KOH) geschoold. De projectgroep heeft een plenaire scholing verzorgd voor huisartsen met als thema overdracht van zorg. Er is een casus gepresenteerd welke de knelpunten betreffende bereikbaarheid/beschikbaarheid en overdracht beschrijft. Er is geoefend met het gebruik van het nieuw ontwikkelde overdrachtsformulier. Alle deelnemers hebben na afloop een mapje ontvangen met: - Overdrachtsformulier - Gedragsregels palliatieve zorg huisartsenposten - Medicatie-/tabellenkaart - Folder subcutane pijnbestrijding - Procedure subcutane pijnbestrijding - Folder Palliatief Consultatie Team In totaal hebben 214 huisartsen deelgenomen aan de sandwichdagen. De huisartsen (ca. 180) die niet aanwezig waren tijdens de sandwichdagen hebben na afloop de map per post toegestuurd gekregen met begeleidende brief.

12 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Het overdrachtsformulier is in de periode oktober - december 2010 geëvalueerd. Het is helaas niet gelukt het formulier in 2010 te digitaliseren. Dit lijkt echter zeer wenselijk en van groot belang voor een uniform gebruik van het overdrachtsformulier in de regio. In 2011 ontvangen de posten een klapper met alle relevante informatie voor op de post, zowel in papieren versie als digitaal. Ook vindt dan scholing plaats van de assistentes op de posten. De scholing is gericht op kennisoverdracht inzake het project en casusbespreking. Het project wordt in het eerste kwartaal 2011 afgerond. Zorgprogramma pijn In 2010 is het Netwerk van start gegaan met het zorgprogramma pijn in de palliatieve fase. Alle 17, bij het Netwerk aangesloten organisaties, participeren aan het programma. Er wordt beoogd het zorgprogramma pijn in de palliatieve fase in de regio Zuidoost Brabant bij ziekenhuizen, instellingen in de sector V+V (thuiszorg, verpleeg- en verzorgingshuizen, hospice, GGzE) en huisartsen in te voeren in de periode Werken met het zorgprogramma verbetert de kwaliteit van de pijnbestrijding bij de palliatieve patiënt en bevordert de eenduidigheid in rapportages bij transities. De volgende activiteiten hebben in 2010 plaatsgevonden: Voorwaardelijke acties (januari - februari 2010) Aanvragen en vaststellen financiering project. Voorbereiding (februari december 2010) Aanstellen projectcoördinator project voor 10 uur per week. Uitwerken gedetailleerd plan van aanpak. Afvaardigen contactpersoon per deelnemende organisatie. Met alle contactpersonen heeft een eerste kennismakingsgesprek plaatsgevonden. Voor de regio Helmond is 1 contactpersoon aangesteld namens drie organisaties, te weten Zorgboog, Savant en Elkerliekziekenhuis. Van alle deelnemende organisaties is bepaald welke afdelingen/teams aan het project gaan deelnemen. De regio Helmond participeert in het project. Lokaal is hier de keuze gemaakt voor het onderwerp pijn bij kanker. Een en ander vindt in goed overleg en met afstemming plaats. Zo worden dezelfde richtlijnen, normen en pijnmeetinstrumenten gehanteerd. Ook vindt de ontwikkeling van de scholing in overleg plaats; de algemene scholing wordt per regio aangepast. Het programma is voorgelegd aan een werkgroep professionals (specialisten van het Catharina Ziekenhuis Eindhoven, Máxima Medisch Centrum locatie Veldhoven, Sint Anna Zorggroep Geldrop, een verpleegkundig specialist van de Zorgboog, een huisarts en een medewerker van het IKZ). De volgende producten zijn gerealiseerd: - Regionale samenwerkingsafspraak pijn in de palliatieve fase Zuidoost Brabant - Praktijkgids pijn in de palliatieve fase (de gids is een handleiding bij de praktische en methodische invoering en borging van de samenwerkingsafspraak) - Regionale Pijnkaart. - Scholingsmodule pijn voor verpleegkundigen en verzorgenden (definitief gereed maart 2011). - Eerste aanzet en test FTO pijn (3x) voor huisartsen. - Vragenlijst patiënten en vragenlijst professionals voor de nulmeting. Er is voor de periode projectsubsidie aangevraagd en verkregen bij het CZ-fonds. Cofinanciering vindt plaats door een bijdrage van het IKZ en middels de Regeling Palliatieve Terminale Zorg/netwerken palliatieve zorg.

13 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Project filmcyclus palliatieve zorg Inwoners van de regio Zuidoost Brabant hebben tijdens deze filmcyclus kennis opgedaan over palliatieve zorg door het bijwonen van 1 van de 3 films over afscheid nemen en de dood. In drie regio s is een film vertoond in de lokale filmhuizen/theater. De film werd voorafgegaan door een inleiding. Tijdens de inleiding is een fragment getoond van de take care serie Tijd om te leven. Tijdens de pauze en na afloop van de film was gelegenheid om na te spreken met een aanwezige geestelijk verzorger. In totaal zijn 132 uitnodigingen verstuurd naar ouderenbonden en verenigingen in de regio, zowel per post als per mail. Er zijn pakkende advertenties geplaatst in de regionale dagbladen en er zijn persberichten rondgestuurd. 239 personen hebben een film bijgewoond. Na afloop van de films zijn interviews gehouden en is een redactioneel stuk opgesteld. Naar aanleiding van de films/uitnodigingen hebben inmiddels drie voorlichtingsmiddagen plaatsgevonden, een vierde is gepland. Een draaiboek van de cyclus is opgesteld en beschikbaar. Het project is gefinancierd met subsidie van de provincie Noord-Brabant en de Regeling Palliatieve Terminale Zorg/netwerken palliatieve zorg Kwaliteitsverbeterprojecten 2010 (vanuit het Netwerk) In 2010 zijn vanuit het Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant 3 kleinschalige verbeterprojecten uitgevoerd: 1. Geestelijke verzorging in de thuissituatie Doel: het aanbieden van geestelijke verzorging aan palliatieve patiënten thuis. Resultaat: Er is een pool gevormd van 14 geestelijk verzorgers. In 2010 hebben 12 patiënten gebruik gemaakt van het project met gemiddeld drie consulten per patiënt met een totale gemiddelde tijdsbesteding van 4 uur. In het kader van de PR: - Verspreiden van een folder geestelijke zorg thuis - Voorlichting aan vrijwilligers VPTZ regio Zuidoost Brabant - Project integreren in andere projecten/aandacht voor het onderwerp - Artikeltje in de nieuwsbrief van het Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant - Verspreiden van informatie op diverse bijeenkomsten Looptijd: januari december Palliatieve zorg bij hartfalen Doel: optimaliseren van de zorg aan patiënten met hartfalen in de terminale fase in de zorgketen. Subdoel: verminderen van het aantal onnodige heropnames in het ziekenhuis. Resultaat: 16 cliënten zijn in het project geïncludeerd, waarvan 8 thuis overleden en 1 in het ziekenhuis (nog vóór ontslag). Positieve bevindingen cliënten, mantelzorgers en hulpverleners. Looptijd: januari december Zorgpad stervensfase Doel: De kwaliteit van de zorg, de samenwerking tussen zorgverleners en de communicatie met de patiënt en diens naasten te waarborgen in de allerlaatste dagen van het leven. Deelnemers: een thuiszorgorganisatie, een verpleeghuis, een ziekenhuis en een hospice in de regio Zuidoost Brabant. Resultaat: Medewerkers van de deelnemende organisaties hebben de opleiding gevolgd. Interne werkgroepjes zijn opgestart. Op twee locaties is reeds een nulmeting uitgevoerd en zijn verpleegkundigen/verzorgenden geschoold. Looptijd: september september 2011

14 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Overlegvormen in de regio Landelijk en regionale overleggen Deelname door netwerkcoördinator aan regionale en landelijke bijeenkomsten en symposia ten behoeve van uitwisseling van kennis en informatie. Twee keer per jaar vindt overleg plaats met CZ zorgkantoor. Palliatief artsenoverleg In 2008 is op initiatief van de netwerkcoördinator en de medisch adviseur een overleg in het leven geroepen waarin specialisten ouderengeneeskunde met specialisatie palliatieve zorg (of in opleiding tot) participeren. Doel van de bijeenkomsten is het over en weer informeren en kennis uitwisselen, afstemming zoeken en de krachten bundelen. De medisch adviseur van het Netwerk is voorzitter van het overleg. De groep is in 2010 vier keer bij elkaar geweest en kent 11 deelnemers. Regionale werkgroep geestelijke zorg Op initiatief van de netwerkcoördinator is deze werkgroep gestart, naar aanleiding van een onderzoek extramurale geestelijke zorg. In 2008 heeft de werkgroep zich, naast de reguliere activiteiten als kennisuitwisseling, toegelegd op het project geestelijke zorg extramuraal; patiëntbegeleidingen in de eerste lijn waar geen financieringsmogelijkheden regulier voor zijn (zie voor meer informatie projecten). De netwerkcoördinator is hierbij ondersteunend. De werkgroep is in 2010 vijf keer bij elkaar geweest. Stuurgroep Palliatieve Zorg Helmond In de regio vinden diverse activiteiten op het gebied van de palliatieve zorg plaats. Het programma palliatieve zorg Helmond maakt deel uit van het Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant. Echter voor een daadwerkelijke uitvoering van het beleid binnen kaders, heeft Helmond een subregionale structuur opgezet. De speerpunten die vanuit het Netwerk Zuidoost Brabant zijn benoemd, dienen als basis voor het voortzetten van de ingezette verbetertrajecten in Helmond. In het programma wordt het beleid geoperationaliseerd. De subregionale structuur is ondergebracht bij Quartz, het transmurale centrum van de regio Helmond. De structuur kent een stuurgroep, een steunpunt, een helpdesk en een klankbordgroep. De netwerkcoördinator participeert in de stuurgroep. In 2010 is de programmastructuur palliatieve zorg gereorganiseerd. In verband met overlap met projecten op het gebied van oncologie is besloten tot een programma Oncologie en Palliatieve Zorg. Leden van de werkgroep oncologie zijn hiertoe aangesloten bij de stuurgroep Palliatieve Zorg (nu Oncologie en Palliatieve Zorg). De stuurgroep is in 2010 drie keer bij elkaar geweest. Coördinatorenoverleg IKZ Vier keer per jaar vindt overleg plaats, onder leiding van het IKZ, tussen de coördinatoren van de netwerken in de IKZ regio (Zuidoost Brabant, Midden Brabant, stadsgewest Breda, s-hertogenbosch-bommelerwaard, Oss-Uden-Veghel, Noord-Limburg).

15 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Overig Ondersteunen locale activiteiten Netwerkcoördinator en medisch adviseur hebben op verzoek van vragen uit de regio over palliatieve zorgverlening ondersteuning verleend (helpdeskfunctie). Financieel beheer van het Netwerk Het financieel beheer van het Netwerk (aanvragen subsidies, bewaken en beheer financiële rekening en een juiste en tijdige totstandkoming van financiële documenten en rapportages) valt onder verantwoordelijkheid van de netwerkcoördinator. Hierbij ondersteund door de afdeling administratie.

16 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Vooruitblik 2011 Palliatieve zorg is van groot belang om de kwaliteit van leven in de laatste levensfase (waarvan ook waardig sterven onlosmakelijk deel uitmaakt) te waarborgen. Ook in 2011 zal dit het uitgangspunt vormen van het Netwerk. Palliatieve zorg dient afgestemd te worden op de wensen en behoeften van de patiënt en diens naasten, met aandacht voor lichamelijke, spirituele en psychosociale zorg. Er is een werkplan opgesteld waarin de activiteiten voor 2011 zijn beschreven. Er zal aandacht zijn voor samenwerking en samenhang binnen de palliatieve zorg. Specifiek kan hierbij gedacht worden aan het zorgprogramma pijn in de palliatieve fase en het zorgpad stervensfase. Verder vinden we het belangrijk om ons te oriënteren op samenwerking met de sector verstandelijk gehandicapten. Daarnaast blijft natuurlijk ook publieksvoorlichting en deskundigheidsbevordering onderdeel van de aandacht. Zoals in het voorwoord reeds door de voorzitter is aangehaald, is het nog onzeker op welke wijze netwerken in 2012 vorm gaan krijgen. Dit zal in 2011 verder uitgekristalliseerd worden. We hopen hier medio 2011 meer duidelijkheid over te verkrijgen. Kwaliteitsverbeterprojecten 2011(vanuit het Netwerk) Voor het jaar 2011 zijn vier projecten aangevraagd en gehonoreerd: Vervolgproject geestelijke verzorging voor palliatieve patiënten in de thuissituatie; nadruk ligt op verbreding van het project in de regio Helmond en verankering van het project in de regio. Palliatieve zorg bij hartfalen; vervolgproject voor het genereren van meer (en hierdoor dus betrouwbaarder) resultaten, belangrijk voor mogelijk reguliere financiering. Ambulante consultatie in de palliatief terminale fase; vergroten kwaliteit van de palliatief terminale zorg voor mensen met psychiatrische/psychosociale problematiek door middel van inbreng psychiatrische kennis in een hospice en inbreng palliatieve kennis bij een Geestelijke Gezondheidszorginstelling. Voorstudie naar de wenselijkheid, mogelijkheden en randvoorwaarden nodig voor het ontwikkelen en implementeren van een palliatieve consultatie en behandelmogelijkheid in de kliniek door een tandem van transmuraal werkend palliatief arts en palliatief verpleegkundige.

17 Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarverslag Financiële verantwoording De activiteiten binnen het Netwerk en de coördinatieactiviteiten worden grotendeels gefinancierd door het ministerie van VWS uit een landelijke subsidieregeling (de Regeling Palliatieve Terminale Zorg/netwerken palliatieve zorg). Daarnaast worden kleinschalige projecten, voortkomend vanuit het werkplan, gefinancierd met subsidiegelden van zowel de Provincie als het Integraal Kankercentrum Zuid (IKZ) vaak in combinatie met de landelijke subsidiegelden VWS. Vele activiteiten vinden plaats met medewerking van professionals in de regio. De kosten hiervan worden gedragen door de individuele instellingen. Baten VWS ,- Overig 1.278, Totaal baten ,- Totaal lasten ,- Exploitatiesaldo - 496,-