DUURZAAMHEIDSINSPIRATIE VERKIEZINGEN GEMEENTERAAD Begin dit jaar hebben Telos en VNG International voor het eerst een
|
|
- Greta de Vries
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DUURZAAMHEIDSINSPIRATIE VERKIEZINGEN GEMEENTERAAD 2018 Door: Bastiaan Zoeteman (Universiteit van Tilburg & Telos) Begin dit jaar hebben Telos en VNG International voor het eerst een Governance monitor duurzame gemeenten gepubliceerd. De monitor meet de bestuurlijke aspiraties en prestaties van gemeenten die vaak een ander beeld opleveren dan de feitelijke gemeentelijke duurzaamheid. Voordeel van deze monitor is dat alle gemeenten mee zijn genomen en op uniforme wijze in kaart zijn gebracht. Hoewel grote gemeenten gemiddeld beter op bestuurskracht scoren, presteren ook diverse kleinere gemeenten hoog. De monitor biedt een groot aantal praktische voorbeelden waar gemeenten elkaar mee kunnen inspireren om tot veelbelovende beleids- en investeringsinitiatieven te komen in de volgende collegeperiode. Onderdeel van bedrijfsvoering Binnen de gemeentelijke politiek zijn de voorbereidingen voor de komende verkiezingen van 2018 in volle gang. Duurzaamheid is daarbij steeds vaker een vast onderdeel op de agenda. Partijen beraden zich op hun speerpunten en bestuderen rapporten die het presteren van de eigen gemeente vergelijken met die van andere gemeenten met soortgelijke uitdagingen. Niet alleen nationaal, ook internationaal wordt een jaarlijkse rapportage over de vorderingen richting een meer duurzame samenleving vorm gegeven. Op 24 mei 2017 stuurde de minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, mede namens een reeks andere bewindslieden, een brief aan de Tweede Kamer met de Eerste Nederlandse rapportage over de VN Duurzame Ontwikkelingsdoelen (UN Sustainable Development Goals). De
2 komende 13 jaar zullen de Duurzame Ontwikkelingsdoelen internationaal op de agenda blijven staan van onder meer de EU, de VN en de Internationale Financiële Instellingen. Ook in andere fora, van het World Economic Forum tot de G20 zullen de doelen centraal staan. Nationale prestaties De brief en het rapport geven een overzicht van de nationale prestaties onder meer op basis van gegevens verzameld door het CBS. Voor de lokale overheden wordt in deze rapportage verwezen naar de Nationale monitor duurzame gemeenten van Telos. Op deze monitor wordt sinds 2014 jaarlijks het raamwerk voor de groene BNG Bank obligaties voor leningen aan gemeenten gebaseerd. De rapportage aan de Tweede Kamer vermeldt ook de begin 2017 uitgegeven Governance monitor voor duurzame gemeenten die door Telos en VNG International is opgesteld. Deze monitor is gemaakt in opdracht van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu waarbij de Nationale monitor duurzame gemeenten van Telos en de Lokale Duurzaamheidsmeter op elkaar zijn afgestemd. De eerste Lokale Duurzaamheidsmeter Samenwerking van NCDO (Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling) en het COS (Commissie Ontwikkeling Samenwerking) die provinciaal is georganiseerd dateert al van 1999 en berustte op het vrijwillig invullen van een uitgebreide vragenlijst door gemeenten. Het instrument is veel door gemeenten gebruikt maar kon nog verbeterd worden omdat slechts een derde van de gemeenten er aan deelnam en het invullen niet door externen werd getoetst. Met de nieuwe Governance monitor zijn deze bezwaren ondervangen omdat alle gemeenten erin zijn opgenomen en de gegevens door een onafhankelijk onderzoeksteam systematisch zijn verzameld en beoordeeld. Door deze monitor
3 kunnen gemeenten inzicht krijgen in de ambities en beleidsprestaties van andere gemeenten met vergelijkbare duurzaamheidsopgaven. De Governance monitor is daarmee een belangrijke informatie- en inspiratiebron voor investeringen en beleidsacties voor gemeentebesturen, raadsleden en politieke fracties op weg naar de verkiezingen van De Governance monitor geeft praktische voorbeelden ter inspiratie voor investeringen en beleidsacties Mogelijkheden en beperkingen lijstjes De duurzaamheidsperformance zoals gemeten in de Nationale monitor is niet één-op-één gekoppeld met de score van de bestuurskracht van een gemeente. Een gemeente met een oud industrieel verleden zal op duurzaamheid niet snel vergelijkbaar scoren als een vanouds welvarende gemeente in het groen, al doet de eerste gemeente misschien veel meer aan duurzaamheid. Om de prestaties van een gemeente en de mogelijkheden tot verbetering op evenwichtige wijze te beoordelen, is het ook van belang om het historische verleden, de geografische ligging, de samenstelling van de bevolking, de grootte en dergelijke in kaart te brengen. Een selectie van best scorende gemeenten in de Nationale monitor geeft beleggers de garantie dat hun middelen terechtkomen bij gemeenten met een goed duurzaamheidsresultaat. Maar dat zijn niet noodzakelijkerwijs de gemeenten die dergelijke middelen het hardste nodig hebben of die de meest innovatieve aanpak ontwikkelen. Daarvoor biedt de Governance monitor meer inzicht. Deze beoogt niet te blijven steken in een lijstje met hoog en laag scorende gemeenten - al trekt zo n lijst als eerste de aandacht van politici en beleggers. De uitkomsten van de Governance
4 monitor geven ook aan welke innovatieve benaderingen door gemeenten zijn ontwikkeld en wat vergelijkbare gemeenten van elkaar kunnen leren. Want al verschillen gemeenten soms sterk in hun duurzaamheidsopgaven, er zijn ook veel overeenkomstige opgaven bij bijvoorbeeld de energietransitie, de overgang naar een circulaire economie, het duurzamer maken van het verkeer, het inrichten van duurzame bedrijfsterreinen en het gedecentraliseerde sociale beleid. Investeren in de meest doeltreffende projecten is in het belang van zowel overheden als beleggers. Lastige opgave Bestuurskracht is in deze monitor ontleed in: 1. de duurzaamheid van de gemeente als bedrijfsmatige organisatie, en 2. het ambitie- en prestatieniveau van het gemeentelijk beleid. Bij dit tweede punt gaat het erom wat een gemeente - samen met anderen - zelf kan organiseren om bij te dragen aan duurzame ontwikkeling. Bestuurskracht wordt op basis van deze uitgangspunten in kaart gebracht aan de hand van vijf thema s die met behulp van in totaal 22 criteria worden gemeten, zoals hieronder weergegeven. GOVERNANCE THEMA'S EN CRITERIA 1. GEMEENTELIJKE ORGANISATIE EN BEDRIJFSVOERING Intern MVO beleid Maatschappelijk verantwoord inkopen Groenbeheer Klimaatdoelstelling
5 2. SAMENWERKEN EN VERBINDEN Burgerparticipatie Samenwerking met bedrijfsleven Samenwerking met maatschappelijke organisaties Intergemeentelijke samenwerking 3. BELEIDKADERS FORMULEREN EN INTEGREREN Coalitieakkoord Duurzaamheidsvisie Breedte invulling duurzaamheid Verankering: plaats in college Verankering: ambtelijke organisatie Monitoring 4. UITVOEREN EN HANDHAVEN Circulaire economie (afval) Ouderenbeleid (Duurzame)bedrijventerreinen Handhaving 5. FACILITEREN Communicatieve voorzieningen Breedte (PPP)van de communicatie Faciliteren samenwerking Financiële bevordering duurzaamheid De metingen van de criteria zijn gebaseerd op citaten uit publiekelijk beschikbare beleidsdocumenten. Er is een uniek digitaal databestand verzameld waarin bijna
6 4000 beleidsdocumenten en andere bronnen zijn opgenomen en daaruit afgeleide citaten die de situatie van alle gemeenten in ons land weergeven. Voor het uniform waarderen van de citaten is gebruik gemaakt van een speciaal hiervoor ontwikkelde 5-punts houdingenschaal, zie hieronder. KENMERKEN VAN DE VIJF DUURZAAMHEIDSHOUDINGEN HOUDINGEN BIJ GEMEENTELIJKE GOVERNANCE 5. Gericht op lange termijn, ook oog voor mondiale belangen 4. Open voor samenwerking, inlevend, macht delend, ruime horizon, visie 3. Zoeken naar wederzijds belang van gemeente en bedrijven of burgers, compromis bereid, deal sluiten 2. Wettelijke kaders kopiëren, formeel 1. Alleen gericht op korte termijn en beheersen kosten De vijf houdingen helpen om het gevaar van een enorme lijst met vragen te omzeilen en bevorderen een duidelijk handelingsperspectief. Voor elk van de 22 criteria zijn de vijf houdingen in een matrix concreet omschreven. Governance wordt op deze manier uitgedrukt in een score variërend tussen 1 tot 5. De gemeente kan zo bij een criterium zien welke acties kunnen worden ondernomen bij hogere houdingniveaus dan op dit moment aanwezig zijn. Hieronder een uitgewerkt voorbeeld voor het criterium 'Maatschappelijk verantwoord inkopen'.
7 Forse verschillen in governance De verschillen tussen de governance scores van Nederlandse gemeenten zijn relatief groot, zie hieronder in figuur 1. Totaal scores voor governance van duurzaamheid van Nederlandse gemeenten Figuur 1. Hoge scores worden vooral waargenomen in de middenstrook van het land. Daarnaast is een patroon zichtbaar van doorgaans lagere scores langs de grenzen. Tussen de hoogst scorende gemeenten zitten zowel grote gemeenten,
8 waaronder Amsterdam, Breda en Enschede, als kleinere gemeenten: Boxtel, Hellendoorn en Lelystad. Bij de laagst scorende gemeenten hebben de kleinste gemeenten de overhand. De governance performance is beter bij gemeenten die de monitoring aan de begrotingscyclus koppelen Het effect van gemeentegrootte lijkt niet direct samen te hangen met de financiële positie van gemeenten. De politieke kleur van de gemeenteraad heeft wel een beperkt effect op de governance score. Na correctie van het grootteeffect, scoren gemeenten met een hoge governance performance beter op natuur, arbeid, kennis, gezondheid, woonomgeving en onderwijs. Verder is de governance performance beter bij gemeenten die de monitoring aan de begrotingscyclus koppelen. Maatwerk Met de nieuwe monitor voor het meten van de bestuurskracht voor duurzame ontwikkeling wordt een flinke stap verder gegaan dan het maken van ranglijstjes. Centraal staat het bieden van een handelingsperspectief voor verbeterstappen, passend bij een eigen ontwikkelpad. Het rapport bevat een overzicht van honderd innovatieve oplossingen die bij de gemeenten zijn aangetroffen. Gemeenten kunnen hun positie in de monitor aantreffen en een op maat gemaakte meer gedetailleerde analyse laten maken waarbij hun uitkomsten worden vergeleken met die van door hen zelf aan te wijzen benchmarkgemeenten en suggesties krijgen tot verdere verbetering van hun duurzaamheidssituatie.
9 Over de auteur Prof. dr. ir. Bastiaan Zoeteman is bijzonder hoogleraar Duurzaamheidsbeleid in internationaal perspectief aan de Universiteit van Tilburg en werkzaam bij Telos, centrum voor duurzame ontwikkeling van de Universiteit van Tilburg.
Duurzame obligatie bindt meer beleggers aan de corporatiesector
Duurzame obligatie bindt meer beleggers aan de corporatiesector Prof. dr. ir. Bastiaan Zoeteman en ir. René Goorden 1 Op 6 juli 2016 heeft BNG Bank haar eerste duurzame Social Bond ten behoeve van de financiering
Nadere informatieNationale Monitor Duurzame Gemeenten 2015
Nationale Monitor Duurzame Gemeenten 2015 Bastiaan Zoeteman, Monique van der Zande, Ruben Smeets, Corné Wentink, John Dagevos en Hans Mommaas Telos, TSC, Tilburg University www.telos.nl Inhoud presentatie
Nadere informatieZo kan het ook. Governance monitor duurzame gemeenten 2016
Zo kan het ook Governance monitor duurzame gemeenten 2016 Bestuurlijke duurzaamheidsambities en hun uitvoering door 390 gemeenten in Nederland Opdrachtgever: Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Directie
Nadere informatieReactie Telos op het commentaar van B&W Alkmaar en HVC op de Nationale monitor duurzame gemeenten 2017
Reactie Telos op het commentaar van B&W Alkmaar en HVC op de Nationale monitor duurzame gemeenten 2017 Bastiaan C.J. Zoeteman 25-10-2017 1. B&W van Alkmaar stuurde 17 oktober 2017 een memorandum over de
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk 31
Nadere informatiegemeente Bergen op Zoom.
Gemeente Bergen op Zoom Voorlegger Onderwerp Nummer voorstel Datum voorstel Portefeuillehouder(s) Contactpersoon Afdeling Contactpersoon Email Contactpersoon Telefoon Programmanummeren -naam : Eindrapportage
Nadere informatie«GEKOMEN 2 O JA». ZffW GWM
«GEKOMEN 2 O JA». ZffW GWM2010-25 Lil PROVINCIALE DUURZAAMHEIDSMETER Leiden, 15 januari 2010 Onderwerp: Deelname Provinciale Duurzaamheidsmeter Geachte leden van Provinciale Staten, Duurzaamheid staat
Nadere informatieDuurzaamheidbalans en RFSC Ervaringen Tilburg. Wordt Tilburg daarmee duurzamer?
Duurzaamheidbalans en RFSC Ervaringen Tilburg Wordt Tilburg daarmee duurzamer? Robert Kint Gemeente Tilburg robert.kint@tilburg.nl 013 542 83 94 Inhoud 1. Duurzame gemeente Tilburg 2. Duurzaamheidbalans
Nadere informatieBestuurskrachtonderzoek Haaren. Toelichting aanpak 22 juni 2017 Oscar Papa Yermo Wever
Bestuurskrachtonderzoek Haaren Toelichting aanpak 22 juni 2017 Oscar Papa Yermo Wever Stappen in de bestuurskrachtonderzoek 1. Voorbereiding 2. Uitvoering onderzoek: 1. Feitenonderzoek 2. Sessie gemeenschap
Nadere informatieCOMMENTAAR OP METHODIEK EN (INTERPRETATIE VAN) RESULTATEN
COMMENTAAR OP METHODIEK EN (INTERPRETATIE VAN) RESULTATEN INLEIDING 2 WAT IS DUURZAAMHEID? 2 RANKING VAN DUURZAAMHEIDSPRESTATIES 3 BREDE DEFINITIE VAN DUURZAAMHEID 3 BEÏNVLOEDINGSPOTENTIEEL 4 TOT SLOT
Nadere informatieWat betekenen de duurzaamheid scores van de 25 grootste steden?
Wat betekenen de duurzaamheid scores van de 25 grootste steden? Een Telos studie voor het Ministerie van BZK door Bastiaan Zoeteman en Ruben Smeets 20 juni 2012 www.telos.nl Aanleiding voor de studie -Vingeroefening
Nadere informatieAnalyse resultaten Duurzaamheidsmeter voor de gemeente Weert
Analyse resultaten Duurzaamheidsmeter voor de gemeente Weert 2006-2012 Aanleiding De gemeente Weert was in 2012 de trotse winnaar van de landelijke competitie: De Groenste Stad, een titel die volgens de
Nadere informatieRegionale Energie Strategie
Regionale Energie Strategie Regionaal samenwerken voor realisatie van de Klimaatopgave Een historische opgave Om de opwarming van de aarde te beteugelen, zijn drastische maatregelen nodig. Dit jaar wordt
Nadere informatieJa/nee 2. Ja/nee 2. Ja/nee 1
1 Vragenlijst Lokaal/Mondiaal 2003 Vraag Toelichting score 1 Krijgt duurzame ontwikkeling in het collegeprogramma van uw gemeente een centrale plaats toegekend? In het collegeprogramma staat een definitie
Nadere informatieRegionale Energie Strategie
Regionale Energie Strategie Regionaal samenwerken voor realisatie van de Klimaatopgave Een historische opgave Om de opwarming van de aarde te beteugelen, zijn drastische maatregelen nodig. Dit jaar wordt
Nadere informatieOnderzoeksprogramma 2018 en Jaarverslag van de Rekenkamer Breda
Onderzoeksprogramma 2018 en Jaarverslag 2017 van de Rekenkamer Breda Jan. 2018 Het Onderzoeksprogramma 2018 en Jaarverslag 2017 van de Rekenkamer Breda Inleiding Met ingang van 1 juli 2017 is een nieuw
Nadere informatieM200616. De winstpotentie van personeelsbeleid in het MKB
M200616 De winstpotentie van personeelsbeleid in het MKB dr. J.M.P. de Kok drs. J.M.J. Telussa Zoetermeer, december 2006 Prestatieverhogend HRM-systeem MKB-bedrijven met een zogeheten 'prestatieverhogend
Nadere informatieBestuurlijke scenario s: pro s en contra s. Linze Schaap
Bestuurlijke scenario s: pro s en contra s Linze Schaap Bestuurlijke scenario's: pro's en contra's Dr. Linze Schaap Universitair Hoofddocent Tilburgse School voor Politiek en Bestuur Tilburg Center for
Nadere informatieHoe kan IR de Instellingstoets Kwaliteitszorg verbeteren? Alexander Babeliowsky Kennissessie DAIR-seminar 1 november 2017
Hoe kan IR de Instellingstoets Kwaliteitszorg verbeteren? Alexander Babeliowsky Kennissessie DAIR-seminar 1 november 2017 Even voorstellen. Achtergrond Bedrijfskunde (UvA) en postinitieeel managementconsultancy
Nadere informatiescore ja/nee 2 3 Is er een formeel document, zoals een raadsbesluit of een publiek manifest waarin staat ja/nee 1 Vragenlijst Lokaal/Mondiaal 2002
Vragenlijst Lokaal/Mondiaal 2002 De eerste zes vragen behandelen onderwerpen die algemeen van aard zijn (en ook afkomstig zijn uit de vragenlijst algemeen van de duurzaamheidsspiegel 2001. Voor dit deel
Nadere informatieOnderwerp: Gemeentelijke opschaling, regionale samenwerking en decentralisaties
Voorstel aan de raad Nummer: 131027418 Portefeuille: Programma: Programma onderdeel: Steller: Afdeling: Telefoon: E-mail: G.M. Asselman BLD Beleid Burgemeester 2.6 Voor de Lelystedeling 2.6.1 Gemeentelijke
Nadere informatieRheden, 6 april 2017
Rheden, 6 april 2017 Historie: Hoe tot stand gekomen? Iedereen mocht erover meepraten. Via de online enquête konden burgers stemmen op thema s die zij belangrijk vinden. 7,8 miljoen mensen gestemd op
Nadere informatieVNG Raadsledencampagne
Duurzaam Drimmelen VNG Raadsledencampagne Klimaat niet zonder de Raad Invloed raadsleden Borging beleid Collegiaal bestuur Collegeakkoord 2010-2014 Duurzame ontwikkeling: Een ontwikkeling die kan voorzien
Nadere informatieInformatienota. 1. Inleiding
Informatienota Aan: 1.degenen die zijn aangemeld voor de quick scan lokaal bestuur (raadsleden, college en ambtenaren) 2. het presidium Van: driehoek burgemeester, secretaris en griffier Onderwerp: quick
Nadere informatieInformatienota. Onderwerp EU Partnerschap Urban Agenda Innovative and responsible public procurement
Informatienota Onderwerp EU Partnerschap Urban Agenda Innovative and responsible public procurement Nummer 2018/176459 Portefeuillehouder Botter, J. Programma/beleidsveld 6.2 Gemeentelijk bestuur Afdeling
Nadere informatieToelichting op het kernformulier - methodische onderbouwing
Kernformulier PerspeKtief Toelichting op het kernformulier - methodische onderbouwing Het kernformulier Een instrument voor het goede gesprek en zichtbaar maken van de voortgang Het kernformulier is een
Nadere informatieDATUM ONS KENMERK BEHANDELD DOOR 22 januari 2015 1400334664 B.J. van Oosten - Bronsgeest
POSTADRES Postbus 20 7500 AA Enschede BEZOEKADRES Hengelosestraat 51 Aan de Gemeenteraad TELEFOON 14 0 53 DATUM ONS KENMERK BEHANDELD DOOR 22 januari 2015 1400334664 B.J. van Oosten - Bronsgeest UW BRIEF
Nadere informatie1. Wethouder Tiemens te machtigen voor het ondertekenen van het Gelders Energie Akkoord.
Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Deelname Gelders Energieakkoord Programma Duurzaamheid Portefeuillehouder H. Tiemens Samenvatting Het Klimaatverbond, Alliander en Gelderse Natuur en Milieufederatie
Nadere informatieKennismaking organisatie Borsele Programma
Kennismaking organisatie Borsele Programma Organisatie structuur Jack Jansen Afd. Ruimtelijke Ontwikkeling Jack Jansen Afd. Grond & Economie Bas v.dendries Afd. Samenleving Yvonne Otte Afd. Woonomgeving
Nadere informatieDuurzaamheidsbeleid van Gorinchem
Duurzaamheidsbeleid van Gorinchem EffectenArena: Ecorys in gesprek met betrokken partijen. Stadhuis, Gorinchem 18 februari 2016 Agenda Introductie Voorstelronde Het onderzoek van Ecorys Algemeen beeld
Nadere informatieProfielschetsen per vacature in VNG bestuur, commissies en colleges (bijlage bij ledenbrief 10 januari 2018)
Profielschetsen per vacature in VNG bestuur, commissies en colleges (bijlage bij ledenbrief 10 januari 2018) Toelichting In de profielschetsen voor 22 vacatures wordt per vacature: - ingegaan op de inhoudelijke
Nadere informatieDuurzaam Inkopen. Ric Hettinga. Programmadirectie Duurzaam Inkopen. Ministerie van VROM
Duurzaam Inkopen Ric Hettinga Programmadirectie Duurzaam Inkopen Ministerie van VROM Wat is duurzaamheid? Relevante concepten: People, planet, profit Cradle to cradle (C2C) Duurzame bedrijfsvoering Wat
Nadere informatieStichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen
Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties Beleid voor verantwoord beleggen Inhoudsopgave 1. Doel van verantwoord beleggen... 3 2. De pijlers van het beleid voor verantwoord beleggen... 3 3. Integratie
Nadere informatieRekenkamercommissie. Gemeente Albrandswaard T.a.v. de gemeenteraad Postbus GA Rhoon. Duurzaamheidsbenchmark
Rekenkamercommissie Aan: Gemeente Albrandswaard T.a.v. de gemeenteraad Postbus 1000 3160 GA Rhoon Datum: 20 juni 2018 Betreft: Bijlagen: Duurzaamheidsbenchmark Duurzaamheidsbenchmark Telos Bestuurlijke
Nadere informatieVoorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 'S-GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 'S-GRAVENHAGE Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatiePerspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid. Jaar van de Ruimte VvG congres 12 november Nathalie Harrems
Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid Jaar van de Ruimte 2015 VvG congres 12 november 2014 Nathalie Harrems Directie Ruimtelijke Ontwikkeling Wat is er aan de hand? Tijdperk van de
Nadere informatie6 Bijlage : Highlights uit de duurzaamheidsmeter, provinciaal en gemeentelijk
6 Bijlage : Highlights uit de duurzaamheidsmeter, provinciaal en gemeentelijk 6 Bijlage : Highlights uit de duurzaamheidsmeter, provinciaal en gemeentelijk... 32 6.1 Brede deelname... 32 6.2 Tilburg wint...
Nadere informatieEEN DUURZAME GEMEENTE
Duurzaamheidsbeleid met impact EEN DUURZAME GEMEENTE De burger kijkt afwachtend naar de overheid waar het gaat om duurzaamheidsmaatregelen. Hoe mooi zou het zijn als keuzes en de impact van beleid voor
Nadere informatieDUURZAAM WINT VAN FOSSIEL (OVER DUURZAAM INKOPEN 3.0) Willem Lageweg directeur MVO Nederland 25 juni 2015
DUURZAAM WINT VAN FOSSIEL (OVER DUURZAAM INKOPEN 3.0) Willem Lageweg directeur MVO Nederland 25 juni 2015 >2100 PARTNERS, 16 NETWERKEN EN >685 KOPLOPERS in oprichting 20+ deelnemers IMVO Chemie IMVO Stedelijke
Nadere informatieOfferteaanvraag. Koploperproject duurzaam ondernemen gemeente X
Offerteaanvraag Koploperproject duurzaam ondernemen gemeente X 1. Organisatie en opdracht 1.1 Inleiding Sinds 2010 worden in meerdere Friese gemeenten zogenaamde Koploperprojecten Duurzaam Ondernemen uitgevoerd.
Nadere informatieRaadsvoorstel Zaaknr: 37837
Raadsvoorstel Zaaknr: 37837 Onderwerp: Herindelingsontwerp gemeenten Schijndel, Sint-Oedenrode en Veghel, naamgeving nieuw te vormen gemeente. Samenvatting: Voor u ligt het herindelingsontwerp voor de
Nadere informatieStrategieën voor ruimtelijke ontwikkeling. 1) Duurzame ontwikkeling, governance, gebiedsontwikkeling, monitoring en kennisvragen
Strategieën voor ruimtelijke ontwikkeling 1) Duurzame ontwikkeling, governance, gebiedsontwikkeling, monitoring en kennisvragen Ina Horlings Lezing Waddenacademie, 2-12- Opgaven voor de Waddenregio 1.
Nadere informatieWORKSHOP 1: RICHTING GEVEN
WORKSHOP 1: RICHTING GEVEN MVO Vlaanderen Naam van uw begeleider Agenda Voorstelling & toelichting Wat is duurzaamheid? Waarom deze stuurgroep? Start met de Sustatool! Waarden En nu? 1 Wie bent u? Voorstelling:
Nadere informatieBeleggen in de jungle van duurzaamheid. Hoe beoordeel ik beleggingen op duurzaamheid?
Beleggen in de jungle van duurzaamheid Hoe beoordeel ik beleggingen op duurzaamheid? 23 Classificatie: mei 2019 Situatie: klimaat roept discussie op, maar effecten zijn niet te negeren Pagina: 2 Reactie:
Nadere informatieOmgevingswet. Kansen en Ontwikkelingen voor inwoners DNA Wouw
Openbare Jaarvergadering Dorpsraad Wouw 23 november 2017 Omgevingswet Kansen en Ontwikkelingen voor inwoners DNA Wouw Bert van Kesteren, lid werkgroep DNA van Wouw Omgevingswet De nieuwe Omgevingswet treedt
Nadere informatieDuurzaam inkopen! Een quick scan naar de stand van zaken
Duurzaam inkopen! Een quick scan naar de stand van zaken van duurzaam inkopen bij gemeenten Duurzaam inkopen! Een quick scan naar de stand van zaken van duurzaam inkopen bij gemeenten Inhoudsopgave 1
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) in uw organisatie
Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) in uw organisatie Imke Haenen & Mayke Derksen (RVO) #durftevragen Vandaag: 1. MVI in mijn organisatie: wat doet rijksoverheid
Nadere informatieBijgevoegde documenten Onderstaand geeft u aan of alle voor de toetsing benodigde informatie is bijgevoegd.
Checklist Contactgegevens Onderstaand vult u de contactgegevens in van de eerste én tweede contactpersoon voor wanneer er vragen zijn over het instrument(en), de aangeleverde documentatie of anderszins.
Nadere informatieVoorbeeldrapportage Individuele gemeente en benchmark met vergelijkbare gemeenten
Voorbeeldrapportage Individuele gemeente en benchmark met vergelijkbare gemeenten Dit document is een voorbeeldrapport vanuit Benchlearning.org. Het betreft een individuele gemeentelijke rapportage van
Nadere informatie1 jaar MVI bij de gemeente Helmond: terugblik en vooruitblik. Update actieplan
1 jaar MVI bij de gemeente Helmond: terugblik en vooruitblik Update actieplan 2017-2020 Deze update is gepubliceerd in vervolg op het Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen 2017-2020 en de Animatie
Nadere informatieIn actie voor duurzaamheid!
In actie voor duurzaamheid! Ontwerp Actieplan Duurzaamheid Vastgesteld door Gedeputeerde Staten van Utrecht d.d. 5 februari 2008 1 Inleiding Duurzaamheid: een verantwoordelijkheid van iedereen Duurzaamheid
Nadere informatieSamen naar de Europese Agenda Stad
Samen naar de Europese Agenda Stad VNG Bestuurdersdag 30 November 2015 Nicolaas Beets Dutch Urban Envoy Inhoud Doelstellingen van het NL se EU Voorzitterschap 12 Thema s voor de Europese Agenda Stad Partnerschappen
Nadere informatieJuryrapport. Joke Smit-prijs 2009
Juryrapport Joke Smit-prijs 2009 Tweejaarlijkse prijs van de regering voor het leveren van een fundamentele bijdrage aan de verbetering van de positie van vrouwen in Nederland De jury Joke Smit-prijs 2009
Nadere informatieBastiaan Zoeteman, John Dagevos, Rens Mulder, Ruben Smeets, Corné Wentink, Naomi Hoven en Christine Visser 29 september 2017 #DuurzameGemeenten2017
Aanbieding Nationale Monitor Gemeentelijke Duurzaamheid 2017 aan Hugo von Meijenfeldt, coördinator Nationale Implementatie SDGs, Ministerie van Buitenlandse Zaken Bastiaan Zoeteman, John Dagevos, Rens
Nadere informatieRaadsvoorstel Plan van Aanpak Circulaire Economie
gemeente Eindhoven Inboeknummer 17bst01739 Dossiernummer 17.51.351 Beslisdatum B&W 19 december 2017 Raadsvoorstel Plan van Aanpak Circulaire Economie Inleiding In het Klimaatplan 2016-2020 is vastgelegd
Nadere informatieRekenkamercommissie Beverwijk
Rekenkamercommissie Beverwijk Gemeente Beverwijk t.a.v. de leden van de gemeenteraad datum 25 maart 2014 ons kenmerk onderwerp Rekenkamerbrief Collegeprogramma bijlagen Methode voor gestructureerde opzet
Nadere informatieEnquête op weg naar herstel
21179801 Enquête op weg naar herstel - Beschrijving belangrijkste uitkomsten - Uitgevoerd in opdracht van VOORWOORD In opdracht van de gemeente Voorschoten is aan RenM Matrix opdracht gegeven voor het
Nadere informatieBijlage II. Karakter van Breda. Datum: Juli 2016 Status: definitief Opgesteld door: Gemeente Breda - afdeling Onderzoek & Informatie
Bijlage II Karakter van Breda Datum: Juli 2016 Status: definitief Opgesteld door: Gemeente Breda - afdeling Onderzoek & Informatie 1 Het karakter van Breda Huidige en toekomstige karakteristieken Breda
Nadere informatieCluster Bedrijfsvoering rve ICT
Cluster Bedrijfsvoering rve ICT ACTIEPLAN 2017-2020 Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) 30 juni 2017 Pagina 1 van 10 Inhoud 1 INLEIDING... 3 2 AMBITIE RVE ICT MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN...
Nadere informatieHANDLEIDING VOOR HET OPSTELLEN VAN MEETBARE DOELSTELLINGEN
HANDLEIDING VOOR HET OPSTELLEN VAN MEETBARE DOELSTELLINGEN drs. A.L. Roode Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) juni 2006 Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) Auteur: drs. A.L. Roode Project:
Nadere informatieRapportage. 25 September 2018
Rapportage 25 September 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Positionering advies 3 1.2 Algemeen 3 1.3 Leeswijzer 4 2. Nulsituatie en positiebepaling 4 2.1 Werkwijze 4 2.2 Nulsituatie 5 2.3 Ambitieniveau
Nadere informatieVOORSTEL AB AGENDAPUNT :
VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : F.K.L. Spijkervet AB CATEGORIE : B-STUK (Beleidsstuk) VERGADERING D.D. : 26 november 2013 NUMMER : WM/MIW/RGo/7977 OPSTELLER : R. Gort, 0522-276805 FUNCTIE
Nadere informatiePrestatiebeloning werkt nauwelijks, maar prestatieafstemming
Prestatiebeloning werkt nauwelijks, maar prestatieafstemming werkt wel André de Waal Prestatiebeloning wordt steeds populairder bij organisaties. Echter, deze soort van beloning werkt in veel gevallen
Nadere informatieDatum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma (33625, nr. 8) inzet private sector bij klimaatfinanciering
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma
Nadere informatieDuurzaam beleggen Duurzaamheidsbeleid in één oogopslag: de Nfi
ING Investment Office Publicatiedatum: 5 april 2016, 15.30 uur Duurzaam beleggen Duurzaamheidsbeleid in één oogopslag: de Nfi Sinds 2001 gebruikt ING bij duurzaam beleggen de zelf ontwikkelde Niet-financiële
Nadere informatieBenchmarkmodel. Bedrijf XYZ. eindresultaten klanten beleid. Analyse en leggen verbanden. Kwaliteit Tevredenheid Kosten. Waardering.
Benchmarken In feite is benchmarken meten, vergelijken, leren en vervolgens verbeteren. Dit kan op zeer uiteenlopende gebieden. Van de behandelresultaten van een zorgmedewerker tot de resultaten van het
Nadere informatieGeneration What? 1 : Jongeren over Politiek
Generation What? 1 : Jongeren over Politiek De Generation What enquête peilde niet alleen naar de zogenaamd politieke opvattingen van jongeren, maar ook naar hun meer fundamentele houding tegenover het
Nadere informatieSamenwerkingskracht in Zeeland #HOEDAN?
Samenwerkingskracht in Zeeland #HOEDAN? Rapport commissie Externe Spiegeling Zeeland Voorwoord Het beeld van de Zeeuwse ziekte verdient bijstelling: Zeeuwse overheden werken op veel terreinen samen en
Nadere informatieBegrotingswijziging 53/16A
Begrotingswijziging 53/16A Voorgestelde behandeling Procedurevergadering : 18 juli 2016 Onderwerp Begrotingswijziging Provinciaal Milieu- en Waterplan 2016-2021 (PMWP) Datum Aan Provinciale Staten van
Nadere informatieBeleid en praktijk rijksoverheid. Joan Prummel Categoriemanager Afval en Grondstoffen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
Beleid en praktijk rijksoverheid Joan Prummel Categoriemanager Afval en Grondstoffen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Agenda MVI door het Rijk Circulair Inkopen Practice what you preach Agenda MVI
Nadere informatieStrategie duurzaam inkopen
Strategie duurzaam inkopen Gemeente Franekeradeel, afdeling Bouwen en Milieu Minke Lotens - Eichhorn Augustus 2010 status: Definitief Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 Aanleiding 3 Kaders 3 Het begrip duurzaam
Nadere informatieKwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 1
Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 1 Beoordelingskader, ofwel hoe wij gekeken en geoordeeld hebben Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Uitgangspunten 2 3 Beoordelingscriteria 3 4 Hoe
Nadere informatieRapportage Eindresultaten 2014
Rapportage Eindresultaten 2014 Wat zijn de prestaties van onze scholen? Colofon datum 7 mei 2014 auteur Jan Vermeulen status Definitief Rapportage eindresultaten 2014 pagina 2 van 8 status concept Inhoudsopgave
Nadere informatieWAARDERING GEMEENTEBESTUUR KOGGENLAND
WAARDERING GEMEENTEBESTUUR KOGGENLAND Gemeente Koggenland Maart 2016 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019 GM Amsterdam 020-3330670 Rapportnummer 2016/concept Datum Maart
Nadere informatiePROGRAMMA 1 BURGER EN BESTUUR Visieblad
PROGRAMMA 1 BURGER EN BESTUUR Visieblad 1.1 Samenwerking Hof van Twente werkt samen met andere gemeenten op het gebied van bedrijfsvoering, uitvoering, beleidsvoorbereiding en strategie. We gaan uit van
Nadere informatieKOERSNOTITIE OIRSCHOT
KOERSNOTITIE OIRSCHOT 2014-2017 Vooraf De gemeenteraadsverkiezingen van 2014 staan voor de deur. Verkiezingen worden ook wel het feest van de democratie genoemd. Feestelijk of niet, de vooravond van de
Nadere informatieDE KRACHT VAN MIDDEN-HOLLAND: REGIO VAN VERBINDING
DE KRACHT VAN MIDDEN-HOLLAND: REGIO VAN VERBINDING STRATEGISCHE AGENDA REGIO MIDDEN-HOLLAND 2019-2023 Bodegraven-Reeuwijk Krimpenerwaard Gouda Waddinxveen Zuidplas juli 2019 I. DE KRACHT VAN MIDDEN-HOLLAND:
Nadere informatieDatum 20 april 2012 Betreft Openbare consultatie 'Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in ondernemingsbesturen in de EU'
a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieOnderzoeksopzet. Duurzaamheid als grondhouding van de gemeente
Rekenkamercommissie Onderzoeksopzet Duurzaamheid als grondhouding van de gemeente 1. Inleiding De gemeente Brummen wil een stevige faciliterende rol spelen bij initiatieven die de ambitie energieneutraal
Nadere informatieSubsidieregeling meerjarige ondersteuning culturele instellingen stadsdeel Zuid
Subsidieregeling meerjarige ondersteuning culturele instellingen stadsdeel Zuid TOELICHTING Stadsdeel Zuid wil zoals verwoord in de Uitvoeringsnotitie Kunst en Cultuur de relatie met de gevestigde culturele
Nadere informatie23. Instemmen met de Agenda Duurzaamheid
Gemeenteraad 11 februari 2015 23. Instemmen met de Agenda Duurzaamheid Voorzitter, Daar is ze dan, de langverwachte Agenda Duurzaamheid. Het CDA is enthousiast omdat we een aparte wethouder Duurzaamheid
Nadere informatieGemeente Westvoorne AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS. Onderwerp: Uitkomst "waar staat je gemeente"
Gemeente Westvoorne AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS Datum: 15 mei 2013 Sector: Middelen Team : Juridische Zaken, Belasting & Controlling Ingekomen d.d. Adviesnr. 75284 Voorliggend zaaknr. Verseon Ontworpen
Nadere informatieInstroom 1. Inclusie. Uitstroom. Doorstroom. Universiteit Utrecht 1
Instroom 1 4 Uitstroom 3 Inclusie 2 Doorstroom Universiteit Utrecht 1 Rapportage 2018 Prof. Dr. Naomi Ellemers Prof. Dr. Jojanneke van der Toorn Dr. Wiebren Jansen Inhoud Voorwoord 4 Algemeen 6 Hoe is
Nadere informatieRekenkamercommissie Houten. Jaarplan 2015
Rekenkamercommissie Houten Jaarplan 2015 oktober 2014 COLOFON: De rekenkamercommissie van de gemeente Houten wordt gevormd door drie externe leden en bestaat uit: Hester Tjalma (voorzitter) Peter Siebers
Nadere informatieNaar een circulaire economie: Wanted, ondernemende circulaire inkopers 31 januari 2017,Inkoopsymposium HHS, Den Haag
Naar een circulaire economie: Wanted, ondernemende circulaire inkopers 31 januari 2017,Inkoopsymposium HHS, Den Haag Prof dr ir Bart Vos, Tilburg University Het is de route niet de kaart Niet de uitkomst
Nadere informatieBeoordelingsvoorschift
Beoordelingsvoorschift Praktijkexamen Stichting Praktijkleren. Auteursrechten voorbehouden. Niets uit dit werk mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming worden openbaar gemaakt en/of verveelvoudigd
Nadere informatieVISITATIE VAN WONINGCORPORATIES. Verantwoorden en leren
VISITATIE VAN WONINGCORPORATIES Verantwoorden en leren In een visitatie leggen woningcorporaties openbaar verantwoording af over hun maatschappelijke prestaties in de afgelopen vier jaar. Visitatie richt
Nadere informatieProgramma van Eisen voor de Call Verkenning Nationale Museale Voorziening Slavernijverleden
Gedeelde geschiedenis amsterdam.nl/gedeeldegeschiedenis Verkenning Nationale Museale Voorziening Slavernijverleden Inleiding De keuze voor een Call Vereiste gegevens Planning Procedure toetsing en beoordeling
Nadere informatieDuurzaamheid gemeenten doorgelicht
Duurzaamheid gemeenten doorgelicht Notitie n.a.v. de nationale monitor duurzame gemeenten 2015 1. Inleiding Duurzaamheid is een complex begrip. Om dit complexe begrip meetbaar te maken heeft het onderzoeksbureau
Nadere informatieECOTEAM PROGRAMMA OP HET WERK. stad Beringen RAPPORTAGE GEDRAGSSCAN. Den Haag, 25 november 2002 Global Action Plan Nederland
ECOTEAM PROGRAMMA OP HET WERK stad Beringen RAPPORTAGE GEDRAGSSCAN 21 oktober 2002-5 november 2002 Den Haag, 25 november 2002 Global Action Plan Nederland Hoofdstuk 1 Algemeen Duurzaam gedrag Duurzame
Nadere informatieDuurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld
Duurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld Duurzaamheidsmonitor 2017 De duurzaamheidsmonitor is vernieuwd. De hoeveelheid data is flink gecondenseerd en meer beeldend vormgegeven ten behoeve van de leesbaarheid.
Nadere informatieExtra impuls gemeenten voor afvalpreventie en afvalscheiding huishoudelijk afval
Extra impuls gemeenten voor afvalpreventie en afvalscheiding huishoudelijk afval Inhoud 1. Inleiding 3 2. Opzet plannen voor ondersteuning 4 3. Plannen voor verminderen huishoudelijk restafval 5 3.1 Eisen
Nadere informatieDuurzaam Vermogensbeheer
Duurzaam Vermogensbeheer Een keuzeafweging Keuze maken, afwegingscriteria Wat zijn de mogelijke afwegingscriteria bij het maken van een keuze uit de mogelijke oplossingen binnen het beleggingsbeleid. Versie:2001-11-02
Nadere informatieMaak het! in Heerenveen
Maak het! in Heerenveen Thematisch raadsakkoord 2018 2022 Een afspraak met de samenleving Vastgesteld door de gemeenteraad op: [ [en/of] ] Gemeenteraad Heerenveen 2018-2022
Nadere informatieReflector 360 PERSONALITY
Reflector 360 PERSONALITY Gedrag door de omgeving bekeken Inzicht in doen en laten Weten wat je kunt is voor iedereen essentieel om zijn of haar werk goed te kunnen doen. Daarbij is het goed om inzicht
Nadere informatieSTADSDELEN STADSDEELWETHOUDERS & STADSDEELCOMMISSIES
Gebiedsgericht werken STADSDELEN STADSDEELWETHOUDERS & STADSDEELCOMMISSIES Onderwerpen 1. Historisch perspectief en ontwikkelingen 1848 2018 2. Uitdagingen 2018 2022 3. Stellingen Historisch perspectief
Nadere informatieStatenmededeling aan Provinciale Staten
Statenmededeling aan Provinciale Staten Onderwerp Voortgang streeknetwerken 2012-2014 Aan Provinciale Staten van Noord-Brabant, Kennisnemen van De voortgang van de streeknetwerken Aanleiding In de vergadering
Nadere informatieOns kenmerk BM50/ Datum uw brief
Gemeenteraad van Nijmegen Raadsgriffle G E M E E N T E Ijmegen Gemeenteraad Nijmegen Gemeenteraad Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon (024) 329 90 30 Telefax (024) 323 59 92 E-mail griffie@nijmegen.nl
Nadere informatieSamenvatting visitatierapport
Samenvatting visitatierapport Visitatie, de voorbereiding Visitatie is, als onderdeel van de Aedescode, voor leden van branchevereniging Aedes verplicht. Naast een verantwoordingsinstrument is visitatie
Nadere informatieProgrammabegroting 2014 Provincie Flevoland. Ans Hoenderdos, Peter Bakhuizen, Filip den Eerzamen 25 september 2013
Programmabegroting 2014 Provincie Flevoland Ans Hoenderdos, Peter Bakhuizen, Filip den Eerzamen 25 september 2013 Verdere professionalisering begroting 2011 Nulmeting SMARTheid doelstellingen programmabegroting
Nadere informatie