Hoe vinden we de stoffen die effecten veroorzaken in het milieu? Elke 2 seconden -> 1 nieuwe stof gemaakt

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoe vinden we de stoffen die effecten veroorzaken in het milieu? Elke 2 seconden -> 1 nieuwe stof gemaakt"

Transcriptie

1 Name Author Hoe vinden we de stoffen die effecten veroorzaken in het milieu? Pim Leonards Chemicaliën Ca. 7 miljoen chemicaliën wereldwijd 340,000 in productie 70,000 commercieel gebruikt in Europa Elke 2 seconden -> 1 nieuwe stof gemaakt REACH Hoe vinden we nu de stoffen die effecten Regulatie en veroorzaken evaluatie van de in risico s het milieu? van stoffen Substitutie van de meest gevaarlijke stoffen 2 1

2 3 Identificatie van actieve stoffen: Effect Directed Analysis (EDA) concept Bioassay Bioassay confirmation Bioassay Y x Y x Y x x Y x x x Y Bioassay complex mixture of compounds 1 st Fractionation 2 nd Fractionation Chemical identification 4 4 2

3 Concept van EDA List of toxicants List of suspects Extract Confirmation Biological analysis Fractionation Identification Chemical analysis 5 Geschiedenis EDA - IVM Toxicity profiling Endocrine effecten Fractionering: enkele fracties Nieuwe bioassays Identificatie en confirmatie strategie Hoge resolutie LC- MS EDA met biologische monsters Hoge resolutie fractionering Extractie met passieve bemonsteringstechnieken LCxLC fractionering gecombineerd met HR LC-MS GC fractionering Metabolomics: multiple end points 6 3

4 EDA op het IVM Dioxine-achtige activiteit (sediment) Houtman et al (ET&C 23:32-40) Estrogeniteit (sediment en biota) Houtman et al (ET&C 23:32-40) Houtman et al (Chemosphere 65: ) Houtman et al (ET&C 26: ) Androgeniteit (sediment en biota) Weiss et al (ABC 394: ) Weiss et al (ABC 400: ) Schildklierhormoon binding (sediment en biota) Simon et al (ES&T 45: ) Simon et al 2010 (ES&T 44: ) Simon et al (ES&T 45: ) Simon et al (ES&T 47: ) In vivo assays (sediment, soil en water) Zebrafish embryotox assay, Legler et al (ES&T 45: ) Snail assay, Schmitt et al (Aquat. Toxicol. 101: ) Snail assay, Schmitt et al (J. Env. Sci. Health Part A 48: ) PAM algae assay, Booy et al., 2013 (Chemosphere 93: ) 7 Toxicity profiling van sedimenten TA98min TA98plus TAMixmin TAMixplus UmuCmin ABC AntiYAS ARago ARanta YES DRago TTR Par Plc Mst A1 A3 Ll4 SRV SE SHW STR Antwerp <1x DL 1-3x DL 3-10x DL 10-30xDL x DL Schijn >100x DL Eenhoorn Eenhoorn Genotoxicity Anti biot Hormonal Disruption Thyroid Ahbased 8 4

5 Sediment ~40 gram Sieved (125 μm) and freeze dried Sediment EDA in de praktijk ASE GPC min min min min RP LC Nonpolar NP LC NP LC NP LC Bioassay: (anti )androgenicity Androgeniteit sediment Eenhoorn rivier (België) DHT equivalents (pmol DHT/g sed) Androgenicity 0 Whole sample 1st fractionation 2nd fractionation Flutamide equivalents (nmol/g sed) Anti-androgenicity Weiss et al. 2009, in press ABC 0 Whole sample 1st fractionation 2nd fractionation

6 Bioassay resultaten Active fractions: 3 distinct groups of compounds with increasing polarity Weiss et al. 2009, Anal Bioanal Chem 394: LTQ Orbitrap identificatie strategie 1. SIEVE Xcalibur Elemental composition LTQ Orbitrap Excel NIST Chemical formula 6. AR Calux 8. Purchase tentatively identified compounds 9. EPI suite Confirmation of correct log K ow List of Confirmed compounds Weiss et al. 2011, Anal Bioanal Chem 400:

7 Identificatie van onbekende stoffen met hoge resolutie LC-MS 1 hot fraction sediment Eenhoorn met LTQ-Orbitrap Weiss et al. 2009, Anal Bioanal Chem 394: Compounds 42 Compounds 100x higher in hot fractions 21 Tentatively identified, correct Kow 7 Purchased 5 Confirmed LTQ- Orbitrap Yes! 4 Confirmed bioassay 13 Plasma van ijsberen uit Spitsbergen 1998 and 2008 n=31 Photo: J. Bytingsvik Jenny Bytingsvik Eszter Simon Target chemical analysis with GC-MS Bioscreening with T4*-TTR binding assay Known thyroid hormone disruptors Target analyzed chemicals could not fully explain the measured effects EDA to identify active compounds 14 7

8 Schildklierhormoon verstoring (T4-TTR) Plasma n=3 TTR binding potency In vitro T 4 TTR binding assay EDA Identification & Confirmation Hydroxylated penta,hexa and heptacbs and PFASs % unexplained activity 15 Identificatie MS bibliotheek MicrOTOF II Compiled mass lists LC MS data SAMPLE Occurrence (blood, environment) TTR binding compounds Persistent compounds High production volume chemicals LC MS data BLANKS Chemical formula & Compound name List of suspects 16 8

9 Isotope Cluster Analysis Data Analysis Edit Chromatogram Traces Isotope Cluster Analysis plot C 12 HCl 8 O Manual Integration Element prediction Smart Formula List of suspects 17 Suspects analytische confirmatie Library based identification Nonylphenol branched linear 3 6 ng/ml ng/ml Isotope Cluster analysis (ICA) 2 OH-octaCB congeners 1 (OH) 2 octacb congener 4 OH CB201 3 OH CB203 4,4 (OH) 2 CB ng/ml ng/ml Unknown OH octacb ng/ml 18 9

10 Samenvatting resultaten - Succesvolle EDA Branched NP 4 OH CB201 4,4 (OH) 2 CB202 Unknown monohydroxy octacb 34% 29% 32% 74% 72% 79% Simon et al., ES&T 47 (2013) Toekomst 20 10

11 Increase throughput and analytical power of EDA List of toxicants Increase fractionation power List of suspects Extract Confirmation Biological analysis Fractionation Improved Identification power Identification Chemical analysis Increase bioassay throughput 21 EDA passive samplers en hoge resolutie fractionering Passive Sampler Chemical analysis LC microtof MS (+ mode) Extraction well plate 1 well plate PAM assay A B C D E F G H A B C D E F G H Fractionation PAM assay Booy et al., EST, 2014, 48, Pulse Amplitude Modulation fluorescence assay measures photosystem II efficiency 22 11

12 Verhogen resolutie fractionering (LCxLC) en koppeling met HR LC MS 23 Hoge resolutie fractionering (LCxLC) gecombineerd met HR LC-MS en bioassay Comprehensive multi-dimensional liquid chromatography (LCxLC) approaches for application in EDA Ouyang et al., J. Chrom A 2015, 1380,

13 LCxLC-TOFMS Rioolwaterafval Medicijnen Pesticiden Voedseladditieven Vlamvertragers Ouyang et al., J. Chrom A 2015, 1380, GC-fractionering met EDA Chemische analyse Dioxine bioassay Collaboration: BioMolecular Analysis Group Jeroen Kool Pieke et al., Anal Chem. 2013, 85,

14 Conclusies Identificatie van onbekende verbindingen is nog steeds moeilijk maar veel sneller dan 5 jaar geleden door de ontwikkelingen binnen de massaspectrometrie en software Selectie van instrument = data analysis software Confirmatie van de identiteit van de stoffen die de effecten veroorzaken wordt vaak gehinderd door ontbreken van analytische standaarden 27 Acknowledgment Jana Weiss Eszter Simon Jenny Bytingsvik Petra Booy Sascha Sjollema Xiyu Ouyang Willem Jonker Marja Lamoree Jeroen Kool Timo Hamers Jacob de Boer Dick Vethaak Pim de Voogt Bjørn Munro Jenssen Elisabeth Lie Bedankt 28 14

LabAnalyse 14-10-2015

LabAnalyse 14-10-2015 LabAnalyse 14-10-2015 1 LabAnalyse 14-10-2015 2 Brede chemische screening beschermt drinkwaterkwaliteit Ton van Leerdam, LabAnalyse 14-10-2015 KWR: opening nieuwbouw 18-9-2015 We hebben permanent nieuwe

Nadere informatie

Celtesten voor de risicobeoordeling van giftige stoffen in water

Celtesten voor de risicobeoordeling van giftige stoffen in water Celtesten voor de risicobeoordeling van giftige stoffen in water Sander van der Linden Biodetection Systems Waarom biologische testen? Huidige monitoring strategie bijna volledig gebaseerd of chemische

Nadere informatie

Analyse van de chemische waterkwaliteit. Annemieke Kolkman Chemische Waterkwaliteit en Gezondheid KWR Watercycle Research Institute

Analyse van de chemische waterkwaliteit. Annemieke Kolkman Chemische Waterkwaliteit en Gezondheid KWR Watercycle Research Institute Analyse van de chemische waterkwaliteit Annemieke Kolkman Chemische Waterkwaliteit en Gezondheid KWR Watercycle Research Institute Chemische (drink)water kwaliteit Chemische analyse van water Organische

Nadere informatie

Pim Leonards, Afke Stein, Sicco Brandsma en Christiaan Kwadijk. Project nummer: Prof.Dr. J. de Boer Milieu en Voedselveiligheid

Pim Leonards, Afke Stein, Sicco Brandsma en Christiaan Kwadijk. Project nummer: Prof.Dr. J. de Boer Milieu en Voedselveiligheid Nederlands Instituut voor Visserij nderzoek (RIV) BV Postbus 68 Centrum voor 1970 AB IJmuiden Schelpdier nderzoek Tel.: 0255 564646 Postbus 77 Fax.: 0255 564644 4400 AB Yerseke E-mail: visserijonderzoek.asg@wur.nl

Nadere informatie

Smart Monitoring Innovatie van waterkwaliteitsbeoordeling. Milo de Baat

Smart Monitoring Innovatie van waterkwaliteitsbeoordeling. Milo de Baat Smart Monitoring Innovatie van waterkwaliteitsbeoordeling Milo de Baat ILOW Symposium 15 februari 2017 KRW waterkwaliteitsbeoordeling Chemische status? Ecologische status Chemische analyse 45 prioritaire

Nadere informatie

HOGE RESOLUTIE MASSASPECTROMETRIE MET UPLC- QTOF. Erik Olyslager Lab apotheek Gelre ziekenhuizen LCMS gebruikersmiddag Do

HOGE RESOLUTIE MASSASPECTROMETRIE MET UPLC- QTOF. Erik Olyslager Lab apotheek Gelre ziekenhuizen LCMS gebruikersmiddag Do HOGE RESOLUTIE MASSASPECTROMETRIE MET UPLC- QTOF Erik Olyslager Lab apotheek Gelre ziekenhuizen LCMS gebruikersmiddag Do-20-11-2014 WAAROM HRMS IN GELRE Vraag om dopingcontroles uit te voeren bij kamelenraces.

Nadere informatie

Rijksinstituut voor Kust en Zee (RIKZ) Jacobaweg MX Kamperland. Project nummer: Afdelingshoofd Milieu en Voedselveiligheid

Rijksinstituut voor Kust en Zee (RIKZ) Jacobaweg MX Kamperland. Project nummer: Afdelingshoofd Milieu en Voedselveiligheid Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Postbus 77 1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke Tel.: 0255 564646 Tel.: 0113 572781 Fax.: 0255 564644 Fax.: 0113 573477 Internet:postkamer@rivo.dlo.nl

Nadere informatie

Matrix effecten: de achilleshiel van kwantitatieve LC-MS?

Matrix effecten: de achilleshiel van kwantitatieve LC-MS? Matrix effecten: de achilleshiel van kwantitatieve LC-MS? Ing. Klaas Stienstra* en Dr. Erik van Maarseveen* Apotheek Laboratorium, Universitair Medisch Centrum Utrecht *beide sprekers hebben geen belangenverstrengeling

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28508 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Peironcely Miguel, Julio Eduardo Title: Automated de novo metabolite identification

Nadere informatie

Pim E.G. Leonards, Ike van der Veen en Judith M. van Hesselingen. Opdrachtgever: Postubs EA Middelburg mevr. Drs. M.

Pim E.G. Leonards, Ike van der Veen en Judith M. van Hesselingen. Opdrachtgever: Postubs EA Middelburg mevr. Drs. M. Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Postbus 77 1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke Tel.: 0255 564646 Tel.: 0113 572781 Fax.: 0255 564644 Fax.: 0113 573477 Internet:postkamer@rivo.dlo.nl

Nadere informatie

ESF 8: toxiciteit. Samenwerking van RIVM, Waternet, Ecofide en Deltares. in opdracht van Stowa

ESF 8: toxiciteit. Samenwerking van RIVM, Waternet, Ecofide en Deltares. in opdracht van Stowa ESF 8: toxiciteit Samenwerking van RIVM, Waternet, Ecofide en Deltares Dick de Zwart, Leo Posthuma, Ron van der Oost, Giulia Sileno, Jaap Postma, Leonard Osté in opdracht van Stowa Waarom een ESF Toxiciteit?

Nadere informatie

Veiligheid van voeding, chemische producten en medicatie. Twan van den Beucken Department of Toxicogenomics Maastricht University

Veiligheid van voeding, chemische producten en medicatie. Twan van den Beucken Department of Toxicogenomics Maastricht University Veiligheid van voeding, chemische producten en medicatie Twan van den Beucken Department of Toxicogenomics Maastricht University Inhoud Risicofactoren voor kanker Wat zijn carcinogene stoffen? Wetgeving

Nadere informatie

Effectgerichte beoordeling van de. waterkwaliteit in de Jeker, Geleenbeek, Dieze en Maas

Effectgerichte beoordeling van de. waterkwaliteit in de Jeker, Geleenbeek, Dieze en Maas Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq Effectgerichte beoordeling van de waterkwaliteit in de Jeker, Geleenbeek, Dieze en Maas Een onderzoek naar de effecten van geconcentreerd oppervlaktewater december

Nadere informatie

PFOS; Stofgedrag in de bodem. Transportmechanismen, routes en effect

PFOS; Stofgedrag in de bodem. Transportmechanismen, routes en effect PFOS; Stofgedrag in de bodem Transportmechanismen, routes en effect Alette Langenhoff Tim Grotenhuis Joop Harmsen WU, vakgroep Milieutechnologie WU, vakgroep Milieutechnologie WUR, Alterra Inhoud Introductie

Nadere informatie

Integrale monitoring van de waterkwaliteit met bioassays

Integrale monitoring van de waterkwaliteit met bioassays ILOW Innovatie symposium, Utrecht, 21 april 2011 Integrale monitoring van de waterkwaliteit met bioassays 15 februari 2011 Ron van der Oost Overzicht Emerging substances en risico s Alternatieven voor

Nadere informatie

Gisteren, vandaag en morgen

Gisteren, vandaag en morgen Gisteren, vandaag en morgen De ontwikkeling van organische analyses in Het Waterlaboratorium Cees Bijsterbosch Het Waterlaboratorium Labanalyse, 1 oktober 2013 Plaats hier uw logo via: beeld => diamodel

Nadere informatie

Symposium Chemische Contaminanten Dioxines

Symposium Chemische Contaminanten Dioxines Eurofins Food Testing Netherlands Symposium Chemische Contaminanten Dioxines Bunnik, 15 september 2015 16/09/2015 www.eurofins.com 16/09/2015 Eurofins Food - Passie voor Kwaliteit 2 Agenda Dioxines achtergrond,

Nadere informatie

De onderste steen boven met. Michel van Strien IFF Tilburg Analytical Services (TAS)

De onderste steen boven met. Michel van Strien IFF Tilburg Analytical Services (TAS) De onderste steen boven met accurate massa QTOF/MS Michel van Strien IFF Tilburg Analytical Services (TAS) IFF International Flavors & Fragrances Inc. Ontwikkeling, productie en verkoop van een zeer breed

Nadere informatie

Ontwikkelingen QSARs & Alternatieven in PBT/vPvB beoordeling. Emiel Rorije Centrum VSP RIVM, Bilthoven

Ontwikkelingen QSARs & Alternatieven in PBT/vPvB beoordeling. Emiel Rorije Centrum VSP RIVM, Bilthoven Ontwikkelingen QSARs & Alternatieven in PBT/vPvB beoordeling Emiel Rorije Centrum VSP RIVM, Bilthoven Inhoud 1. PBT-criteria, voor beoordeling en screening 2. Alternatieven - P 3. Alternatieven - B 4.

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38868 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Heemskerk, A.A.M. Title: Exploring the proteome by CE-ESI-MS Issue Date: 2016-04-28

Nadere informatie

Thyreoglobuline, een update. Onderwerpen die aan bod komen. Thyreoglobuline - Fysiologie

Thyreoglobuline, een update. Onderwerpen die aan bod komen. Thyreoglobuline - Fysiologie Thyreoglobuline, een update Yolanda de Rijke, PhD klinisch chemicus-endocrinoloog, Erasmus MC y.derijke@erasmusmc.nl Onderwerpen die aan bod komen (Patho)Fysiologie Toepassingsgebied thyreoglobuline Pitfalls:

Nadere informatie

Plastic in de oceaan, een publiek debat

Plastic in de oceaan, een publiek debat Plastic in de oceaan, een publiek debat Waarom is plastic vervuiling een probleem? Ronny Blust Professor Milieufysiologie en Toxicologie Universiteit Antwerpen JPI Oceans- Ephemare project 1 Het probleem

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 187 Natuurlijke extracten spelen een steeds grotere rol als bron voor nieuwe medicijnen. Daarom heeft ook de farmaceutische industrie een grotere behoefte aan geavanceerde analytischchemische

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/26892 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Rojas-Chertó, Miquel Title: Towards automated identification of metabolites using

Nadere informatie

Oestrogene activiteit in oppervlaktewater van de Rijn

Oestrogene activiteit in oppervlaktewater van de Rijn Oestrogene activiteit in oppervlaktewater van de Rijn Celkern Receptor Steroid hormoon Nieuw eiwit Acceptor mrna trna DNA L.M. Puijker Maart 2007 Vereniging van Rivierwaterbedrijven Oestrogene activiteit

Nadere informatie

Trends in Laboratory Informatics

Trends in Laboratory Informatics LIMS,SDMS,CDS & ELN in één systeem? Mr.Roel de Hoop RAAK Lab Informatics B.V. roel@raakbv.com Laboratory Informatics Laboratory Informatics Laboratory Informatics is the specialized application of information

Nadere informatie

Moderne Instrumentele Analyse

Moderne Instrumentele Analyse Moderne Instrumentele Analyse Niels Jonker Time of Flight Infrarood en Massa Spectrometrie 2 Time of flight Infrarood en Massa Spectrometrie 3 Time of flight Voordelen Nadelen Extreem Hoge Massa Range

Nadere informatie

SPOTTEN MET BLOED. Ir. Mariëtte T. Ackermans, PhD Analytisch Chemica Laboratorium voor Endocrinologie Academisch Medisch Centrum Amsterdam

SPOTTEN MET BLOED. Ir. Mariëtte T. Ackermans, PhD Analytisch Chemica Laboratorium voor Endocrinologie Academisch Medisch Centrum Amsterdam SPOTTEN MET BLOED Ir. Mariëtte T. Ackermans, PhD Analytisch Chemica Laboratorium voor Endocrinologie Academisch Medisch Centrum Amsterdam Burgers Zoo 17-11-2015 DISCLOSURE (Potentiële) Belangenverstrengeling

Nadere informatie

David Weenink. Instituut voor Fonetische Wetenschappen ACLC Universiteit van Amsterdam. Spraakverwerking per computer.

David Weenink. Instituut voor Fonetische Wetenschappen ACLC Universiteit van Amsterdam. Spraakverwerking per computer. Instituut voor Fonetische Wetenschappen ACLC Universiteit van Amsterdam AMSTERDAM CENTER FOR LANGUAGE AND C O M M U N I C A T I O N Het spectrogram Het representeert een acoustische tijd-frequentie representatie

Nadere informatie

Renal function? Landelijke standaardisatie nierfunctiemeting is nodig

Renal function? Landelijke standaardisatie nierfunctiemeting is nodig Renal function? Landelijke standaardisatie nierfunctiemeting is nodig Renal function = glomerular filtration rate (GFR) = volume of plasmawater that is filtrated per unit of time Prof.dr Jack F.M. Wetzels

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Brudin, S. S. (2010). One- and two-dimensional analysis of complex anionic mixtures

Citation for published version (APA): Brudin, S. S. (2010). One- and two-dimensional analysis of complex anionic mixtures UvA-DARE (Digital Academic Repository) One- and two-dimensional analysis of complex anionic mixtures Brudin, S.S. Link to publication Citation for published version (APA): Brudin, S. S. (2010). One- and

Nadere informatie

Fact Sheet: tetrabromobisfenol A (TBBPA)

Fact Sheet: tetrabromobisfenol A (TBBPA) Fact Sheet: tetrabromobisfenol A (TBBPA) Indicator voor: tetrabromobisfenol A (TBBPA) TBBPA wordt gebruikt als vlamvertrager, voornamelijk in elektronisch materiaal voor gegevensverwerking. Productievolume:

Nadere informatie

Calux testen op afvalwaters. Marleen Peereman Aquafin Labo

Calux testen op afvalwaters. Marleen Peereman Aquafin Labo Calux testen op afvalwaters Marleen Peereman Aquafin Labo 25-11-2013 Wat Waarom? Andere benadering kwaliteit afvalwater Evaluatie dmv bioassays Effect gerelateerd resultaat vs. kwantitatief resultaat individuele

Nadere informatie

De stof identificeren

De stof identificeren De stof identificeren Samenstelling van een dossier door een mederegistrant HelpNet-webinar over gezamenlijke indiening mederegistranten 28 en 29 april 2010 Michał Skowron Michał ECHA Substance Identity

Nadere informatie

Wat zijn biosimilars?

Wat zijn biosimilars? Wat zijn biosimilars? Leon van Aerts Workshop biosimilars Collegedag 2015 Onderscheid chemische en biologische geneesmiddelen Aspirin MW: 0.2 kda IgG ~1300AA, MW: ~150 kda IFN alfa 165AA, MW: 19 kda Leon

Nadere informatie

Biosensoren voor Bioactieve Contaminanten

Biosensoren voor Bioactieve Contaminanten Biosensoren voor Bioactieve Contaminanten Test Ontwikkeling en Koppeling met Massaspectrometrie De term bioactieve verontreinigingen verwijst naar chemicaliën die in een bepaald systeem worden ingebracht

Nadere informatie

Mobiele qpcr aan de waterkant

Mobiele qpcr aan de waterkant Mobiele qpcr aan de waterkant Voortgaande innovaties in DNA monitoring voor (zwem)waterkwaliteit Bas van der Zaan Monitoring kwaliteit zwemwater Zwemwater Zwemwaterrichtlijn Intestinale Enteroccocen E.coli

Nadere informatie

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT 1 25/2/2016 Biocide CLOSED CIRCUIT 2 Regulatory background and scope Biocidal products regulation (EU) nr. 528/2012 (BPR), art. 19 (4): A biocidal product shall not be authorised for making available on

Nadere informatie

Neurocognitieve prestaties en blootstelling aan luchtvervuiling. Saenen Nelly - UHasselt

Neurocognitieve prestaties en blootstelling aan luchtvervuiling. Saenen Nelly - UHasselt Neurocognitieve prestaties en blootstelling aan luchtvervuiling Saenen Nelly - UHasselt Fijn stof - translocatie Fijn stof Fijn stof Organische componenten Metalen Water oplosbare componenten Koolstof

Nadere informatie

Contract nr NP/67/027

Contract nr NP/67/027 Contract nr NP/67/027 Een snelle in vitro biologische test voor controle van dioxine-achtige stoffen in voeding. (An in vitro bioassay for screening dioxin-like substances in food samples) G. Schoeters

Nadere informatie

Bioassays als alternatief voor chemische monitoring van PCB s en PAK s?

Bioassays als alternatief voor chemische monitoring van PCB s en PAK s? Bioassays als alternatief voor chemische monitoring van PCB s en PAK s? Corine Houtman, Jan Kroesbergen (Het Waterlaboratorium), Peter Behnisch, Bram Brouwer, Emiel Felzel (BioDetection Systems B.V.) Het

Nadere informatie

Versnelling ZZS beleid

Versnelling ZZS beleid Versnelling ZZS beleid Heddy Lindeijer, Min IenW 28 augustus 2018 Aanleiding Laatste 10 jaar is veel verbeterd; nu veel meer en betere informatie over risico s van stoffen (REACH) Recente zorgen Wensen

Nadere informatie

"WAAR STAAN WIJ?..." Internationale BIM ontwikkelingen. 13 October 2015

WAAR STAAN WIJ?... Internationale BIM ontwikkelingen. 13 October 2015 "WAAR STAAN WIJ?..." Internationale BIM ontwikkelingen 13 October 2015 "WAAR STAAN WIJ?..." Internationale BIM ontwikkelingen Inhoud "Waar staan wij?..." De BIM Levels Internationale BIM ontwikkelingen

Nadere informatie

BAM - Bemonsterings- en analysemethodes voor bodem in het kader van het mestdecreet Bodem Bepaling van nitraatstikstof

BAM - Bemonsterings- en analysemethodes voor bodem in het kader van het mestdecreet Bodem Bepaling van nitraatstikstof - Bemonsterings- en analysehodes voor bodem in het kader van het mestdecreet Bodem Bepaling van nitraatstikstof VERSIE 3.1 juni 2010 Pagina 1 van 5 BAM/deel 1/04 1 PRINIPE Voor de bepaling van nitraatstikstof

Nadere informatie

DE HUIDIGE STATUS VAN GEVALIDEERDE 3R-ALTERNATIEVE METHODEN -VEILIGHEID VOOR MENS-

DE HUIDIGE STATUS VAN GEVALIDEERDE 3R-ALTERNATIEVE METHODEN -VEILIGHEID VOOR MENS- DE HUIDIGE STATUS VAN GEVALIDEERDE 3R-ALTERNATIEVE METHODEN -VEILIGHEID VOOR MENS- Prof. Vera ROGIERS In Vitro Toxicologie en Dermato-Cosmetologie Vrije Universiteit Brussel ALTERNATIEVE METHODEN WAT?

Nadere informatie

Veilig gebruik van UV-uithardende inkten Een case study bij Océ-Technologies B.V. Jannie Jansema

Veilig gebruik van UV-uithardende inkten Een case study bij Océ-Technologies B.V. Jannie Jansema Veilig gebruik van UV-uithardende inkten Een case study bij Océ-Technologies B.V. Jannie Jansema Situatieschets Océ-Technologies B.V. in Venlo Verschuiving in marktsegment Verschillende gebruikers, andere

Nadere informatie

Geachte mevrouw / heer, Wederom een uitgave van ons huisorgaan. P.S. Heeft U onze nieuwe website al gezien, www.instruchemie.nl?

Geachte mevrouw / heer, Wederom een uitgave van ons huisorgaan. P.S. Heeft U onze nieuwe website al gezien, www.instruchemie.nl? Jaargang 4, Nummer 7 Zomer 2012 Inhoudsopgave Pagina 1 Voorwoord en PAOKC Driebergen Pagina 2, 3 Vitamin B1 & B6 HPLC - Eén mobiele fase - Isocratisch, fluorescentie - Retentietijden: Vit. B6 ca. 3 min

Nadere informatie

ABB b.v. 12 februari 2015. Slide 1

ABB b.v. 12 februari 2015. Slide 1 Slide 1 Arnold Kroon, ABB b.v. FHI PPA dag 12-02-2015 FHI - PPA dag Operator Efficiency Slide 2 Sessie Operator Efficiency Agenda Intro Operator Efficiency Wat beïnvloedt de operator? Werkplek Omgeving

Nadere informatie

Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal. Jan Peter Lesschen. Kimo van Dijk en Oene Oenema

Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal. Jan Peter Lesschen. Kimo van Dijk en Oene Oenema Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal Jan Peter Lesschen Kimo van Dijk en Oene Oenema Introductie Bodemvruchtbaarheid ongelijk verdeeld in de wereld Natuurlijke

Nadere informatie

Stretching T. Mertens

Stretching T. Mertens Stretching T. Mertens Stretching??? Why? Pourquoi? How long? Long? When? Quand? How frequently? Frequent? Which muscles? Quels muscles? Do I prevent muscle soreness? Raideur? Do I get slower? Je deviens

Nadere informatie

SHICO: SHIFTING CONCEPTS OVER TIME

SHICO: SHIFTING CONCEPTS OVER TIME SHICO: SHIFTING CONCEPTS OVER TIME Tracing Concepts in Dutch Newspaper Discourse using Sequential Word Vector Spaces Melvin Wevers Translantis Project Digital Humanities Approaches to Reference Cultures:

Nadere informatie

IO-Link is Smart Industry

IO-Link is Smart Industry De toenemende vraag naar informatie en intelligente interactie op alle communicatieniveau 's IO-Link presentatie 02.06.2015 Avans Hogeschool Den Bosch Inhoud Filmpje"What is IO-Link" Smart Industry: Doel

Nadere informatie

ERVARINGEN MET REACH UIT DE DAGELIJKSE PRAKTIJK

ERVARINGEN MET REACH UIT DE DAGELIJKSE PRAKTIJK ERVARINGEN MET REACH UIT DE DAGELIJKSE PRAKTIJK Mathieu van Puijvelde Arbeidshygiënist 1 PROFIEL SHELL Actief in meer dan 90 landen Wereldwijd 93.000 medewerkers Ongeveer 43.000 service stations verspreid

Nadere informatie

Staalvoorbereiding zonder compromissen. KVCV - Trends in Organische Analyse Tom Vercammen

Staalvoorbereiding zonder compromissen. KVCV - Trends in Organische Analyse Tom Vercammen Staalvoorbereiding zonder compromissen KVCV - Trends in Organische Analyse Tom Vercammen Het IS X expert center : IS-X offers high-end solutions for the analytical laboratory. Our services are primarily

Nadere informatie

Modes of operation and parameter selection in on-line comprehensive twodimensional

Modes of operation and parameter selection in on-line comprehensive twodimensional UvA-DARE (Digital Academic Repository) Modes of operation and parameter selection in on-line comprehensive twodimensional liquid chromatography Bedani, F. Link to publication Citation for published version

Nadere informatie

Op weg naar snelheid in het lab, door herinrichting, high throughput, biobanking en tracing. Neurogenetics Unit, UMCUtrecht. P.

Op weg naar snelheid in het lab, door herinrichting, high throughput, biobanking en tracing. Neurogenetics Unit, UMCUtrecht. P. Op weg naar snelheid in het lab, door herinrichting, high throughput, biobanking en tracing Neurogenetics Unit, UMCUtrecht PSodaar Problemen: Eigen laden onderzoekers Losse excel bestanden Codering samples

Nadere informatie

Nieuw algoritme om de vraag doorheen de keten te voorspellen

Nieuw algoritme om de vraag doorheen de keten te voorspellen For a presentation in ppt format, Please call +31 6 11356703 or send an e-mail to info@flostock.com Nieuw algoritme om de vraag doorheen de keten te voorspellen Robert Peels Supply Chain Innovations April

Nadere informatie

REACH workshop 19 mei 2015 ProductIP. www.tenviro.eu 1

REACH workshop 19 mei 2015 ProductIP. www.tenviro.eu 1 REACH workshop 19 mei 2015 ProductIP www.tenviro.eu 1 REACH inleiding R =? Registratieplicht, van wat? gevaarlijke stoffen? In welke NL wet staat dat dan? REACH Is dat niet chemicaliënwetgeving? Voor welke

Nadere informatie

SKML-parasitologie rondzendingen; tijd voor moleculaire diagnostiek?

SKML-parasitologie rondzendingen; tijd voor moleculaire diagnostiek? SKML-parasitologie rondzendingen; tijd voor moleculaire diagnostiek? Theo Schuurs, moleculair bioloog Lid namens WMDI / NVMM Izore, Centrum Infectieziekten Friesland, Leeuwarden Huidige rondzendingen SKML-parasitologie:

Nadere informatie

Blootstellingprofielen voor pesticiden bij tuinders. TNO Kwaliteit van Leven

Blootstellingprofielen voor pesticiden bij tuinders. TNO Kwaliteit van Leven Blootstellingprofielen voor pesticiden bij tuinders TNO Kwaliteit van Leven Inleiding Epidemiologisch onderzoek naar de effecten van blootstelling aan pesticiden op de fertiliteit van mannen. Universitair

Nadere informatie

Open innovation for cure and care.

Open innovation for cure and care. Open innovation for cure and care www.pivotpark.com Welkom bij Pivot Park 2 Pivot Park is een uniek life sciences park in Nederland DE locatie voor innovatieve farmaceutische drug discovery en development:

Nadere informatie

Capillaire gaschromatografie

Capillaire gaschromatografie 1 2 3 Bij kwalitatieve analyse op basis van retentietijd methode wordt de retentietijd van de onbekende component (t r(c) ) vergeleken met de retentietijd van een z.g. standaard (t r(st) ). Indien t r(c)

Nadere informatie

PAOKC LC-MS: The Matrix

PAOKC LC-MS: The Matrix PROGRAMMA Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde PAOKC LC-MS: The Matrix Dinsdag 17 november 2015 Burgers Zoo, Arnhem INTRODUCTIE Bij het opzetten en valideren van kwantitatieve massaspectrometrische

Nadere informatie

Thermische Desorptie als alternatief voor Solventextractie

Thermische Desorptie als alternatief voor Solventextractie Perspectieven in de Organische Milieuanalyse Grobbendonk - 14 oktober 2005 Thermische Desorptie als alternatief voor Solventextractie Dr. Gilbert Desmet Vlaamse Milieumaatschappij Labo Gent Krijgslaan

Nadere informatie

HPLC- UV- screening: geharmoniseerde analysemethode voor efficiënte waterkwaliteitsbewaking

HPLC- UV- screening: geharmoniseerde analysemethode voor efficiënte waterkwaliteitsbewaking HPLC- UV- screening: geharmoniseerde analysemethode voor efficiënte waterkwaliteitsbewaking Annemieke Kolkman (KWR), Erik Emke (KWR), Gerard Stroomberg (Rijkswaterstaat), Henk Ketelaars (Evides) Bij een

Nadere informatie

Aan: de inspecteur-generaal van de NVWA. Van de directeur bureau Risicobeoordeling & onderzoek. Advies over Nationaal Plan Residuen

Aan: de inspecteur-generaal van de NVWA. Van de directeur bureau Risicobeoordeling & onderzoek. Advies over Nationaal Plan Residuen > Retouradres Postbus 43006 3540 AA Utrecht Aan: de inspecteur-generaal van de NVWA Van de directeur bureau Risicobeoordeling & Advies over Nationaal Plan Residuen Catharijnesingel 59 3511 GG Utrecht Postbus

Nadere informatie

Bemonsterings- en voorbehandelingseffecten bij de kwantificering van zware metalen en zilvernanodeeltjes in oppervlaktewater

Bemonsterings- en voorbehandelingseffecten bij de kwantificering van zware metalen en zilvernanodeeltjes in oppervlaktewater Bemonsterings- en voorbehandelingseffecten bij de kwantificering van zware metalen en zilvernanodeeltjes in oppervlaktewater Rob Ritsema (Stichting Waterproef), Petra Krystek (TNO, Vrije Universiteit),

Nadere informatie

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN

(Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN 17.11.2017 L 301/1 II (Niet-wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2017/2100 VAN DE COMMISSIE van 4 september 2017 tot vaststelling van wetenschappelijke criteria voor het identificeren

Nadere informatie

TDM van betalactam antibiotica op de IC: toekomstmuziek

TDM van betalactam antibiotica op de IC: toekomstmuziek TDM van betalactam antibiotica op de IC: toekomstmuziek Jan J. De Waele MD PhD Surgical ICU Ghent University Hospital Ghent, Belgium. Jan.DeWaele@UGent.be @CriticCareDoc TDM OUTCOME Agenda Het concept

Nadere informatie

Publishing WWII aerial photographs within geographical & library information systems

Publishing WWII aerial photographs within geographical & library information systems Publishing WWII aerial photographs within geographical & library information systems Wageningen UR Library, Special Collections Barcelona, 17 April 2012, Liesbeth Missel & Lieke Verhelst Creating a geo

Nadere informatie

Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial

Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Electronisch affect monitoren met feedback-interventie in de behandeling van depressie: een randomized controlled trial Ingrid Kramer ima.kramer@ggze.nl Van onderzoek naar de klinische praktijk PsyMate

Nadere informatie

Methoden voor de bepaling van elementen

Methoden voor de bepaling van elementen Compendium voor monsterneming en analyse in uitvoering van het Materialendecreet en het Bodemdecreet Versie augustus 2015 CMA/2/I/B Deze procedure vervangt de procedure CMA/2/I/B van juni 2014. Voor de

Nadere informatie

Translocatie Detectie Met Behulp Van Targeted Next Generation Sequencing In FFPE Weefsels. Tom van Wezel Pathologie LUMC

Translocatie Detectie Met Behulp Van Targeted Next Generation Sequencing In FFPE Weefsels. Tom van Wezel Pathologie LUMC Translocatie Detectie Met Behulp Van Targeted Next Generation Sequencing In FFPE Weefsels Tom van Wezel Pathologie LUMC Tom van Wezel 14-Mar-16 Gene fusions in cancer The emerging complexity of gene fusions

Nadere informatie

R&D in Roemenië: begin van het einde voor de Nederlandse technologische industrie?

R&D in Roemenië: begin van het einde voor de Nederlandse technologische industrie? R&D in Roemenië: begin van het einde voor de Nederlandse technologische industrie? Hans Pol, PBF Group B.V., Almelo 15 Oktober 2009 Even voorstellen. Hans Pol, Directeur, PBF Group B.V. Voorzitter vereniging

Nadere informatie

Digital municipal services for entrepreneurs

Digital municipal services for entrepreneurs Digital municipal services for entrepreneurs Smart Cities Meeting Amsterdam October 20th 2009 Business Contact Centres Project frame Mystery Shopper Research 2006: Assessment services and information for

Nadere informatie

Voortgangsrapport Effecten baggerlossingen periode 1 januari - 30 juni 2016

Voortgangsrapport Effecten baggerlossingen periode 1 januari - 30 juni 2016 Hans Hillewaert ILVO ILVO Mededeling 220 september 2016 VOORTGANGSRAPPORT EFFECTEN BAGGERLOSSINGEN periode 1 januari - 30 juni 2016 ILVO Instituut voor landbouwen visserijonderzoek www.ilvo.vlaanderen.be

Nadere informatie

Alette Langenhoff. Anaërobe afbraak van benzeen; Het ultieme bewijs

Alette Langenhoff. Anaërobe afbraak van benzeen; Het ultieme bewijs Alette Langenhoff Anaërobe afbraak van benzeen; Het ultieme bewijs 1 Bewijsvoering afbraak US EPA: Three lines of evidence 1. Het meten van de verdwijning van de uitgangsstof (de verontreiniging); 2. Het

Nadere informatie

Methoden voor de bepaling van elementen

Methoden voor de bepaling van elementen Compendium voor monsterneming en analyse in uitvoering van het Materialendecreet en het Bodemdecreet Versie oktober 2018 CMA/2/I/B Deze procedure vervangt de procedure CMA/2/I/B van augustus 2015. Voor

Nadere informatie

Augmented Reality voor de industrie

Augmented Reality voor de industrie Augmented Reality voor de industrie Agenda - AR toepassingen - AR, VR & MR - Fieldbit over the shoulder coaching - Xerox Case AR Toepassingen AR voor industrie AR, VR & MR Augmented Reality Virtual Reality

Nadere informatie

Methoden voor de bepaling van elementen

Methoden voor de bepaling van elementen Compendium voor monsterneming en analyse in uitvoering van het Materialendecreet en het Bodemdecreet Versie juni 2014 CMA/2/I/B Deze procedure vervangt de procedure CMA/2/I/B van september 2012. Voor de

Nadere informatie

Het classificeren van hoortoestel modaliteiten m.b.v. een Big Data benadering: Latent Class Trees analyse

Het classificeren van hoortoestel modaliteiten m.b.v. een Big Data benadering: Latent Class Trees analyse Het classificeren van hoortoestel modaliteiten m.b.v. een Big Data benadering: Latent Class Trees analyse Simon Lansbergen & Wouter Dreschler Motivatie // Introductie 1. Veel verschillende hoortoestellen,

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22932 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Plischke, Andreas Title: Non-target effects of GM potato : an eco-metabolomics

Nadere informatie

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN Dr. Ir. Leen Bastiaens Hernieuwbare componenten VITO Not for distribution

Nadere informatie

Tentamen T1 Chemische Analysemethoden 6 maart 2014

Tentamen T1 Chemische Analysemethoden 6 maart 2014 Tentamen T1 Chemische Analysemethoden 6 maart 2014 Naam: Student nummer: Geef uw antwoord op dit papier. U mag uw tekstboek, aantekeningen, liniaal en een rekenmachine gebruiken. 1) De stralingsdosis van

Nadere informatie

Oh Nee, het moet MID gecertificeerd worden.

Oh Nee, het moet MID gecertificeerd worden. Oh Nee, het moet MID gecertificeerd worden. Inhoud Introductie Achtergrond wetgeving Verleden Nu Praktische voorbeelden Samenvatting Vragen / Discussie 2 Introductie Presentatie bevat: Fiscale wetgeving

Nadere informatie

Methoden voor de bepaling van elementen

Methoden voor de bepaling van elementen Compendium voor monsterneming en analyse in uitvoering van het Materialendecreet en het Bodemsaneringsdecreet Versie september 2012 CMA/2/I/B Deze procedure vervangt de procedure CMA/2/I/B van juni 2011.

Nadere informatie

Stolling en Commuteerbaarheid

Stolling en Commuteerbaarheid Stolling en Commuteerbaarheid Ton van den Besselaar (Afdeling Trombose en Hemostase, Coagulation Reference Laboratory, Leids Universitair Medisch Centrum), Louis Reijnierse (Sectie Stolling SKML) Onderwerpen

Nadere informatie

Verkenning milieueffecten rubbergranulaat bij kunstgrasvelden. Resultaten RIVM en STOWA onderzoek

Verkenning milieueffecten rubbergranulaat bij kunstgrasvelden. Resultaten RIVM en STOWA onderzoek Verkenning milieueffecten rubbergranulaat bij kunstgrasvelden Resultaten RIVM en STOWA onderzoek Verkenning milieueffecten rubbergranulaat juni 2018 Aanleiding 400 400 kg/jaar kg/jaar 400 kg/jaar Onderzoeksvragen

Nadere informatie

Digitalisering in Energy Efficiency

Digitalisering in Energy Efficiency Digitalisering in Energy Efficiency Doelstelling In 2030 moet de totale CO2 emissie in Europa zijn teruggebracht met 40% t.o.v. 1990 Energieklassen elektromotoren IE4 met conventionele KSA motor Synchrone

Nadere informatie

Werkt kwaliteitsbaggeren ook voor de chemische toestand van de KRW? Wat is de chemische toestand?

Werkt kwaliteitsbaggeren ook voor de chemische toestand van de KRW? Wat is de chemische toestand? Werkt kwaliteitsbaggeren ook voor de chemische toestand van de KRW? Dr. Jaap Postma Wat is de chemische toestand? Er zijn meerdere beschermingsdoelen voor oppervlaktewater i) Normen voor microverontreinigingen

Nadere informatie

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für:

De accreditatie werd uitgereikt aan/ L'accréditation est délivrée à/ The accreditation is granted to/ Die akkreditierung wurde erteilt für: Bijlage bij accreditatie-certificaat Annexe au certificat d'accréditation Annex to the accreditation certificate Beilage zur Akkreditatierungszertifikat 482-TEST NBN EN ISO/IEC 17025:2005 Versie/Version/Fassung

Nadere informatie

Haven van Harlingen. Rob Berbee

Haven van Harlingen. Rob Berbee Rob Berbee Inhoud 1. Uitgangssituatie: rapportage ToxiCowatch 2. Bemonsteringscampagne RWS 3. Resultaten + interpretatie 4. Conclusies en verdere vervolg 2 RWS ONGECLASSIFICEERD 1 Uitgangssituatie rapportage

Nadere informatie

Personal Purification System. 24 september 2010 Hans Sankar

Personal Purification System. 24 september 2010 Hans Sankar Personal Purification System 24 september 2010 Hans Sankar Ontwikkeling PLC 2020 Vanuit de Markt Vraag naar personalized purification system FLASH systemen werkbaar bij een hogere druk MPLC (Medium Pressure

Nadere informatie

Analytical and Statistical Approaches in the Characterization of Synthetic Polymers I. Dimzon

Analytical and Statistical Approaches in the Characterization of Synthetic Polymers I. Dimzon Analytical and Statistical Approaches in the Characterization of Synthetic Polymers I. Dimzon Analytical and Statistical Approaches in the Characterization of Synthetic Polymers by Ian Ken Dimzon Samenvatting

Nadere informatie

Agilent EEsof EDA. Waveform Bridge to FlexDCA and Infiniium. New Features for Solving HSD Challenges with ADS Heidi Barnes June 17/18/20, 2013

Agilent EEsof EDA. Waveform Bridge to FlexDCA and Infiniium. New Features for Solving HSD Challenges with ADS Heidi Barnes June 17/18/20, 2013 New Features for Solving HSD Challenges with ADS 2013 Waveform Bridge to FlexDCA and Infiniium Agilent EEsof EDA Heidi Barnes June 17/18/20, 2013 Copyright 2013 Agilent Technologies 1 Agenda Post-Layout

Nadere informatie

Asfalt en bitumendag 2010

Asfalt en bitumendag 2010 Asfalt en bitumendag 2010 Zelf herstellende materialen; het concept en de uitvoering Sybrand van der Zwaag TU Delft / IP Self Healing Materials Materiaalontwikkeling over 120 eeuwen After M.F. Ashby Een

Nadere informatie

Als we wisten, wat we wisten, dan

Als we wisten, wat we wisten, dan Als we wisten, wat we wisten, dan Het verbeteren van de vindbaarheid van WSM kennis Marinebedrijf Bureau Systeemmanagement K.J. Woltjer Systeemmanager Intro WSM en kennis Kennis delen en kenniskaart Portals

Nadere informatie

Doping Analyse, trends in matrices en technieken Saskia S. Sterk

Doping Analyse, trends in matrices en technieken Saskia S. Sterk Doping Analyse, trends in matrices en technieken 2016.10.04 Saskia S. Sterk saskia.sterk@wur.nl Inhoud Korte Introductie RIKILT Nieuwe Matrices & Technieken in de pipeline voor toekomstige doping controle.

Nadere informatie

SKML kwaliteitsbewaking. Rapportage hemocytometrie Sysmex gebruikersdag 20 mei

SKML kwaliteitsbewaking. Rapportage hemocytometrie Sysmex gebruikersdag 20 mei SKML kwaliteitsbewaking Rapportage hemocytometrie Sysmex gebruikersdag 20 mei Overzicht Doel EQA SKML aanpak Rapportage hemocytometrie Veel gestelde vragen 2 Klantperspectief EQA vanuit ISO 15189 ISO 15189

Nadere informatie

MSS Micro SCADA Systeem

MSS Micro SCADA Systeem Wijnand van Asseldonk / Alex Otten MSS Micro SCADA Systeem Agenda ICT in een oogopslag Aanleiding ontwikkeling MSS Keuzemogelijkheden Uitwerking van de keuze Aanvullende wensen ICT in een oogopslag Opgericht

Nadere informatie