Bevindingen van prof. Dr. A. Heertje over de openbare stukken over de publiek-private samenwerking bij de realisering van Meerstad...

Transcriptie

1 PUNTEN VAN BEHANDELING BLZ. 1. Notulen van de vergadering van Provinciale Staten van 25 mei Ingekomen stukken Regeling van werkzaamheden... 4 a. Behandelvoorstellen Presidium C-stukken... 5 A.1. Aanwijzing lid in het Algemeen Bestuur van het SNN... 6 A.2. (nr. 13/2005)... 7 Algemene beschouwingen PvdA-fractie Algemene beschouwingencda-fractie Algemene beschouwingen VVD-fractie Algemene beschouwingen GroenLinks-fractie Algemene beschouwingen ChristenUnie-fractie Algemene beschouwingen SP-fractie Algemene beschouwingen D66-fractie Algemene beschouwingen PvhN-fractie Antwoord van gedeputeerde Calon Antwoord van gedeputeerde Bleker Antwoord van gedeputeerde Gerritsen Antwoord van gedeputeerde Mulder Antwoord van de Voorzitter Repliek van de PvdA-fractie Repliek van de CDA-fractie Repliek van de VVD-fractie Repliek van de GroenLinks-fractie Repliek van de ChristenUnie-fractie Repliek van de SP-fractie Repliek van de D66-fractie Repliek van de PvhN-fractie Dupliek van gedeputeerde Calon Dupliek van gedeputeerde Bleker Dupliek van gedeputeerde Gerritsen Dupliek van gedeputeerde Mulder...97 Dupliek van de Voorzitter Bevindingen van prof. Dr. A. Heertje over de openbare stukken over de publiek-private samenwerking bij de realisering van Meerstad

2 Voorzitter: de heer J.G.M. Alders, commissaris der koningin Waarnemend voorzitter: de heer R.A.C. Slager Statengriffier: de heer ir. J.M.C.A. Berkhout Aanwezig zijn 53 leden, te weten: J.G. Abbes (CDA), J.R.A. Boertjens (VVD), mevrouw J.W.F. Boon- Themmen (VVD), mevrouw A.F. Bos (GroenLinks), M. Boumans (VVD), P.H.R. Brouns (CDA), D. Bultje (PvdA), mevrouw I.S. Bulk (SP), A.A. van Dam (CDA), mevrouw T. Deinum-Bakker (D66), mevrouw J.M. Drees (PvdA), L.A. Dieters (PvdA), J.J. Dijkstra (PvdA), mevrouw A.M.K.D. Folkerts (GroenLinks), mevrouw F.Q. Gräper-van Koolwijk (D66), W. Haasken (VVD), K.J. Havinga (PvdA), H. Hemmes (SP), J. Hilverts (ChristenUnie), mevrouw D.J. Hoekzema-Buist (PvhN), B. Hofman (VVD), D.A. Hollenga (CDA), M.J. Jager (CDA), F.C.A. Jaspers (PvdA), mevrouw A.G. van Kleef-Schrör (CDA), J.W. Kok (PvdA), mevrouw C.A. de Lange (PvdA), F.F.H. Lenselink (PvdA), E.J. Luitjens (VVD), A. Maarsingh (CDA), mevrouw W.J. Mansveld (PvdA), L.A. Meijndert (CDA), H.C. Moll (GroenLinks), W.J. Moorlag (PvdA), mevrouw I.P.A. Mortiers (PvdA), H. Nijboer (PvdA), M.L.J. Out (VVD), mevrouw G.R. Peetoom (CDA), W. van der Ploeg (GroenLinks), R.D. Rijploeg (PvdA), IJ.J. Rijzebol (CDA), J. Roggema (ChristenUnie), mevrouw M.J. Schouwenaar (PvdA), R.A.C. Slager (ChristenUnie), mevrouw L.K. Smit (PvdA), F.J. van der Span (CDA), H. Staghouwer (ChristenUnie), C. Swagerman (SP), J.W. Veluwenkamp (PvdA), mevrouw I.L. Voogd, mevrouw A.C.M. de Winter-Wijffels (CDA), T.J. Zanen (PvhN), E.A. van Zuijlen (GroenLinks). Afwezig met kennisgeving: J.L.H. Köller (PvdA), P.M. de Bruijne (PvdA). Aanwezige leden van het College van Gedeputeerde Staten: H. Bleker, M.A.E. Calon, J.C. Gerritsen en mevrouw C.A.M. Mulder. De VOORZITTER: Ik open de vergadering van de Provinciale Staten van de provincie Groningen van 29 juni Ik heet u allen van harte welkom en wens u een goede vergadering toe. Ik heb bericht ontvangen dat mevrouw Smit en mevrouw Peetoom later zullen arriveren in de vergadering. Voorts heb ik via de bericht ontvangen dat Jan Köller voor de eerste keer in achttien jaar niet aanwezig kan zijn bij de Statenvergadering, omdat zijn lichamelijke conditie hem daartoe op dit moment niet toe in staat stelt. Dat spijt hem zeer, kan ik u wel zeggen. Hij hoopt snel weer bij ons te zijn. Het feit echter dat iemand voor de eerste keer in achttien jaar een vergadering overslaat is wel zo uniek dat ik u voorstel om hem vanuit de vergadering bloemen te sturen om hem duidelijk te maken dat hij er vandaag toch bij is. Met algehele bijval wordt dit voorstel overgenomen. De VOORZITTER: Onlangs werd tijdens een commissievergadering meegedeeld dat de heer Brouns afwezig was en dat hij buitenlands in het huwelijk trad. Nu is hij weer terug en is dit het moment om hem daarmee van harte te feliciteren. Van harte! Dames en heren, wij hebben ook een jarige in ons midden. Dat hoort altijd zo te zijn bij de behandeling van de Voorjaarsnota of de Begroting. Dat is in dit geval de heer Roggema. Meneer Roggema, ook van harte gefeliciteerd! Daarmee is de opening verricht en zijn wij toe aan punt 1 van de agenda. 2

3 Notulen van Provinciale Staten Ingekomen stukken 1. Notulen van de vergadering van Provinciale Staten van 25 mei 2005 Zonder beraadslaging of stemming worden deze notulen als zodanig vastgesteld 2. Ingekomen stukken De VOORZITTER: Voorgesteld wordt de volgende stukken voor kennisgeving aan te nemen: a. Brief van de Milieufederatie Groningen van 13 mei 2005 betreffende Kaderrichtlijn Water; brochure Stilstand is achteruitgang ; b. Jaarverslag 2004 van de Nederlandse Waterschapsbank N.V.; c. Brief van de Vereniging voor Dorpsbelangen Woltersum e.o. van 23 mei 2005, waarbij een kopie van een brief aan de Tweede Kamercommissie Landbouw betreffende het roekenprobleem; De heer VAN DAM: Voorzitter, ik verzoek u die brief te laten agenderen voor de commissie Landschap, Water en Milieu. De VOORZITTER: Die brief wordt als ingekomen brief naar de commissie verschoven. d. Brief van de Raad voor de Wadden van 24 mei 2005, betreffende toezending jaarverslag 2004; e. Brief van het College sanering ziekenhuisvoorzieningen van mei 2005, betreffende jaarverslag 2004; f. Brief van Essent Kabelcom B.V. te Groningen van 25 mei 2005 betreffende verzoek tot instemming voor het aanleggen c.a. van een glasvezelverbinding en boringen in de gemeente Groningen, onder de mededeling dat het College inhoudelijke reageert; g. Brief van de Raad voor het Landelijk Gebied van 31 mei 2005 betreffende jaarverslag 2004 en werkprogramma 2005; h. Brief van de Nederlandse Vereniging tot Bescherming van dieren van 31 mei 2005, betreffende nota Aanbevelingen Provinciaal Dierenwelzijnsbeleid ; i. Brief van het Dagelijks Bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland van 9 juni 2005, betreffende CPB-studie; j. Brief van drs. P.G. Dekker te Oosterbeek van 6 juni 2005, betreffende samenvoeging provincies tot vier of vijf superprovincies; k. Brief van Deloitte Accountants B.V. van 3 juni 2005, betreffende de F.G. Kordes-Trofee 2005; l. Jaarverslag/-rekening SNN 2004; gewijzigde begroting SNN 2005 en de integrale begroting SNN 2006 (ter consultatie) en de reactie van het College bij brief van 26 mei 2005, nr /21/A.18, ABJ. Met inachtneming van de gemaakte opmerking inzake brief c. zijn voorgaande brieven van derden voor kennisgeving aangenomen. De VOORZITTER: De volgende ingekomen stukken zijn ter kennisgeving nagekomen. - Brief van het DB van het SNN van 22 juni 2005, betreffende het Tweede Audit rapport Europese Commissie; - Afschrift van een brief van het DB van het SNN van 22 juni 2005 aan de heer C.H. Kloos; - Brief van 21 juni 2005 van het Gronings Agrarisch Jongeren Kontakt betreffende een verzoek tot steun voor startersregeling jonge boeren in Groningen 3

4 Ingekomen stukken Regeling van werkzaamheden De heer JAGER: Voorzitter, mijn fractie zou die brief graag door willen zenden naar de commissie Economie en Mobiliteit. De VOORZITTER: Dan voegen wij die brief toe aan de lijst van ingekomen stukken van die commissie. De volgende stukken zijn spoedshalve reeds in handen gesteld van de commissie Economie en Mobiliteit: m. Brief van de heer H. Koot te Noordhorn van 27 mei 2005 betreffende reactie op startnotitie wegomlegging Zuidhorn; n. Brief van L. Dijck te Noordhorn van 26 mei 2005, betreffende reactie op startnotitie wegomlegging Zuidhorn; o. Brief van de heer J.J. van Doormaal en mevrouw E.F. van Doormaal-Stremmelaar te Noordhorn van 29 mei 2005 betreffende reactie op startnotitie wegomlegging Zuidhorn; N.B. Alle reacties zijn op 15 juni bij de startnotitie behandeld. Het volgende stuk is spoedshalve reeds in handen gesteld van de commissie Landschap, Water en Milieu: p. Brief van de Milieufederatie Groningen van 24 mei 2005 betreffende Watervisie Stroomlijnen en besluitvorming waterbeheer Lauwersmeer N.B. Deze is behandeld in de vergadering van 8 juni. Met inachtneming van de gemaakte opmerkingen zijn voorgaande brieven voor kennisgeving aangenomen. De VOORZITTER: Voorgesteld wordt het volgende stuk in handen te stellen van Gedeputeerde Staten ter afdoening: q. Mail van H.L. van Ittersum te Gieten van 29 mei 2005 betreffende plaatsing cablebarrier langs de N860 tussen Waterhuizen en Hoogezand; r. Brief van de Stichting Minderjarigen Noord Nederland te Groningen van 7 juni 2005 betreffende bezwaarschrift tegen gedwongen toetreding van cliëntenorganisaties in de jeugdzorg en het familierecht in de regionale Patiënten- en Consumentenplatforms in de drie noordelijke provincies. Zonder beraadslaging of stemming wordt het voorstel aanvaard. De VOORZITTER: Voorgesteld wordt in te stemmen met het advies van het Presidium behorende bij de brief van 4 april 2005 betreffende de begroting 2005 van de Noordelijke Rekenkamer. Kunt u daarmee instemmen? Zonder beraadslaging of stemming wordt met het voorstel ingestemd. 3. Regeling van werkzaamheden a. Behandelvoorstellen Presidium De VOORZITTER: Op de eerste plaats wijs ik u erop dat er nog enige tijd verloopt en dat ik u verzoek om mij te machtigen om de stukken die nu nog binnenkomen, toe te voegen aan de lijst. Dat zal in dit geval bijzondere aandacht behoeven. 4

5 Regeling van werkzaamheden C-stukken De voorstellen liggen voor. Zijn er voorstellen ten aanzien van het voorgestelde? Ik begrijp dat het subsidie-format op verzoek van de heer Jaspers wordt toegevoegd aan de commissie Bestuur en Financiën. Verder moet ik u erop attent maken de heer Jager gaf mij die tip dat bij de commissie Economie en Mobiliteit van 14 september 2005 bij de bespreekpunten de vertrouwelijke brief staat van GS van 9 juni Dat betekent dat als die vertrouwelijke brief wordt besproken dit slechts kan in een vertrouwelijke vergadering. U kunt instemmen met de voorstellen. Zonder beraadslaging of stemming wordt met de voorstellen ingestemd. 4. C-stukken De VOORZITTER: Voorgesteld wordt de volgende stukken voor kennisgeving aan te nemen: a. Brief van bestuur Milieufederatie Groningen van 21 maart 2005 betreffende aanpak verdroging en de brief van GS van 22 april 2005, nr b/16/A.17, LW, betreffende brief Milieufederatie Groningen over prioriteitstelling GS t.a.v. verdroging en GGOR; b. Brief van Milieufederatie Groningen van 31 maart 2005 met het verzoek om vriend van de nacht te worden; c. Dossier Watervisie Lauwersmeer - Notitie Onderweg naar de Watervisie Lauwersmeer - Communicatieplan Op weg naar de Watervisie Lauwersmeer - Watervisie Lauwersmeer, eindrapport fase 1 - Brief van de Milieufederatie Groningen van 24 mei 2005 betreffende Watervisie Stroomlijnen en besluitvorming waterbeheer Lauwersmeer; De VOORZITTER: Ondertussen is vastgesteld dat dit dossier nog steeds onder handen is en daarom stel ik voor dit dossier van de C-lijst te verwijderen en terug te sturen naar de commissie, want de commissie gaat hier nog op door. Zonder beraadslaging of stemming wordt aldus besloten. d. Brief van 26 mei 2005, nr /21/A.10, RP, betreffende planologische regeling voor het noodbergingsgebied Winschoten Zuid; e. Brief van 19 mei 2005, nr /20/A.25, LWG, betreffende uitvoering Plan Groningen; f. Brief van 12 mei 2005, nr /19/A.16, W, betreffende Eindrapportage welzijn Werken aan sociale duurzaamheid ; g. Brief van 12 mei 2005, nr /19/A.27, C, betreffende afhandeling tweede ronde GAC Kunstenbudget 2005; h. Brief van 14 april 2005, nr /15/A.15, VV, betreffende Startnotitie m.e.r. wegomlegging Zuidhorn en de daarop binnengekomen reacties van: - Transport en Logistiek Nederland van 28 april 2005, - Stichting Behoud Rietdal Noordhorn van 8 mei 2005, - de heer H. Koot te Noordhorn van 27 mei 2005, - de heer L. Dijck te Noordhorn van 26 mei 2005, - de heer en mevrouw Van Doormaal-Stremmelaar te Noordhorn van 29 mei i. Brieven van het OV-bureau van 28 april en 13 mei 2005, betreffende ontwerp-begroting 2006 OV-bureau; 5

6 C-stukken Aanwijzing lid AB SNN j. Brief van 12 mei 2005, nr /19/A.19, EZ, betreffende Rapport Evaluatie biologische landbouw Groningen ; k. Brief van 20 mei 2005, nr /20/A.18, VV betreffende verdubbeling N33; l. Brief van 12 mei 2005, nr /19/A.11.RP, betreffende Voorontwerp POP; m. Brief van 26 mei 2005 nr a/21/A.11, RP, betreffende startnotitie MER windpark N33 Veendam/Menterwolde en de brief van Blaaswind BV van 8 april 2005; n. Brief van 26 mei nr /21/A.22, RP betreffende financiële cyclus 2005 regio Groningen-Assen 2030 en de brief van 7 april 2005, nr /14/A.20, OMB, betreffende notitie stand van zaken Kolibri-project; o. Brief van 7 april 2005, nr d/14/A.19, RP, betreffende uitspraak inzake het beroep gericht tegen het bestemmingsplan Partiële herziening bestemmingsplan Industrieterrein Noord, kern Zoutkamp, Telecommunicatie ; p. Brief van 31 maart 2005, nr /13/A.19, ICT, betreffende Tussenrapportage 2005 Strategisch ICT Beleid; q. Brief van 24 februari 2005, nr /8/A.11, FC, betreffende afschrijvingsbeleid Provincie Groningen; r. Brief van de voorzitter, betreffende statutenwijziging Essent, met als bijlage het projectvoorstel: Adviesverzoek PS i.v.m. statutenwijziging Essent. Hierbij wordt betrokken: rapport Simmons & Simmons; s. Verslag vergadering van de Algemene Vergadering IPO van 31 maart 2005; Jaarverslag 2004 van de vereniging IPO; incl. de brief van GS van mei 2005, nr /21/A.17, ABJ en de Jaarrekening 2004 van de vereniging IPO. t. Brief van de voorzitter van het Presidium van 19 mei 2005, nr , SG, betreffende notitie over vertrouwelijke informatie en het in beslotenheid vergaderen en de brief van mei 2005, nr /20/A.7, ABJ, betreffende vragen GroenLinks-fractie over transparantie en vertrouwelijkheid n.a.v. perspublicaties over het rapport van Twijnstra Gudde over Meerstad. Zonder beraadslaging of stemming wordt besloten de voornoemde stukken met uitzondering van dossier onder c. voor kennisgeving aan te nemen. A-stukken: A.1. Aanwijzing lid in het Algemeen Bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland. De VOORZITTER: De heer Boertjens heeft bij brief van 31 mei 2005 aan de voorzitter van het SNN gemeld dat hij zijn lidmaatschap van het Algemeen Bestuur van het SNN wil beëindigen. De VVD-fractie stelt de heer Out als opvolger in de ontstane vacature voor. Ik wil de heer Hemmes, mevrouw Drees en de heer Rijzebol verzoeken om als commissie van stemopneming te functioneren. Voorts verzoek ik dat de stembriefjes worden uitgedeeld zodat de stemming daarna kan beginnen. De stemming wordt uitgevoerd en de commissie van stemopneming doet haar werk. De VOORZITTER: Ik geef het woord aan de heer Hemmes als voorzitter van de commissie van stemopneming. 6

7 Aanwijzing lid AB SNN Algemene beschouwingen PvdA-fractie De heer HEMMES: Voorzitter, de commissie heeft de stemmen geteld. Er zijn 51 stemmen uitgebracht, hetgeen overeen met het aantal leden op de presentielijst. Alle 51 leden hebben unaniem voor de heer Out gestemd en hij is hierbij benoemd. De VOORZITTER: Dat kan ik slechts bevestigen. Gefeliciteerd! A.2. Voordracht van Gedeputeerde Staten van 24 mei 2005, nr , FC, betreffende de : - 3e wijziging begroting 2005 (technische wijzigingen) - 4e wijziging begroting 2005 (cofinanciering Kompas) - 5e wijziging begroting 2005 (ontwikkeling begrotingsbeeld 2005) - 6e wijziging begroting 2005 (voorstellen (aanvullend) nieuw beleid) Hierbij is tevens aan de orde de brief van 26 mei 2005, nr /20/A.16, FC, betreffende hantering budgetrecht in relatie met reservepositie afdelingen Kanalenbeheer, SEM en Wegbeheer en de brief van 20 juni 2005 betreffende de extra middelen ten behoeve van de voedselbank en de kindertelefoon. De beraadslaging wordt geopend. De heer MOORLAG: Voorzitter, de uitvoering van het Collegeprogramma ligt op koers. De accentverschuiving van beleidsontwikkeling naar uitvoering heeft de volle steun van de PvdA-fractie. Kijkt de PvdA-fractie nu de toekomst onbezorgd en met tevredenheid tegemoet? Nee voorzitter, de omgeving waarin wij als provincie verkeren, is sterk gewijzigd, veelal niet ten goede. De laagconjunctuur houdt hardnekkig lang aan. Dit wordt versterkt door een veel te hard en doorgeslagen saneringsbeleid van onze regering. Ons ruimtelijk-economisch beleid is in zijn hart geraakt. Weliswaar is het concept van de Noordelijke Ontwikkelingsas goed gepositioneerd in de Nota Ruimte, maar zonder de dragende Zuiderzeelijn en een goed vervolg op het Langman-programma is het een lege huls. Volgende week debatteren we hierover. Voorzitter, het politieke klimaat is verhard en het maatschappelijk debat is zeer sentimentgedreven. De revolte van de boze burger is nog niet uitgewoed. Een generatie geleden hunkerde een groot deel van de bevolking naar vernieuwing en verandering. Dit heeft plaatsgemaakt voor een hunkering naar veiligheid, zekerheid, geborgenheid en afkeer van veranderingen. Dat plaatst ons voor een bijkans onoplosbaar probleem, want stoppen met veranderen is geen oplossing. De globalisering laat zich niet stoppen en de veranderingen in de wijde wereld om ons heen voltrekken zich in een onvoorstelbaar hoog tempo. Wij worstelen met de vraag hoe wij de signalen van de burgers moeten verstaan en vertalen in vertrouwenwekkende politiek en bestuur. Hoe kunnen wij onze besluiten laten wortelen in het vertrouwen van de Groningers? Moeten we, zoals het kabinet Balkenende, simpelweg doorgaan met veranderingen zonder maatschappelijk draagvlak en volstaan met het beter uitleggen van beleid? Moeten we gaan slopen en bouwen in het Huis van Thorbecke? Moeten wij moeilijke beslissingen maar in referenda gaan afschuiven naar de burger? Voorzitter, een vertrouwenscrisis moet niet primair met overhaaste structuurveranderingen worden beantwoord. Zeker niet in een tijdvak waarin verandering en vernieuwing met argwaan worden bezien. Overheden moeten naar het oordeel van de PvdA-fractie allereerst en bovenal de bestaande collectieve basisvoorzieningen en publieke dienstverlening op peil brengen: zorg, onderwijs, veiligheid. Ontevredenheid hierover is de belangrijkste bron van de maatschappelijke onrust. Waar dat niet kan, moeten we dat eerlijk aan de burger vertellen. Denk bijvoorbeeld aan veiligheid en risico s welke nimmer volledig zijn te beheersen. De tweede sleutel van een oplossing is ook in een andere politieke stijl. Betrokkenheid en compassie, waar mogelijk, distantie en doortastendheid, waar nodig. Op de derde plaats moeten wij onze onder vuur liggende instituties versterken en hervormen. 7

8 Algemene beschouwingen PvdA-fractie Sterke instituties zijn belangrijk voor stabiliteit en behoud van onze rechtstaat. Zij moeten echter wel permanent hun waarde en betekenis bewijzen en legitimeren. Voorzitter, de storm trekt deels aan ons bescheiden middenbestuur voorbij. Toch zijn er zaken in het provinciale domein die de burger raken en verontrusten. Twee ervan wil ik noemen. De eerste is de smeerpijp en de bodemvervuiling. De smeerpijp heeft van Groningen tot Delfzijl tot grote onrust geleid. Het College heeft hier goed op gereageerd, ofschoon het waterschap de eigenaar van de pijp is en er in het verleden troep van de Gemeente Groningen door is geloosd. Morgen komt het rapport uit. De vervolgacties moeten de juiste maat hebben. Bij direct gevaar aan blootstelling aan giftige stoffen is direct ingrijpen geboden. Als er wel sprake is van vervuiling, maar geen gevaar op blootstelling of verspreiding, moet de aanpak worden ingepast in het lopende bodemsaneringsprogramma van onze provincie. We moeten de aanpak dan afwegen tegen de aanpak van de andere locaties in onze provincie die potentieel ernstig vervuild zijn. De PvdA wil hoe dan ook dat de burger beter wordt geïnformeerd over de brede aanpak van bodemvervuiling in onze provincie. Burgers zijn bezorgd over hun leefomgeving.vaak is de burger niet geïnteresseerd in overheidsinformatie. Als die interesse er wel is, zoals nu, dan moet de burger goed en zorgvuldig worden bediend. College, gebruik het momentum om zichtbaar te maken waar we in de provincie te kampen hebben met bodemvervuiling, hoe de aanpak hiervan is georganiseerd, hoe prioriteiten zijn gesteld en hoe het spoorboekje tot 2030 eruit ziet. Is het College bereid zo n voorlichtingscampagne te starten? Wil het College dat toezeggen? De PvdA-fractie vindt het merkwaardig dat in de Voorjaarsnota wordt voorgesteld de jaarlijkse bijdrage aan de bodemsaneringspot met te verminderen. Is dat wel wijs, nu het saneringstijdpad tot 2030 zwaar onder druk staat? Welke verklaring heeft het College voor de reductie van de bijdrage aan de bodemsaneringspot? De tweede tikkende tijdbom is de Jeugdzorg. Dit is een voorziening van cruciaal belang voor onze kwetsbare jonge generatie. Goede jeugdzorg levert levenslang rendement op en zelfs rendement voor volgende generaties. De nieuwe Wet op de Jeugdzorg wordt in 2006 geëvalueerd. Als blijkt dat de Wet niet heeft gebracht wat is voorgespiegeld, verwacht de PvdA een actieve en zo nodig activistische opstelling van het College en het IPO. Deelt het College deze opvatting? Een actieve opstelling is ook geboden in het onderwijsbeleid. Dat vertoont nog een hiaat: de onderwijsachterstanden in de groep 0-12 jarigen. Wij praten veel over de Lissabon-doelstellingen en de kenniseconomie. Dat is ongeloofwaardig als we het onderwijsachterstandprobleem niet bij de basis aanpakken. Wij willen het College oproepen een beleidsnotitie met voorstellen te ontwikkelen en aan deze Staten voor te leggen. Namens mijn fractie dien ik een motie in, vergezeld van een toelichtende notitie. De VOORZITTER: De heer Moorlag stelt de volgende motie voor. Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 29 juni 2005, overwegende dat: - onderwijsachterstanden bij kinderen vroegtijdig moeten worden aangepakt; kennis genomen hebbend: - van de notitie van de PvdA-statenfractie betreffende onderwijsachterstandsbeleid; verzoeken het College van Gedeputeerde Staten: - op basis van de notitie een voorstel uit te werken en voor te leggen aan de Staten; en gaan over tot de orde van de dag. 8

9 Algemene beschouwingen PvdA-fractie De motie is mede ondertekend door mevrouw Mansveld. De motie krijgt het nummer 1, wordt vermenigvuldigd en kent als bijlage een notitie die ook zal worden vermenigvuldigd. De heer MOORLAG: Voorzitter, zo halverwege deze statenperiode rijst de vraag of het collegeprogramma wezenlijk wijziging behoeft. Dat is niet het geval. Wel willen wij in de opmaat naar de begrotingsbehandeling enkele accenten leggen en aanvullende voorstellen doen. Verkeer en vervoer. De N33 moet veilig worden verdubbeld. Wij moeten de ontstane kans benutten, maar er zijn grenzen aan onze gretigheid. De N33 is een rijksweg, het Rijk is primair verantwoordelijk en de regionale bijdrage en de spankracht van provincies en gemeenten is beperkt. Wij wachten de uitkomst van de onderhandelingen af. De PvdA vindt verder dat verdubbeling van het tracé Zuidbroek - Eemshaven niet van de agenda moet verdwijnen. De Eemsmond verdient een goede en veilige vierbaansaansluiting op het landelijk hoofdwegennet. Hoe kijkt het College hier tegenaan? Wat gaat het College hieraan doen? De PvdA maakt zich bezorgd over het plattelandsbeleid. Na de Nota Pinda en de Nota Mobiliteit opnieuw een nota, de Agenda voor het vitaal platteland, die desastreus uitpakt voor Groningen. Slechts 2% van Investeringsbudget Landelijk Gebied gaat naar onze provincie. Twee procent! Dat kunnen we toch niet accepteren? Groningen omvat maar liefst 7% van Nederland en bestaat hoofdzakelijk uit landbouwgronden en plattelandsgebied! De verhoudingen zijn opnieuw zoek! Wat vindt het College hiervan? Ziet het College nog kans om de verdeelsleutel gewijzigd te krijgen? Een tweede punt van zorg is het feit dat het plattelandsbeleid wordt versmald tot vrijwel uitsluitend landbouwbeleid. Plattelandsbeleid moet meer zijn dan landbouwbeleid. Plattelandsbeleid moet zich ook, of juist vooral, richten op sociaaleconomische doelen en sociaal-culturele doelen. Versterken van nieuwe, vaak kleinschalige, vormen van bedrijvigheid, toerisme, recreatie, ons fraaie landschap, het woonklimaat en de voorzieningen. Komt dit wel voldoende aan bod in de twee belangrijkste toekomstige geldstromen, het ILG en het EU PLOP-2 programma? Om dit goed te kunnen beoordelen wil de PvdA-fractie grondig inzicht in de nu bestaande geldstromen van Rijk, EU en provincie en de te verwachten geldstromen uit rijks- en EU-bronnen. Is het College bereid een dergelijk was/wordt-overzicht te verstrekken? Wilt u dit toezeggen en wanneer kunnen we het tegemoet zien? Wilt u ook de SNN-geldstromen hierin betrekken? Als de sociaal-economische en sociaal-culturele doelen van het plattelandsbeleid onvoldoende worden bediend, wil de PvdA-fractie zien of door verschuiving van provinciale geldstromen het evenwicht kan worden hersteld. Dit sluit ook aan bij het debat in de commissie Landschap, Water en Milieu, waarin de PvdA heeft voorgesteld het agrarisch natuurbeheer om te vormen tot duurzame groene en blauwe diensten. De toezegging van de gedeputeerde om met een notitie te komen waarderen wij. De PvdA-fractie zal na de zomer haar visie hierop verder uitwerken. Over plattelandsvoorzieningen gesproken, voorzitter. In het Collegeprogramma is afgesproken dat er een breed onderzoek komt naar de mogelijkheden om voorzieningen op het platteland te bundelen en te versterken. Nu de gemeenten bezig zijn met de invoering van de WMO is het moment hiertoe aangebroken. Er moet bij de invoering van de WMO een nieuwe zorginfrastructuur worden ontwikkeld. De PvdA is voorstander van het realiseren van een zorginfrastructuur, die de bestaande voorzieningenstructuur kan versterken en verbeteren. De PvdA vindt dat dit onderzoek binnenkort van start moet gaan. Is het College hiertoe bereid? En wil het College hiertoe een voorstel aan de Staten voorleggen? Voorzitter, we zien een sluipende energiecrisis ontstaan. De voorraden fossiele brandstoffen zijn eindig. In Azië neemt de vraag naar energie geweldig toe. De prijzen lopen op. De CO2-uitstoot is een enorm probleem. In Den Haag is hierdoor de discussie over de bouw van nieuwe kerncentrales losgebarsten. Het CDA is aan het schuiven. Met de VVD en de LPF dreigt een meerderheid voor de bouw van nieuwe kerncentrales te ontstaan, die ongetwijfeld begerige blikken op de Eemshaven gaat richten. Hoe staan het CDA en de VVD in onze provincie in deze discussie? 9

10 Algemene beschouwingen PvdA-fractie Is de bouw van kerncentrales voor het CDA en de VVD in Groningen aanvaardbaar? Zijn de zoutkoepels in onze ondergrond bij het CDA en de VVD wel in veilige handen? En wat mogen we van D66 verwachten? Immers, landelijk kunnen we in de anatomie van D66 geen ruggengraat meer aantreffen. Graag ook een oordeel van het College hierover. De heer HOLLENGA: Voorzitter, op de eerste plaats mijn waardering voor het feit dat de PvdA-fractie reeds is gevorderd tot pagina 117 van het rapport van het Wetenschappelijk Instituut van het CDA. Dat is te waarderen. Ik hoop echter dat zij niet van achteren naar voren zijn gaan lezen. Het was het zevende hoofdstuk waar iets over kernenergie wordt vermeld en met name zouden wij in Groningen iets kunnen met de eerste zes hoofdstukken. Dat betreft de onderwerpen die u net noemde: duurzame energie, energiebesparing, CO2-beperking, et cetera. Wat dat betreft is het een zeer interessant rapport, ook voor de PvdA in deze provincie. Ik nodig u graag uit om met ons in discussie te gaan over deze onderwerpen en wij zullen de discussie over kernenergie in onze eigen partij aangaan. De heer MOORLAG: Ik wil graag aannemen dat het een interessant rapport is, maar in het mandje met appels zit volgens mij wel een rot exemplaar. De PvdA wil andere alternatieve energiebronnen aanboren. Groningen heeft op dit terrein ambities. Energy Valley is een goed concept, met een steeds bredere portfolio. De PvdA vindt dat het palet van Energy Valley uitgebreid kan worden met het ontwikkelen van energieopwekking uit mestvergisting. Dat heeft een potentie van 4 miljard kwh per jaar. Agrarische bedrijven kunnen hiermee hun bestaansbasis verbreden en de emissie van schadelijke stoffen verminderen. Er kleven echter ook ruimtelijke vragen en knelpunten aan. De PvdA wil geen wildgroei van semi-industriële activiteit op het platteland. De PvdA vraagt het College hier nieuw beleid op te ontwikkelen, een mix van stimulering en regulering. Daartoe dien ik een toelichtende notitie in, alsmede een motie. De VOORZITTER: De heer MOORLAG stelt de volgende motie voor. Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 29 juni 2005, overwegende dat: - duurzame opwekking van energie uit mestvergisting perspectiefrijk is en stimulering en regulering behoeft; kennis genomen hebbend: - van de notitie van de PvdA-statenfractie betreffende duurzame opwekking van energie uit mestvergisting; verzoeken het College van Gedeputeerde Staten: - op basis van de notitie een voorstel uit te werken en voor te leggen aan de Staten; en gaan over tot de orde van de dag. De motie is ondertekend door de heer Moorlag en de heer Rijploeg. De motie krijgt nummer 2 en beide stukken zullen worden vermenigvuldigd. De heer MOORLAG: Voorzitter, het schrappen van de In- en Doorstroombanen banen heeft onder meer culturele instellingen in problemen gebracht. 10

11 Algemene beschouwingen PvdA-fractie Instellingen die voor hun continuïteit afhankelijk zijn van een beperkt aantal betaalde krachten. Concreet voorbeeld is het museum Wierdenland in Ezinge, waar de enige betaalde kracht is verdwenen. Met man en macht moeten vrijwilligers de boel draaiende houden. Er zijn meer instellingen in de problemen gekomen. De PvdA-fractie heeft niet de ambitie om de gaten van het rijksbeleid te vullen. Dat is niet de gewoonte en zover reikt onze polsstok niet. Maar we willen wel graag een noodvoorziening, om de ergste knelpunten op te lossen. Knelpunten bij organisaties die een duidelijke relatie met de provincie hebben en bijdragen aan voor de provincie belangrijke doelen en programma s. Wat vindt het College hiervan? Wij zijn bereid hiervoor enkele honderdduizenden euro s, eerst voor de jaren 2006 en 2007, uit te trekken. Namens mijn fractie dien ik een toelichtende notitie en motie in, waarin wij het College oproepen dit verder uit te werken. De VOORZITTER: De heer Moorlag stelt de volgende motie voor. Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 29 juni 2005, overwegende dat: - een aantal instellingen die een subsidierelatie met de provincie hebben, en bijdragen aan belangrijke doelen en programma's van de provincie, zijn getroffen door het wegvallen van de inen doorstroombanen; kennis genomen hebbend: - van de notitie van de PvdA-statenfractie betreffende deze problematiek; verzoeken het College van Gedeputeerde Staten: - op basis van de notitie een voorstel uit te werken en voor te leggen aan de Staten; en gaan over tot de orde van de dag. De motie is ondertekend door de heer Moorlag en door de heer Dijkstra. De motie krijgt nummer 3 en wordt vermenigvuldigd, hetgeen ook geldt voor de bijbehorende notitie. De heer MOORLAG: Voorzitter, na de behandeling van de Voorjaarsnota in de commissies zijn voor de PvdA-fractie twee punten blijven liggen. De invoering van het nieuwe huisvestingsconcept is opgeschort. Daarmee is het onvoorwaardelijk beschikbaar stellen van in 2006 en in 2007 niet meer aan de orde, zolang hierover geen voordracht aan de Staten is voorgelegd. Deelt het College deze opvatting? Wij kunnen van een amendement afzien indien het College dit standpunt onderschrijft. Het tweede punt is de Kindertelefoon die momenteel op woensdag- en zondagmiddag niet bereikbaar is. Via een amendement wil de PvdA geld beschikbaar stellen om dit knelpunt voor het lopende jaar op te lossen. Verder roepen wij het College op samen met Drenthe te kijken naar oplossingen voor de volgende jaren. Voorzitter. Ik ga tot slot terug naar het begin van mijn verhaal: de relatie tussen burger en politiek bestuur. Die relatie is ook financieel van aard, via de belastingheffing. Bij een heldere bestuursstijl hoort ook een helder belastingbeleid. Nu komt een aanmerkelijk deel van onze inkomsten uit de opcenten, een provinciale belasting die onzichtbaar verstopt zit in de Motorrijtuigenbelasting. 11

12 Algemene beschouwingen PvdA-fractie Algemene beschouwingen CDA-fractie Deze vrijwel onzichtbare vorm van belastingheffing staat ter discussie. Een werkgroep uit de PvdAstatenfractie heeft zich hierover gebogen en een gedegen discussiestuk geschreven. Voorzitter ik wil u, de leden van GS en de Staten graag een exemplaar aanbieden. De heer Moorlag overhandigt de voorzitter de brochure getiteld Provinciale belastingen: waar voor je geld. De VOORZITTER: De brochure Provinciale belastingen: waar voor je geld zal worden verspreid. De heer MOORLAG: In dit essay wordt gepleit voor een ruim en autonoom belastinggebied voor de provincies, zodat wij de burger beter kunnen bedienen. De PvdA wil zich niet verschuilen achter een onzichtbare belasting. Wij willen een vervangende belastingheffing voor de opcenten die voor de burger goed zichtbaar is. Een belastingheffing die ons dwingt de burger waar voor zijn geld te bieden en verantwoording af te leggen. Wij verbinden hier wel de voorwaarde aan dat een systee%ijziging niet gepaard moet gaan met hogere lastendruk en hogere perceptiekosten. Voor de PvdA-fractie is de notitie het startpunt voor een debat over het provinciaal belastinggebied dat wij graag na het zomerreces willen voeren in de commissie en vervolgens in deze Staten. Dit moet worden gevolgd door standpuntbepaling in het IPO. Wij zijn ook benieuwd naar de opvattingen van het College. Is het College bereid zijn opvattingen over dit onderwerp op korte termijn in een notitie aan te leveren? Voorzitter ik rond af. Hoe het belastinggebied van de provincie er in de toekomst uit komt te zien weten we nog niet. Dat neemt niet weg dat de PvdA wel weet waar wij de belastinggelden aan moeten blijven besteden: sociale rechtvaardigheid, economische groei en een goede leefomgeving. Dat is de balans die de PvdA wil! De heer HOLLENGA: Verpletterend Nee, zo kopte het Dagblad van het Noorden daags na het referendum over het grondwettelijke verdrag van Europa. Politiek Nederland werd door de burgers een lesje geleerd: Jullie kunnen wel roepen dat een ja goed is voor Nederland maar je hebt het mij niet kunnen uitleggen. En weer bleek dat er tussen kiezer en gekozene een enorm gat kan ontstaan zonder dat die gekozene dat zelf in de gaten heeft. Een duidelijk positief effect van dit referendum is dat er voor het eerst een levendig maatschappelijk debat heeft plaatsgevonden over Europa. Mensen hebben duidelijk gemaakt dat er besluiten zijn genomen die verder gaan dan zij willen. Ook is het een signaal dat ze meer betrokken willen worden bij Europese ontwikkelingen. Breed leeft het gevoel dat het allemaal voor hen en zonder hen is besloten. De burger actief bij Europa betrekken dat moet de boodschap en ook de inzet zijn. Het gaat er niet alleen om besluiten te nemen die regeringsleiders kunnen dragen, maar er ook om dat de bevolking het daar mee eens is. Moeten we het overlaten aan Den Haag? Nee, het CDA vindt dat er ook in onze provincie een taak ligt. Bij belangrijke Europese zaken moeten wij ons tot de burger wenden. Dus niet wachten tot Europese regels definitief zijn en dan maar de schuld geven aan Brussel als het ons niet zint. Nee, laten we als provincie onze verantwoordelijkheid nemen door in discussies met de burgers ons ook met Europa bezig te houden. Groningers zijn ook Europese burgers. Maar voorzitter, het kan soms nog gekker lopen in dit land. Tijdens het debat over het rapport van de commissie Duivesteijn begin deze maand bleek dat er ook een kloof kan ontstaan tussen de gekozenen in de provincie en de gekozen politici in Den Haag. Zowel van VVD- als PvdA-politici in Groningen heb ik begrepen dat men onaangenaam verrast was toen hun partijgenoten Hofstra en Dijksma met een motie kwamen waarbij ze nu al de Zuiderzeelijn om zeep wilden helpen om vervolgens een groot deel van het voor het Noorden gereserveerde bedrag maar te stoppen in een railverbinding in de Randstad. 12

13 Algemene beschouwingen CDA-fractie Weer terug dus bij de situatie van vóór 1998 toen het eerste kabinet Kok werd verweten dat het te veel een Randstad-kabinet was. Langman kwam met aanbevelingen over economische sociale structuurversterking, waaronder een snelle verbinding van de Randstad via de polders en Friesland naar Groningen. Let wel: dit was één van de belangrijkste basisaanbevelingen van Langman. Wij hebben regelmatig onze broeders en zusters in de Tweede Kamer moeten uitleggen welke afspraken er met het Rijk zijn gemaakt en hoe die op papier staan en waar ze voor bedoeld waren. Dat gold ook voor ons als CDA. Maar het CDA heeft zijn fractieleden in de Tweede Kamer bij de les gehouden en draagvlak weten te behouden voor de Zuiderzeelijn en het onderzoek naar de verschillende modaliteiten. Wij betreuren het De heer HEMMES: Het is prachtig dat de heer Hollenga zijn fractie in de Tweede Kamer goed onder de duim heeft, maar het is wel eens vaker mis gegaan. Ik denk bijvoorbeeld aan de gasboringen in de Waddenzee en de discussie waaraan eerder werd gerefereerd, over de kernenergie. Het is dus niet altijd gelukt, meneer Hollenga. De heer HOLLENGA: Maar u bent dus wel gelukkig met het feit dat wij het nu wel gered hebben. De heer HEMMES: Ja, maar helaas helpt dat nu niet meer De heer HOLLENGA: Ah... U zei ja! Ik hoop dat ook de andere partijen in deze Staten die het belang van de snelle verbinding inzien, hun leden in de Tweede Kamer de komende tijd bij de les kunnen houden en dat de Zuiderzeelijn in welke optie dan ook een faire kans krijgt. Wij mogen ons de toezegging voor een snelle verbinding met de Randstad niet laten afpakken door Den Haag en dat geldt zeker ook voor het geld dat daarvoor is gereserveerd. Voorzitter, in het collegeprogramma zijn twee belangrijke afspraken gemaakt waar het gaat om verkeer en vervoer: de verdubbeling van de N33 en het opwaarderen van de zuidelijke ringweg bij Groningen. Met betrekking tot de verdubbeling van de N33 stellen wij vast dat dit de goede kant op gaat. Zoals het er nu naar uitziet kan nog dit jaar gekomen worden tot afspraken met het ministerie hoe tot verdubbeling gekomen gaat worden en welke financiering daarbij hoort. Dat wij als provincie daar een bijdrage aan moeten leveren is inmiddels wel duidelijk. Het CDA is bereid daarvoor de keuzen te maken die nodig zijn. Wel maakt het CDA zich grote zorgen als het gaat om het traject vanaf de afslag Hoogkerk tot de aansluiting op het bedrijventerrein Eemspoort. Dit stuk ringweg is onderdeel van de Noordas als belangrijke verbinding van Nederland naar Duitsland en Oost-Europa. Nagenoeg iedereen is er van overtuigd dat als wij hier op korte termijn niet ingrijpen, er een knelpunt ontstaat dat grote gevolgen zal hebben voor de economie van Groningen, maar ook van Nederland. Als doorgaande verbinding neemt de druk op dit stuk weg dagelijks toe. Door de ontwikkeling van Euroborg en de woningbouw in zowel Meerstad als in enkele andere plaatsen in de regio rond Groningen, zal dit alleen maar toenemen. Het CDA vindt dat er op zo kort mogelijke termijn voortgang moet komen in de aanpak van dit knelpunt. De discussie tussen de Stad en provincie mag deze voortgang niet langer blokkeren. Het huidige provinciale wegenbeleid heeft als uitgangspunt dat de Ring van Groningen door een slimmere benutting zodanig kan worden verbeterd dat de doorstroming van het verkeer is gegarandeerd. Deze aanpak, ook wel de Musschenga-variant genaamd, verdient het om uitgewerkt te worden. Er bereiken ons geluiden dat er problemen zouden kunnen ontstaan door de Europese Kaderregeling Geluid en de Europese Kaderregeling Luchtkwaliteit. Het CDA vindt dat dit op zo kort mogelijke termijn ontzenuwd moet worden. Het feit dat het College heeft aangekondigd dat er onderzoek naar gedaan zal worden spreekt onze fractie aan. Kan het college aangegeven hoe het tijdstraject er dan uitziet? Wanneer zijn de resultaten van het onderzoek bekend? 13

14 Algemene beschouwingen CDA-fractie Mogen wij er vanuit gaan dat er ondertussen wordt doorgegaan met de uitwering van de slimme oplossingen? Wanneer krijgen PS zicht op het tijdstraject van de aanpak? Economie. De groei van werkgelegenheid is in de afgelopen periode vooral gerealiseerd door het bestaande bedrijfsleven. Wij vragen het College om zich actief in te zetten om de groei van de bestaande bedrijvigheid in onze provincie verder te faciliteren en te stimuleren. Ga daarvoor in gesprek met de ondernemers uit het MKB. Vraag hen welke knelpunten zij ervaren in het realiseren van hun ideeën en plannen. Zaken die in dat verband aan de orde moeten worden gesteld zijn: vergunningen, ruimte en regelgeving, gekwalificeerd personeel en het subsidie-instrumentarium ten behoeve van het stimuleren van bestaande activiteiten en innovaties. Een belangrijke economische ontwikkeling ligt in de verdere ontwikkeling van de Eemshaven. Daar waar tot nu toe op ad hoc basis goede projecten werden gerealiseerd heeft onze fractie behoefte aan een goed onderbouwde visie op de ruimtelijke en economische ontwikkeling van het Eemshavengebied. Hiermee geven we dan ook de door het kabinet gevraagde invulling van de Eemsdelta, een kansrijke prioriteit uit Pieken in de Delta. Daarom verzoeken wij het College zijn visie op te stellen en deze op zo kort mogelijke termijn aan ons voor te leggen. Daarnaast vragen wij ons af of het niet mogelijk is om een deel van de braakliggende gronden in de Eemshaven in te zetten voor de tijdelijke productie van biomassagrondstoffen. Daarmee slaan we twee vliegen in één klap. De gronden brengen toch iets op en we bevorderen de biomassa. Wellicht is er een aansluiting mogelijk met het project Biovalley. Willen het College en de delegatie van de Provincie in het Algemeen Bestuur van Groningen Seaports bekijken of hier kansen liggen? Het zou toch een geweldig gezicht zijn om elk jaar in april en mei een gele gordel rond de Eemshaven en Delfzijl te zien. Dat moet mogelijk zijn. Als het gaat om het vestigingsklimaat voor het bedrijfsleven en als aantrekkelijke studiestad dan scoort de stad Groningen niet slecht. Als metropool van het Noorden verdient de stad het dan ook om van de provincie die aandacht te krijgen die het verdient. Vandaag vindt er in deze stad een referendum plaats over een nieuwe invulling van de Grote Markt. Van de CDA-statenfractie mogen er vier mensen vandaag hun stem uitbrengen en ik kan u verzekeren dat zullen vier ja's zijn. Als het aan het CDA had gelegen, dan had ook het Ommeland mee mogen doen aan dit referendum en dan hadden we twaalf ja-stemmers gehad. Wij zijn namelijk van mening dat de plannen voor de invulling van de oostwand van de Grote Markt de aantrekkelijkheid van de binnenstad van Groningen verder zullen verhogen. En dit heeft ook weer invloed op het vestigingsklimaat in stad en provincie Groningen. Als we op deze manier kijken naar deze forse investering in de Stad dan zal het provinciale bestuur zich ook moeten afvragen in hoeverre zij een bijdrage kan leveren aan de realisatie hiervan. Net zoals we enkele jaren geleden als provincie een bijdrage hebben geleverd aan de realisatie van de Euroborg is het CDA ook bereid om een bijdrage te leveren aan de realisatie van de plannen bij de Grote Markt. Voorzitter, ik blijf even bij de Stad als het gaat om samenwerking tussen Stad en provincie. Deze ochtend kreeg ik bij de afdeling Voorlichting het persbericht voor de uitnodiging voor de persbijeenkomst van morgenochtend over de smeerpijp. Er is mij in het persbericht iets opgevallen en daar heb ik een vraag over. Er staat heel duidelijk in het persbericht dat aanwezig zullen zijn: de betrokken overheden. Genoemd zijn Henk Bleker als gedeputeerde van de provincie Groningen en Arie Hoven, lid van het Dagelijks bestuur van het waterschap Noorderzijlvest. Waar blijft de gemeente Groningen? Ik had altijd het idee dat wij gezamenlijk optrokken in dat dossier en ik verbaas mij erover dat de gemeente Groningen niet aanwezig is bij deze persconferentie. Wat kan daarvan de reden zijn? Zijn dit terugtrekkende bewegingen? Zij ze verhinderd? Wat is er aan de hand? Wij zouden graag opheldering willen hebben, want het kan niet anders zo zijn dat, als wij praten over de oostwand en wij vanuit onze fractie bokkie willen staan om elkaar in goede tijden te steunen, wij ook in slechte tijden gezamenlijk met elkaar optrekken. Voorzitter, kijkend naar de economie wil ik ook kijken naar de toekomstige ontwikkelingen op het platteland. In de eerste plaats is dat de doorgaande bedrijfsvergroting in de landbouw. 14

15 Algemene beschouwingen CDA-fractie Het College heeft samen met enkele andere provincies al aangegeven welke visie het daarop heeft. Landbouw blijft voor Groningen een economische sector van betekenis. Maar ook is zij de belangrijkste beheerder van het landschap. Door de schaalvergroting zal het steeds meer voorkomen dat gemeenten te maken krijgen met aanvragen voor vergroting van het bouwblok. Het College wil hier gelukkig de ruimte voor geven en daar waar nodig maatwerk leveren. Prima! Daarnaast zullen we ook steeds meer geconfronteerd worden met vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen. Daar waar mogelijk kunnen deze bedrijfsgebouwen benut worden voor nieuwe economische dragers in het gebied. Ook kunnen zich situaties voordoen dat de gebouwen hier niet geschikt voor zijn of dat het uit landschappelijk oogpunt ongewenst is. Het opruimen van deze gebouwen is dan één van de opties. Natuurlijk moeten de karakteristieke Groninger boerderijen als cultuurhistorisch element in het landschap wel worden behouden. Slopen van die andere gebouwen kan echter kostbaar zijn. Om verrommeling van het landschap te voorkomen zou een ruimte voor ruimte -regeling een oplossing kunnen bieden. Wij zouden het College willen vragen om vóór l januari 2006 hiervoor een kaderstellende notitie aan de Provinciale Staten voor te leggen. Voorzitter, ook in onze provincie zien we dat steeds meer landbouwers zich gaan oriënteren op bioenergie. De PvdA sprak daar ook al over. Bio-energie levert een belangrijke bijdrage aan het behalen van de CO2-doelstelling in In de praktijk blijkt dat de regelgeving voor initiatieven voor biogasinstallaties nog erg complex is. De CDA-fractie vindt dat er eenduidige regelgeving moet komen waarin alle aspecten van ruimtelijke ordening en milieu op een adequate manier worden gebundeld. Het CDA pleit voor een pilot-project waarin in samenwerking met de provincie, de betrokken gemeente en een initiatiefnemer een format kan worden ontwikkeld dat goed bruikbaar is voor alle andere initiatieven voor biogasinstallaties. De pilot moet ons inziens binnen een half jaar duidelijkheid kunnen verschaffen over de haalbaarheid en de proceduretijd van initiatieven voor biogasinstallaties in combinatie met landbouwbedrijven. Het sociaal rapport. Wat zegt het onlangs verschenen rapport Weten waar we staan over de leefsituatie van onze burgers? Het rapport geeft een goede analyse van de sociale problematiek. Op veel terreinen geven de burgers goede rapportcijfers, maar dit neemt niet weg dat er zorgpunten zijn. Wat doen we daarmee? Ik wil er enkele punten uitlichten: - Slechts 30% is tevreden over het aanbod voorzieningen voor ouderen. - Er schijn een tekort te zijn van 4500 seniorenwoningen. - Vanwege het gemiddelde lage opleidingsniveau en inkomensniveau zal in de provincie een zwaar accent gelegd moeten worden op de sociale huursector. - Jeugdwerkloosheid is in onze provincie 15%, landelijk 9%. - In Oost-Groningen blijkt de actieve deelname aan sport en verenigingsleven 40% lager te liggen dan in de rest van de provincie. Voor een sociaal en economisch sterk Groningen. Dàt is het motto van het collegeprogramma Heeft het College voldoende actiepunten in voorbereiding of al in uitvoering om de hiervoor gesignaleerde knelpunten in de sociale infrastructuur aan te pakken? Welke resultaten streeft het College daarbij na? Moeten we niet veel meer naar een beleid van: zorg dat de inactieven actief worden? Dat geldt zowel voor werklozen, maar ook voor jongeren op school en in de sport. Het CDA kiest voor bevorderen van participatie. Verleiden tot participatie betekent ruimte bieden en vertrouwen geven. Dit bevordert de sociale cohesie en vermindert de overlast. In dit verband wil ik in het kader van de Voorjaarsnota een korte reactie geven van de CDA-fractie op de brief van het College met betrekking tot de Kindertelefoon en de Voedselbank. Op zich kunnen wij ons daar heel goed in vinden, zeker voor de kortetermijnvoorstellen voor Wij denken dat het goed is dat er nog eens nadrukkelijk wordt gekeken 15

16 Algemene beschouwingen CDA-fractie Algemene beschouwingen VVD-fractie naar de steun van de Voedselbank op de wat langere termijn, omdat, zoals het College ook zelf zegt, een structurele financiering van dit soort voorzieningen niet nodig zou mogen zijn. Misschien is het goed dat er nog eens heel goed gekeken wordt naar hoe de problematiek aangepakt zou kunnen worden en of je daarvoor een armoedeconferentie van nodig hebt dat is nog maar de vraag en ik denk dat wij daarover maar eens moeten discussiëren in de commissie. De heer HEMMES: Het goede lijntje van de heer Hollenga met Den Haag zou ook kunnen helpen. De heer HOLLENGA: Ja. Wij zijn halverwege de statenperiode en het is goed om een balans op te maken. Op diverse punten constateert de CDA-fractie met genoegen dat belangrijke beleidsvoornemens ook echt tot uitvoering worden gebracht. Deze uitvoeringsactiviteiten zijn voor het CDA een belangrijke maatstaf voor het slagen van het collegeprogramma voor deze periode. Wij verwachten van het College dat het hiermee doorgaat. In deze Algemene Beschouwingen hebben we namelijk ook aangegeven op welke terreinen wij nog extra inspanningen van GS verwachten. Ook de provincie zal zich steeds de vraag moeten stellen of zij wel voldoende luistert naar de burgers en of zij voldoende doet aan het realiseren van draagvlak, ook bij moeilijke keuzes. Bij de totstandkoming van het POP hebben we in onze provincie een heel goed traject doorlopen met onze Kom-maar-op-avonden. Wij staan binnen niet al te lange tijd weer voor een nieuw POP-traject. Het CDA vindt dat we opnieuw met de burgers in discussie moeten gaan en wij zien met belangstelling uit naar wat je zou kunnen noemen de Kom-maar-terug-avonden. Maar ook in deze collegeperiode heeft het College laten zien hoe je draagvlak kunt krijgen als het gaat om lastige provinciale kwesties, zowel bij burgers als bij de oppositie in de staten. Sprekende voorbeelden zijn de waterberging en het dossier Meerstad. Misschien is dat ook wel de reden dat wij het in deze Staten over het algemeen aardig eens zijn over de koers die het College vaart en de wijze waarop het de uitvoering van het beleid vormgeeft. Dat leidt dus niet tot felle discussies en dat maakt het natuurlijk saai in deze zaal. Maar de burger heeft meer belang bij een goede aanpak van de zaken dan bij veel geschreeuw en weinig wol in deze zaal. De heer LUITJENS: Voorzitter, het is een memorabele dag voor de stad Groningen met haar derde referendum, mede gezien de resultaten van het vorige referendum over hetzelfde onderwerp, de Grote Markt. Dit is dan de dag waarop de Algemene Beschouwingen worden gehouden waarbij ik in zal gaan op de speerpunten voor mijn fractie. Allereerst begin ik met economie en werkgelegenheid. De maakindustrie is een van de grotere werkgevers in onze provincie. Het toekomstbeeld daarvan is duidelijk. Ons voordeel moet komen uit unieke kennis die in de traditionele en nieuwe processen en producten is ingebakken. Unieke kennisgebieden moeten worden gestimuleerd en benut. Groningen heeft, wat dat betreft, een unieke positie in de energie, met name in gas door het Slochterenveld. Zeer recent luidde een krantenkop Voorraad gas kleiner dan verwacht. De prijs van ruwe olie is ongekend hoog. Het is de hoogste tijd om duurzame en slimmere alternatieven te ontwikkelen, zowel voor de korte als de lange termijn. Het efficiënter gebruiken blijft van het grootste belang en er valt het meest te halen in de woonomgeving. Dat is ook de teneur van het recente provinciale klimaat en het CO2-programma. Dezelfde fossiele bronnen zijn ook van groot belang voor de chemische industrie, met een belangrijk cluster in Delfzijl. Het gaat dan om de koolstofchemie. Plantaardig materiaal levert dat en elk jaar opnieuw. Dat kan een alternatief zijn in combinatie met energieproductie. Energy Valley is opgezet om de unieke energiekennis om te zetten in bedrijvigheid. Mijn fractie vindt dat de kort geschetste, op gebruik van groene grondstoffen gebaseerde industrie er samen mee op moet kunnen trekken! Duurzaamheid als motor voor de regionale economie. In dat kader maak ik even een uitstapje naar de teelt en verwerking van suikerbieten waarin veel koolstof zit. 16

17 Algemene beschouwingen VVD-fractie De voorgestelde hervormingen van de Europese suikerverordening zijn rampzalig voor de suikerketen en geven alle aanleiding om andere gebruiksmogelijkheden te zoeken. Wordt Groningen van de suikerstad van Europa eventueel de koolstofstad door deze clustervorming? In het licht van het voorgaande spoort de VVD-fractie het College aan de schouders extra onder het unieke Energy Valley te zetten! Hoe ziet het College dat? De grootste werkgever in de provincie is de zorg. De leeftijdsopbouw van de bevolking van onze provincie laat zien dat de behoefte aan zorg in de komende 10 jaar verdubbelt en daarmee het aanbod van werk in deze sector. Er zou ook nog extra ruimte kunnen worden geboden voor ondernemingsgewijze service, comfort en zorgarrangementen. Dus boven de eigen behoefte. Dit kan op bijvoorbeeld zorglandgoederen met zorghotels passend in ons karakteristieke landschap, uitgevoerd als een combinatie van natuur- en landschapsontwikkeling, waterberging en groen om de stad. Een soort werk met werk en daardoor goed voor extra werkgelegenheid. Er zijn echter twee belangrijke vragen: allereerst of er voldoende gemotiveerde en geschoolde zorg- en serviceverleners zijn of beschikbaar te maken zijn en zo ja, geven we dan die ruimte? De eerste vraag vergt intensief overleg met de sector om de haalbaarheid van dit idee in te schatten. Zeker gezien de opmerking die Thuiszorg Groningen vanochtend in de krant liet noteren: er zijn te weinig handen voor aan het bed. En daarna, als die vraag positief is beantwoord, komt de ruimtevraag aan bod! De VVD heeft hier grote verwachtingen van. Daar past bij het idee, ontsproten aan een symposium over ziekenhuisarchitectuur, om een nieuw concept voor een ziekenhuis/zorghotel aan zee in Delfzijl te bouwen. Het zijn dergelijke beeldende impulsen die onze provincie ook nodig heeft. Uitvoeren is niet verkeerd maar zo af en toe zijn dit soort vernieuwingen ook nodig. U begrijpt dat mijn fractie een eventueel nader onderzoek hiernaar toejuicht. De Eemshaven krijgt een voorspoedig imago. Het ontwikkelt zich tot vestigingsplaats van kennisintensieve, grootschalige bedrijvigheid die diep water als vestigingsfactor belangrijk vinden. Ook lijkt het de nationale defensie overslaghaven te worden en lijkt er samenwerking met collega's rond de Eems te komen. Prima! ECODOCK heeft aangekondigd dat het het benodigde kapitaal voor haar investering veilig heeft gesteld. Twee jaar geleden heeft mijn fractie hiervoor aandacht en medewerking gevraagd. Ondanks de houding van GS van toen is er dit positieve voornemen uitgekomen. Is het College nu wel van plan haar medewerking te verlenen aan dit uitstekende initiatief, bijvoorbeeld door op diverse bestuurlijke niveaus te pleiten voor wet- en regelgeving op het gebied van scheepsontmanteling? Ook is er nog geld gereserveerd voor de buitendijkse werf, althans weerstandsvermogen. Dit initiatief is in principe ook een werf. Mijn suggestie is denk ik wel duidelijk. Het chemiepark Delfzijl heeft op basis van de leeftijdsopbouw van zijn medewerkers laten weten dat er een grote uitstroom ontstaat in de komende tien jaar. Arbeidsplaatsen dus. Het liefst zien wij die regionaal ingevuld. Daar ligt een grote uitdaging voor de opleidingscentra in de regio Delfzijl. Welke rol denkt het College te kunnen of te moeten spelen bij dit prachtige praktijkgeval voor de aansluiting van onderwijs op de vraag van het bedrijfsleven? Het Antheus-offensief is gestart om vervangend werk in de metalen te ontwikkelen. Aldel was de aanleiding. Wat College is nu, bijna tien jaar later, het perspectief van Antheus en maar zeker ook voor Aldel? Aan alle bedrijfsmatige activiteiten komen vergunningsverlening procedures te pas. Onlangs heeft de commissie Kraaijeveld haar rapport uitgebracht onder de titel Eenvoudig vergunnen met 10 aanbevelingen om die procedures te verkorten en praktischer te maken. Onzinnige vergunningen moet je elimineren. Je gelooft het toch niet dat van een kaal terrein dat een jaar tevoren is opgespoten, nu het zand niet mag worden verreden vanwege de Flora en Faunawet, terwijl er nog niets op groeit. Is het College bereid met deze tien aanbevelingen aan de slag te gaan en te kijken waar zij onze dienstverlening aan het bedrijfsleven kan verbeteren? 17

18 Algemene beschouwingen VVD-fractie Bereikbaarheid voorzitter, is van het grootste belang voor de verdere ontwikkeling van onze provincie. De knelpunten daarbij zijn bekend. Zowel Kolibri als de benuttingsmaatregelen voor de Zuidelijke ringweg vragen grote investeringen. De voortgang van deze projecten is moeizaam. De motie Hofstra, voorzitter, heeft in elk geval voor een aanbod van het Rijk gezorgd om de N 33 van Assen tot Zuidbroek spoedig te kunnen verdubbelen. Ik ben het met de PvdA eens dat het traject Zuidbroek-Eemshaven niet van de kaart mag verdwijnen. Dus kunnen we in 2007 gaan asfalteren. Bij de bespreking van de rekening 2004 heeft de VVD al aangegeven snel te willen handelen om dit aanbod te verzilveren. Bij de hier aangehaalde N33 gaat het niet alleen om voorfinancieren maar ook om zelf te investeren. Daar kunnen wij mee instemmen. De ESSENT-aandelen komen weer tevoorschijn als oplossing. Mijn fractie is van mening dat in het komend jaar de discussie maar eens verder moet worden gevoerd over de gebruiksmogelijkheden van die aandelen, hoe wij daar het meest wijs of duurzaam mee om moeten gaan en voor welke doelen wij die kunnen inzetten. Wanneer gaan wij die discussie voeren is mijn vraag aan het College en de andere partijen? Het POP is voor mijn fractie een ontwikkelingsgericht document. In de toeristische sector lijkt dat niet zo. Daar wordt door ons flink geïnvesteerd in infrastructuur, zoals vaarroutes van hoogstaande kwaliteit door ons mooie, karakteristieke landschap. Faciliteiten voor verblijfsrecreatie moeten van vergelijkbaar niveau, passend bij diverse marktsegmenten, kunnen zijn. Onze ambitie gaat verder dan een plastic dorpje met 150 eenheden van maximaal 55 m2 vloeroppervlakte dat is gebaseerd op toelatingsplanologie. Het moratorium loopt ons voor de voeten. Nu het POP in de revisie is, zullen wij dit opnieuw aan de orde stellen. Veiligheid en risico. Steden en dorpen moeten aantrekkelijk, maar zeker veilig zijn voor bewoners en bezoekers. Dit brengt mij bij de in te stellen veiligheidsregio's door Binnenlandse Zaken. Bij calamiteiten is het dan de bedoeling dat een superburgemeester het voortouw krijgt. Dit lijkt mijn fractie geen goed voorstel. O.a. de democratische inbedding ontbreekt. Mijn fractie ziet de CdK in die rol, gecontroleerd door de Staten. Daarmee komt veiligheid ook duidelijker op Statenagenda. Voorzitter, de VVD-fractie hecht groot belang aan internationalisering van de relaties van de provincie Groningen. De positie van regio s binnen Europa verandert. Door globalisering worden afstanden steeds kleiner. Dit biedt nieuwe kansen. Mijn fractie is van mening dat op dit moment nog kansen blijven liggen. Daarom bieden wij de Staten een korte notitie aan om de discussie over dit onderwerp op de agenda te zetten en om te komen tot een duidelijke aanpak en tot benoeming als apart thema in het hoofdstuk Bestuur van de programmabegroting. Voorzitter, ruim twee jaar geleden bij de start van dit college ben ik ingegaan op uw SNN-voorzitterschap. Ik denk dat het nog moeilijker is geweest dan we toen dachten. Het heeft heel veel moeite gekost om te komen tot De Koers Verlegd. Het gezamenlijk optrekken als landsdeel in dit dossier is van het grootste belang voor de duurzame ontwikkeling van onze provincie. Mijn fractie blijft daarvoor gaan en ik denk dat er zeker ook voor het CDA nog een opdracht ligt. Samenvattend voorzitter, wil mijn fractie werken aan en voor Groningen. Ik heb een aantal onderwerpen aangehaald die neerkomen op het benutten van de unieke kennis en eigenschappen van Groningen. De RuG speelt daarin een belangrijke rol die nog intensiever kan. Even belangrijk is een ontwikkelingsgerichte provincie met elan om vernieuwingen te stimuleren. Wij mogen geen kansen missen. Een bloeiende economie in de Stad en het landelijk gebied is goed voor de leefbaarheid in ons karakteristieke Groninger cultuurlandschap. Over de voordracht behorende bij de Voorjaarsnota kan ik kort zijn. De financiële perspectieven waren ietsje verbeterd en de wens om de komende jaren voldoende middelen te hebben voor een extra inspanning op het gebied van regionaal beleid is de onze. De nota zelf is helder en de individuele voorstellen zijn veelal technisch van aard. De Kindertelefoon vinden wij van belang vanwege de preventieve werking. Wat betreft de huisvesting sluit ik mij in eerste instantie aan bij de opmerking die de PvdA-fractie daarover heeft gemaakt. Voorzitter, ik dank u wel. 18

19 Algemene beschouwingen GroenLinks-fractie De VOORZITTER: Ik schors de vergadering tot voor de koffiepauze. De vergadering is geschorst. De VOORZITTER: Ik heropen de vergadering. Het woord is aan mevrouw Bos. Mevrouw BOS: Voorzitter, GroenLinks strijdt voor een solidaire, schone en groene samenleving omdat we niet willen dat de komende generaties worden opgezadeld met de gevolgen van sociale ongelijkheid, het broeikaseffect, armoede en een uitgemergelde natuur. Wat ons betreft geen tegenstelling tussen groen en sociaal beleid, maar onlosmakelijk met elkaar verbonden. Al jarenlang verschijnt het ene onheilsrapport over het milieu na het andere, maar het lijkt wel of het niet goed tot de samenleving doordringt. Het onlangs uitgekomen rapport Millennium Ecosystem Assessment, waar 1300 wetenschappers uit 95 landen aan hebben gewerkt, deed ons weer met een schok beseffen hoe snel de schaarste aan voedsel, schoon water, frisse lucht, hout en vruchtbare grond wereldwijd om zich heen grijpt. Een paar conclusies: 1. de mens heeft de laatste vijftig jaar sneller ecosystemen veranderd dan ooit tevoren in de menselijke evolutie; 2. de welvaartsgroei is ten koste gegaan van natuur en milieu en de mogelijkheden voor komende generaties te leven in een gezonde omgeving; 3. de druk op het natuurlijk milieu zal in de toekomst toenemen met de bevolkingsgroei en toenemende economische ontwikkelingen. Het tij nog kan worden gekeerd indien er belangrijke politieke en maatschappelijke veranderingen worden ingezet. Voorzitter, je zou denken, laten wij dan meteen de handen uit de mouwen steken en prioriteiten stellen die gericht zijn op die veranderingen. Met name het Rijk zou daarin het voortouw moeten nemen. Maar met lede ogen en machteloze woede zien wij dat de prioriteiten van het kabinet Balkenende daar juist dwars tegenin gaan: kijk naar het uitkleden van de sociale zekerheid en natuur- en milieubeleid. De energiedoelstellingen worden niet gehaald en zelfs eenvoudige oplossingen komen moeizaam of niet tot stand (dieselfilters bijvoorbeeld). In plaats van door te stoten met energiebesparing en duurzame energie denkt een CDA-werkgroep dat kernenergie de oplossing zal brengen. En een barmhartig ja tegen de asielzoekers die nog onder het oude beleid vallen en al jaren in ons land wonen en wachten, blijft nog steeds uit. De heer HOLLENGA: Ik zou mevrouw Bos willen aanraden om het voorbeeld van de PvdA te volgen en degelijk kennis te nemen van het betreffende rapport als het gaat om het onderwerp kernenergie. Zoals ik daarnet al heb gezegd is het niet zo dat het wetenschappelijk instituut van het CDA kernenergie de oplossing is. Juist niet! Wat dat betreft beveel ik het rapport bij u aan. Mevrouw BOS: Goed, maar hoe komen die berichten dan in de krant? De heer HOLLENGA: Ik beveel u onze eigen krant aan. Mevrouw BOS: Goed, ik zie met belangstelling uw rapport tegemoet. Ik hoop dat ik het van u kan krijgen. Dan komen wij erop terug. Ik sprak over die asielzoekers en ik wil toch nog even zeggen dat mijn fractie blij is dat de Staten van Groningen een College hebben dat wat dat betreft het hart op de goede plek heeft! De kloof tussen arm en rijk wordt alsmaar groter en er is sprake van grove zelfverrijking. 19

20 Algemene beschouwingen GroenLinks-fractie Onlangs werden de topsalarissen van bestuurders in de gezondheidszorg gepubliceerd, voor ons onacceptabel hoog, mede omdat ze gefinancierd zijn uit publieke middelen. In ons land neemt het aantal rijke mensen toe en tegelijkertijd lijkt het of het invoelingsvermogen voor mensen die van een minimumloon of van de bijstand moeten leven, wegebt. Er zijn veel mensen die zich grote zorgen maken over hun toekomst, bang zijn hun baan te verliezen en zich onveilig voelen. De effecten van het rijksbeleid worden ook in onze provincie gevoeld. Dat de provincie Groningen in deze welvaartstijd een Voedselbank moet subsidiëren, is om je dood over te schamen. Ten aanzien van het regionaal economische beleid zitten we in een cruciale fase, zowel inhoudelijk als financieel. Via het SNN zijn de ontwikkelingen goed te volgen. Onze fractie is bereid ook voor de volgende periode eigen middelen in te zetten om de Langman-doelstellingen te verwezenlijken, ook extra middelen als dat nodig is. De vraag is of we dat rechtstreeks bij het SNN zullen neerleggen of, net als in deze periode, het geld via de provinciale begroting toedelen. Zolang de bestuursstructuur van het SNN onvoldoende budgettaire sturingsmogelijkheden heeft en er weinig controle achteraf is, kiezen we voor het laatste. De discussie over de toekomst van de bestuurlijke samenwerking wordt straks hoogst actueel. Mijn fractie vindt dat die discussie in een vroeg stadium ook in deze Staten gevoerd moet worden en wij stellen voor dat in het najaar te doen. De PvdA kwam met een voorstel ten aanzien van de subsidierelaties en de ID-banen. Ik kondig alvast aan dat wij hun voorstel steunen. De collectieve WAZ-verzekering voor kleine zelfstandigen bestaat niet meer. Veel ondernemers zijn niet meer verzekerd. Veel kleine zelfstandigen kunnen met moeite het hoofd boven water houden en nemen voor eigen rekening dan ook flinke risico s. Een private verzekering ligt vaak buiten het bereik vanwege de prijs. Ook voor startende ondernemers vormt dit een struikelblok. Wij stellen voor dat het College gaat onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om in samenwerking met regionale partijen, waaronder gemeenten, verzekeraars, bedrijfsleven te komen tot een regionale, collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering voor kleine zelfstandigen en startende ondernemers in deze provincie. Ik heb daar een motie over die ik hierbij indien. De VOORZITTER: Mevrouw Bos stelt de volgende motie voor: Provinciale Staten van Groningen, in vergadering bijeen op 29 juni 2005, overwegende dat: - de arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen (Waz) is afgeschaft; - veel kleine zelfstandigen en startende ondernemers zich geen extra kosten voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering kunnen veroorloven; verzoeken het College: - samen met het bedrijfsleven en gemeenten te onderzoeken of er bij kleine zelfstandigen en startende ondernemers belangstelling bestaat voor deelname aan een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering; - na te gaan welke mogelijkheden er zijn een dergelijke verzekering tegen gunstige voorwaarden af te sluiten; - over de resultaten aan Provinciale Staten te rapporteren; en gaan over tot de orde van de dag. De motie is ondertekend door mevrouw Bos, de heer Swagerman en de heer Van der Ploeg. De motie krijgt nummer 4, wordt vermenigvuldigd en maakt deel uit van de beraadslaging. 20