Beslissing op bezwaar

Transcriptie

1 Beslissing op bezwaar Kenmerk: BVB bm Betreft: actie DekaMarkt met boek Bereik en behoud je ideale gewicht! van Sonja Bakker Beslissing op bezwaar van het Commissariaat voor de Media betreffende overtreding van artikel 6, eerste lid, eerste volzin, van de Wet op de vaste boekenprijs (hierna: Wvbp) door DekaMarkt Apeldoorn B.V. (hierna DekaMarkt). a. Verloop van de procedure 1. Bij brief van 4 januari 2007, kenmerk BVB bm, heeft het Commissariaat DekaMarkt verzocht informatie te verstrekken over een actie waarbij een cadeaubon van 5,- werd verstrekt bij verkoop van het boek Bereik en behoud je ideale gewicht! van Sonja Bakker. 2. Bij brief van 11 januari 2007, kenmerk JK/av/2007 heeft DekaMarkt het Commissariaat de gevraagde informatie verstrekt. 3. Bij brief van 26 april 2007, kenmerk BVB bm, heeft het Commissariaat DekaMarkt op de hoogte gesteld van het voornemen tot het opleggen van een bestuurlijke boete van 3.750,- wegens overtreding van artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp. 4. Op 24 mei 2007 heeft in deze zaak een hoorzitting plaatsgevonden. Namens DekaMarkt heeft de heer mr. R.A.M. Schram (Van Koppen & Jager Advocaten) mondeling de zienswijze van DekaMarkt naar voren gebracht. Het verslag van de hoorzitting is als bijlage bij deze beschikking gevoegd. 5. Bij aangetekende brief van 14 augustus 2007, kenmerk BVB nm, heeft het Commissariaat DekaMarkt op de hoogte gesteld van het besluit DekaMarkt een bestuurlijke boete van 3.750,- op te leggen wegens overtreding van artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp. 6. Bij aangetekende brief van 24 september 2007, kenmerk fs/kz heeft DekaMarkt bezwaar gemaakt tegen de sanctiebeschikking van 14 augustus Bij brief van 9 oktober 2007, kenmerk BVB bm, heeft het Commissariaat de ontvangst van het bezwaarschrift bevestigd en heeft het Commissariaat DekaMarkt uitgenodigd voor een hoorzitting op 29 oktober Tevens heeft het Commissariaat de beslistermijn met vier weken verdaagd. 8. Bij brief van 23 oktober 2007, kenmerk BVB bm, heeft het Commissariaat een nieuwe datum voor de hoorzitting vastgesteld en wel op 13 november Op 13 november 2007 heeft in deze zaak een hoorzitting plaatsgevonden. Namens DekaMarkt heeft de heer mr. R.A.M. Schram (Van Koppen & Jager Advocaten) mondeling de zienswijze van DekaMarkt naar voren gebracht. Het verslag van de hoorzitting is als bijlage bij deze beschikking gevoegd.

2 b. Feiten 10. Van 2 tot en met 8 januari 2007 heeft DekaMarkt Apeldoorn een actie gehouden. Bij verkoop van het boek Bereik en behoud je ideale gewicht! van Sonja Bakker, verstrekte DekaMarkt Apeldoorn eindafnemers een waardebon van 5,-. Deze actie is door middel van een algemene folder en nieuwsbrief van DekaMarkt in de publiciteit gebracht. 11. In totaal zijn in de vestigingen van DekaMarkt Apeldoorn 820 exemplaren van het boek Bereik en behoud je ideale gewicht! verkocht. Bij verkoop van 753 exemplaren werd een cadeaubon van 5,- verstrekt die bij vrijwel alle artikelen uit het assortiment van DekaMarkt kon worden besteed. Deze cadeaubon kon niet worden verzilverd voor contant geld en kon evenmin worden besteed bij aankoop van boeken. c. Relevante artikelen 12. Artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp bepaalt dat de verkoper gehouden is bij de verkoop van boeken in de Nederlandse en Friese taal (hierna: boeken) de vaste prijs toe te passen die de uitgever heeft vastgesteld. 13. Artikel 13 Wvbp geeft aan dat bij of krachtens algemene maatregel van bestuur nadere regels kunnen worden gesteld omtrent het toepassen door een verkoper van kortingen op de vaste prijs. De nadere regels over kortingen zijn uitgewerkt in artikel 1 tot en met artikel 6 van het Besluit vaste boekenprijs (hierna: Bvbp). 14. Op grond van artikel 17, eerste lid en artikel 18, eerste lid, Wvbp kan het Commissariaat in geval van overtreding van het bepaalde in artikel 2 tot en met artikel 14 Wvbp een bestuurlijke boete opleggen van ten hoogste ,-. Artikel 18, tweede lid, Wvbp bepaalt dat het Commissariaat bij de vaststelling van de hoogte van de boete in elk geval rekening houdt met de ernst van de overtreding, alsmede met de mate waarin deze aan de overtreder kan worden verweten. Het Commissariaat houdt daarbij zonodig rekening met de omstandigheden waaronder de overtreding is gepleegd. d. Standpunt DekaMarkt Apeldoorn Verstrekken cadeaubon 15. DekaMarkt heeft het boek Bereik en behoud je ideale gewicht! tegen de vaste prijs verkocht. DekaMarkt heeft bij verkoop van dit boek een cadeaubon aan haar klanten verstrekt. Het was niet mogelijk het boek bij DekaMarkt voor een lagere prijs te kopen. 16. Het gaat er niet om of de Wvbp een mogelijkheid biedt om cadeaubonnen te verstrekken, maar of de Wvbp een verbod bevat om cadeaubonnen te verstrekken. De Wvbp en het Bvbp verbieden niet om bij verkoop van boeken een cadeaubon te verstrekken. Evenmin volgt uit de Wvbp en het Bvbp dat het verstrekken van een dergelijk bon moet worden aangemerkt als korting. Promotieactie 17. Voor zover sprake zou zijn van korting, geldt dat een collectieve spaar- of promotieactie als de onderhavige blijkens de wet mogelijk is. De Wvbp maakt geen onderscheid tussen dergelijke acties. Voor zover het Bvbp een onderscheid maakt tussen

3 promotieacties die wel en die niet zijn toegestaan, kan voor dit onderscheid geen grondslag worden gevonden in de Wvbp. Vaststellen en bekendmaken vaste prijs 18. DekaMarkt heeft niet kunnen vaststellen of de uitgever van het boek Bereik en behoud je ideale gewicht! voor dit boek een prijs heeft vastgesteld en of deze prijs ten tijde van de actie als zodanig was gepubliceerd. DekaMarkt betwist dan ook dat de uitgever voor dit boek een vaste prijs heeft vastgesteld en dat deze is bekendgemaakt. 19. Publicatie van de vaste prijs op de website van het Commissariaat kan niet worden aangemerkt als deugdelijke landelijke bekendmaking in de zin van artikel 4 Wvbp. Bovendien mag de bekendmaking van besluiten op grond van artikel 3:42, eerste lid en tweede lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) niet elektronisch geschieden. Bestuurlijke boete 20. Het Commissariaat heeft de hoogte van de boete op geen enkele wijze onderbouwd. Het Commissariaat heeft geen beleid opgesteld waarop de hoogte van de boete wordt gebaseerd. De vaststelling van de boete geschiedt willekeurig, hetgeen blijkt uit het feit dat in verschillende zaken totaal verschillende boetes worden opgelegd. 21. Het bestreden besluit is ten aanzien van de hoogte van de boete in strijd met het verbod op willekeur en met het motiverings- en zorgvuldigheidsbeginsel. In het besluit wordt slechts in een aantal algemene bewoordingen gesproken over omstandigheden die een rol zouden spelen, zonder dat wordt toegelicht of onderbouwd in welke mate welke omstandigheid welke rol speelt bij de vaststelling van de boete. 22. Het Commissariaat houdt ten onrechte geen rekening met het feit dat DekaMarkt met de actie heeft getracht een maatschappelijk probleem aan de orde te stellen. In verband met het obesitasprobleem voert DekaMarkt een kwaliteitvoedingsprogramma onder de naam Basiq; Eten met gezond verstand. Het boek van Sonja Bakker sluit uitstekend aan bij de campagne, omdat er in het boek een aantal menusuggesties en boodschappenlijstjes staan. Teneinde het volgen van de menusuggesties door de klant te bevorderen, heeft DekaMarkt besloten de klant middels een cadeaubon een korting te verlenen van 5,- op de eerstvolgende aankoop van de dagelijkse boodschappen. 23. Dit belang dient ten minste zo zwaarwegend te zijn als de belangen die de Wvbp beoogt te beschermen. Bovendien is op geen enkele wijze gebleken dat de belangen die de Wvbp beoogt te beschermen ook daadwerkelijk door de actie zijn geschaad. 24. Daarnaast heeft DekaMarkt de actie opgezet in overleg met de uitgever van het boek van Sonja Bakker. Deze uitgever heeft met de voorgenomen actie ingestemd. 25. Tot slot houdt het Commissariaat ten onrechte geen rekening met het feit dat de medewerkers van DekaMarkt geen expert zijn op het gebied van boeken en zich nimmer hebben gerealiseerd dat er een overtreding van de Wvbp zou kunnen plaatsvinden. Daarbij komt dat DekaMarkt de Wvbp niet eerder heeft overtreden. EG-Verdrag 26. De Wvbp levert strijd op met het beginsel van een open markteconomie en vrije mededinging. De Wvbp leidt voorts tot een beïnvloeding van de handel tussen de Lid-

4 Staten, met name tussen Nederland en België. De Wvbp is derhalve in strijd met artikel 4, artikel 28, artikel 29 en artikel 81 juncto artikel 10 van het EG-Verdrag. 27. De Wvbp levert beperkingen op voor de wederverkoopprijzen van boeken binnen Nederland. Dit beperkt de mededinging. Daarnaast zal bij verkoop van een boek in de Nederlandse taal in Nederland de vaste prijs moeten worden toegepast, terwijl bij verkoop van dit boek in België niet de vaste prijs hoeft te worden toegepast. Vrijheid van meningsuiting 28. DekaMarkt beroept zich op de vrijheid van meningsuiting zoals vastgelegd in artikel 7 Grondwet, artikel 10 EVRM, artikel 19 van de Universele verklaring van de rechten van de mens en artikel 11 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. 29. Onder de vrijheid van meningsuiting wordt ook begrepen de vrijheid en mogelijkheid om een uiting zo goed mogelijk onder het publiek te verspreiden en bekend te maken. Een van de middelen daartoe is het verspreiden van drukwerk. Door de boeken waarin die mening tot uiting komt aantrekkelijk te maken (bijvoorbeeld door bij aankoop een cadeaubon te verstrekken) wordt een groter publiek bereikt. Een vaste prijs verhindert dit. Proceskosten 30. DekaMarkt verzoekt het Commissariaat de kosten te vergoeden die in verband met deze procedure zijn gemaakt. e. Overwegingen Commissariaat Verstrekken cadeaubon 31. Het Commissariaat stelt vast dat DekaMarkt Apeldoorn van 2 januari 2007 tot en met 8 januari 2007 bij verkoop van het boek Bereik en behoud je ideale gewicht! een cadeaubon van 5,- heeft verstrekt. Deze cadeaubon kon bij aankoop van alle producten uit het assortiment van DekaMarkt worden besteed, met uitzondering van boeken. 32. De cadeaubonnen die door DekaMarkt werden verstrekt, vertegenwoordigen een geldelijk voordeel. De memorie van toelichting op het wetsvoorstel vaste boekenprijs zoals gewijzigd naar aanleiding van het advies van de Raad van State geeft aan dat het uitdelen van cadeautjes die eindafnemers een geldelijk voordeel opleveren bij aankoop van boeken, moet worden beschouwd als een vorm van korting, die alleen is toegestaan als daarvoor in het Bvbp een regeling is getroffen (zie memorie van Toelichting zoals gewijzigd naar aanleiding van het advies van de Raad van State, Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 9 blz. 19). 33. Het Commissariaat overweegt dat onder het begrip korting derhalve niet alleen die vorm van voordeelverstrekking valt die een onmiddellijke prijsvermindering betekent. Daaronder valt ook het verstrekken van op geld waardeerbare voordelen bij aankoop van boeken. 34. Artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp bepaalt dat de verkoper gehouden is bij verkoop van boeken de vaste prijs toe te passen. Een verkoper past de vaste prijs niet toe indien hij bij verkoop van boeken geldelijke voordelen verstrekt. Dergelijke geldelijke voordelen mogen alleen worden verstrekt onder de voorwaarden die genoemd zijn in artikel 13 en artikel 14 Wvbp en die nader zijn uitgewerkt in het Bvbp. Uit het systeem van de Wvbp volgt derhalve het verbod om geldelijke voordelen te verlenen anders dan voorzien in artikel 13 en artikel 14 Wvbp en uitgewerkt in het

5 Bvbp. Alleen onder die voorwaarden mag een uitzondering worden gemaakt op het bepaalde in artikel 6, eerste lid, eerst volzin, Wvbp. 35. Het Commissariaat stelt vast dat het Bvbp verkopers in de voorliggende situatie niet de mogelijkheid biedt bij verkoop van boeken een geldelijk voordeel in de vorm van een cadeaubon te verstrekken. Door toch een dergelijk geldelijk voordeel te verstrekken bij verkoop van het boek Bereik en behoud je ideale gewicht! is niet de vaste prijs toegepast maar is ongeoorloofde korting op boeken verleend. Aldus werd gehandeld in strijd met artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp. Promotieactie 36. Artikel 13 Wvbp bepaalt dat bij of krachtens algemene maatregel van bestuur regels kunnen worden gesteld omtrent het toepassen door een verkoper van kortingen op de vaste prijs in geval van levering door een verkoper in het kader van een collectieve promotieactie (onderdeel e). De Wvbp biedt die mogelijkheid niet ten aanzien van individuele promotieacties. 37. Anders dan DekMarkt stelt, bevat de Wvbp dus wel degelijk een grondslag voor het onderscheid tussen het verstrekken van korting in het kader van collectieve promotieacties, die uitdrukkelijk wel zijn toegestaan, en het verstrekken van korting in het kader van individuele promotieacties, die niet zijn toegestaan nu deze niet door de wetgever worden genoemd als uitzondering op artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp. Dit onderscheid is in overeenstemming met het doel van de Wvbp. Het verstrekken van kortingen in het kader van promotieacties is alleen toegestaan bij collectieve promotieacties omdat alleen dan alle verkopers onder gelijke voorwaarden kunnen deelnemen en deze acties niet leiden tot prijsconcurrentie tussen verkopers. Vaststellen en bekendmaken vaste prijs 38. Uitgeverij De Zonnestraal heeft voor het boek Bereik en behoud je ideale gewicht! van Sonja Bakker een prijs van 17,95 vastgesteld. Deze prijs geldt sinds 13 oktober 2006 en was ten tijde van de actie van DekaMarkt onder meer kenbaar door de publicatie op de daartoe bestemde website van het Commissariaat. 39. Anders dan DekaMarkt stelt, kan de bekendmaking van vaste boekenprijzen op elektronische wijze plaatsvinden. De Memorie van Toelichting op de Wvbp zoals gewijzigd naar aanleiding van het advies van de Raad van State (Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr.9, blz. 31) noemt in de artikelsgewijze toelichting op artikel 4, eerste lid, Wvbp dat het voor de hand ligt dat een overzicht van vaste prijzen beschikbaar zal worden gesteld via een specifieke website. Deze internetsite zal voor alle belanghebbenden en belangstellenden gratis toegankelijk zijn. 40. Daarnaast overweegt het Commissariaat dat het vaststellen van vaste prijzen door uitgevers noch het bekendmaken van deze vaste prijzen door het Commissariaat kan worden aangemerkt als besluit in de zin van artikel 1:3 Awb. Er is geen sprake van een besluit van een bestuursorgaan, inhoudende een publiekrechtelijke rechtshandeling. De bekendmaking van de door de uitgever vastgestelde prijs is geen constitutief vereiste voor de gelding daarvan. Artikel 3:42, tweede lid, Awb vormt voor het Commissariaat dan ook geen belemmering om door uitgevers vastgestelde prijzen uitsluitend via een website bekend te maken. 41. Ten overvloede overweegt het Commissariaat dat DekaMarkt vooraf met de uitgever over de actie heeft overlegd. Afgezien van de bekendmaking van de vaste prijs op de website van het Commissariaat, kon DekaMarkt ook om die reden redelijkerwijs op de hoogte zijn van de vaste prijs van het boek Bereik en behoud je ideale gewicht!, naast de vermoedelijke vermelding van deze prijs op orderbevestiging en/of factuur.

6 Bestuurlijke boete 42. Het Commissariaat overweegt dat het feit dat geen beleidslijn sanctiemaatregelen vaste boekenprijs is uitgevaardigd, niet betekent dat sprake is van willekeur dan wel van strijd met het beginsel van zorgvuldige voorbereiding. Artikel 4:81 Awb biedt een bestuursorgaan de bevoegdheid om beleidsregels vast te stellen met betrekking tot een aan hem toegekende bevoegdheid. De Awb bevat daartoe geen verplichting. 43. Op grond van artikel 18, eerste lid, Wvbp bedraagt de boete bij overtreding van het bepaalde bij of krachtens de hoofdstukken 2 tot en met 4, maximaal ,-. Conform artikel 18, tweede lid, Wvbp heeft het Commissariaat bij het bepalen van de hoogte van de boete ( 3.750,-) rekening gehouden met de ernst van de overtreding, de mate waarin deze aan DekaMarkt Apeldoorn kan worden verweten, alsmede met de omstandigheden waaronder de overtreding is begaan. Op deze omstandigheden zal hieronder nader worden ingegaan. 44. Bij het bepalen van de hoogte van de boete kent het Commissariaat veel gewicht toe aan het feit dat de actie betrekking had op een titel die ten tijde van de actie bovenaan diverse bestsellerlijsten was genoteerd. Omdat sprake was van een besteller, had de actie grote impact op de concurrentie met andere verkopers van het boek. Bovendien houdt het Commissariaat rekening met het aantal exemplaren van dit boek waarbij de cadeaubon is verstrekt (753). Tevens laat het Commissariaat meewegen dat de actie in alle winkels van DekaMarkt Apeldoorn (21) is gehouden en dat deze actie door middel van een breed verspreide folder en een nieuwsbrief in de publiciteit is gebracht. 45. Tot slot houdt het Commissariaat rekening met de lengte van de periode van de actie (1 week). Ten aanzien van de verwijtbaarheid is niet gebleken van bijzondere feiten en omstandigheden. 46. Naar aanleiding van de door DekaMarkt gemaakte vergelijking met het besluit van het Commissariaat inzake Primera Utrecht en het besluit inzake Plantage Boekhandel Van Lent, overweegt het Commissariaat het volgende. Het Commissariaat heeft Primera Utrecht op 27 februari 2007 een waarschuwing gegeven. Primera Utrecht hield een actie waarbij gedurende één dag 10% korting op boeken werd verstrekt. Op deze dag zijn drie boeken met 10% korting verkocht. Daarnaast heeft het Commissariaat op 2 augustus 2007 een boete van 750,- opgelegd aan Plantage Boekhandel Van Lent. Plantage Boekhandel Van Lent hield een actie waarbij klanten bij besteding van ten minste 15,- een vergoeding ontvingen voor de kosten van het eerste uur parkeren ( 0,70). Van 27 januari tot 12 april 2007 gold deze actie ook bij verkoop van boeken. In die periode is bij verkoop van zo n 130 boeken een vergoeding verstrekt. Deze actie is in de publiciteit gebracht door middel van boekenleggers en posters in de winkel, via een advertentie in het lokale Witte Weekblad gericht op Nieuw Vennep en in een huisaan-huis krant voor nieuwbouwwijk Getsewoud. 47. De overtreding die door DekaMarkt Apeldoorn is begaan, kan wat betreft de omvang van de overtreding (bij verkoop van 753 boeken) de mate waarin artikel 6, eerste lid, eerste volzin, Wvbp is overtreden (geldelijk voordeel van 5,-), het feit dat de actie betrekking had op een boek dat ten tijde van de actie bovenaan diverse bestsellerlijsten stond genoteerd, het aantal vestigingen waarin de ongeoorloofde actie werd gehouden (21), alsmede de wijze waarop de actie in de publiciteit is gebracht (regionaal verspreide folder en een nieuwsbrief), niet worden vergeleken met de overtredingen die zijn begaan door Primera Utrecht en Plantage Boekhandel Van Lent. Het beroep van DekaMarkt op het gelijkheidsbeginsel kan dan ook niet slagen. 48. DekaMarkt heeft nog aangedragen dat zij met de actie het obesitasprobleem aan de orde heeft willen stellen. Wat hier ook van zij, het Commissariaat ziet hierin geen aanleiding om in dit geval een lagere boete op te leggen. Overigens kunnen met de cadeaubonnen die bij verkoop van het boek Bereik en behoud je ideale gewicht!

7 werden verstrekt, alle producten uit het assortiment van DekaMarkt worden gekocht en niet alleen producten voor de menusuggesties in dit boek. Als het de bedoeling van DekaMarkt zou zijn geweest om de actie te laten plaatsvinden zonder daarbij afbreuk te doen aan de belangen die de Wvbp beoogt te beschermen, had DekaMarkt de uitgever kunnen vragen voor het boek en de cadeaubon een combinatieprijs vast te stellen. Een dergelijke combinatieprijs geldt immers bij alle verkopers waar het boek verkrijgbaar is. 49. Tot slot heeft het Commissariaat kennis genomen van de mededeling dat DekaMarkt de actie vooraf met de uitgever van het boek van Sonja Bakker heeft besproken. Dit ontslaat DekaMarkt echter niet van haar verantwoordelijkheid om zelf na te gaan of deze actie aan de wettelijke voorwaarden voldoet. EG-Verdrag 50. De Wvbp dient een cultuurpolitiek doel. De wetgever heeft beoogd de voorwaarden te scheppen waaronder in Nederland ook voor de langere termijn een breed en divers aanbod van boeken in de Nederlandse en Friese taal beschikbaar kan zijn via een geografisch ruim gespreid net van boekhandels met een groot en gevarieerd assortiment. 51. Uitgevers zijn gebaat bij de beschikbaarheid van hun uitgaven in een zo groot en gespreid mogelijk aantal verkooppunten. De bereidheid van verkopers om boeken in hun assortiment op te nemen is afhankelijk van de verwachte verkoopmogelijkheden en van de winstmarge in relatie tot de kosten. De vaste boekenprijs biedt uitgever en boekverkoper de mogelijkheid nog een adequate handelsmarge overeen te komen voor titels die uit verkoopoogpunt minder snel en minder zeker lopen. Uitgevers kunnen zich permitteren om ook risicotitels uit te geven. 52. De vaste prijs in combinatie met een redelijke handelsmarge voorkomt voor de verkoper pure prijsconcurrentie door discounts en supermarkten die zich uitsluitend op goed- en snelverkopende titels richten. De zekerheid die de verkoper heeft van winst op goedlopende titels, vormt de basis om ook minder snel lopende boeken in zijn assortiment op te nemen. Niet alleen de breedte en diepte van het assortiment zijn hiermee gediend. De economische zekerheid die ontstaat door de zekerheid van de handelsmarge heeft ook een positieve invloed op het aantal boekhandels en de geografische spreiding daarvan. 53. Om eerdergenoemd cultuurpolitieke doel te waarborgen, heeft de wetgever gekozen voor verankering van het systeem van de vaste prijs door middel van een publiekrechtelijke regeling in de vorm van de Wvbp. Het karakter van deze wet als lex specialis onttrekt de vaste boekenprijs aan het regime van de Mededingingswet (zie Memorie van Toelichting, zoals gewijzigd naar aanleiding van het advies van de Raad van State, Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 9. blz. 3). 54. Ter onderbouwing van haar stelling dat de Wvbp in strijd is met artikel 4, artikel 28 en artikel 29 EG-Verdrag, heeft DekaMarkt aangevoerd dat de Wvbp tot gevolg zou hebben dat boeken van Sonja Bakker die in Nederland zijn uitgegeven niet in België met korting zouden mogen worden verkocht. Het Commissariaat merkt op dat de Wvbp echter uitsluitend territoriale werking heeft voor het Nederlandse grondgebied. Verkopers in België zijn derhalve niet gehouden om bij de verkoop van deze boeken de prijs toe te passen die de Nederlandse uitgever heeft vastgesteld. 55. Uit de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen vloeit voort dat bij het ontbreken van Europese regelingen nationale wettelijke regelingen inzake vaste boekenprijzen zijn toegestaan, mits de regels inzake het vrij verkeer van goederen (artikel 28 EG-Verdrag) in acht worden genomen (zaak 229/83, Leclerc, Jurispr. 1985, blz. 1 en zaak C-9/99 Échirolles, Jurispr. 2000, blz. I-8207).

8 56. Het Commissariaat stelt allereerst vast dat een communautaire regeling over de vaste boekenprijs ontbreekt. Daarnaast overweegt het Commissariaat dat de Wvbp niet leidt tot een door artikel 28 EG-Verdrag verboden belemmering van de handel tussen de Lid-Staten. De Wvbp is alleen van toepassing op de verkoop van boeken in de Nederlandse en Friese taal binnen Nederland. Daarnaast is de importeur ten aanzien van Nederlandstalige en Friestalige boeken die uit het buitenland worden geïmporteerd (behoudens U-bochtconstructies) vrij bij het bepalen van de vaste prijs die hij op grond van artikel 3 Wvbp voor deze uitgaven moet vaststellen. Aldus kan hij bij het bepalen van de vaste prijs, door hem behaalde prijsvoordelen doorberekenen. 57. In dit verband wijst het Commissariaat tevens op de brief van 10 september 2004 van de Minister van Economische Zaken aan de voorzitter van de Tweede Kamer (Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 29). Daarin deelt de Minister van Economische Zaken mee dat met de doorgevoerde aanpassing van artikel 3 van het wetsvoorstel een belangrijk bezwaar van de Europese Commissie is komen te vervallen. 58. Tevens overweegt het Commissariaat dat in Frankrijk, Duitsland en Oostenrijk al veel langer dan in Nederland wetgeving met dezelfde doelen en dezelfde uitgangspunten van kracht is. Ook in de wettelijke regelingen van deze landen zijn bepalingen opgenomen ten aanzien van de import en de verkoop van boeken die buiten deze landen zijn uitgegeven. De Europese Commissie is niet opgetreden tegen de wetgeving in deze andere Lid-Staten van de Europese Unie. Aangenomen mag worden dat wetgeving in Nederland, die op dezelfde leest is geschoeid, bij de Europese Commissie niet op bezwaren zal stuiten. 59. Mede naar aanleiding van de door DekaMarkt aangedragen bezwaren heeft het Commissariaat bij de heroverweging van het bestreden besluit getoetst of de Wvbp in overeenstemming is met het EG-Verdrag. Het Commissariaat ziet in de door Deka- Markt aangedragen argumenten geen grond om tot een andere conclusie te komen dan welke door de wetgever al is getrokken blijkens de totstandkoming van de Wvbp, namelijk dat de Wvbp niet in strijd is met de in het EG-Verdrag verankerde vrije mededinging en het vrij verkeer van goederen. Vrijheid van meningsuiting 60. Op grond van artikel 10 van het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) heeft een ieder het recht op vrijheid van meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid een mening te koesteren en de vrijheid om inlichtingen of denkbeelden te ontvangen of te verstrekken zonder inmenging van enig openbaar gezag en ongeacht grenzen. Dit recht is in vergelijkbare bewoordingen neergelegd in artikel 7 Grondwet, artikel 19 van de Universele verklaring van de rechten van de mens en artikel 11 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. 61. De Wvbp heeft tot doel een pluriforme informatiestroom die voor iedere burger beschikbaar en bereikbaar is. In de zorg van de overheid voor een pluriforme informatiestroom, past dat de overheid voor uitgevers en verkopers van boeken de voorwaarden creëert waaronder deze specifieke markt, binnen een relatief beperkt taalgebied, optimaal aan pluriformiteit en beschikbaarheid gestalte kan geven (aldus memorie van Toelichting zoals gewijzigd naar aanleiding van het advies van de Raad van State, Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 9 blz. 9) 62. Op grond van de Wvbp zijn uitgevers die boeken in de Nederlandse en Friese taal in het handelsverkeer brengen weliswaar gehouden voor deze boeken een vaste prijs vast te stellen. Uitgevers zijn echter vrij bij het bepalen van de hoogte van de prijs voor hun uitgaven. Verkopers zijn vervolgens gehouden de door de uitgever vastgestelde

9 prijs toe te passen bij verkoop aan eindafnemers. Niet valt in te zien hoe deze verplichting kan leiden tot een aantasting van de vrijheid van meningsuiting. 63. DekaMarkt heeft nog aangevoerd dat de verplichting om de vaste prijs toe te passen een belemmering vormt om de verkoop van de boeken aantrekkelijk te maken en aldus een groter publiek te bereiken. Het Commissariaat overweegt dat de Wvbp beoogt een pluriform boekenaanbod en een brede beschikbaarheid daarvan te realiseren. De verplichting de vaste prijs toe te passen is er dus juist op gericht dat een breed en divers aanbod van boeken een breed publiek bereikt via een ruim gespreid netwerk van verkopers. 64. Daarnaast overweegt het Commissariaat dat de Wvbp geen bepalingen bevat die van invloed zijn op de inhoud van boeken. Evenmin zijn er in de Wvbp bepalingen opgenomen die beperkingen stellen ten aanzien van de vrijheid van vestiging als uitgever of verkoper. De Wvbp leidt derhalve niet tot een aantasting van de vrijheid om inlichtingen of denkbeelden te ontvangen of te verstrekken. Er is geen sprake van inmenging van overheidswege in de vrijheid van meningsvorming en meningsuiting. 65. Mede naar aanleiding van de door DekaMarkt aangedragen bezwaren heeft het Commissariaat bij de heroverweging van het bestreden besluit getoetst of de Wvbp in overeenstemming is met artikel 10 EVRM, artikel 19 van de Universele verklaring van de rechten van de mens en artikel 11 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Het Commissariaat ziet in de door DekaMarkt aangedragen argumenten geen grond om tot een andere conclusie te komen dan welke door de wetgever al is getrokken blijkens de totstandkoming van de Wvbp, namelijk dat de Wvbp niet in strijd is met de in de bovengenoemde bepalingen verankerde vrijheid van meningsuiting. Proceskosten 66. Op grond van artikel 7:15, tweede lid, AWB, komt een belanghebbende in aanmerking voor vergoeding van proceskosten (waaronder de kosten voor een professionele rechtshulpverlener), indien het bestreden besluit wordt herroepen en deze herroeping bovendien het gevolg is van een aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid. Nu het bestreden besluit niet wordt herroepen vanwege een aan het Commissariaat te wijten onrechtmatigheid, is geen sprake van een situatie als omschreven in artikel 7:15 Awb. De in bezwaar gemaakte kosten komen dan ook niet voor vergoeding in aanmerking. f. Besluit 67. Het Commissariaat verklaart het bezwaar van DekaMarkt Apeldoorn ongegrond. Onder aanvulling van de motivering daarvan, zoals hierboven verwoord, handhaaft het Commissariaat zijn besluit van 14 augustus Het verzoek van DekaMarkt om vergoeding van de kosten in de bezwaarfase, wordt afgewezen.

10 Hilversum, 12 februari 2008 COMMISSARIAAT VOOR DE MEDIA, mr. Inge Brakman voorzitter prof. dr. Jan van Cuilenburg commissaris Op grond van de Algemene wet bestuursrecht kan de natuurlijke persoon of rechtspersoon wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, daartegen binnen zes weken na de dag waarop dit besluit op de voorgeschreven wijze is bekendgemaakt, beroep instellen bij de Rechtbank van het arrondissement waarbinnen zijn woonplaats zich bevindt.