Dutch Validation Council

Transcriptie

1 Dutch Validation Council BEOORDELINGSRAPPORT Sociaal Pedagogische Hulpverlening Hogeschool van Amsterdam Den Haag Maart 2005

2 Dutch Validation Council (DVC) Raamweg HL DEN HAAG T: F: E: info@dvc-vbi.nl W :

3 INHOUDSOPGAVE 0 INLEIDING WIJZE VAN BEOORDELEN Eerste beoordeling van de opleiding Hersteltraject Borging PLAATS VAN DE OPLEIDING KWALITEIT VAN DE VISITATIEDOCUMENTATIE OPMERKINGEN VAN HET PANEL LEESWIJZER DOELSTELLINGEN OPLEIDING DOMEINSPECIFIEKE EISEN NIVEAU: BACHELOR ORIËNTATIE HBO CONCLUSIES PROGRAMMA PROGRAMMA (VOLTIJDOPLEIDING) Eisen HBO/WO Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Samenhang programma Studielast Instroom Duur Afstemming tussen vormgeving en inhoud Beoordeling en toetsing Conclusie PROGRAMMA DEELTIJD/DUAAL Eisen HBO/WO Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Samenhang programma Studielast Instroom Duur Afstemming tussen vorm en inhoud Beoordeling en toetsing Conclusies INZET VAN PERSONEEL EISEN HBO KWANTITEIT PERSONEEL KWALITEIT PERSONEEL CONCLUSIES VOORZIENINGEN MATERIËLE VOORZIENINGEN STUDIEBEGELEIDING CONCLUSIES INTERNE KWALITEITSZORG EVALUATIE RESULTATEN MAATREGELEN TOT VERBETERING BETREKKEN VAN MEDEWERKERS, STUDENTEN, ALUMNI EN BEROEPENVELD CONCLUSIE RESULTATEN... 53

4 6.1 GEREALISEERD NIVEAU ONDERWIJSRENDEMENT Streefnormen Propedeuserendement Opleidingsrendement Gemiddelde verblijfsduur Uitval Bevindingen en oordeel panel CONCLUSIES INTEGRAAL EINDOORDEEL BIJLAGEN SAMENSTELLING VAN HET PANEL ONAFHANKELIJKHEIDSVERKLARINGEN VAN HET PANEL PROGRAMMA VISITATIES Programma 21 september Programma 3 maart GESPREKSPARTNERS Gesprekspartners opleidingsmanagement Gesprekspartners docenten Gesprekspartners studenten Gesprekspartners werkveld Gesprekspartners Alumni OVERZICHT RELEVANTE COMPETENTIES EN KWALIFICATIES <tit<b Dutch Validation Council 4

5 0 INLEIDING Dit rapport betreft de beoordeling van de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) door Dutch Validation Council (DVC). Dit hoofdstuk geeft algemene informatie over de beoordelingswijze van het panel 1, de plaats van de opleiding binnen de hogeschool, de kwaliteit van de visitatiedocumentatie van de opleiding, enkele opmerkingen van het panel voorafgaand aan de formele beoordeling en een leeswijzer. Van belang is meteen te vermelden dat dit eindrapport is opgesteld na een tussen DVC en de HvA overeengekomen hersteltraject op basis van een eerdere beoordeling. Onderstaand wordt hierop nader ingegaan. 0.1 Wijze van beoordelen Eerste beoordeling van de opleiding De beoordeling van de opleiding heeft plaats gevonden in de volgende stappen 1. Allereerst zijn de documenten bestudeerd die het vastgestelde beleidsmatige kader vormen van alle opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam. Na screening van de door de hogeschool aangereikte documenten is door de panelsecretaris aangegeven welke onderdelen de opleiding in de visitatiedocumentatie nog verder moest uitwerken zodat het panel zich een oordeel kan vormen over de wijze waarop het hogeschool brede beleid verankerd is in de opleiding. 2. Vervolgens bestudeerde het panel de door de opleiding vervaardigde visitatiedocumentatie in de vorm van een zelfevaluatie met een groot aantal bijlagen. Ook besprak het panel het beoordelingskader om te komen tot een eenduidige interpretatie van de ijkpunten en de bevindingen m.b.t. het hogeschoolbrede beleid. Naar aanleiding van de bespreking van de door de panelleden ingevulde checklist over de documentatie inventariseerde het panel in eerste ronde de te stellen vragen tijdens de bezoekdag. Het panel verdeelde de beschikbaar gestelde afstudeerproducten (externe opdracht inclusief het procesverslag en het eigen beroepsvraagstuk) inclusief de beoordelingscriteria en toegekende beoordelingen. Alle documenten zijn bestudeerd en meegewogen bij de uiteindelijke beoordeling. 3. In de volgende fase werd contact opgenomen met de opleiding en is gevraagd om aanvullend materiaal op de bezoekdag klaar te leggen. Het betrof verslagen van het regulier overleg tussen opleidingsmanager en kwaliteitszorgmedewerker en portfolio's van studenten. 4. In de vierde fase besprak het panel de bevindingen na bestudering van de studentproducten in de afstudeerfase, bestudeerde op locatie het ter inzage gelegde materiaal en het gevraagde aanvullende materiaal. Het materiaal bestond onder andere uit studiehandleidingen voor de programmaonderdelen en een representatieve set van door studenten gemaakte opdrachten, projectverslagen en toetsen, commentaar / feedback van docenten bij het ter inzage gelegde werk van studenten (de gehanteerde beoordelingscriteria incluis), portfoliodocumenten van studenten in het kader van de studieloopbaanbegeleiding, documenten met betrekking tot het interne kwaliteitszorgsysteem inclusief evaluatieresultaten van diverse student tevredenheidsmetingen (waaronder STEM 2003 en STM 2004 en periode-evaluaties 2003 en 2004), verslagen van teamvergaderingen over de evaluatieresultaten en verslagen van panelgesprekken met studenten, verslagen van vergaderingen van het managementteam, de instituutsrapportages ten behoeve van het College van Bestuur en materiaal van diverse commissies, brochures en studiegidsen. Tevens heeft het panel kennis genomen van de gebruikte vakliteratuur. Het panel stelde zich voorts op de hoogte van de materiele voorzieningen van de opleiding en rondde de inventarisatie van te stellen vragen af. 5. De vijfde fase bestond uit het voeren van gesprekken met College van Bestuur, opleidingsmanagement, studenten, docenten, alumni en het werkveld. (Zie bijlage 8.3). De datum van het visitatiebezoek was 21 september Helaas vond het gesprek met de alumni plaats met een kleinere delegatie dan gepland aangezien een aantal van de gespreksdeelnemers zich op het allerlaatste moment had af- 1 Zie voor de samenstelling van het panel bijlage 8.1. B Beoordelingsrapport Sociaal Pedagogische Hulpverlening 5

6 gemeld wegens ziekte of werkverplichtingen. Het visitatiepanel heeft tijdens die gesprekken de kwaliteit en het niveau van de opleiding getoetst op basis van het beoordelingskader voor HBO-bachelor opleidingen van de DVC en de beslisregels zoals die opgesteld zijn door de Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie i.o. (NVAO). 6. In de zesde fase vond de uiteindelijke oordeelsvorming plaats en is het rapport opgesteld en vastgesteld na verificatie door de instelling. Het rapport is op 9 december 2004 door DVC aan de instelling gezonden Hersteltraject Het oordeel van het panel over de opleiding was negatief. Tekorten zijn door het panel vastgesteld met betrekking tot de volgende facetten (in wisselende mate gespreid over voltijd- en deeltijdopleiding): Facet 2.3 Samenhang programma. Facet 2.4 Studielast. Facet 2.8 Toetsing en beoordeling. Facet 5.2 Maatregelen tot verbetering. Facet 6.2: Onderwijsrendement. Het panel stelde op enkele onderdelen van enkele facetten tekorten vast ten opzichte van de staandaard in het NVAO-toetsingskader. Het panel was voorts van oordeel dat in de meeste gevallen zichtbaar sprake was van een duidelijke beweging in een positieve richting, maar ook dat in het ontwikkelingsproces de progressie niet altijd al zóver was voortgeschreden dat op het meetmoment van de visitatie een overtuigd positief oordeel kon worden geveld. Zodra duidelijk was dat het panel tot een negatief oordeel zou komen, is de opleiding op de hoogte gesteld. Voorafgaand aan de verificatie van de conceptversie van het rapport heeft op 25 oktober 2004 het eerste overleg tussen instelling, panel en DVC plaats gevonden over een mogelijk hersteltraject. Het panel was van oordeel, gelet op wat hiervoor gesteld is ten aanzien van door het panel waargenomen ontwikkelingen ten positieve, dat de geconstateerde tekortkomingen binnen een periode van enkele maanden hersteld zouden moeten kunnen worden. Voor een belangrijk deel zouden al op korte termijn aanpassingen in documenten en procedures kunnen worden aangebracht. Echter, het panel zou die natuurlijk ook op hun feitelijke werking moeten kunnen beoordelen. Dat zou om een zekere incubatietijd vragen. Het opleidingsmanagement heeft ter ondersteuning van het hersteltraject externe deskundigheid ingehuurd ter bevordering van draagvlak en betrokkenheid bij docenten. De opleiding heeft in het gesprek aangegeven gelukkig nog kans te zien om voor de start van de volgende onderwijsperiode al eerste aanpassingen te kunnen plegen. Het panel spreekt zijn waardering uit voor de inzet die de opleiding meteen al heeft willen maken ten behoeve van een hersteltraject. Dankzij die snelle inzet was het ook mogelijk om al op relatief korte termijn nieuwe waarnemingen te kunnen doen tijdens een extra visitatiebezoek. In constructief overleg tussen instelling, panel en DVC zijn in vervolg op het eerste overleg nadere afspraken gemaakt. Het panel heeft daarbij, na een nadere mondelinge toelichting op het negatieve oordeel, het volgende aangegeven: Limitatief benoemd zijn de facetten waarbinnen herstel nodig is. Aangeduid zijn de aspecten of deelonderwerpen daarbinnen die dienen te worden verbeterd. Aangegeven is van welke interactie-effecten (mogelijk) sprake kan zijn met andere facetten die op zichzelf beschouwd geen herstel behoeven. Het panel heeft zich daarbij onthouden van nadere inhoudelijke advisering aan de opleiding. Door de opleiding zijn vervolgens verbeteracties ondernomen, waarna een herzien zelfevaluatierapport, inclusief nieuwe bewijsstukken is opgesteld. Daarna heeft (op 3 maart 2005) een nieuw visitatiebezoek plaatsgevonden. Bij het tweede bezoek is door het panel met name gekeken naar de voor het hersteltraject relevante facetten, en zijn wederom gesprekken gevoerd (separaat met opleidingsmanagement, docenten en studen- <tit<b Dutch Validation Council 6

7 ten; zie ook bijlage 8.3.2). Daarna is met een verificatieronde als tussenstap het definitieve panelrapport is vastgesteld Borging Gedurende het hele beoordelingsproces is aandacht besteed aan een uniforme interpretatie van de geformuleerde ijkpunten. Tevens heeft het panel naar een zo groot mogelijke objectiviteit en betrouwbaarheid gestreefd. Informatie werd gecontroleerd bij zo veel mogelijk verschillende informatiebronnen en evaluatieve uitspraken zijn zoveel mogelijk beredeneerd en onderbouwd met feitelijke informatie. Streven was het bereiken van een zo groot mogelijke intersubjectiviteit in de beoordeling tussen panelleden. De DVC-Council heeft zowel de oorspronkelijke rapportage als de rapportage in het verlengde van het hersteltraject gevalideerd. Via het systeem van interne kwaliteitszorg van DVC is aan alle gesprekspartners gevraagd naar hun oordeel over (de werkwijze van) het panel. De gesprekspartners waren zonder uitzondering zeer tevreden over de openheid in het gesprek, de kwaliteit van de vragen die het panel hen voorlegde en de ruimte die het panel hen bood om te reageren. 0.2 Plaats van de opleiding SPH Amsterdam kent drie opleidingsvarianten: voltijd, deeltijd en duaal. SPH maakt deel uit van het instituut Sociaal Agogische Opleidingen (SAO). Het instituut is najaar 2002 ontstaan. Per september 2003 is na herschikking de huidige organisatorische eenheid ontstaan met de drie opleidingen: SPH, Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) en Cultureel Maatschappelijke Vorming (CMV). Samen maken zij deel uit van het Sociaal Agogisch domein en leiden op voor de titel Bachelor of Social Work. Alle opleidingen vallen onder één directeur SAO. Het instituut heeft per 1 oktober 2003 een totaal van ingeschreven studenten. SPH vormt de grootste opleiding met 915 studenten, dan volgen MWD met 601 en CMV met 535 studenten. Van deze 915 studenten studeren 622 bij voltijd en 293 bij deeltijd/duaal. In 2002/2003 was SPH marktleider van alle SPH opleidingen in Nederland (1.009 ingeschreven studenten). Deze positie heeft SPH in 2003/2004 niet kunnen handhaven. De instroom van de voltijd opleiding is licht afgenomen, terwijl grote hoeveelheden studenten uitstromen. Op landelijk niveau participeert SPH in het Landelijk Opleidingsoverleg (LOO). Sociaal pedagogische hulpverlening is onderdeel van sociaal pedagogisch werk, dat in het door werkgevers geformuleerde Beroependomeinprofiel SPW omschreven wordt als: Hulp- en dienstverlening in het kader van de primaire al dan niet vervangende woon- en leefsituatie. Sociaal pedagogische hulpverleners zijn de hbo-opgeleide sociaal pedagogisch werkers. Gezien de woon- en leefsituatie en de complexe hulpvragen van de doelgroepen, kan deze hulpen dienstverlening diverse vormen aannemen. SPH ers werken in verschillende functies en in uiteenlopende werkvelden binnen ambulante, residentiële en semi-residentiële settings. Hun taken hebben vooral betrekking op werken met cliënten, maar vloeien ook voort uit het gegeven dat ze werken in en vanuit een organisatie en in een steeds veranderende maatschappelijke context functioneren. Opleidingsvarianten SPH kent van oudsher een doelgroepenbeleid, waarbij SPH voor iedere doelgroep tracht een opleidingsvariant op maat aan te bieden. Zo is er een vierjarige voltijd opleiding voor leerlingen van HAVO of niet-verwant MBO, een driejarige voltijd opleiding voor leerlingen van MBO-SPW niveau 4 en een driejarige versnelde route voor VWO'ers en instromers met een WO- of HBOcertificaat. Over het algemeen gaat het bij bovengenoemde varianten om studenten tussen 17 en 25 jaar zonder werkervaring. De deeltijd opleiding richt zich op veelal oudere studenten die op een lager niveau dan HBO werkzaam zijn in het werkveld SPH. Aan deeltijd is een aantal jaren geleden de duale variant toegevoegd toen het werkveld een groot tekort aan geschoold personeel kende. Al bij de start van duaal kromp de vraag naar extra personeel, waardoor instellingen contractuele verplichtingen niet aan konden gaan. De duale variant is en blijft daarom beperkt qua studentenaantallen. Wel meldt zich elk jaar voor de opleiding een groep oudere belangstellenden die nu nog werkzaam zijn in andere beroepen. Omdat er niet voldoende duale leerplaatsen voor handen zijn, heeft deeltijd een oriëntatiejaar ontwikkeld om deze doelgroep een kans te geven binnen SPH. B Beoordelingsrapport Sociaal Pedagogische Hulpverlening 7

8 Vanaf 2003 wordt intensief samengewerkt met de Universiteit van Amsterdam aan de vormgeving van Social Work. In de ontwikkeling van Social Work werkt SAO nauw samen met verwante bachelor en master opleidingen van de Faculteit Gedrag en Maatschappij van UvA. De bestuurlijke samenwerking HvA/UvA stimuleert deze samenwerking, die tevens gestalte krijgt door Lectoraat en de Kenniskring Vraaggerichte methodieken. SAO wil op korte termijn een Amsterdamse School for Social Work realiseren. Voorbereidingen daarvoor zijn in voorjaar 2004 in een stroomversnelling gekomen. Doel is een organisatorische en educatieve context op te zetten, die SAO - studenten flexibele leerwegen biedt binnen de bachelor, aansluit op ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, en soepele doorstroming naar verwante masters sociologie of pedagogiek mogelijk maakt. Speerpunt binnen taken voor kennisontwikkeling en onderwijsprogrammering is grootstedelijke sociale problematiek in de Amsterdamse omgeving. Samen met UvA en Social Work opleidingen van de Universiteiten Berlijn en Stockholm ontwikkelt SAO de beroepsgerichte master Social Policy in Urban Areas. De Nederlandstalige variant hiervan is gericht op de nationale markt, de Engelstalige op internationale en Nederlandse studenten. De start van deze master is voorzien voor september Kwaliteit van de visitatiedocumentatie Bij het vervaardigen van de visitatiedocumentatie door de opleiding is gebruik gemaakt van het beoordelingskader van de DVC van december 2003 en dat is goedgekeurd door de NVAO i.o. Omdat de Hogeschool van Amsterdam op instellingsniveau een gemeenschappelijke visie en beleid heeft ontwikkeld, is er voor gekozen om de hogeschoolbrede onderwerpen in de procedure anders te behandelen en op een specifieke wijze te beoordelen. De HvA heeft de instellingsbrede documenten gerelateerd aan de ijkpunten uit het beoordelingskader DVC en van een toelichting voorzien. In januari 2004 heeft, op basis van het beoordelingskader DVC, een beoordeling plaats gevonden op document niveau van het instellingsbrede gemeenschappelijke beleidskader. In deze beoordeling heeft de DVC op onderdelen aangegeven waar concretisering op opleidingsniveau verder nodig is. De opleidingsspecifieke uitwerking van het hogeschoolbrede beleidskader is geconcretiseerd in de visitatiedocumentatie met verwijzing naar de betreffende beleidsdocumenten. In aanvulling op de algemene beoordeling van de instellingsbrede documentatie heeft het panel de feitelijke werking op opleidingsniveau telkens getoetst. De door de opleiding vervaardigde visitatiedocumentatie is gescreend aan de hand van een checklist. De checklist screent op vormvoorschriften, omschrijving van de opleiding, aanwezigheid van minimaal vereiste bijlagen en de wijze waarop de facetten zijn behandeld. De aangeleverde visitatiedocumentatie voldeed aan de vereisten. De visitatiedocumentatie was voor het panel voldoende basis om de gesprekken met de opleiding in te kunnen gaan Opmerkingen van het panel Het panel wil aandacht vragen voor ontwikkelingen die plaats hebben gehad in de organisatie. Dit naar aanleiding van enkele passages in de zelfevaluatie (zie ook: paragraaf Interne kwaliteitszorg) en het gesprek daarover met het management en CvB. Naar bevinding van het panel kenmerkt de huidige werkwijze van de instituutsdirecteur en opleidingsmanager zich door de verantwoordelijkheden voor een kwalitatief hoogstaand en vernieuwend scholingsbeleid laag in de organisatie te leggen. Deze besturingsvisie is een reactie op het vastgelopen beleid van waarin de organisatie opgeknipt was in een zestal onderdelen met vaste vertegenwoordigers naar het management. De kanteling binnen de organisatie ( ) door de komst van een nieuw management waarmee de aandacht verlegd is van de onderdelen naar het grote geheel (o.a. door het afschaffen van de vertegenwoordiging formule). Het werken met kernteams is in volle gang. Ook de nadelen van een dergelijke organisatieopzet worden onderkend, hier en daar nemen zaken veel tijd ( traag). De indruk van het panel was een organisatie druk in opbouw aan te treffen waarin de nadruk ligt op verfijning van de besturingsvisie en de daarbij horende sturingsinstrumenten. De aanpak van de interne kwaliteitszorg 2 Volledigheidshalve zij vermeld dat dit ook geldt voor de herziene en aangevulde visitatiedocumentatie zoals die in het kader van het in paragraaf beschreven hersteltraject is opgesteld. Op deze documentatieset heeft een aangepaste screening plaatsgevonden (waarbij is nagegaan of de voor herstel in aanmerking komende facetten in de nieuwe uitwerking voldoende beoordeelbaar waren). Dat was het geval. <tit<b Dutch Validation Council 8

9 is hier een voorbeeld van: hoe bewaak je het sluitend maken van de verbetercyclus en zorg je ervoor dat je niet blijft steken in opnieuw een probleemanalyse en gaat aansluiten op de actuele ontwikkelingen? Er is een sterk besef aanwezig bij het management waar mogelijke knelpunten dreigen en het panel kreeg alle vertrouwen in de vastberadenheid waar mee het management deze weet te omzeilen. Het panel heeft kennisgenomen van de brief ( d.d. 12 december 2000) van de Inspectie van het onderwijs met betrekking tot de bestuurlijke hantering. De inspectie was van oordeel dat de schriftelijke informatie geen aanleiding gaf tot een nader bezoek. Het panel heeft geconstateerd dat in de vier jaar na de bestuurlijke hantering (en 7 jaar na de visitatie) de toenmalige onderwerpen van aandacht verwerkt zijn in de zelfevaluatie en heeft zich verder georiënteerd op de zelfevaluatie en het aanvullende materiaal. Zoals hiervoor in paragraaf aangegeven, stelde het panel op enkele onderdelen van enkele facetten tekorten vast ten opzichte van de standaard in het NVAO-toetsingskader. Hoewel het panel duidelijk kon waarnemen dat de inzet van het opleidingsmanagement op bedoelde punten een werking in positieve richting bewerkstelligde, waren er op het meetmoment nog tekorten. Het feit dat het panel bij het tweede bezoek in het kader van het hersteltraject duidelijke verbeteringen heeft aangetroffen, bevestigt de beoordeling in eerste instantie door het panel van de inzet van het opleidingsmanagement. 0.5 Leeswijzer In de hoofdstukken een tot en met acht is de beoordeling van de opleiding weergegeven. De hoofdstukken volgen de onderwerpen van de NVAO. Ze zijn opgedeeld in paragrafen die de indeling in facetten van de NVAO volgen. Elke paragraaf is als volgt opgebouwd: Het NVAO-facet is weergegeven, gevolgd door een beschrijving van de opleiding. Deze beschrijving is gebaseerd op de bestudering van de visitatiedocumentatie, het aanvullende materiaal, het ter inzage gelegde materiaal en de gesprekken met de verschillende geledingen van de opleiding. Elke paragraaf wordt afgesloten met een beoordeling door het panel. Deze beoordeling is gebaseerd op het beoordelingskader voor HBO-bacheloropleidingen van de DVC. De hoofdstukken een tot en met zeven worden afgesloten met een aantal samenvattende conclusies. In hoofdstuk 2 is de beschrijving en beoordeling gegeven van het programma van de voltijdopleiding. In hoofdstuk 3 is de deeltijdopleiding beschreven en beoordeeld. Het achtste en negende hoofdstuk bevatten een opsomming van de sterke en zwakke punten van de opleiding, het overzicht van de beoordelingen per facet en onderwerp en de integrale eindconclusie van het panel. Tot slot volgen enkele bijlagen. B Beoordelingsrapport Sociaal Pedagogische Hulpverlening 9

10

11 1 DOELSTELLINGEN OPLEIDING 1.1 Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk) Beschrijving In 1999 hebben alle SPH opleidingen in Nederland gezamenlijk het document De creatieve professional vastgesteld. Dit opleidingsprofiel SPH met opleidingskwalificaties is gebaseerd op het Beroependomeinprofiel SPW en op een trendstudie naar ontwikkelingen in het beroependomein SPH. Aansluitend op de beroepsvisie hanteert SPH voor alle opleidingsvarianten het landelijk opleidingsprofiel en de daarin opgenomen 23 beroepskwalificaties. Deze beroepskwalificaties zijn samen met het beroepenveld opgesteld. Het beroepenveld bevindt zich momenteel in een proces van herijking van de beroepenstructuur en daarmee van de beroepskwalificaties. Het brede karakter van de opleiding vertaalt zich o.a. in de keuze voor een methodiek die zich richt op sociaal pedagogische hulpverlening in de volle breedte. Deze methodiek stelt de beroepsbeoefenaar in staat met behulp van beschikbare visies, theorieën, kennis en ervaring, dié middelen en methoden te kiezen die hij in sterk uiteenlopende situaties kan inzetten, onderbouwen en verantwoorden. Deze beroepsmethodiek is ook systeem- en vraaggericht. Centraal staat het ontwikkelen en instandhouden van zinvolle sociale systemen. Methodiek SPH beperkt zich niet tot cliënten en hun leefsituaties, maar richt zich ook op de organisatie van de hulpverlening (team, instelling) en op de sociaal-culturele context van de leefsituatie en de daarop betrokken hulpverlening. Beroepskwalificaties van de startbekwame beroepsbeoefenaar zijn onderverdeeld in drie segmenten van SPH er als werker, medewerker en vertegenwoordiger van een beroepsgroep. Binnen het systeemgericht werken interfereren deze drie sterk. In de opleidingskwalificaties zijn de drie segmenten als volgt verdeeld: I Hulp- en dienstverlening aan en ten behoeve van cliënten: uitvoerende taken van de beginnende beroepskracht als werker. II Werken binnen en vanuit een zorginstelling of hulpverleningsorganisatie: taken van de beginnende beroepskracht als medewerker (collega, teamlid, lid van een multidisciplinair team, samenwerkingspartner met het cliëntsysteem). III Werken aan professionalisering: taken van de beginnende beroepskracht als vertegenwoordiger van een beroepsgroep. Binnen de segmenten zijn ze omschreven in termen van 23 kwalificaties van de beginnende beroepsbeoefenaar. Vanwege samenwerking binnen SAO tussen SPH, CMV, MWD zijn 14 generieke agogische competenties geformuleerd die het sociaal agogisch handelen weergeven. De opleiding profileert zich hiermee binnen het domein Social Work. Aan het eind van de brede propedeuse moet de student deze competenties ontwikkeld hebben. De doelstellingen van de propedeuse zijn hier dan ook direct aan gerelateerd. De generieke SAO-competenties treden ook weer op de voorgrond als studenten SPH samen met studenten MWD en CMV in hun 4e jaar de externe opdracht uitvoeren. De derde set bestaat uit 8 kerncompetenties SPH waarmee de opleiding momenteel binnen de Versnelde Route in een pilot ervaring op doet. SAO heeft een gemeenschappelijk beleid geformuleerd op het terrein van internationalisering. Internationalisering is een integraal onderdeel van de SAO-opleidingen en herkenbaar in het programma. SPH sluit aan bij de concrete uitwerking die SAO geeft aan hogeschoolbrede uitgangspunten op dit terrein (zie ook hoofdstuk 2: Programma). SPH Amsterdam loopt landelijk gezien met haar internationalisering voorop. Aspecten van internationalisering zijn nog niet expliciet verwerkt in opleidingskwalificaties of competenties. SAO neemt deze doelstelling op in R&A-plan SAO 2005 en zal internationalisering dan ook expliciet verwerken in haar eigen opleidingscompetenties. SPH wil internationalisering ook formeel verankeren in de landelijke be- B Beoordelingsrapport Sociaal Pedagogische Hulpverlening 11

12 roepskwalificaties en zal de wens daartoe inbrengen en beargumenteren in het landelijke opleidingsoverleg (LOO) SPH. De opleidingsmanager SPH neemt, als één van de vijf SPH opleidingen deel aan de partnerbespreking van SPH Competent die zich onder andere richt op ontwikkeling en herijking van de competenties. Anticiperend op al deze ontwikkelingen heeft SPH een preambule leerplan SPH 2005 geschreven. Hierin zijn overzichten opgenomen waarin de relaties worden aangetoond tussen de voor SPH relevante competenties en eindkwalificaties (Zie Bijlage 8.5: Overzicht relevante competenties en kwalificaties). Met de preambule wordt de discussie rondom de competenties meer structuur en focus gegeven. Bevindingen en oordeel van het panel Het panel komt tot de volgende bevindingen. De opleiding beschikt over een competentieprofiel dat gebaseerd is op het beroepsprofiel. Het panel constateert dat de opleiding met de geformuleerde preambule de verschillende sets competenties met elkaar in lijn brengt. De ontwikkelingen op het terrein van de competenties SPH hebben de opleiding er toe gebracht om de set kerncompetenties (8) die gebruikt worden in de Versnelde Route, te toetsen aan visies uit het praktijkveld. Op initiatief van het opleidingsmanagement is SPH in december 2003 gestart met een kleinschalig onderzoek onder vijf instellingen uit de Opleidings Advies Raad (OAR). Hen is gevraagd naar hun oordeel over het werken in de praktijk met 23 kwalificaties van het beroepenprofiel en acht kerncompetenties. Eén van de instellingen (SAC Amstelstad) heeft vervolgens 60 werknemers gevraagd vijf kerncompetenties te selecteren als meest belangrijke in de praktijk en ze in rangorde van belangrijkheid te plaatsen. De uitkomsten bieden de opleiding en de OAR volop stof tot discussie in het bijzonder met betrekking tot de competenties: Leidinggeven en Innoveren. Voor de opleiding zijn deze competenties uitdrukkelijk verbonden met HBO niveau, het werkveld benadrukt het competent zijn op de uitvoerende taken (segment 1 opleidingscompetenties), die andere competenties komen van zelf wel. Het panel is van oordeel dat de opleiding, door het aangaan van deze discussie met het Amsterdamse werkveld, ook landelijk een waardevolle bijdrage levert in het proces van herijking van de opleidingskwalificaties. Het panel komt na gesprekken met docenten en studenten tot de bevinding dat het systeem- en vraaggericht werken het integrerende element is met betrekking tot de competenties waarmee studenten in staat zijn om zich in de eerste helft van de opleiding te richten op de ontwikkeling van de competenties en in het derde en vierde jaar op het niveau van de eindkwalificaties af te ronden. De alumni zijn van mening dat de eindcompetenties hen voldoende toerusten voor de beroepsuitoefening. Vooral het je staande weten te houden in de werkvelden die alumni als zwaar typeren (o.a. de jeugdhulpverlening en psychiatrie) en het innovatief kunnen werken vanuit methodiek worden door hen gewaardeerd. Het panel is onder de indruk van de voorbeelden die de opleiding heeft gegeven van de mogelijkheden die studenten hebben om zich te verdiepen in de internationale dimensies van het vakgebied. Het geheel overziend komt het panel tot het oordeel dat de eindkwalificaties van de opleiding aansluiten bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding en de breedte en diepte van het betreffende domein representeren. Het panel beoordeelt het facet Domeinspecifieke eisen als voldoende. 1.2 Niveau: Bachelor De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor Beschrijving De 10 HBO-kernkwalificaties die in eerdere visitaties richtinggevend waren voor HBO-bachelor niveau, vormen het vertrekpunt voor SPH. Zie Tabel 1 voor de relatie tussen de vijf Dublin descriptoren en de 10 kernkwalificaties. <tit<b Dutch Validation Council 12

13 Tabel 1. Relatie Dublin descriptoren en de 10 HBO-kernkwalificaties Dublin descriptor Kennis en inzicht Toepassen kennis en inzicht Oordeelsvorming Communicatie Leervaardigheden HBO kwalificatie Brede professionalisering, Multidisciplinair werken Probleemgericht werken, Creativiteit en complexiteit in handelen, Wetenschappelijke toepassing Methodisch reflectief denken en handelen, Besef van maatschappelijke verantwoordelijkheid Sociaalcommunicatieve bekwaamheid, Basiskwalificering voor managementfuncties Transfer en brede inzetbaarheid, Brede professionalisering. De opleiding verwacht veel van de SPH er. Het hiervoor vereiste hbo-niveau komt tot uiting in vijf samenhangende oriëntaties die de opleiding in het curriculum heeft verwerkt: Omgaan met een grote mate van complexiteit, dat te vertalen is in: o Methodisch handelen op verschillende niveaus o Reflecteren vanuit en op theoretische en normatieve kaders o Hanteren van complexe problematiek o Hanteren van veel en complexe informatie. Verantwoorden en legitimeren van beroepshandelen. Ontwikkelen van methodiek en beroep bij o Verbetering van de instellingsmethodiek o Bijdrage aan de beroepsmethodiek SPH o Legitimering en profilering van het beroep SPH. Wetenschappelijk verankeren van methodiek en methodisch handelen. Leiding geven en ondersteuning bieden aan medewerkers. SPH heeft er al eerder voor gekozen om samen met CMV, MWD en SJD deze 10 HBOkernkwalificaties ook te relateren aan het sociale beroepsdomein. Geprobeerd is de kern van het beroepshandelen van de in het HBO opgeleide professional te verwoorden, waarbij de context bepaalt of sprake is van sociaal agogisch beroepshandelen in het algemeen, of van een specifieke relatie met SPH, CMV, MWD (of SJD). Deze generieke SAO-competenties zijn: communiceren; leidinggeven en samenwerken; analyseren; systematisch problemen aanpakken; verantwoorden/legitimeren; omgaan met diversiteit; ontwikkelingsgericht werken; sociale en culturele verbeeldingskracht tonen. Deze HBO-competenties zijn van belang in alle fasen van het vierjarige curriculum. In de brede SAO-propedeuse worden ze expliciet als uitgangspunt en toetsingskader gebruikt. Daarnaast hanteert SAO deze generieke competenties als richtsnoer bij toetsing en beoordeling van externe opdrachten in het 4e jaar voor alle SAO-studenten. In preambule leerplan SPH 2005 heeft SPH de relatie tussen HBO-kernkwalificaties en SPH competenties geëxpliciteerd (Zie Bijlage 8.5: Overzicht relevante competenties en kwalificaties). De Opleidingsadviesraad (OAR) bevestigt het HBO niveau van de opleiding. Evenals werkvelddeskundigen die door SPH actief betrokken zijn bij de beoordeling van assessments en afstudeerproducten zoals externe opdracht en bewerking beroepsvraagstuk. (zie ook hoofdstuk 2: Programma) Bevindingen en oordeel van het panel Het panel komt na bestudering van de literatuur, studieopdrachten en toetsen en door gesprekken met studenten, alumni en werkveldvertegenwoordigers tot de volgende bevindingen. Het panel beoordeelt dat de programmaonderdelen de studenten in staat stellen om zich het systeemgericht- en vraaggericht werken eigen te maken. De kennis die studenten zich daartoe eigen maken m.b.t. bijvoorbeeld methodiek, psychologie en de handboeken die daarbij gebruikt worden zijn, naar het oordeel van het panel, van goed niveau. Ook het niveau van de individue- B Beoordelingsrapport Sociaal Pedagogische Hulpverlening 13

14 le toetsen is goed. Studenten geven aan dat zij zich in hun stages zelfstandig met behulp van de literatuur kunnen verdiepen in voor hen minder bekende problematiek. Afgestudeerden geven aan dat zij door hun gedegen basis in methodiek, snel andere werkmodellen kunnen oppakken. Uit het student tevredenheidsonderzoek blijkt dat tweederde van de studenten voltijd en deeltijd/duaal het niveau van de opleiding beoordelen als precies goed. Minder dan een derde vindt het niveau te laag, een enkeling vindt het te hoog. Het oordeel van de studenten over het niveau van de opleiding is vanaf 2001 stabiel met een score van 3.2 voor voltijdstudenten en van 3.3 voor deeltijd/duaal studenten (allen op een vijfpuntschaal). Het panel constateert uit de gesprekken met studenten en alumni dat de verschillende stages hen goed voorbereiden op het professioneel functioneren. Met behulp van procesverslagen bij projecten, supervisie en in de lijn competentieontwikkeling reflecteren studenten op hun professioneel handelen. Alumni geven aan dat de reflectievaardigheden die zij in de opleiding hebben ontwikkeld het methodisch werken versterken. In de afstudeerfase worden studenten met workshops voorbereid en geoefend in het gebruik van onderzoekmethoden en het interpreteren van onderzoeksgegevens. Het panel beoordeelt de handleiding en de literatuur die bij de workshops wordt gebruik van voldoende niveau. De afstudeerproducten 'bewerking beroepsvraagstuk' en 'externe opdracht' die uitgevoerd worden voor een opdrachtgever zijn naar het oordeel van het panel een goede afspiegeling van de actuele thema's waarmee het werkveld bezig is. Dit werd beaamd in het gesprek met de werkveldvertegenwoordigers. Het geheel overziend, beoordeelt het panel het facet Niveau bachelor als goed. 1.3 Oriëntatie HBO De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een Bachelor in HBO: De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van beginnende beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO- opleiding vereist is of dienstig is Beschrijving De eindkwalificaties zijn inhoudelijk gerelateerd aan het beroepsprofiel voor de sociaal pedagogische hulpverlening. De opleiding hanteert daarbij de 23 opleidingskwalificaties die landelijk zijn vastgesteld en zijn afgeleid van het beroepsprofiel. Zoals hiervoor al is aangegeven kleurt de SPH opleiding deze kwalificaties in door social work als 'kern' van het sociaal agogisch beroepshandelen te formuleren en dit nadrukkelijk in een internationale context te plaatsen waarin grootstedelijke problematiek centraal staat. De toetsing van de eindkwalificaties aan het vereiste niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar vindt rechtstreeks plaats via stagebegeleiders, opdrachtgevers en werkvelddeskundigen en bestuurlijk in de Onderwijsadviesraad, het LOO SPH en SPH competent. De onderliggende beheersingsniveaus zijn gebaseerd op het HBO niveau. Per kerncompetentie levert dit in totaal vier uitgeschreven beheersingsniveaus op die de student moet aantonen in een assessment. Deze beheersingsniveaus zijn uitgeschreven in SPH Competent, Woordenboek Kerncompetenties SPH per competentie. Bij de beheersingsniveaus is een rangorde aangebracht van niveau 1 minder complex naar niveau 4 complex of de hele competentie omvattend. Assessoren van SPH en werkvelddeskundigen beoordelen gezamenlijk welk beheersingsniveau van elke competentie de student demonstreert. De ontwikkeling van het Assessment Development Center is onderdeel van het project SPH Competent. Bevindingen en oordeel van het panel Het panel heeft kennis genomen van de beheersingsniveaus kerncompetenties SPH die ontwikkeld zijn in het project SPH-competent, deelproject Assessment. 3 (Het document betreft 17 3 Het panel heeft in dit verband kennis genomen van: <tit<b Dutch Validation Council 14

15 pagina's en is te omvangrijk om als bijlage bij de rapportage op te nemen.) Het panel komt na gesprekken met opleidingsmanagement, docenten en werkvelddeskundigen tot de bevinding dat de opleiding te maken heeft met een situatie waarin de beroepenstructuur nog niet definitief is vastgesteld en een herijking plaatsvindt van beroepskwalificaties en opleidingscompetenties. Het panel is van oordeel dat de opleiding met de preambule een goede manier heeft gevonden om afstemming en samenhang aan te brengen in de op dit moment in gebruik zijnde sets competenties. Het panel ondersteunt de actie van het opleidingsmanagement SPH om te komen tot het verder terug brengen van de in omloop zijnde lijsten competenties. Dit zal het transparante gebruik in de opleiding van competenties ten goede komen. Het panel constateert dat het initiatief van het opleidingsmanagement in 2002 tot herbezinning op de plaats en functie van de OAR heeft geleid tot een activering van de discussie tussen werkveld en opleiding. Het panel komt tot de bevinding dat de OAR actief bijdraagt aan kenniscirculatie tussen werkveld en opleiding waarbij de focus ook gericht is op de kwalificaties van de beginnende beroepsbeoefenaar. In 2004 zijn de samenwerkingsvormen tussen werkveldinstellingen en opleiding SPH vastgelegd in een convenant. Het geheel overziend, komt het panel tot het oordeel dat het facet Oriëntatie HBO voldoende is. 1.4 Conclusies Op basis van de verzamelde informatie en de bevindingen in de gesprekken constateert het panel dat de opleiding beschikt over een competentieprofiel dat gebaseerd is op het beroepsprofiel. Gezien de verschillende sets van competenties die gebruikt worden, is het panel van oordeel dat het opleidingsmanagement er verstandig aan heeft gedaan om in de preambule Leerplan 2005 de competenties met elkaar in één lijn te brengen. Het panel constateert dat de opleiding over een actieve opleidingsadviesraad beschikt die meegewerkt heeft aan een kleinschalig onderzoek, dat op initiatief van de opleiding heeft plaats gevonden, naar de werking van de opleidingscompetenties in de praktijk. Met de discussie naar aanleiding van de onderzoeksresultaten levert de opleiding ook landelijk een waardevolle bijdrage aan het op gang komende proces van herijking van de opleidingscompetenties. Het panel constateert dat het initiatief van het opleidingsmanagement tot herbezinning op de plaats en functie van de OAR heeft geleid tot een activering van de discussie tussen werkveld en opleiding waardoor de OAR nu een zeer actieve rol vervult in de kenniscirculatie tussen werkveld en opleiding. In 2004 zijn de samenwerkingsvormen tussen werkveldinstellingen en opleiding SPH vastgelegd in een convenant. De beroepsgerichte oriëntatie van de opleiding is daarmee structureel verankerd. Het panel beoordeelt het facet beroepsgerichte oriëntatie als goed. Het panel is onder de indruk van de mogelijkheden die de opleiding de studenten biedt om zich te verdiepen in de internationale dimensies van het vakgebied en ervaring op te doen met social work in internationale context. Het panel oordeelt dat de eindkwalificaties voldoende aansluiten bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan de opleiding in het betreffende domein. Het panel oordeelt dat de eindkwalificaties goed aansluiten bij algemene, internationaal Samenwerkingsovereenkomst SPH competent H. v.d. Kooi, J. Uitdewilligen e.a. Handboek leerprocesbegeleiding. Assen: Van Gorcum, Implementatieplannen HBO-partners SPH Competent. SPH Competent Eindrapport, september Drie in het kader van het project door de HvA ontwikkelde producten: o Uitwerking Beheersingsniveaus competenties HvA. o Programma Assessment 2 e jaar als onderdeel van Studieloopbaanbegeleiding. o Assessment 2 e jaars voor 4 e jaars coach. B Beoordelingsrapport Sociaal Pedagogische Hulpverlening 15

16 geaccepteerde beschrijvingen van bachelor kwalificaties. Het panel heeft geconstateerd dat de eindkwalificaties mede zijn ontleend aan de door het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofiel en beroepscompetenties. Uit de gesprekken met alumni en werkveldvertegenwoordigers en na bestudering van het niveau van de toetsen, de stages, afstudeerproducten en ijkingen oordeelt het panel dat de kwalificaties op niveau zijn van een beginnende beroepsbeoefenaar in het werkveld SPH. Het geheel overziend beoordeelt het panel het onderwerp Doelstellingen van de opleiding als voldoende. <tit<b Dutch Validation Council 16

17 2 PROGRAMMA 2.1 Programma (voltijdopleiding) Eisen HBO/WO Het programma sluit aan bij de volgende criteria voor het programma van een HBO-opleiding: Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en of (toegepast) onderzoek Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk Beschrijving (Voltijdopleiding) Het programma voltijd bestaat uit één jaar propedeuse en drie jaar hoofdfase. Voor instroom van studenten van verwant mbo en voor vwo ers is een versnelde route mogelijk. Er is een apart traject ontwikkeld voor studenten die na hun SPH-opleiding willen doorstromen naar een universitaire Masteropleiding. Ook wordt een 'English Stream' aangeboden die een opleidingsspecifieke uitwerking is van het Europacertificaat. Een centrale plaats voor methodiek en sterke nadruk op praktijkstages vormen twee essentiële uitgangspunten bij voltijd SPH. In de propedeuse vormt de student zich een beeld van het beroep sociaal pedagogische hulpverlener en maakt hij kennis met sociaal agogisch werken in breder verband. Daarnaast is er een vastgesteld minimum aan kwantitatieve en kwalitatieve criteria waaraan studenten moeten voldoen en die de basis vormen van een bindend studieadvies. Samen met hun begeleiders gaan studenten in de studieloopbaanbegeleiding nadrukkelijk na of ze op hun plek zijn. Als dat niet zo is, worden ze verwezen naar andere opleidingen binnen of buiten SAO of adviseert SPH hen met de studie te stoppen. De hoofdfase start in het 2e jaar. Studenten werken in het onderwijs en op de stage actief aan opdrachten en vraagstukken, die typerend zijn voor het beroep. Zo werken ze aan het deels verwerven van beroepsrelevante competenties. Het brede karakter van de opleiding weerspiegelt zich in inhoudelijke oriëntatie op sociaal pedagogische hulpverlening in de volle breedte en in het centraal stellen van de beroepsgerichte methodiek. In het 3e jaar leren studenten in een SPHrelevante instelling relatief zelfstandig functioneren als hulpverlener. De methodieklijn wordt hierbij sterk doorgetrokken. Stage met daaraan gekoppeld supervisie vormen de basis voor het beroepsmatig handelen. In het 4 e jaar staat de beroepsontwikkeling centraal. In dit jaar van verdieping en reflectie verwerven studenten zelfstandig inzicht in complexe hulpverleningssituaties, in de verwerking ervan in handelingsstrategieën en in hun eigen mogelijke aandeel hierin. Hierbij treden de beroepskwalificaties SPH uit segment II (werken in en vanuit de organisatie) en segment III (werken aan professionalisering) op de voorgrond (zie ook paragraaf 1.1: Domeinspecifieke eisen). Organisatorisch zijn de studiejaren verdeeld in vier perioden van 10 weken, inclusief toets- en herkansingsweken. Een voltooide bachelor kent een waarde van 240 studiepunten, evenredig verdeeld over vier jaren met 60 studiepunten per jaar. B Beoordelingsrapport Sociaal Pedagogische Hulpverlening 17

18 Tabel 2. Reguliere vierjarige voltijd opleiding SPH FASE PROPEDEUSE HOOFDFASE Jaar Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Functie Oriëntatie sociaal agogisch werken Beroepsvorming Beroepsmatig handelen Beroepsontwikkeling Programma Projecten Theorie (niet projectgebonden) Vaardigheden Studieloopbaanbegeleiding Stage (incl. stagebegeleiding) Projecten Stage (incl. stagebegeleiding) Methodiek SPH Theorie Gesprekstraining Muzische vakken en verdieping Toolkit Studieloopbaanbegeleiding Keuzevakken Stage Supervisie Methodiek SPH Beleidsgericht onderzoek Practica (Studieloopbaanbegeleiding)* * SLB beschikbaar indien gewenst Verdieping zorggebied Methodiekontwikkeling Externe opdracht Beroepsvraagstuk Begeleidingspracticum Studieloopbaanbegeleiding Keuzevakken Punten studiepunten Verwante driejarige mbo-route Studenten met een afgeronde, verwante mbo-opleiding (niveau 4) kunnen instromen in een driejarige route met een aangepast eerste studiejaar. Voor deze groepen heeft SPH een combinatiejaar ontwikkeld waarin onderdelen van propedeuse en het reguliere 2e jaar gecombineerd zijn. Omdat deze studenten in hun vooropleiding al veel praktijkervaring hebben opgedaan, volgen zij in plaats van een 2e jaars stage voor hetzelfde aantal studiepunten een aanvullend programma uit de propedeuse. Dit is opgebouwd uit extra aandacht voor verwerving projectvaardigheden (4 studiepunten); methodiek ter oriëntatie op het werkveld (1); een keuzeactiviteit om te werken aan competenties (1); studieloopbaanbegeleiding (1); hoorcollegecyclus voor Psychologische stromingen (3) en voor Geschiedenis welzijnswerk (3). Versnelde vwo-route Voor studenten met vwo vooropleiding bestaat sinds 2000/2001 de mogelijkheid tot het volgen van een aparte vwo-route. Het 1e studiejaar van deze Versnelde Route bestaat uit het reguliere tweedejaarsprogramma, aangevuld met (deels aangepaste) onderwerpen uit het 1e jaar. Het totale aanbod van dat 1e studiejaar omvat 90 studiepunten in plaats van de reguliere 60. Wanneer een student bepaalde programma s uit het 2e jaar met goed gevolg afrondt en dus de bijbehorende competenties heeft ontwikkeld, krijgt hij vrijstelling voor gelieerde programma s uit het 1e jaar. Met de toegevoegde vrijstellingen kan de student twee jaar in één jaar doen en zo de benodigde 120 studiepunten vergaren. In het vervolg van de hoofdfase wijken het 3 e - en 4e studiejaar van de vwo-route niet af van die van het reguliere 3 e - en 4 e studiejaar. Het aantal studenten dat de Versnelde Route doorloopt neemt jaarlijks toe, niet alleen in absolute aantallen, maar ook qua percentage. <tit<b Dutch Validation Council 18

19 Tabel 3. Versnelde driejarige opleiding voor vwo FASE PROPEDEUSE HOOFDFASE Jaar Versnelde Route Jaar 1 2 Jaar 3 Jaar 4 Functie Oriëntatie sociaal agogisch werken en Beroepsvorming Beroepsmatig handelen Beroepsontwikkeling Programma Vrijstellingen 1 e jaar (30): Voldoen aan eisen projecten 2 e jaar geeft vrijstelling voor projecten 1 e jaar Voldoen aan eisen stage 2 e jaar geeft vrijstelling voor stage 1 e jaar Regulier 2 e jaar (60): Projecten Stage Methodiek SPH Theorie Gesprekstraining Muzische vakken en verdieping Toolkit Studieloopbaanbegeleiding Keuzevakken Aanvullingen 1 e jaar (30): Theorie Muzische vaardigheden Studie & Beroep Studiepunten SLB 1 e jaar toegekend bij gecombineerde uitvoering in 2 e jaar Studieloop Studiepunten studiepunten Stage Supervisie Methodiek SPH Beleidsgericht onderzoek Practica Studieloopbaanbegeleiding Verdieping zorggebied Methodiekontwikkeling Externe opdracht Beroepsvraagstuk Begeleidingspracticum Studieloopbaan begeleiding Keuzevakken HBO-plus Deze route maakt doorstroming mogelijk van studenten SPH naar een universitaire studie met zo min mogelijk verlies van studietijd. Bovendien biedt de route een goede oriëntatie op de gekozen universitaire studie. Vanaf 1999 kunnen studenten voor een maximum van 21 oude studiepunten een deel van hun 4e jaars programma SPH vervangen door programma s van een aantal meer of minder verwante universitaire studierichtingen. Vanaf 2003/2004 zijn dat 28 en met ingang van 2004/ ects. Het gaat hier met name om de richtingen pedagogiek (15 van 23 studenten in tijdvak 2001/2004), psychologie (5), sociologie (2) en antropologie (1). De universitaire programma s zijn gericht op theorievorming en onderzoek en vervangen een aantal onderdelen van het SPH 4 programma. De opleiding bepaalt of een student de HBO-plus route mag doen. Hiertoe is een procedure ontwikkeld waarin de student de geschiktheid voor dit traject beargumenteert en een aanvraag doet bij de examencommissie. Deze neemt een besluit na advies van een docent die de HBO-plus procedure bewaakt. Het aantal studenten dat de HBO-plus route volgt, is op het totale bestand van voltijd studenten beperkt. Wel is dit aantal in 2003/2004 flink toegenomen. Intensivering van de samenwerking met UvA, bevordering van HBO-Wo routes en toename van studenten met VWO vooropleiding leidt naar verwachting tot verdere toename van HBO-plussers. English Stream Een deel van het reguliere vierdejaars programmma van SAO opleidingen wordt in het Engels aangeboden in een international classroom: the English Stream. De doelgroep hiervoor bestaat uit buitenlandse en Nederlandse studenten van SPH, CMV en MWD. De English Stream is een opleidingsspecifieke uitwerking van het Europacertificaat. Vast onderdeel voor alle studenten in de English Stream is Youth Care and Family Support, dat gelijkwaardig is aan methodiek in het 4e jaar en goed is voor 8 studiepunten. Uit de andere onderdelen die SAO in de Engelse taal aanbiedt, of die in het Engels uitgevoerd kunnen worden, kan de student kiezen. Omdat English Stream een initiatief is van SPH en docenten van deze opleiding met name heel veel doen aan promotie ervan, is de belangstelling van SPH studenten ook het grootst. De English Stream van B Beoordelingsrapport Sociaal Pedagogische Hulpverlening 19