De Europese Raad De Raad

Transcriptie

1 NL SECRETARIAAT-GENER AAL VAN DE R AAD SERIE INFORMATIEF De Europese Raad De Raad Twee instellingen in actie voor Europa SEPTEMBER 2013

2 Noot Deze brochure is samengesteld door het secretariaat-generaal van de Raad en dient louter ter informatie. Voor nadere gegevens over de Europese Raad en over de Raad kunt u de volgende websites raadplegen: of kunt u contact opnemen met de dienst Voorlichting van het publiek van het secretariaat-generaal van de Raad: Rue de la Loi/Wetstraat Bruxelles/Brussel BELGIQUE/BELGIË Tel Fax Meer gegevens over de Europese Unie vindt u op internet via de Europaserver ( Catalografische gegevens bevinden zich aan het einde van deze publicatie. Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie, 2013 ISBN doi: /67298 Europese Unie, 2013 Overneming met bronvermelding is toegestaan. Printed in Belgium GEDRUKT OP MILIEUVRIENDELIJK PAPIER

3 De Europese Raad De Raad Twee instellingen in actie voor Europa

4 De Europese Raad de strategische instelling van de Unie Een bijeenkomst van de Europese Raad op het hoofdkwartier in Brussel. Herman Van Rompuy op 19 november 2009 in het perscentrum van de Raad, ter gelegenheid van zijn verkiezing tot voorzitter van de Europese Raad. 2

5 De Europese Raad is het kloppend hart van de Europese Unie (EU). Ten minste tweemaal per halfjaar komen de Europese politieke leiders in deze instelling op het hoogste niveau bijeen, namelijk de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten, de voorzitter van de Europese Raad en de voorzitter van de Europese Commissie. De hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid neemt eveneens deel aan de besprekingen in de Europese Raad. Afhankelijk van de agenda en de behandelde onderwerpen kan een staatshoofd of regeringsleider besluiten zich door een minister te laten bijstaan. De bijeenkomst van de Europese Raad wordt meestal voorafgegaan door een ontmoeting met de voorzitter van het Europees Parlement. De Europese Raad bepaalt de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten van de Europese Unie. Hij bepaalt welke grote thema s de Europese wetgevende organen (de Raad van ministers en het Europees Parlement) zullen moeten behandelen. De bijeenkomsten van de Europese Raad spelen dus een centrale rol in het reilen en zeilen van de Unie. Zo n top geniet dan ook grote journalistieke belangstelling. Op 1 december 2009, de datum van de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon, is de Europese Raad een volwaardige instelling geworden. Hij beschikt over een voorzitter die voor een eenmaal verlengbare periode van tweeënhalf jaar is verkozen. De voormalige premier van België, Herman Van Rompuy, is de eerste die dit ambt vervult. Voorheen werd de Europese Raad voorgezeten door de president of de minister-president van de lidstaat die het halfjaarlijkse voorzitterschap van de Raad bekleedt. Op 1 maart 2012 is Herman Van Rompuy benoemd voor een tweede termijn, die op 1 juni 2012 is ingegaan en loopt tot 30 november

6 De voormalige premier van België, Herman Van Rompuy, is als eerste krachtens het Verdrag van Lissabon tot voorzitter van de Europese Raad benoemd. De voorzitter bereidt de bijeenkomsten van de Europese Raad voor, leidt en inspireert ze, en tracht algemene overeenstemming tussen de leden tot stand te brengen. Hij ziet erop toe dat de genomen besluiten vervolgens worden uitgevoerd. Samen met de voorzitter van de Europese Commissie vertegenwoordigt hij, op zijn niveau, de Europese Unie in haar betrekkingen met derde landen. De externe vertegenwoordiging van de EU wordt mede waargenomen door de hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid. 4

7 De Raad een beslissingsorgaan van essentieel belang voor de Europese Unie De Raad stelt, meestal samen met het Europees Parlement, besluiten vast die rechtstreeks op het leven van de burgers van invloed zijn en grote internationale consequenties hebben. De Raad is de instelling van de Unie die is samengesteld uit de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten, dat wil zeggen de ministers die voor een bepaald gebied bevoegd zijn. De samenstelling van de Raad en de frequentie van de zittingen is afhankelijk van de behandelde thema s. Zo komen de ministers van Buitenlandse Zaken ongeveer eenmaal per maand bijeen in de Raad Buitenlandse Zaken. Er zijn tien Raadsformaties, die alle beleidssectoren van de Unie omvatten. De Raad Algemene Zaken, die doorgaans is samengesteld uit de ministers van Buitenlandse Zaken of de ministers van Europese Zaken, zorgt voor de samenhang tussen de werkzaamheden van de verschillende Raadsformaties; hij bereidt ook de bijeenkomsten van de Europese Raad voor. Volgens het Verdrag van Lissabon bevindt het hoofdkwartier van de Raad zich in Brussel, maar in april, juni en oktober vinden de bijeenkomsten in Luxemburg plaats. 5

8 6 De ministers van Landbouw van de lidstaten tijdens een zitting van de Raad Landbouw en Visserij op de vergaderplaats van de Raad in Brussel.

9 De tien Raadsformaties Algemene Zaken Buitenlandse Zaken Economische en Financiële Zaken De taken van de Raad Concurrentievermogen (Interne Markt, Industrie, Onderzoek en Ruimtevaart) Vervoer, Telecommunicatie en Energie Justitie en Binnenlandse Zaken Landbouw en Visserij Werkgelegenheid, Sociaal Milieu Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken Onderwijs, Jeugdzaken, Cultuur en Sport Hij stelt, meestal samen met het Europees Parlement, volgens de medebeslissingsprocedure wetgevingsbesluiten vast (verordeningen, richtlijnen enz.). Hij draagt bij tot de coördinatie van het beleid van de verschillende lidstaten, bijvoorbeeld op economisch gebied. Hij bepaalt het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid op basis van de strategische richtsnoeren die de Europese Raad heeft vastgesteld. Hij sluit, namens de Unie, internationale overeenkomsten. Hij stelt, samen met het Europees Parlement, de begroting van de Unie vast. 7

10 De Raad als wetgever De Raad is, samen met het Europees Parlement, de wetgever van de Unie. In de meeste gevallen kan de Raad alleen als wetgever optreden op grond van een voorstel van de Europese Commissie. Hij kan de Commissie verzoeken hem de nodige voorstellen voor te leggen. Sinds de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon kan de Commissie ook door één miljoen burgers bij handtekening worden verzocht een voorstel in te dienen. Dat is het burgerinitiatiefrecht. De Raad komt in openbare zitting bijeen wanneer hij beraadslaagt en stemt over voorstellen voor wetgevingsbesluiten, en als er een algemeen debat plaatsvindt. Deze werkzaamheden zijn online te volgen op de website van de Raad ( waar u bijvoorbeeld de minister van uw land zijn standpunt kunt horen vertolken. Het publiek heeft toegang tot de documenten waarover de ministers beschikken. De debatten buiten de wetgevingssfeer, bijvoorbeeld over buitenlandse aangelegenheden, zijn echter niet openbaar. De Raadszittingen worden evenwel steeds gevolgd door een persconferentie en een mededeling waarin de besluiten worden toegelicht. 8

11 Het voorzitterschap van de Raad De Raad wordt bij toerbeurt voorgezeten door de 28 lidstaten van de Unie, telkens voor een termijn van zes maanden. Tijdens die termijn worden door het voorzitterschap de vergaderingen op de verschillende niveaus geleid, richtsnoeren voorgesteld en compromissen met het oog op de besluitvorming in de Raad uitgewerkt. Om te zorgen voor continuïteit in de werkzaamheden van de Raad werken de zesmaandelijks elkaar opvolgende voorzitterschappen per groep van drie nauw samen. Zo n voorzitterschapstrio stelt een gemeenschappelijk werkprogramma van de Raad voor een periode van 18 maanden op. Slechts één Raadsformatie wordt niet door het zesmaandelijkse voorzitterschap voorgezeten, namelijk de Raad Buitenlandse Zaken, die sedert de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon wordt voorgezeten door de hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid. Dit ambt wordt sinds 1 december 2009 bekleed door mevrouw Catherine Ashton uit het Verenigd Koninkrijk. Een twintigtal werkgroepen op het gebied van buitenlandse zaken heeft eveneens een vaste voorzitter, aangewezen door de hoge vertegenwoordiger. 9

12 10 Catherine Ashton (Verenigd Koninkrijk), hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid.

13 Volgorde van de zesmaandelijkse voorzitterschappen januari-juni Ierland januari-juni Malta juli-december Litouwen juli-december Verenigd Koninkrijk januari-juni Griekenland januari-juni Estland juli-december Italië juli-december Bulgarije januari-juni Letland januari-juni Oostenrijk juli-december Luxemburg juli-december Roemenië januari-juni Nederland januari-juni Finland juli-december Slowakije 11

14 Het secretariaat-generaal van de Raad Het Justus Lipsiusgebouw, hoofdkwartier van de Europese Raad en van de Raad, en het Lexgebouw, waar de vertaaldienst en de dienst Juristen-Vertalers zijn ondergebracht. 12

15 Het secretariaat-generaal verleent bijstand aan de Europese Raad en zijn voorzitter, alsmede aan de Raad en het voorzitterschap van de Raad. Het geeft advies en biedt ondersteuning bij de coördinatie van de werkzaamheden. Het secretariaat-generaal staat onder leiding van een door de Raad benoemde secretaris-generaal. De diensten van het secretariaat-generaal omvatten de directoratengeneraal (waaronder de Juridische Dienst) en een directoraat Algemene Politieke Vraagstukken en Interinstitutionele Betrekkingen. De organisatie beschikt tevens over een persdienst en een dienst Protocol. Afgezien van de logistieke en organisatorische aspecten (uitnodigingen, zalen, productie van documenten, vertaling enz.), helpt het secretariaatgeneraal bij de voorbereiding van de Raadszittingen en draagt het bij aan het goede verloop en de follow-up ervan. Dat geldt ook ten aanzien van het Coreper en de voorbereidende instanties, waarbij het voorzitterschap de assistentie krijgt die het nodig heeft om zijn doelstellingen te kunnen verwezenlijken. Zo n duizend journalisten van over de gehele wereld verslaan de toppen van de Europese Raad vanuit het perscentrum op het hoofdkwartier in het Brusselse Justus Lipsiusgebouw. 13

16 De opeenvolgende uitbreidingen van de Unie De Europese Economische Gemeenschap van zes lidstaten, die meer dan vijftig jaar geleden werd opgericht, heeft zich stapsgewijs ontwikkeld tot een Europese Unie die thans 28 lidstaten en ongeveer 508 miljoen inwoners telt. De lidstaten van de Unie 1958 Oprichters: België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland 1973 Denemarken, Ierland, Verenigd Koninkrijk 1981 Griekenland 1986 Spanje, Portugal 1995 Oostenrijk, Finland, Zweden 2004 Tsjechië, Estland, Cyprus, Letland, Litouwen, Hongarije, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije 2007 Bulgarije, Roemenië 2013 Kroatië 14

17 Nuttige adressen en contacten Hoofdkwartier van de Europese Raad en van de Raad Rue de la Loi/Wetstraat 175, 1048 Bruxelles/Brussel Tel Fax Website van de Europese Raad: Website van de Raad: Voorlichting van het publiek Tel Fax Bezoeken en openbare evenementen Tel Fax Publicaties van de Raad Tel Toegang tot documenten Fax

18 Archief Tel Fax Bibliotheek Tel Fax Persdienst Tel Fax Informatiecentrum Europe Info Europa Rue Archimède/Archimedesstraat 1, 1000 Bruxelles/Brussel Tel

19 Secretariaat-generaal van de Raad De Europese Raad De Raad Twee instellingen in actie voor Europa Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie blz. 14,8 x 21,0 cm ISBN doi: /67298 Foto s: fotografische dienst van het secretariaat-generaal van de Raad Europese Unie, 2013 Waar zijn EU-publicaties verkrijgbaar? Gratis publicaties: één exemplaar: via EU Bookshop ( meerdere exemplaren of posters/kaarten: bij de vertegenwoordigingen van de Europese Unie ( bij de delegaties in niet-eu-landen ( door contact op te nemen met Europe Direct ( door te bellen naar (gratis in de hele Europese Unie) (*). (*) De informatie wordt gratis verstrekt en bellen is doorgaans gratis, maar sommige operatoren, telefooncellen of hotels kunnen kosten aanrekenen. Betaalde publicaties: via EU Bookshop ( Betaalde abonnementen: bij een van de verkoopkantoren van het Bureau voor publicaties van de Europese Unie (

20 QC NL-C Rue de la Loi/Wetstraat Bruxelles/Brussel BELGIQUE/BELGIË Tel doi: /67298