Basishygiëne. Brochure medewerkers Westfriesgasthuis

Transcriptie

1 Basishygiëne Brochure medewerkers Westfriesgasthuis

2 1. Basishygiëne Waarom is basishygiëne belangrijk? Ziekenhuisinfecties zijn helaas een veel voorkomend en wereldwijd probleem. In de Nederlandse ziekenhuizen krijgt zo n 1015% van de opgenomen patiënten een infectie. De meest voorkomende infecties bij patiënten zijn urineweginfecties, wondinfecties en luchtweginfecties. Voor de patiënt betekent een ziekenhuisinfectie onder meer extra ongemak, pijn en misschien een langere opname. Voor het ziekenhuis is het ook een behoorlijke kostenpost. Medewerkers spelen een cruciale rol bij zowel het tot stand komen als het voorkomen van ziekenhuisinfecties. Ook kunnen zijzelf tijdens hun werk in het ziekenhuis een infectie oplopen. Uw rol Aangetoond is dat het aantal ziekenhuisinfecties met een derde vermindert wanneer alle medewerkers consequent de nodige infectiepreventie maatregelen toepassen. Naast goede persoonlijke hygiëne speelt u ook door correcte handhygiëne en correcte kledingdiscipline een belangrijke rol in het voorkomen van infecties. Het niet naleven heeft voor patiënten, maar ook voor u en het ziekenhuis ernstige consequenties. Daarom vragen we als Westfriesgasthuis strikte naleving. Wanneer gelden basishygiëne richtlijnen? Bij ieder patiëntencontact en bij iedere handeling waarbij redelijkerwijs kan worden aangenomen dat er contact met excreta, lichaamsvloeistoffen of nietintacte huid of slijmvliezen optreedt. Een goed uitgevoerde basishygiëne maakt veel specifieke (isolatie)maatregelen overbodig, zodat het aantal gevallen waarin dit toch nodig is (met name om besmettingen via de lucht te voorkomen) beperkt blijft. Omgekeerd is het wel zo dat in alle gevallen van specifieke isolatie de basishygiëne onverkort van toepassing blijft. De onderstaande items gelden, altijd, voor de volgende collega s: Medewerkers die zorggerelateerde dienstkleding dragen, ongeacht de aard van de werkzaamheden (zie DKSprotocol Werkkledingbeleid zorggerelateerde functies Westfriesgasthuis ). Medewerkers die patiëntencontact hebben, met of zonder dienstkleding. Medewerkers die contact hebben met patiëntenmateriaal.

3 2. Handhygiëne De voorwaarden Geen hand en polssieraden. Zowel bij dienst als eigen kleding onderarmen onbedekt (uitzondering afdelingen waarbij vanwege werk lange mouwen juist vereist zijn). Handnagels: kort, niet gelakt en geen kunstnagels (ook geen acryl of gelnagels). Waarom? Ringen, armbanden en polshorloges mogen niet worden gedragen omdat: zij in de weg zitten bij de uitvoering van handhygiëne. ringen kunnen leiden tot maanden lang persisterende aanwezigheid van potentieel pathogene bacteriën. het dragen van ringen een risicofactor is voor de aanwezigheid van hogere aantallen bacteriën en ook potentieel pathogene bacteriën op de handen. handhygiëne gemeten aan de reductie van het aantal bacteriën op de handen minder effectief is bij ringdragers. op de huid onder ringen en horloges hogere aantallen bacteriën aanwezig zijn dan op de overige huid van de handen Werkkleding moet de onderarmen onbedekt laten zodat: een goede handhygiëne mogelijk is. Kunstnagels en nagellak is niet toegestaan omdat: operatieverpleegkundigen met schilferend nagellak of nagellak langer dan 4 dagen geleden aangebracht, na preoperatieve handhygiëne hogere aantallen bacteriën op de handen hadden dan verpleegkundigen zonder nagellak of intacte nagellak. medewerkers die kunstnagels dragen vaker en grotere aantallen pathogene microorganismen op de handen hebben dan medewerkers zonder kunstnagels. kunstnagels een goede handhygiëne belemmeren waardoor na gebruik van handdesinfectans of wassen van de handen met water en zeep nog pathogene microorganismen op de handen aanwezig kunnen zijn. meerdere uitbraken van zorginfecties zijn toegeschreven aan medewerkers die kunstnagels droegen.

4 2.1 Handdesinfectie * zie ook 4.1 Handschoenen * Wanneer handen desinfecteren met handalcohol? Alleen handdesinfectie bij niet zichtbaar verontreinigde handen. Handalcohol is door de toevoeging van terugvettende bestanddelen huidvriendelijker dan wassen met water en zeep. 5 momenten voor handhygiëne: 1 2 VOOR Voor handcontact met de patiënt VOOR Schone en aseptische handelingen NA Mogelijk handcontact met lichaamsvloeistoffen NA Ieder handcontact met de patiënt NA Handcontact met de directe omgeving van de patiënt Waarom? Handdesinfectie heeft de voorkeur boven handreiniging omdat het huidvriendelijker is en handalcohol een grotere kiemreductie geeft. Desinfectie met handalcohol heeft ook als voordelen dat het op de plek van verzorging gebruikt kan worden en dat men onafhankelijk is van de aanwezigheid van een wastafel. Tevens levert het hierdoor tijdwinst op.

5 Instructie gebruik handalcohol Breng uit de dispenser handalcohol aan op zichtbaar schone en droge handen, zonder daarbij het tuitje van de dispenser aan te raken Neem zoveel handalcohol dat het kuiltje van één hand met handalcohol is gevuld. Deze hoeveelheid is nodig om de handen gedurende de volledige inwerktijd van de handalcohol (30 seconden) nat te houden Wrijf de handpalmen over elkaar. Denk aan de polsen! Wrijf over de linker handrug met de rechter handpalm En andersom! Wrijf de handpalmen tegen elkaar met verstrengelde vingers. Wrijf de buitenkant van de vingers in de palm van de andere gespreide hand en andersom Draai de duim van de ene hand rond in de gesloten andere hand. Doe dit voor beide handen. Houd de vingers bij elkaar en draai de vingers in de palm van de andere hand. Doe dit voor beide handen. Bron: BSN medical Nederland

6 2.2 Handen wassen Wanneer? bij zichtbaar vuil na onbeschermd contact met lichaamsvloeistoffen na toiletbezoek Waarom? Alcohol heeft geen reinigende werking en kan dus ook niet voor handreiniging worden gebruikt. Werkwijze maak de handen nat met water uit een flink stromende kraan. Voorzie de handen van een laag vloeibare zeep uit een dispenser, zonder het tuitje van de dispenser aan te raken. wrijf uw handen gedurende 10 seconden goed over elkaar,vingertoppen, duimen en gebieden tussen de vingers en de polsen moeten goed worden ingewreven. spoel uw handen en onderarmen goed af. sluit de kraan met de elleboog of met een papieren handdoek. droog de handen af met een papieren handdoek, ook de polsen en de huid tussen de vingers drogen. deponeer de gebruikte handdoek in de daarvoor bestemde container. 2.3 Handenverzorging essentieel onderdeel van een goede handhygiëne is het regelmatig gebruik van handcrème: de huid blijft hierdoor intact. een nietintacte huid is slecht te reinigen en zal daarom veel microorganismen bevatten. bovendien biedt de nietintacte huid een verminderde bescherming bij (onverwacht) contact met besmet materiaal. open wondjes aan de handen of huidbeschadigingen worden afgedekt met een luchtdoorlaatbare pleister. Eventueel worden handschoenen gedragen.

7 3. Persoonlijke hygiëne 3.1 Haar is schoon en goed verzorgd. het haar wordt opgestoken, bijeengebonden of kort gedragen. baard en snor moeten kortgeknipt zijn. 3.2 Dienstkleding Dienstkleding wordt gedragen door: zie DKS Werkkledingbeleid zorg Eisen zorggerelateerde dienstkleding: korte mouwen (om de handhygiëne niet in de weg te staan). geen persoonlijke kleding (bijvoorbeeld shawl of vest) overheen dragen. geen lange kettingen/keycords overheen dragen. dienstkleding wordt gesloten gedragen. lange mouwen van de eigen kleding worden zodanig opgerold dat de onderarmen vrij zijn. in het ziekenhuis aan en uitgetrokken. elke dag schoon aangetrokken en zichtbaar verontreinigde kleding wordt direct vervangen door schone. gedragen dienstkleding wordt via het ziekenhuis gewassen en gescheiden van schone kleding opgeslagen. Waarom? Gedurende het werk raakt kleding besmet met microorganismen. Een groot deel van de bacteriën is afkomstig van de medewerker zelf en betreft huidflora. Maar er is ook besmetting door microorganismen van patiënten en uit de omgeving. Het lijkt hierbij vooral te gaan om Staphylococcus aureus, enterokokken en Clostridium difficile.

8 3.3 Hoofddoekjes de hoofddoek wordt zo gedragen dat tijdens de uitvoering van de werkzaamheden het materiaal van de hoofdbedekking niet in contact komt, of kan komen met de patiënt en/of patiëntenmateriaal. de hoofddoek wordt dagelijks vervangen door een schone hoofddoek. de hoofddoek moet bestand zijn tegen wassen op een temperatuur van 60 C of hoger. 3.4 Schoeisel schoenen en klompen moeten van goed te reinigen materiaal zijn en bestand zijn tegen desinfectie met alcohol 70%. bij zichtbare verontreiniging met lichaamsvloeistof moet het schoeisel worden gereinigd en gedesinfecteerd. 3.5 Piercings (incl. oorknopjes) oorknopjes en andere piercings zijn toegestaan, behalve wanneer door de piercing de algemene hygiëne onvoldoende in acht kan worden genomen of als de piercing een besmettingsbron kan vormen voor patiënten. 3.6 Zakdoeken tijdens de werkzaamheden worden papieren zakdoekjes gebruikt. na gebruik worden de zakdoekjes direct weggegooid en de handen gereinigd of gedesinfecteerd. 3.7 Eten en drinken in verzorgings of behandelruimtes of ruimtes waar wordt gewerkt met patiëntenmateriaal, wordt niet gegeten en/of gedronken. N.b. Voor OKmedewerkers gelden aanvullende maatregelen m.b.t. persoonlijke hygiëne e.d. zie hiervoor het DKS protocol: Infectiepreventiemaatregelen op OK (Klasse I). Voor medewerkers die op de hartkatherisatiekamer en/of angioruimte werken gelden aanvullende maatregelen m.b.t. persoonlijke hygiëne e.d. Zie hiervoor het DKS protocol: Infectiepreventie maatregelen op de hartkatheterisatie en angiografiekamer (Klasse II).

9 3.8 Meldingsplicht alle medewerkers (incl. keukenpersoneel) met een infectie melden zich bij het eigen unithoofd en de bedrijfsarts van de Arbodienst. Denk bij infecties aan: steenpuist nagelbedontsteking ( omloopje ) aanhoudende diarree (bijv. na vakantie) blaasjes hepatitis A contact met waterpokken of gordelroos herpes infecties (bijv. koortslip) conjunctivitis indien de bedrijfsarts niet beschikbaar is, is melding bij een vertegenwoordiger van de infectiecommissie (voorzitter of afd. Infectiepreventie) noodzakelijk. soms is microbiologisch onderzoek nodig. de bedrijfsarts beslist in overleg met het hoofd van de betreffende afdeling over voortzetting c.q. staking van de werkzaamheden. Voor hervatting van de werkzaamheden is een controle verplicht. medewerkers die in een buitenlands ziekenhuis gewerkt of gelegen hebben dienen zich zo spoedig mogelijk en zeker voor aanvang van de werkzaamheden te melden bij zijn of haar leidinggevende i.v.m. met screening op MRSA (zie DKS MRSA beleid ) medewerkers met eczeem verlenen geen zorg aan patiënten die geïnfecteerd of gekoloniseerd zijn met MRSA. 4. Persoonlijke beschermingsmiddelen 4.1 Handschoenen nietsteriele handschoenen worden gedragen bij iedere handeling waarbij de kans bestaat dat er contact met excreta, lichaamsvloeistoffen, slijmvliezen of de nietintacte huid kan optreden en indien dit wordt aangegeven in de isolatieprotocollen. gebruik steriele handschoenen volgens protocol. desinfecteer de handen voor het aantrekken van steriele handschoenen. desinfecteer de handen na het uittrekken van steriele en onsteriele handschoenen. Motivatie: handschoenen kunnen gaatjes hebben, kapot gaan en tijdens het uittrekken kunnen de handen worden besmet. zorg dat de handen goed droog zijn voor het aantrekken van de handschoenen om irritatie van de huid te voorkomen. verwissel van onsteriele naar steriele handschoenen bij overgang van vuile naar aseptische werkzaamheden bij dezelfde patiënt. Pas hierbij tussentijds handdesinfectie toe. verwissel handschoenen tussen twee patiënten door. verwissel handschoenen bij het stukgaan van de handschoen. Trek handschoenen zo uit dat de buitenkant niet in contact komt met de huid. gebruikte handschoenen mogen tijdens het dragen niet meer in contact komen met omgevingsmateriaal zoals telefoons, deurknoppen, apparatuur, toetsenborden, schrijfgerei etc. het dragen van handschoenen is geen alternatief voor handhygiëne.

10 4.2 Schorten trek een vochtondoorlaatbaar schort aan in situaties waarbij de kans op spatten/spuiten op de kleding aanwezig is en indien dit wordt aangegeven in de isolatieprotocollen. het schort moet de mouwen van de dienstkleding volledig bedekken. 4.3 Mondneusmasker doe een chirurgisch mondneusmasker voor in situaties waarbij de kans op spatten/spuiten in het gezicht aanwezig is. bij aërogene en druppelisolatie worden FFP2 maskers gedragen. bij MRSA draagt men een chirurgisch mondneusmasker. 4.4 Spatbril doe een spatbril op in alle situaties waarbij de kans op spatten /spuiten in het gezicht of aërosolvorming aanwezig is. ook kan men gebruik maken van een gezichtscherm de splashcard. er wordt in dit geval dan ook altijd schort en handschoenen gedragen.

11 5. Prik en snijaccidenten zie DKS prikaccidentenprotocol. basishygiëne is het belangrijkste middel om besmetting te voorkomen. maak zo nodig gebruik van handschoenen, schorten, spatbrillen en naaldencontainers. steek naalden nooit terug in het hulsje. scherp afval altijd in de naaldencontainer of risicoafvalton. loop niet met een gebruikte naald of ander scherp instrumentarium. vul de containers nooit meer dan 75%. gemorst bloed opruimen (met handschoenen aan) en hierna het betreffende oppervlak desinfecteren. eigen wondjes goed afdekken bij handelingen waarbij kans is op bloedcontact (handschoenen aan). prik, snij en spataccidenten worden gemeld bij de Arbodienst. 6. Immunisatie het immunisatiebeleid is ondergebracht bij de Arbodienst, hierin is o.a. het vaccinatiebeleid inz. hepatitisb geregeld. Deze folder is een samenvatting van het actuele infectiepreventie protocol Basishygiëne in DKS met betrekking tot persoonlijke hygiëne, kledingsdiscipline en handhygiëne e.d. Brochure Basishygiëne medewerkers Westfriesgasthuis