Nieuwsbrief. Landelijke Prevalentiemeting Zorgproblemen*

Transcriptie

1 * NATIONAAL NIEUWS Voor U ligt de derde van de, met daarin diverse nieuwe ontwikkelingen. Het komend jaar worden voor de 15de keer via de de zorgproblemen in Nederland gemeten. Een dergelijk lustrum willen we niet ongemerkt voorbij laten gaan. In deze nieuwsbrief leest U hierover meer. Derde Lustrum De is in 1998 gestart onder de naam LPOD ( Landelijke Prevalentie Onderzoek Decubitus) met het meten van de prevalentie van decubitus. Gaandeweg is de uitgebreid met meer zorgproblemen, terwijl het aantal deelnemers flink is gestegen. Daarmee is de de zorgmonitor van Nederland geworden. Ook het buitenland bleek geïnteresseerd in deze zorgmonitor en een aantal landen nemen momenteel deel aan de meting. Het derde lustrum willen we daarom niet ongemerkt voorbij laten gaan. Op 11 oktober 2012 willen we dit samen met U vieren tijdens een congres. Zet deze datum dus nu al in uw agenda! Het programma voor dit congres zal bestaan uit een aantal aansprekende sprekers, met in de middag workshops over de nieuwste ontwikkelingen op het terrein van de zorgproblemen. Tussen de middag zal naast een feestelijke lunch ruimte zijn voor een postersessie. Oproep postersessie Tijdens het congres in 2012 kunnen deelnemers aan de een poster presenteren, met als onderwerp de binnen de eigen instelling. Er is ruimte voor maximaal 15 posters. Deze zullen, indien nodig, vooraf door de geselecteerd worden. Indien U een posterpresentatie wilt houden, moet U zich vóór 1 juni 2012 aanmelden bij de samen met een korte samenvatting van de poster. Aangezien het feest is, is voor de beste twee posters (door het publiek te bepalen) een IPad beschikbaar. Rapport 2011 Het rapport van 2011 met de gegevens van de aprilmeting is dit jaar later dan normaal, maar daarom niet minder interessant. De diverse nieuwe ontwikkelingen zijn debet aan het feit dat het rapport wat later uitkomt. Naar verwachting ontvangt U het rapport in de week van 12 december. Vernieuwde website De -website bestond al enkele jaren en was aan verandering toe. Bovendien bleek de huidige structuur niet meer toereikend om alle nieuwe initiatieven te kunnen ontplooien. Vandaar dat medio augustus de nieuwe -site de lucht in is gegaan. De belangrijkste veranderingen ten opzichte van de vorige site zijn de verbeterde overzichtelijkheid en gebruiksvriendelijkheid. * Met deze nieuwsbrief willen we deelnemers aan de en geïnteresseerden op de hoogte houden van de laatste ontwikkelingen met betrekking tot de Landelijke Prevalentiemeting Zorgproblemen. De nieuwsbrief zal onregelmatig verschijnen, en alleen als er relevant nieuws is.

2 Vernieuwde rapportage Voor de module ondervoeding in de WZW sector is een dashboard online ontwikkeld waarin de resultaten van de module ondervoeding worden weergegeven in overzichtelijke figuren. De resultaten zijn daarbij verdeeld in mapjes prevalentie, kenmerken (leeftijd, BMI, geslacht bijv.), preventie, monitoren, behandeling, kwaliteitsindicatoren en overig (bijv. slikken). Ook de gegevens van afgelopen jaren worden in deze figuren weergegeven. De prevalentie van ondervoeding in de eigen instelling is nu te vergelijken met de eigen resultaten van de afgelopen jaren, met het landelijk gemiddelde, tussen verschillende instellingen binnen een stichting, en tussen dezelfde soort afdelingen van verschillende instellingen in een stichting. Deze vernieuwde rapportage is zeer positief door de WZW sector geëvalueerd. Vandaar dat we momenteel bezig zijn om dit verder te ontwikkelen voor de andere soorten instellingen (ziekenhuizen, thuiszorg) en voor de andere modules. Aangezien de ontwikkeling van een dergelijke rapportage nogal wat werk is, richten we ons eerst op het in kaart brengen van alle prevalenties (decubitus, incontinentie, vallen, fixatie en smetten) in één overzicht, en vervolgens op de module decubitus. We hopen deze nieuwe rapportage voor ondervoeding en decubitus in april 2012 gereed te hebben. Excel File Sommige instellingen willen op basis van de resultaten zelf tabellen en figuren maken m.b.v Excel. De huidige Excel bestanden per tabel zijn hiervoor niet geschikt. Vandaar dat vanaf november 2011 instellingen via de -website een Excel-bestand kunnen downloaden, waarin alle gegevens zijn opgenomen. Continu meten De is van oorsprong een jaarlijkse eenmalige meting. Momenteel hebben instellingen echter ook de mogelijkheid om naast april ook in november te meten. Diverse instellingen hebben echter in het verleden gevraagd of men de meting niet vaker kan uitvoeren. Vanaf april 2012 behoort dit tot de mogelijkheden. Omdat we niet kunnen in schatten hoeveel instellingen hiervan gebruik willen maken, zal dit nog niet geautomatiseerd worden. Daarom is het zeer belangrijk dat instellingen die dit willen eerst aan ons doorgeven wanneer men een extra meting wil doen. Op dat moment zal Flycatcher ervoor zorgen dat dit voor deze instelling mogelijk is. Indien men niet vooraf doorgeeft dat men een extra meting wil doen, dan zullen de gegevens die ingevoerd worden, toegevoegd worden aan de bestaande gegevens, wat niet de bedoeling is. Mocht vaker van deze mogelijk gebruik gemaakt worden, dan zullen we dit automatiseren. De kosten voor deze extra metingen bedragen alleen de gebruikelijke kosten per cliënt. EPD De afgelopen jaren is herhaaldelijk gevraagd of de gegevens uit het eigen elektronische patiënten dossier (EPD) niet rechtstreeks ingevoerd konden worden in de meting. Vanaf april 2012 behoort dit ook tot de mogelijkheden. Door Flycatcher wordt op dit moment een standaard tool gemaakt via welke de gegevens ingevoerd kunnen worden.

3 Aan de slag met de resultaten De is bedoeld om instellingen zicht te geven bij welke zorgproblemen nog een kwaliteitsverbetering mogelijk is en hen indicaties te geven welke aspecten men kan aanpakken. Alleen meten om het meten heeft weinig zin. Toch is het voor instellingen vaak lastig om vanuit de gegevens te komen tot een verbeteractie. Enerzijds zijn de rapportages lastig te lezen, anderzijds is onduidelijk wat men vervolgens kan doen. Zoals boven beschreven wordt de rapportage al verbeterd. Echter ook aan de stappen die men vervolgens kan zetten, is al aan gewerkt. Vanuit ZonMw hebben we voor de Wonen-Zorg-Welzijn-sector subsidie ontvangen om een koppeling te maken tussen enerzijds de -ondervoedingsresultaten en anderzijds de instrumenten (interventies) die ontwikkeld zijn in het Eten en Drinken-project van Vilans en de Stuurgroep Ondervoeding. Deze instrumenten zijn vooral gericht op verantwoorde vocht- en voedselvoorziening, screenen op ondervoeding, wegen en meten en ambiance rondom de maaltijdmomenten. Aan de hand van vragen betreffende de prevalentie van ondervoeding, risico signalering, behandeling en kwaliteitsindicatoren (resultaten ) doorloopt men een beslisboom. Na elke vraag geeft de beslisboom aan welke acties beschikbaar zijn om eventuele problemen aan te pakken, hoe men bewustwording en aandacht voor de voedingszorg vergroot en hoe een plan van aanpak gemaakt kan worden om aan de slag te gaan met de acties. De verbeterproducten (acties) zijn geordend in 5 actietabellen: 1. Verbetersuggesties risicosignalering ondervoeding (screening en monitoring intake en gewicht), 2. Verbetersuggesties behandeling ondervoeding, 3. Verbetersuggesties kwaliteitsindicatoren (met name maaltijdambiance), 4. Bewustwording, 5. Activering en plan. Verder wordt in de actietabellen een onderverdeling gemaakt in beleid en afspraken, kennis en inzicht, meten, verbeteren en borgen zodat op ieder niveau met de acties gewerkt kan worden zoals bijvoorbeeld het implementeren van een weegbeleid op instellings- en afdelingsniveau tot en met instructies op verpleegkundig/verzorgend niveau (het wegen van oudere cliënten). De beslisboom en de actietabellen zijn in de april meting 2011 bij WZW instellingen geëvalueerd. Instellingen waren enthousiast over het gebruiksgemak, de inhoud en vormgeving van de beslisboom en over de actietabellen. Gezien deze positieve evaluatie zullen we verder onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om ook voor de andere zorgproblemen beslisbomen te ontwikkelen. Het komend jaar zal een master student alvast gaan werken aan het ontwikkelen van een beslisboom op het gebied van vallen waarna de andere zorgproblemen zullen volgen in de toekomst. Nieuwe module chronische wond Een belangrijk probleem in de zorg vormen de chronische wonden, ook wel complexe wonden genoemd. In Nederland is nog weinig zicht op het voorkomen van deze wonden en de wijze waarop met deze wonden omgegaan wordt. Duidelijk is wel dat met een adequate behandeling veel leed voorkomen kan worden. Vandaar dat we vanaf komend jaar ook een module chronische wond aanbieden. Het beoordelen van een chronische wond is niet eenvoudig. Vandaar dat we met de introductie van deze nieuwe module, een iets andere weg inslaan. De wond hoeft niet meer direct beoordeeld te worden door degene die de meting verricht, zoals bij decubitus, maar wordt door hem of haar alleen gesignaleerd. Vervolgens worden de bijbehorende vragen overgedragen aan een gespecialiseerde verpleegkundige of arts, die de vragen op een later tijdstip invult. In een pilot is deze methode dit jaar in enkele verpleeghuizen naar tevredenheid uitgeprobeerd. We nodigen U van harte uit deze module komende meting mee te nemen in uw meting!

4 Kosten van ondervoeding in verpleeghuizen In 2010 hebben onderzoekers van in samenwerking met de European Nutrition for Health Alliance (ENHA) een analyse gemaakt van De kosten van (risico) op ondervoeding in Nederlandse verpleeghuizen. Een dergelijke analyse was voor de Nederlandse verpleeghuizen nog niet eerder gedaan. De kosten zijn berekend op basis van tijdsbesteding, interventies en betrokkenheid van verschillende disciplines in de algemene voedingszorg, zorg voor risico op ondervoede bewoners en ondervoede bewoners. De belangrijkste resultaten van deze studie zijn: In totaal wonen ruim mensen in verpleeghuizen, van wie er ruim risico op ondervoeding hebben en daadwerkelijk ondervoed zijn. De additionele kosten voor ondervoeding in Nederlandse verpleeghuizen bedragen 279 miljoen euro per jaar, wat gelijk staat aan 0,7% van de totale zorgkosten en 3,0% van de kosten in verpleeghuizen. De algemene kosten voor voedingszorg zijn 5000 euro per jaar, de patiënt met verhoogd risico op ondervoeding (8000 euro extra), en de ondervoede patiënt ( euro extra). Voor meer informatie zie ook: J.M.M. Meijers, R.J.G. Halfens, L. Wilson, J.M.G.A. Schols (2011). Estimating the costs associated with malnutrition in Dutch nursing homes. Clinical Nutrition (2011), doi: /j.clnu Nieuwe richtlijnen Decubitus en Smetten Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan de nieuwe richtlijn van decubitus en de richtlijn smetten. Beide richtlijnen zijn ontwikkeld door het LEVV (nu V&VN) in samenwerking met V&VN Wondconsulenten, V&VN Dermatologie, het Nederlands Huisartsen Genootschap en het Kwaliteitsinstituut voor de zorg CBO. ZonMw subsidieert dit project. De richtlijnen zijn ter autorisatie aangeboden aan de deelnemende beroeps- en patiëntenorganisaties, waarna deze definitief worden. U kunt deze richtlijn al downloaden van de site van de V&VN. Rapport Gezondheidsraad Afgelopen week is het rapport van de gezondheidsraad Ondervoeding bij ouderen verschenen. De heeft meegewerkt aan analyses voor dit rapport. Uit het rapport blijkt dat een lage BMI, gewichtsverlies en verminderde voedselconsumptie samen gaan met een hoger sterfterisico, maar dat er nog geen causaal verband met ondervoeding aangetoond kan worden. Verder blijkt dat er nog veel onduidelijk is over ondervoeding bij ouderen. Zo ontbreekt een eenduidige definitie en is het niet duidelijk of extra voeding wel helpt. Meer onderzoek is daarom nodig. Dat stelt de Gezondheidsraad in een advies aan het ministerie van Volksgezondheid. Het hele rapport is te lezen op via de link:

5 INTERNATIONAAL NIEUWS Zwitserse ziekenhuizen hebben voor de eerste keer met de hun kwaliteit van zorg gemeten Zoals in de vorige nieuwsbrief te lezen was, is de een samenwerking aangegaan met de Zwitserse ANQ ( L Association nationale pour le développement de la qualité dans les hôpitaux et les cliniques) en de Berner Fachhochschule Gesundheit (BFH) om decubitus en vallen/vrijheidbeperkende maatregelen in alle Zwitserse ziekenhuizen te meten. Eind mei werd het contract tussen beide partijen getekend en al op 8 november j.l. is de eerste meting bij 28 ziekenhuizen met samen meer dan 170 ID s uitgevoerd. Het contract met de Zwitserse ziekenhuizen is een volgende stap in de internationalisering van de. Dat is belangrijk omdat we veel van elkaar kunnen leren. Daarvoor moeten echter wel identieke meetinstrumenten en methodieken worden gebruikt. Dat is minder eenvoudig dan het op het eerste gezicht lijkt, zoals Drs. Noémi van Nie (coördinator van internationaal) heeft ervaren. Hoewel we al drie Duitstalige versies (Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland) en een Engelse versie van de hebben, moest ook een Italiaanse en Franse versie voor de Zwitserse ziekenhuizen gemaakt worden. Niet alleen de vragenlijsten, maar ook het instructiemateriaal, de handleiding, het invoerprogramma en de resultaten die iedere instelling na de meting ontvangt moesten vertaald worden. De data die we uit de verschillende landen krijgen zijn uniek. Ondanks dat er internationaal veel gegevens beschikbaar zijn met betrekking tot medische diagnoses, is er over de zorg internationaal nog weinig bekend. In een volgende nieuwsbrief hopen we U de belangrijkste eerste resultaten van deze eerste meting in Zwitserland te kunnen presenteren. Zijn de UK en Ierland de volgende loot aan de stam? Komend jaar maken prof.dr. J. Schols en dr. R. Halfens een promotiereis naar de UK en Ierland. In het verleden is er vaak interesse getoond voor de vanuit beide landen, maar tot concrete afspraken is het niet gekomen. Vandaar dat begin komend jaar een bezoek gebracht wordt aan verschillende personen en instanties om een mogelijke samenwerking te bespreken. We houden U op de hoogte. Recent verschenen artikelen Afgelopen tijd zijn er weer diverse nieuwe artikelen verschenen van de onderzoekers van het team. Kijk op onze website voor een overzicht. De artikelen zijn op te vragen via de (via of telefoon). Colofon Medewerkers: Prof. dr. R.J.G. Halfens, projectleider Prof. dr. J.M.G.A. Schols, senior onderzoeker Mw. dr. J.M.M. Meijers, onderzoeker Mw. drs. N.C. van Nie, onderzoeker Mw. drs. E. Meesterberends, onderzoeker Dr. J.C.L. Neyens, onderzoeker Mw. drs. S. Rijcken, onderzoeksassistent Mw. drs. S. Wolters, onderzoeksassistent Uitgave: Nummer 3 december 2011