Kopen in Utrecht. Winkelatlas gemeente Utrecht Maart 2012

Transcriptie

1 Kopen in Utrecht Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Maart 2012

2 Kopen in Utrecht Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Maart 2012

3 Colofon Uitgave I&O Research Stationsplein 11 Postbus 563, 7500 AN Enschede Rapportnummer 2012/009 Datum Maart 2012 Opdrachtgever Gemeente Utrecht Tel.nr Auteurs Jon Severijn Ruud Esselink Bestellingen Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.

4 Inhoudsopgave pag. 1. Inleiding Aanleiding Onderzoeksaanpak Leeswijzer 3 2. Gemeente Utrecht Winkelaanbod per wijk Koopstromen Kopen op zondag Binnenstad Utrecht Aanbod winkels in wvo en aantal vestigingen Kooporiëntatie bewoners binnenstad Draagvlak en toevloeiing Kenmerken koopgedrag binnenstad Utrecht Winkelgebieden in de wijk Wijk West Wijk Noordwest Wijk Overvecht Wijk Noordoost Wijk Oost Wijk Zuid Wijk Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten - De Meern 77 Bijlage 1. Aanvullende kengetallen winkelgebieden...84 Bijlage 2. Kooporiëntatie per wijk... 87

5 Samenvatting winkelatlas gemeente Utrecht

6 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Samenvatting Samenvatting winkelatlas gemeente Utrecht 2011 In 2011 is het Randstad Koopstromenonderzoek 2011 uitgevoerd. In totaal zijn zo n huishoudens in Utrecht geënquêteerd om het koopgedrag van inwoners van Utrecht in kaart te brengen. Aanvullend aan het koopstromenonderzoek en de daarbij horende rapportages (overkoepelend hoofdrapport, website met resultaten) heeft I&O Research voor de gemeente Utrecht een winkelatlas samengesteld waarin per wijk het winkelaanbod, het koopgedrag van inwoners en het functioneren van winkelgebieden in kaart is gebracht. In deze samenvatting zijn de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek kort voor u op een rij gezet, waarmee je snel op hoofdlijnen inzicht krijgt in het functioneren van de detailhandel in Utrecht. Voor een uitgebreider zicht op de detailhandel in de Utrechtse wijken kunt u in de afzonderlijke hoofdstukken van de detailhandelsmonitor raadplegen. Winkelaanbod gegroeid De totale omvang van het winkelaanbod in Utrecht bedraagt ruim m 2 wvo, verdeeld over ruim winkels. Ten opzichte van 2004 is het aanbod met ongeveer m 2 toegenomen. Deze groei heeft zich zowel in de dagelijkse als niet-dagelijkse sector voorgedaan. Het aantal winkels is echter afgenomen. Met uitzondering van de branche mode en luxe is er daardoor ook sprake van een toename van de gemiddelde winkelgrootte. De gemiddelde omvang van winkelunits is toegenomen van 217 in 2004 tot 262 m 2 wvo in Tabel 1 Omvang winkelaanbod (exclusief leegstand), 2004 en winkels m 2 WVO % ontw % ontw. dagelijks % % niet-dagelijks % % totaal % % Bron: Locatus Schaalvergroting heeft er voor de Utrechtse consument toe geleid dat zij in totaal meer vierkante meters winkels tot de beschikking hebben. Echter, wanneer we de ontwikkeling van het winkelaanbod relateren aan de ontwikkeling van het inwonertal van Utrecht dan is het gemiddelde vloeroppervlak per inwoner in de periode wel licht afgenomen. Waar in de dagelijkse sector het aanbod per inwoner nog wel is gestegen, is er in de niet-dagelijkse sector een kleine teruggang te zien. De groei van het aantal winkelmeters is hier minder sterk dan de toename van de Utrechtse bevolking.

7 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Samenvatting Tabel 2 Aantal m 2 WVO per inwoner, 2004 en dagelijks 0,27 0,3 niet-dagelijks 1,3 1,25 totaal 1,58 1,55 Bron: Locatus De ontwikkeling van het winkelaanbod per wijk is in de onderstaande figuur opgenomen. In de nieuwe wijken Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern is het winkeloppervlak in de periode het sterkst toegenomen. Ongeveer driekwart van de groei van de winkelaanbod in Utrecht komt voor rekening van deze twee wijken. In drie wijken is het winkelaanbod teruggelopen, namelijk West (-16 procent), Noordwest (-9 procent) en de Binnenstad (-1 procent). Figuur 1 Ontwikkeling aantal m 2 WVO per wijk, 2004 en Binnenstad Zuidwest Overvecht Vleuten-De Meern Noordwest Leidsche Rijn Oost West Zuid Noordoost

8 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Samenvatting Ondanks afname heeft Utrecht nog steeds relatief hoge koopkrachtbinding De oriëntatie van de Utrechtse bevolking op het eigen winkelapparaat is in de dagelijkse sector met 92 procent onverminderd hoog gebleven. Ten opzichte van 2004 betekent dit een daling van een procentpunt. De gemiddelde binding voor niet-dagelijkse artikelen in Utrecht ligt op 76 procent. In 2004 werd nog een binding van 86 procent gerapporteerd. Vooral voor de niet-dagelijkse aankopen is de binding aan de eigen gemeente gedaald. Vergeleken met de andere grote steden weet Utrecht echter nog steeds relatief veel eigen koopkracht aan de stad te binden. In de niet-dagelijkse sector zijn niet alleen de keuzemogelijkheden sterk toegenomen (meer fysiek winkelaanbod als ook een onbeperkte keuze op internet). De consument heeft ook steeds meer informatie tot de beschikking en is - mede als gevolg van de huidige economie - kritisch in het uitgeven en is bereid te reizen voor de meest voordelige keuze. Figuur 2 Bindingspercentage dagelijkse en niet-dagelijkse sector G-4, Utrecht 76% 92% Amsterdam 71% 89% Rotterdam 67% 90% 's-gravenhage 64% 87% niet-dagelijks dagelijks 0% 20% 40% 60% 80% 100% Veel wijken hebben een afname van de binding De koopkrachtbinding aan de eigen wijk is sinds 2004 in vrijwel alle wijken teruggelopen. Een duidelijke uitzondering is Leidsche Rijn, waar de binding in beide sectoren met ongeveer 10 procentpunt is toegenomen. De grootste daling van de binding aan de eigen wijk heeft zich voorgedaan in West. In beide wijken speelt de ontwikkeling van het winkelaanbod een belangrijke rol in de veranderde kooporiëntatie. In Leidsche Rijn is het winkelaanbod gegroeid, terwijl West een krimp van het aantal winkelmeters kent.

9 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Samenvatting In de dagelijkse sector heeft een drietal wijken een binding van meer dan 70 procent, wat betekent dat minimaal 7 op de 10 inwoners de dagelijkse boodschappen in de eigen wijk doet. Leidsche Rijn heeft ondanks de toename van de binding nog wel duidelijk de laagste binding. Voor de niet-dagelijkse sector geldt dat er naast de binnenstad drie wijken zijn met een substantiële binding, namelijk Overvecht (GWC Overvecht), Zuidwest (Woonboulevard Kanaleneiland) en Vleuten-De Meern (winkelgebied Vleuten Centrum/Vleuterweide). Figuur 3 Figuur 4 Binding dagelijkse artikelen (in %). Binding niet-dagelijkse artikelen (in %). Vleuten-De Meern 81% Binnenstad 59% Zuid 77% Overvecht 36% Overvecht 76% Zuidwest 31% Binnenstad 65% Vleuten-De Meern 27% Zuidwest 58% Leidsche Rijn 14% Noordwest 50% Noordwest 14% West 50% Zuid 10% Oost 44% Oost 10% Noordoost 39% West 9% Leidsche Rijn 27% Noordoost 2% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%

10 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Samenvatting Om een indruk te krijgen of de verschillende wijken (vooral) een verzorgingsfunctie hebben voor haar inwoners of dat ook klanten van buiten de eigen wijk hier dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen aankopen, is het bindingspercentage afgezet tegen het aandeel dat de toevloeiing van buiten de wijk heeft in de totale detailhandelsomzet in die wijk. Voor de dagelijkse sector geldt dat de Binnenstad en Overvecht een relatief hoge binding aan de wijk plus ook een hoog aandeel toevloeiing hebben. De dagelijkse sector in Vleuten-De Meern heeft meer een specifieke wijkverzorgende functie met een hoge binding en een vrij laag aandeel vreemde koopkracht. Figuur 5 Bindingspercentage afgezet tegen aandeel toevloeiing, dagelijkse sector (2011). 100% 80% Binnenstad 60% Overvecht 40% Oost Noordwest Zuidwest Zuid 20% Leidsche Rijn Noordoost West Vleuten-De Meern B indingspercenta ge 0% 0% 20% 40% 60% 80% 100%

11 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Samenvatting Waar de dagelijkse sector in veel wijken de binding relatief hoog is, zien we bij de niet-dagelijkse sector direct een ander patroon. Naast de binnenstad domineren Zuidwest en Overvecht. Leidsche Rijn heeft - met The Wall die omzet genereert uit onder meer Vleuten-De Meern en omliggende gemeenten - weliswaar een relatief groot aandeel toevloeiing in de totale niet-dagelijkse omzet, maar deze omzet ligt op een duidelijk lager niveau dan in Overvecht en Zuidwest. Figuur 6 Bindingspercentage afgezet tegen aandeel toevloeiing, niet-dagelijkse sector (2011). 100% Binnenstad Zuidwest 80% Leidsche Rijn Overvecht 60% Noordoost Noordwest Oost 40% West Zuid Vleuten-De Meern 20% B indingspercentage 0% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 1) mate waarin de bevolking in de eigen regio koopt, uitgedrukt als percentage van het aantal inwoners 2) de mate waarin inwoners uit andere regio s aankopen doen in een regio Economisch functioneren In de gemeente Utrecht is in 2011 ruim 1,7 miljard in winkels uitgegeven. Daarmee neemt Utrecht 30 procent van de totale bestedingen in de provincie Utrecht voor haar rekening. Met name in de nietdagelijkse sector vormt toevloeiing voor Utrecht een groot deel van de omzet. Wat opvalt is dat de afvloeiing naar internet ( kooplek ) qua omzet net zo groot is als de omzetafvloeiing naar andere gemeenten.

12 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Samenvatting Tabel 3 Binding, toe- en afvloeiing gemeente Utrecht, provincie Utrecht en Randstad totaal 1) (milj. ). dagelijkse sector binding toevloeiing afvloeiing overig afvloeiing internet Gemeente Utrecht Provincie Utrecht Randstad niet-dagelijkse sector Gemeente Utrecht Provincie Utrecht Randstad ) Randstad is inclusief Almere en Nijkerk. Veruit de belangrijkste wijk wat betreft omzet is de Utrechtse Binnenstad. Vorig jaar is hier 583 miljoen omgezet. Op enige afstand volgen de wijken Zuidwest ( 270 miljoen) en Overvecht ( 215 miljoen). Gerelateerd aan het inwonertal is de detailhandelsomzet in Noordoost het laagst, wat met name samenhangt met de geringe omzet in de niet-dagelijkse sector. Tabel 4 Dagelijkse en niet-dagelijkse detailhandelsomzet per wijk, totaal en per inwoner (2011). totale omzet (x 1.000) omzet per inwoner wijk dagelijks niet-dagelijks totaal dagelijks nietdagelijks totaal West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern totaal 1) ) Is inclusief omzet bij overige winkels waarvan exacte aankooplocatie niet nader bepaald is en daardoor ook niet toe te delen aan specifieke wijk.

13 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Samenvatting De vloerproductiviteit in Utrecht bedraagt voor de dagelijkse artikelensector en voor de nietdagelijkse sector per m² WVO. Ten opzichte van de andere grote Nederlandse steden heeft Utrecht een hoge omzet per winkelmeter. Figuur 7 Gemiddelde omzet per m 2 WVO, dagelijkse en niet-dagelijkse sector, G-4 (2011). Utrecht Rotterdam Amsterdam 's-gravenhage niet-dagelijks dagelijks Wat zijn de qua omzet belangrijkste aankoopplaatsen in Utrecht? In de dagelijkse sector genereert stadsdeelcentrum Overvecht de meest omzet. Naast omzet uit de eigen wijk heeft het winkelcentrum duidelijk ook een wijkoverstijgende verzorgingsfunctie waarbij ook nog eens bijna 15 miljoen afkomstig is van buiten Utrecht. Hoog Catharijne heeft ook voor de dagelijkse boodschappen een relatief sterke positie binnen Utrecht, al is bijna de helft van de omzet afkomstig van niet-utrechters (waarschijnlijk in combinatie met het reizen per OV). Winkelcentrum Smaragdplein haalt daarentegen bijna al haar omzet in de dagelijkse sector uit Utrecht.

14 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Samenvatting Tabel 5 Top 10 winkelgebieden omzet dagelijkse sector Utrecht, 2011 (x 1.000). eigen wijk overig Utrecht buiten Utrecht totaal GWC Overvecht Vleuten Centrum/Vleuterweide Kanaleneiland Hoog Catharijne Amsterdamsestraatweg-Noord Smaragdplein Nachtegaalstr-Burg. Reigerstr De Gaard Lunetten Kanaalstraat/Damstraat (Lombok) In de niet-dagelijkse sector is een beperkt aantal Utrechtse aankooplocaties dominant. De hoogste omzet heeft de historische binnenstad, gevolgd door Woonboulevard Kanaleneiland en Hoog Catharijne. Voor de laatste twee geldt dat meer dan de helft van de niet-dagelijkse omzet van buiten Utrecht afkomstig is. Tabel 6 Top 10 winkelgebieden omzet niet-dagelijkse sector Utrecht, 2011 (x 1.000). eigen wijk overig Utrecht buiten Utrecht totaal Historische binnenstad Woonboulevard Kanaleneiland Hoog Catharijne GWC Overvecht The Wall Vleuten Centrum/Vleuterweide Kanaleneiland Amsterdamsestraatweg-Noord Voorstraat /Witte-vrouwenstr Nachtegaalstr-Burg. Reigerstr

15 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Samenvatting Van de belangrijke aankoopplaatsen in Utrecht hebben in de periode met name woonboulevard Kanaleneiland en stadsdeelcentrum Overvecht groei doorgemaakt. Zowel de totale omzet als de opbrengst per m 2 WVO zijn toegenomen. De detailhandelsbestedingen in de binnenstad van Utrecht zijn, met name in de niet-dagelijkse sector, teruggelopen. Al dient hierbij wel opgemerkt te worden dat de omzet per winkelmeter, vergeleken met andere grote binnensteden, nog steeds hoog is. Tabel 7 Detailhandelsbestedingen grootste aankoopplaatsen, (mlj. ). dagelijks niet-dagelijks totaal Binnenstad Overvecht Kanaleneiland Woonboulevard Kanaleneiland Conclusie Utrecht heeft als gemeente een sterke en belangrijke verzorgingspositie, zowel voor bewoners als voor inwoners van de eerste en tweede ring van gemeenten rondom Utrecht. Vergeleken met andere grote steden heeft Utrecht relatief veel winkelmeters. Dit leidt echter niet tot een lagere omzet per winkelmeter, wat er op duidt dat in z n geheel gezien de detailhandel in Utrecht economisch goed functioneert. Natuurlijk zijn er hierbij wel verschillen naar wijk en aankoopplaatsen. Zo is de detailhandelsomzet in de Utrechtse binnenstad lager dan 2004, maar dit wordt deels gecompenseerd door de winst in Overvecht en woonboulevard Kanaleneiland. Waar de Utrechtse winkelstructuur in de dagelijkse sector vooralsnog kan bouwen op de klant die in meerderheid trouw kiest voor nabijgelegen winkels die aan zijn of haar wensen voldoen, is in de nietdagelijkse sector de gunst van de klant minder vanzelfsprekend. Was in de afgelopen jaren de sterke groei van het aantal fysieke winkelmeters in hoofdzaak verantwoordelijk voor een meer diffuus kooppatroon. De komende jaren zal internet dit patroon verder beïnvloeden. Aankooplocaties met een sterk accent op de niet-dagelijkse sector zullen zich meer dan ooit moeten bewijzen aan de consument.

16 Hoofdstuk 1 Inleiding

17 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Inleiding 1. Inleiding 1.1 Aanleiding Aansluiting op Randstad Koopstromenonderzoek 2011 In de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht is het Randstad Koopstromenonderzoek 2011 uitgevoerd, waarbij in totaal een kleine huishoudens zijn geïnterviewd over hun (ruimtelijk) koopgedrag. De gemeente Utrecht heeft deelgenomen aan dit onderzoek. In totaal zijn zo n huishoudens in Utrecht geënquêteerd om het koopgedrag van inwoners van Utrecht in kaart te brengen. Aanvullend aan het koopstromenonderzoek en de daarbij horende rapportages (overkoepelend hoofdrapport, website met resultaten) heeft de gemeente Utrecht I&O Research gevraagd een detailhandelsmonitor samen te stellen welke op wijkniveau het winkelaanbod en het koopgedrag van inwoners in 2011 in beeld brengt. Doel van de rapportage De monitor is bedoeld als basisdocument dat kan dienen als informatiebron bij discussies en visievorming omtrent de toekomstige (gewenste) ontwikkeling van detailhandel in Utrecht. 1.2 Onderzoeksaanpak Onderzoeksmethodiek De basis van deze detailhandelsmonitor wordt gevormd door gegevens voortkomend uit het Randstad Koopstromenonderzoek Voor dit onderzoek is bij huishoudens in het onderzoeksgebied en huishoudens in het randgebied een enquête over koopgedrag afgenomen. De afname van de vragenlijst geschiedde telefonisch en online in de periode april-juli De vragenlijst bevatte vragen over: de aankooplocatie waar men het laatst dagelijkse boodschappen heeft gedaan (waar, motief, beoordeling, frequentie en vervoermiddel); de aankooplocatie waar men het laatst heeft gewinkeld (idem); de aankooplocatie waar men de laatste keer in negen niet-dagelijkse branches iets heeft gekocht; woon-werk aankopen; zondagaankopen; warenmarktaankopen; internetaankopen; achtergrondkenmerken. Omdat de koopstromen niet ophouden bij de grenzen van het onderzoeksgebied is voor de toevloeiing uit de gemeenten direct buiten het onderzoeksgebied ook in het randgebied geënquêteerd. Naast de uitgebreide enquêtering van consumenten, op basis waarvan de vraagzijde in beeld wordt gebracht, is voor de analyse van het winkelaanbod gebruik gemaakt van aanbodgegevens van Locatus voor de jaren 2004 en Hierbij geldt dat de gegevens voor 2011 als peildatum oktober 2011 hebben. 1

18 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Inleiding Dit betekent dat de aanbodcijfers in beperkte mate kunnen afwijken van de cijfers zoals deze gepresenteerd zijn op de factsheets zoals te vinden op Deze hebben namelijk als peildatum januari Meer informatie Op staat een gedetailleerde onderzoeksverantwoording. Hier wordt ondermeer aandacht besteed aan: de details van de onderzoekopzet en -uitvoering; de vertaling van de vragen uit de vragenlijst naar de koopstromen; de vergelijkbaarheid van dit onderzoek met eerdere edities van het koopstromenonderzoek. Gebiedsindeling In deze rapportage wordt uitgegaan van een indeling van Utrecht in tien wijken, namelijk Binnenstad, West, Noordwest, Overvecht, Oost, Noordoost, Zuid, Zuidwest, Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern. 2

19 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Inleiding Per januari 2011 bedraagt het inwonertal van Utrecht ruim , een stijging van 15 procent ten opzichte van januari Afgezien van Zuid neemt in alle wijken de bevolking toe. In Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern is de groei van de bevolking zeer sterk. Tabel 1.1 Inwonertal per wijk, januari 2005 en wijk groei West % Noordwest % Overvecht % Noordoost % Oost % Binnenstad % Zuid % Zuidwest % Leidsche Rijn % Vleuten-De Meern % totaal % Bron: CBS, GBA Utrecht 1.3 Leeswijzer In het eerste hoofdstuk worden winkelaanbod, koopstromen en overige aspecten van koopgedrag op gemeenteniveau gepresenteerd. In het volgende hoofdstuk schetsen we per wijk een beeld van aanbod (aantal winkels en aantal vierkante meter winkelvloeroppervlak), vraag (koopstromen) en voor zover mogelijk aanvullende kwalitatieve aspecten van het koopgedrag. Hierbij geldt dat gegevens zijn gepresenteerd wanneer er minimaal 50 waarnemingen zijn, gebaseerd op de vraag waar men voor het laatst gewinkeld heeft of boodschappen heeft gedaan. Deze aanpak heeft tot gevolg dat het aantal waarnemingen omtrent bezoek- en koopgedrag op grootschalige detailhandelsconcentraties waaronder woonboulevards vaak te beperkt is om hier uitspraken over te kunnen doen, omdat consumenten deze winkelgebieden minder vaak noemen als locatie waar het laatst gewinkeld is dan wel boodschappen zijn gedaan. 3

20 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Inleiding In bijlage 1 zijn aanvullende kengetallen over de verschillende winkelgebieden per wijk opgenomen (winkelaanbod dagelijks, niet-dagelijks en leegstand 1 en detailhandelsomzet naar herkomst). Bijlage 2 bevat tabellen waarin de kooporiëntatie van inwoners per wijk is opgenomen (2004 en 2011). 1 Hierbij gaat het om (winkel-)panden waarvan het redelijkerwijs te verwachten is dat in het (leegstaande) pand een verkooppunt in de detailhandel, horeca of consument-gerichte dienstverlening zal terugkomen. 4

21 Hoofdstuk 2 Gemeente Utrecht 5

22 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Gemeente Utrecht 2. Gemeente Utrecht 2.1 Winkelaanbod per wijk Aanbod winkels in wvo en aantal vestigingen Meer meters, minder winkels In Utrecht zijn in 2011 ruim winkels, en bijna 200 leegstaande winkelpanden. Ten opzichte van 2004 is het aantal winkels (exclusief leegstand) teruggelopen met 128 (-7 procent). Het totale oppervlak aan winkelruimte beslaat ruim 481 duizend m², terwijl er daarnaast nog een leegstand is van 44 duizend m². Het winkelvloeroppervlak (exclusief leegstand) is toegenomen met 55 duizend m² (13 procent). De winkelgrootte in 2011 bedraagt 262 m², een sterke stijging ten opzichte van 2004, toen deze 215 m² was. Afgezien van de binnenstad is het grootste aantal winkels te vinden in Noordwest en Zuidwest. Als gekeken wordt naar winkelmeters, steken Overvecht en vooral Zuidwest uit boven de overige wijken buiten de binnenstad. In Zuidwest zorgt Woonboulevard Kanaleneiland voor het grootste deel van het winkelaanbod. In Overvecht heeft het grootschalige winkelcentrum Overvecht een belangrijk deel van het winkelaanbod. Tabel 2.1 Omvang winkelaanbod per wijk, m² WVO aantal winkels nietdagelijks niet- wijk dagelijks leeg totaal dagelijks dagelijks leeg totaal West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern totaal Bron: Locatus, oktober

23 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Gemeente Utrecht Ontwikkeling wvo per inwoner Aantal winkelmeters per inwoner niet gegroeid Ondanks de toename van het winkelaanbod (uitgedrukt in m² WVO) is het gemiddelde winkelvloeroppervlak per inwoner iets gedaald, omdat de bevolking sterker is toegenomen. Per wijk zijn er forse verschillen, zowel in m² WVO per inwoner als in ontwikkeling. De binnenstad, Overvecht en Zuidwest hebben, gerelateerd aan de bevolking, het grootste winkelvloeroppervlak en Noordoost en Zuid het kleinste. In Overvecht en Leidsche Rijn is het winkelvloeroppervlak per inwoner duidelijk toegenomen. In de binnenstad en West en Noordwest is het m² WVO per inwoner substantieel afgenomen. Tabel 2.2 Omvang winkelaanbod (exclusief leegstand) per inwoner, 2004, 2011 (m² WVO) wijk dagelijks nietdagelijks totaal dagelijks nietdagelijks totaal West 0,23 0,55 0,79 0,23 0,39 0,63 Noordwest 0,26 0,69 0,95 0,26 0,59 0,85 Overvecht 0,41 1,13 1,54 0,51 1,19 1,69 Noordoost 0,15 0,13 0,28 0,19 0,12 0,30 Oost 0,21 0,68 0,90 0,26 0,60 0,85 Binnenstad 0,71 8,22 8,93 0,65 7,41 8,06 Zuid 0,22 0,18 0,39 0,29 0,20 0,49 Zuidwest 0,28 3,09 3,37 0,31 3,08 3,39 Leidsche Rijn 0,10 0,24 0,34 0,16 1,11 1,28 Vleuten-De Meern 0,25 0,69 0,94 0,27 0,66 0,93 totaal 0,27 1,30 1,58 0,30 1,25 1,55 Bron: Locatus 2.2 Koopstromen Koopkrachtbinding en afvloeiing per wijk Inwoners Vleuten-De Meern voor dagelijkse boodschappen sterkst op eigen wijk georiënteerd De koopkrachtbinding voor dagelijkse artikelen voor Utrecht als geheel bedraagt 92 procent, wat betekent dat 9 op de tien inwoners de dagelijkse boodschappen in de eigen gemeente doet. In de wijken Leidsche Rijn en Oost is het aandeel inwoners dat de dagelijkse aankopen doet bij winkels in de gemeente Utrecht wat lager dan gemiddeld (respectievelijk 87 procent en 85 procent). In de overige wijken is de binding aan de gemeente minimaal 90 procent (zie ook tabel 2.3). 7

24 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Gemeente Utrecht Kijken we naar de mate waarin inwoners voor de dagelijkse artikelen georiënteerd zijn op de wijk waarin men woont, dan ligt de binding lager. De koopkrachtbinding heeft dan sterk te maken met de omvang van de wijk en de omvang, samenstelling en ligging van het winkelaanbod. De binding aan de eigen wijk is voor dagelijkse artikelen het hoogst in Overvecht, Zuid en Vleuten-De Meern, met aandelen in de buurt van 80 procent. In Noordoost en vooral Leidsche Rijn is de binding aanzienlijk lager, met respectievelijk 39 procent en 27 procent (figuur 2.1). Figuur 2.1 Koopkrachtbinding aan de eigen wijk, dagelijkse artikelen (%). 8

25 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Gemeente Utrecht Dagelijkse sector: vanuit Noordwest en Noordoost relatief veel oriëntatie op Overvecht In de Utrechtse wijken Noordoost en Leidsche Rijn is er in de dagelijkse sector dus sprake van lage binding aan de eigen wijk. De consumenten uit Noordoost wijken voor hun dagelijkse boodschappen met name uit naar Overvecht en de binnenstad. Vanuit Leidsche Rijn doen relatief veel inwoners hun boodschappen in Zuidwest of in een niet nader gespecificeerd deel van Utrecht (zie tabel 2.3). Tabel 2.3 Koopstromen in de dagelijkse sector per wijk, 2011 (%). van naar West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Overige winkels Markt, tankstatio Totaal Utrecht Primaire ring 1) Overig Nederland Internet West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern totaal ) Primaire ring: betreft de eerste ring van gemeenten rondom de gemeente Utrecht. 9

26 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Gemeente Utrecht Gemiddeld koopt 4 procent van de inwoners van Utrecht de dagelijkse of wekelijkse boodschappen in gemeenten rond Utrecht, in de zogenaamde primaire ring 2. In de wijken Leidsche Rijn en Oost koopt een groter deel van de wijkbewoners buiten Utrecht dagelijkse artikelen, in beide wijken 9 procent. De afvloeiing in de richting van de primaire ring vanuit de wijken Binnenstad en Zuid blijft beperkt tot één procent. De afvloeiing uit Utrecht naar de primaire ring is vooral gericht op Stichtse Vecht (ruim een derde) en naar De Bilt (een kwart). De afvloeiing naar De Bilt is voor het belangrijkste deel afkomstig uit Oost en in de richting van Stichtse Vecht is deze met name afkomstig uit Leidsche Rijn. Tabel 2.4 Aandeel afvloeiing in de richting van gemeenten in de primaire ring, dagelijkse sector, per wijk (%). van naar Afvloeiing primaire ring De Bilt Bunnik Houten IJsselstein Zeist Nieuwegein Vianen Woerden Stichtse Vecht West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern totaal De primaire ring bestaat uit 9 gemeenten: De Bilt, Bunnik, Houten, IJsselstein, Nieuwegein, Stichtse Vecht, Vianen, Woerden en Zeist. 10

27 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Gemeente Utrecht Niet-dagelijkse sector: Binnenstad trekt vanuit alle wijken De gemiddelde binding voor niet-dagelijkse artikelen in Utrecht ligt op 76 procent. Per wijk zijn er verschillen in de binding aan Utrecht als geheel, maar alleen voor Vleuten-De Meern is deze afwijking substantieel, namelijk 66 procent. De binding aan de eigen wijk voor niet-dagelijkse artikelen fluctueert per wijk sterker dan voor dagelijkse artikelen. Vanzelfsprekend speelt de omvang en ligging van het winkelapparaat in de verschillende wijken een grote rol. Na de binnenstad, waar de binding door het zeer grote aanbod bij een betrekkelijk geringe omvang van de bevolking beduidend hoger is dan in de andere wijken (59 procent), hebben Overvecht (36 procent) en Zuidwest (31 procent) de hoogste binding aan de eigen wijk. Het laagste bindingspercentage voor niet-dagelijkse artikelen is er in Noordoost (2 procent). De afvloeiing vanuit de wijken van Utrecht naar buiten Utrecht is gemiddeld voor 5 procent gericht op de ring van gemeenten rondom Utrecht. In Vleuten-De Meern is dit het dubbele. Naar gemeenten buiten Utrecht en de primaire ring vloeit gemiddeld 9 procent van de koopkracht af. De omvangrijkste afvloeiing wordt echter gevormd door de aankopen via internet. Gemiddeld gaat het om 10 procent, maar in Vleuten-De Meern (13 procent) en Leidsche Rijn (14 procent) is deze nog duidelijk hoger. Tabel 2.5 Koopstromen in de niet-dagelijkse sector per wijk, 2011 (%). van naar West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Overige winkels Markt, tankstation Totaal Utrecht Primaire ring Overig Nederland Internet West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern totaal

28 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Gemeente Utrecht De omvangrijkste afvloeiing in de richting van de primaire ring is er vanuit Vleuten - De Meern en in mindere mate uit Leidsche Rijn en Zuid. De afvloeiing uit Zuid is vooral gericht op Nieuwegein, die uit Leidsche Rijn en Vleuten - De Meern is voor de helft gericht op Stichtse Vecht. Deze twee gemeenten in de primaire ring zijn samen goed voor tweederde van de afvloeiing uit Utrecht naar de gemeenten die grenzen aan Utrecht. Tabel 2.6 Aandeel afvloeiing in richting van gemeenten in de primaire ring, niet-dagelijkse sector, per wijk (%). van naar Afvloeiing primaire ring De Bilt Bunnik Houten IJsselstein Zeist Nieuwegein Vianen Woerden Stichtse Vecht West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern totaal Kooporiëntatie op de winkelgebieden Het Grootwinkelcentrum Overvecht trekt onder de Utrechtse consumenten de meeste klanten voor dagelijkse artikelen (zie tabel 2.7). Een achtste (12 procent) van de bestedingen aan dagelijkse artikelen door Utrechters komt in dit winkelgebied terecht. Een bijna even groot deel (11 procent) wordt in de binnenstad van Utrecht besteed. Op de derde plaats komt Vleuten Centrum/Vleuterweide met 8 procent en op plaats vier het Grootwinkelcentrum Kanaleneiland met 6 procent van de bestedingen aan dagelijkse artikelen. In vergelijking met 2004 heeft GWC Overvecht de positie voor wat betreft dagelijkse artikelen versterkt en is het relatieve belang van de binnenstad teruggelopen. 12

29 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Gemeente Utrecht Voor niet-dagelijkse artikelen is de binnenstad van Utrecht verreweg de belangrijkste aankooplocatie voor Utrechters. Een derde van dergelijke aankopen wordt hier gedaan. Op de tweede en derde plaats komen de Woonboulevard Kanaleneiland en GWC Overvecht, waar één op de tien Utrechters de nietdagelijkse artikelen koopt. Ten opzichte van 2004 heeft de binnenstad terrein verloren en heeft de Woonboulevard aan belang gewonnen. Tabel 2.7 Kooporiëntatie op belangrijkste winkelgebieden, dagelijkse en niet-dagelijkse sector, 2004 en winkelgebied dagelijks niet-dagelijks Overvecht Binnenstad Utrecht Vleuten Centrum/Vleuterweide 1 ) 8 1 ) 3 Kanaleneiland Woonboulevard Kanaleneiland Amsterdamsestraatweg-Noord *) 5 *) 2 Smaragdplein Nachtegaalstr-burg. Reigerstr Lunetten De Gaard Kanaalstraat/Damstraat (Lombok) Overig Utrecht Utrecht totaal Maarssen Bisonspoor Nieuwegein Liesbosch/Laagraven Overig primaire ring Primaire ring totaal elders/anders totaal *) geen gegevens in rapportage 2004, maar minder dan 2,5 procent 1 ) geen gegevens 2004 Vleuterweide 13

30 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Gemeente Utrecht Ontwikkeling koopkrachtbinding en afvloeiing per wijk Veel wijken hebben een afname van de binding De koopkrachtbinding aan de eigen wijk is sinds 2004 in vrijwel alle wijken teruggelopen. Een duidelijke uitzondering is Leidsche Rijn, waar de binding voor dagelijkse artikelen toenam van 17 procent tot 27 procent en voor niet-dagelijkse artikelen van 1 procent tot 14 procent. De grootste daling van de binding aan de eigen wijk heeft zich voorgedaan in West, waar de binding voor dagelijkse artikelen terugliep van 75 procent naar 50 procent en voor niet-dagelijkse artikelen van 16 procent naar 9 procent. In beide wijken speelt de ontwikkeling van het winkelaanbod een belangrijke rol in de veranderde kooporiëntatie. Zo was Leidsche Rijn in 2004 nog een wijk in aanbouw met een nog onvolledig voorzieningenaanbod. Ten opzichte van 2004 is in 2011 in zowel de dagelijks als de niet-dagelijkse winkelaanbod sterk toegenomen. In West is daarentegen in de niet-dagelijkse sector sprake van een krimp van het aantal winkelmeters met zo n m 2 WVO (zie ook tabel 2.2). Tabel 2.8 Koopkrachtbinding in dagelijkse en niet-dagelijkse sector per wijk, 2004, dagelijks niet-dagelijks Wijk West 75% 50% 16% 9% Noordwest 60% 50% 20% 14% Overvecht 85% 76% 50% 36% Noordoost 37% 39% 4% 2% Oost 58% 44% 21% 10% Binnenstad 79% 65% 61% 59% Zuid 80% 77% 14% 10% Zuidwest 70% 58% 44% 31% Leidsche Rijn 17% 27% 1% 14% Vleuten-De Meern 86% 81% 30% 27% 14

31 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Gemeente Utrecht 2.3 Kopen op zondag Een derde maakt nooit gebruik van koopzondag Een derde van de consumenten uit Utrecht (30 procent) zegt nooit een koopzondag te bezoeken. Dat percentage ligt lager dan het gemiddelde voor de gehele Randstad (34 procent), maar hoger dan het gemiddelde voor grote steden. In deze gemeenten, met meer dan inwoners, maakt 21 procent nooit gebruik van een koopzondag. Een vijfde van de inwoners van Utrecht (21 procent) bezoekt minstens maandelijks een koopzondag en ook dat aandeel ligt (aanzienlijk) lager dan het gemiddelde voor de grote steden, dat 46 procent bedraagt. De afwijking van het gemiddelde voor de grote steden wordt hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt door het ontbreken van een structurele koopzondag. Inwoners van Utrecht zijn voor de koopzondag overigens wel overwegend georiënteerd op de eigen gemeente. Zo geeft 88 procent van de Utrechters die wel eens op zondag winkelen aan dit voor het laatst te hebben gedaan in Utrecht. Bij degenen die buiten Utrecht een koopzondag hebben bezocht, is de variatie aan genoemde gemeenten groot. Amsterdam is met 3 procent het meest genoemd. Figuur 2.2 Bezoekfrequentie koopzondag en supermarkten op zondag. 6% Meer dan 4 keer per maand 1% 2-4 keer per maand 1 keer per maand / maandelijks 1 keer per kwartaal 1 keer per half jaar 1 keer per jaar 5% 6% 4% 7% 4% Minder dan 1 keer per jaar 6% Nooit 21% 17% 15% 11% 23% 13% 31% 30% supermarkten op zondag koopzondag 0% 10% 20% 30% 40% 50% Supermarktbezoek op zondag ook minder dan gemiddeld in G4 Op zondag zijn in Utrecht diverse supermarkten - overwegend s middags - geopend. Desondanks geldt dat inwoners van Utrecht ten opzichte van inwoners van de vier grote steden gemiddeld ook minder vaak op zondag naar de supermarkt gaan. Bijna de helft (44 procent) van de inwoners van de inwoners van Utrecht koopt minstens eens per maand op zondag in de supermarkt, tegenover 60 procent van de inwoners van de grote steden. 15

32 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Gemeente Utrecht Dat er belangstelling bestaat voor meer koopzondagen en voor ruimere zondagopenstelling van supermarkten blijkt uit een analyse van de verbetersuggesties die respondenten uit Utrecht deden. De gewenste zondagopenstelling komt daarbij in verschillende vormen voor (zie figuur 2.3). Figuur 2.3 Genoemde verbeterpunten winkelvoorzieningen in eigen woonplaats door inwoners Utrecht. 16

33 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Binnenstad Utrecht 3. Binnenstad Utrecht 3.1 Aanbod winkels in wvo en aantal vestigingen Niet-dagelijkse sector dominant in binnenstad Circa een derde van het winkelvloeroppervlak in de binnenstad is te vinden in Hoog Catharijne. Hiermee onderscheidt de Utrechtse binnenstad zich van andere grote binnensteden, waar het aanbod-aandeel van planmatig opgezette winkelcentra kleiner is. In Hoog-Catharijne overheerst de niet-dagelijkse sector. Er zijn daarnaast nog twee herkenbare winkelgebieden, namelijk de Twijnstraat en de Voorstraat/Wittevrouwenstraat. Hier is het aanbod van dagelijkse artikelen van duidelijk groter belang, vooral in de Twijnstraat. In het overige deel van de binnenstad is de nietdagelijkse sector dominant. Tabel 3.1 Winkelaanbod per winkelgebied in de binnenstad, dagelijks niet-dagelijks leeg totaal winkelgebied aantal m² aantal m² aantal m² aantal m² Hoog Catharijne Voorstr./Wittevrouwenstr Twijnstraat Overige binnenstad totaal Weinig veranderingen in omvang winkelmeters Utrechtse binnenstad Sinds 2000 is het winkelvloeroppervlak in de binnenstad nauwelijks veranderd. Er is wel sprake van een licht toenemend belang van de dagelijkse sector. Dat het totaal aantal winkelmeters in de Utrechtse binnenstad weinig veranderd is, betekent geenszins dat de binnenstad niet in beweging is. Zo is de samenstelling van de niet-dagelijkse sector in de loop der jaren wel veranderd, met vooral een steeds sterker accent op mode & luxe. Daarnaast is ook het totale aantal winkels afgenomen, wat laat zien dat ook hier enigermate van schaalvergroting heeft plaatsgevonden. 17

34 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Binnenstad Utrecht Tabel 3.2 Winkelvloeroppervlak binnenstad Utrecht (m² WVO, exclusief leegstand). dagelijks niet-dagelijks totaal Kooporiëntatie bewoners binnenstad Tweederde van de inwoners van de binnenstad koopt de dagelijkse artikelen in de eigen wijk. Het winkelgebied Twijnstraat is daarbij favoriet. Een vijfde van de binnenstadbewoners doet hier de dagelijkse of wekelijkse boodschappen. De binding aan de eigen wijk is voor niet-dagelijkse artikelen iets kleiner (59 procent). Ruim een derde van bestedingen door de inwoners van binnenstad vindt plaats in de historische binnenstad. Op ruime afstand volgen Hoog Catharijne (11 procent) en Woonboulevard Kanaleneiland (8 procent) 3. Tabel 3.3 Belangrijkste drie aankooplocaties inwoners binnenstad. dagelijks niet-dagelijks Twijnstraat 21% Historische binnenstad 37% Voorstraat/Wittevrouwenstraat 16% Hoog Catharijne 11% Historische binnenstad 14% Woonboulevard Kanaleneiland 8% 3.3 Draagvlak en toevloeiing Dagelijkse sector: Hoog-Catharijne relatief veel toevloeiing van buiten Utrecht In de binnenstad van Utrecht wordt in 2011 in totaal voor 114 miljoen besteed aan dagelijkse artikelen. Daarvan is 84 miljoen afkomstig van inwoners van Utrecht, 14 miljoen van inwoners van de gemeenten in de primaire ring en 15,5 van consumenten uit de rest van Nederland. Ruim een derde van deze bestedingen komt terecht in Hoog Catharijne ( 41,5 miljoen). In dit winkelgebied is de toevloeiing, zowel uit de primaire ring als uit overig Nederland van groot belang. Bijna de helft (45 procent) van de bestedingen aan dagelijkse artikelen in dit winkelgebied bestaat uit toevloeiing van buiten Utrecht, wat mede zal samenhangen met de directe nabijheid van het bus- en treinstation. Voor de gehele binnenstad van Utrecht is de toevloeiing 26 procent. De winkelgebieden Voorstraat/Wittevrouwenstraat en vooral Twijnstraat zijn wat betreft de bestedingen aan dagelijkse artikelen met name afhankelijk van inwoners van Utrecht. 3 Een volledig overzicht is opgenomen in bijlage 2. 18

35 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Binnenstad Utrecht Tweederde van de inwoners van de binnenstad doet de dagelijkse of wekelijkse boodschappen in de binnenstad. Zij kiezen dan vooral voor de winkelgebieden Voorstraat/Wittevrouwenstraat en Twijnstraat. Consumenten uit de rest van Utrecht zijn over het algemeen veel meer gericht op Hoog Catharijne en de (historische) binnenstad. Dat geldt niet de wijk Oost, die ook georiënteerd is op de Twijnstraat voor de dagelijkse boodschappen en voor Noordoost, met een oriëntatie op de Voorstraat/Wittevrouwenstraat. Tabel 3.4 Bestedingen in de binnenstad aan dagelijkse artikelen naar herkomstgebied, 2011 ( ). afkomstig uit totaal Historische binnenstad Hoog Catharijne Twijnstraat Voorstraat /Wittevrouwenstr Overige binnenstad West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal Niet-dagelijkse sector: meeste bestedingen in Historische binnenstad Aan niet-dagelijkse artikelen wordt 470 miljoen besteed in de Utrechtse binnenstad. Daarvan is de helft (51 procent) afkomstig van buiten Utrecht. Voor Hoog Catharijne ligt dit aandeel aanzienlijk hoger. Van het totaal aan bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen ( 181 miljoen) is dit aandeel nog hoger: 59 procent hiervan bestaat uit toevloeiing. De bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen in de winkelgebieden Twijnstraat en Voorstraat/Wittevrouwenstraat blijven achter bij die aan dagelijkse artikelen. 19

36 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Binnenstad Utrecht Daar waar de dagelijkse bestedingen in deze winkelgebieden vooral afkomstig zijn van inwoners van Utrecht, zijn de bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen voor driekwart afkomstig van consumenten van buiten Utrecht. De toevloeiing voor Twijnstraat bedraagt 74 procent en die voor Voorstraat/Wittevrouwenstraat is 72 procent. De historische binnenstad is verantwoordelijk voor ruim 40 procent van de bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen, een aanzienlijk hoger aandeel dan bij dagelijkse artikelen (18 procent). Net als bij de dagelijkse artikelen zijn de wijken Oost en Noordoost in relatief sterke mate georiënteerd op de binnenstad voor de aanschaf van niet-dagelijkse artikelen. Tabel 3.5 Bestedingen in de binnenstad aan niet-dagelijkse artikelen naar herkomstgebied, 2011 ( ). afkomstig uit totaal Historische binnenstad Hoog Catharijne Twijnstraat Voorstraat /Wittevrouwenstr Overige binnenstad West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal De bestedingen in de binnenstad van Utrecht leveren een vloerproductiviteit op van per m² wvo in de dagelijkse sector en per m² wvo in de niet-dagelijkse sector. In de te onderscheiden winkelgebieden is de vloerproductiviteit het hoogst in Hoog Catharijne in de dagelijkse sector en in de Twijnstraat in de niet-dagelijkse sector. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat het winkelvloeroppervlak voor niet-dagelijkse artikelen hier beperkt is. 20

37 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Binnenstad Utrecht Tabel 3.6 Vloerproductiviteit winkelgebieden in binnenstad ( /m² wvo). dagelijks niet-dagelijks totaal Hoog Catharijne Twijnstraat Voorstraat/Wittevrouwenstraat Overige binnenstad totaal De grote winkelgebieden in de Utrechtse binnenstad, Hoog Catharijne en de historische binnenstad zijn van verschillend belang voor de onderscheiden wijken. Zo koopt 12 procent van de inwoners van Zuidwest de niet-dagelijkse artikelen in Hoog Catharijne, terwijl dat voor slechts 1 procent geldt van de inwoners van de nieuwe wijken Vleuten - De Meern en Leidsche Rijn. Met uitzondering van Zuidwest is de kooporiëntatie vanuit de verschillende wijken op de historische binnenstad groter dan bij Hoog- Catharijne. Figuur 3.1 en 3.2 laten duidelijk zien dat de gemeentelijke verzorgingsfunctie van de binnenstad per wijk verschilt. Figuur 3.1 Binding van de wijken aan Hoog Catharijne, niet-dagelijkse artikelen (%). 21

38 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Binnenstad Utrecht Figuur 3.2 Binding van de wijken aan de historische binnenstad, niet-dagelijkse artikelen (%). 22

39 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Binnenstad Utrecht 3.4 Kenmerken koopgedrag binnenstad Utrecht Beoordeling winkelvoorzieningen Dagelijkse sector: binnenstedelijke winkelgebieden verschillend beoordeeld De winkelgebieden in de Utrechtse binnenstad waar veel consumenten hun dagelijkse of wekelijkse boodschappen doen, worden voor wat betreft de compleetheid van het winkelaanbod en het aanbod van daghoreca goed beoordeeld. Hoog Catharijne wordt het meest positief beoordeeld op het aspect compleetheid en de Twijnstraat wat betreft het aanbod aan daghoreca. Dit winkelgebied wordt ook het best gewaardeerd wat betreft de sfeer en uitstraling en de veiligheid. De parkeermogelijkheden en de bereikbaarheid met de auto worden door de bezoekers die in de binnenstad boodschappen doen als onvoldoende beoordeeld. De bereikbaarheid met het OV wordt wel positief gewaardeerd, met name die van Hoog Catharijne wat gezien de ligging ten opzichte van het bus- en treinstation niet verrassend is. Figuur 3.3 Beoordeling winkelgebieden voor dagelijkse artikelen (rapportcijfer). Compleetheid winkelaanbod 7,9 7,3 7,0 Sfeer en uitstraling winkelgebied 6,5 6,3 8,0 Veiligheid winkelomgeving 6,1 7,2 7,5 Parkeermogelijkheden 3,8 3,5 5,6 Hoog Catharijne Aanbod van daghoreca Bereikbaarheid per auto 4,6 4,2 5,6 7,0 7,2 7,8 Twijnstraat Voorstraat /Wittevrouwenstraat Bereikbaarheid per openbaar vervoer 6,7 7,1 8,

40 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Binnenstad Utrecht Niet-dagelijkse sector: bereikbaarheid en parkeren krijgen lagere beoordeling Hoog Catharijne en de historische binnenstad trekken veel bezoekers voor de aankoop van nietdagelijkse artikelen. Deze bezoekers beoordelen alle aspecten van de historische binnenstad op het gebied van winkelen als goed, met uitzondering van de parkeermogelijkheden en de bereikbaarheid met de auto. Zij zijn echter niet zo kritisch over deze laatste twee aspecten als de bezoekers die in de binnenstad de dagelijkse of wekelijkse boodschappen doen. De historische binnenstad wordt, afgezien van de bereikbaarheidsaspecten, hoger gewaardeerd dan Hoog Catharijne. Het verschil is het grootst bij het oordeel over de sfeer en uitstraling van het winkelgebied. Figuur 3.4 Beoordeling winkelgebieden voor niet-dagelijkse artikelen. Compleetheid winkelaanbod 8,2 8,4 Sfeer en uitstraling winkelgebied 7,2 8,2 Veiligheid winkelomgeving 7,0 7,5 Parkeermogelijkheden Aanbod van daghoreca Bereikbaarheid per auto 5,4 5,4 6,1 6,0 7,7 8,2 Hoog Catharijne Historische binnenstad Bereikbaarheid per openbaar vervoer 8,5 8,

41 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Binnenstad Utrecht Vervoerswijzen Hoog-Catharijne vooral per OV bezocht, overige aankooplocaties ook te fiets en te voet De winkelgebieden Twijnstraat en Voorstraat/Wittevrouwenstraat in de binnenstad van Utrecht, waar veel dagelijkse artikelen worden gekocht, worden vrijwel uitsluitend te voet of met de fiets bezocht. De bereikbaarheid met de auto wordt dan ook door bezoekers als slecht beoordeeld. In Hoog Catharijne worden in beperkte mate met de auto dagelijkse boodschappen gedaan (5 procent). Hier is het OV dominant met 53 procent, waarbij de bus het grootste belang vertegenwoordigt (44 procent, trein 7 procent, tram 2 procent). Figuur 3.5 Gebruik vervoermiddel bij dagelijkse boodschappen. Hoog Catharijne 24% 17% 5% 53% Twijnstraat 46% 52% Voorstr/Wittevrouwenstr 55% 41% 0% 25% 50% 75% 100% te voet fiets auto openbaar vervoer anders De niet-dagelijkse artikelen worden in de binnenstad van Utrecht vooral in Hoog Catharijne en de historische binnenstad gekocht. Bezoekers van Hoog Catharijne komen overwegend met het openbaar vervoer, zowel met de bus en tram als met de trein. De historische binnenstad wordt relatief vaak met de fiets bezocht om te gaan winkelen. Figuur 3.6 Gebruik vervoermiddel bij niet-dagelijkse boodschappen. Hoog Catharijne 7% 11% 20% 60% Historische binnenstad 9% 38% 18% 33% 0% 25% 50% 75% 100% te voet fiets auto openbaar vervoer anders 25

42 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Binnenstad Utrecht Overige karakteristieken Bij Hoog Catharijne is het onderweg zijn en tegenkomen belangrijk bezoekmotief Consumenten die hun dagelijkse artikelen in Hoog Catharijne kopen, motiveren dit vooral door overwegingen die te maken hebben met reizen. Vaak wordt genoemd dat het boodschappen doen gecombineerd wordt met de reis naar of van het werk of met de reis naar of van andere activiteiten. Ook de bereikbaarheid met het OV speelt een belangrijke rol. Andere motieven spelen hiermee vergeleken een geringere rol, al worden de compleetheid van het winkelaanbod en de ligging dicht bij huis betrekkelijk vaak genoemd. Voor de winkelgebieden Twijnstraat en Voorstraat/ Wittevrouwenstraat is de ligging van het winkelgebied ( dichtst bij huis ) van doorslaggevend belang. De herkomst van de omzet in deze sector laat ook zien dat vooral inwoners van de binnenstad hier dagelijkse boodschappen doen (zie ook tabel 3.3). Voor de Twijnstraat geldt wel dat de sfeer en uitstraling een grotere rol speelt dan voor de andere winkelgebieden. Tabel 3.7 Motieven voor keuze winkelgebied voor dagelijkse aankopen (meer antwoorden mogelijk). Bezoekmotieven Hoog Catharijne Twijnstraat Voorstraat /Wittevrouwenstraat Dichtst bij huis 30% 84% 87% Compleetheid aanbod artikelen 15% 9% 10% Prijsniveau winkelaanbod 8% 1% 2% Compleetheid winkelaanbod 25% 12% 7% Sfeer/uitstraling winkelgebied 7% 18% 0% Op de route van/naar werk 38% 11% 17% Op de route van/naar andere activiteiten 31% 5% 18% Combinatie met bezoek familie/vrienden 11% 2% 4% Bereikbaarheid per openbaar vervoer 23% - - Anders 8% 8% 7% 26

43 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Binnenstad Utrecht Historische binnenstad trekt vooral vanwege het complete winkel- en productaanbod Voor het winkelen in de belangrijkste winkelgebieden van de Utrechtse binnenstad is de compleetheid van het winkelaanbod het belangrijkste motief. Tweederde van de winkelende bezoekers geeft dit antwoord. De compleetheid van het artikelenaanbod is hiervan een afgeleide, maar wordt van minder belang gevonden. Voor de historische binnenstad is de sfeer en de uitstraling van het winkelgebied een tweede belangrijk motief. Dat geldt voor de bereikbaarheid met het OV voor Hoog Catharijne. In dat opzicht zijn beide locaties complementair. Tabel 3.8 Motieven voor keuze winkelgebied voor niet-dagelijkse aankopen (meer antwoorden mogelijk). Bezoekmotieven Hoog Catharijne Historische binnenstad Dichtst bij huis 15% 24% Compleetheid winkelaanbod 63% 63% Compleetheid aanbod artikelen 31% 35% Prijsniveau winkelaanbod 9% 5% Sfeer/uitstraling winkelgebied 18% 41% Bereikbaarheid per openbaar vervoer 32% 15% Bereikbaarheid per auto 6% 4% Parkeermogelijkheden 4% 2% Parkeertarief 0% 0% Op de route van/naar werk 8% 5% Op de route van/naar andere activiteiten 8% 6% Combinatie met bezoek familie/vrienden 5% 5% Anders 7% 6% Hoog Catharijne minder vaak bezocht dan andere binnenstedelijke winkelgebieden De klanten voor dagelijkse artikelen van de winkelgebieden Voorstraat/Wittevrouwenstraat en Twijnstraat doen met een betrekkelijk hoge frequentie hier hun boodschappen. Een kwart koopt er (bijna) dagelijks en in totaal meer dan 90 procent doet wekelijks of vaker hier de boodschappen. De klanten van Hoog Catharijne doen minder vaak boodschappen. Het aandeel klanten dat dagelijks koopt is 6 procent en driekwart koopt wekelijks of vaker (zie figuur 3.7). Consumenten die hun niet-dagelijkse artikelen kopen in de belangrijkste aankooplocaties van de Utrechtse binnenstad, doen dat het vaakst wekelijks. Voor de historische binnenstad gaat het om de helft (49 procent) en in Hoog Catharijne om 39 procent (zie figuur 3.8). Een relatief groot deel winkelt één keer per twee weken (26 procent in Hoog Catharijne en 20 procent in de historische binnenstad). 27

44 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Binnenstad Utrecht Figuur 3.7 Bezoekfrequentie voor dagelijkse artikelen. (bijna) dagelijks 6% 25% 27% 3 tot 4 keer per week 16% 21% 33% 2 keer per week 19% 24% 27% 1 keer per week/wekelijks 11% 24% 27% 1-2 keer per maand 2% 6% 23% Hoog Catharijne Twijnstraat Minder dan 1-2 keer per maand 3% 2% 3% Voorstr/Wittevrouwenstr Figuur 3.8 0% 10% 20% 30% 40% 50% Bezoekfrequentie voor niet-dagelijkse artikelen. meer dan 2 keer per week 7% 7% 2 keer per week 11% 14% 1 keer per week/wekelijks 39% 49% 1-2 keer per maand 20% 26% 1 keer per kwartaal 6% 11% Hoog Catharijne minder dan 1 keer per kwartaal 3% 6% Historische binnenstad 0% 10% 20% 30% 40% 50% 28

45 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Binnenstad Utrecht Historische binnenstad vooral op zaterdag bezocht De zaterdag wordt door de bezoekers die hun niet-dagelijkse artikelen kopen in de belangrijkste winkelgebieden van Utrecht het meest genoemd als de aankoopdag. In Hoog Catharijne gaat het om een derde van de bezoekers en in de historische binnenstad om 40 procent. Op enige afstand volgt de donderdag(avond) als favoriete aankoopdag. De zaterdag en koopavond zijn bij uitstek ook shopdagen. De zondag wordt weinig genoemd, vanzelfsprekend ook omdat er in Utrecht één keer maand een koopzondag is. Figuur 3.9 Aankoopdag voor niet-dagelijkse artikelen. maandag 5% 4% dinsdag 8% 10% woensdag 12% 13% donderdag vrijdag 14% 11% 19% 24% Historische binnenstad Hoog Catharijne zaterdag 34% 40% zondag 3% 4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 29

46 Hoofdstuk 3 Winkelgebieden in de wijk 30

47 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk 4. Winkelgebieden in de wijk 4.1 Wijk West Winkelaanbod Kanaalstraat/Damstraat grootste aankooplocatie in West In de Utrechtse wijk West zijn drie winkelgebieden, met in totaal ruim m² winkelvloeroppervlak. Meer verspreide bewinkeling is goed voor nog zo n m². Het aanbod aan winkelvloeroppervlak voor de verkoop van dagelijkse artikelen is in de drie winkelgebieden relatief omvangrijk, waarbij meer dan de helft van de winkelmeters tot de dagelijkse sector behoren. De buiten deze drie winkellocaties gelegen bewinkeling is daarentegen vooral niet-dagelijks winkelaanbod. De leegstand bedraagt in deze wijk 6 procent. Ten opzichte van 2004 is er een kleine toename van het WVO in gebruik voor de verkoop van dagelijkse artikelen (2004: m²). Voor niet-dagelijkse artikelen is het WVO dat in gebruik is gedaald met m² (2004: m²). Tabel 4.1 Winkelaanbod per winkelgebied in West, dagelijks niet-dagelijks leeg totaal winkelgebied aantal m² aantal m² aantal m² aantal m² Groenewegterrein Händelstraat Kanaalstraat/Damstraat Overig West totaal Kooporiëntatie bewoners West De helft van de inwoners van West blijft voor de aankoop van dagelijkse artikelen in de eigen wijk. Het winkelgebied Kanaalstraat/Damstraat is daarbij het belangrijkst. Een derde van de wijkbewoners doet hier de dagelijkse of wekelijkse boodschappen. De eigen wijk is van veel minder belang voor nietdagelijkse artikelen. Een kwart van de bestedingen door de inwoners van West wordt gedaan in de historische binnenstad. Woonboulevard Kanaleneiland en Hoog Catharijne halen een tiende van de bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen door inwoners van West en behoren daarmee tot de drie belangrijkste winkelgebieden voor West. 31

48 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Tabel 4.2 Belangrijkste drie aankooplocaties inwoners West. dagelijks niet-dagelijks Kanaalstraat/Damstraat (Lombok) 30% Historische binnenstad 23% Händelstraat 10% Woonboulevard Kanaleneiland 11% Groenewegterrein 9% Hoog Catharijne 10% NB: Een volledig overzicht is opgenomen in bijlage Draagvlak per winkelgebied Winkelgebieden vooral verzorgingsfunctie voor eigen wijkbewoners Voor dagelijkse artikelen is het winkelgebied Kanaalstraat/Damstraat (Lombok) het gebied met de hoogste bestedingen. In totaal doet 30 procent van de inwoners van West hier de dagelijkse of wekelijkse boodschappen. Het overgrote deel van de bestedingen in de Kanaalstraat/Damstraat komt uit de wijk West zelf (86 procent). Uit Zuidwest is 6 procent van het draagvlak voor dagelijkse artikelen afkomstig. De toevloeiing van buiten Utrecht bedraagt 3 procent. De andere winkelgebieden trekken relatief nog minder bestedingen van buiten Utrecht. Van de bestedingen op het Groenewegterrein is 72 procent afkomstig uit West en 12 procent uit Noordwest. De winkels aan de Händelstraat trekken vrijwel uitsluitend klanten uit West (94 procent). Tabel 4.3 Draagvlak dagelijkse artikelen winkelgebieden West ( ). Afkomstig uit Groenewegterrein Händelstraat Kanaalstraat/ Damstraat (Lombok) West Noordwest Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal

49 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Het draagvlak voor niet-dagelijkse artikelen is voor de drie grote winkelgebieden aanzienlijk kleiner dan voor de dagelijkse artikelen. Dat geldt vooral voor het Groenewegterrein, waar 7 procent van de totale bestedingen niet-dagelijkse artikelen betreffen en de Händelstraat, waar dit aandeel 9 procent bedraagt. De bestedingen komen vooral uit West, maar Kanaalstraat/Damstraat kent ook een substantiële toevloeiing uit Zuidwest (11 procent) en van buiten Utrecht (19 procent). Tabel 4.4 Draagvlak niet-dagelijkse artikelen winkelgebieden West ( ). Afkomstig uit Groenewegterrein Händelstraat Kanaalstraat/ Damstraat (Lombok) West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal Het winkelgebied Händelstraat haalt de hoogste vloerproductiviteit in de dagelijkse sector, met 10 duizend per m² wvo, op een overigens wel gering winkeloppervlak. In de niet-dagelijkse sector is de vloerproductiviteit het hoogst in het winkelgebied Kanaalstraat/Damstraat, met per m² wvo. Tabel 4.5 Vloerproductiviteit winkelgebieden in West ( /m² wvo). dagelijks niet-dagelijks totaal Groenewegterrein Händelstraat Kanaalstraat/Damstraat

50 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Waardering winkelvoorzieningen Kanaalstraat/Damstraat: bereikbaarheid per OV scoort goed, parkeermogelijkheden slecht Het winkelgebied Kanaalstraat/Damstraat wordt door bezoekers die hier de dagelijkse of wekelijkse boodschappen doen gemiddeld als ruim voldoende gewaardeerd. Een uitschieter naar boven is de waardering voor de bereikbaarheid met het OV (rapportcijfer 7,7), naar beneden blijft de waardering voor de parkeermogelijkheden achter (rapportcijfer 4,9). Figuur 4.1 Beoordeling Kanaalstraat/Damstraat voor dagelijkse artikelen (rapportcijfer). Compleetheid winkelaanbod Sfeer en uitstraling winkelgebied Veiligheid winkelomgeving 6,8 6,7 6,7 Parkeermogelijkheden 4,9 Aanbod van daghoreca 5,8 Bereikbaarheid per auto 6,4 Bereikbaarheid per openbaar vervoer 7, Vervoerswijzen Bijna de helft van de klanten van de winkels in de Kanaalstraat/Damstraat voor dagelijkse artikelen komt te voet (47 procent). Een derde (34 procent) komt met de fiets. De overigen komen met de auto (18 procent) of met de bus (1 procent) Overige karakteristieken Accent op dagelijkse boodschappen vertaalt zich in hoge bezoekfrequentie Een groot deel van de klanten van Kanaalstraat/Damstraat die dagelijkse artikelen kopen, doet dit met een hoge frequentie. Een vijfde (19 procent) doet dit bijna dagelijks en tweevijfde (39 procent) doet dit 3 á 4 keer in de week. Het aandeel klanten dat wekelijks of minder vaak de boodschappen doet bedraagt 13 procent. De relatief hoge frequentie waarmee boodschappen worden gedaan, hangt samen met de vervoerswijze. Boodschappen doen te voet of met de fiets betekent dat er minder getransporteerd kan worden. 34

51 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Klanten voor dagelijkse artikelen bezoeken het winkelgebied Kanaalstraat/Damstraat vooral vanwege de nabijheid. Dit aspect noemt 90 procent van de bezoekers (zie tabel 4.4). Ook het prijsniveau van de winkels speelt een belangrijke rol. De compleetheid van het winkelaanbod en van artikelen is minder belangrijk volgens de klanten, terwijl de uitstraling en de sfeer van het winkelgebied voor één op de tien bezoekers een rol speelt. Tabel 4.6 Belangrijkste motieven voor keuze winkelgebied voor dagelijkse aankopen (meer antwoorden mogelijk). aspecten Kanaalstraat/Damstraat Dichtst bij huis 90% Prijsniveau winkelaanbod 30% Compleetheid winkelaanbod 17% Compleetheid aanbod artikelen 13% Sfeer/uitstraling winkelgebied 9% 35

52 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk 4.2 Wijk Noordwest Winkelaanbod Aan Amsterdamsestraatweg veel niet-dagelijkse winkels In de Utrechtse wijk Noordwest zijn vier winkelgebieden, met in totaal circa m² WVO. Het aanbod aan winkelvloeroppervlak voor de verkoop van dagelijkse artikelen is ongeveer een kwart van het totale winkelvloeroppervlak. Rokade kent relatief veel m² WVO voor dagelijkse artikelen. De leegstand in de wijk bedraagt 12 procent en is vooral in het winkelgebied Amsterdamsestraatweg-Midden nogal fors (17 procent). Ten opzichte van 2004 is er een afname van het WVO dat in gebruik is van m². Deze afname heeft zich voorgedaan bij niet-dagelijkse artikelen (2004: m²). Bij de dagelijkse artikelen is er een kleine toename van zo n 400 m² WVO (2004: m²). Tabel 4.7 Winkelaanbod per winkelgebied in Noordwest, dagelijks niet-dagelijks leeg totaal winkelgebied aantal m² aantal m² aantal m² aantal m² Amsterdamsestraatweg-Midden Amsterdamsestraatweg-Noord Amsterdamsestraatweg-Zuid Rokade Overig Zuidwest totaal Kooporiëntatie bewoners Noordwest De helft van de inwoners van Noordwest koopt de dagelijkse artikelen in de eigen wijk. Het winkelgebied Amsterdamsestraatweg-Noord is het belangrijkste winkelgebied voor inwoners van Noordwest, met 29 procent van de bestedingen (zie tabel 4.8). Een vijfde van de wijkbewoners doet de dagelijkse of wekelijkse boodschappen in het GWC Overvecht. Het winkelgebied Amsterdamsestraatweg-Midden is voor inwoners van Noordwest in belangrijkheid het derde winkelgebied voor dagelijkse artikelen. De niet-dagelijkse artikelen worden hoofdzakelijk buiten de eigen wijk aangeschaft. Zowel GWC Overvecht als de historische binnenstad zijn goed voor 15 procent van de bestedingen in deze sector door inwoners van Noordwest. Hoog Catharijne komt voor inwoners van Noordwest op de derde plaats voor de aanschaf van niet-dagelijkse artikelen. 36

53 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Tabel 4.8 Belangrijkste drie aankooplocaties inwoners Noordwest. dagelijks niet-dagelijks Amsterdamsestraatweg-Noord 29% GWC Overvecht 15% GWC Overvecht 20% Historische binnenstad 15% Amsterdamsestraatweg-Midden 12% Hoog Catharijne 12% Draagvlak per winkelgebied In met name dagelijkse sector ook toevloeiing uit West en Zuidwest Binnen het winkelgebied Amsterdamsestraatweg-Noord kan nog verder onderscheid worden gemaakt naar Rokade, De Punt en Zuilen. Met zo n onderverdeling zijn er zes winkelgebieden in Noordwest. Amsterdamsestraatweg-Noord/Zuilen heeft van deze gebieden het grootste draagvlak voor dagelijkse artikelen ( 17 miljoen). Klanten voor de winkelgebieden komen vooral uit Noordwest zelf. Daarnaast is er belangrijke toevloeiing uit Zuidwest, met name in de richting van Rokade en uit de binnenstad en West in de richting van Amsterdamsestraatweg-Zuid. Tabel 4.9 Draagvlak dagelijkse artikelen winkelgebieden Noordwest ( ). Amsterdamsestraatweg Afkomstig uit Rokade Noord- De Punt Noord- Noord- Zuilen Noord totaal Midden/ De Plantage Zuid West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal

54 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Ondanks een groter winkelaanbod is het draagvlak voor niet-dagelijkse artikelen in de onderscheiden winkelgebieden kleiner dan voor dagelijkse artikelen. Ruim een kwart (28 procent) van het totale draagvlak in de wijk bestaat uit bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen. Dit verschil is vooral te zien in de Amsterdamsestraatweg-Midden en Zuid. Toevloeiing is er vooral uit Overvecht in de richting van Rokade. Tabel 4.10 Draagvlak niet-dagelijkse artikelen winkelgebieden Noordwest ( ). Amsterdamsestraatweg Noord Midden/ Afkomstig uit Rokade De Punt Zuilen totaal De Plantage Zuid West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal

55 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Het winkelgebied Rokade haalt zowel in de dagelijkse als de niet-dagelijkse sector de hoogste vloerproductiviteit. Amsterdamsestraatweg-Noord (exclusief Rokade) komt daar wat betreft de dagelijkse sector bij in de buurt, maar blijft in de niet dagelijkse sector ver achter. De andere winkelgebieden aan de Amsterdamsestraatweg zijn minder succesvol wat betreft de vloerproductiviteit. Tabel 4.11 Vloerproductiviteit winkelgebieden in Noordwest ( /m² wvo). dagelijks niet-dagelijks totaal Amsterdamsestraatweg-Midden Amsterdamsestraatweg-Noord Amsterdamsestraatweg-Zuid Rokade Waardering winkelvoorzieningen Parkeermogelijkheden bij Rokade goed beoordeeld De winkelgebieden aan de Amsterdamsestraatweg worden door bezoekers die hier de dagelijkse boodschappen doen gemiddeld als voldoende gewaardeerd. De waardering voor de bereikbaarheid met het OV en de compleetheid van het winkelaanbod zijn voor alle gebieden relatief hoog, terwijl de waardering voor daghoreca aanzienlijk achterblijft. Ook de parkeermogelijkheden voor de auto scoren matig, met uitzondering van de Rokade. Tabel 4.12 Beoordeling winkelgebieden voor dagelijkse artikelen (rapportcijfer). Amsterdamse- Amsterdamsestraat- straatweg-noord: weg-midden (incl. WC Amsterdamse- aspecten Rokade Zuilen De Plantage) straatweg-zuid Compleetheid winkelaanbod 6,9 7,2 7,0 7,4 Sfeer en uitstraling winkelgebied 6,6 6,3 6,4 6,6 Veiligheid winkelomgeving 6,8 7,0 6,9 6,6 Parkeermogelijkheden 7,1 5,8 6,2 5,1 Aanbod van daghoreca 5,1 5,2 5,9 5,4 Bereikbaarheid per auto 7,7 6,5 7,0 6,3 Bereikbaarheid per openbaar vervoer 7,8 7,3 7,9 7,8 39

56 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Vervoerswijzen Een groot deel van de klanten van de Amsterdamsestraatweg die hier dagelijkse boodschappen doen komt te voet. Voor het winkelgebied De Rokade geldt dat wat meer klanten met de auto (24 procent) en het openbaar vervoer (9 procent) komen. Dat meer klanten met de auto komen zal onder meer samenhangen met de - goede beoordeling van de - aanwezige parkeermogelijkheden. Tabel 4.13 Vervoerswijze naar winkelgebieden voor dagelijkse artikelen. Amsterdamse- Amsterdamsestraat- straatweg-midden Amsterdamse- Vervoerswijze Rokade weg-noord: Zuilen (incl. WC De Plantage) straatweg-zuid Te voet 34% 49% 57% 47% Fiets 28% 32% 32% 46% Auto 24% 20% 8% 7% Bus 2% Trein 7% anders 5% - 3% Overige karakteristieken Amsterdamsestraatweg-Midden trekt ook laagfrequente bezoekers Een groot deel van de klanten van de winkelgebieden aan de Amsterdamsestraatweg die dagelijkse artikelen kopen, doet dit met een hoge frequentie. Dat geldt vooral voor Amsterdamsestraatweg-Noord (Zuilen), waar 60 procent 3 keer of meer per week de boodschappen doet. Tabel 4.14 Bezoekfrequentie winkelgebieden voor dagelijkse artikelen. Amsterdamsestraat Amsterdamsestraat- weg-midden (incl. Amsterdamse- Bezoekfrequentie Rokade weg-noord: Zuilen WC De Plantage) straatweg-zuid (bijna) dagelijks 20% 25% 19% 28% 3 tot 4 keer per week 35% 35% 32% 27% 2 keer per week 23% 20% 19% 32% 1 keer per week/wekelijks 22% 15% 22% 11% 1-2 keer per maand - 1% 5% - Minder dan 1-2 keer per maand - 4% 3% 2% 40

57 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Klanten voor dagelijkse artikelen bezoeken de winkelgebieden aan de Amsterdamsestraatweg vooral vanwege de nabijheid. Dit aspect noemt ruim driekwart van de bezoekers. Het prijsniveau van de winkels speelt een belangrijke rol bij de keuze voorwinkels aan de Amsterdamsestraatweg-Noord (Zuilen) en aan de Amsterdamsestraatweg-Zuid. De compleetheid van het winkelaanbod en van artikelen is volgens de klanten vooral van belang bij de keuze voor Amsterdamsestraatweg-Zuid. Tabel 4.15 Bezoekmotieven winkelgebieden voor dagelijkse artikelen (5 meest genoemde, meer antwoorden mogelijk). Amsterdamsestraat- Amsterdamsestraat- weg-midden (incl. WC Amsterdamse- Bezoekmotieven Rokade weg-noord: Zuilen De Plantage) straatweg-zuid Dichtst bij huis 81% 85% 84% 79% Compleetheid aanbod artikelen 9% 11% 19% 30% Compleetheid winkelaanbod 13% 14% 9% 25% Prijsniveau winkelaanbod 3% 20% 6% 14% Op de route van/naar werk 10% 9% 9% 14% 41

58 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk 4.3 Wijk Overvecht Winkelaanbod GWC Overvecht grootste winkellocatie in de wijk In de wijk Overvecht is in totaal bijna m² winkelvloeroppervlak aanwezig, waarvan bijna de helft in het Grootwinkelcentrum (GWC) Overvecht en een derde op locaties buiten de winkelcentra. In de kleine winkelgebieden overheerst het aanbod van dagelijkse artikelen. Ten opzichte van 2004 is het winkelaanbod toegenomen. Het WVO in de dagelijkse sector nam toe met m² (2004: m²) en dat in de niet-dagelijkse sector met ruim m² (2004: ). De toename is er onder andere in De Klop en de Gagelhof. De leegstand bedraagt 11 procent en is vooral te vinden buiten de winkellocaties. Tabel 4.16 Winkelaanbod per winkelgebied in Overvecht, dagelijks niet-dagelijks leeg totaal winkelgebied aantal m² aantal m² aantal m² aantal m² Arnodreef-Tiberdreef De Klop Franciscusdreef Gagelhof Overkapel GWC Overvecht overig Overvecht totaal Kooporiëntatie bewoners Overvecht De binding voor dagelijkse artikelen van de inwoners van Overvecht is relatief hoog (76 procent). Het Grootwinkelcentrum Overvecht neemt van de bestedingen aan dagelijkse artikelen het leeuwendeel voor de rekening. Ruim de helft (58 procent) van de wijkbewoners doet hier de dagelijkse of wekelijkse boodschappen. Andere winkelgebieden blijven hier ver bij achter. Ook de niet-dagelijkse artikelen worden voor een belangrijk deel in GWC Overvecht gekocht. Een derde van de bestedingen van inwoners van Overvecht aan niet-dagelijkse artikelen komt hier terecht. Andere relatief populaire winkelgebieden voor inwoners van Overvecht zijn Woonboulevard Kanaleneiland en Hoog Catharijne met beide 8 procent van de bestedingen. 42

59 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Tabel 4.17 Belangrijkste drie aankooplocaties inwoners Overvecht. dagelijks niet-dagelijks GWC Overvecht 58% GWC Overvecht 35% Gagelhof 7% Woonboulevard Kanaleneiland 8% Overkapel 6% Hoog Catharijne 8% NB: Een volledig overzicht is opgenomen in bijlage Draagvlak GWC Overvecht trekt omzet uit Utrecht en uit primaire ring De bestedingen aan dagelijkse artikelen in Overvecht komen voor driekwart terecht in het GWC Overvecht. De totale bestedingen aan dagelijkse artikelen bedragen hier 103 miljoen. Dit winkelgebied trekt ook veel klanten uit Noordwest en Noordoost en bovendien uit de primaire ring en overig Nederland. De winkelgebieden Gagelhof, Overkapel en Franciscusdreef trekken alle circa 9 miljoen aan bestedingen in de dagelijkse sector, waarvan circa de helft afkomstig is van consumenten uit de eigen wijk. Tabel 4.18 Draagvlak dagelijkse artikelen winkelgebieden Overvecht ( ). Afkomstig uit Arno-, Tiberdreef De Klop Gagelhof Overkapel GWC Overvecht Franciscus -dreef West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal

60 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Het GWC Overvecht is bij de niet-dagelijkse artikelen nog dominanter dan bij de dagelijkse artikelen. De bestedingen bedragen in dit winkelgebied 83 miljoen en de bestedingen in de overige winkelgebieden samen 9 miljoen, waarvan 5,5 miljoen in Franciscusdreef. Een derde van het draagvlak voor de niet-dagelijkse in GWC Overvecht is afkomstig uit de wijk Overvecht, een derde uit de rest van Utrecht (met name Noordwest en Noordoost) en een derde uit de primaire ring en de rest van Nederland. Ook Franciscusdreef trekt relatief veel klanten uit Noordwest. Tabel 4.19 Draagvlak niet-dagelijkse artikelen winkelgebieden Overvecht ( ). Afkomstig uit Arno-, Tiberdreef De Klop Gagelhof Overkapel GWC Overvecht Franciscus -dreef West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal

61 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Het GWC Overvecht haalt in de dagelijkse sector van de winkelgebieden in Overvecht, ondanks de grote omvang, verreweg de hoogste vloerproductiviteit. Ook in de niet-dagelijkse sector is de vloerproductiviteit in dit winkelcentrum hoog. Tabel 4.20 Vloerproductiviteit winkelgebieden in Overvecht ( /m² wvo). dagelijks niet-dagelijks totaal Arnodreef-Tiberdreef De Klop Franciscusdreef Gagelhof Overkapel GWC Overvecht Bijna de helft van de bevolking van Overvecht koopt de niet-dagelijkse artikelen in GWC Overvecht. De wijken in het noorden en westen zijn eveneens deels georiënteerd op dit winkelcentrum voor de nietdagelijkse artikelen. In de zuidwijken is deze kooporiëntatie echter vrijwel nihil. Figuur 4.2 Binding van de wijken aan GWC Overvecht (%). 45

62 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Beoordeling winkelgebieden GWC Overvecht ook goed beoordeeld Klanten van het veel bezochte winkelgebied GWC Overvecht beoordelen de verschillende aspecten van het winkelgebied over het algemeen als ruim voldoende tot goed. Het meest tevreden zijn ze over de bereikbaarheid met de auto en de parkeermogelijkheden. Ook de compleetheid van het winkelaanbod wordt hoog gewaardeerd. Deze aspecten krijgen het rapportcijfer 8. Klanten voor dagelijkse artikelen zijn wat kritischer over het aanbod aan daghoreca (rapportcijfer 6,2), maar klanten voor niet-dagelijkse artikelen oordelen hierover positiever (rapportcijfer 7,1). Tabel 4.21 Beoordeling winkelgebied GWC Overvecht, dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen. Aspecten dagelijks niet-dagelijks Compleetheid winkelaanbod 7,9 8,1 Sfeer en uitstraling winkelgebied 7,0 7,4 Veiligheid winkelomgeving 7,1 7,3 Parkeermogelijkheden 8,1 8,2 Aanbod van daghoreca 6,2 7,1 Bereikbaarheid per auto 8,3 8,3 Bereikbaarheid per openbaar vervoer 7,6 7, Vervoerswijzen Wijkoverstijgende verzorgingsfunctie GWC Overvecht vertaalt zich in vervoermiddelgebruik Het winkelgebied GWC Overvecht wordt vooral met de auto bezocht. Ruim de helft van de klanten die hier de dagelijkse of wekelijkse boodschappen doen, komt met de auto. Voor de niet-dagelijkse artikelen wordt nog iets vaker de auto gebruikt (69 procent). Een vijfde van de klanten van het winkelcentrum komt met de fiets. De dagelijkse boodschappen worden deels te voet gedaan (16 procent), maar om niet-dagelijkse artikelen te kopen, komt slechts een klein deel te voet. Tabel 4.22 Gebruik vervoermiddel GWC Overvecht, dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen. vervoer dagelijks niet-dagelijks Te voet 16% 5% Fiets 20% 18% Auto 58% 69% Bus/tram 2% 5% anders 3% 3% 46

63 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Overige karakteristieken Vooral bij niet-dagelijkse aankopen is compleetheid belangrijk bezoekmotief Voor de consumenten die hun dagelijkse artikelen in GWC Overvecht kopen, is de nabijheid het meest genoemde motief. Bijna tweederde (60 procent) noemt dit aspect, wat overigens wel lager is dan winkelcentra die sterk op de onmiddellijke omgeving zijn gericht. De compleetheid van het winkelaanbod speelt daarnaast een belangrijke rol in deze sector. De mogelijkheden om met de auto de boodschappen te doen, wordt ook als motief genoemd. In de niet-dagelijkse sector is de compleetheid van het winkelaanbod een aanzienlijk belangrijker motief (56 procent), de nabijheid is juist minder belangrijk. De bereikbaarheid met de auto en de parkeermogelijkheden worden door bezoekers voor niet-dagelijkse artikelen belangrijk gevonden. Tabel 4.23 Motieven voor keuze GWC Overvecht voor dagelijkse en niet-dagelijkse aankopen (meer antwoorden mogelijk). Bezoekmotieven dagelijks niet-dagelijks Dichtst bij huis 60% 39% Compleetheid winkelaanbod 36% 56% Compleetheid aanbod artikelen 25% 29% Prijsniveau winkelaanbod 13% 9% Sfeer/uitstraling winkelgebied 3% 10% Bereikbaarheid per openbaar vervoer 1% 3% Bereikbaarheid per auto 12% 28% Parkeermogelijkheden 23% 29% Parkeertarief 7% 8% Op de route van/naar werk 7% 3% Op de route van/naar andere activiteiten 4% 5% 47

64 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Gros van bezoekers komt minimaal 1 keer per week De klanten voor dagelijkse artikelen van GWC Overvecht gaan het vaakst wekelijks (32 procent) of 2 keer per week (30 procent). Deze relatief lage frequentie zal samenhangen met het veelvuldig gebruik van de auto om de boodschappen te doen. In GWC Overvecht worden vaker de wekelijkse boodschappen gedaan. Een betrekkelijk groot deel (17 procent) van de klanten van GWC Overvecht voor niet-dagelijkse artikelen koopt hier vaker dan twee keer per week. Het vaakst kopen bezoekers echter één tot twee keer in de maand hun niet-dagelijkse artikelen in GWC Overvecht. Het aandeel sporadische bezoekers (minder dan één keer per kwartaal) ligt op 7 procent. Tabel 4.24 Bezoekfrequentie GWC Overvecht voor dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen. bezoekfrequentie dagelijks niet-dagelijks (bijna) dagelijks 9% 12% 3 tot 4 keer per week 20% 6% 2 keer per week 30% 15% 1 keer per week/wekelijks 32% 43% 1-2 keer per maand 7% 17% Minder dan 1-2 keer per maand 2% 7% De zaterdag is in GWC Overvecht de drukste dag voor wat betreft de aankoop van niet-dagelijkse artikelen. De donderdag(avond) is echter bijna even populair. Afgezien van de maandag (halve dag opening) is er een relatief goede spreiding van het bezoek over de week. Tabel 4.25 Aankoopdag voor niet-dagelijkse artikelen in GWC Overvecht. dag aandeel maandag 5% dinsdag 13% woensdag 14% donderdag 23% vrijdag 16% zaterdag 29% zondag - 48

65 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk 4.4 Wijk Noordoost Winkelaanbod Winkelaanbod verspreid over meerdere aankooplocaties In de Utrechtse wijk Noordoost is in totaal ruim m² WVO aanwezig. Hiervan behoort het grootste deel tot de dagelijkse sector (6.700 m²). De winkelgebieden zijn alle tussen de m² en m² groot, met uitzondering van het iets kleinere Willem van Noortplein (1.900 m²) en het erg kleine winkelgebied Jan van Galenstraat (350 m²). Er staan relatief veel panden leeg, al is de gezamenlijke oppervlakte met zo n m 2 WVO beperkt. Ten opzichte van 2004 is het winkelaanbod toegenomen, overigens uitsluitend voor wat betreft dagelijkse artikelen. De toename is hier 26 procent (2004: m²). Tabel 4.26 Winkelaanbod per winkelgebied in Noordoost, dagelijks niet-dagelijks leeg totaal winkelgebied aantal m² aantal m² aantal m² aantal m² Biltstraat De Boventuinen De Gaard Jan van Galenstraat Willem van Noortplein Overig Noordoost totaal Kooporiëntatie bewoners Noordoost Een kwart van de bestedingen in de dagelijkse sector door inwoners van Noordoost komt terecht in het winkelgebied De Gaard. Ook het winkelgebied Willem van Noortplein uit Noordoost behoort tot de top drie van aankooplocaties voor dagelijkse artikelen voor inwoners van Noordoost. Het GWC Overvecht komt op de tweede plaats voor inwoners van Noordoost. Niet-dagelijkse artikelen worden door de inwoners van Noordoost vooral buiten de wijk gekocht. Ruim een kwart van de bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen wordt in de historische binnenstad gedaan. Op ruime afstand volgen GWC Overvecht en Woonboulevard Kanaleneiland, waar circa een tiende van de bestedingen door inwoners van Noordoost terecht komen. 49

66 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Tabel 4.27 Belangrijkste drie aankooplocaties inwoners Noordoost. dagelijks niet-dagelijks De Gaard 23% Historische binnenstad 29% GWC Overvecht 14% GWC Overvecht 10% Willem van Noortplein 9% Woonboulevard Kanaleneiland 8% NB: Een volledig overzicht is opgenomen in bijlage Draagvlak De Gaard genereert meeste omzet Het winkelcentrum De Gaard haalt de hoogste bestedingen in dagelijkse artikelen in Noordoost. In totaal wordt hier 24,7 miljoen besteed. De andere grotere winkelgebieden blijven hier met 5,7 miljoen tot 8,4 miljoen ruim bij achter. De bestedingen zijn vooral afkomstig uit Noordoost zelf. De toevloeiing is in de Biltstraat 28 procent, wat het hoogste percentage is in deze wijk. De toevloeiing van buiten Utrecht is bescheiden. Tabel 4.28 Draagvlak dagelijkse artikelen winkelgebieden Noordoost ( ). Afkomstig uit Biltstraat De Boventuinen / Draaiwg-Merelstr De Gaard Willem van Noortplein West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal

67 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Zoals te verwachten valt bij de opbouw van het winkelapparaat blijven de bestedingen in de nietdagelijkse sector in Noordoost sterk achter bij die in de dagelijkse sector. In totaal gaat het om circa 4 miljoen, waarvan 1,4 miljoen in de Biltstraat en 1,7 miljoen in De Gaard. De bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen bestaan vooral uit binding uit de eigen wijk, maar de Biltstraat trekt juist veel klanten uit de wijken buiten Noordoost en ook van buiten Utrecht. De toevloeiing bedraagt hier 77 procent. Tabel 4.29 Draagvlak niet-dagelijkse artikelen winkelgebieden Noordoost ( ). Afkomstig uit Biltstraat De Boventuinen / Draaiwg-Merelstr De Gaard Willem van Noortplein West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal

68 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk De vloerproductiviteit in winkelcentrum De Gaard ligt zowel in de dagelijkse als de niet-dagelijkse sector op een hoog niveau. In totaal is deze 12 duizend per m² wvo. De vloerproductiviteit voor dagelijkse artikelen ligt in het winkelgebied Willem van Noortplein op 9 duizend per m² wvo, maar hier blijft vloerproductiviteit in de niet-dagelijkse sector achter. De vloerproductiviteit in De Boventuinen is relatief laag. Tabel 4.30 Vloerproductiviteit winkelgebieden in Noordoost ( /m² wvo). dagelijks niet-dagelijks totaal Biltstraat De Boventuinen De Gaard Willem van Noortplein Beoordeling winkelgebieden De Gaard scoort op meeste aspecten voldoende Klanten van het best bezochte winkelgebied De Gaard beoordelen dit winkelcentrum over het algemeen met een ruime voldoende. Het meest tevreden zijn ze over de bereikbaarheid, zowel met de auto als met het openbaar vervoer (afgerond het rapportcijfer 8). Duidelijk minder wordt het aanbod aan daghoreca beoordeeld, al is dit aspect doorgaans ook van minder groot belang wanneer het accent vooral op de dagelijkse boodschappen ligt. Tabel 4.31 Beoordeling winkelgebied De Gaard, dagelijkse artikelen. Aspecten cijfer Compleetheid winkelaanbod 6,9 Sfeer en uitstraling winkelgebied 6,5 Veiligheid winkelomgeving 7,1 Parkeermogelijkheden 7,0 Aanbod van daghoreca 4,9 Bereikbaarheid per auto 7,6 Bereikbaarheid per openbaar vervoer 7,8 52

69 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Vervoerswijzen Het winkelgebied De Gaard wordt vooral zowel met de auto als met de fiets bezocht. Beide vervoerswijzen worden door ruim een derde van de klanten voor dagelijkse artikelen gebruikt. Ondanks de gewaardeerde bereikbaarheid met het openbaar vervoer, komen er nauwelijks klanten met de bus. Tabel 4.32 Vervoermiddelgebruik De Gaard, dagelijkse artikelen. vervoer aandeel te voet 21% fiets 38% auto 37% bus/tram 1% anders 3% Overige karakteristieken Veel hoogfrequent bezoek De Gaard Voor de klanten voor dagelijkse artikelen van De Gaard is de nabijheid het belangrijkste motief. De overige motieven zijn van duidelijk minder belang en hebben vrijwel alle te maken met de bereikbaarheid. Daarbij gaat het om de bereikbaarheid met de auto en de parkeergelegenheid, maar ook om de ligging ten opzichte van het werk en op de route naar andere activiteiten. De compleetheid van het winkelaanbod is hierbij vergeleken van duidelijk ondergeschikt belang. Tabel 4.33 Belangrijkste motieven voor keuze De Gaard voor dagelijkse aankopen (meer antwoorden mogelijk). bezoekmotieven aandeel dichtst bij huis 85% parkeermogelijkheden 19% bereikbaarheid per auto 16% op de route van/naar werk 10% compleetheid winkelaanbod 9% op de route van/naar andere activiteiten 8% 53

70 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk De klanten voor dagelijkse artikelen van De Gaard gaan het vaakst hier drie of vier keer per week de boodschappen doen. In totaal doet tweederde vaker dan eens in de week de aankopen van dagelijkse artikelen hier. De minder frequente bezoekers zijn in de minderheid. Ongeveer één op de tien klanten bezoekt het winkelcentrum één á twee keer per maand en een gelijk aandeel doet dit nog minder dan dat. Tabel 4.34 Bezoekfrequentie De Gaard voor dagelijkse artikelen. bezoekfrequentie aandeel (bijna) dagelijks 9% 3 tot 4 keer per week 36% 2 keer per week 21% 1 keer per week/wekelijks 21% 1-2 keer per maand 11% minder dan 1-2 keer per maand 9% 54

71 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk 4.5 Wijk Oost Winkelaanbod Tweederde deel winkelaanbod is niet-dagelijks In de wijk Oost is het meeste winkelaanbod te vinden in winkelgebied Nachtegaalstraat/Burg. Reigerstraat; bijna m² van de in totaal m² WVO in Oost. Overigens is een vergelijkbaar aantal winkelmeters te vinden buiten de winkelgebieden. De winkelgebieden Van Ostadelaan en Boudierhof zijn sterk op dagelijkse artikelen georiënteerd. Het winkelgebied Jan van Scorelstraat is klein. In de wijk staat m 2 leeg, waarbij het gemiddelde om relatief kleine panden gaat. Ten opzichte van 2004 is het WVO in de dagelijkse sector sterk toegenomen met in totaal m² (2004: m²). Deze toevoeging heeft plaatsgevonden in de Boudierhof. Het aanbod in de niet-dagelijkse sector is gelijk gebleven. Tabel 4.35 Winkelaanbod per winkelgebied in Oost, dagelijks niet-dagelijks leeg totaal winkelgebied aantal m² aantal m² aantal m² aantal m² A van Ostadelaan Boudierhof Jan van Scorelstraat Nachtegaalstr./Reigerstr Overig Oost totaal Kooporiëntatie bewoners Oost Een kwart van de bestedingen in de dagelijkse sector door inwoners van Oost vinden plaats in het winkelgebied Nachtegaalstraat/Burgemeester Reigerstraat. De winkelgebieden Boudierhof en A.J. van Ostadelaan/Van Scorelstraat behalen een relatief hoog bestedingsaandeel in deze sector, maar wel duidelijk veel minder dan Nachtegaalstraat/Burgemeester Reigerstraat. Niet-dagelijkse artikelen worden door de inwoners van Oost vooral in de binnenstad gekocht. De historische binnenstad is daarbij favoriet, met 26 procent van de bestedingen, op ruime afstand gevolgd door Hoog Catharijne, met een bestedingsaandeel van 11 procent. De Woonboulevard Kanaleneiland is de derde belangrijke aankooplocatie voor inwoners van Oost voor niet-dagelijkse artikelen. Het bestedingsaandeel ligt hier op 8 procent. 55

72 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Tabel 4.36 Belangrijkste drie aankooplocaties inwoners Oost. dagelijks niet-dagelijks Nachtegaalstr./burg. Reigerstraat 27% Historische binnenstad 26% Boudierhof 9% Hoog Catharijne 11% Van Ostadelaan/Van Scorelstraat 7% Woonboulevard Kanaleneiland 8% NB: Een volledig overzicht is opgenomen in bijlage Draagvlak Nachtegaalstr./Burg. Reigerstraat trekken ook bezoekers uit Noordoost en Binnenstad Tweederde van de bestedingen aan dagelijkse artikelen in wijk Oost komt terecht in het winkelgebied Nachtegaalstraat/Burg. Reigerstraat. In dit winkelgebied is er toevloeiing uit met name Noordoost en de binnenstad. De binding aan de winkelgebied vanuit Oost bedraagt 72 procent. In de andere winkelgebieden is de toevloeiing uit de andere wijken bescheiden. Het winkelgebied Van Ostadelaan/Van Scorelstraat trekt wel relatief veel toevloeiing uit de primaire ring (13 procent). Tabel 4.37 Draagvlak dagelijkse artikelen winkelgebieden Oost ( ). Afkomstig uit Van Ostadelaan / Van Scorelstraat Boudierhof Nachtegaalstr- Burg. Reigerstr. West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal

73 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk De bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen blijven achter bij die aan dagelijkse artikelen. Dat geldt met name voor de Boudierhof. De bestedingen komen vooral uit de eigen wijk Oost. Het winkelgebied Nachtegaalstraat/Burg. Reigerstraat genereert ook enige omzet van klanten uit Noordoost en uit de primaire ring. De toevloeiing van buiten Utrecht bedraagt in het winkelgebied Van Ostadelaan/Van Scorelstraat 31 procent. Tabel 4.38 Draagvlak niet-dagelijkse artikelen winkelgebieden Oost ( ). Afkomstig uit Van Ostadelaan / Van Scorelstraat Boudierhof Nachtegaalstr- Burg. Reigerstr West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal

74 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk De vloerproductiviteit is voor wat betreft de dagelijkse artikelen het hoogst in het winkelgebied Nachtegaalstraat/Burgemeester Reigerstraat. Deze bedraagt hier per m² wvo. De vloerproductiviteit in de twee andere winkelgebieden in Oost (A.J. van Ostadelaan/Van Scorelstraat en Boudierhof) blijft voor wat betreft dagelijkse artikelen achter. Tabel 4.39 Vloerproductiviteit winkelgebieden in Oost ( /m² wvo). dagelijks niet-dagelijks totaal Van Ostadelaan/Van Scorelstraat Boudierhof Nachtegaalstr./Burg. Reigerstraat Beoordeling winkelgebieden Bezoekers Nachtegaalstraat/Burg. Reigerstraat kritisch over bereikbaarheid en parkeren Klanten van het meest bezochte winkelgebied in Oost, Nachtegaalstraat/Burg. Reigerstraat geven voor de meeste aspecten van het winkelgebied het rapportcijfer 8 (afgerond). Dat geldt niet voor de bereikbaarheid met de auto (rapportcijfer 5,7) en vooral niet voor de parkeermogelijkheden (rapportcijfer 4,7). Tabel 4.40 Beoordeling winkelgebied Nachtegaalstraat/ burgemeester Reigerstraat, dagelijkse artikelen. aspecten cijfer compleetheid winkelaanbod 7,8 sfeer en uitstraling winkelgebied 7,7 veiligheid winkelomgeving 7,9 parkeermogelijkheden 4,7 aanbod van daghoreca 7,5 bereikbaarheid per auto 5,7 bereikbaarheid per openbaar vervoer 7,8 58

75 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Vervoerswijzen Het winkelgebied Nachtegaalstraat/Burg. Reigerstraat wordt voor de aankoop van dagelijkse artikelen nauwelijks met de auto bezocht. Het vaakst komen de klanten met de fiets (55 procent) en daarnaast komen ze te voet (43 procent). De keuze voor het vervoermiddel (geen auto) hangt natuurlijk samen met het oordeel over de bereikbaarheid met de auto en de parkeermogelijkheden. Ook bezoekers uit de aangrenzende wijken Noordoost en Binnenstad komen dus overwegend te voet of met de fiets. Tabel 4.41 Gebruik vervoermiddel winkelgebied Nachtegaalstraat/ Burg. Reigerstraat, dagelijkse artikelen. vervoer aandeel te voet 43% fiets 55% auto 2% Overige karakteristieken Nabijheid meest genoemde bezoekmotief Klanten voor dagelijkse artikelen bezoeken het winkelgebied Nachtegaalstraat/Burg. Reigerstraat vooral vanwege de nabijheid. Dit aspect noemt 81 procent van de bezoekers. Ook de compleetheid van het winkelaanbod (25 procent) en van artikelen (22 procent) is volgens de klanten van belang, evenals de uitstraling en de sfeer van het winkelgebied (20 procent). Voor een op de tien klanten speelt mee dat het winkelgebied op de route van/naar het werk ligt. Tabel 4.42 Belangrijkste motieven voor keuze winkelgebied voor dagelijkse aankopen (meer antwoorden mogelijk). bezoekmotieven Nachtegaalstraat- Burg. Reigerstraat dichtst bij huis 81% compleetheid winkelaanbod 24% compleetheid aanbod artikelen 22% sfeer/uitstraling winkelgebied 20% op route van/naar werk 10% 59

76 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Een groot deel van de klanten van Nachtegaalstraat/Burg. Reigerstraat die hier dagelijkse artikelen kopen, doet dit met een hoge frequentie. Een kwart (24 procent) komt bijna dagelijks en ongeveer een derde (30 procent) 3 á 4 keer in de week, terwijl 27 procent 2 keer per week hier de boodschappen doet. Het aandeel klanten dat wekelijks of minder vaak de boodschappen doet, bedraagt 19 procent. De relatief hoge frequentie waarmee deze aankooplocatie wordt bezocht voor de boodschappen zal mede samenhangen met de ligging en bereikbaarheid en daarmee ook de vervoerswijze. Te voet of met de fiets kunnen er minder boodschappen meegenomen worden. 60

77 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk 4.6 Wijk Zuid Winkelaanbod Smaragdplein grootste winkelcentrum in Zuid In wijk Zuid zijn drie winkelgebieden, die samen goed zijn voor m² WVO. Buiten deze winkelgebieden is er nog bijna m² winkelvloeroppervlak. In de wijk overheerst het aanbod aan dagelijkse artikelen, vooral in Lunetten en t Goylaan. Het winkelcentrum Smaragdplein is het omvangrijkst. De totale leegstand in de wijk is gering en bedraagt 3 procent. Ten opzichte van 2004 is het winkelaanbod toegenomen. In de dagelijkse sector is de toename m² (2004: m²) en in de niet-dagelijkse sector 500 m² (2004: m²). Tabel 4.43 Winkelaanbod per winkelgebied in Zuid, dagelijks niet-dagelijks leeg totaal winkelgebied aantal m² aantal m² aantal m² aantal m² Lunetten Smaragdplein t Goylaan Overig Zuid totaal Kooporiëntatie bewoners Zuid De bestedingen aan dagelijkse artikelen door inwoners van Zuid blijven voor driekwart in de eigen wijk. De helft daarvan (36 procent) wordt besteed in Lunetten. Een bijna even groot bestedingsaandeel (30 procent) wordt behaald door het winkelgebied Smaragdplein. De bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen door inwoners van Zuid vinden voor een derde in de binnenstad gedaan, waarbij de historische binnenstad favoriet is (18 procent) vóór Hoog Catharijne (13 procent). Op de derde plaats voor inwoners van Zuid komt Woonboulevard Kanaleneiland, dat een bestedingsaandeel van 13 procent weet te behalen. 61

78 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Tabel 4.44 Belangrijkste drie aankooplocaties inwoners Zuid. dagelijks niet-dagelijks Lunetten 36% Historische binnenstad 18% Smaragdplein 30% Hoog Catharijne 13% t Goylaan 11% Woonboulevard Kanaleneiland 13% NB: Een volledig overzicht is opgenomen in bijlage Draagvlak WC Lunetten haalt bijna alle omzet uit eigen wijk Het Smaragdplein heeft binnen de wijk Oost het grootste draagvlak voor dagelijkse artikelen ( 30 miljoen), gevolgd door Lunetten ( 25 miljoen). In Lunetten is het overgrote deel van de bestedingen uit Zuid afkomstig (binding 91 procent). De winkelgebieden Smaragdplein en t Goylaan hebben wel een aanzienlijke toevloeiing, vooral afkomstig uit Zuidwest, van respectievelijk 37 procent en 38 procent. Tabel 4.45 Draagvlak dagelijkse artikelen winkelgebieden Zuid ( ). Afkomstig uit Lunetten Smaragdplein t Goylaan Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal

79 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Het draagvlak voor niet-dagelijkse artikelen is in Zuid relatief beperkt. In totaal gaat het om circa 8 miljoen, waarvan de helft bestaat uit bestedingen op het Smaragdplein. Net als bij de dagelijkse artikelen komen de bestedingen in Lunetten vooral uit Zuid zelf en is er voor het Smaragdplein en t Goylaan toevloeiing vanuit Zuidwest. Tabel 4.46 Draagvlak niet-dagelijkse artikelen winkelgebieden Zuid ( ). Afkomstig uit Lunetten Smaragdplein t Goylaan West Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal De vloerproductiviteit voor dagelijkse artikelen is zowel in de winkelgebieden Lunetten als Smaragdplein relatief hoog en ruim boven de 9 duizend per m² wvo. Voor niet-dagelijkse artikelen is de vloerproductiviteit in winkelgebied Lunetten binnen Zuid het hoogst. Tabel 4.47 Vloerproductiviteit winkelgebieden in Zuid ( /m² wvo). dagelijks niet-dagelijks totaal Lunetten Smaragdplein t Goylaan

80 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Waardering winkelvoorzieningen Smaragdplein krijgt iets hogere waardering dan Lunetten De winkelgebieden Lunetten en Smaragdplein in wijk Zuid worden door bezoekers die hier de dagelijkse boodschappen doen gemiddeld als voldoende gewaardeerd. De waardering voor de bereikbaarheid met de auto en het OV, parkeermogelijkheden en veiligheid zijn voor beide gebieden relatief hoog, terwijl de waardering voor het aanbod van daghoreca wat achterblijft, al scoren veel andere winkelcentra hier nog lager op. Tabel 4.48 Beoordeling winkelgebieden voor dagelijkse artikelen (rapportcijfer). aspecten Lunetten Smaragdplein compleetheid winkelaanbod 6,8 7,6 sfeer en uitstraling winkelgebied 6,5 6,8 veiligheid winkelomgeving 7,3 7,4 parkeermogelijkheden 7,2 8,0 aanbod van daghoreca 5,8 6,3 bereikbaarheid per auto 7,5 8,1 bereikbaarheid per openbaar vervoer 7,1 8, Vervoerswijzen Drie op de tien klanten van de winkelgebieden Lunetten en Smaragdplein die hier dagelijkse boodschappen doen komt te voet. Voor het winkelcentrum Lunetten geldt dat relatief veel klanten met de fiets komen (51 procent), terwijl Smaragdplein meer bezoekers kent die met de auto komen (39 procent). Tabel 4.49 Vervoerswijze naar winkelgebieden voor dagelijkse artikelen. vervoerswijze Lunetten Smaragdplein te voet 30% 29% fiets 51% 26% auto 17% 39% bus - 1% anders 2% 4% 64

81 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Overige karakteristieken Verschil in bezoekfrequentie tussen Lunetten en Smaragdplein Hoewel voor beide winkelcentra geldt dat een groot deel van de klanten er vaak voor de dagelijkse artikelen komen, is er wel verschil in de verdeling van bezoekfrequentie tussen beide aankooplocaties in Zuid. Zo gaat in Lunetten een derde (30 procent) bijna dagelijks hier naar toe, terwijl dit bij het Smaragdplein slechts 14 procent is. Hier geeft een grotere groep bezoekers aan er wekelijks te komen voor de boodschappen. Tabel 4.50 Bezoekfrequentie winkelgebieden voor dagelijkse artikelen. bezoekfrequentie Lunetten Smaragdplein (bijna) dagelijks 30% 14% 3 tot 4 keer per week 33% 25% 2 keer per week 21% 29% 1 keer per week/wekelijks 13% 25% 1-2 keer per maand 1% 4% minder dan 1-2 keer per maand 2% 3% Klanten voor dagelijkse artikelen bezoeken de winkelgebieden Lunetten en Smaragdplein vooral vanwege de nabijheid. Een ruime meerderheid noemt dit aspect (Lunetten: 91 procent; Smaragdplein: 70 procent). Daarnaast spelen de compleetheid van het winkelaanbod en van artikelen een belangrijke rol, gevolgd door het prijsniveau, met name op het Smaragdplein, en de bereikbaarheid per auto. De bereikbaarheid en de parkeermogelijkheden zijn door bezoekers van het Smaragdplein, vergeleken met bezoekers van Lunetten, meer genoemd als bezoekmotief. Tabel 4.51 Bezoekmotieven winkelgebieden voor dagelijkse artikelen (5 meest genoemde per winkelgebied, meer antwoorden mogelijk). bezoekmotieven Lunetten Smaragdplein dichtst bij huis 91% 70% compleetheid winkelaanbod 16% 28% compleetheid aanbod artikelen 15% 19% prijsniveau winkelaanbod 12% 20% bereikbaarheid per auto 9% 13% parkeermogelijkheden auto 4% 18% 65

82 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk 4.7 Wijk Zuidwest Winkelaanbod Veel winkelmeters in Zuidwest Driekwart van het winkelaanbod in Zuidwest is te vinden op de Woonboulevard Kanaleneiland. Hierbij gaat het vrijwel uitsluitend om niet-dagelijkse artikelen (vooral woninginrichting). De dagelijkse sector is vooral goed vertegenwoordigd in het GWC Kanaleneiland, aan de Vasco da Gamalaan en de Balijelaan- Rijnlaan. De leegstand in Zuidwest bedraagt zo n m 2 WVO, waarvan het grootste deel gelegen is op de woonboulevard. Ten opzichte van 2004 is het totale winkelvloeroppervlak toegenomen met circa m², vooral door een toevoeging aan de Woonboulevard van m². Aan de Vasco da Gamalaan is er m² WVO in de dagelijkse sector bijgekomen. In GWC Kanaleneiland is het WVO niet-dagelijks teruggelopen met m². Tabel 4.52 Winkelaanbod per winkelgebied in Zuidwest, dagelijks niet-dagelijks leeg totaal winkelgebied aantal m² aantal m² aantal m² aantal m² Balijelaan-Rijnlaan Kanaleneiland Rijnbaan Vasco da Gamalaan Woonboulevard Kanaleneiland Overig Zuidwest totaal Kooporiëntatie bewoners Zuidwest Ruim een derde (36 procent) van de bestedingen aan dagelijkse artikelen door inwoners van Zuidwest vindt plaats in het GWC Kanaleneiland. Een wat kleiner deel (30 procent) komt terecht in het winkelgebied Balijelaan-Rijnlaan. Het winkelgebied Smaragdplein komt wat betreft bestedingen aan dagelijkse artikelen door inwoners van Zuidwest op de derde plaats. De Utrechtse binnenstad haalt in omvang de hoogste bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen van inwoners van Zuidwest, maar wanneer ingezoomd wordt op de afzonderlijke winkellocaties, dan blijkt Woonboulevard Kanaleneiland het belangrijkste winkelgebied. Hier worden 20 procent van de bestedingen gedaan. Hoog Catharijne en de historische binnenstad zijn goed voor een bestedingsaandeel van respectievelijk 16 procent en 13 procent. 66

83 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Tabel 4.53 Belangrijkste drie aankooplocaties inwoners Zuidwest. dagelijks niet-dagelijks Kanaleneiland 36% Woonboulevard Kanaleneiland 20% Balijelaan-Rijnlaan 30% Hoog Catharijne 16% Smaragdplein 11% Historische binnenstad 13% NB: Een volledig overzicht is opgenomen in bijlage Draagvlak GWC Kanaleneiland haalt meeste omzet in dagelijkse sector In de dagelijkse sector komt ruim 80 procent van de bestedingen terecht in het GWC Kanaleneiland. Circa tweederde van deze bestedingen zijn afkomstig uit Zuidwest, maar er is ook veel toevloeiing, vooral uit West en uit de primaire ring. Toevloeiing speelt nauwelijks een rol bij de andere winkelgebieden. Na GWC Kanaleneiland heeft het winkelgebied aan de Balijelaan/Rijnlaan voor de dagelijkse sector een aandeel van circa 14 procent van de bestedingen in Zuidwest. Tabel 4.54 Draagvlak dagelijkse artikelen winkelgebieden Zuidwest, 2011 ( ). Balijelaan- Kanalen- Marco Vasco da Afkomstig uit Rijnlaan eiland Pololaan Rijnbaan Gamalaan West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal

84 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Woonboulevard Kanaleneiland genereert omzet uit heel Utrecht Voor de niet-dagelijkse artikelen zijn er twee winkelgebieden die omvangrijke bestedingen genereren: GWC Kanaleneilend en Woonboulevard Kanaleneiland. Dit laatste winkelgebied realiseert bestedingen van 182 miljoen, het GWC van 19 miljoen. Voor beide winkelgebieden geldt dat de toevloeiing een groot aandeel heeft in het totaal. Voor GWC Kanaleneiland bedraagt de totale toevloeiing 63 procent en is 36 procent afkomstig van buiten Utrecht. Voor de Woonboulevard ligt de toevloeiing op 93 procent en is de toevloeiing van buiten Utrecht 61 procent. Tabel 4.55 Draagvlak niet-dagelijkse artikelen per winkelgebied in Zuidwest. Balijelaan Kanalen- Marco Vasco da Meubelboulevard Afkomstig uit -Rijnlaan eiland Pololaan Rijnbaan Gamalaan Kanaleneiland West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal

85 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk In de dagelijkse sector ligt de vloerproductiviteit op een hoog niveau ( 11 duizend per m² wvo) in het GWC Kanaleneiland. De productiviteit voor deze artikelen blijft achter in het winkelgebied Vasco da Gamalaan. De vloerproductiviteit in het zeer omvangrijke winkelgebied Woonboulevard Kanaleneiland is voor niet dagelijkse artikelen bijna per m² wvo. Tabel 4.56 Vloerproductiviteit winkelgebieden in Zuidwest ( /m² wvo). dagelijks niet-dagelijks totaal Balijelaan-Rijnlaan GWC Kanaleneiland Vasco da Gamalaan Meubelboulevard Kanaleneiland Het GWC Kanaleneiland is zeer belangrijk voor de aankoop van inwoners van Zuidwest van nietdagelijkse artikelen. De binding is hier 70 procent (zie figuur 4.3). De binding van West aan dit winkelcentrum bedraagt 9 procent. De binding van andere wijken is veel geringer. Figuur 4.3 Binding van de wijken aan GWC Kanaleneiland. 69

86 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Waardering winkelvoorzieningen De bezoekers die hun dagelijkse of wekelijkse boodschappen doen in het GWC Kanaleneiland beoordelen alle genoemde aspecten als (ruim) voldoende. De bereikbaarheid per openbaar vervoer en auto scoren goed met een rapportcijfer van respectievelijk 7,7 en 7,6. Ook de compleetheid van het winkelaanbod springt er in positieve zin uit, terwijl het aanbod van de daghoreca (6,4) en de sfeer en uitstraling van het winkelgebied (6,3) een lager rapportcijfer krijgen. De bezoekers die hun nietdagelijkse boodschappen doen in winkelcentrum Kanaleneiland geven ongeveer vergelijkbare cijfers. Enig duidelijk verschil is de hogere waardering voor het aanbod van daghoreca. Tabel 4.57 Beoordeling GWC Kanaleneiland (rapportcijfer). aspecten dagelijks niet-dagelijks compleetheid winkelaanbod 7,4 7,5 sfeer en uitstraling winkelgebied 6,3 6,9 veiligheid winkelomgeving 6,6 6,6 parkeermogelijkheden 7,4 7,3 aanbod van daghoreca 6,3 7,2 bereikbaarheid per auto 7,6 7,9 bereikbaarheid per openbaar vervoer 7,7 7, Vervoerswijzen Ruim een derde van de klanten van de winkels in winkelcentrum Kanaleneiland voor dagelijkse artikelen komt met de auto (37 procent). Een derde (34 procent) komt te voet en bijna een kwart (23 procent) met de fiets. De overigen komen met de scooter, scootmobiel of het OV. De klanten die winkelcentrum Kanaleneiland bezoeken voor niet-dagelijkse artikelen komen in meerderheid met de auto (59 procent). Een vijfde komt met de fiets (21 procent) en een op de acht (12 procent) te voet Overige karakteristieken Sterke oriëntatie op Kanaleneiland vertaalt zich in hoge bezoekfrequentie Tweederde van de klanten van winkelcentrum Kanaleneiland die hier hun dagelijkse artikelen kopen, doet dit minstens 2 keer per week (zie tabel 4.58). Het aandeel dagelijkse klanten is 13 procent, terwijl 22 procent het winkelgebied 3 á 4 keer in de week bezoekt. Bijna een derde (32 procent) en daarmee de grootste groep, doet 2 keer per week hier boodschappen. Het aandeel klanten dat wekelijks of minder vaak boodschappen doet in GWC Kanaleneiland bedraagt 33 procent. 70

87 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Van de klanten die er niet-dagelijkse artikelen kopen, komt een derde meerdere keren per week naar het winkelcentrum. Een zesde (16 procent) doet dit wekelijks, terwijl 27 procent dit 1-2 keer per maand doet. Het resterende deel (33 procent) bezoekt het winkelcentrum eens per kwartaal of minder vaak om niet-dagelijkse artikelen te kopen. Hoewel de bezoekfrequentie lager ligt dan bij de dagelijkse boodschappen is ook bij de niet-dagelijkse artikelen een relatief grote groep frequent bezoeker van GWC Kanaleneiland. Tabel 4.58 Belangrijkste motieven voor keuze GWC Kanaleneiland (meer antwoorden mogelijk). bezoekfrequentie dagelijks niet-dagelijks (bijna) Dagelijks 13% 8% 3 tot 4 keer per week 22% 6% 2 keer per week 32% 20% 1 keer per week/wekelijks 27% 16% 1-2 keer per maand 3% 27% minder dan 1-2 keer per maand 3% 33% Nabijheid vooral bij dagelijkse sector belangrijk keuzemotief Driekwart van de klanten voor dagelijkse artikelen bezoekt het winkelgebied Kanaleneiland vanwege de nabijheid. Ook de compleetheid van het winkelaanbod en van artikelen is belangrijk volgens een ongeveer een kwart van de klanten. Het belangrijkste bezoekmotief van winkelcentrum Kanaleneiland voor klanten die hun niet-dagelijkse boodschappen hier doen, is ook de nabijheid (50 procent), gevolgd door de compleetheid van het winkelaanbod (42 procent) en de parkeermogelijkheden (38 procent). Tabel 4.59 Belangrijkste motieven voor keuze GWC Kanaleneiland (meer antwoorden mogelijk). bezoekmotieven dagelijks niet-dagelijks dichtst bij huis 76% 50% compleetheid winkelaanbod 29% 42% compleetheid aanbod artikelen 21% 33% prijsniveau winkelaanbod 12% 17% bereikbaarheid per auto 12% 33% parkeermogelijkheden 12% 38% 71

88 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk 4.8 Leidsche Rijn Winkelaanbod Nog veel leegstand in the Wall Leidsche Rijn kent twee winkelgebieden. Parkwijk is meer kleinschalig van opzet en heeft zowel dagelijks als nietdagelijks winkelaanbod, en heeft daarmee vooral een buurtverzorgende functie. The Wall is een in 2009 grootschalig winkelcentrum gelegen langs de A2 bij Leidsche Rijn. In het winkelcentrum is geen dagelijks winkelaanbod gevestigd. De leegstand op The Wall is nog omvangrijk. Bijna de helft van het WVO staat nog geregistreerd als leeg. Daarnaast is er aanbod van winkelvloeroppervlak buiten deze locaties. Tabel 4.60 Winkelaanbod per winkelgebied in Leidsche Rijn, dagelijks niet-dagelijks leeg totaal winkelgebied aantal m² aantal m² aantal m² aantal m² Parkwijk The Wall Overig Leidsche Rijn totaal Kooporiëntatie bewoners Leidsche Rijn Een kwart van de bestedingen aan dagelijkse artikelen door inwoners van Leidsche Rijn vindt plaats in winkelgebied Parkwijk. In de top drie van aankooplocaties in de dagelijkse sector neemt het centrum van Vleuten de tweede plaats in met een bestedingsaandeel van 8 procent, gevolgd door Bisonspoor in Maarssen met 7 procent. Voor bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen is er geen echte uitschieter. Inwoners van Leidsche Rijn besteden vooral in de historische binnenstad (11 procent), in The Wall (10 procent) en op de Woonboulevard Kanaleneiland (8 procent). 72

89 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Tabel 4.61 Belangrijkste drie aankooplocaties inwoners Leidsche Rijn. dagelijks niet-dagelijks Parkwijk 26% Historische binnenstad 11% Centrum Vleuten 8% The Wall 10% Bisonspoor (Maarssen) 7% Woonboulevard Kanaleneiland 8% NB: Een volledig overzicht is opgenomen in bijlage 2. Parkwijk vooral wijkverzorgingsfunctie in dagelijkse sector De splitsing in het winkelaanbod tussen The Wall (niet-dagelijks) en Parkwijk (dagelijks) is vanzelfsprekend goed terug te zien in de bestedingen. De bestedingen aan dagelijkse artikelen in The Wall zijn zeer klein, terwijl in Parkwijk 17 miljoen wordt omgezet. Deze bestedingen zijn voor circa 90 procent afkomstig uit Leidsche Rijn zelf. Daarnaast komt ongeveer een tiende uit Vleuten - De Meern. Tabel 4.62 Draagvlak dagelijkse artikelen winkelgebieden Leidsche Rijn ( ). Afkomstig uit Parkwijk The Wall West Overvecht Zuid Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland 0 0 totaal

90 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk The Wall trekt niet-dagelijkse omzet uit Utrecht en daarbuiten Complementair aan Parkwijk speelt The Wall een belangrijke rol bij de bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen. In totaal wordt er bijna 27 miljoen besteed. Daarvan komt circa de helft van buiten Utrecht. De bestedingen vanuit Utrecht zijn voor driekwart afkomstig uit Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern. De toevloeiing uit andere wijken is relatief beperkt. Tabel 4.63 Draagvlak niet-dagelijkse artikelen winkelgebieden Leidsche Rijn ( ). Afkomstig uit Parkwijk The Wall West Noordwest Overvecht Noordoost Oost Binnenstad Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal Het winkelgebied in Leidsche Rijn voor dagelijkse artikelen, Parkwijk, behaalt een vloerproductiviteit in deze sector van ruim 6 duizend per m² wvo. Het winkelgebied in deze wijk voor niet-dagelijkse artikelen, The Wall, haalt een productiviteit van per m² wvo. Tabel 4.64 Vloerproductiviteit winkelgebieden in Leidsche Rijn ( /m² wvo). dagelijks niet-dagelijks totaal Parkwijk The Wall

91 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Waardering winkelvoorzieningen Waardering voor Parkwijk krijgt lage voldoende Het winkelgebied Parkwijk wordt door bezoekers die hier de dagelijkse of wekelijkse boodschappen doen gemiddeld als beperkt voldoende gewaardeerd. Een uitschieter naar boven is de waardering voor de bereikbaarheid met de auto (rapportcijfer 7,0). Naar beneden blijft de waardering voor het aanbod daghoreca achter (rapportcijfer 5,3). Tabel 4.65 Beoordeling Parkwijk voor dagelijkse artikelen (rapportcijfer). aspecten Parkwijk compleetheid winkelaanbod 6,4 sfeer en uitstraling winkelgebied 6,1 veiligheid winkelomgeving 6,6 parkeermogelijkheden 6,5 aanbod van daghoreca 5,3 bereikbaarheid per auto 7,0 bereikbaarheid per openbaar vervoer 6, Vervoerswijzen Ruim een derde van de klanten van de winkels in de Parkwijk voor dagelijkse artikelen komt te voet (38 procent). Ruim een kwart (27 procent) komt met de fiets en eveneens een groot deel (32 procent) met de auto. Het resterende deel komt met de scooter of de bus (3 procent) Overige karakteristieken Een aanzienlijk deel van de klanten van winkelgebied Parkwijk die hier dagelijkse artikelen kopen, doet dit met een hoge frequentie. Slechts een klein deel (7 procent) doet dit bijna dagelijks, maar een grote groep (39 procent) doet dit 3 á 4 keer in de week en ruim een kwart (28 procent) 2 keer per week. Het aandeel klanten dat er wekelijks of minder vaak de boodschappen doet, bedraagt 26 procent. Klanten voor dagelijkse artikelen bezoeken het winkelgebied Parkwijk vooral vanwege de nabijheid. Dit aspect noemt 95 procent van de bezoekers. Ook de compleetheid van het winkelaanbod en het prijsniveau van de winkels speelt mee, maar in veel mindere mate (zie tabel 4.66). 75

92 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Tabel 4.66 Belangrijkste motieven voor keuze winkelgebied voor dagelijkse aankopen (meer antwoorden mogelijk). aspecten Parkwijk dichtst bij huis 95% compleetheid winkelaanbod 11% compleetheid aanbod artikelen 9% prijsniveau winkelaanbod 8% bereikbaarheid per auto 4% parkeermogelijkheden 4% 76

93 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk 4.9 Vleuten - De Meern Winkelaanbod In de nieuwe Utrechtse wijk Vleuten - De Meern kunnen vijf winkelgebieden worden onderscheiden. Daarnaast is er een aantal winkels dat niet toegedeeld kan worden aan die gebieden. Het bouwen rond de oude kernen zorgt voor enige onduidelijkheid in de gehanteerde benamingen. Dat geldt in het bijzonder voor de winkelgebieden in Vleuten. Locatus gebruikt de aanduiding Vleuten centrum voor het winkelgebied dat in het koopstromenonderzoek Vleuterweide is genoemd. Het oude centrum van Vleuten staat bij Locatus bekend als Dorpstraat Vleuten. Bij het koopstromenonderzoek is dit gebied benoemd als Centrum Vleuten. Helft van het winkelaanbod ligt in Vleuterweide Bijna de helft van het WVO voor dagelijkse artikelen is te vinden in Vleuterweide. In dit winkelgebied is het winkelvloeroppervlak voor dagelijkse en niet-dagelijkse artikelen ongeveer even groot. In de nietdagelijkse sector is ook veel winkelvloeroppervlak te vinden buiten de winkellocaties, onder andere op bedrijventerreinen. De winkelleegstand in Vleuten - De Meern is beperkt (3 procent). Een uitzondering is het kleine winkelgebied Meerndijk, waar bijna een kwart van het WVO leeg staat. Tabel 4.67 Winkelaanbod per winkelgebied in Vleuten - De Meern, dagelijks niet-dagelijks leeg totaal winkelgebied aantal m² aantal m² aantal m² aantal m² Centrum De Meern Meerndijk Veldhof Vleuten centrum 4 /Vleuterweide Dorpsstraat 4 /Centrum Vleuten Overig Vleuten-De Meern totaal Vleuten centrum en Dorpsstraat zijn benamingen bij Locatus 77

94 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Kooporiëntatie bewoners Vleuten De Meern Het onderscheid tussen Vleuterweide en Centrum Vleuten is door respondenten niet altijd gemaakt. Dat betekent dat alleen indicatief iets gezegd kan worden over de kooporiëntatie op Vleuten Centrum en Vleuterweide en dat daarom beide winkelgebieden zijn samengenomen. De helft van de bestedingen aan dagelijkse artikelen door inwoners van Vleuten - De Meern komt terecht in het Vleuten Centrum/ Vleuterweide. Het winkelgebied Mereveldplein is goed voor 15 procent van de bestedingen. Het belangrijkste winkelgebied voor niet-dagelijkse artikelen is voor inwoners van Vleuten - De Meern eveneens Vleuten Centrum/Vleuterweide. Hier wordt 18 procent van de bestedingen gedaan. Hoog Catharijne en Woonboulevard Kanaleneiland zijn goed voor een tiende van de bestedingen in deze sector. Tabel 4.68 Belangrijkste drie aankooplocaties inwoners Vleuten - De Meern. dagelijks niet-dagelijks Vleuten Centrum/Vleuterweide 50% Vleuten Centrum/Vleuterweide 18% Mereveldplein 15% Hoog Catharijne 10% Veldhof 5% Woonboulevard Kanaleneiland 8% NB: Een volledig overzicht is opgenomen in bijlage 2. 78

95 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Draagvlak Vleuten Centrum/Vleuterweide haalt vooral in dagelijkse sector veel omzet Het belangrijkste winkelgebied voor bestedingen aan dagelijkse artikelen in Vleuten De Meern is Vleuten Centrum/Vleuterweide. Hier wordt in totaal 62,5 miljoen besteed, waarvan 48 miljoen afkomstig is uit de wijk. De toevloeiing is vooral afkomstig uit Leidsche Rijn ( 8,5 miljoen) en uit de primaire ring ( 4 miljoen). De vloerproductiviteit voor dagelijkse artikelen in Vleuten Centrum/ Vleuterweide komt uit op per m² wvo. Tabel 4.69 Draagvlak dagelijkse artikelen winkelgebieden in Vleuten - De Meern. Mereveld- Overig Vleuten Centr./ Afkomstig uit Meerndijk plein Veldhof De Meern Vleuterweide West Noordwest Overvecht Oost Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal

96 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Bestedingen aan niet-dagelijkse artikelen worden minder in de eigen wijk gedaan. Ook hier is Vleuten Centrum/Vleuterweide van het meeste belang, met totale bestedingen van 22 miljoen. Dit betekent een vloerproductiviteit van per m² wvo betekent. Het overgrote deel van de bestedingen is afkomstig uit de eigen wijk, terwijl er vooral toevloeiing is uit Leidsche Rijn. Tabel 4.70 Draagvlak niet-dagelijkse artikelen winkelgebieden Vleuten - De Meern. Vleuten Meern- Mere- Overig Haar- Centrum/ Afkomstig uit dijk veldpln Veldhof De Meern zuilens Vleuterweide West Noordwest Overvecht Oost Zuid Zuidwest Leidsche Rijn Vleuten-De Meern Utrecht Primaire ring Overig Nederland totaal

97 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Beoordeling winkelgebieden Klanten van Vleuten Centrum/Vleuterweide voor dagelijkse artikelen beoordelen de kwaliteit van het winkelgebied als ruim voldoende. Uitschieters naar boven of onderen ontbreken, maar het meest tevreden zijn de bezoekers over de veiligheid van de winkelomgeving en het minst over de bereikbaarheid met openbaar vervoer. Tabel 4.71 Beoordeling Vleuten Centrum/Vleuterweide, dagelijkse artikelen. aspecten Vleuten Centrum/ Vleuterweide compleetheid winkelaanbod 7,3 sfeer en uitstraling winkelgebied 7,0 veiligheid winkelomgeving 7,5 parkeermogelijkheden 6,8 aanbod van daghoreca 6,8 bereikbaarheid per auto 7,0 bereikbaarheid per openbaar vervoer 6, Vervoerswijzen Het winkelgebied Vleuten Centrum/Vleuterweide wordt voor de aankoop van dagelijkse artikelen vooral met de auto bezocht (52 procent). Een kwart van de klanten(28 procent) komt met de fiets en één op de vijf (19 procent) komt te voet (43 procent). Tabel 4.72 Vervoermiddelgebruik Vleuten Centrum/Vleuterweide, dagelijkse artikelen. vervoer Vleuten Centrum/ Vleuterweide te voet 15% fiets 27% auto 58% 81

98 Winkelatlas gemeente Utrecht 2011 Winkelgebieden in de wijk Overige karakteristieken De bezoekers die voor dagelijkse artikelen het winkelgebied Vleuten Centrum/Vleuterweide bezoeken, doen dit met name vanwege de nabijheid. Van de bezoekers noemt 69 procent dit motief. De compleetheid van het winkelaanbod is ook van groot belang (34 procent). Het prijsniveau, de bereikbaarheid met de auto en de parkeermogelijkheden spelen een rol bij de keuze voor het winkelgebied, maar overheersen niet. Tabel 4.73 Belangrijkste motieven voor keuze winkelgebied voor dagelijkse aankopen Vleuten Centrum/Vleuterweide (meer antwoorden mogelijk). aspecten Vleuterweide dichtst bij huis 69% compleetheid winkelaanbod 34% compleetheid aanbod artikelen 21% prijsniveau 17% parkeermogelijkheden 16% bereikbaarheid per auto 14% Een groot deel van de klanten van Vleuten Centrum/Vleuterweide bezoekt het winkelgebied vaak. Ruim een derde van de klanten zegt minstens drie keer in de week Vleuten Centrum/Vleuterweide te bezoeken om de boodschappen te doen. Eveneens een derde doet wekelijks boodschappen in Vleuten Centrum/Vleuterweide. 82

99 Bijlagen 83