Inhoud De onderneming in perspectief Het ondernemingsplan Ondernemingsvormen Kostenindelingen en kostprijs

Transcriptie

1 Inhoud Woord vooraf vii 1 De onderneming in perspectief Inleiding Participanten Bedrijfskolom Markten Volledig vrije mededinging Monopolie Monopolistische concurrentie Oligopolie Productie 15 Kernbegrippen 16 2 Het ondernemingsplan Het ondernemingsplan Het investeringsplan Het financieringsplan De oprichtingsbalans Startproblemen De winst-en-verliesrekening De liquiditeit Eigen vermogen en liquide middelen 24 Kernbegrippen 26 3 Ondernemingsvormen Inleiding De eenmanszaak De vennootschap onder firma Het economisch resultaat van de vennootschap onder firma De commanditaire vennootschap De besloten vennootschap Een CV omzetten in een BV Eigen vermogen en winstverdeling van een BV 35 Kernbegrippen 36 4 Kostenindelingen en kostprijs Inleiding Variabele kosten Constante kosten De normale productie De kostprijsformule 43

2 x Brugboek Bedrijfseconomie 4.6 Bepalen van de totale kosten Variabele en constante kosten in grafieken Knelpunten Differentiële kosten Directe en indirecte kosten Kostencategorieën 52 Kernbegrippen 56 5 Kostensoorten Inleiding Grondstoffen en hulpstoffen Arbeid Duurzame productiemiddelen Het af te schrijven bedrag Afschrijven met een jaarlijks vast bedrag Afschrijven met gelijkmatig dalende bedragen Afschrijven met gelijkmatig dalend percentage Afschrijven op basis van de sum of the year digits Afschrijven met een vast percentage van de boekwaarde Berekening van het afschrijvingspercentage Complementaire kosten Interestkosten 69 Kernbegrippen 70 6 Kosten van duurzame productiemiddelen Inleiding Kosten van duurzame productiemiddelen Bepaling economische gebruiksduur Invloed van kosten en productie Afschrijven volgens de nettowaarde van de werkeenheden Restwaarde Afschrijven met annuïteiten De restwaarde is nihil De restwaarde is positief De restwaarde is negatief Het ideaalcomplex 81 Kernbegrippen 82 7 Capaciteit en bezettingsgraad Capaciteit Rationele overcapaciteit Irrationele overcapaciteit Initiale overcapaciteit Bezettingsgraad Toerekening van de capaciteitskosten 87 Kernbegrippen 89

3 Inhoud xi 8 Kostenverbijzondering Inleiding De primitieve opslagmethode De verfijnde opslagmethode De equivalentiecijfermethode De kostenplaatsenmethode De kostenverdeelstaat De kostenplaatsenmethode en de kostprijsberekening Resultaten van afdelingen Activity Based Costing 110 Kernbegrippen Bedrijfswinst en verschillenanalyse Inleiding Het bedrijfsresultaat Het resultaat als de afzet gelijk is aan de productie Het resultaat als de afzet niet gelijk is aan de productie Prijsverschillen en efficiencyverschillen Afvalresultaat en uitvalresultaat Het afvalresultaat Het uitvalresultaat Verschillenanalyse Verkoopverschillen 126 Kernbegrippen Budgettering Inleiding Lange en middellange termijn Korte termijn Budgetten Het variabele budget Het vaste budget Het gemengde budget Het flexibele budget 136 Kernbegrippen Masterbudget Inleiding De verkoopprognose en het productiebudget Het productiebudget en het productiekostenbudget Het grondstoffenbudget en het arbeidskostenbudget Het machinekostenbudget Het productiebudget en de inkoop van grondstoffen Het verkoopkostenbudget De resultatenbegroting De liquiditeitsbegroting De dekking van de kosten 150 Kernbegrippen 151

4 xii Brugboek Bedrijfseconomie 12 Variabele kostencalculatie Inleiding Berekening van het bedrijfsresultaat (productie is gelijk aan de afzet) Berekening van het bedrijfsresultaat (productie is niet gelijk aan de afzet) Vergelijking integrale en variabele kostencalculatie Sluiting op korte termijn Incidentele orders Break-even-analyse Break-even-analyse bij een handelsonderneming Grafische analyse integrale en variabele kostencalculatie 165 Kernbegrippen Bijzondere calculaties Inleiding Optimale bestelomvang Gemeenschappelijke kosten Hoofdproduct en bijproduct Gelijkwaardige producten Indifferentieanalyse Economische veroudering Vervanging Directe en indirecte opbrengstwaarde Verlenging economische gebruiksduur 187 Kernbegrippen Financiële rekenkunde Inleiding Berekening interest De eindwaarde van een bedrag De eindwaarde van een serie gelijke bedragen De contante waarde van een bedrag De contante waarde van een serie gelijke bedragen Annuïteiten Verband tussen de aflossingen Berekening van de schuldrest Verband tussen annuîteit en aflossing Bijzondere problemen bij berekening eindwaarde en contante waarde Afschrijven met annuïteiten 201 Kernbegrippen Investeringen Inleiding De cashflows Investeringsbedrag Selectiemethoden De terugverdienperiode De gemiddelde boekhoudkundige rentabiliteit 210

5 Inhoud xiii De netto contante waarde De annuïteit van de netto contante waarde Interne rentevoet Onzekerheid 214 Kernbegrippen Financiële structuur De vermogensmarkt Looptijd van transacties Primaire en secundaire markt Publieke en onderhandse markt Risicozoekend en risicomijdend Direct en indirect De NV en BV als vrager van vermogen Eigen vermogen van de BV en NV Voorzieningen Schulden Investeringsduur en beschikkingsduur Externe en interne financiering Intensieve financiering Het ideaalcomplex Diversiteit Leasing Factoring 226 Kernbegrippen Eigen vermogen Inleiding Aandelenkapitaal van een BV of NV Beschermingsconstructies Oprichting Centrum voor Fondsenadministratie De emissie van aandelen Emissieprijs De intrinsieke waarde De rentabiliteitswaarde Reserves van een BV of NV Winstreserve Agioreserve Herwaarderingsreserve Open, stille en geheime reserves Bijzondere vormen van uitbreiding van het aandelenkapitaal De claimemissie Stockdividend Bonusaandelen Converteerbare obligatielening Warrants 244

6 xiv Brugboek Bedrijfseconomie 17.6 Winstverdeling en dividend Primair en secundair dividend Dividendstabilisatie Preferente aandelen Dividendrendement Inkoop van eigen aandelen 248 Kernbegrippen Vreemd vermogen Inleiding Langlopende schulden Hypothecaire lening Onderhandse lening Achtergestelde lening Tante Agaath -lening Obligatielening Converteerbare obligatielening Bijzondere leningen Kortlopende schulden Ontvangen leverancierskrediet Rekening-courantkrediet Te betalen bedragen Ontvangen afnemerskrediet Koop op afbetaling en huurkoop Kapitaal optimum 260 Kernbegrippen Activiteit en rentabiliteit Inleiding Activiteitskengetallen De gemiddelde voorraad Omzetsnelheid van de voorraad en de gemiddelde opslagduur Saldo en kredietduur van debiteuren Saldo en kredietduur van crediteuren Het inkomen van de onderneming Rentabiliteit van het vermogen De financiële hefboomwerking Bedrijfsrisico en financieel risico De invloed van buitengewone activiteiten op de rentabiliteit Belastingen en rentabiliteit De invloed van de omloopsnelheid op de rentabiliteit Activiteit en rentabiliteit 280 Kernbegrippen Liquiditeit en solvabiliteit Inleiding Liquiditeit 284

7 Inhoud xv 20.3 Liquiditeitsbegroting Liquiditeitsbalans Liquiditeitskengetallen Nettowerkkapitaal Current ratio Working capital ratio Quick ratio Cash-break-evenafzet Solvabiliteit Solvabiliteit met behulp van de balans Solvabiliteit met behulp van winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht Aanpassing van de financiële structuur 301 Kernbegrippen Grondslagen voor waardering Inleiding Algemene beginselen Waarderingsgrondslagen De minimumwaarderingsregel Historische kostenstelsel Het fifo-stelsel Het lifo-stelsel Het gip-stelsel Het ijzeren voorraadstelsel Het vervangingswaardestelsel bij voorraden Het vervangingswaardestelsel bij duurzame activa Varianten 320 Kernbegrippen Verslaggeving Inleiding Interne en externe verslaggeving Het jaarrapport Het verslag van de directie De jaarrekening Overige gegevens in het jaarrapport De accountantsverklaring De winstbestemming De zeggenschap Inrichtingsplicht en publicatieplicht 331 Kernbegrippen Jaarrekening Inleiding De balans Vaste activa Vlottende activa 337

8 xvi Brugboek Bedrijfseconomie Eigen vermogen Voorzieningen Schulden De winst-en-verliesrekening De categorale winst-en-verliesrekening De functionele winst-en-verliesrekening Een werkelijke jaarrekening De balans en toelichting De winst-en-verliesrekening en de toelichting Kasstroom 346 Kernbegrippen Samenwerken en samengaan Kartels Mededingingswet Grote vennootschappen Fusie en overname Waardering van de ondernemingen De bedrijfsfusie op basis van intrinsieke waarde De aandelenfusie (op basis van intrinsieke waarde) Goodwill bij fusie en overname Samenwerking Ondernemingskamer 359 Kernbegrippen 359 Bijlage A, Interesttafels 361 Register 369