RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. CSG Calvijn, Meerpaal VMBOB VMBOK VMBOGT

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK CSG Calvijn, Meerpaal VMBOB VMBOK VMBOGT Plaats : Rotterdam BRIN nummer : 16PK C4 BRIN nummer : 16PK 08 VMBOB BRIN nummer : 16PK 08 VMBOK BRIN nummer : 16PK 08 VMBOGT Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 6 april en 1 november 2016 Datum vaststelling : 9 maart 2017

2 Pagina 2 van 14

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 6 april 2016 en 1 november 2016 een onderzoek uitgevoerd op de afdelingen vmbo B,-K en (G)T van CSG Calvijn, De Meerpaal, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Op de (afdeling van) de school is in de afgelopen periode geen onderzoek uitgevoerd in het kader van risicogericht toezicht of themaonderzoek. De inspectie voert op deze (afdelingen van) scholen een zogenoemd vierjaarlijks bezoek uit. Dit onderzoek werd op 6 april 2016 en 1 november 2016 uitgevoerd. In de tussenliggende periode heeft de inspectie een aanvullend onderzoek uitgevoerd naar de leerwinst die leerlingen boeken op De Meerpaal. De resultaten van dit onderzoek zijn apart gerapporteerd aan het bevoegd gezag. Toezichthistorie In oktober 2009 is de Christelijke Scholengemeenschap Calvijn, De Meerpaal, bezocht in het kader van een kwaliteitsonderzoek. De bevindingen staan in het onderzoeksrapport dat op 9 juni 2010 is vastgesteld. De afdeling vmbo K is tijdens dit onderzoek zwak verklaard op grond van onder meer de opbrengsten en tekortkomingen bij de borging van het leren en onderwijzen, alsmede de kwaliteit van de waarborging van het schoolexamen en andere toetsinstrumenten. Ook constateerde de inspectie dat CSG Calvijn, De Meerpaal, de wettelijk voorgeschreven cursusduur van vier jaren niet naleefde. Daarom is een aangepast arrangement handhaving afgesloten en is afgesproken dat het bevoegd gezag er zorg voor draagt dat de cursusduur in overeenstemming wordt gebracht met de wettelijke voorschriften. In juni 2011 is de Christelijke Scholengemeenschap Calvijn, De Meerpaal, opnieuw bezocht en beoordeelde de inspectie de kwaliteit van het onderwijs en de opbrengsten van de afdeling vmbo K als voldoende. De bevindingen staan in het onderzoeksrapport dat op 23 januari 2012 is vastgesteld. De opbrengsten van deze afdeling waren, afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over drie jaar, weer voldoende. Pagina 3 van 14

4 Het onderwijsproces en de kwaliteitszorg waren naar het oordeel van de inspectie over het geheel genomen van voldoende kwaliteit, maar gezien de heterogeniteit in de klassen en achterstanden van de leerlingen was de inspectie van mening dat het noodzakelijk is om meer rekening te houden met de verschillen tussen de leerlingen. Ook signaleerde de inspectie dat in de school een proces op gang was gekomen om het programma voor zoveel mogelijk leerlingen terug te brengen naar een vierjarig programma waardoor steeds beter voldaan wordt aan de wettelijke eisen. Onderzoeksopzet De inspectie vormt haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. Om het onderzoek goed te laten aansluiten bij de specifieke kenmerken van de school en de onderzochte afdeling hebben we het onderzoek aangevuld met indicatoren uit het zogenaamde aanvullende kader. Zo zijn indicatoren over de afstemming van het onderwijs op de verschillen tussen leerlingen en effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben, toegevoegd. Deze indicatoren zijn toegevoegd omdat ze gezien de leerlingenpopulatie van extra belang zijn. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Wij hebben de leerwinst onderzocht die leerlingen boeken op De Meerpaal. Hierover is apart gerapporteerd aan het bevoegd gezag. Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. Wij hebben gesprekken gevoerd met het management, leraren, zorgcoördinatoren, mentoren en leerlingen. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en een vertegenwoordiger van het bestuur. Pagina 4 van 14

5 Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 5 van 14

6 2. CONCLUSIES EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of voor naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht inhouden. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of voor naleving. Onze conclusie voor CSG Calvijn, De Meerpaal, is als volgt: Op basis van het onderzoek kennen wij aan de afdeling het basisarrangement toe. Er is sprake van een tekortkoming in de naleving van wettelijke vereisten. CSG Calvijn, De Meerpaal, voldoet niet aan de artikelen 9 en 10a, Wet op het Voortgezet Onderwijs. De wettelijk voorgeschreven cursusduur voor vmbo B, vmbo K en vmbo (G)T bedraagt vier jaar. Op deze school wordt voor twee derde van de leerlingen het curriculum over vijf jaar verdeeld. Het bevoegd gezag krijgt een opdracht tot herstel om bij de start van het schooljaar 2017/2018 te voldoen aan artikel 9 en 10a, Wet op het Voortgezet Onderwijs. De Inspectie voert in september 2017 op CSG Calvijn, De Meerpaal, onderzoek uit naar de naleving van artikel 9 en 10a, Wet op het Voortgezet Onderwijs. De opdracht tot herstel richt zich niet op de cursusduur van leerlingen die in het schooljaar 2016/2017 ingeschreven staan op CSG Calvijn, De Meerpaal, maar op de cursusduur voor instromende leerlingen in het schooljaar 2017/2018. Pagina 6 van 14

7 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op CSG Calvijn, De Meerpaal. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld CSG Calvijn, De Meerpaal, slaagt er in om veel leerlingen met een zorgbehoefte op een hoger niveau te diplomeren dan de basisschool adviseerde. Daardoor zit de school op dit aspect ruim boven de norm. De meeste leerlingen doen er vijf jaar over om een diploma te halen. Daardoor zit de school bij de onderbouwsnelheid ver onder de norm. De onderwijsresultaten van de bovenbouw liggen boven de norm. Het didactisch proces heeft sterke en zwakke punten. Een sterk punt is dat leerlingen zich gekend voelen op de school en dat zij zelfvertrouwen ontwikkelen. Leerlingen met een lager advies dan vmbo GT krijgen veel tijd en gelegenheid om zich de stof van het niveau vmbo GT eigen te maken. Ook is het sterk dat leraren deze leerlingen buiten de lessen om helpen. Een sterk punt van de lessen is dat er voldoende afwisseling in werkvormen is. Een zwak punt is dat circa 30% van de lessen onvoldoende basiskwaliteit heeft. Ook is de doelgerichtheid van de achterstandbestrijding te zwak ontwikkeld en zijn de lessen in de onderbouw te weinig afgestemd op de verschillen tussen leerlingen. De kwaliteitszorg van de school is te rudimentair ontwikkeld. De leeropbrengsten van de examenklassen worden op een adequate manier geëvalueerd, maar met de leeropbrengsten van de overige leerjaren gebeurt dit te weinig. Bij de kwaliteitszorg voor het onderwijsproces maakt de school weinig gebruik van kwaliteitseisen, worden slechts enkele aspecten van het onderwijsproces in kaart gebracht en zijn de analyses onvolledig. De basis voor verbetertrajecten en de borging is daardoor te smal. Pagina 7 van 14

8 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda voor indicatoren van de opbrengsten: 1. onder de norm 2. boven de norm 3. niet te beoordelen Legenda voor andere indicatoren: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Legenda B : 16PK 08 VMBOB - VMBOB C : 16PK 08 VMBOK - VMBOK D : 16PK 08 VMBOGT - VMBOGT De onderwijsresultaten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden B C D R.1 Onderwijspositie t.o.v. advies PO R.2 Onderbouwsnelheid R.3_B Bovenbouwsucces voor de afdeling vmbo-b R.3_K Bovenbouwsucces voor de afdeling vmbo-k R.3_GT Bovenbouwsucces voor de afdeling vmbo g/t EX_B Examencijfers voor de afdeling vmbo-b Pagina 8 van 14

9 De onderwijsresultaten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden B C D EX_K EX_GT Examencijfers voor de afdeling vmbo-k Examencijfers voor de afdeling vmbo g/t 2 2 De sociale opbrengsten zijn van voldoende niveau B C D 2.1 De sociale opbrengsten zijn van voldoende niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken B C D 4.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming B C D 5.3 De beleving van het sociale klimaat en de sociale veiligheid liggen op het niveau dat mag worden verwacht Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling B C D 7.1 De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen B C D 8.1 De leraren gebruiken bij de vormgeving van hun onderwijs de analyse van de prestaties van de leerlingen. 8.2 De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen. 8.3 De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) B C D 9.1 De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.3 De school heeft doelen gesteld die erop gericht zijn om achterstanden te bestrijden. Pagina 9 van 14

10 De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) B C D 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school begeleidt leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben effectief aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief. (extra ondersteuning) B C D 10.1 Het bevoegd gezag stelt bij plaatsing voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief vast De leerling ontvangt onderwijs zoals beschreven in het ontwikkelingsperspectief De school stelt vast of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten B C D 12.1 De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces B C D 13.1 De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. N.1 N1. Toelating voortgezet onderwijs N1.1 Het bevoegd gezag baseert zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar op het schooladvies van de basisschool dat voor 1 maart wordt vastgesteld. N1.2 Indien het schooladvies naar aanleiding van het resultaat van de centrale eindtoets of een andere toegestane eindtoets wordt gewijzigd, dan baseert het bevoegd gezag zijn beslissing over de toelating van leerlingen tot het eerste schooljaar op dat gewijzigde schooladvies. B C D j j j j j j N2. Verzuim en voortijdig schoolverlaten, Ongediplomeerd schoolverlaten en verzuimbeleid. N2.1 De schoolgids bevat informatie over: het percentage leerlingen dat de school zonder diploma verlaat. N2.2 De schoolgids bevat informatie over: Verzuimbeleid B C D j j j j j j Pagina 10 van 14

11 N3. Passend onderwijs N3.1 De schoolgids bevat informatie over: De wijze waarop de ondersteuning van leerlingen die extra ondersteuning behoeven wordt vormgegeven. N3.2 De schoolgids bevat informatie over: bij welk(e) samenwerkingsverband(en) het bevoegd gezag van de school is aangesloten. N3.3 In het schoolplan is het onderwijskundig beleid opgenomen waarbij tevens het schoolondersteuningsprofiel is betrokken (de voorzieningen die zijn getroffen voor leerlingen die extra ondersteuning behoeven). B C D j j j j j j j j j Pagina 11 van 14

12 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: onderwijsresultaten en kwaliteitsbewaking, onderwijsproces en kwaliteitsbewaking van het onderwijsproces. Onderwijsresultaten en kwaliteitsbewaking CSG Calvijn, De Meerpaal, heeft voor de afdelingen vmbo B, -K en -(G)T voldoende onderwijsresultaten. In de onderbouw zien we dat de ene indicator (onderwijspositie t.o.v. advies basisschool) ver boven de norm uitkomt en dat de andere indicator (onderbouwsnelheid) er ver onder de ligt. In de bovenbouw zien we bij alle afdelingen onderwijsresultaten die boven de norm liggen. Ons oordeel over de onderwijsresultaten is positief, omdat drie van de vier indicatoren boven de norm zitten. De Meerpaal ziet de hoge opstroom als een gevolg van de kwaliteit van de begeleiding en van de tijd die leerlingen krijgen om zich de stof eigen te maken, maar maakt geen analyses van de onderwijsresultaten in het eerste, tweede en derde leerjaar om dit te controleren. Over het vierde leerjaar maakt de school wel een evaluatie van de onderwijsresultaten en wordt voor elk vak nagegaan of de leerresultaten voldoende waren. Hieruit volgen verbeteracties die door de schoolleiding met de vaksecties worden afgesproken. De Meerpaal geeft aan dat de meeste leerlingen een zware achterstand hebben en/of kampen met sociaal-emotionele problematieken. De school maakt echter niet genoeg duidelijk hoeveel leerlingen in welke mate achterstanden of sociaalemotionele problematieken hebben. Ook maakt de school niet inzichtelijk hoe leerlingen met zware achterstanden en/of sociale problematieken zich ontwikkelen gedurende hun tijd op De Meerpaal. Hierdoor kunnen wij niet goed beoordelen of de constateringen van de school over de leerlingen juist zijn en of het klopt dat leerlingen hun achterstanden weten om te zetten in een voorsprong. De Meerpaal kan dit onderbouwen door te laten zien hoe leerlingen met een advies vmbo B en -K presteren op de centrale examens en door te laten zien hoe de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen zich ontwikkelt. De evaluaties van de onderwijsresultaten en de verbeteracties hebben een te smalle scope, omdat deze voornamelijk op het vierde leerjaar betrekking hebben. Daarbij de maakt de school de ontwikkeling van leerlingen (cognitief en Pagina 12 van 14

13 sociaal-emotioneel) onvoldoende inzichtelijk. Daarom beoordelen wij de kwaliteitszorg voor de onderwijsresultaten als onvoldoende. Onderwijsproces De leerlingen ervaren de school doorgaans als een verademing. Relatief veel leerlingen hebben hun periode op de basisschool niet plezierig gevonden. Op De Meerpaal voelen zij zich gewaardeerd en daar draagt de persoonlijke aandacht die zij krijgen van de leraren veel aan bij. Het pedagogisch klimaat is een sterk punt van de school. De didactische ondersteuning is echter minder goed ontwikkeld. De school begint in te zien dat een heterogene samenstelling van de klassen, waarin leerlingen op het niveau vmbo GT onderwijs volgen, vraagt om onderwijs dat afgestemd is op de verschillen tussen leerlingen. Hiervoor is nodig dat leraren de onderwijsbehoeften en de ondersteuning die leerlingen nodig hebben in beeld hebben gebracht, deze geanalyseerd hebben en lessen verzorgen waarin rekening wordt gehouden met verschillen in tempo en niveau. Bij een enkel vak zien we een didactisch proces van een hoge kwaliteit. Deze lessen zijn afgestemd op de verschillende niveaus in de klas en vanuit deze afstemming zijn de leerdoelen, de uitleg en de feedback van voldoende kwaliteit. Bij de meeste vakken zijn de lessen echter te weinig afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerlingen en zien we dat voor een groep leerlingen de stof moeilijk is, maar het tempo goed, en voor een ander groep is het niveau goed maar het tempo te laag. Deze bevinding leidt tot de conclusie dat De Meerpaal te weinig rekening houdt met verschillen tussen leerlingen. Leraren en mentoren hebben voldoende informatie om de onderwijsbehoeften van leerlingen te benoemen en maken een vertaalslag naar de eigen lessen of naar het aanbod van de school. De Meerpaal heeft een aanbod van RT voor de kernvakken om achterstanden te bestrijden en een aanbod dat de sociaal-emotionele ontwikkeling van (individuele) leerlingen ondersteunt. De doelgerichtheid van het achterstandsbestrijding en het bevorderen van de sociaal-emotionele ontwikkeling kan verbeterd worden door doelen concreter te formuleren. Bij circa 70% van de lessen zijn de leerdoelen, de uitleg en de feedback van voldoende kwaliteit. Daarbij zijn de leerdoelen vaker op de opbouw en de activiteiten gericht dan op het leerresultaat en de de wijze waarop leerlingen die kunnen bereiken. Feedback is minder gericht op het leren en op vaardigheden en meer op gedrag en de uitleg waarom iets goed of niet goed is. Er is basiskwaliteit met dien verstande dat leerlingen met achterstanden aangewezen Pagina 13 van 14

14 zijn op hulp buiten de les om en dat de andere leerlingen hun werktempo laag houden. Bij circa 30% van de lessen is de afstemming op de onderwijsbehoeften, de leerdoelen en de feedback van onvoldoende kwaliteit. In deze lessen wordt aan het begin niet teruggegrepen op de vorige les of de inhoud, doel of opzet van de les. De afsluiting is vaak abrupt en zonder noemenswaardige terugblik op de les. In deze lessen is de feedback van welke vorm dan ook te weinig aanwezig. Dit zijn naar verhouding teveel lessen die niet aan de kwaliteitseisen voldoen en daarom beoordelen wij de kwaliteit van de doelgerichtheid en de feedback van de lessen als onvoldoende. Kwaliteitsbewaking van het onderwijsproces De Meerpaal brengt de kwaliteit van het onderwijsproces onvoldoende systematisch in beeld. Er zijn verschillende bronnen, maar deze worden niet in samenhang geanalyseerd en naast eigen kwaliteitseisen gelegd. Wij hebben onze bevindingen daardoor niet kunnen spiegelen aan de kwaliteitsinformatie van De Meerpaal en wij kunnen niet goed vaststellen of het beeld van de school over de eigen leskwaliteit klopt. Het is belangrijk dat de school meer aandacht krijgt voor de didactische kwaliteit van de lessen en eerst nagaat of er voldoende basiskwaliteit aanwezig is. De school heeft zonder een dergelijke analyse uit te voeren gekozen voor het verbeteren van de afstemming van het onderwijs op de verschillen tussen leerlingen en loopt daardoor het risico dat er een te smalle basis is voor een succesvolle invoering. De borging van het onderwijsproces is ten dele op orde, omdat de school bij de begeleiding van leerlingen en de toetsing kwaliteitsprocedures hanteert en het proces bewaakt. De borging van de leskwaliteit is onvoldoende aanwezig en gelet op het belang van dit aspect is de borging als onvoldoende beoordeeld. Pagina 14 van 14