Masterplan. Maastricht Health Campus

Transcriptie

1 Masterplan Maastricht Health Campus

2

3 Masterplan Maastricht Health Campus

4 4

5 Management Samenvatting Visie De Maastricht Health Campus (voorheen Maastricht Life & Science Campus) zal in de toekomst een internationaal gerespecteerde, gespecialiseerde valorisatiecampus worden, waar bedrijvigheid wordt ontwikkeld vanuit medisch en gezondheidswetenschappelijk onderzoek. Dit profiel is toegespitst op de speerpunten van het Maastricht Universitair Medisch Centrum+ (Maastricht UMC+) en Universiteit Maastricht (UM), te weten: cardiovasculaire aandoeningen metabole aspecten van chronische ziekten, inclusief kanker public health & primary care mental health & neurosciences Vanuit dit profiel wordt er op de campus continu ingespeeld op maatschappelijke behoeften. De Maastricht Health Campus ambieert een top 10 positie in Europa op het gebied van valorisatie. Op dit moment ontstaan er gemiddeld twee academische spin-offs per jaar. Om een zichtbare economische meerwaarde te creëren worden gemiddeld vijf spin-offs per jaar nagestreefd en is het de bedoeling om tussen nu en 2020 cumulatief 40 spin-offs tot ontwikkeling te brengen. Daarnaast wordt er gestreefd naar een substantiële verhoging van het aantal patenten (IP). De bovenstaande effecten zullen samen met een verwachte toename van contractonderzoek uiteindelijk moeten leiden tot een toename van 1100 hoogwaardige arbeidsplaatsen binnen tien jaar Status De bovengenoemde speerpunten van het Maastricht UMC+ voorzien de campus van een inhoudelijk fundament. Daarnaast leveren vooral de UM faculteiten Psychologie & Neurowetenschappen (FPN) en Humanities & Sciences (FHS) een belangrijke bijdrage aan de campusontwikkeling via de projecten Brains Unlimited (FPN) en Sciences (FHS). Met het unieke profiel van Maastricht UMC+, aangevuld met de twee bovenstaande projecten, onderscheidt de Maastricht Health Campus zich van andere medisch en gezondheidswetenschappelijk georiënteerde campussen. 5 De versnelde groei van de Maastricht Health Campus wordt ingezet vanuit de volgende vijf basiselementen: Excellent onderzoek; Topreferente en topklinische zorg (de kliniek en de klinische infrastructuur); Voortreffelijk onderwijs; Bedrijvigheid; Maastricht Expositie & Congres Centrum (MECC). De Maastricht Health Campus ligt centraal in de zogenoemde Technologische Topregio (TTR). Weinig Europese regio s herbergen een zo grote concentratie van private en publieke kennisinstellingen. Als regio heeft de TTR een sterke focus op de health & life sciences, hightech systemen, performance materials & materials sciences. De Maastricht Health Campus is een van de locaties binnen het Chemelot Verband en maakt als zodanig deel uit van de Brainport regio. In de context van Brainport 2020 zetten bedrijfsleven, kennisinstellingen en regionale overheden zich in voor de doorontwikkeling en exploitatie van het Chemelot Verband en de High Tech Campus Eindhoven met hun concentratie van kennisactiviteiten en onderzoeksinfrastructuren. Deze twee organisaties geven invulling aan de drie inhoudelijke concentraties en sterkten van Brainport. De High Tech Campus Eindhoven onderscheidt zich met een sterke focus op high tech. In Chemelot manifesteren zich twee campussen met uitgesproken profielen in materials (CHEMaterials Campus Geleen) en health (Maastricht Health Campus). Dankzij de grote mate van complementariteit die deze twee organisaties kennen, kan een unieke waardeketen tot stand komen. Door samen op te trekken op geleide van een gezamenlijke strategie wordt de ruggengraat van de kenniseconomie van Zuid-Oost Nederland gevormd. Wat is er nodig voor het realiseren van de visie? Voor de periode is de realisering van drie open-innovatie R&D faciliteiten (THEMATIC, Personalised Lifestyle Centre (PLC), Brains Unlimited) gepland, Daarnaast worden een nieuwe studierichting (Sciences), twee instituten voor zorginnovatie (ECVC en PTC) en een Accelerator voorzien. Behalve deze projecten zijn een aantal infrastructurele voorzieningen nodig: No-Boundaries House en gemeenschappelijke parkeervoorzieningen. Een geactualiseerd stedenbouwkundig plan is eveneens noodzakelijk.

6 Economische en maatschappelijke impact De Maastricht Health Campus wil klinkende munt slaan uit haar kennis en kunde. Tegelijkertijd wil zij haar bijdrage leveren aan versterking van de economische structuur en in samenhang daarmee aan de verdere ontwikkeling van de werkgelegenheid in de regio. Uitgangspunt daarbij blijft de eigen speerpunten. De combinatie van topopleidingen, topreferente en topklinische zorg, excellent onderzoek en state-of-theart onderzoeksvoorzieningen zal een aanzuigende werking op (inter)nationaal talent hebben en bedrijvigheid aantrekken. Daarmee wordt voorzien in de voortdurend toenemende regionale behoefte aan hoog opgeleide kenniswerkers en werkgelegenheid. Hierdoor krijgt de regio een dynamiek en vitaliteit die gunstig is voor de uitstraling van Limburg en een positieve invloed heeft op de aantrekkelijkheid van de gehele (Eu)regio als vestigingsplaats voor bedrijven. Bovendien zal het bijdragen aan het tegengaan van de regionale ontgroening. Worksteams: concrete stappen/geldstromen/rolkeuze Voor de versnelde groei van de Maastricht Health Campus moeten er een aantal concrete stappen gezet worden. Business development: De bouwstenen van een valorisatieketen die nodig zijn voor een valorisatiecampus zijn op de Maastricht Health Campus al aanwezig. Om op korte termijn een versnelde groei van de campus te realiseren is het noodzakelijk om alle activiteiten op het gebied van valorisatie in een organisatie onder te brengen en de valorisatieketen te stroomlijnen met als basis één valorisatieloket. Daartoe is recent de Maastricht UMC-Holding opgericht. De Maastricht UMC-Holding (MUMC-Holding) is verantwoordelijk voor een transparante en gestroomlijnde valorisatieketen en voor de daarvoor benodigde coördinatie tussen de verschillende actoren alsmede voor de implementatie van één valorisatieloket, het zogenaamde one stop shopping aspect. De nadruk binnen de Maastricht Health Campus op de ontwikkeling van Knowledge to Knowledge (K2K) en Knowledge to Business (K2B), waar de CHEMaterials Campus Geleen met name gericht is op Business to Business (B2B) verklaart in belangrijke mate waarom de ontwikkeling van de valorisatietrajecten binnen het Chemelot Verband tot dusver gescheiden heeft plaatsgevonden. In de complementariteit schuilt de meerwaarde om in de toekomst in Chemelot Verband op eerstmogelijke datum te komen met een gemeenschappelijke valorisatiestrategie. 6 Vastgoedontwikkeling en stedenbouwkundig plan Maastricht Randwyck: Een geactualiseerd stedenbouwkundig plan is opgesteld. Het stedenbouwkundig plan biedt, rekening houdend met de grondposities en belangen van de betrokken partijen een logische plek voor de genoemde innovatieve, specifieke R&D faciliteiten. Voor toekomstige ontwikkelingen en vestigingen zijn zones benoemd op basis van logische relaties. Ook bij toekomstige groei blijft de ruimtelijke samenhang van het campusconcept gewaarborgd. Van de Gemeente Maastricht wordt verwacht dat zij zorg draagt voor de aansluiting van het stedenbouwkundig plan op de gebiedsvisie Randwyck. Marketing en Communicatie: Voor de campus is een marketing model ontwikkeld. Echter op grond van de te verwachten uitbreiding van innovatieve, specifieke R&D faciliteiten en op grond verdere integratie met de CHEMaterials Campus Geleen zal de marketing strategie tegen het licht worden gehouden. Governance: Als gevolg van het accorderen van het masterplan, de rolkeuze van de vijf partners en de verdere integratie met de CHEMaterials Campus Geleen zal er een geschikt governance model ontwikkeld worden. Het geschikte tijdstip daarvoor ligt echter pas nadat er over de definitieve uitkomst van deze onderwerpen uitsluitsel ligt. Lobby: Het doel van lobby & subsidies is het beïnvloeden van lange termijn visies en het beschikbaar stellen van financiële middelen op onderzoek, innovatie, onderwijs, infrastructuur en regelgeving. Dit zijn de basisvoorwaarden waarop de Maastricht Health Campus een versnelde groei kan realiseren. Vanuit de campus zal direct of via haar partners (met name Provincie Limburg en Gemeente Maastricht), gericht, met een inhoudelijke boodschap gelobbyd worden. Daarbij wordt samen opgetrokken met de CHEMaterials Campus Geleen, om de gezamenlijke belangen van de twee hotspots te behartigen. In ieders belang: de partners en hun rollen Tot slot de Maastricht Health Campus geldt als platform waarmee iedere partner zich kan profileren en zijn of haar eigen specifieke rol kan vervullen (zie tabel 4).

7 Inhoudsopgave Management Samenvatting 5 Inhoudsopgave 7 1 Visie 9 2 Status Excellent Onderzoek Topreferente en (top)klinische zorg Voortreffelijk onderwijs: Leading in Learning Bedrijvigheid Maastricht Expositie & Congres Centrum LESA-studie Een internationale toplocatie Brainport en haar campussen als regionale context Chemelot Verband 15 3 Wat is er nodig voor het realiseren van de visie? 17 4 Economische en maatschappelijke impact 21 5 Workstreams: concrete stappen/geldstromen/rolkeuze Business Development Vastgoedontwikkeling en stedenbouwkundig plan Maastricht Randwyck Marketing en communicatie Lobby 30 6 Governance 31 7 In ieders belang: de partners en hun rollen 33 7 Bijlage 1 Strategic Dartboard 35 Bijlage 2 Projectfiches 36 Bijlage 3 Visie Randwyck-Noord door Von Brandt Stadtplaner + Architekten 43

8 8

9 1. Visie De Maastricht Health Campus (voorheen Maastricht Life & Science Campus) zal in de toekomst een internationaal gerespecteerde, gespecialiseerde valorisatiecampus worden, waar bedrijvigheid wordt ontwikkeld vanuit medisch en gezondheidswetenschappelijk onderzoek. Het is een van de locaties van het Chemelot Verband binnen de Brainport regio. In de context van Brainport 2020 zetten bedrijfsleven, kennisinstellingen en regionale overheden zich in voor de doorontwikkeling en exploitatie van het Chemelot Verband en de High Tech Campus Eindhoven met hun concentratie van kennisactiviteiten en onderzoeksinfrastructuren. Deze twee organisaties geven invulling aan de drie inhoudelijke concentraties en sterkten van Brainport. De High Tech Campus Eindhoven onderscheidt zich met een sterke focus op high tech. In Chemelot manifesteren zich twee campussen met uitgesproken profielen in materials (CHEMaterials Campus Geleen) en health (Maastricht Health Campus). Dankzij de grote mate van complementariteit die deze twee organisaties kennen, kan een unieke waardeketen tot stand komen. Door samen op te trekken op geleide van een gezamenlijke strategie wordt de ruggengraat van de kenniseconomie van Zuid-Oost Nederland gevormd. Het medisch en gezondheidswetenschappelijk profiel van de Maastricht Health Campus is toegespitst op de speerpunten van het Maastricht Universitair Medisch Centrum+ (Maastricht UMC+) en Universiteit Maastricht (UM), te weten: cardiovasculaire aandoeningen metabole aspecten van chronische ziekten, inclusief kanker public health & primary care mental health & neurosciences Vanuit dit profiel wordt er op de campus continu ingespeeld op maatschappelijke behoeften. De Maastricht Health Campus ambieert een top 10 positie in Europa op het gebied van valorisatie. Op dit moment ontstaan er gemiddeld twee academische spin-offs per jaar. Om een zichtbare economische meerwaarde te creëren worden gemiddeld vijf spin-offs per jaar nagestreefd en is het de bedoeling om tussen nu en 2020 cumulatief 40 spin-offs tot ontwikkeling te brengen. Daarnaast wordt er gestreefd naar een substantiële verhoging van het aantal patenten (IP). De bovenstaande effecten zullen samen met een verwachte toename van contract onderzoek uiteindelijk moeten leiden tot een toename van 1100 hoogwaardige arbeidsplaatsen binnen tien jaar. 9 Vanuit een model van open innovatie zijn alle inspanningen erop gericht een versnelling van de verwachte groei van de campus te bewerkstelligen Incubators/acellerators 1 3 Open-innovatie R&D faciliteit 0 3 Spin-offs (per jaar) 2 5 Spin-offs cumulatief vanaf 2009 t/m Snelle groeiers 0 2 Vestiging multinationals (tot 2020) 3 11 Werkgelegenheid Bezoekers/jaar (geen ziekenhuisbezoek) MHC congressen in het MECC 1 4 Tabel 1 Doelen in 2020

10 10

11 2. Status De Maastricht Health Campus wordt gebouwd in een even creatieve als perspectiefrijke omgeving. Als één van de oudste steden heeft Maastricht één van de jongste en snelst groeiende universiteiten van het land. Sinds 2008 hebben het academisch ziekenhuis Maastricht (azm) en de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences van de Universiteit Maastricht de krachten gebundeld in het Maastricht UMC+. Het Maastricht UMC+ is het enige Universitair Medisch Centrum in Zuid-Oost Nederland. Net als de andere zeven UMC s binnen de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) heeft het Maastricht UMC+ vier kerntaken: patiëntenzorg, onderwijs & opleiding, onderzoek en valorisatie. Daarbinnen legt het zich nadrukkelijk toe op het vaststellen van risicofactoren, preventie en vroege diagnostiek. Met de brede gezondheidswetenschappelijk inbreng beschikt het Maastricht UMC+ over een nationaal en Europees onderscheidend profiel. De + staat hier symbool voor. Het Maastricht UMC+ is één van de grootste werkgevers van de regio met een aanzienlijke economische impact. Totaal aantal werknemers ruim Totaal aantal studenten Geconsolideerd jaarbudget 575 mln Totaal aantal m2 (Faculteit en Kliniek) m2 Aantal bedden 715 Aantal operatiekamers 23 Opnames per jaar Bezoeken polikliniek Promoties 130 Wetenschappelijke publicaties Tabel 2 Kengetallen Maastricht UMC+ *Op basis van cijfers 2008 Sinds augustus 2009 wordt vanuit het Maastricht UMC+ en de UM, samen met de Provincie Limburg, de gemeente Maastricht en de industriebank LIOF, intensief gewerkt aan de verdere ontwikkeling en uitbouw van de Maastricht Health Campus. Nadrukkelijk wordt hier gesproken van een verdere ontwikkeling en uitbouw omdat het bestaande campusgebied met haar huidige voorzieningen, faciliteiten, infrastructuur en kennisdrager(s) feitelijk al voldoet aan de eisen en uitgangspunten als veelal gesteld aan een campus. Dit inzicht wordt gedeeld door het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. De vier inhoudelijke speerpunten van het Maastricht UMC+ en de UM voorzien de campus van een inhoudelijk fundament. Daarnaast leveren de UM faculteiten Psychologie & Neurowetenschappen (FPN) en Humanities & Sciences (FHS) een belangrijke bijdrage aan de campusontwikkeling via de projecten Brains Unlimited (FPN) en Sciences (FHS). Met het unieke profiel van Maastricht UMC+, aangevuld met de twee bovenstaande projecten, onderscheidt de Maastricht Health Campus zich van andere medisch en gezondheidswetenschappelijk georiënteerde campussen. 11

12 De versnelde groei van de Maastricht Health Campus wordt ingezet vanuit de volgende vijf basiselementen: Excellent onderzoek; Topreferente en topklinische zorg (de kliniek en de klinische infrastructuur); Voortreffelijk onderwijs; Bedrijvigheid; Maastricht Expositie & Congres Centrum (MECC). De activiteiten op de Maastricht Health Campus zijn te verdelen in drie domeinen: Knowledge to Knowledge (K2K), Knowledge to Business (K2B) en Business to Business (B2B). De Maastricht Health Campus zal voornamelijk inzetten op K2K en K2B en in mindere mate op B2B. 2.1 Excellent Onderzoek Maastricht UMC+ en de Universiteit Maastricht hebben hun onderzoek geconcentreerd in Centres of Excellence. Op de eerste plaats betreft dit CARIM, het Cardiovascular Research Institute Maastricht, dat een (inter) nationale reputatie heeft op het gebied van hart- en vaatziekten onderzoek. CARIM is gelieerd aan het Cardiovasculair Centrum (CVC), het klinische centrum voor de behandeling van hart- en vaatziekten. Daarmee is een ideale positie gecreëerd voor translationeel onderzoek enerzijds en topreferente behandelmogelijkheden anderzijds. Het onderzoek naar metabole aspecten van chronische aandoeningen is ondergebracht bij het onderzoeksinstituut NUTRIM. Er wordt fundamenteel en toegepast onderzoek gedaan naar de rol van voeding en beweging in het ontstaan, de behandeling en preventie van metabole ontregelingen bij chronische aandoeningen zoals diabetes en kanker. Maastricht UMC+ heeft een sterke reputatie opgebouwd op het gebied van public health & primary care. Het onderzoek op deze gebieden is ondergebracht binnen het instituut CAPHRI. CAPHRI geniet wereldwijde bekendheid en geeft de Maastricht Health Campus een uniek profiel. De onderzoekers binnen dit domein richten zich op het verbeteren van de kwaliteit van leven. Hierbij spelen preventie en vroege diagnostiek een even belangrijke rol als het bevorderen van de klinische uitkomst van behandeling, revalidatie en ouderenzorg. 12 Er is een intensieve band tussen de speerpunten van de campus. Een voorbeeld is het onderzoek aan metabole ontregelingen bij cardiovasculaire aandoeningen, waarbinnen de drie instituten nauw samenwerken. De Maastricht Studie, een multidisciplinair groot cohort-onderzoek naar suikerziekte, cardiovasculaire aandoeningen, andere chronische ziekten en de relaties tussen deze ziektebeelden, is daarvan een voorbeeld. Maastricht UMC+ bezet de 18e plaats in de Times Higher Education Top European institutions in clinical medicine ranking. Het Maastricht UMC+ en de UM met haar faculteit Psychologie en Neurowetenschappen beschikken over een stevige kennisbasis en uniek profiel op het gebied van geestelijke gezondheidszorg en neurowetenschappen. Dit geeft invulling aan het vierde speerpunt, mental health & neurosciences. FPN beschikt over experimentele MRI faciliteiten en is internationaal leidend op het gebied van signaalanalyse en -verwerking en de bijbehorende software engineering voor beeldverwerking. Met het onderzoek van het Maastricht UMC+ en de UM worden op de Maastricht Health Campus oplossingen gevonden voor grote maatschappelijke gezondheidsvraagstukken die nu volop spelen en in de komende decennia alleen nog maar aan gewicht zullen winnen. Dit is het uitgangspunt voor het ontwikkelen van bedrijvigheid en vormt de drijfveer achter de campusontwikkeling. 2.2 Topreferente en (top)klinische zorg Het Maastricht UMC+ fungeert met 715 bedden niet alleen als academisch ziekenhuis maar ook als algemeen ziekenhuis voor de patiënten uit Maastricht en het omliggende Heuvelland. Daarbij wordt grote waarde gehecht aan een goede relatie met huisartsen en eerstelijns zorg (primary care). Als topreferent centrum bedient het Maastricht UMC+, als enig universitair medisch centrum in Brainport, de regio Zuidoost Nederland. De aanwezigheid van een dergelijk ziekenhuisprofiel vormt een enorm voordeel voor de campusontwikkeling. Enerzijds omdat de topreferente zorg en het onderzoek zo nauw op elkaar aansluiten, anderzijds omdat het in zijn functie als streekziekenhuis voor een groot aantal bezoekers naar de campus zorgt en voldoende instroom van patiënten met veel voorkomende ziekten zoals diabetes, hoge bloeddruk en overgewicht waarborgt. Dit biedt vooral kansen voor initiatieven die gebaseerd zijn op personalised medicine & lifestyle en vergroot ook de kansen op het succesvol opzetten en commercieel exploiteren van cohort studies (bijvoorbeeld Maastricht Studie) en de bijhorende biobanken.

13 2.3 Voortreffelijk onderwijs: Leading in Learning Het brede profiel van het Maastricht UMC+ en de UM komt niet alleen tot uiting in onderzoek en patiëntenzorg, maar ook in het onderwijspallet. Universiteit Maastricht staat wereldwijd bekend om haar excellent onderwijs op basis van het concept van probleemgestuurd onderwijs (PGO). Universiteit Maastricht en Maastricht UMC+ werken al sinds hun oprichting met PGO en zijn Europees grondlegger van dit onderwijsmodel. Het PGO wordt daarbij voortdurend verder ontwikkeld en vercommercialiseerd. Opleidingen als biomedische wetenschappen, gezondheidswetenschappen, geneeskunde en european public health beslaan de gehele zorgketen van molecuul-mens-maatschappij. Bedrijven en instituten op de campus hebben hierdoor toegang tot een groot aantal uitstekend opgeleide studenten waaruit ze getalenteerde kenniswerkers kunnen werven. Het voordeel voor het onderwijs is dat het groot aantal bedrijven op de campus stageplaatsen kan verschaffen. Ook wordt er actief ingespeeld op de groeiende markt van professionals die bijgeschoold willen worden in de nieuwste onderzoeks -en behandeltechnieken. Voorbeelden uit het buitenland tonen aan dat dit een interessant verdienmodel is. 2.4 Bedrijvigheid De Maastricht Health Campus beoogt een gespecialiseerde valorisatiecampus te worden. Een goede basis hiervoor vormen de reeds aanwezige spin-offs, vestigingen van multinationals, incubator en business development voorzieningen. De campus beschikt in meer of mindere mate en in verschillende fasen van ontwikkeling over vrijwel alle schakels uit de valorisatieketen. Hierdoor kan kennisvalorisatie in de volle breedte plaatsvinden. Ideeën worden op de campus gegenereerd, uitontwikkeld in spin-offs of bestaande bedrijven, en kunnen dankzij het ziekenhuis on site klinisch getest worden. Het totaal aantal bedrijven dat op het campusterrein is gevestigd bedraagt 45, met in totaal 700 werknemers. Het aantal internationale bedrijven die gerelateerd zijn aan de campus bedraagt 11, daarbij zitten ook enkele grote internationals op medisch gebied (Merit Medical, Boston Scientific, Medtronic en Pie Medical). Van de 45 op het campusterrein gevestigde bedrijven zijn er 21 als spin-off uit Universiteit Maastricht en het Maastricht UMC+ ontstaan, met een totaal aantal van 325 werknemers. Het totaal aantal gecreëerde kennisgedreven spin-offs in de afgelopen 15 jaar is 39 geweest. Een fors aantal is inmiddels verhuisd naar elders in de regio of daarbuiten gelegen bedrijventerreinen. In de valorisatieketen bevinden zich nog eens 29 potentiële spin-offs (zie figuur bijlage 1). Let wel, deze ontwikkeling in spin-offs en bedrijvigheid heeft zich voltrokken zonder dat er al sprake was van een voldragen valorisatiecampus met de dynamiek die daaraan eigen is! Nieuw te vestigen bedrijven zullen ook in de toekomst bijdragen aan de kennisontwikkeling en werkgelegenheid. Door de UM en het Maastricht UMC+ is recent de Maastricht UMC-Holding opgericht met als doel het stroomlijnen van het valorisatieproces. 2.5 Maastricht Expositie & Congres Centrum Het Maastricht Expositie & Congres Centrum faciliteert en verzorgt congressen, evenementen, exposities en beurzen. Op deze wijze levert het een bijdrage aan de regionale economie. Zo vindt niet alleen de wereldberoemde kunstmanifestatie TEFAF jaarlijks in het MECC plaats maar ook de European Vascular Course. Het MECC voegt een extra dimensie toe aan de Maastricht Health Campus en vergroot daarmee het onderscheidend vermogen. Samen met de gebouwen van het UM en het Maastricht UMC+ vormen de faciliteiten van het MECC het stedenbouwkundig hard van de campus LESA-studie In april 2010 werden de uitkomsten van de Lifetec Enviroment Strategic Analysis (LESA) studie bekend. De kern van het rapport met de titel Vision 2025: A Road to Excellence. Strategy in Healthcare Science and Technology for South East Netherlands is de feitelijke constatering dat Zuid-Oost Nederland een zeer sterke economische potentie heeft op het gebied van life sciences (inclusief health en medicine) en high tech systems. Op deze gebieden beschikt Zuid-Oost Nederland over kennis en kunde van wereldklasse. Met name op het gebied van medische apparaten in het bijzonder systemen voor cardiovasculaire aandoeningen - en diagnostiek worden Zuid-Oost Nederland, inmiddels Brainport Zuid-Oost Nederland, grote mogelijkheden toegedicht om een speler van wereldformaat te worden Het belang van de LESA-studie voor de Maastricht Health Campus is gelegen in het expliciet verwoorden van de grote betekenis van de kennis en kunde op cardiovasculair gebied, zowel qua onderzoek als klinische praktijk.

14 2.7 Een internationale toplocatie Maastricht is sinds de jaren 70 van de vorige eeuw uitgegroeid tot een kennisstad met Europese allure. De stad wordt jaarlijks bezocht door duizenden internationale gasten die hier komen voor congressen als de European Vascular Course (EVC) en de European Cardiac Course en s werelds grootste kunstbeurs de TEFAF, beide in het MECC. De aanwezigheid van het congres- en expositiecentrum MECC op de campus biedt grote kansen. Andere campusinitiatieven maken plannen voor de bouw van een congrescentrum; de Maastricht Health Campus heeft dit al. 14 Figuur 1 De campus is centraal in het TTR gelegen. De Maastricht Health Campus ligt centraal in de zogenoemde Technologische Topregio (TTR), de grensoverschrijdende regio die grofweg omsloten wordt door de stedenring Eindhoven, Nijmegen, Düsseldorf, Aken, Eupen, Luik en Leuven. Weinig Europese regio s herbergen een zo grote concentratie van private en publieke kennisinstellingen. Als regio heeft de TTR een sterke focus op de health & life sciences, hightech systemen, performance materials & materials sciences. 2.8 Brainport en haar campussen als regionale context Brainport Brabant en Limburg vormt samen met Seaport Rotterdam, Airport Amsterdam en de Greenports de vier pijlers van de Nederlandse economie. De Brainport regio is goed voor 35% van de Nederlandse export, 45% van de private R&D en 55% van de patenten. Zij behoort daarmee tot één van de meest innovatieve regio s in Europa. Brainport 2020 betreft de ontwikkeling van een visie om de Brainport regio door te ontwikkelen tot een technologische top regio van wereldformaat met Zuidoost-Nederland als belangrijke spil met aandacht voor de grensoverschrijdende verbindingen naar met name Vlaanderen en Nordrhein-Westfalen. Brainport wordt gedragen door een uitgebreide en geavanceerde waardeketen op de gebieden high tech systems (mechatronische systemen voor een groot aantal applicatiegebieden), performance materials en health sciences. Deze waardeketen heeft haar brandpunten op de twee campusconcepten van nationaal belang: de High Tech Campus Eindhoven en het Chemelot Verband met zijn CHEMaterials Campus Geleen en de Maastricht Health Campus.

15 2.9 Chemelot Verband Het Chemelot Verband kent een brede ambitie en heeft als doel het versnellen van de regionale economische groei. Deze groei wordt geregisseerd vanuit één aansturingorganisatie voor de Maastricht Health Campus en CHEMaterials Campus Geleen. Een gemeenschappelijke campuswerkorganisatie richt zich op operationeel niveau in Maastricht primair op Health en in Geleen primair op CHEMaterials. Ten aanzien van de verdere integratie van de Maasticht Health Campus en de CHEMaterials Campus in één aansturingorganisatie zijn de eerste stappen reeds gezet, de twee masterplannen waarin missie, visie, doelstellingen, inhoudelijke lijnen en organisaties worden uitgewerkt, worden op elkaar afgestemd en er is overeenstemming over de opzet van één gezamenlijk Venture Fonds. De Maastricht Health Campus heeft een focus op gezondheid met nadruk op de totstandbrenging van early applications, spin-offs en kennisintensieve bedrijven, zoals die tot ontwikkeling kunnen komen in de nabijheid van de kliniek. De CHEMaterials Campus Geleen heeft een prominente rol in de industriële applicaties van deze ontwikkelingen en een eigen focus op performance materials, advanced coatings, materials sciences en biosynthese. Beide initiatieven versterken elkaar binnen het Chemelot Verband en zullen daarmee de transitie stimuleren naar kennisintensieve producten, processen en diensten met grote marges. Ook in de valorisatieketen van fundamenteel onderzoek en start-up bedrijven tot applicaties en industriële bedrijvigheid zal gezien de verschillende mogelijkheden van beide campussen van het Chemelot Verband automatisch een rolverdeling ontstaan die als een continuüm kan worden beschouwd. 15

16 16

17 3. Wat is er nodig voor het realiseren van de visie? De campus is tot op heden organisch gegroeid. Een expliciete keuze voor een type campus is tot dusver niet gemaakt. De prioriteit lag voornamelijk bij het uitvoeren van onderzoek, het geven van onderwijs en het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg. Om een versnelde groei te realiseren vragen een aantal zaken aandacht. De Maastricht Health Campus mist een ondernemerscultuur, waarin wetenschappers en clinici mogelijkheden voor valorisatie herkennen. Het realiseren van een cultuuromslag middels het introduceren van een entrepreneurial culture heeft daarom de hoogste prioriteit. Bovendien is er op onderdelen sprake van een niet-geïntegreerde valorisatieketen. De basisfaciliteiten zijn grotendeels aanwezig, maar er is nog geen sprake van een geolied proces. Concreet betekent dit dat het valorisatieproces vorm gegeven moet worden. In het verlengde hiervan is er ook behoefte aan venture capital (venture fund). Om te komen tot vernieuwende samenwerking en nieuwe types van coalities is er bij het bedrijfsleven, overheid, kennisinstellingen in toenemende mate behoefte aan een interessante ontmoetingsplek. Een definitieve eenduidige keuze voor een gespecialiseerde valorisatiecampus met focus op de vier hieronder afgebeelde speerpunten is noodzakelijk. 17 Figuur 2 Van kennis en kunde naar kassa Om dit eindbeeld versneld te realiseren en in de toekomst een succesvolle bijdrage te kunnen leveren aan nieuwe producten en diensten is het voor de ontwikkeling van de campus van belang om te kunnen beschikken over hoogwaardige open-innovatie R&D faciliteiten. Voor de periode is de realisering van drie open-innovatie R&D faciliteiten (THEMATIC, Personalised Lifestyle Centre (PLC), Brains Unlimited) gepland, Daarnaast worden een nieuwe studierichting (Sciences), twee instituten voor zorginnovatie (ECVC en PTC) en een Accelerator voorzien. THE Maastricht Advanced Treatment Innovation Centre (THEMATIC) beoogt de ontwikkeling van een stateof-the-art open-innovatie R&D infrastructuur die gericht is op de ontwikkeling, validatie en toepassing van methoden voor preventie en vroegtijdige diagnose en geïndividualiseerde therapie van cardiovasculaire en metabole aandoeningen. THEMATIC is gepositioneerd tussen het fundamentele, patiëntgebonden en bevolkingsonderzoek van het Maastricht UMC+ enerzijds en product- en serviceontwikkeling door het bedrijfsleven anderzijds. Het is de schakel tussen marktontwikkelingen en onderzoek. Binnen THEMATIC ontwikkelen businesspartners nieuwe producten op basis van nieuwe onderzoeksinzichten vanuit het Maastricht UMC+. Tegelijkertijd krijgt het MUMC+ additionele inzichten in de ontwikkeling van de markt en daarmee in de behoeften van bedrijven die hierin werkzaam zijn. Een belangrijke verbindende schakel tussen THEMATIC en de buitenwereld wordt gevormd door het Personalised Lifestyle Centre. THEMATIC is een voorbeeld van een K2B activiteit. Economische gevolgen zijn naast vergroting van zorgkwaliteit ook de aantrekking van nieuwe bedrijvigheid (zowel MKB als grote bedrijven).