Bevolkings- en huishoudensprognose 2017 Provincie Gelderland

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bevolkings- en huishoudensprognose 2017 Provincie Gelderland"

Transcriptie

1 Bevolkings- en huishoudensprognose 217 Provincie Gelderland 21 maart 217

2 Samenvatting Bevolkings- en huishoudensprognose Gelderland 217 De bevolking in Gelderland groeit in de periode 215 tot 24 met ruim 79. mensen, tot ongeveer inwoners. Een groot deel van de groei wordt in de periode tot 22 gerealiseerd (ca. 44.). Na 225 vlakt de groei van de bevolking aanzienlijk af. Vanaf 236 gaat de bevolking dalen. De huidige prognose komt hoger uit dan de vorige prognose. Vooral de omhoog bijgestelde buitenlandse migratie zorgt voor dit verschil. Op korte termijn wordt de groei in Gelderland vooral bepaald door het buitenlands migratieoverschot. Begin jaren 2 wordt het geboorteoverschot belangrijker; deze wordt negatief na 232. Vanaf 236 kan de groei door migratie het negatieve geboorteoverschot niet meer compenseren en daalt de bevolking in Gelderland. Binnen Gelderland zijn er aanzienlijke verschillen in de verwachte groei. In alle regio s is de bevolkingstoename in de periode tot 22 zichtbaar en eveneens een verdere afvlakkende groei vanaf midden jaren 2. De bevolkingskrimp in de Achterhoek wordt door de buitenlandse migratie wat gedempt maar zet vanaf 218 door. Binnen Gelderland kan de FoodValley als groeiregio worden aangemerkt, op afstand gevolgd door de stedelijke regio s Arnhem en Nijmegen en de regio Noord-Veluwe. In de periode is het percentage inwoners van 65 jaar en ouder in Gelderland toegenomen van 14% naar 18%. Binnen tien jaar zal naar verwachting bijna een kwart van de inwoners 65 jaar en ouder zijn; dit aandeel neemt verder toe naar 28% in 24. Het is vooral de groep van 75 jaar en ouder die (in absolute aantallen) meer dan verdubbelt in de periode 215 tot 24. Voor de woningmarkt is vooral de toename van particuliere huishoudens van belang. Het aantal particuliere huishoudens neemt al jaren sneller toe dan de bevolking. De individualisering wordt wel afgeremd door het later uit huis gaan van kinderen. Tot 24 komen er in Gelderland nog ongeveer 83.5 huishoudens bij. Het totaal aantal huishoudens bedraagt dan Bijna de helft van de huishoudensgroei wordt op korte termijn gerealiseerd, na 225 vlakt de groei aanzienlijk af. Vanaf 237 is een afname van het aantal huishoudens in Gelderland zichtbaar. De asielmigratie leidt tot extra huishoudens in de beginjaren. In de afgelopen jaren is het aantal huishoudens het sterkst gegroeid in de FoodValley. Ook op de korte termijn groeit deze regio het hardst in aantal huishoudens. Vooral het aantal alleenstaanden groeit sterk. In de periode 215 tot 225 wordt een toename van het aantal alleenstaanden verwacht van ruim 52. (+17%). In vrijwel alle leeftijdsgroepen neemt het aantal alleenstaanden toe. Paren en alleenstaanden in de leeftijdsgroep 75 tot 84 jaar nemen in omvang het sterkst toe. Er is een duidelijke afname van gezinnen in de leeftijdsgroep 45 tot 55 jaar (en 35 tot 45 in mindere mate) zichtbaar. 2

3 De toename van alleenstaanden en de afname van gezinnen is in vrijwel alle Gelderse regio s zichtbaar. De FoodValley wijkt hierin af; ook hier wordt tot 225 een toename van gezinnen verwacht. In de Noord-Veluwe gaat het om slechts beperkte toename. Op de langere termijn (periode 225 tot 24) wordt de groei in alle regio s grotendeels bepaald door de groei van alleenstaanden. In de regio Rivierenland en de Noord-Veluwe is er dan ook een groei van het aantal (eenouder)gezinnen zichtbaar, zij het beperkt. De FoodValley is de enige regio waar de groei van gezinnen ook op de langere termijn nog aanzienlijk is. Doordat mensen minder uitstromen naar instituties neemt de institutionele bevolking af. Daarentegen wordt de groep ouderen steeds groter, waardoor de omvang van de institutionele bevolking weer toeneemt. Vanaf midden jaren 2 wordt deze toename aanzienlijk. De groep huishoudens van 75 jaar en ouder neemt de komende jaren niet alleen door de vergrijzing in omvang toe, maar ook omdat ze langer thuis blijven wonen door de extramuralisering. Deze groep laat ook steeds vaker een koopwoning achter bij overlijden omdat de babyboomers veel vaker dan de vooroorlogse generatie huiseigenaar zijn. Waar in 215 ongeveer 2. koop-eengezinswoningen beschikbaar komen omdat 75+-ers de woningmarkt verlaten, loopt dat op naar bijna 6. per jaar rond 24. Wanneer dergelijke aantallen woningen in veelal hetzelfde segment beschikbaar komen, is het voor te stellen dat dit invloed zal hebben op de woningmarkt. Zeker omdat op termijn het aantal jonge gezinnen afneemt, waardoor de vraag naar eengezinswoningen kan dalen. Dit beeld is in alle Gelderse regio s zichtbaar. 3

4 1. Prognose Primos 216 De provincie Gelderland stelt om de twee à drie jaar een nieuwe bevolkingsprognose op. Deze prognose wordt gebruikt als basis voor allerlei beleidssectoren binnen de provincie, bijvoorbeeld bij wonen, mobiliteit en economie. Daarnaast is er vraag naar demografische cijfers vanuit externe partijen (bijv. vanuit het onderwijs en zorgpartijen). De nieuwe bevolkingsprognose Primos216 is de opvolger van de vorige Gelderse bevolkingsprognose, die is uitgebracht in 214, ook wel bekend onder de naam Primos212 trend+. De nieuwe prognose is gebaseerd op de laatste bevolkingsprognose van het CBS uit 215 en de verwachte woningbouwproductie in Gelderland voor de komende jaren. Deze verwachte woningbouwproductie is gebaseerd op de regionale afspraken. De prognose geeft, aan de hand van de huidige demografische inzichten en het bouwprogramma, aan in welke richting de bevolking van Gelderland zich de komende jaren waarschijnlijk zal gaan ontwikkelen. Wijzigingen in landelijke Primos model Allereerst staan we stil bij de wijzigingen die ten opzichte van Primos 212 trend+ in het prognosemodel zijn doorgevoerd. - Vanaf Primos 214 wordt voor de woningvoorraad de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) gebruikt en niet meer het Woningregister. Dit betekent dat de woningbehoefte ook wordt uitgedrukt volgens de BAG in verblijfsobjecten met ten minste een woonfunctie en niet meer in zelfstandige woningen volgens de definitie van het Woningregister. - Vanaf 214 heeft het CBS de waarneming van institutionele huishoudens volledig herzien. Onderdeel van de nieuwe methode is dat ook personen die verblijven in een asielzoekerscentrum (en ingeschreven staan in de BRP) tot de institutionele bevolking gerekend worden. Hierdoor is de omvang van de institutionele bevolking toegenomen en het aantal huishoudens afgenomen. - Primos216 is gebaseerd op de nationale raming van het CBS van eind 215, hierin is een hogere buitenlandse migratie meegenomen als gevolg van de asielmigratie. Daarnaast is de natuurlijke aanwas bijgesteld: minder geboortes en hogere sterfte. - Het uit huis gaan van thuiswonende kinderen is aangepast. In 215 is het sociale leenstelsel geïntroduceerd. Na de invoering van het studievoorschot is het aantal jongeren dat naar studentensteden verhuist sterk gedaald. De verwachting is dat als gevolg van deze maatregel vooral jonge studenten langer thuis blijven wonen. - In Primos216 zijn de gegevens uit het meest recente WoON onderzoek uit 215 gebruikt, met nieuwe inzichten over woonvoorkeuren en verhuiswensen. Door alle wijzigingen zijn de nieuwe cijfers niet één op één te vergelijken met de uitkomsten voor Gelderland en de Gelderse gemeenten uit de eerdere prognoses. 4

5 De Gelderse variant De landelijke referentie variant van Primos216 van ABF is de basis geweest voor de Gelderse Primos216 variant. Dit rapport bevat de uitkomsten hiervan. In het traject om te komen tot een nieuwe prognose voor Gelderland zijn de verschillende regio s geconsulteerd en zijn eerste cijfers voorgelegd. Onder meer op basis van input uit deze bijeenkomsten is een aantal wijzigingen doorgevoerd ten opzichte van de referentievariant van Primos216: Input voor het bouwprogramma zijn de regionale woningbouwafspraken en de binnenregionale verdeling; De hoge trendmatige sloop voor o.a. de steden Arnhem en Nijmegen is aangepast; Buitenlandse migratie voor Wageningen is aangepast, omdat grote administratieve correcties in het nabije verleden in deze gemeente grote (negatieve) invloed hadden op de uitkomsten van de prognose. Dit leidt tot een aangescherpte, Gelderse variant van Primos216. Uitkomsten wijken hiermee dus af van de Primos 216-cijfers die ABF online over de Gelderse gemeenten presenteert. Voor de regio Achterhoek loopt een specifiek traject voor prognoses in krimpregio s in opdracht van BZK. Voor de compleetheid worden de cijfers voor de Achterhoek wel meegenomen in de Gelderse cijfers. De prognoseuitkomsten voor deze regio geven een richting aan, voor definitieve cijfers en duiding wordt uitdrukkelijk gewacht op de resultaten van het landelijke traject en op de uitkomsten van het AWLO 217. Leeswijzer - Centraal in de rapportage staat de bevolkings- en huishoudensprognose. Bevolking wordt onderscheiden naar leeftijd; de huishoudensontwikkeling naar leeftijd en type. Specifieke aandacht is er nog voor ouderen op de woningmarkt. - Uitkomsten worden gepresenteerd met een tijdshorizon tot 24, waarbij onderscheid wordt gemaakt in de verwachte ontwikkelingen tot 225 en ontwikkelingen op de langere termijn. Er is steeds een terugblik vanaf het jaar 2. - In dit rapport worden de cijfers voor Gelderland en de Gelderse regio s beschreven. Een aantal cijfers op gemeenteniveau komen binnenkort beschikbaar op de digitale woningmarktmonitor van de provincie Gelderland. - Bij de beschrijvingen van de ontwikkelingen in de Gelderse regio s worden de niet-gelderse gemeenten buiten beschouwing gelaten. De cijfers van de niet-gelderse gemeenten die onderdeel uitmaken van de Gelderse regio s zijn uiteraard wel beschikbaar. 5

6 2. Bevolkingsprognose De bevolkingsgroei in een provincie of gemeente wordt bepaald door de componenten: (1) geboorte en sterfte, (2) binnenlandse verhuizingen en (3) immigratie en emigratie. Deze groeicomponenten worden hieronder beschreven. Geboorte en sterfte in Gelderland Voor de veronderstellingen voor geboorte en sterfte sluit Primos 216 aan bij de CBS kernprognose uit 215. Het aantal geboortes wordt voor de eerstkomende jaren nu lager ingeschat dan in voorgaande prognoses, doordat een afname in de geboorten bij jonge vrouwen zichtbaar is. Geboorten bij de oudere dertigers en veertigers, die het krijgen van kinderen niet lang meer kunnen uitstellen, is wel op peil gebleven. De gemiddelde leeftijd waarop vrouwen hun eerste kind krijgen is daardoor toegenomen. Aangenomen wordt dat deze nog iets verder stijgt en vanaf ,2 jaar bedraagt. Ondanks de stijgende levensverwachting zal het aantal sterftegevallen de komende decennia sterk toenemen door de vergrijzing. De natuurlijke aanwas of het geboorteoverschot vertoont vanaf het jaar 2 een dalende lijn. Vanaf 217 neemt het geboorteoverschot weer iets toe. Deze toename is tijdelijk en het gevolg van het buitenlands migratieoverschot. Onder de immigranten bevinden zich vrouwen van wie een deel in Nederland kinderen zal krijgen. Vanaf midden jaren twintig zet de daling van het geboorteoverschot verder in. Rond 232 zullen er in Gelderland meer mensen overlijden dan er geboren worden: de natuurlijke aanwas (geboorten minus sterftes) zal dan voor het eerst negatief worden. Dit omslagpunt vindt in Gelderland eerder plaats dan in Nederland als geheel (238), omdat Gelderland sneller gaat vergrijzen. Fig 1 Ontwikkeling geboorteoverschot in Gelderland vanaf 2 (realisatie en prognose) realisatie prognose Binnen de provincie zijn er grote regionale verschillen ten aanzien van de (verwachte) natuurlijke aanwas. Regio s zoals de Achterhoek en Stedendriehoek hebben nu al meer sterftegevallen dan geboortes. Het omslagpunt in de natuurlijke aanwas is hier al bereikt. In de Liemers zal dit in de komende jaren de realiteit zijn. De regio FoodValley onderscheidt zich van de andere regio s met ook op de langere termijn een hoog geboorteoverschot. 6

7 De verwachtingen zijn gebaseerd op verschillen in leeftijdsopbouw van de bevolking in de regio s. Een vergrijsde regio zal meer sterftegevallen hebben dan een regio met een jonge leeftijdsopbouw (versterkend effect). Naast verschillen in de leeftijdsopbouw zijn ook verschillen in het vruchtbaarheidscijfer (gemiddeld aantal geboorten per vrouw) van invloed op de ontwikkeling van de bevolking. In Gelderland liggen de hoogste vruchtbaarheidscijfers in verschillende gemeenten in de regio s Rivierenland, FoodValley en de Noord-Veluwe. Gemeenten met het hoogste vruchtbaarheidscijfer zijn Neder-Betuwe (2,46), Barneveld (2,37), Zaltbommel en Nunspeet (2,1) en Elburg (2,). Stedelijke gemeenten zoals Arnhem (1,55), Nijmegen (1,43) en vooral Wageningen (1,13) kennen de laagste cijfers. Dit komt doordat er in deze gemeenten veel studenten en jongeren wonen. Het vruchtbaarheidscijfers voor Gelderland totaal (1,73) ligt iets hoger dan het landelijk gemiddelde (1,66). Fig 2 Ontwikkeling geboorteoverschot in de Gelderse regio s vanaf 2 (in periodes van 5 jaar), realisatie en prognose Gemiddeld kindertal per vrouw Gemiddelde huishoudensgrootte Levensverwachting bij geboorte (landelijk) GLD Landelijk GLD Landelijk ,79 1,72 2,45 2,33 75,5 (m) 8,6 (v) 1,73 1,66 1,75 2,28 2,2 79,9 (m) 83,2 (v) 2,17 2,11 84,2 (m) 87,4 (v) 7

8 Binnenlandse migratie De binnenlandse migratie van en naar gemeenten is sterk bepalend voor de ontwikkeling van de bevolking. Het Primosmodel maakt onderscheid tussen lange afstands- en kortafstandsmigratie. Bij lange afstandsmigratie gaat het vooral om verhuizingen vanwege opleiding of werk. Bij korteafstandsmigratie gaat het om verhuizingen binnen de regio. Hierbij speelt woningbouw een belangrijke rol. Voor wat betreft de langeafstandsmigratie wordt uitgegaan van een trendmatige ontwikkeling; bij korte afstandsmigratie wordt rekening gehouden met vraag en aanbod op de woningmarkt. Vanaf het begin van deze eeuw heeft Gelderland te maken met een positief binnenlands migratiesaldo. Een positief binnenlands migratiesaldo betekent dat er zich meer mensen vanuit andere provincies in Gelderland hebben gevestigd, dan er vanuit onze provincie naar elders in Nederland zijn vertrokken. Uitzondering was het jaar 26 met een negatief saldo. Zichtbaar wordt dat het migratiesaldo jaarlijks nogal schommelt en in de periode 2 tot 26 een neerwaartse trend laat zien. Het totaal aantal verhuisbewegingen van en naar de provincie daalt aanzienlijk in de jaren 29/21. Mensen zijn door de crisis minder geneigd op dat moment te verhuizen en wachtten liever nog even af. Ook de discussies rondom hypotheekaftrek e.d. speelden hierin een belangrijke rol. Vanaf 212 zet een voorzichtig herstel in. Het binnenlands migratiesaldo in Gelderland stijgt dan ook weer. Vooral op de korte termijn (tot 219) voorziet de prognose groei van de Gelderse bevolking door de binnenlandse migratie. Daarna is een duidelijke afname zichtbaar, maar het saldo blijft positief. Fig 3 Ontwikkeling binnenlands migratiesaldo in Gelderland vanaf 2 (realisatie en prognose) realisatie prognose Het zijn vooral de jongvolwassenen (15-25 jaar) die Gelderland per saldo hebben verlaten in de afgelopen jaren. Dit wordt gecompenseerd door positieve saldi in andere leeftijdsgroepen. Voor de komende jaren wordt hetzelfde verwacht. In de Achterhoek, Liemers en Rivierenland is sprake van een negatief binnenlands migratiesaldo. Voor de Achterhoek is de verwachting dat het binnenlands migratiesaldo in de toekomst negatief zal blijven. In de Liemers wordt verwacht dat vanaf 226 het binnenlands migratiesaldo weer positief zal zijn. In Rivierenland gebeurt dit naar verwachting pas rond

9 In de regio Arnhem e.o., FoodValley en de Stedendriehoek wordt voor de komende jaren uitgegaan van een positief binnenlands migratiesaldo. Er zullen zich hier meer mensen vestigen dan dat er vertrekken. Voor de regio Nijmegen e.o. is de verwachting dat het positieve binnenlandse migratie omslaat naar in een negatief saldo begin jaren 3. Uiteraard zijn er binnen de Gelderse regio s verschillen tussen de gemeenten. Bijvoorbeeld, binnen de regio Liemers heeft Zevenaar (en Montferland in mindere mate) een positief binnenlands migratiesaldo. In Rivierenland is de gemeente West Maas en Waal de uitzondering met een positief saldo. In de Noord-Veluwe slaat een negatief binnenlands saldo uit de afgelopen jaren om naar een licht positief saldo. Fig 4 Ontwikkeling binnenlands migratiesaldo in de Gelderse regio s vanaf 2 (in periodes van 5 jaar), realisatie en prognose Meer cijfers over verhuizingen in de afgelopen jaren en inzicht in de doelgroepen die de gemeente aantrekt of verlaat vindt u in de digitale woningmarktmonitor van de provincie Gelderland. Hoe de koopmarkt zich ontwikkeld in Gelderland en welke verschillen er zijn tussen de Gelderse gemeenten kunt u lezen in de factsheet over koop- en huurmarkt op het forum Wonen en Ruimte. 9

10 Buitenlands migratie Primos 216 is gebaseerd op de CBS kernprognose van 215, waar de buitenlandse migratie aanzienlijk omhoog is bijgesteld als gevolg van de sterk toegenomen asielmigratie. Normaliter verdeelt het Primos-model het aantal buitenlandse migranten over de gemeenten op basis van de trends uit het recente verleden. In Primos 216 is hiervan afgeweken door nadrukkelijker rekening te houden met de gemeentelijke taakstellingen voor het huisvesten van asielmigranten. Fig 5 Ontwikkeling buitenlands migratiesaldo in Gelderland vanaf 2 (realisatie en prognose) realisatie prognose De omvang van de immigratie en emigratie vertoont een grillig verloop en is voor de toekomst uiteraard uiterst onzeker. Negatief was het buitenlands migratiesaldo in de jaren Vanaf 28 is het migratiesaldo weer toegenomen, met de duidelijke piek in de jaren 215 t/m 217. Voor de periode 215 tot 22 gaat de prognose voor Gelderland uit van een positief migratiesaldo van in totaal ruim 28. personen. Het gaat hier om niet alleen om asielmigranten, maar ook om bijvoorbeeld studie- en arbeidsmigranten. Op basis van de landelijke cijfers en aannames kan een globale inschatting worden gemaakt van het aantal extra asielmigranten in Gelderland in de periode 215 tot 22 binnen het totale buitenlandse migratiesaldo; namelijk bijna 14.. Een deel van de asielmigranten zal na een aantal jaar Nederland weer verlaten en terugkeren naar het land van herkomst of zich elders vestigen. Voor de langere termijn (na 225) gaat de prognose uit van een gemiddeld positief saldo van bijna 8 per jaar en lichte stijging na 235 (gemiddeld positief saldo van ca. 1. per jaar). De piek in de buitenlandse migratie tot 22 is in alle regio s zichtbaar. Regio s met een nog relatief hoog buitenlands saldo na 22 zijn Rivierenland (arbeidsmigranten in Maasdriel/Zaltbommel) Noord-Veluwe (arbeidsmigranten in o.a. Putten) 1 en de FoodValley (ook studiemigranten). In de Achterhoek heeft het AZC in Winterswijk veel invloed op de verwachte migratiesaldi in de regio. De gemeente Winterswijk heeft te maken met een hoog positief buitenlands migratiesaldo (door de aanwezigheid van het AZC in haar gemeente) en tegelijkertijd een hoog negatief binnenlands migratiecijfer (asielzoekers die vertrekken uit het 1 Gemeenten gaan verschillend om met (verplicht) inschrijven van arbeidsmigranten in de gemeentelijke BRP. Cijfers uit het verleden hebben invloed op de verwachtingen voor de komende jaren in het Primosmodel. 1

11 AZC worden geregistreerd als binnenlandse verhuizingen uit de gemeente). Gedetailleerde gegevens ontbreken momenteel om dit op een goede wijze in beeld te brengen. Fig 6 Ontwikkeling buitenlands migratiesaldo in de Gelderse regio s vanaf 2 (in periodes van 5 jaar), realisatie en prognose Asielmigratie: de laatste cijfers en de prognose De omvang van de asielmigratie voor de komende jaren heeft het CBS berekend op basis van veronderstellingen met betrekking tot eerste asielverzoeken, toekenningspercentages en het aantal nareizigers. Zo komt het CBS (215) tot een raming van bijna 44. extra personen in 216 in Nederland als gevolg van asielmigratie. Inmiddels zijn de definitieve cijfers over 216 bekend. De totale asielinstroom (eerste asielaanvragen, herhaalde asielaanvragen en nareizigers) in 216 is lager uitgekomen dan werd voorzien, namelijk op ongeveer 31.6 personen. Daarmee was de instroom bijna de helft lager dan in het piekjaar 215 (ongeveer 58.9). Het aantal eerste aanvragen daalde van ongeveer 43.1 in 215 naar ongeveer 18.2 in 216. Gezinsleden van statushouders kunnen onder bepaalde voorwaarden in aanmerking komen voor een asielvergunning. Het aantal nareizende gezinsleden daalde van ongeveer 13.8 in 215 naar ongeveer 11.8 in 216. In 216 betreft 37% van de totale asielinstroom nareizende gezinsleden (was 24% in 215), waarvan bijna driekwart afkomstig uit Syrië. Sinds november 216 is het aandeel van nareizigers groter dan het aandeel van eerste asielaanvragen. In de eerste twee maanden van 217 bestond 55% van de totale asielinstroom uit nareizende gezinsleden. Als gevolg van nareizende gezinnen zal de kwalitatieve woningvraag van de asielmigranten veranderen. 11

12 De groeicomponenten samengevat: Op de korte termijn wordt de groei in Gelderland vooral bepaald door het buitenlands migratieoverschot, begin jaren twintig wordt het geboorteoverschot belangrijker voor de groei. Deze wordt negatief na 232. Vanaf 236 kan de groei door migratie het negatieve geboorteoverschot niet meer compenseren en daalt de bevolking. Landelijk ligt het omslagpunt in 247. Fig 7 Bevolkingsgroei in Gelderland , uitgesplitst naar groeicomponenten Geboorte/Sterfteoverschot Binnenlands migratiesaldo Buitenlands migratiesaldo Bevolkingsgroei in Gelderland De bevolking in Gelderland groeit tot 24 met ruim 79. mensen, tot ongeveer inwoners. Een groot deel van de groei wordt in de periode tot 22 gerealiseerd (ca 44. mensen). Na 225 vlakt de groei van de bevolking aanzienlijk af. Vanaf 236 gaat de bevolking in Gelderland dalen (omslagpunt). De huidige prognose komt hoger uit dan de vorige prognose. Volgens de Primos 212+ prognose kwam de bevolking in 235 uit op ongeveer 2.7. inwoners. In de huidige prognose wordt dit aantal al in 22 voorzien. Vooral de omhoog bijgestelde buitenlandse migratie zorgt voor dit verschil. 2 Fig 8 Bevolkingsontwikkeling volgens prognose o.b.v.primos 212+ en Primos realisatie Pr212+ Pr In figuur 9 is de jaarlijkse verwachte bevolkingsgroei per Gelderse regio weergegeven. Zichtbaar wordt dat er binnen Gelderland aanzienlijke verschillen in de verwachte groei zijn. In alle regio s is de bevolkingstoename in de periode tot 22 zichtbaar evenals een verder afvlakkende groei 2 De prognose Primos 212+ kwam in vergelijking tot de dan voorgaande prognose aanzienlijk lager uit. Ook dit verschil werd vooral veroorzaakt door andere verwachting t.a.v. het buitenlands migratiesaldo. 12

13 vanaf midden jaren 2. De bevolkingskrimp in de Achterhoek wordt door de buitenlandse migratie wat gedempt maar zet vanaf 218 door. Ook de regio Stedendriehoek laat een sterke daling van de bevolking zien. Binnen Gelderland springt de FoodValley als groeiregio er bovenuit. De stedelijke regio s Arnhem en Nijmegen en de Noord-Veluwe volgen op afstand. Fig 9 Jaarlijkse bevolkingsgroei per Gelderse regio vanaf 215 (prognose) Achterhoek Arnhem e.o. FoodValley Liemers Nijmegen e.o. Noord-Veluwe Rivierenland Stedendriehoek Binnen de regio zijn er verschillen in het ontwikkelperspectief (fig 1). Naar verwachting wordt de hoogste bevolkingsgroei gerealiseerd in de gemeente Barneveld (+14%). Ook in de steden Nijmegen, Wageningen, Ede en Arnhem groeit de bevolking nog aanzienlijk (ca 8%), evenals in diverse gemeenten in de Veluwe/FoodValley. Opvallend is de bevolkingsontwikkeling in de regio Nijmegen e.o. (met het verschil in verwachte groeipercentages tussen stad en ommeland). Fig 1 Bevolkingsgroei 225 t.o.v. 215 in %, Gelderse gemeenten Gelders gemiddelde 3,2% groei (Landelijk 4,2%) 13

14 Bevolkingssamenstelling naar leeftijd De bevolkingspiramide met de leeftijdsopbouw van de bevolking verandert. Rond 195 was de pyramide nog spits met een smalle top van 8 jaar en ouder. De basis is smaller geworden omdat er minder kinderen worden geboren. De piramide wordt steeds breder: er komen meer ouderen. Doordat de levensverwachting toeneemt, wordt de piramide ook hoger. In 215 is de onderkant van de bevolkingspirimade smaller en lijkt het middenstuk (4-7 jaar) opgeblazen. In de periode naar 24 zal de bovenkant van de piramide in omvang steeds verder groeien. Fig 11 Bevolkingspiramide in 215 en in 24, Gelderland De babyboomgeneratie van begint sinds 211 de leeftijd van 65 jaar te passeren. In de periode is het percentage inwoners van 65 jaar en ouder in Gelderland toegenomen van 14% naar 18 %. Binnen tien jaar zal naar verwachting bijna een kwart van de inwoners 65 jaar en ouder zijn; dit aandeel neemt verder toe naar 28% in 24. Het is vooral de groep van 75 jaar en ouder die (in absolute aantallen) in de periode 215 tot 24 meer dan verdubbelt ( dubbele vergrijzing ). Het aandeel van de groep 3 tot 65 jaar daalt in de periode 215 tot 24 van 46% naar 4%. Onder de grote geboortecohorten van de babyboomgeneratie zal de sterfte op gegeven moment toenemen en de vergrijzing weer wat afnemen. Fig 12 Bevolkingsontwikkeling in Gelderland naar leeftijdsklasse, vanaf 2 (realisatie en prognose) >= 75 jaar jaar jaar 3-44 jaar < 3 jaar 14

15 De grijze druk neemt sterk toe Veranderingen in de leeftijdsopbouw kunnen grote gevolgen hebben voor de beschikbare potentiële beroepsbevolking. Er komt een steeds grotere groep ouderen ten opzichte van een kleinere beroepsbevolking. Dit wordt ook de grijze druk genoemd; oftewel de verhouding tussen het aantal 65-plussers en het aantal 2 tot 64-jarigen. De komende jaren zal de grijze druk sterk toenemen; van ongeveer 32 in 215 tot bijna 57 in 24. Momenteel staan dus tegenover iedere 65-plusser ongeveer drie potentiële werkenden die de lasten van de vergrijzing moeten opvangen. In 24 zijn dat er nog geen twee. Vooral in de vergrijsde Gelderse regio s (Achterhoek, Stedendriehoek en de Liemers) neemt de grijze druk aanzienlijk toe. De sterke toename van het aantal ouderen heeft ook gevolgen voor de gezondheidszorg en de ouderenzorg. In de gebieden met krimp is de vergrijzing sterker en zijn juist handen aan het bed nodig. De groene druk is de verhouding van de tot 2-jarigen en het aantal 2-65 jarigen. Het is een indicatie voor de verhouding tussen de toekomstige en de actuele beroepsbevolking. In de FoodValley en de Noord-Veluwe is deze verhouding het gunstigst Fig 13 Ontwikkeling groene en grijze druk in Gelderland vanaf 2, realisatie en prognose 22,1 23,4 26,1 31,5 35,5 4,4 46,8 53,2 56,8 grijze druk groene druk 4,7 41,4 4,7 39,6 38,5 37,8 39,4 41,8 43, Aandeel 65-plussers In figuur 13 geven de kaarten het aandeel 65-plussers per gemeente voor drie verschillende jaren weer. Te zien is dat het grootste aandeel 65-plussers per 1 januari 215 in Rozendaal, Renkum, Rheden en Lochem woont. De gemeenten Arnhem en Nijmegen zijn het minst vergrijsd. Ook de regio s FoodValley, Rivierenland en grote delen van de Veluwe hebben een relatief laag aandeel 65-plussers. In de volgende kaartbeelden is te zien dat de Gelderse bevolking snel verder vergrijst. In 225 blijft het aandeel 65-plussers nog onder de 2% in de gemeenten Arnhem, Barneveld, Neder-Betuwe, Wageningen en Nijmegen. In 235 is in een groot deel van de Gelderse gemeenten meer dan 3% 65 jaar of ouder. 15

16 Fig 13 Aandeel 65-plussers in de Gelderse gemeenten, in 215, 225 en 235 Gelders gemiddelde: 18%, 23% resp. 27% (Landelijk gemiddelde: 18%, 22% resp. 26%) 16

17 Een integrale aanpak van leegstand in de Achterhoek De demografische veranderingen in de Achterhoek brengen met zich mee, dat er in toenemende mate sprake is van leegstaand vastgoed in alle sectoren (woningen en boerderijen, winkels, maatschappelijk vastgoed, kantoren en ander zakelijk vastgoed). Voor veel gebouwen geldt dat er niet of nauwelijks meer functies voorhanden zijn. De leegstand heeft negatieve gevolgen voor de kwaliteit van het woon- en leefklimaat en belangrijke economische pijlers van de Achterhoek zoals toerisme en de maakindustrie komen onder druk te staan. Indien dit proces zich zonder ingrijpen voltrekt, kunnen in de Achterhoek negatieve neveneffecten ontstaan. Dit vraagt om een strategie die de krimp als kans ziet en die uitgaat van het toevoegen van kwaliteit (op termijn grotendeels door sloop) in plaats van het bouwen van kwantiteit. De Achterhoekse gemeenten zetten een belangrijke en gezamenlijke stap met de aanpak van de leegstand in de regio. Om het overschot aan leegstaand vastgoed te verminderen, onderscheidt de regio drie aanpakken die de afgelopen jaren al in kleine projecten zijn uitgevoerd en beproefd. Herbestemmen: Focus op panden die qua locatie, gebouw en gebruikspositie hoog scoren. Vrijgeven en experimenteren: Mogelijkheid om nieuwe functies en ruimte concepten te testen. Slopen: (Groot) gedeelte moet worden gesloopt i.v.m. het te grote aanbod en te weinig vraag. Uit: Een integrale aanpak van leegstand in de Achterhoek. Eindrapprt werkgroep Financiering en Programmering van leegstand, 217 Andere woningvraag door vergrijzing De vergrijzing kan leiden tot een toename in de vraag naar woningen die specifiek geschikt zijn voor ouderen (kleiner, gelijkvloers etcetera) en een afname van de vraag naar woningen voor gezinnen. Hierbij is het wel van belang om aan te geven dat mensen met het vorderen van de leeftijd steeds minder geneigd zijn om te verhuizen. Dit verklaart waarom ook ouderen vaak nog in een eengezinswoning wonen. De lage verhuisgeneigdheid heeft naast de binding met hun woning en woonomgeving ook te maken met eventuele hogere woonlasten na de verhuizing en het opzien tegen verhuizing en bijkomende kosten. Uit: Regionale woningmarktanalyse regio Arnhem-Nijmegen, Companen

18 3 Huishoudensprognose Voor de woningmarkt is niet zozeer de bevolkingsgroei als wel de toename van het aantal particuliere huishoudens van belang. Het aantal particuliere huishoudens neemt al jaren sneller toe dan de bevolking. De individualisering wordt wel afgeremd door het later uit huis gaan van kinderen. Tot 24 komen er in Gelderland nog ongeveer 83.5 huishoudens bij. Het totaal aantal huishoudens bedraagt dan Bijna de helft van de huishoudensgroei wordt op de korte termijn gerealiseerd (tot 22), na 225 vlakt de groei aanzienlijk af. Vanaf 237 is een afname van het aantal huishoudens in Gelderland zichtbaar. De asielmigratie leidt tot extra huishoudens in de beginjaren. Fig 15 Huishoudensontwikkeling in Gelderland,vanaf 2 (realisatie en prognose) realisatie Pr212+ Pr In de afgelopen jaren is het aantal huishoudens procentueel het sterkst gegroeid in de FoodValley (2% in de jaren 2-215). Ook op de korte termijn groeit deze regio het hardst in het aantal huishoudens. Ook de Noord-Veluwe realiseert met 9% nog een aanzienlijke huishoudensgroei. Op de langere termijn wordt er nog nauwelijks groei voorzien in de regio s Nijmegen en de Liemers. In de Achterhoek en de Stedendriehoek daalt het aantal huishoudens. Fig 16 Huishoudensgroei (in%) in de Gelderse regio s (in drie periodes) 25% 2% 15% 1% 5% % -5% -1% groei groei groei Het aantal huishoudens komt o.b.v. Primos 216 hoger uit dan de Primos 212 trend + prognose. Vooral door een wijziging van de CBS-definitie van huishoudens in 214 en andere aannames over uit huis gaan van jongeren, is de huishoudensontwikkeling van Primos 212 en Primos 216 wat moeilijker te vergelijken. 18

19 In figuur 17 is de jaarlijkse groei van het aantal huishoudens per regio weergegeven. Zichtbaar wordt waar het omslagpunt is en het aantal huishoudens in een regio voor het eerst daalt. De huishoudensgroei wordt het eerst negatief in de Achterhoek. In de regio s Stedendriehoek, Liemers en Nijmegen e.o. is dit begin van de jaren 3 het geval. Voor individuele gemeenten binnen de Gelderse regio s kan dat eerder of later zijn. In de periode wordt de hoogste huishoudensgroei (17%) voorzien in de gemeente Barneveld (fig 18). Fig 17 Huishoudensgroei per Gelderse regio vanaf 215 (prognose) Achterhoek Arnhem e.o. FoodValley Liemers Nijmegen e.o. Noord-Veluwe Rivierenland Stedendriehoek Fig 18 Huishoudensgroei 225 t.o.v. 215 in %, Gelderse gemeenten Gelders gemiddelde 7,4% groei (Landelijk 7,7%) 19

20 Huishoudenssamenstelling Vooral het aantal alleenstaanden groeit sterk. In periode 215 tot 225 wordt een toename van het aantal alleenstaanden verwacht van ruim 52. (+17%). In dezelfde periode groeit het aantal meerpersoonshuishoudens met bijna 14. (+2%). In omvang is deze groep nog steeds de grootste. In figuur 19 is de toename van het aantal huishoudens naar type en leeftijd onderscheiden voor de periode 215 tot 225. Zichtbaar wordt dat het aantal alleenstaanden in vrijwel alle leeftijdscategorieën toeneemt in Gelderland. Paren en alleenstaanden in de leeftijdsgroep 75 tot 84 jaar nemen in omvang het sterkst toe. Er is een duidelijke afname van gezinnen in de leeftijdsgroep 45 tot 55 jaar (en 35 tot 45 in mindere mate) zichtbaar. Het aantal jonge gezinnen en gezinnen van 55 jaar en ouder neemt toe. Deze trends zijn ook landelijk vergelijkbaar. Op de langere termijn (225 tot 24) wordt de groei voor een belangrijk deel veroorzaakt door de oudere huishoudens (>75 jaar), zowel een- als meerpersoonshuishoudens. De extramuralisering, waarbij ouderen langer thuis blijven wonen, speelt hierbij een belangrijke rol. De veranderende huishoudenssamenstelling heeft gevolgen voor de woningbehoefte en vraagt ook meer aandacht voor de bestaande voorraad. De groep oudere woonconsumenten heeft specifieke wensen en eisen op het gebied van wooncomfort, voorzieningen en woningaanpassingen. Fig 19 Toename van het aantal huishoudens naar type en leeftijd 215 t/m 224 in Gelderland paren gezinnen eenoudergezinnen alleenstaanden

21 De toename van alleenstaanden en de afname van gezinnen is in vrijwel alle Gelderse regio s zichtbaar. De FoodValley wijkt hierin af; ook hier wordt tot 225 een toename van gezinnen verwacht. In de Noord-Veluwe gaat het om slechts een beperkte toename. Fig 2 Toename van het aantal huishoudens naar type 215 t/m 224 in de Gelderse regio s Alleenstaand 6. Eenouder 4. Gezinnen 2. Paren Een afname van het aantal huishoudens heeft gevolgen voor woningen in kwetsbare segmenten op de woningmarkt. Op de langere termijn (periode 225 tot 24) wordt de groei in alle regio s grotendeels bepaald door de groei van alleenstaanden. In de regio Rivierenland en de Noord-Veluwe is er dan ook een groei van het aantal (eenouder)gezinnen zichtbaar, zij het beperkt. De FoodValley is de enige regio waar de groei van gezinnen ook op de langere termijn nog aanzienlijk is. Regionale woningmarktanalyse regio Arnhem-Nijmegen In opdracht van de regio Arnhem Nijmegen heeft ABF Research in 216 een raming gemaakt van de kwalitatieve woningbehoefte in de drie subregio s. Hierbij is gebruik gemaakt van het Socrates model. Uitkomsten geven aan welke groepen huishoudens groeien in de komende jaren (ook naar inkomensniveau) en wat dit betekent voor de woningbehoefte. Uit de analyse komen de kansrijke segmenten in de koop- en huursector naar voren en wordt duidelijk waar zich een eventuele kwalitatieve mismatch voordoet. Voor de subregio Arnhem komt bijvoorbeeld naar voren dat in de koopsector het middeldure en duurdere segment het meest kansrijk zijn. In het goedkope koopsegment lijkt sprake van een kwalitatieve mismatch. Er wordt vraag voorzien naar deze woningen, maar ze lijken kwalitatief niet aan de vraag te voldoen of staan op plaatsen waar de vraag zich niet op richt. Op basis van de uitkomsten van het model lijkt in de huursector vooral het segment boven de liberalisatiesegment kansrijk. In de ramingen is de huidige hoge huisvestingstaakstelling voor statushouders nog niet volledig meegenomen; dit leidt wel degelijk tot druk op het sociale huursegment op de kortere termijn. De analyse is onder meer bedoeld om gemeenten in staat te stellen om hun woningbouwprogramma te actualiseren en in regionaal verband af te stemmen. ABF,

22 4. Ouderen op de woningmarkt (scheiden wonen en zorg): hoe zit het met de prognoses? Een belangrijke ontwikkeling de afgelopen jaren is de extramuralisering van de zorg. Het extramuraliseringsbeleid waarbij geen nieuwe instroom in tehuizen meer wordt toegelaten voor cliënten met een zorgzwaartepakket (ZZP) van categorie 1, 2 of 3 is meegenomen in de Primosprognose. Deze mensen blijven als zelfstandig huishouden op de woningmarkt en stromen niet uit naar een intramurale instelling. Primos telt deze mensen dus mee in de woningbehoefte. In figuur 21 is het aantal personen in instituties in Gelderland weergegeven, zowel totaal als alleen de groep van 75 jaar of ouder. Doordat mensen minder uitstromen naar instituties neemt de institutionele bevolking af. Daarentegen wordt de groep ouderen steeds groter, waardoor de omvang van de institutionele bevolking weer toeneemt. Deze ontwikkeling is al te zien vanaf 219, maar wordt aanzienlijk in de periode vanaf midden jaren 2. De sprong in 214 t.o.v. 213 heeft te maken met de gewijzigde huishoudendefinitie.vanaf 214 worden ook personen die verblijven in een asielzoekerscentrum (en ingeschreven zijn in BRP) tot de institutionele bevolking gerekend. Tot 22 is deze asielgroep zichtbaar in de cijfers. Fig 21 Aantal personen in instituties (totaal en aantal personen >=75 jaar), (realisatie en prognose) >= 75 jaar totaal Een nieuwe ontwikkeling in het zorglandschap is dat er steeds meer zorg aan huis plaats kan vinden, ook ZZP4 en hoger. Deze groep is in de prognoses meegenomen als tehuisbevolking wat in dat geval niet tot een woningvraag leidt. Als deze mensen thuis blijven wonen, zorgt dit voor extra woningvraag. Vooralsnog gaat het om kleine aantallen, de groep met deze zorgzwaarte is in verhouding niet zo groot en slechts een beperkt deel zal gebruik maken van deze zorg thuis. Ook het onderscheid bij woonzorg tussen zelfstandige en onzelfstandige wooneenheden is met allerlei nieuwe woonzorgconcepten steeds lastiger te maken. De ontwikkelingen op dit gebied moeten gemonitord worden (i.v.m. gevolgen voor de woningbehoefte in een gemeente). 4 Institutionele voorzieningen kunnen globaal worden onderscheiden in verzorgingshuizen, verpleeghuizen en overige instituties (zoals instellingen voor GGZ en gehandicaptenzorg, kloosters en gevangenissen). Vanaf 214 worden ook personen die verblijven in een asielzoekerscentrum (en ingeschreven zijn in BRP) tot de institutionele bevolking gerekend. 22

23 De monitor Wonen en Zorg 216 van de provincie Gelderland geeft meer inzicht in de zorgvraag en woonvormen in de Gelderse gemeenten. Welke woningen komen straks beschikbaar? Zoals eerder beschreven, neemt de groep huishoudens van 75 jaar en ouder de komende jaren in omvang toe, niet alleen door de vergrijzing maar ook omdat ze langer thuis blijven wonen door de extramuralisering. De onderstaande figuur laat zien welk type woning de alleenstaande 75+-ers achterlaten die de woningmarkt verlaten door overlijden of verhuizing naar een tehuis. Niet alleen neemt de groep in omvang toe, ze laten ook steeds vaker een koopwoning achter omdat de babyboomers veel vaker dan de vooroorlogse generatie huiseigenaar zijn. Waar in 215 ongeveer 2. koop-eengezinswoningen beschikbaar komen, loopt dat op naar bijna 6. per jaar rond 24. Wanneer dergelijke aantallen woningen in veelal hetzelfde segment beschikbaar komen, is het voor te stellen dat dat invloed zal hebben op de woningmarkt. Zeker omdat op termijn het aantal jonge gezinnen afneemt, waardoor de vraag naar eengezinswoningen kan dalen. Dit beeld is in alle Gelderse regio s zichtbaar. Figuur 22 Woningmarktverlaters 75+ Gelderland naar type woning huur-eengezinswoning huur-meergezinswoning koop-eengezinswoning koop-meergezinswoning 23

24 Toelichting extramuralisering in het model: Het Primos model voorspelt op basis van de inwoners ook het aantal huishoudens. Daarbij worden zogenoemde overgangen in de huishoudensvorming voorspeld. Bijvoorbeeld uit-huis-gaan, gaan samenwonen, scheiden, opnieuw samenwonen, verweduwen en de overgang naar een tehuis. Door het extramuraliseringsbeleid stromen er minder personen/huishoudens uit naar institutionele voorzieningen en blijven dit dus zelfstandige huishoudens met een woningvraag (de overgang naar een tehuis vermindert). In Primos 216 wordt gebruikgemaakt van de feitelijke aantallen overgangen van personen van een zelfstandig naar een institutioneel huishouden (afkomstig van het CBS) in 214, omdat vanaf dat jaar ZZP1-3 in zijn totaliteit niet meer zijn toegelaten. In het Primos-model wordt per gemeente gekeken naar de initiële vraag naar intramurale zorg van de zittende bevolking. Nationaal worden de overgangen naar instituties bepaald en vervolgens zo goed mogelijk lokaal doorvertaald. Er is een aparte routine die vervolgens de institutionele migratie modelleert op basis van vraag en aanbod. Daarbij wordt rekening gehouden met een afstandsvervalfunctie, zodat men niet makkelijk over te grote afstanden verhuist. Men gaat bij wijze van spreken eerst in de nabijheid op zoek naar een institutionele locatie en dan pas wat verder. Deze aanpak zorgt in de basis dat een gemeente met een regionale functie t.a.v. institutionele huisvesting buitensporig groeit - onterecht - als gevolg van de extramuralisering. Er wordt in het model ook rekening gehouden met de overgangskansen van institutioneel naar zelfstandig ( bv iemand uit de verslavingszorg). Deze kansen worden landelijk bepaald en zoveel mogelijk regionaal ingekleurd. De lokale situatie kan daarvan in bijzondere gevallen wel van afwijken. Hoeveel personen dat voor een gemeente zijn is niet te zeggen. Extra uitstroom van institutioneel naar zelfstandig is geen onderdeel van extramuraliseringsbeleid, dus in die zin ook niet in het model meegenomen (tenzij dat de afgelopen jaren al plaatsvond en dus in de overgangskansen is meegenomen). 24

Bevolkings- en huishoudingsprognose 2017 Provincie Gelderland

Bevolkings- en huishoudingsprognose 2017 Provincie Gelderland Bevolkings- en huishoudingsprognose 2017 Provincie Gelderland 2 Bevolkings- en huishoudensprognose Gelderland 2017 Inhoud Samenvatting Bevolkings- en huishoudensprognose Gelderland 2017 5 1 Prognose Primos

Nadere informatie

De grijze golf. Demografische ontwikkeling Drechtsteden tot Figuur 1 Bevolking Drechtsteden , totaal

De grijze golf. Demografische ontwikkeling Drechtsteden tot Figuur 1 Bevolking Drechtsteden , totaal De grijze golf Demografische ontwikkeling Drechtsteden tot 23 In deze factsheet rapporteren we over de uitkomsten van de bevolkings- en huishoudensprognose en de gevolgen ervan voor de Drechtsteden. De

Nadere informatie

Primos-model. Basisuitkomsten Primos 2013 Kleidum

Primos-model. Basisuitkomsten Primos 2013 Kleidum Primos-model Basisuitkomsten Primos 2013 Kleidum 2 Het Primos-model Werking Primos-model Het Primos-model voorspelt de bevolkingsontwikkeling als gevolg van geboorte, sterfte, buitenlandse en binnenlandse

Nadere informatie

De bevolkings- en woningbehoefteprognoses Noord-Brabant actualisering 2011: een samenvatting

De bevolkings- en woningbehoefteprognoses Noord-Brabant actualisering 2011: een samenvatting De bevolkings- en woningbehoefteprognoses Noord-Brabant actualisering 211: een samenvatting Onderzoek en Statistiek Gooitske Marsman Februari 212 In deze notitie staat een samenvatting van De bevolkingsprognose-

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Drechterland

Demografische ontwikkeling Gemeente Drechterland Demografische ontwikkeling Gemeente Drechterland 211-225 Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners 1 1.2 Componenten van de groei 3 2. Jong en oud 6 3. Huishoudens 8 Uitgave I&O

Nadere informatie

Bevolkingsprognose Deventer 2015

Bevolkingsprognose Deventer 2015 Bevolkingsprognose Deventer 2015 Aantallen en samenstelling van bevolking en huishoudens Augustus 2015 augustus 2015 Uitgave : team Kennis en Verkenning Naam : John Stam Telefoonnummer : 0570 693298 Mail

Nadere informatie

Toekomstige demografische veranderingen gemeente Groningen in een notendop

Toekomstige demografische veranderingen gemeente Groningen in een notendop VLUGSCHRIFT Bevolkingsprognose gemeente Groningen - Toekomstige demografische veranderingen gemeente Groningen in een notendop Inleiding De omvang en samenstelling van de bevolking van de gemeente Groningen

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Enkhuizen

Demografische ontwikkeling Gemeente Enkhuizen Demografische ontwikkeling Gemeente Enkhuizen 211-225 Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners 1 1.2 Componenten van de groei 3 2. Jong en oud 6 3. Huishoudens 8 Uitgave I&O

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Hoorn 2011-2025

Demografische ontwikkeling Gemeente Hoorn 2011-2025 Demografische ontwikkeling Gemeente Hoorn 211-225 Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners 1 1.2 Componenten van de groei 3 2. Jong en oud 6 3. Huishoudens 8 Uitgave I&O Research

Nadere informatie

De Nederlandse woningmarkt Léon Groenemeijer, Kenneth Gopal (ABF Research)

De Nederlandse woningmarkt Léon Groenemeijer, Kenneth Gopal (ABF Research) De Nederlandse woningmarkt 2019-2030 Léon Groenemeijer, Kenneth Gopal (ABF Research) Opgave: Woningtekort anno 2018: 279.000 3,6% Verder opgelopen, raming 2019: 294.000 3,8% Grote regionale verschillen:

Nadere informatie

Bevolkingsprognose Arnhem

Bevolkingsprognose Arnhem Bevolkingsprognose Arnhem 2016-2030 Gemeente Arnhem Afdeling Informatievoorziening Onderzoek & Statistiek Juli 2016 Inhoud Arnhem groeit door... 3 Natuurlijke aanwas nader bekeken... 5 Migratie nader bekeken...

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Medemblik

Demografische ontwikkeling Gemeente Medemblik Demografische ontwikkeling Gemeente Medemblik Andijk Opmeer Medemblik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners

Nadere informatie

Woonwensen en Woningbehoefte. Kenneth Gopal Kathrin Becker

Woonwensen en Woningbehoefte. Kenneth Gopal Kathrin Becker 16086-ABF Woonwensen en Woningbehoefte Kenneth Gopal Kathrin Becker 16086-ABF Opbouw presentatie I. Waar komen we vandaan? Relevante ontwikkelingen in het recente verleden II. Waar gaan we naar toe? Blik

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Koggenland

Demografische ontwikkeling Gemeente Koggenland Demografische ontwikkeling Gemeente Koggenland 211-225 Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners 1 1.2 Componenten van de groei 3 2. Jong en oud 6 3. Huishoudens 8 Uitgave I&O

Nadere informatie

DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELING

DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELING Rapport DEMOGRAFISCHE ONTWIKKELING 2014-2040 Gemeente Bergen 2014 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn 0229-282555 Rapportnummer 2015/concept Datum Januari 2015

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Enkhuizen

Demografische ontwikkeling Gemeente Enkhuizen Demografische ontwikkeling Gemeente Enkhuizen Andijk Opmeer Medemblik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Hoorn

Demografische ontwikkeling Gemeente Hoorn Demografische ontwikkeling Gemeente Hoorn Andijk Opmeer Medemblik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners 1 1.2

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Wervershoof

Demografische ontwikkeling Gemeente Wervershoof Demografische ontwikkeling Gemeente Wervershoof Andijk Opmeer Medemblik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners

Nadere informatie

Woningmarktmonitor provincie Utrecht: de staat van de woningmarkt medio 2014

Woningmarktmonitor provincie Utrecht: de staat van de woningmarkt medio 2014 DATUM 7 december 2014 PROJECTNUMMER 3400.106 OPDRACHTGEVER Woningmarktmonitor provincie : de staat van de woningmarkt medio 2014 Inleiding Afgelopen maand is er een nieuwe update uitgevoerd van de Woningmarktmonitor

Nadere informatie

Bevolkingsprognoses Deventer 2013

Bevolkingsprognoses Deventer 2013 Bevolkingsprognoses Deventer 2013 december 2013 Uitgave : team Kennis en Verkenning Naam : John Stam Telefoonnummer : 3298 Mail : gj.stam@deventer.nl 1 1 Samenvatting en conclusies... 3 2 Inleiding...

Nadere informatie

Krimp én groei PRIMOS BEVOLKINGSPROGNOSE Op basis van deze factsheet trekken we de volgende conclusies: 2 Bevolkingsomvang

Krimp én groei PRIMOS BEVOLKINGSPROGNOSE Op basis van deze factsheet trekken we de volgende conclusies: 2 Bevolkingsomvang Krimp én groei PRIMOS BEVOLKINGSPROGNOSE 216-24 Inhoud 1. Conclusies 2. Bevolkingsomvang 3. Leeftijd 4. Verloop 5. Huishoudens De bevolkings- en huishoudenprognose voor de Drechtstedengemeenten is in het

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Stede Broec

Demografische ontwikkeling Gemeente Stede Broec Demografische ontwikkeling Gemeente Stede Broec Andijk Opmeer Medemblik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Medemblik Augustus 2014

Demografische ontwikkeling Gemeente Medemblik Augustus 2014 Demografische ontwikkeling Gemeente Medemblik Augustus 214 Colofon Uitgave I&O Research Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn Tel.nr. 229-282555 Rapportnummer 214-247 Datum Augustus 214 Opdrachtgever De Westfriese

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Opmeer Augustus 2014

Demografische ontwikkeling Gemeente Opmeer Augustus 2014 Demografische ontwikkeling Gemeente Opmeer Augustus 214 Colofon Uitgave I&O Research Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn Tel.nr. 229-282555 Rapportnummer 214-248 Datum Augustus 214 Opdrachtgever De Westfriese

Nadere informatie

Artikelen. Huishoudensprognose : belangrijkste uitkomsten. Maarten Alders en Han Nicolaas

Artikelen. Huishoudensprognose : belangrijkste uitkomsten. Maarten Alders en Han Nicolaas Artikelen Huishoudensprognose 2 25: belangrijkste uitkomsten Maarten Alders en Han Nicolaas Het aantal huishoudens neemt de komende jaren toe, van 7,1 miljoen in 25 tot 8,1 miljoen in 25. Dit blijkt uit

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Opmeer

Demografische ontwikkeling Gemeente Opmeer Demografische ontwikkeling Gemeente Opmeer Andijk Opmeer Medemblik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners 1

Nadere informatie

Huishoudensprognose : belangrijkste uitkomsten

Huishoudensprognose : belangrijkste uitkomsten Huishoudensprognose 26 2: belangrijkste uitkomsten Elma van Agtmaal-Wobma en Coen van Duin Het aantal huishoudens blijft de komende decennia toenemen, van 7,2 miljoen in 26 tot 8,1 miljoen in 23. Daarna

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Andijk

Demografische ontwikkeling Gemeente Andijk Demografische ontwikkeling Gemeente Andijk Andijk Opm eer Medem blik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Hoorn Augustus 2014

Demografische ontwikkeling Gemeente Hoorn Augustus 2014 Demografische ontwikkeling Gemeente Hoorn Augustus 214 Colofon Uitgave I&O Research Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn Tel.nr. 229-282555 Rapportnummer 214-245 Datum Augustus 214 Opdrachtgever De Westfriese

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Tempo vergrijzing loopt op

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Tempo vergrijzing loopt op Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB10-083 17 december 2010 9.30 uur Tempo vergrijzing loopt op Komende 5 jaar half miljoen 65-plussers erbij Babyboomers leven jaren langer dan vooroorlogse

Nadere informatie

Gemeente Valkenswaard

Gemeente Valkenswaard Gemeente Valkenswaard Bevolkings- en huishoudensprognose 2014 Second opinion 12 maart DATUM 12 maart TITEL Bevolkings- en huishoudensprognose 2014 ONDERTITEL Second opinion OPDRACHTGEVER Gemeente Valkenswaard

Nadere informatie

Overzichtsrapport SER Gelderland

Overzichtsrapport SER Gelderland Overzichtsrapport SER Gelderland Bevolking en participatie In opdracht van SER Gelderland September 2008 Drs. J.D. Gardenier L.T. Schudde CAB Martinikerkhof 30 9712 JH Groningen 050-3115113 cab@cabgroningen.nl

Nadere informatie

Brabant in demografisch perspectief

Brabant in demografisch perspectief Brabant in demografisch perspectief Actuele bevolkingsontwikkelingen, prognoses en provinciaal (ruimtelijk) beleid Provinciale Raad voor de Leefomgeving 4 november 2016 Niek Bargeman Senior adviseur bevolking

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Enkhuizen Augustus 2014

Demografische ontwikkeling Gemeente Enkhuizen Augustus 2014 Demografische ontwikkeling Gemeente Enkhuizen Augustus 214 Colofon Uitgave I&O Research Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn Tel.nr. 229-282555 Rapportnummer 214-244 Datum Augustus 214 Opdrachtgever De Westfriese

Nadere informatie

vraaggericht woningmarkt onderzoek Maastricht

vraaggericht woningmarkt onderzoek Maastricht vraaggericht woningmarkt onderzoek Maastricht Stec Groep aan Gemeente Maastricht Desiree Uitzetter 18 november 2014 U vroeg ons: Actuele inzichten voor herijking stedelijke programmering Nieuwe regionale

Nadere informatie

Woningmarktanalyse Gooise Meren

Woningmarktanalyse Gooise Meren Woningmarktanalyse Gooise Meren Op basis van WOZ en BAG gegevens Versie Kerngegevens Woningmarktanalyse Gooise Meren De in dit rapport gepresenteerde analyses zijn gemaakt met behulp van gemeentelijke

Nadere informatie

Artikelen. Huishoudensprognose : uitkomsten. Coen van Duin en Suzanne Loozen

Artikelen. Huishoudensprognose : uitkomsten. Coen van Duin en Suzanne Loozen Artikelen Huishoudensprognose 28 2: uitkomsten Coen van Duin en Suzanne Loozen Het aantal huishoudens blijft de komende decennia toenemen, van 7,2 miljoen in 28 tot 8,3 miljoen in 239. Daarna zal het aantal

Nadere informatie

Demografische (wijk-) analyse van de woningbouwplannen Deventer 2015

Demografische (wijk-) analyse van de woningbouwplannen Deventer 2015 Demografische (wijk-) analyse van de woningbouwplannen Deventer 2015 Uitgave : team Kennis en Verkenning Naam : John Stam Telefoonnummer : 3298 Mail : gj.stam@deventer.nl 1 Inhoudsopgave pagina 1 Inleiding:

Nadere informatie

Woonmonitor Limburg 2015 en Bevolkings- en huishoudensprognose Progneff 2016

Woonmonitor Limburg 2015 en Bevolkings- en huishoudensprognose Progneff 2016 provincie limburg!ngekomef\i Gemeente Nederweert PERSOONLIJK Gemeente Nederweert College van Burgemeester en Wethouders Postbus 2728 6030 AA NEDERWEERT 3 1 OKT. 2016 NR. -------- ----.. --- - - -- -- Cluster

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Koggenland Augustus 2014

Demografische ontwikkeling Gemeente Koggenland Augustus 2014 Demografische ontwikkeling Gemeente Koggenland Augustus 214 Colofon Uitgave I&O Research Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn Tel.nr. 229-282555 Rapportnummer 214-246 Datum Augustus 214 Opdrachtgever De Westfriese

Nadere informatie

Progneff Begeleidende notitie bij de resultaten van Progneff

Progneff Begeleidende notitie bij de resultaten van Progneff Progneff 2017 Begeleidende notitie bij de resultaten van Progneff 1 Progneff 2017 Begeleidende notitie bij de resultaten van Progneff Etil research group Jeroen Meuwissen Bob Severijns Janneke Gardeniers

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek

Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB12-073 13 december 2012 9.30 uur Potentiële beroepsbevolking blijft straks op peil dankzij 65-plussers Geen langdurige krimp potentiële beroepsbevolking

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Drechterland Augustus 2014

Demografische ontwikkeling Gemeente Drechterland Augustus 2014 Demografische ontwikkeling Gemeente Drechterland Augustus 214 Colofon Uitgave I&O Research Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn Tel.nr. 229-282555 Rapportnummer 214-243 Datum Juli 214 Opdrachtgever De Westfriese

Nadere informatie

Quick facts Bevolkingsprognose Gelderland 2014

Quick facts Bevolkingsprognose Gelderland 2014 Quick facts Bevolkingsprognose Gelderland 2014 Op 1-1-2013 telt Gelderland 2.016.000 inwoners. De verwachting is volgens deze nieuwe prognose dat de bevolkingsomvang van Gelderland minder hard zal groeien

Nadere informatie

DEMOGRAFIE DEMOGRAFISCHE TRENDBREUK DOOR VERMINDERDE WONINGBOUW

DEMOGRAFIE DEMOGRAFISCHE TRENDBREUK DOOR VERMINDERDE WONINGBOUW HOOFDSTUK 2 DEMOGRAFIE DEMOGRAFISCHE TRENDBREUK DOOR VERMINDERDE WONINGBOUW Van sterke bevolkingsgroei door migratie naar matige groei door geboorteoverschot De drooglegging van de Haarlemmermeerpolder

Nadere informatie

Bevolkingsprognose Purmerend 2011-2026

Bevolkingsprognose Purmerend 2011-2026 Bevolkingsprognose Purmerend 2011-2026 Uitgevoerd door: Jan van Poorten Team Beleidsonderzoek & Informatiemanagement Gemeente Purmerend mei 2011 Informatie: Gemeente Purmerend Team Beleidsonderzoek & Informatiemanagement

Nadere informatie

Bevolkingsprognoses Deventer oktober 2012

Bevolkingsprognoses Deventer oktober 2012 Bevolkingsprognoses Deventer 2012 oktober 2012 Uitgave : team Kennis en Verkenning Naam : John Stam Telefoonnummer : 3298 Mail : gj.stam@deventer.nl 1 1 Samenvatting en conclusies... 3 2 Inleiding... 6

Nadere informatie

Dienst Ruimtelijke Ordening Fact sheet Demografische ontwikkelingen: blijvende groei Amsterdamse bevolking

Dienst Ruimtelijke Ordening Fact sheet Demografische ontwikkelingen: blijvende groei Amsterdamse bevolking Dienst Ruimtelijke Ordening Fact sheet nummer 7 november 2005 Demografische ontwikkelingen: blijvende groei Amsterdamse bevolking Het inwonertal van Amsterdam is in 2004 met ruim 4.000 personen tot 742.951

Nadere informatie

Demografische ontwikkelingen

Demografische ontwikkelingen DEEL 2.4 INFORMATIE Demografische ontwikkelingen: - Ontwikkeling inwonersaantallen; - Ontwikkeling migratiestromen; - Ontwikkeling huishoudens; - Prognoses en huishoudens; - Ontgroening en vergrijzing;

Nadere informatie

Kernprofiel Biervliet

Kernprofiel Biervliet Kernprofiel Biervliet Jan 2019 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Demografie 1. Inwoneraantal 2. Migratie 3. Geboortes en sterftes 4. Huishoudens 5. Bevolkingsopbouw 6. Gezinssamenstelling 7. Prognoses 3.

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Bevolking groeit tot 17,5 miljoen in 2038

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Bevolking groeit tot 17,5 miljoen in 2038 Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-085 18 december 2008 9.30 uur Bevolking groeit tot 17,5 miljoen in 2038 Nog 1 miljoen inwoners erbij, inwonertal zal harder groeien dan eerder gedacht

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst Wonen raadsleden regio Arnhem e.o. 2 oktober 2013

Informatiebijeenkomst Wonen raadsleden regio Arnhem e.o. 2 oktober 2013 Informatiebijeenkomst Wonen raadsleden regio Arnhem e.o. 2 oktober 2013 Programma 1. Waarom deze avond? 2. Presentatie proces ontwikkeling regionaal woningbouwprogramma stadsregio Jan Provoost, projectleider

Nadere informatie

Second opinion Bevolkingsprognose Den Haag

Second opinion Bevolkingsprognose Den Haag Second opinion Bevolkingsprognose 2008-2025 Den Haag Joop de Beer Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut Postbus 11650 2502 AR Den Haag beer@nidi.nl 070-3565234 In opdracht van de afdeling

Nadere informatie

Planbureau voor de Leefomgeving PERSBERICHT. Bevolking daalt in kwart Nederlandse gemeenten. Nieuwe regionale bevolkingsprognoses tot 2040:

Planbureau voor de Leefomgeving PERSBERICHT. Bevolking daalt in kwart Nederlandse gemeenten. Nieuwe regionale bevolkingsprognoses tot 2040: Planbureau voor de Leefomgeving PERSBERICHT Nieuwe regionale bevolkingsprognoses tot 2040: Bevolking daalt in kwart Nederlandse gemeenten De komende dertig jaar treedt in delen van Nederland, vooral in

Nadere informatie

Bijlage F Demografische ontwikkelingen

Bijlage F Demografische ontwikkelingen Bijlage F Demografische ontwikkelingen Inleiding Demografische ontwikkelingen kunnen nationaal worden beschouwd, maar om specifieke lokale ontwikkelingen te kunnen aangeven is het van belang ze op Puttens

Nadere informatie

Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant. actualisering Brabantse Agenda Wonen

Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant. actualisering Brabantse Agenda Wonen Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant Hart van Brabant 28 augustus 2017 Niek Bargeman Senior adviseur bevolking en wonen Provincie Noord-Brabant actualisering 2017 ----- Brabantse Agenda

Nadere informatie

Wijkprognoses gemeente Oosterhout

Wijkprognoses gemeente Oosterhout Wijkprognoses gemeente Oosterhout 2013 februari 2013 Een uitgave van de gemeente Oosterhout rapporteur: afdeling Service en Ondersteuning (SO), vakgroep Onderzoek & Statistiek (O&S) conceptversie: november

Nadere informatie

Bijlage Visie Oost : Cijfers & trends bevolking en woningvoorraad Hilversum

Bijlage Visie Oost : Cijfers & trends bevolking en woningvoorraad Hilversum Bijlage Visie Oost : Cijfers & trends bevolking en woningvoorraad Hilversum 1. Ontwikkeling bevolking naar leeftijd De Primos huishoudensprognose (2011) voor de periode 2010-2040 schetst het volgend beeld:

Nadere informatie

BEGELEIDENDE NOTITIE BIJ DE RESULTATEN VAN PROGNEFF Dhr. J. Meuwissen Dhr. M. Poeth

BEGELEIDENDE NOTITIE BIJ DE RESULTATEN VAN PROGNEFF Dhr. J. Meuwissen Dhr. M. Poeth BEGELEIDENDE NOTITIE BIJ DE RESULTATEN VAN PROGNEFF 2016 BEGELEIDENDE NOTITIE BIJ DE RESULTATEN VAN PROGNEFF 2016 Dhr. J. Meuwissen Dhr. M. Poeth Maastricht, september 2016 INHOUDSOPGAVE Pagina MANAGEMENT

Nadere informatie

Bevolkingsprognose Gelderland 2012. Verwachte bevolkingsontwikkeling tot 2050

Bevolkingsprognose Gelderland 2012. Verwachte bevolkingsontwikkeling tot 2050 Bevolkingsprognose Gelderland 2012 Verwachte bevolkingsontwikkeling tot 2050 maart 2012 1 Bevolkingsprognose Gelderland 2012 Maart 2012 Programmeren & Contracteren Afdeling Wonen, Sociaal en Cultuur Team

Nadere informatie

WONINGMARKTAFSPRAKEN ZEEUWS-VLAANDEREN DEEL 2: DE BALANS. [jaarlijkse rapportage over het jaar20xx]

WONINGMARKTAFSPRAKEN ZEEUWS-VLAANDEREN DEEL 2: DE BALANS. [jaarlijkse rapportage over het jaar20xx] WONINGMARKTAFSPRAKEN ZEEUWS-VLAANDEREN 216-225 DEEL 2: DE BALANS [jaarlijkse rapportage over het jaar2xx] Vastgesteld bij collegebesluit van d.d. Vastgesteld bij collegebesluit van d.d. Vastgesteld bij

Nadere informatie

Woningmarktmonitor provincie Utrecht: de staat van de woningmarkt medio 2016

Woningmarktmonitor provincie Utrecht: de staat van de woningmarkt medio 2016 DATUM 16 november 2016 PROJECTNUMMER 3400.107/G OPDRACHTGEVER Woningmarktmonitor provincie : de staat van de woningmarkt medio 2016 Update woningmarktmonitor De afgelopen maand heeft er een grote update

Nadere informatie

Bevolkingsprognose Nieuwegein 2011

Bevolkingsprognose Nieuwegein 2011 Postbus 1 3430 AA Bezoekadres Martinbaan 2 3439 NN www.nieuwegein.nl Communicatie, Juridische & Personeelszaken Bevolkingsprognose Nieuwegein 2011 Raadsnummer Datum 7 mei 2012 Auteur Tineke Brouwers Versie

Nadere informatie

Onderwerp Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering 2011

Onderwerp Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering 2011 Onderwerp Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering 2011 Status Informerend Voorstel Kennis te nemen van de bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering 2011

Nadere informatie

Noord-Brabant in demografisch perspectief

Noord-Brabant in demografisch perspectief Noord-Brabant in demografisch perspectief over prognoses, trends en ontwikkelingen en de opgaven op het vlak van wonen met zorg en welzijn --- Inspiratiebijeenkomst Wonen met zorg en welzijn Futura / Provincie

Nadere informatie

Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025

Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Persbericht PB13 062 1 oktober 2013 9:30 uur Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Tussen 2012 en 2025 groeit de bevolking van Nederland met rond 650 duizend tot 17,4 miljoen

Nadere informatie

Bevolkingsprognose 2002 2050: anderhalf miljoen inwoners erbij

Bevolkingsprognose 2002 2050: anderhalf miljoen inwoners erbij Bevolkingsprognose 22 25: anderhalf miljoen inwoners erbij Andries de Jong Volgens de nieuwe bevolkingsprognose van het CBS zal het inwonertal van Nederland toenemen van de huidige 16,2 miljoen naar 17,7

Nadere informatie

Bevolkingsprognose van Amersfoort 2013-2030 Gemeente Amersfoort Marc van Acht en Ben van de Burgwal maart 2013

Bevolkingsprognose van Amersfoort 2013-2030 Gemeente Amersfoort Marc van Acht en Ben van de Burgwal maart 2013 Bevolkingsprognose van Amersfoort 213-23 Gemeente Amersfoort Marc van Acht en Ben van de Burgwal maart 213 In april verwacht Amersfoort haar 15.ste inwoner te mogen begroeten. Ondanks de recessie in de

Nadere informatie

Bevolkingsprognose Lansingerland 2015

Bevolkingsprognose Lansingerland 2015 Bevolkingsprognose Lansingerland 2015 Auteur: Bart Waasdorp Afdeling: Team Planontwikkeling & RO Juridisch Versienummer: 1.0 Datum: 12 januari 2015 Corsanummer: T15.00406 Inleiding Lansingerland heeft

Nadere informatie

Zicht op de Gelderse koopmarkt

Zicht op de Gelderse koopmarkt Zicht op de Gelderse koopmarkt Cijfers ontwikkelingen op de koopmarkt tweede helft 217 In maart 218 is de Gelderse woningmarktmonitor geactualiseerd met de laatste cijfers over de koopmarkt. Waar stijgen

Nadere informatie

Kernprofiel Zuiddorpe

Kernprofiel Zuiddorpe Kernprofiel Zuiddorpe Jan 2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Demografie 1. Inwoneraantal 2. Migratie 3. Geboortes en sterftes 4. Huishoudens 5. Bevolkingsopbouw 6. Huishoudenssamenstelling 7. Prognoses

Nadere informatie

Bevolkingsprognose Den Haag 2016

Bevolkingsprognose Den Haag 2016 juni 2016 PSO is het strategisch advies- en onderzoeksbureau van DSO; PSO onderzoekt, verzamelt en ontsluit informatie en adviseert over strategie, innovatie en de programmering van DSO-projecten. Bevolkingsprognose

Nadere informatie

Bevolkingsprognose s-hertogenbosch 2013-2030

Bevolkingsprognose s-hertogenbosch 2013-2030 Bevolkingsprognose s-hertogenbosch 2013-2030 O&S s-hertogenbosch Februari 2014 2 Samenvatting Eens in de vier jaar maakt de gemeente s-hertogenbosch een bevolkingsprognose. De resultaten van de meest recente

Nadere informatie

Kernenfoto s West Betuwe. West Betuwe beraad Janneke Rutgers & Sjors de Vries 24 september 2018

Kernenfoto s West Betuwe. West Betuwe beraad Janneke Rutgers & Sjors de Vries 24 september 2018 Kernenfoto s West Betuwe West Betuwe beraad Janneke Rutgers & Sjors de Vries 4 september 018 Kernenfoto Een foto van de kern: stand van zaken huidige woningvoorraad, toekomstige (fysieke) ontwikkelingen

Nadere informatie

Primos Prognose van bevolking, huishoudens en woningbehoefte

Primos Prognose van bevolking, huishoudens en woningbehoefte Primos 219 Prognose van bevolking, huishoudens en woningbehoefte 218-25 Primos 219 Prognose van bevolking, huishoudens en woningbehoefte 218-25 Uitgevoerd in opdracht van Ministerie Binnenlandse Zaken

Nadere informatie

Kernprofiel Zuiddorpe

Kernprofiel Zuiddorpe Kernprofiel Zuiddorpe mei 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Demografie 1. Inwoneraantal 2. Migratie 3. Geboortes en sterftes 4. Huishoudens 5. Bevolkingsopbouw 6. Huishoudenssamenstelling 7. Prognoses

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst Wonen raadsleden regio Liemers. 24 september 2013

Informatiebijeenkomst Wonen raadsleden regio Liemers. 24 september 2013 Informatiebijeenkomst Wonen raadsleden regio Liemers 24 september 2013 Programma 1. Waarom deze avond? 2. Presentatie proces ontwikkeling regionaal woningbouwprogramma stadsregio Jan Provoost, projectleider

Nadere informatie

Bevolkingsprognose 2015

Bevolkingsprognose 2015 Bevolkingsprognose 2015 a Bevolkingsprognose 2015 April 2015 Colofon Dit is een uitgave van de provincie Drenthe RO15042801-Bevolkingsprognose 2015 Inhoud Samenvatting 4 1 Inleiding 6 2 De gebruikte veronderstellingen

Nadere informatie

Demografische ontwikkelingen gemeente Utrechtse Heuvelrug Uitwerking onderzoeksvraag door Radha Parahoe (april 2010)

Demografische ontwikkelingen gemeente Utrechtse Heuvelrug Uitwerking onderzoeksvraag door Radha Parahoe (april 2010) Demografische ontwikkelingen gemeente Utrechtse Heuvelrug Uitwerking onderzoeksvraag door Radha Parahoe (april 2010) Vanuit de VNG komen diverse krimp en vergrijzingcijfers. In de woonvisie Wonen in een

Nadere informatie

Beschrijving bevolkingsprognose 2015 OIS

Beschrijving bevolkingsprognose 2015 OIS Beschrijving bevolkingsprognose 2015 OIS In deze rapportage wordt beschreven hoe de bevolkingsprognose van OIS tot stand komt. De achterliggende veronderstellingen voor de prognose worden toegelicht, en

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. In 2025 fors meer huishoudens in de Randstad

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. In 2025 fors meer huishoudens in de Randstad Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-049 8 juli 2008 9.30 uur In 2025 fors meer huishoudens in de Randstad Sterkste groei aan noordoostzijde Randstad Ook meer huishoudens in Noord-Brabant

Nadere informatie

fluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe Aantal senioren sterk gestegen Aantal 65-plussers in Fryslân, /2012

fluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe  Aantal senioren sterk gestegen Aantal 65-plussers in Fryslân, /2012 Vergrijzing in Fryslân fluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe In Fryslân wonen op 1 januari 2011 647.282 inwoners. De Friese bevolking groeit nog jaarlijks. Sinds 2000 is het aantal inwoners toegenomen

Nadere informatie

Kernprognose : tijdelijk minder geboorten

Kernprognose : tijdelijk minder geboorten Bevolkingstrends 214 Kernprognose 213 : tijdelijk minder geboorten Dit artikel verscheen eerder, op 16-12-213, als thema-artikel en webartikel op de website. Coen van Duin Lenny Stoeldraijer januari 214

Nadere informatie

Inleiding. Vervolgens worden uitgangspunten geformuleerd die van belang zijn voor de regionale woonvisie.

Inleiding. Vervolgens worden uitgangspunten geformuleerd die van belang zijn voor de regionale woonvisie. notitie Wonen in Molenwaard april 2012 Inleiding De woningmarkt is de laatste jaren sterk aan veranderingen onderhevig. De economische situatie heeft grote gevolgen gehad voor de woningmarkt, evenals nieuwe

Nadere informatie

Woningbehoefte onderzoek

Woningbehoefte onderzoek Woningbehoefte onderzoek Prognose woningbehoefte Amersfoort tot 2015 Gemeente Amersfoort Sector Dienstverlening, Informatie en Advies (DIA) Afdeling Onderzoek en Statistiek Marc van Acht Uitgave en rapportage:

Nadere informatie

Bevolkingsprognose

Bevolkingsprognose Onderzoek, Informatie & Statistiek Bevolkingsprognose 218-24 Bevolkingsprognose 218-24 OIS publiceert elk jaar in februari de nieuwe bevolkingsprognose van Amsterdam. In de prognose wordt de meest waarschijnlijke

Nadere informatie

Bevolkingsprognose 2010 2025 gemeente Groningen

Bevolkingsprognose 2010 2025 gemeente Groningen Deze publicatie is uitgegeven door Onderzoek en Statistiek Groningen September Bevolkingsprognose gemeente Groningen Inleiding Dit vlugschrift behandelt de bevolkingsprognose van de gemeente Groningen.

Nadere informatie

Fact sheet. Bevolkingsprognose. Jaarlijks Amsterdammers erbij. Amsterdam blijft groeien. nummer 4 mei 2014

Fact sheet. Bevolkingsprognose. Jaarlijks Amsterdammers erbij. Amsterdam blijft groeien. nummer 4 mei 2014 Fact sheet nummer 4 mei 214 Bevolkingsprognose Figuur 1 Bevolking in Amsterdam, 1985-24 x 1. 15 1 95 9 85 8 75 7 5 Jaarlijks 1. Amsterdammers erbij Het inwonertal van Amsterdam is in 21 met 11.74 personen

Nadere informatie

Bevolkingsprognose 2017

Bevolkingsprognose 2017 Bevolkingsprognose 2017 een notitie van IB Onderzoek november 2017 Utrecht.nl/onderzoek Colofon uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht 030 286 1350 onderzoek@utrecht.nl internet www.utrecht.nl/onderzoek

Nadere informatie

prognoses in tijden van crisis

prognoses in tijden van crisis prognoses in tijden van crisis over demografische veranderingen, flinke bouwopgaven en stagnerende woningbouw --- Bouwberaad West-Brabant 1 maart 2012 --- Niek Bargeman senior adviseur bevolking en wonen

Nadere informatie

Prognoase Fryslân 2013. Trendprognoase Befolking en Húshâldens

Prognoase Fryslân 2013. Trendprognoase Befolking en Húshâldens Prognoase Fryslân 2013 Trendprognoase Befolking en Húshâldens Prognose Fryslân 2013 Trendprognose Bevolking en Huishoudens Colofon Besluit: Gedeputeerde Staten van Fryslân, vastgesteld in GS-vergadering

Nadere informatie

Economische monitor. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 4 e editie. Opzet en inhoud

Economische monitor. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 4 e editie. Opzet en inhoud 4 e editie Economische monitor Voorne PutteN Opzet en inhoud In 2010 verscheen de eerste editie van de Economische Monitor Voorne-Putten, een gezamenlijk initiatief van de vijf gemeenten Bernisse, Brielle,

Nadere informatie

Fricties tussen vraag en aanbod op de Nederlandse woningmarkt

Fricties tussen vraag en aanbod op de Nederlandse woningmarkt Fricties tussen vraag en aanbod op de Nederlandse woningmarkt Peter Boelhouwer 14-11-2018 Delft University of Technology Challenge the future Inhoud Demografische ontwikkelingen Waar en wat gaan we bouwen?

Nadere informatie

Wonen met Zorg in de anticipeerregio s

Wonen met Zorg in de anticipeerregio s Wonen met Zorg in de anticipeerregio s Inleiding In de komende decennia zal de bevolkingssamenstelling veranderen en zal het aandeel ouderen in de bevolking toenemen. Indien nu al bekend is hoeveel ouderen

Nadere informatie

Bevolkingsprognose Rotterdam Onderzoek en Business Intelligence

Bevolkingsprognose Rotterdam Onderzoek en Business Intelligence Bevolkingsprognose Rotterdam 2018-2035 Onderzoek en Business Intelligence 1 Colofon Gemeente Rotterdam, afdeling Onderzoek en Business Intelligence (OBI) Datum: 30 oktober 2018 Auteurs: Wim van der Zanden

Nadere informatie

Huishoudensprognose : ontwikkelingen naar type en grootte

Huishoudensprognose : ontwikkelingen naar type en grootte Huishoudensprognose 5: ontwikkelingen naar type en grootte Andries de Jong Het aantal huishoudens neemt de komende decennia fors toe, van 6,9 miljoen in naar 8, miljoen in 5. Deze groei wordt vooral bepaald

Nadere informatie

Bevolkingsprognose Noordoostpolder

Bevolkingsprognose Noordoostpolder Bevolkingsprognose Noordoostpolder - 241 Gemeente Noordoostpolder 25-4- 25-4- Inhoudsopgave Inhoud Blz. 1 Inleiding... 3 2 Prognose inwoners... 4 2.1 Emigratie en natuurlijke groei... 5 2.2 Beroepsbevolking

Nadere informatie

Figuur 1: Veronderstellingen per onderdeel uit de Nationale CBS-Prognoses 2008 en 2012

Figuur 1: Veronderstellingen per onderdeel uit de Nationale CBS-Prognoses 2008 en 2012 Bevolkings Prognose 2013 De Bevolkings Prognose 2013 (BP2013) is bedoeld als provinciale sectorprognose, een prognose die zo goed mogelijk de toekomstige bevolkingsontwikkeling voorspelt en daarmee door

Nadere informatie

Demografische ontwikkelingen gemeente Groningen tot Narly Rambharos September

Demografische ontwikkelingen gemeente Groningen tot Narly Rambharos September Demografische ontwikkelingen gemeente Groningen 2006 tot 2036 Narly Rambharos September 2016 www.os-groningen.nl Inhoud 1. Inleiding 3 2. Demografische ontwikkelingen 2006 tot 2016 4 Geboorte en sterfte

Nadere informatie

Zicht op de Gelderse koopmarkt

Zicht op de Gelderse koopmarkt Zicht op de Gelderse koopmarkt Cijfers ontwikkelingen op de koopmarkt eerste helft 218 In september 218 is de Gelderse woningmarktmonitor geactualiseerd met de laatste cijfers over de koopmarkt. Per regio

Nadere informatie