Drukvoorbereiding. Derde graad BSO TOEGEPASTE INFORMATICA

Transcriptie

1 Derde graad BSO TOEGEPASTE INFORMATICA Complementair gedeelte Eerste leerjaar: 1 uur/week Tweede leerjaar: 1 uur/week In voege vanaf 1 september

2 4.1 BEGINSITUATIE Het vak Toegepaste informatica in de derde graad BSO bouwt verder op de vormingscomponenten Toegepaste informatica uit de tweede graad Drukken BSO. De tweede graad Drukken BSO is een polygrafische basisvorming waar de aspecten prepress, press en postpress op een geïntegreerde wijze, concreet en uitvoeringsgericht aan bod komen. Heel wat leerlingen stromen in via deze tweede graad. Daarnaast stromen leerlingen in via de tweede graden TSO van het studiegebied Grafische technieken. Deze leerlingen vragen geen gedifferentieerde aanpak en/of inhaallessen. Jongeren die instromen uit andere studierichtingen zonder grafische vormingscomponenten hebben eveneens voldoende voorkennis. 4.2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN De jongere kan handelen op basis van sociale en ethische normen. kan kwaliteitsgericht handelen en kent de waarde van persoonlijk engagement en positief zelfbeeld. bezit praktische taalvaardigheid. bezit wiskundige vaardigheden en attitudes om te kunnen functioneren in het beroepsleven. kan omgaan met computerconfiguratie, kan met het besturingssysteem werken en bestandsbeheer uitvoeren in netwerkomgeving. heeft algemeen inzicht in computersystemen, randapparatuur, eindgebruikersapplicaties en netwerktechnologie. kan toepassingsgericht omgaan met: Internet; bureautekstverwerker; rekenblad; database. kan eenvoudige berekeningen maken i.v.m. materiaalverbruik, -kostprijs en productietijd in relatie met eigen werk. kan grafisch communiceren in de context van Internetgebruik, administratieve tekstverwerking, rekenbladtoepassingen en toepassingen op gegevensbeheer. 4.3 PEDAGOGISCH- EN DIDACTISCHE MIDDELEN De geïntegreerde en productgebonden aanpak De BSO-leerling is een doe-leerling. Het uitdrukken van zijn vaardigheden is voor deze leerling veel belangrijker dan het verwoorden van zijn kennis. De leerweg verloopt voor deze leerlingen via de productrealisatie met de klemtoon op de uitvoering. De noodzakelijke ondersteunende kennis om uitvoeringsgericht en oordeelkundig te leren handelen dient in nauwe relatie met de opdrachten aangeboden te worden en niet als theorie op zich. Het grafisch product, met zijn waarde(n) en techniek, is voor deze leerling een belangrijk voertuig om de eindoelen van deze studierichting te behalen. De vormingscomponenten dienen in dit vak via een doe- en uitvoeringsgerichte didactiek in steeds stijgende moeilijkheidsgraad aan bod te komen. Er dient een directe relatie nagestreefd te worden met de vakken en Voorbereiden offsetdrukken-afwerken. De leerplandoelstellingen worden dus, waar mogelijk, gerealiseerd in grafische context. Op deze wijze wordt de leerlijn voor deze leerling opgebouwd en ingevuld. 3

3 4.3.2 De werkfiche De uitvoering op basis van helder uitgeschreven opdrachten ondersteund door werkfiche(s) en begeleidingsformulier(en) is een belangrijk aspect van deze derde graad. De leerling moet via deze documenten geïnformeerd worden over welk product het gaat, wat de gevraagde parameters zijn voor lay-out, de voorbereiding en de uitvoer. Hij moet via deze fiche geïnformeerd worden over eventuele verbruiksgoederen en de gewenste hoeveelheid en over het proces. Zelf moet de leerling in staat zijn de nodige gegevens i.v.m. effectief materiaalverbruik, productietijd, apparatuur- en machinestoringen en onderhoud bij te houden. De jongere moet leren overleggen op basis van deze formulieren en hij moet de eigen werkzaamheden op basis van de werkfiche leren plannen en organiseren. Scholen die via het complementair gedeelte het vak Toegepaste informatica aanbieden dienen dit op elektronische wijze te ondersteunen Doorbreken van de verschillende vakken Er dient minimaal vakoverschrijdend gewerkt te worden tussen de vakken en Voorbereiden offsetdrukken-afwerken. Op deze wijze moet de leerling een aantal producten realiseren van lay-out tot en met het vervaardigen van de drukvorm. Via dit vakoverschijdend werk dient de relatie tussen de voorbereiding, de drukkerij en de afwerking beklemtoond te worden. Dit moet de leerling extra ondersteuning bieden bij het inzichtelijk leren voorbereiden. De integratie van deze twee vakken is een belangrijk aandachtspunt bij de geïntegreerde proef. Het verdient echter aanbeveling hier niet mee te wachten tot het tweede leerjaar van de derde graad maar hier reeds in de loop van het eerste leerjaar te werk van te maken. De aard van en de waarde(n) eigen aan het gedrukt product bieden vele mogelijkheden tot het verder doorbreken van de verschillende vakken uit de lessentabel via projectwerking. Men kan zich geen thema indenken voor een project of er kan wel een gedrukt product in geïntegreerd worden. Projectwerking kan binnen het bestaand lessenrooster of men kan het lessenrooster gedurende een periode doorbreken. Thema s die aansluiten bij de directe leefwereld van deze jongere zijn aangewezen als invalshoek. Het verwerven en uitdiepen van attitudes en leren in teamverband werken zijn belangrijke aandachtspunten bij projectwerking Het lerarenteam Een geïntegreerde, doe-gerichte en productgebonden aanpak, het uitbouwen van een opdrachtenpakket met bijhorende werkfiches, aanbieden van ondersteunende kennis in directe relatie met het praktisch handelen, het doorbreken van verschillende vakken, projectwerking en afdelingsdoorbrekend werken veronderstellen een degelijke vakgroepwerking en vakoverschrijdend overleg binnen de school. Het realiseren van inhoudelijke doelen moet het voornaamste aandachtspunt blijven, de formele aspecten zoals noodzakelijke adminstratie moet men trachten zo efficiënt en minimaal mogelijk te houden. Afdelingsverantwoordelijken en graadcoördinatoren kunnen hier heel wat coördinerend werk verrichten. Regelmatig overleg tussen het lerarenteam en het betrokken middenkader is hierbij noodzakelijk De geïntegreerde proef De geïntegreerde proef heeft tot doel de mate waarin de leerling de beoogde vormingscomponenten heeft verworven (alle of een deel ervan) op een synthetisch en realiteitsgebonden wijze te toetsen. Deze proef moet tijdens het tweede leerjaar van de derde graad BSO worden gerealiseerd. 4

4 Het louter reproduceren van kennis, het theoretisch verklaren en toelichten, het schrijven van een eindwerk, kan voor deze jongere nooit het karakter van de geïntegreerde proef zijn. De geïntegreerde proef slaat op de componenten van het fundamenteel gedeelte van de derde graad BSO. Deze componenten zijn: ; Voorbereiden offsetdrukken-afwerken. Het doorbreken en integreren van deze twee vakken via de realisatie van één of meerdere grafische producten (via de doe- en productgerichte aanpak) is dan ook één van de belangrijkste aandachtspunten van de geïntegreerde proef voor deze leerling. Dit is het minimum. De vaklera(a)r(en) Voorbereiden offsetdrukken-afwerken dient dus een belangrijke rol te vervullen bij het concept, de realistatie en de evaluatie van de geïntegreerde proef. De sector grafische technieken van het VVKSO ontwikkelde een document waar de opvatting, de opdracht, de inhoud en de evaluatie van de geïntegreerde proef voor deze studierichting werden uitgewerkt als aanbeveling. Dit document is te raadplegen via de website van het VVKSO. 4.4 MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN Uitrusting voor het vak Toegepaste informatica BSO 3de graad B: Basis G: Gemeenschappelijk E: Extra I: Individueel per leerling Versie: Omschrijving B E G I Toegpaste informatica 1 PC per leerling bij de toepassingen + + projectiemogelijkheid via PC + + genetwerkte computerklas + + dataopslag + + zwart/wit printer + + actueel besturingssysteem + + Internettoegang + + browser + + programma + + bureautekstverwerkingsprogramma + + rekenbladprogramma + + databasesoftware + + 5

5 4.5 LEERPLANWERKING Leerplannen van het VVKSO zijn het werk van leerplancommissies, waarin begeleiders, leraren en eventueel externe deskundigen samenwerken. Op het voorliggende leerplan kan u als leraar ook reageren en uw opmerkingen, zowel positief als negatief, aan de leerplancommissie meedelen via- (leerplannen@vvkso.vsko.be) of per brief (Dienst Leerplannen VVKSO, Guimardstraat 1 te 1040 Brussel). Vergeet niet te vermelden over welk leerplan u schrijft: vak, studierichting, graad, Licapnummer. Langs diezelfde weg kan u zich ook aanmelden om lid te worden van een leerplancommissie. In beide gevallen zal de Dienst leerplannen zo snel mogelijk op uw schrijven reageren. 4.6, EN (U) staat voor uitbreiding. 6

6 1 technologie van een informatiesysteem 1.1 verduidelijkt de begrippen computersysteem, multimediacomputer, invoer, verwerking, uitvoer, opslag en besturing. 1.2 stelt het begrip computersysteemconcept schematisch voor en verduidelijkt dit. 1.3 licht de kenmerken van een aantal in de grafische industrie gebruikte computersystemen toe. 1.4 kent de eigenschappen en de functie van de belangrijkste soorten randapparatuur voor invoer, uitvoer en opslag in de grafische industrie. 1.5 kent de, voor de grafische industrie relevante, opslagsystemen en kan de voor- en nadelen opsommen. 1.6 kan de algemene functies van het besturingssysteem opsommen en toelichten aan de hand van voorbeelden uit de grafische industrie. 1.7 licht de functie van de in de grafische industrie gebruikte applicatiesoftware toe. 1.8 leest een schematische voorstelling van een internetwerkrelatie tussen bedrijf, klant, leverancier en/of andere organisatie en licht de begrippen Internet, intranet en extranet toe. 1.9 somt enkele aspecten van meerwaarde van internetwerktoepassingen in de grafische industrie op en verduidelijkt aan de hand van voorbeelden. 1.1 Begripsverklaring. 1.2 Computersysteemconcept. 1.3 Computersystemen in de grafische industrie. 1.4 Soorten randapparatuur. 1.5 Soorten opslag: magneetschijven; diskettestations; magneetbandstations; optische schijfstations; andere. (U) 1.6 Systeemsoftware: besturingssystemen: functies: de gebruikersinterface; beheer van hulpbronnen; taakbeheer; bestandsbeheer; beheer van hulpprogramma s. 1.7 Applicatiesoftware. 1.8 Internet - Intranetten - Extranetten. 1.9 Internetwerktoepassingen. 1.1 Invoerapparatuur, centrale verwerkingseenheid (besturingseenheid, rekenkundige/logische eenheid, interne geheugeneeheid), uitvoerapparatuur en externe opslag aan bod laten komen. 1.2 Het leerboek ICT-Toepassingen uit de bibliografie biedt hier een interessante benadering. 1.3 Werkstations, dataservers, printservers, netwerkservers, 1.4 Scanner, grafisch tablet, beeldschermen, printers en proofers, film- en plaatbelichters, 1.5 In de afdeling voorhanden opslagsystemen zeker aan bod laten komen. 1.6 Overleggen met leraren en Voorbereiding offsetdrukken afwerken i.v.m. Macintosch- PC en Windows-PC. gebruikersinterface: commandogestuurde, menugestuurde en grafical user interface; beheer van hulpbronnen: CVE, extern geheugen, virtueel geheugen, ranndapparatuur I/O; taakbeheer: multitasking 7

7 bestandsbeheer: directory (adresboek); beheer van hulpprogramma s: utilities. 1.7 In overleg met collega s en Voorbereiden offsetdrukken afwerken. 1.8 Bv. uitwisselen van elektronische informatie tussen bedrijven, klanten, leveranciers en andere partners. 1.9 Bv. ondersteunende systemen voor samenwerking op de werkvloer. 2 toepassingen: Internet 2.1 raadpleegt taakgericht informatiebronnen. Kan informatie via browser opzoeken, aanvragen, opslaan, downloaden en afdrukken. 2.2 informatie verwerken via elektronische post: informatie aanvragen; een bericht met aangehecht bestand ontvangen, verwerken en verzenden; ordenen; een adresboek beheren bij het werken met Kan bestanden ter beschikking stellen en ophalen via FTP. (U) 2.1 Geïntegreerde grafische toepassingen: browser. 2.2 Geïntegreerde grafische toepassingen: FTP. (U) De inhoud van de toepassingen in relatie met en Voorbereiden offsetdrukken-afwerken bepalen via overleg. Ook aspecten uit de persoonlijke levenssfeer, actualiteit en andere vakken kunnen geïntegreerd worden in de opdrachten. 3 toepassingen: bureautekstverwerking 3.1 maakt tekstdocumenten op, beheert deze en kan ze afdrukken op basis van BIN- en typografische normen: voert spellingscontrole uit; bewaart een document als modeldocument en past dit toe op een nieuw document; maakt opmaakprofielen en past deze toe; werkt met kolommen en lijsten; maakt tabellen op. 3.2 werkt met verschillende documenten die gelijktijdig geopend zijn. 3.3 integreert in een tekst gegevens uit andere applicaties. 3.4 kan tekst voorbereiden voor import in een professioneel opmaakpakket. 3.1 Geïntegreerde grafische toepassingen: normalisatie; spellingscontrole; modeldocumenten; opmaakprofielen; kolommen en lijsten; tabellen. 3.2 Werken met verschillende documenten. 3.3 Integratie van externe gegevens. 3.4 Bestandsformaten en exporteren. 8

8 De inhoud van de toepassingen in relatie met en Voorbereiden offsetdrukken-afwerken bepalen via overleg. Ook aspecten uit de persoonlijke levenssfeer, actualiteit en andere vakken kunnen geïntegreerd worden in de opdrachten. 3.1 De BIN-normen toepassen met behulp van een handleiding (bv. LICAP-brochure). Modeldocumenten: bv. persoonlijk briefhoofd, sollicitaitebrief, Integratie van externe gegevens: bv. tabel, grafiek, 4 toepassingen: elektronisch rekenblad 4.1 gebruikt werkbladen en mappen bij het uitvoeren van opdrachten: voert taakgericht gegevens in, verplaatst en kopieert deze; kan taakgericht cellen, rijen en kolommen invoegen en verwijderen; maakt gegevens taakgericht op. 4.2 kan taakgericht berekeningen uitvoeren: totaalbedragen, autosom, functie som, gemiddelde en procentuele berekeningen; functie als ; (U) formules invoeren en kopiëren. 4.3 kan taakgericht verwijzingen toepassen. 4.4 kan taakgericht gegevens uit een werkmap samenvoegen op een afzonderlijk werkblad in die map. 4.5 kan een grafische voorstelling kiezen en maken van (een deel van) een werkblad: grafieken maken, aanpassen, verplaatsen en bijwerken; grafiektypen wijzigen. 4.6 drukt werkbladen (een een deel ervan) en grafieken af: opmaken, kop- en voetteksten en paginanummering toepassen. 4.1 Geïntegreerde grafische toepassingen: werkbladen en -mappen; gegevensinvoer en -bewerking; basisparameters, getalnotitie, kolommen en rijen, kleur; andere opmaakparameters. (U) 4.2 Berekeningen. 4.3 Verwijzingen. 4.4 Gegevens samenvoegen. 4.5 Grafieken. 4.6 Afdrukken. De inhoud van de toepassingen in relatie met en Voorbereiden offsetdrukken-afwerken bepalen via overleg. Ook aspecten uit de persoonlijke levenssfeer, actualiteit en andere vakken kunnen geïntegreerd worden in de opdrachten. Berekeningen i.v.m. materiaalkostprijs en productietijd van de eigen realisaties tijdens de vakken en Voorbereiden offsetdrukken-afwerken uitvoeren. 9

9 5 toepassingen: gegevensbeheer 5.1 start taakgericht een nieuwe database op, bewaart deze aan de hand van een sjabloon en kan een bestaande database openen. 5.2 maakt een tabel, past functies toe en slaat deze taakgericht op: past veldnaam, gegevenstype, beschrijving en veldeigenschappen toe; past autonummering toe; past tabellen aan; voert gegevens in en navigeert tussen de records; werkt met de verschillende weergavemogelijkheden; geeft vorm aan eenvoudige relationele toepassingen. (U) 5.3 past verschillende functies toe bij het taakgericht aanmaken van formulieren: neemt velden in formulieren op; past formulieren aan; voert gegevens in via formulieren. 5.4 geeft rapporten taakgericht vorm: bereidt de gegevens voor; bedient zich van de verschillende functies; past rapporten aan en bewerkt deze in de verschillende rapportsecties. 5.5 past taakgericht selectiefilters en zoekfuncties toe. 5.1 Databaseprogramma. 5.2 Tabellen. 5.3 Formulieren. 5.4 Rapporten. 5.5 Selectiefilters en zoekfuncties. De inhoud van de toepassingen in relatie met en Voorbereiden offsetdrukken-afwerken bepalen via overleg. Ook aspecten uit de persoonlijke levenssfeer, actualiteit en andere vakken kunnen geïntegreerd worden in de opdrachten. 6 veiligheid en hygiëne 6.1 leeft de geldende veiligheidsvoorschriften, hygiënische voorschriften en milieuvoorschriften volgens afspraak na en bezit een correcte werkhouding aan de computer. 6.1 Veiligheidsvoorschriften: gebods- en verbodstekens; werkplaatsreglement; persoonlijke beschermingsmiddelen. Hygiënische voorschriften. Milieuvoorschriften. Werkhouding: zithouding, lichtniveau, positie en afstand scherm, positie en hoogte toetsenbord. 10

10 4.7 EVALUATIE Als beoordelingstaak moet de leraar de vaardigheden, de attitudes en het inzicht in eigen werkzaamheden van de leerling evalueren op basis van duidelijk geformuleerde en operationele doelstellingen. In het totale toetsingsmechanisme moet de leraar bijzondere aandacht hebben voor de permanente evaluatie en remediëring. Het is daarbij van belang dat de leerling weet wat er van hem verwacht wordt en dat hij feedback krijgt. Men kan daarbij werken met een vorm van praktijkfiches of met doelstellingformulering naar de leerling die bij de werkopdracht gevoegd worden (contractmodel). Bij deze leerling is het permanent evalueren van de eigen werkzaamheden de aangewezen werkvorm. Wanneer men examens wenst te organiseren kunnen deze in geen geval het evalueren van louter theoretische kennis beogen. Het is van belang in parallelklassen dezelfde beoordelingsmethodiek te hanteren. Binnen het evaluatiesysteem neemt de geïntegreerde proef een belangrijke plaats in. De geïntegreerde proef, die tijdens het tweede leerjaar van de derde graad moet georganiseerd worden, wil het geheel van geïntegreerde vaardigheden, attitudes en kennis evalueren. De geïntegreerde proef heeft een beroeps- en realiteitsgericht karakter. Het concept, het ontwerp en de realisatie van de proef moet van bij het begin van het tweede leerjaar van de derde graad voldoende aandacht krijgen. De samenstelling van de beoordelingsjury dient in het begin van het schooljaar te gebeuren. Bij de evaluatie van de geïntegreerde proef heeft men vooral oog voor de mate waarin deze jongere: in staat is om een opdracht aan de hand van een werkfiche uit te voeren; in staat is om productiegegevens bij te houden via de werkfiche en op basis van deze gegevens materiaalkostprijs en productietijd kan berekenen; de voorkomend problemen op een effectieve wijze kan communiceren via de werkfiche en in staat is om problemen die zich los van de opdrachtsomschrijving voordoen te evalueren en op te lossen: via noodzakelijk overleg of zelfstandig. voldoende sociale en communicatieve vaardigheden bezit om te functioneren op de werkvloer. Wat de beslissing omtrent slagen of niet slagen voor het geheel van de studierichting betreft dient men er rekening mee te houden dat deze steeds door de delibererende klassenraad genomen wordt. 4.8 BIBLIOGRAFIE O BRIEN, J.A., Leerboek ICT-Toepassingen, Academic Service, Schoonhoven, 617 blz., 1998, ISBN X. Clickx Magazine, Clickx NV. DOCUMENTATIECENTRUM, Grafische bibliotheek, Atrevelde Hogeschool, Industrieweg 228, 9030 Mariakerke. MALBRANCKE, T., Cursus Acces 2000 (Deel 1 en 2), Vrij Technisch Instituut Brugge, Brugge. SCHWARTZ, S.A., Filmemaker Pro Bible, IDG Books Worldwide, Foster City, 718 blz., 1998, ISBN Microsoft Office 2000, Academic Service, Schoonhoven, 466 blz., 1999, ISBN VVKSO, Leerplannen secundair onderwijs/studiegebied Grafische technieken, LICAP, Brussel. 11