Het dossier Wet en seksualiteit
|
|
- Klaas Smits
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Dossier: Wet en seksualiteit 1/8 Het dossier Wet en seksualiteit De inleiding Wet en seksualiteit komt de laatste tijd vaker in het nieuws. De mensen vragen zich af wat wettelijk is en wat niet. De bestaande onzekerheid wegwerken, is een opdracht voor Jeugd en Seksualiteit vzw. Daarom bundelden we alle wettelijke informatie van de laatste jaren in dit dossier. We behandelen drie thema s: de echtscheiding, de seksuale meerderjarigheid of van wanneer mag een jongere seks hebben en tienerzwangerschappen en de vragen die deze situatie oproept. De vragen Echtscheiding Wat is het hoederecht? Wat is co-ouderschap? Kan een kind zelf kiezen of het bij zijn vader of moeder gaat wonen? Tienerzwangerschappen Wanneer is abortus toegelaten? Wie mag beslissen om een abortus te laten doorgaan? Moet je als tienermoeder of -vader nog naar school? Wie zijn de ouders van het kind? Staan minderjarige ouders nog onder het gezag van hun eigen ouders? Wanneer heb je recht op kinderbijslag en leefloon? Seksuele meerderjarigheid Wat betekent seksuele meerderjarigheid in het strafrecht? Met welke jongeren mag men overgaan tot seksuele handelingen? Zijn seksuele handelingen binnen de familiale sfeer altijd strafbaar? Eens seksueel meerderjarig, mag je dan alles? Vanaf welke leeftijd mag men seksuele handelingen van een jongere kopen? Vanaf welke leeftijd mag men een jongere seksuele handelingen verkopen? Vanaf welke leeftijd mag men een jongere met pornografie of seksueel levend naakt confronteren? Vanaf welke leeftijd mag een jongere optreden in pornofilms of seksshows?
2 Dossier: Wet en seksualiteit 2/8 1. Echtscheiding, wettelijke bepalingen Wat is het hoederecht? Wie vroeger het recht kreeg om de kinderen onder zijn hoede te nemen, had het hoederecht. Maar het hoederecht bestaat niet meer. Het hoederecht is een verouderde term die niet meer gebruikt en toegepast wordt. Het hoederecht is in de huidige wetgeving vervangen door het co-ouderschap en de verblijfsregeling. Wat is co-ouderschap? Beide ouders blijven verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kinderen, ook al verblijft het kind hoofdzakelijk bij één van de ouders. De wetgever gaat uit van het principe dat alle beslissingen gezamenlijk genomen zijn. Dit wil zeggen dat wanneer een gescheiden ouder zijn kinderen bvb. inschrijft in de jeugdbeweging, dat men mag uitgaan van het vermoeden van instemming door de andere ouder. Het co-ouderschap staat los van de verblijfsregeling. De verblijfsregeling is dus een ander stelsel maatregelen. Elke ouder blijft het recht om toezicht behouden. Iedere ouder heeft het recht op informatie over zijn of haar kinderen. Het toekennen van het ouderlijk gezag aan slechts één ouder gebeurt alleen nog in uitzonderlijke situaties. Kan een kind zelf kiezen of het bij zijn vader of moeder gaat wonen? Sinds 1994 bepaalt de wet dat kinderen door de rechter gehoord kunnen worden in zaken die hen aanbelangen, dus ook in de echtscheiding van hun ouders. Dit noemt men het hoorrecht van kinderen. Het betekent niet dat kinderen hiermee zelf het recht krijgen om te kiezen wie van de ouders ze willen wonen. De bedoeling van dit hoorrecht is informatie te verkrijgen over de concrete levenssituatie en het welzijn van het kind. 2. Tienerzwangerschappen Wanneer is abortus toegelaten? Abortus is legaal in België sinds Maar het is slechts legaal als het op de juiste manier gebeurt. De wet stelt dus een aantal uitdrukkelijke voorwaarden aan een abortus. De belangrijkste is de termijn waarbinnen de abortus moet gebeuren. Dat is maximaal 12 weken effectieve zwangerschap, of 14 weken te rekenen van je laatste maandstonden. Eens deze termijn is overschreden, mag men de abortus niet meer doen omdat de vrucht te groot geworden is en men het moreel niet langer aanvaardbaar vindt om het af te breken. In Nederland en Engeland is de termijn waarop de abortus mag gebeuren, langer dan in België. Andere voorwaarden zijn: dat het gebeurt in een erkende instelling (abortuscentra of bepaalde ziekenhuizen); dat er professionele begeleiding is; dat men een wachttijd heeft van 6 dagen tussen het eerste gesprek en de ingreep; dat de alternatieven voor abortus worden voorgesteld. De kosten van abortus worden bewust zeer laag gehouden. Zelfs wanneer je als jongere niet zelfstandig bent aangesloten bij een mutualiteit betaal je slechts enkele euro s. Het is in principe mogelijk om een abortus te laten uitvoeren zonder dat je familieleden er van op de hoogte zijn. Al is dit niet echt wenselijk. Een abortus mag op twee manieren toegepast worden: met de abortuspil of door middel van een zuigcurettage. Beide hebben hun voor- en nadelen.
3 Dossier: Wet en seksualiteit 3/8 Wie mag beslissen om een abortus te laten doorgaan? Een zwanger meisje kan autonoom beslissen of ze een abortus wil laten uitvoeren of niet. Er zijn geen uitzonderingen op deze regel. Zelfs al is deze vrouw getrouwd, dan nog is de goedkeuring van haar man niet nodig. Daarbij wordt natuurlijk geen rekening gehouden met de grote druk die een omgeving kan uitoefenen. De kans bestaat altijd dat een vrouw wordt gedwongen een beslissing te nemen waar zij niet helemaal achterstaat. Moet je als tienermoeder of -vader nog naar school? De schoolplicht tot 18 jaar blijft ook tijdens een zwangerschap gelden. In de regel is er voltijdse schoolplicht tot 16 jaar en deeltijdse tot 18 jaar. Dit wil zeggen dat je vanaf je 16 de ook deeltijds een leercontract kan aangaan. Zwangere meisjes hebben ook schoolplicht tenzij ze niet naar school kunnen gaan wegens gezondheidsredenen. Een huisdokter zal altijd een ziekteregeling treffen voor de bevalling en voor de zwangerschapsrust. Voor jongens bestaat een dergelijke regeling niet. Het vaderschapsverlof bestaat enkel voor werkende mannen; zij hebben recht op 10 dagen vaderschapsverlof. Voor een student die vader is, is er geen compensatie. Sommige meisjes zijn er als de dood voor om de zwangerschap bekend te maken voor de school. Zij vrezen immers weggestuurd te worden. Voor jongens stelt dit probleem zich minder. Een jongen wordt minder gedwongen deze zwangerschap openbaar te stellen. Een school mag niemand zomaar wegsturen. In sommige gevallen kunnen er in het schoolmilieu zo n spanningen zijn dat de school een 'begeleide doorverwijzing' als minst schadelijke oplossing voor de school als geheel ziet. In principe mag het doorsturen van een leerling wegens zwangerschap en/of abortus echter niet het karakter hebben van een sanctie wegens ongepast gedrag. Wie zijn de ouders van het kind? Misschien een wat rare vraag op het eerste zicht. Juridische gezien zijn de ouders die personen die door de wet als ouders worden beschouwd. Dat zijn dus niet noodzakelijk de biologische ouders. Wie is de moeder van een kind? De moeder is 'in nature' aangeduid als de biologische en juridische moeder van een kind. Dit is logisch omdat het kind gebaard wordt door de moeder. Er is dus geen twijfel dat het kind van die moeder is. De wijze van afstamming van moederszijde wordt vastgesteld in de geboorteakte van het kind met de aanduiding van de vrouw die het ter wereld heeft gebracht. Wie is de vader van een kind? De vader wordt niet automatisch aangeduid. Dit wil zeggen dat de biologische vader en de juridische vader een andere persoon kunnen zijn. De afstamming van vaderszijde kan op drie manieren worden vastgesteld voor de wet. In eerste instantie is er voor kinderen die geboren worden binnen het huwelijk het vermoeden van vaderschap. Als een vader getrouwd is met de moeder van een kind, wordt hij door de wet beschouwd als vader. Aangezien weinig jongeren getrouwd zijn, zal deze bepaling voor weinigen van toepassing zijn. Wanneer het kind niet binnen een huwelijk geboren wordt, moet het vaderschap vastgesteld worden. Dit kan via erkenning of via onderzoek naar het vaderschap. De erkenning van een kind gebeurt gewoonlijk bij de aangifte. De vader kan bij de burgerlijke stand van de gemeente waar het kind geboren is,
4 Dossier: Wet en seksualiteit 4/8 het kind erkennen. Een vader kan ook weigeren een kind te erkennen. Wanneer dit gebeurt, kan de moeder een procedure voeren die leidt tot erkenning van de vader. Waarom je als vader laten erkennen? Als vader je kind erkennen, houdt eigenlijk in dat je de afstammingsband vastlegt bij wet. Op deze manier ontstaat het ouderlijke gezag. Het ouderlijke gezag is het geheel van bevoegdheden die de ouders kunnen laten gelden t.a.v. hun (minderjarige) kinderen. Beide ouders zijn verantwoordelijk voor huisvesting, levensonderhoud, toezicht, opvoeding en een opleiding. Dit zijn je plichten eenmaal het kind erkend is. Als gevolg van deze erkenning krijg je het recht op co-ouderschap. Dit houdt in dat je mee het ouderlijke gezag mag uitoefenen en recht hebt op contact. Wiens naam krijgt het kind? Als tienervader krijgt je kind alleen jouw naam bij gelijktijdige aangifte van vader en moeder van de geboorte van het kind bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. In alle andere gevallen krijgt het kind de naam van de moeder. Als vader kan je dus alleen eisen dat het kind jouw naam krijgt, als je het kind erkent. Staan minderjarige ouders nog onder het gezag van hun eigen ouders? Wanneer ouders van jongeren niet akkoord gaan met een bepaalde beslissing (over abortus, samenwonen enz.), kunnen zij nogal wat druk uitoefenen op de tieners. Minderjarige kinderen staan onder het gezag van hun ouders of voogd. Ouders kunnen dus in bepaalde situaties voor hen beslissen. De wet beschouwt min18-jarigen als handelingsonbekwaam. Als gevolg daarvan zijn er enkele handelingen die niet gesteld kunnen worden zonder de goedkeuring van hun ouders: Huwen Onder de 18 jaar heeft men de goedkeuring nodig om te huwen. Wie jonger dan 18 wil huwen moet een ontheffing van de vereiste minimumleeftijd aanvragen bij de jeugdrechtbank. Deze zal voor gewichtige redenen de ontheffing verlenen. In het merendeel van de gevallen gaat het daarbij om een tienerzwangerschap. Samenwonen Om wettig te kunnen samenwonen moeten beide partners de leeftijd van 16 jaar bereikt hebben en de goedkeuring krijgen van hun ouders. Bij samenwonen onder de 16 jaar kan de andere partner aangeklaagd worden wegens aanranding van de eerbaarheid of ontvoering. Wanneer de ouders het samenwonen niet goedkeuren, hebben zij het recht dat te verbieden. Het zijn overigens de ouders die de wettelijke verblijfplaats bepalen. Werken Beneden de 18 jaar kan iemand een arbeidsovereenkomst ondertekenen op voorwaarde dat de ouders hebben ingestemd. Deze instemming kan zowel uitdrukkelijk als stilzwijgend gebeuren. Een jongere mag het loon zelf ontvangen tenzij de ouders zich daartegen verzetten. En als ze het vragen, moet een deel van het loon aan hen afgegeven worden. Dit geld mogen ze niet voor eigen gebruik aanwenden. Het moet een bijdrage zijn in het onderhoud van de minderjarige. Gezondheidszorg Wie werkt, kan zich aansluiten bij een ziekenfonds. Deze betaalt je gezondheidskosten terug. Voor kinderen en jongeren die nog niet werken, gebeurt dit automatisch via de ouders. Een jongere mag zelf kiezen naar welke dokter hij/zij gaat maar de terugbetaling gebeurt steeds via de ouders. Soms weigeren ouders het geld terug te storten omdat ze niet akkoord gaan. Er
5 Dossier: Wet en seksualiteit 5/8 bestaan echter ook organisaties waar jongeren terecht kunnen voor goedkope of gratis gezondheidszorg. Geldzaken Als minderjarige geld lenen is moeilijk, zelfs met de toestemming van de ouders. Zonder de toestemming van de ouders is het quasi onmogelijk. Jongeren kunnen wel, zonder de toestemming van de ouders, een spaarrekening openen op hun naam. Ze kunnen er dan geld afhalen (max. ongeveer 125 per maand) vanaf 16 jaar. Om geld af te halen van een spaarboekje dat de ouders openden op naam van het kind, moet het 'kind' 18 jaar zijn. Wanneer heb je recht op kinderbijslag of leefloon? Kinderbijslag Elk kind dat in België wordt opgevoed heeft recht op kinderbijslag tot de leeftijd van 18 jaar. Voor bepaalde jongeren wordt deze termijn verlengd. Studerenden, stagiairs en jongeren met een leercontract kunnen tot hun 25 jaar kindergeld ontvangen, net als jongeren die ingeschreven zijn als werkzoekende. De 18 jaarregel is dus eerder een uitzondering. Zowel het kind als de tienervader zelf hebben recht op kinderbijslag. De ouders ontvangen de kinderbijslag van de tienervader voor zover die nog in het ouderlijke huis woont. Wanneer hij echter niet meer in het ouderlijke huis woont, kan hij zelf de eigen kinderbijslag ontvangen. De kinderbijslag van het kind kan de tienervader zelf ontvangen. Er is echter een bepaalde volgorde voor de uitbetaling van de kinderbijslag. Normaal wordt die eerst aan de moeder uitgekeerd en als dat niet mogelijk is, dan pas wordt het bij de vader gestort. Kinderbijslag wordt dus in de regel niet bij de vaders gestort. Het Leefloon Wie niet genoeg geld heeft om van te leven en geen geld krijgt van andere instanties (vb. werkloosheidsuitkering), kan aanspraak maken op een bestaansminimum of leefloon. Dit kan vanaf dat je een kind ten laste hebt. De gerechtigde moet bereid zijn om te gaan werken, behalve indien dat onmogelijk is wegens gezondheidsredenen, zoals een zwangerschap. Hij/zij mag dus geen student meer zijn. 3. Seksuele meerderjarigheid Wat betekent seksuele meerderjarigheid in het strafrecht? Wel, niets eigenlijk. Seksuele meerderjarigheid is namelijk geen juridisch begrip. De term zaait nogal wat verwarring. Het suggereert immers dat er één welbepaalde leeftijd zou zijn waarop een jongere op seksueel gebied alles mag wat een volwassene mag. Dat is niet zo. Het strafrecht gebruikt in deze materie verschillende leeftijdsgrenzen. De leeftijdsgrenzen in het seksueel strafrecht kunnen in twee grote categorieën ingedeeld worden: 1. Handelingen die alleen strafbaar wanneer het slachtoffer jonger is dan een bepaalde leeftijd. De leeftijd is dan een noodzakelijk element om van een misdrijf te kunnen spreken. 2. Handelingen die sowieso strafbaar zijn. Deze handelingen worden zwaarder bestraft naarmate het slachtoffer jonger is. In dat geval spreekt men van een verzwarende omstandigheid gebaseerd op de jeugdige leeftijd van het slachtoffer. Twee voorbeeldjes.
6 Dossier: Wet en seksualiteit 6/8 Iemand met geweld uitkleden is een seksueel misdrijf aanranding van de eerbaarheid ongeacht hoe oud het slachtoffer is. Bij dit misdrijf zijn twee leeftijdsgrenzen bepaald die als verzwarende omstandigheden werken: achttien jaar en zestien jaar. De straf wordt zwaarder naarmate het slachtoffer jonger is. In dit voorbeeld fungeert de leeftijd dus als een verzwarende omstandigheid. Wanneer iemand vrijwillig de penis van een man streelt, is er geen sprake van een misdrijf. Als dit echter gebeurt door of bij een min-zestienjarige, is deze situatie wel strafbaar. Hier is de betrokkenheid vereist van iemand die jonger dan zestien jaar is voor het bestaan van het misdrijf. Het tweede voorbeeld illustreert de juridische techniek waarbij de leeftijd een noodzakelijk element van het misdrijf vormt. Met welke jongeren mag men overgaan tot seksuele handelingen? Jongeren worden vanaf hun zestiende verjaardag bekwaam geacht om toe te stemmen met het stellen of ondergaan van seksuele handelingen (cf. artikel 372 eerste alinea Strafwetboek). Wie zestien jaar of ouder is, kan dus geldig toestemmen met het aanraken of ontbloten van haar of zijn geslachtsorganen of van haar borsten, met tongzoenen en met seksuele penetraties. Een min-zestienjarige daarentegen kan niet rechtsgeldig toestemmen omdat zij of hij daar wettelijk niet bekwaam toe geacht wordt. Wanneer iemand die jonger dan zestien jaar is bij een seksuele handeling betrokken raakt, maakt diens seksuele partner zich per definitie schuldig aan een misdrijf. En dat is zelfs zo wanneer het initiatief van de jongere zelf uitging. Beweren dat de jongere het zelf wou, pleit niemand vrij, zelfs als het waar zou zijn. Seksuele handelingen die strafbaar zijn omdat er jongeren bij betrokken zijn, worden als volgt strafbaar gesteld: ZONDER PENETRATIE JONGER DAN 14 JAAR 14 OF 15 JAAR 16 JAAR OF OUDER Aanranding aanranding geen misdrijf MET PENETRATIE Verkrachting aanranding geen misdrijf Zijn seksuele handelingen binnen de familiale sfeer altijd strafbaar? Wanneer minderjarigen in een familiale context bij seksuele handelingen betrokken worden, is er steeds sprake van een misdrijf (cf. artikel 372 tweede en derde alinea Strafwetboek). De leeftijdsgrens voor het stellen of ondergaan van seksuele handelingen wordt in deze context immers opgetrokken tot achttien jaar, de leeftijd waarop je meerderjarig wordt. Concreet moeten de volgende personen zich onthouden van seksuele handelingen met een minderjarige: diens ouders, (over)grootouders, adoptanten, broers, zussen of iedere andere persoon die een soortgelijke positie heeft in het gezin en personen die gewoonlijk of occasioneel met het slachtoffer samenwonen en over haar of hem gezag hebben. Met de uitdrukking ieder ander persoon die een soortgelijke positie heeft in het gezin worden degenen bedoeld die in het gezin van het slachtoffer een vergelijkbare positie als een broer of een zus innemen. Naast halfzussen en broers van het slachtoffer, vallen ook kinderen van de stiefouder en kinderen van een nieuwe partner van een ouder onder deze uitdrukking. Voor deze personen is zoals voor broers of zussen niet vereist dat ze met het slachtoffer samenwonen of over haar of hem gezag uitoefenen. In de familiale sfeer kan een minderjarige niet geldig toestemmen met seksuele handelingen voor zij of hij achttien jaar is. Daarna kan dat echter wel. Wie achttien jaar is, mag ook met de zo-even opgesomde personen een seksuele relatie beginnen zonder dat die laatste strafrechtelijk vervolgd kunnen worden.
7 Dossier: Wet en seksualiteit 7/8 Eens seksueel meerderjarig, mag je dan alles? Betekent het dat zestien- of zeventienjarigen bij om het even welke seksuele handeling betrokken mogen worden? Mogen zij bijvoorbeeld deelnemen aan groepsseks of sadomasochisme? Op dit punt is het strafrechtelijk kader wat onduidelijk. Seksuele handelingen die als ontucht gekwalificeerd worden zoals onder meer groepsseks, partnerruil, sadomasochisme, bestialiteiten,plas- en poepseks zijn voor de participanten zelf niet strafbaar, maar het aanzetten tot dergelijk gedrag is wel strafbaar. In 1992 oordeelde het Hof van Cassatie dat wie ontucht met een minderjarige pleegt en daarmee ook de lustbeleving van die minderjarige nastreeft, zich schuldig maakt aan het aanzetten tot ontucht van een minderjarige ten einde eens anders driften te voldoen. Deze interpretatie zou impliceren dat het strafbaar is om een zestien- of zeventienjarige te betrekken bij groepsseks, partnerruil, sadomasochisme, etc. In ieder geval is door de Wet Strafrechtelijke Bescherming Minderjarigen het bijwonen van de ontucht van een minderjarige strafbaar geworden (artikel 380 zesde paragraaf Strafwetboek). Wie dus staat te kijken naar groepsseks, partnerruil, sadomasochisme en dergelijke met een minderjarige maakt zich schuldig aan een misdrijf. Vanaf welke leeftijd mag men seksuele handelingen van een jongere kopen? Prostitutie is in België niet strafbaar; noch voor de prostituee, noch voor de prostituant. Enkel allerlei vormen van aanzetten tot prostitutie zijn strafbaar. Dat principe gold nog niet zo lang geleden dus ook voor jeugdprostitutie. Natuurlijk maakte de prostituant die seksuele handelingen beleefde met een min-zestienjarige zich schuldig aan een aanranding van de eerbaarheid of verkrachting. Dat is trouwens ook vandaag de dag nog zo. Maar wie seksuele handelingen van een zestien- of zeventienjarige kocht, pleegde tot voor kort geen misdrijf. Dankzij de Wet Strafrechtelijke Bescherming Minderjarigen is dit gedrag nu wel strafbaar: wie met een minderjarige tot seksuele handelingen overgaat en de minderjarige in ruil daarvoor betaalt of op een andere materiële wijze beloont, of zelfs een dergelijke betaling of beloning enkel aanbiedt of belooft, pleegt een misdrijf (artikel 380 vijfde paragraaf 5 Strafwetboek). Vanaf welke leeftijd mag men een jongere seksuele handelingen verkopen? Je kan je natuurlijk ook de omgekeerde vraag stellen: als je geen seksuele handelingen van een minderjarige mag kopen, mag je dan wel seksuele handelingen aan een minderjarige verkopen? Voor wat min-zestienjarigen betreft, geldt opnieuw de regeling die hierboven uiteengezet werd: aan jongeren die geen seksuele handelingen mogen beleven, mag men a fortiori geen seksuele handelingen verkopen. Zelfs wanneer het initiatief tot de seksuele handelingen van de jongere zelf uitgaat, geldt dat wie jonger dan zestien jaar is niet geldig kan toestemmen en dus automatisch als een slachtoffer beschouwd wordt. Deze regeling is ook van toepassing wanneer een min-zestienjarige seksuele handelingen wil kopen. Wie tegen betaling met een min-zestienjarige tot seksuele handelingen overgaat, maakt zich dan ook schuldig aan een aanranding van de eerbaarheid of verkrachting. Vanaf welke leeftijd mag men een jongere met pornografie of seksueel levend naakt confronteren? Wat opvalt in verband met deze kwestie is dat de strafwetgever bij het beoordelen weinig rekening houdt met de leeftijd van degene die met de seksuele inhoud geconfronteerd werd. Bij deze confrontaties kan een onderscheid gemaakt worden tussen middellijke en onmiddellijke zedenschennissen. Middellijke zedenschennissen worden met behulp van een middel gepleegd, zoals bijvoorbeeld een tekst of een afbeelding. Van een onmiddellijke
8 Dossier: Wet en seksualiteit 8/8 zedenschennis is er sprake wanneer de dader haar of zijn lichaam gebruikt om de zedenschennis te plegen, wanneer er dus geen van de dader afzonderlijk middel gebruikt wordt. De onduidelijkheid zit vooral bij de vraag wat strijdig met de goede zeden is. De juridische definitie is wat inhoudelijk van aard is om een seksueel schandaal te verwekken. Dit criterium wordt beoordeeld vanuit het standpunt van het collectief bewustzijn. Bij de invulling van het begrip strijdig met de goede zeden wordt dus geen rekening gehouden met de leeftijd van diegene die met de teksten, afbeeldingen of voorwerpen geconfronteerd wordt. Voorlopig krijgt dit begrip een nog vrij ruime invulling: ook afbeeldingen waarop enkel seksuele handelingen tussen toestemmende volwassenen worden afgebeeld worden beschouwd als strijdig met de goede zeden. Er bestaat echter geen leeftijd vanaf dewelke men bekwaam geacht wordt om dergelijke teksten, afbeeldingen of voorwerpen te kopen, te zien of te verkrijgen. Oneerbaar zijn die afbeeldingen of voorwerpen die de verbeelding van minderjarigen kunnen prikkelen. Alles wat strijdig met de goede zeden is, is dus zeker ook oneerbaar, maar andersom geldt deze redenering niet. Sinds de jaren 70 lijkt deze strafbaarstelling niet zo vaak meer toegepast te worden. Vanaf welke leeftijd mag een jongere optreden in pornofilms of seksshows? Wie seksuele handelingen pleegt met iemand die jonger is dan zestien jaar, maakt zich schuldig aan een aanranding van de eerbaarheid of een verkrachting. Dat geldt ook wanneer die seksuele handelingen gepleegd worden in functie van een pornofilm, pornografische foto s of een seksshow. Sinds de Wet Strafrechtelijke Bescherming Minderjarigen worden alle pornografische afbeeldingen of voorwerpen waarbij minderjarigen afgebeeld worden uitdrukkelijk als kinderpornografie beschouwd (cf. artikel 383bis eerste paragraaf Strafwetboek). Diezelfde wet stelt ook het bijwonen van de ontucht van een minderjarige strafbaar (artikel 380 zesde paragraaf Strafwetboek). De deelname van een minderjarige aan een seksshow is een vorm van ontucht. Wanneer een minderjarige zou optreden in een seksshow zou dat dan ook impliceren dat alle toeschouwers zich schuldig maken aan een misdrijf. Vanaf achttien jaar zou je dus wel mogen deelnemen aan een seksshow in die zin dat de toeschouwers dan geen misdrijf plegen. Wie echter een minderjarige aanwerft of op een andere manier aanzet tot de deelname aan een dergelijke show pleegt wel een misdrijf, maar dat is ook het geval voor een meerderjarige deelnemer aan een seksshow. Wie een seksshow organiseert, maakt zich met andere woorden steeds schuldig aan een misdrijf.
Wat is het verschil tussen minder- en meerderjarig?
leeftijds ladder Alle mensen hebben rechten en plichten. Maar die verschillen wel naargelang je meerderjarig of minderjarig bent. Wat mag op welke leeftijd? Wat is het verschil tussen minder- en meerderjarig?
Nadere informatieleeftijdsladder Wat is het verschil tussen minder- en meerderjarig?
leeftijds ladder Alle mensen hebben rechten en plichten. Maar die verschillen wel naargelang je meerderjarig of minderjarig bent. Wat mag op welke leeftijd? Wat is het verschil tussen minder- en meerderjarig?
Nadere informatieAfstamming heeft alles te maken met welke bloedband je hebt met je voorouders (je ouders, grootouders, overgrootouders,...). Je afstamming bepaalt
Afstamming heeft alles te maken met welke bloedband je hebt met je voorouders (je ouders, grootouders, overgrootouders,...). Je afstamming bepaalt dus bij welke familie je hoort. Ouders Met je ouders heb
Nadere informatieMinderjarigheid in het recht
Minderjarigheid in het recht Minderjarigen zijn personen onder de 18 jaar, tenzij voor hun 18e levensjaar huwelijk, geregistreerd partnerschap (GP) of meerderjarigverklaring van moeder van 16/17 jr Twee
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE. DANKWOORD... v. LIJST VAN VERKORT GECITEERDE WETTEN... vii LIJST VAN VERKORT GECITEERDE WERKEN... AFKORTINGEN... VERWIJZINGEN...
INHOUDSOPGAVE DANKWOORD... v LIJST VAN VERKORT GECITEERDE WETTEN... vii LIJST VAN VERKORT GECITEERDE WERKEN... AFKORTINGEN... xi xiii VERWIJZINGEN... xv INHOUDSOPGAVE... xvii INLEIDING EN PROBLEEMSTELLING...1
Nadere informatiemet minderjarige ouders
met minderjarige ouders 1 met minderjarige ouders Wanneer je als minderjarige vader of moeder wordt, zijn er een aantal zaken die veranderen. Je hebt bepaalde rechten, maar er zijn ook een aantal plichten.
Nadere informatieWetboek van Strafrecht
Wetboek van Strafrecht Titel XIV. Misdrijven tegen de zeden Artikel 239 Met gevangenisstraf van ten hoogste drie maanden of geldboete van de tweede categorie wordt gestraft schennis van de eerbaarheid:
Nadere informatieJuridisch dossier. Deze brochure wordt uitgegeven door Fara, www.faranet.be
Juridisch dossier In dit dossier vindt u juridische informatie over seksuele handelingen op minderjarige leeftijd, abortus, beroepsgeheim en ambtsgeheim, aansprakelijkheid, aangifte van geboorte, erkenning
Nadere informatievoorlopige hechtenis kinderbijslag spaarrekening ... als je minderjarig bent bioscoop identiteitskaart beroepsvereniging deeltijds onderwijs dancing
... als je minderjarig bent uitgave 2007 ... als je minderjarig bent Minderjarig Volgens de Belgische wetten is een minderjarige een persoon die jonger is dan 18. Mensen en diensten die rond de wet werken
Nadere informatieDOSSIER: Abortus. Dossier Abortus. Abortus is een ander woord voor een opzettelijke, vroegtijdige afbreking van een zwangerschap.
Dossier Abortus 1. Wat is abortus? Abortus is een ander woord voor een opzettelijke, vroegtijdige afbreking van een zwangerschap. 2. Sinds wanneer is abortus legaal in België? Sinds de wet van 1991 is
Nadere informatieJe vrienden kan je kiezen, je familie niet. Misschien ben jij de oudste thuis of heb je een oudere broer of jongere zus. Ook al heb je soms ruzie en
Met je familie Met je familie Je vrienden kan je kiezen, je familie niet. Misschien ben jij de oudste thuis of heb je een oudere broer of jongere zus. Ook al heb je soms ruzie en heb je hen niet zelf gekozen,
Nadere informatieVoor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005
Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen uitgave 2005 Steeds meer kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkels over echtscheiding. Scheiden kan niet zomaar, je moet heel veel regels
Nadere informatieDossier Abortus. Abortus is een ander woord voor een opzettelijke, vroegtijdige afbreking van een zwangerschap.
Dossier Abortus 1. Wat is abortus? Abortus is een ander woord voor een opzettelijke, vroegtijdige afbreking van een zwangerschap. 2. Wanneer is abortus legaal in België? Sinds de wet van 1991 is abortus
Nadere informatieProtocol School en Scheiding, KBS De ark en de Ark van Noach
Protocol School en Scheiding, KBS De ark en de Ark van Noach 1. Dit protocol: o legt uit wie voor de wet ouder van een kind is; o formuleert een aantal richtlijnen waar de school zich aan zal houden, ter
Nadere informatieals je patient bent 1
als je patient bent 1 als je patient bent Iedereen heeft recht op gezondheidszorg. Voor minderjarigen staat dit recht o.a. beschreven in het Kinderrechtenverdrag. Je kan trouwens ook in aanraking komen
Nadere informatieAfstamming. U hebt vragen over uw afstamming of over de afstamming van uw kind
Afstamming U hebt vragen over uw afstamming of over de afstamming van uw kind Inhoud Afstamming in het Belgische recht...3 Afstamming krachtens de wet...4 Afstamming langs moederszijde...4 Afstamming langs
Nadere informatiekoppel geboorte Familie bemiddeling huwelijk uit elkaar gaan scheiding wettelijk samenwonen opvang voor kinderen zwangerschap
uit elkaar gaan huwelijk geboorte wettelijk samenwonen bemiddeling opvang voor kinderen koppel zwangerschap scheiding Familie We wonen samen maar willen niet trouwen. Kan dat? Ja. In België leven vele
Nadere informatieOng e pland. zwanger Onverwacht? Ongewenst? Wat nu?
Ong e pland zwanger Onverwacht? Ongewenst? Wat nu? Alles over ongeplande zwangerschap Fara, luister- en informatiepunt rond zwangerschapskeuze tel. 016 38 69 50 www.faranet.be met Xtra voor jongeren LUNA
Nadere informatieOng e pland. zwanger Onverwacht? Ongewenst? Wat nu?
Ong e pland zwanger Onverwacht? Ongewenst? Wat nu? Alles over ongeplande zwangerschap Fara, luister- en informatiepunt rond zwangerschapskeuze tel. 016 38 69 50 www.faranet.be met Xtra voor jongeren LUNA
Nadere informatieuitgave januari 2015
uitgave januari 2015 Veel kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkel over wat er met hen gebeurt als hun ouders uit elkaar gaan. Bijvoorbeeld of zij kunnen beslissen bij welke ouder ze willen wonen
Nadere informatieProtocol School en Scheiding
Protocol School en Scheiding Dit protocol legt uit wie voor de wet ouder van een kind is, beschrijft hoe de Nutsscholen omgaan met de informatievoorziening aan nietsamenwonende ouders, formuleert een aantal
Nadere informatieGAMS België. GAMS België
14 15 Emoties zijn reacties op allerlei zaken die zich afspe- VGV is een uiterst pijnlijke ingreep die vaak onder len rondom ons: angst, vreugde, woede, verbazing, dwang en zonder waarschuwing wordt uitgevoerd.
Nadere informatiescheiding Ouders blijven ouders Hoorrecht
Het is niet niks als je ouders gaan scheiden. Misschien verschiet je er geweldig van. Misschien vind je de nieuwe duidelijkheid juist wel goed. Hoe dan ook, bij zo n scheiding moet er van alles worden
Nadere informatieProtocol Informatieverstrekking aan gescheiden ouders
Openbare basisschool De Trinoom Diemewei 45-05 6605 XH Wijchen tel: 024-6456608 administratie@trinoom.nl Protocol Informatieverstrekking aan gescheiden ouders Geachte ouders/verzorgers, Voor u ligt het
Nadere informatieGMR/100617 Heerenveen, 17 juni 2010
GMR/100617 Heerenveen, 17 juni 2010 PROTOCOL INFORMATIEVOORZIENING GESCHEIDEN OUDERS / VERZORGERS INLEIDING Binnen OSG Sevenwolden worden mentoren, docenten, teamleiders, locatie- (adjunct)directeuren
Nadere informatieVoor kinderen die willen weten wat mag en wat moet.
Voor kinderen die willen weten wat mag en wat moet. Hoe oud moet ik zijn om met een brommer te mogen rijden? Zijn mijn ouders over alles de baas? Waarover mag ik zelf beslissen? In dit boekje lees je er
Nadere informatieFinanciële steun equivalent aan het leefloon
Versie nr.: 1 Laatste wijziging: 22-09-2008 1) Waartoe dient deze fiche? 2) Wat is financiële steun equivalent aan het leefloon? 3) Wie heeft recht op het equivalent leefloon? 4) Aan welke 2 verplichte
Nadere informatieProtocol Informatievoorziening aan gescheiden ouders
Protocol Informatievoorziening aan gescheiden ouders 1 INHOUDSOPGAVE 1 INHOUDSOPGAVE... 2 2 INLEIDING... 3 3 WAT ZEGT DE WET? DE UITGANGSPUNTEN... 3 3.1 Ouders van het kind... 3 3.2 Definitie ouderlijk
Nadere informatieAls je ouders uit elkaar gaan
Scheiding Als je ouders uit elkaar gaan Alles over scheiden Als je ouders apart gaan wonen www.tweehuizen.be De Kinderrechtswinkel, voor informatie over jouw rechten tel. 070 21 00 71 www.kinderrechtswinkel.be
Nadere informatie& de wet. Wat weet jij eigenlijk over seks?
Seks & de wet Wat weet jij eigenlijk over seks? Alles over seks Alles over seks Site met verhalen, standjes, info en een forum over seks www.allesoverseks.be Jong & Van Zin Sekswoordenboek en forum over
Nadere informatieLeeftijd Een lief hebben Samenwonen
seks & de wet Seks da s een kwestie van liefde en spanning, lust en onzekerheid, opwinding en verdriet. Natuurlijk en toch, zelfs in de wet vind je enkele belangrijke zaken over seks. Wie ouder is dan
Nadere informatie1 Tijdstip verwekking
Afstammingsrecht Geboorteakte Internationaal Privaatrecht Eddy Meulders Maurice Goffart 1 Tijdstip verwekking Minimum duur zwangerchap Maximum duur zwangerchap -300-299 -181-180 -179-2 -1 Verwekking 1
Nadere informatieAls ouders niet meer samen zijn
Als ouders niet meer samen zijn Informatiefolder over de rechten en plichten van gescheiden ouders bij hulpverlening aan kinderen ALS OUDERS NIET MEER SAMEN ZIJN INFORMATIEFOLDER OVER DE RECHTEN EN PLICHTEN
Nadere informatieDefinities van de gehanteerde termen:
Protocol Scheiding in school 1 Dit protocol: legt uit wie voor de wet ouder van een kind is; formuleert een aantal richtlijnen waar de school zich aan zal houden om misverstanden te voorkomen; beschrijft
Nadere informatieGezagsdragers hebben (anders dan pleegouders) de plicht te voorzien in het levensonderhoud van het kind waarover zij het gezag uitoefenen.
GEZAG EN VOOGDIJ WAT IS GEZAG? De wet geeft als omschrijving van gezag: de plicht en het recht om een minderjarig kind (dat is een kind jonger dan 18 jaar) te verzorgen en op te voeden. Wat betekent dit
Nadere informatieRaad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming ~ 2500 GC Den Haag
Parkstraat 83 Den Haag Correspondentie: Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming ~ 2500 GC Den Haag ~ Telefoon Fax algemeen (070) (070) 361 93361 009310 Fax rechtspraak (070) 361 9315 Aan de
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1999 2000 27 047 Wijziging van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek in verband met het gezamenlijk gezag van rechtswege bij geboorte tijdens een geregistreerd
Nadere informatieAls ouders niet meer samen zijn
Algemene informatie Als ouders niet meer samen zijn Informatiefolder over de rechten en plichten van gescheiden ouders bij hulpverlening aan kinderen 1 2 Waarover gaat deze folder? Uw kind bezoekt binnenkort
Nadere informatieProtocol School en scheiding
Protocol School en scheiding Dit protocol: legt uit wie voor de wet ouder van een kind is; beschrijft hoe de school omgaat met de informatievoorziening aan nietsamenwonende ouders; en formuleert een aantal
Nadere informatieDe administrateur-generaal
Trierstraat 70 B-1000 Brussel De administrateur-generaal Afzender RKW Trierstraat 70 B-1000 Brussel datum 09.11.2010 uw ref. contact Herman Stuyver attaché telefoon 02-237 23 98 02-237 21 11 Betreft: Ouderlijk
Nadere informatieAls ouders uit elkaar gaan
INHOUD WORKSHOP (on)bekwaamheid minderjarige Ouderlijk gezag Co-ouderschap versus exclusief ouderlijk gezag Verblijfs- en omgangsregeling Positie minderjarige kinderen wanneer ouders uit elkaar gaan Bundel
Nadere informatieGezinsbijslag in 15 vragen
Gezinsbijslag in 15 vragen 1. Wat is gezinsbijslag? Gezinsbijslag omvat: - het kraamgeld dat eenmalig wordt uitbetaald bij de geboorte - de adoptiepremie die eenmaal wordt uitbetaald bij de adoptie - de
Nadere informatieHET ROMA-HUWELIJK BIJ MINDERJARIGE MEISJES
HET ROMA-HUWELIJK BIJ MINDERJARIGE MEISJES DE SIGNALEN MET DE JURIDISCHE HANDVATTEN Auteur Priscilla Doelare GEMEENTE EDE Raadhuisstraat 117, 6711 DS EDE In het kader van het programma Aanpak uitbuiting
Nadere informatieProtocol School en echtscheiding
Protocol School en echtscheiding Categorie: 3.3 Veiligheid en klimaat Proceseigenaar: Anja Middelburg Geldigheidsduur: 1-2-2020 Versie: 1.0 Protocol School en echtscheiding Stichting Katholiek Onderwijs
Nadere informatieProtocol informatieverstrekking school naar leerlingen en ouders, voogden en verzorgers
Protocol informatieverstrekking school naar leerlingen en ouders, voogden en verzorgers De Thermiek heeft te maken met verschillende groepen die in meerdere of mindere mate rechten kunnen doen gelden op
Nadere informatieBijlage 1. Inbreuken en strafbepalingen waarop een beroep kan gedaan worden op het vlak van eergerelateerd geweld
Bijlage 1. Inbreuken en strafbepalingen waarop een beroep kan gedaan worden op het vlak van eergerelateerd geweld Inleidende opmerkingen: - Een fenomeen dat valt onder het begrip eergerelateerd geweld
Nadere informatiePROTOCOL KIND EN ECHTSCHEIDING
PROTOCOL KIND EN ECHTSCHEIDING Versie september 2015, versie 01 Verantwoordelijke Beleidsmedewerker Kwaliteit Aantal pagina s 8 Geldig tot 31 december 2017 Voorwoord/inhoud Het doel van dit protocol is
Nadere informatieProtocol School en Scheiding Cals College
Protocol School en Scheiding Cals College 1. Dit protocol: legt uit wie voor de wet ouder van een kind is; formuleert een aantal richtlijnen waar de school zich aan zal houden, ter voorkoming van misverstanden;
Nadere informatieAls je ouders uit elkaar gaan
Scheiding Als je ouders uit elkaar gaan Alles over scheiden Bemiddelen in familiezaken www.bemiddelingvzw.be Als je ouders apart gaan wonen www.tweehuizen.be De Scheidingsschool www.descheidingsschool.be
Nadere informatie6.4. Spreekbeurt door een scholier 1811 woorden 27 mei keer beoordeeld. Nederlands. Ruth Maaike Karen
Spreekbeurt door een scholier 1811 woorden 27 mei 2006 6.4 18 keer beoordeeld Vak Nederlands Ruth Maaike Karen Tienermoeders In België worden elk jaar gemiddeld 5000 tieners jonger dan 20 zwanger. Als
Nadere informatie2. Rechtsbekwaamheid en handelingsbekwaamheid
Visie van de netoverstijgende werkgroep DRM m.b.t. bekwaamheid 1. Inleiding Het Decreet Rechtspositie van de Minderjarige in de Integrale Jeugdhulp (DRM) is geen doel op zich, maar een werkingsprincipe
Nadere informatieDe familie- en jeugdrechtbank
De familie- en jeugdrechtbank De familie- en jeugdrechtbank (*) is sinds 1 september 2014 operationeel in het hele land en is voortaan bevoegd voor zowat alle geschillen die betrekking hebben op het familieleven,
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1996 1997 24 649 Herziening van het afstammingsrecht alsmede van de regeling van de adoptie Nr. 8 GEWIJZIGD VOORSTEL VAN WET 21 oktober 1996 Wij Beatrix,
Nadere informatieRichtlijnen informatieverstrekking gescheiden ouders
Stichting Acis openbaar primair onderwijs Hoeksche Waard Richtlijnen informatieverstrekking gescheiden ouders Gewijzigd en opnieuw vastgesteld door het College van Bestuur d.d. 22 januari 2016 Biezenvijver
Nadere informatieuitgave december 2011 beroepsgeheim
uitgave december 2011... met thet beroepsgeheim ... met het beroepsgeheim Sommige problemen, ziektes, kan je niet in je eentje oplossen. Om deze problemen aan te pakken, heb je hulp nodig van mensen die
Nadere informatieuitgave december 2007
... als je mishandeld wordt uitgave december 2007 ... als je mishandeld wordt Wat is kindermishandeling? Kindermishandeling is elke vorm van geweld 1 op een minderjarige (= een persoon jonger dan 18 jaar),
Nadere informatieOp De Wonderboom: Protocol School en Scheiding
Inleiding In dit protocol willen wij een aantal uitgangspunten vastleggen rondom (echt)scheiding. Als school worden we geconfronteerd met kinderen waarvan de ouders gaan scheiden of zijn gescheiden. Uitgangspunt
Nadere informatieProtocol Informatieverstrekking aan gescheiden ouders
Protocol Informatieverstrekking aan gescheiden ouders VO Basis Wet en regelgeving Burgerlijk Wetboek artikel 1:377b Burgerlijk Wetboek artikel 1:377c Archief CvB CO 9.3 Van toepassing op/voor VO-deel scholengroep
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1995 1996 24 649 Herziening van het afstammingsrecht alsmede van de regeling van adoptie Nr. 1 KONINKLIJKE BOODSCHAP Aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatie(On)g e pland. zwanger Verwacht of ongepland? Wat nu?
(On)g e pland zwanger Verwacht of ongepland? Wat nu? Alles over zwangerschap Fara, luister- en informatiepunt rond zwangerschapskeuze tel. 016 38 69 50 www.faranet.be met Xtra voor jongeren LUNA alle vragen
Nadere informatieLes 3. Misbruik L O V E D
Les 3. Misbruik B E L O V E D Be-Loved 2017 3.1 Inleiding - Respect Als je met elkaar OVER JEZELF, RELATIES en s e k sua l i t e i t praat, IS HET BELANGRIJK DAT iedereen zichprettig k a n v o e l e n.
Nadere informatieDe familierechtbank: rechtspraak op maat van de burger
De familierechtbank Inleiding De familierechtbank is sinds 1 september 2014 operationeel in het hele land en is voortaan bevoegd voor zowat alle geschillen die betrekking hebben op het familieleven, op
Nadere informatiePROTOCOL informatieverstrekking gescheiden ouders
OPTIMUS primair onderwijs Postbus 315 5430 AH CUIJK Molenstraat 19 5431 BW CUIJK Tel: 0485 318910 E: info@optimusonderwijs.nl PROTOCOL informatieverstrekking gescheiden ouders OPTIMUS Primair Onderwijs
Nadere informatieVoorwoord 7. 1 Blijven je ouders je ouders? 13. 2 Moet ik nu ook verhuizen? 19. 3 Houd ik mijn eigen naam? 23. 4 Wie betaalt er voor mij?
Inhoud Voorwoord 7 1 Blijven je ouders je ouders? 13 2 Moet ik nu ook verhuizen? 19 3 Houd ik mijn eigen naam? 23 4 Wie betaalt er voor mij? 25 5 En als ik zelf geen contact wil? 27 6 Hoe gaat dat, scheiden?
Nadere informatiePROTOCOL. School en echtscheiding 2013-2017
PROTOCOL School en echtscheiding 2013-2017 De Malelande Juttepeergaarde 2 3824 BE Amerfoort 033-4564410 malelande@kpoa.nl Inleiding Dit protocol is geschreven om ouders en leerkrachten een handreiking
Nadere informatieDatum 19 december 2014 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over het strafbaar stellen van wraakporno
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj
Nadere informatieBetreft: protocol informatieverstrekking gescheiden ouders + tekst in schoolgids. I Protocol
Betreft: protocol informatie gescheiden ouders + tekst in schoolgids I Protocol 1. Bij inschrijving van de leerling wordt melding gedaan van de gezinsrelatie waarin deze opgroeit, alsook van de gezagsrelatie
Nadere informatieDe keuze van de achternaam
De keuze van de achternaam Ieder mens heeft een voornaam en een achternaam. Die krijgen we bij de geboorte, meestal van onze ouders. Namen zijn belangrijk. In het dagelijks leven zorgt de naam voor onderscheid
Nadere informatieInfoblad - werknemers Wat is uw gezinstoestand?
Infoblad - werknemers Wat is uw gezinstoestand? Waarover gaat dit infoblad? In dit infoblad leggen we uit wat uw gezinstoestand als werkloze is. Eerst bespreken we de mogelijke situaties. Aan de hand van
Nadere informatieWat is gezag? De ouder Gezag en erfrecht Wie heeft het gezag? de NOTARIS en. Gezag. en voogdij
Wat is gezag? De ouder Gezag en erfrecht Wie heeft het gezag? de NOTARIS en Gezag en voogdij Inhoud Wat is gezag? 2 De ouder 3 Gezag en erfrecht 3 Wie heeft het gezag? 4 Huwelijk 4 Man en vrouw 4 Vrouw
Nadere informatieAls iemand slachtoffer is geworden van incest moet abortus ook kunnen worden gepleegd.
Spreekbeurt door een scholier 1609 woorden 12 februari 2003 7.2 79 keer beoordeeld Vak Nederlands De redenen voor een abortus. Je kan wel zo zeggen van ik wil geen kind en daarom wil ik een abortus, maar
Nadere informatie14279/10 mak/ngs/rb 1 DG H 2B
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 1 oktober 2010 (05.10) (OR. en) 14279/10 DROIPEN 106 JAI 787 CODEC 932 NOTA van: aan: Betreft: het voorzitterschap de Raad Voorstel voor een richtlijn van het Europees
Nadere informatieProtocol kind en scheiding
Protocol kind en scheiding Versie 10 januari 2017, versie 2 Verantwoordelijke leidinggevende PSZ de Stampertjes Aantal pagina s 10 Geldig tot 31 januari 2018 Voorwoord Het doel van dit protocol is een
Nadere informatieDe keuze van de achternaam
De keuze van de achternaam Inhoudsopgave Deze brochure 2 Naamskeuze voor kinderen door de ouders 3 Kiezen van de voornaam 3 Kiezen van de achternaam 3 Wie krijgt in Nederland met naamskeuze te maken 3
Nadere informatiescheiding Ouders blijven ouders Recht van spreken
Het is niet niks als je ouders gaan scheiden. Misschien verschiet je er geweldig van. Misschien vind je de nieuwe duidelijkheid juist wel goed. Hoe dan ook, bij zo n scheiding moet er van alles worden
Nadere informatieTraining complexe echtscheidingen. 1 Regio Gooi en Vechtstreek
Training complexe echtscheidingen 1 Regio Gooi en Vechtstreek Training complexe echtscheidingen Programma: 13.45 u Inloop 14.00 u Opening Catelijne van der Hoeven, stafarts Jeugd en Gezin 14.05 Juridisch
Nadere informatieProtocol Kind en echtscheiding
Protocol Kind en echtscheiding Voorwoord/inhoud Het doel van dit protocol is een handreiking te geven hoe te handelen in een situatie waarin de ouders van het kind de intentie hebben te gaan scheiden of
Nadere informatieProtocol Kind en echtscheiding
Protocol Kind en echtscheiding Protocol kind en echtscheiding Pagina 1 Voorwoord/inhoud Het doel van dit protocol is een handreiking te geven hoe te handelen in een situatie waarin de ouders van het kind
Nadere informatieOuderschap, gezag en scheiding
Ouderschap, gezag en scheiding mr. Paulien Boerkamp met dank aan: mr. Lydia Janssen 2 en 12 maart 2015 Programma Twee soorten juridische banden met kind: 1. Ouderschap (= familie) 2. Gezag (= zeggenschap)
Nadere informatie- zij het in verband met hun scheiding van belang vinden om over de opvoeding en verzorging van hun kinderen de volgende afspraken te maken;
Voorbeeld ouderschapsplan De ondergetekenden:.. (naam ouder 1) en.. (naam ouder 2) nemen in aanmerking dat: - zij met elkaar gehuwd zijn/een relatie met elkaar hebben gehad, - uit hun huwelijk/relatie
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2013 480 Wet van 25 november 2013 tot wijziging van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek in verband met het juridisch ouderschap van de vrouwelijke partner
Nadere informatieArtikel 1240 van het Gerechtelijk Wetboek
BIJLAGE 7 bij het koninklijk besluit van 31 augustus 2014 tot vaststelling van de inhoud en de vorm van modellen van verslagen, van vereenvoudigde boekhouding en van verzoekschrift ter uitvoering van de
Nadere informatieMeldplicht voor onderwijspersoneel
Meldplicht voor onderwijspersoneel Meldplicht voor onderwijspersoneel Uit ons onderzoek blijkt dat 36% van de docenten wel eens het vermoeden heeft gehad, maar slechts 8% meldt dat ook daadwerkelijk aan
Nadere informatieJuridische afdeling Departement Controle CO 1356
Trierstraat 70 B-1000 Brussel Juridische afdeling Departement Controle CO 1356 datum 13.03.2006 III/06/CO 1356/FN onze ref. uw ref. contact Hugo Bogaert attaché telefoon 02-237 23 61 02-237 21 11 Betreft:
Nadere informatieCOMMISSIE VOOR FINANCIËLE HULP AAN SLACHTOFFERS VAN OPZETTELIJKE GEWELDDADEN EN AAN DE OCCASIONELE REDDERS
COMMISSIE VOOR FINANCIËLE HULP AAN SLACHTOFFERS VAN OPZETTELIJKE GEWELDDADEN EN AAN DE OCCASIONELE REDDERS ------ A.R. M 10-1-0569 B.R. 7428 Beslissing van 17 april 2012 De eerste kamer van de Commissie,
Nadere informatieOverleg- en aangifteplicht
1.e. Op 28 juli 1999 is de Wet bestrijding van seksueel misbruik en seksuele intimidatie in het onderwijs in werking getreden. Deze wet is een uitwerking van de voorstellen die de toenmalige staatssecretaris
Nadere informatieStrafrecht Seksualiteit, reproductie, fysiek en psychisch geweld
Strafrecht Seksualiteit, reproductie, fysiek en psychisch geweld Inhoud Inleiding p.2 Aanranding van de eerbaarheid p.3 Verkrachting p.8 Prostitutie en mensenhandel p.13 Openbare zedenschennis p.25 Overspel
Nadere informatieDe familiekamer en de jeugdkamer in het hof van beroep te Antwerpen
Hof van beroep Antwerpen De familiekamer en de jeugdkamer in het hof van beroep te Antwerpen Vanaf 1 september 2014 wordt de wet betreffende de invoering van een familie- en jeugdrechtbank (zoals gerepareerd
Nadere informatieInformatievoorziening gescheiden ouders
Informatievoorziening gescheiden ouders 0. Doel van dit protocol: 1. legt uit wie voor de wet ouder van een kind is; 2. formuleert richtlijnen waar de school zich aan zal houden om misverstanden bij ouders
Nadere informatieProtocol School en Scheiding
Instemming GMR PO 19 april 2018 Definitief besluit CvB 29 mei 2018 Protocol School en Scheiding Dit protocol legt uit wie voor de wet ouder van een kind is, beschrijft hoe de scholen van SCO Delft omgaan
Nadere informatieAls ouders niet meer samen zijn
Als ouders niet meer samen zijn Inhoudsopgave Waarover gaat deze folder?...5 Werkwijze hulpverleners...5 Rol van ouders...6 Regelingen met betrekking tot het gezag...7 Als ouders niet meer samen zijn...8
Nadere informatieTel.: 011/ Vrederechter Hasselt kanton 1 / 2 Fax: 011/ Naam:.. Voornaam:... Beroep: Adres:... Tel.:...GSM.:... .:...
VERZOEKSCHRIFT AANSTELLING BEWINDVOERING VREDEGERECHTEN HASSELT Parklaan 25 bus 7 3500 HASSELT Tel.: 011/37.44.05 Vrederechter Hasselt kanton 1 / 2 Fax: 011/37.44.62 De verzoekende partij: Naam:... Voornaam:...
Nadere informatieProtocol school en scheiding
Protocol school en scheiding Dit protocol: - legt uit wie voor de wet ouder van een kind is; - formuleert een aantal richtlijnen waar de school zich aan zal houden om misverstanden te voorkomen; - beschrijft
Nadere informatieAls zelfstandige arbeid je belangrijkste (of enige) beroepsactiviteit is, dan ben je zelfstandige in hoofdberoep.
7. Het sociaal statuut van een zelfstandige ondernemer. ---------------------------------------------------------------- 7.1. Sociaal statuut zelfstandige. 7.1.1.Hoofdberoep Als zelfstandige arbeid je
Nadere informatieDe keuze van de achternaam. Ministerie van Justitie
Ministerie van Justitie De keuze van de achternaam Burgerlijk Wetboek Boek 1, Personen- en familierecht Titel 2 Het recht op de naam Artikel 5 1. Indien een kind alleen in familierechtelijke betrekking
Nadere informatieKlachtenprotocol Montessori Scholengemeenschap Amsterdam voor klachten inzake vermoeden tot zeden misdrijf
Klachtenprotocol Montessori Scholengemeenschap Amsterdam voor klachten inzake vermoeden tot zeden misdrijf 24 november 2015 Pagina 1 van 10 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. stroomschema 3. de rol van de medewerker
Nadere informatieINFORMATIEPLICHT OUDERS
INFORMATIEPLICHT OUDERS 1. INLEIDING Alle ouders hebben in principe recht op informatie over hun kind van de school. Dit geldt ook voor ouders die gescheiden zijn. Soms is er maar één ouder van het kind
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 1997 772 Wet van 24 december 1997 tot herziening van het afstammingsrecht alsmede van de regeling van adoptie Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin
Nadere informatieRecht op maatschappelijke integratie (RMI)
Recht op maatschappelijke integratie (RMI) Versie nr. 1 Laatste update: 22-09-2008 1) Waartoe dient deze fiche? 2) Wat houdt het recht op maatschappelijke integratie precies in? 3) Waarom wordt deze steun
Nadere informatieSyllabus Zedelijkheidswetgeving
Syllabus Zedelijkheidswetgeving Een uitgave van de Politieacademie School voor Recherche Versie 1 augustus 2014 Syllabus Zedelijkheidswetgeving Inhoud: Artikelen 239 t/m 251 en 254, 254a Wetboek van Strafrecht,
Nadere informatie