zwangerschap Cumarinederivaten (vitamine-k-antagonisten) passeren de placenta.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "zwangerschap Cumarinederivaten (vitamine-k-antagonisten) passeren de placenta."

Transcriptie

1 Kinderwens, en : acenocoumarol 2757 t/m 2760 TGA = Therapeutic Goods Administration; TIS = Teratologie Informatie Service Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Zwangerschap en Borstvoeding. atologie/naslagwerk- GZB.aspx. Geraadpleegd Cumarinederivaten (vitamine-k-antagonisten) passeren de placenta. Gebruik tijdens het eerste trimester van de geeft een hoger risico op een spontane abortus en kan leiden tot structurele afwijkingen bij de foetus. Nasale hypoplasie en skeletafwijkingen zijn karakteristiek voor de zogenoemde cumarine-embryopathie. Cumarinegebruik tijdens de (óók na het eerste trimester) is tevens geassocieerd met afwijkingen van het centraal zenuwstelsel, oogafwijkingen en gehoorschade. Daarnaast is het risico op groeivertraging, foetale bloedingen en mentale retardatie verhoogd. Het risico werd aanvankelijk hoger ingeschat, maar ligt volgens recentere literatuurgegevens rond 6%. De gevoelige periode voor de cumarine-embryopathie ligt waarschijnlijk tussen de 6e en 12e week van de, gerekend vanaf de laatste menstruatie. Gebruik van cumarines dient dus, zeker in deze periode, vermeden te worden. Bij gebruik in de eerste zes weken van de, gerekend vanaf de laatste menstruatie, lijken er geen aanwijzingen te zijn voor een verhoogd risico op cumarine-embryopathie. De afwijkingen aan het centraal zenuwstelsel, waaronder nervus-opticusatrofie, worden waarschijnlijk veroorzaakt door intracerebrale bloedingen gevolgd door littekenvorming. Dit kan gedurende de hele optreden, maar is zeldzaam. Ook in de laatste weken van de dient het gebruik van cumarines te worden vermeden in verband met de kans op bloedingen bij zowel de moeder als de foetus of pasgeborene. Acenocoumarol gaat niet of nauwelijks over in de moedermelk. kinderwens (vrouw) Bij een kinderwens is het niet noodzakelijk om de medicatie al om te zetten voorafgaand aan de, mits de vrouw direct een stest uitvoert zodra ze over tijd is. Fenprocoumon dient vervangen te worden door acenocoumarol in verband met de kortere eliminatie halfwaardetijd. Acenocoumarol (tijdelijk) niet gebruiken, in ieder geval tijdens risicovolle periode. Kies een ander geneesmiddel. Vrouwen die cumarines gebruiken, dienen zodra de bevestigd is, maar in ieder geval vóór de zesde sweek, omgezet te worden op laagmoleculairgewicht heparines (LMWH) of eventueel heparine. Ook na het eerste trimester heeft het gebruik van LMWH de voorkeur. Alleen op strikte indicatie (bijvoorbeeld bij hartklepprothese) kunnen na de 12e week cumarines worden gebruikt, bij voorkeur acenocoumarol. Dit op strenge geleide van protrombinetijd/trombotest, in verband met het verhoogde risico op bloedingen bij de foetus. Vanaf de 36e week van de dient eventueel cumarinegebruik weer vervangen te worden door LMWH. Een nadelige invloed op de stollingsactiviteit van de zuigeling is nooit gevonden. Bovendien krijgen borstgevoede baby s dagelijks al standaard vitamine K ter voorkoming van bloedingen. Acenocoumarol is veilig te combineren met het geven van. Acenocoumarol heeft de voorkeur vanwege de korte halfwaardetijd. ref. 2 Voorkeursmedicatie bij behandeling en profylaxe van trombo-embolie:

2 Schaefer C et al. Drugs during pregnancy and lactation. Treatment options and risk assessment. Londen: Academic Press; p , 696. ref. 3 TGA. Prescribing medicines in pregnancy. An Australian categorisation of risk of drug use in pregnancy. docs/html/medpreg.ht m. Geraadpleegd Cumarines kunnen de placenta passeren en komen zo bij de foetus. Het meeste onderzoek is gedaan naar warfarine. Er wordt echter aangenomen, dat alle cumarines een vergelijkbaar teratogeen en foetaal toxisch effect hebben. Cumarines kunnen een specifieke cumarine embryopathie veroorzaken, vooral gekenmerkt door skeletafwijkingen en hypoplasie van de middenzone van het gezicht. Skeletafwijkingen worden waarschijnlijk veroorzaakt door remming van het enzym arylsulfatase en remming van de synthese van vitamine K-afhankelijke (nietcoagulerende) eiwitten, die interfereren met de ontwikkeling van bot en kraakbeen. Cumarine embryopathie ontstaat vermoedelijk in week 6-9 van de. Het risico op cumarine embryopathie lijkt klein, met name wanneer therapie tijdens het 1 e trimester niet langer dan 8 weken na de eerste dag van de laatste menstruatie heeft plaatsgevonden. Ook veroorzaken cumarines afwijkingen aan het centraal zenuwstelsel (CZS) en foetale bloedingen. Afwijkingen aan het CZS worden vermoedelijk veroorzaakt door intracerebrale bloedingen en daaruit voortkomende littekenvorming en kunnen gedurende de gehele ontstaan, maar vooral tijdens het 2 e trimester. Er is een verhoogd risico op spontane abortus/miskraam en vroeggeboorte. Wanneer blootstelling aan cumarines alleen gedurende de eerste 6 weken na conceptie plaatsvindt, lijkt het risico op grote afwijkingen niet substantieel toegenomen. Acenocoumarol kan niet worden aangetoond in de moedermelk. Er zijn geen veranderingen waargenomen in de coagulatieparameters bij kinderen van wie de moeder gedurende de cumarines gebruikte. Alle anticoagulantia en thrombolytica kunnen bloedingen van de placenta veroorzaken, en daardoor vroeggeboorte en miskramen. Warfarine is geassocieerd met de ontwikkeling van embryopathie na blootstelling gedurende 6-9 weken na conceptie. Blootstelling na het 1 e trimester van de kan foetale bloedingen, leidend tot schade aan het CZS veroorzaken. Tevens is er een verhoogd risico op spontane abortus en perinatale bloedingen. Tijdens de laatste weken van de niet gebruiken. kinderwens (vrouw) Patiënten die cumarinederivaten gebruiken en zwanger willen worden, overzetten op een heparine, voor de 6 e week van de. Vanwege mogelijke foetale embryopathie en andere bijwerkingen, wordt het afgeraden cumarinederivaten in het 1 e trimester of aan het eind van de te gebruiken, en liefst helemaal niet tijdens de. Bij hoogrisicopatiënten met mechanische hartkleppen geldt een afwijkend advies i.v.m. de gezondheid van de moeder; gebruik van orale anticoagulantia tot aan het eind van de moet overwogen worden. Actieve beëindiging van de is niet aanbevolen wanneer aan het begin van de behandeling met cumarines heeft plaatsgevonden. Monitoring (echo) is aanbevolen bij blootstelling aan cumarinederivaten tijdens de. Gedurende de behandeling met cumarinederivaten mag gegeven worden. Voor de veiligheid wordt aanbevolen het kind gedurende de eerste vier weken na de geboorte 2-3x per week 1 mg vitamine K oraal toe te dienen. Om complicaties te vermijden wordt tevens aanbevolen de coagulatiestatus na dagen te bepalen, in ieder geval bij prematuur geboren kinderen. Acenocoumarol is niet ingedeeld. Warfarine is ingedeeld in categorie D. Categorie D: Geneesmiddelen waarvan bekend is of waarvan vermoed wordt, dat zij een verhoogde incidentie van foetale misvormingen of andere blijvende schade bij de mens veroorzaken. 2

3 ref. 4 LactMed. Gebruik van Er zijn geen veranderingen van de stolling of bijwerkingen gemeld bij borstgevoede zuigelingen geneesmiddelen als gevolg van maternaal acenocoumarol gebruik tijdens de lactatie. gedurende de lactatie. v/cgibin/sis/htmlgen?lact. Geraadpleegd De hoeveelheid acenocoumarol die de zuigeling inslikt is klein, vanwege de lage concentraties acenocoumarol in de moedermelk. Er bestaat consensus dat maternaal gebruik van acenocoumarol weinig risico vormt voor het borstgevoede kind. ref. 5 FNT. De kunst van het doseren. Richtlijn, leidraad en informatie voor het doseren van vitamine K- antagonisten. Zwangerschap en kraamperiode Zwangerschap en kraamperiode veroorzaken een verhoogd risico op veneuze trombo-embolie (VTE). Vitamine K-antagonisten (VKA) passeren de placenta. Ze hebben een teratogeen effect van de 6 e - 16 e week van de. De embryopathie kan zich uiten als nasale hypoplasie en epifysaire afwijkingen. Evenals voor de aanmaak van vitamine K-afhankelijke stollingsfactoren, is vitamine K o.a. noodzakelijk voor de aanmaak van osteocalcine. Ook hierbij bestaat een vitamine K-cyclus die door de VKA s wordt geblokkeerd met als gevolg verminderde aanmaak van het eiwit osteocalcine. Gedurende de hele wordt het gebruik van VKA s geassocieerd met zelden optredende afwijkingen van het foetaal centraal zenuwstelsel en met foetale bloedingen. Er zijn geen bijzondere voorzorgsmaatregelen noodzakelijk. kinderwens (vrouw) Aan vrouwen in de vruchtbare levensfase die een kortdurende indicatie voor antistollingsbehandeling met VKA s hebben, wordt geadviseerd in die periode niet zwanger te worden. Vrouwen in de vruchtbare levensfase die een langdurige indicatie voor antistollingsbehandeling met VKA s hebben, worden erop gewezen de behandelend arts en de trombosedienst te waarschuwen als er een kinderwens bestaat en/of als ze zwanger worden. Gezamenlijk kan dan een behandelplan worden opgesteld. Heparine passeert de placenta niet. Ten aanzien van zwangeren met kleplijden is extra voorzichtigheid geboden vanwege een verhoogd risico op kleptrombose. Het gebruik van VKA gedurende de gehele is het veiligst voor de moeder, echter VKA hebben teratogene effecten in het eerste trimester. Het risico op embryopathie lijkt dosisafhankelijk te zijn. In een klein onderzoek werd een geringer percentage embryopathie gezien (2.6%) met een lage dosis warfarine (<5 mg) en een hoger percentage (8%) met doseringen >5 mg. Deze dosisafhankelijkheid is recent geconfirmeerd. De onderliggende bewijslast voor de effectiviteit van het gebruik van LMWH gedurende de gehele is schaars. In verschillende richtlijnen (ACCP en ESC) wordt dan ook een keuze gelaten ter afweging per individuele patiënt. Wanneer de moeder VKA slikt en geeft, wordt hetzelfde beleid toegepast als wanneer de moeder geen VKA slikt. Per os 150 µg vitamine K per dag tot 3 maanden na de geboorte, ook als de daarna wordt gecontinueerd. Bij vrouwen die fenprocoumon gebruiken aangeven een kinderwens te hebben, wordt overgeschakeld op acenocoumarol, omdat dit kortwerkende middel na het stoppen bij het begin van de snel uit het bloed verdwijnt. Counseling en controle in een specialistische setting (stollingsdeskundige, cardioloog en gynaecoloog) is aangewezen. Als er een indicatie is om te kiezen voor het voorschrijven van een VKA, dan is antistollingsbehandeling met een VKA een absolute contraindicatie van de 6 e 16 e week van de vanwege het teratogeen effect. Acenocoumarol mag alleen worden geslikt tussen de 16 e en 36 e week (eventueel vanaf de 12 e week bij een mechanische hartklepprothese). Vanaf de 36 e week worden geen VKA s gegeven om bloedingen bij moeder en kind tijdens de partus te voorkómen. 3

4 Acenocoumarol gaat niet over in de moedermelk. Bij zwangeren met een mechanische klep dient de INR frequenter te worden gecontroleerd. Het toedienen van intraveneuze ongefractioneerde heparine is ook een mogelijkheid, maar deze behandeling is niet gemakkelijk. Geadviseerd wordt gedurende de hele heparine voor te schrijven. De voorkeur gaat uit naar behandeling met een LMWH, ook al zijn LMWH s niet geregistreerd voor toediening in de. Het gebruik van LMWH gedurende gehele bij zwangeren met kleplijden is echter controversieel. Voor een aantal vrouwen is de subcutane toediening een belasting vanwege de subcutane hematomen en pijn bij het spuiten. Omzetting naar een ander LMWH of een dosering van eenmaal daags (indien tweemaal daags werd gespoten) kan worden overwogen. Aangezien in de het verdelingsvolume van LMWH s kan veranderen, is het een overweging een keer per 1 à 2 maanden de anti- Xa spiegel te meten. Bij zwangeren met een mechanische klep wordt aangeraden anti Xa spiegels frequenter te controleren en te streven naar piek anti-xa spiegels (gemeten 4-6 uur na toediening) tussen U/L en dal spiegels (voorafgaand aan toediening) >0.6 IU/ml. De voor- en nadelen van de verschillende antistollingsmogelijkheden bij zwangeren met kleplijden moeten uitgebreid worden besproken. ref. 6 CBO. Richtlijn Diagnostiek, preventie en behandeling van veneuze tromboembolie en secundaire preventie van arteriële trombose kinderwens Wanneer acenocoumarol bij kinderwens wordt gebruikt, gaat men er vanuit dat vitamine-kantagonisten in de eerste weken geen teratogene effecten hebben. Vitamine-K-antagonisten passeren de placenta en zijn, indien gegeven in het 1 e trimester, geassocieerd met embryopathie, zoals nasale Conclusie auteurs: kinderwens Zodra de vrouw over tijd is, dient zij een stest te verrichten; bij een positieve test wordt de vitamine-k-antagonist vervangen door LMWH tot de 16 e week. 4

5 hypoplasie, en epifysaire afwijkingen in 6-30% van de pen. Gedurende de gehele is gebruik van vitamine-kantagonisten geassocieerd met zelden optredende afwijkingen van het foetaal CZS en met foetale bloedingen. ref. 7 Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie. Richtlijn Diagnostiek, behandeling en preventie van veneuze trombo-embolie in en kraambed, gebaseerd op de CBO-richtlijn (2008). Versie Acenocoumarol gaat niet over in de. Cumarinederivaten passeren de placenta en kunnen een karakteristieke embryopathie veroorzaken (coumarine-embryopathie). Deze treedt vrijwel zeker uitsluitend op bij blootstelling tussen de 6e en 9e week van de en bestaat uit neushypoplasie en botafwijkingen. Gedurende de gehele is het gebruik van cumarines geassocieerd met zelden optredende afwijkingen van het CZS en foetale bloedingen. Over de veiligheid van coumarine in de rest van de bestaat dus enige onzekerheid. Recent werd in het Nederlandse LEPEConderzoek gevonden dat blootstelling aan coumarine tijdens de niet leidt tot grote afwijkingen. Het geeft echter wel een groter risico op een lagere intelligentie en op lichte neurologische stoornissen of onhandige motoriek bij kinderen in de basisschoolleeftijd, ook na blootstelling buiten het eerste trimester van de. CZS-afwijkingen zijn zelden beschreven. Cumarinederivaten kunnen ook bij de foetus bloedingen veroorzaken. Cumarinederivaten worden niet uitgescheiden in de. In de worden bij voorkeur geen vitamine-kantagonisten gegeven voor de behandeling van VTE. Indien toch wordt besloten tot behandeling met vitamine-k-antagonisten, mogen deze niet in de 6 e tot de 16 e week en niet na de 36 e sweek worden gegeven wegens mogelijke teratogene en foetotoxische effecten en bloedingen bij het kind tijdens de partus. Zodra de vrouw over tijd is, dient zij een stest te verrichten; bij een positieve test wordt de vitamine-k-antagonist vervangen door LMWH tot de 16 e week. De antistollingsbehandeling dient bij een VTE opgetreden tijdens de ten minste tot zes weken postpartum te worden gecontinueerd. Postpartum kan worden gestart met acenocoumarol. Conclusie auteurs: kinderwens (vrouw) Bij vrouwen die reeds voor de een cumarine gebruiken en een swens hebben, heeft acenocoumarol de voorkeur boven fenprocoumon vanwege de halfwaardetijd. Acenocoumarol en fenprocoumon worden bij voorkeur niet gebruikt bij de behandeling van VTE en zijn gecontraïndiceerd tussen de 6e en 16e sweek wegens mogelijke teratogene effecten. Ondanks dat formele registratie voor gebruik tijdens de ontbreekt, gaat voor de behandeling van VTE gaat de voorkeur uit naar LMWH boven ongefractioneerde heparine, wegens effectiviteit en gebruiksvriendelijkheid. Bij een aantal vrouwen treden lokale subcutane infiltraten op de toedieningsplaatsen van LMWH op. Omzetting naar andere LMWH kan dan aangewezen zijn. Bij een positieve stest wordt de cumarine vervangen door therapeutisch LMWH tot de 16e week. Men gaat er dan van uit dat 5

6 vitamine K-antagonisten geen teratogene effecten hebben in de eerste weken en dat de patiënte bij het uitblijven van de verwachte menstruatie direct een stest verricht. Na de 16e week kan de LMWH gedurende de gehele worden voortgezet of kunnen eventueel cumarines worden toegediend tot de 36e week. Vanaf de 36e week moet weer therapeutisch LMWH gegeven worden vanwege het risico van bloedingen bij het kind tijdens de partus. ref. 8 Roos-Hesselink JW et al. Zwangerschap en mechanische kunstklep: dilemma s bij de keuze van antitrombotische profylaxe. NTVG 2007;151: NTVG 2007;151:724 (verbetering). Zwangerschap Cumarinederivaten zijn het veiligst voor de moeder, maar brengen risico s op afwijkingen bij de foetus met zich mee. Bij heparine loopt de foetus geen gevaar, maar heeft de moeder meer kans op trombotische complicaties. Het gebruik van cumarinederivaten tijdens de kan leiden tot teratogene effecten bij de foetus (met name nasale hypoplasie en afwijkingen aan het centrale zenuwstelsel) en geeft een verhoogde kans op foetale bloedingen. Het grootste risico op congenitale afwijkingen door het gebruik van cumarinederivaten ontstaat tussen de 6e en 9e sweek. Het risico op embryopathie is in verband gebracht met de gebruikte dosis cumarinederivaten: bij vrouwen die < 5 mg warfarine gebruikten, werd in 12% (4/33) van de gevallen een spontane abortus vermeld en werd geen embryopathie gezien; bij vrouwen die > 5 mg gebruikten, vond men echter bij 88% (22/25) een spontane abortus en bij 8% (2/25) een embryopathie geïnduceerd door cumarinederivaten. Deze gegevens zijn bevestigd in een andere studie, maar gezien de kleine aantallen blijft voorzichtigheid geboden ten aanzien van de hantering van deze afkapwaarde als hard criterium. Ook rondom de partus kunnen cumarinederivaten een gevaar zijn voor moeder en kind, vooral als een kunstverlossing of sectio caesarea nodig is. Borstvoeding kan tijdens gebruik van cumarinederivaten veilig gegeven worden. Voor het kind is de bij gebruikelijke profylactische dosering vitamine K voldoende. Dit artikel gaat specifiek over de keuze van antistolling bij patiënten met een mechanische kunstklep. Conclusie auteurs: Het risico op kleptrombose is tijdens de >10x zo groot als bij niet-zwangeren, waarbij een kunstklep in mitralispositie een hoger risico met zich meebrengt dan een kunstklep in aortapositie. kinderwens Met de vrouw en haar partner moet vóór de besproken worden wat de voor- en nadelen zijn van de verschillende behandelingsstrategieën. Bij niet-zwangeren met een mechanische hartklepprothese zijn cumarinerivaten 1 e keus. Acenocoumarol tot aan positieve stest handhaven. Geadviseerd wordt om niet vóór de over te gaan op heparine, omdat het soms lang duurt voordat iemand zwanger is en zij dan onnodig risico s loopt. Door het verder toegenomen risico op trombose in de is een goede antistollingstherapie in deze periode van extra belang. Door de grotere effectiviteit van acenocoumarol ten aanzien van het 6

7 voorkomen van trombotische complicaties kan men overwegen om gedurende de eerste 8 maanden door te gaan met de toediening van het middel, indien de dosering < 5 mg/dag bedraagt (streefwaarde INR: 3,0). Wanneer men de kans op embryopathie wil verkleinen, kan men LMWH of ongefractioneerde heparine geven tussen de 6 e en 12 e week van de, waarna weer wordt overgegaan op acenocoumarol. Voor de laatste maand wordt LMWH of ongefractioneerde heparine in een therapeutische dosering geadviseerd. Gedurende de periode dat LMWH wordt toegediend, dienen de anti-xa-spiegels te worden gecontroleerd en dient de dosis zonodig te worden aangepast. ref. 9 SPC Acenocoumarol Sandoz tablet Cumarines geven bij gebruik tijdens het 1 e trimester van de een verhoogd risico op ontwikkelingsstoornissen, m.n. skeletafwijkingen en nasale hypoplasie. Bij gebruik tijdens het 2 e en 3 e trimester bestaat een kleine kans op afwijkingen aan het CZS. Er zijn geen gegevens uit dierstudies. Acenocoumarol gaat niet of nauwelijks over in de moedermelk. Nadelige effecten op de zuigeling zijn tot op heden niet gemeld. Als de patiënte in partu komt, wordt de toediening van LMWH of ongefractioneerde heparine overgeslagen en 4-6 uur na de bevalling hervat. Na 24 uur kan weer worden gestart met acenocoumarol. Acenocoumarol dient met name niet te worden gebruikt tijdens de gevoelige periode (6-12 weken na conceptie). Ook tijdens de laatste weken van de dient acenocoumarol niet te worden gebruikt wegens een verhoogde kans op bloedingen bij zowel de moeder als de foetus/pasgeborene. Gedurende de overige gedeelten van de dient acenocoumarol alleen te worden gebruikt indien dit strikt noodzakelijk is. Tijdens behandeling met acenocoumarol kan worden gegeven. Het is echter aan te bevelen om aan een baby, die gevoed wordt door een met een cumarinederivaat behandelde moeder, vitamine K toe te dienen volgens de gangbare richtlijnen. Opmerkingen: Tijdens de is er een toename van stollingsfactoren (o.a. factor VIII), een afname van antistollingsfactoren (o.a. proteïne C en S) en een toename van veneuze stasis. Hierdoor is het risico op trombose (VTE) en bloedingen bij moeder en foetus verhoogd. Ook in de periode direct na de bevalling is het risico op VTE verhoogd. (ref. 2, 8) 7

8 Indien een patiënte met een mechanische klepprothese zwanger wordt, wordt de balans tussen het risico van trombose en trombo-embolieën enerzijds en dat van bloedingen anderzijds verstoord. (ref. 8) Diep veneuze trombose en longembolie zijn in de westerse wereld een belangrijke oorzaak van moedersterfte. De incidentie van VTE in de wordt geschat op 0,5-3 per 1000 zwangeren en kraamvrouwen. (ref. 2, 6, 7) Risicofactoren voor VTE bij zwangere vrouwen zijn: trombofiliedefect, VTE of oppervlakkige tromboflebitis in anamnese, erfelijkheid, langdurige bedrust, aanwezigheid van antifosfolipidensyndroom, obesitas. Het risico op VTE bij een keizersnede is hoger dan bij een vaginale partus. (ref. 2, 7) Er bestaat op dit moment geen consensus over de juiste behandeling van zwangeren met een kunstklep. (ref. 8) Effect Actie Datum Beslissing KNMP Geneesmiddel Informatie Centrum 4 november 2014 Kinderwens (vrouw)* nee ja Zwangerschap ja ja Borstvoeding nee ja Kinderwens (man)** onbekend nee * Kinderwens, gebruik van het middel door de vrouw **Kinderwens, gebruik van het middel door de man 8

CZS = Centraal Zenuwstelsel; LMWH = laagmoleculairgewicht-heparine; TGA = Therapeutic Goods Administration; VTE = veneuze trombo-embolie

CZS = Centraal Zenuwstelsel; LMWH = laagmoleculairgewicht-heparine; TGA = Therapeutic Goods Administration; VTE = veneuze trombo-embolie Kinderwens, en : warfarine 2765 t/m 2768 CZS = Centraal Zenuwstelsel; LMWH = laagmoleculairgewicht-heparine; TGA = Therapeutic Goods Administration; VTE = veneuze trombo-embolie Bron Effect Opmerkingen

Nadere informatie

CZS = Centraal Zenuwstelsel; LMWH = laagmoleculairgewicht-heparine; TGA = Therapeutic Goods Administration; VTE = veneuze trombo-embolie

CZS = Centraal Zenuwstelsel; LMWH = laagmoleculairgewicht-heparine; TGA = Therapeutic Goods Administration; VTE = veneuze trombo-embolie Kinderwens, en : fenprocoumon 2761 t/m 2764 CZS = Centraal Zenuwstelsel; LMWH = laagmoleculairgewicht-heparine; TGA = Therapeutic Goods Administration; VTE = veneuze trombo-embolie Bron Effect Opmerkingen

Nadere informatie

Kinderwens, zwangerschap en borstvoeding: enoxaparine t/m 2811

Kinderwens, zwangerschap en borstvoeding: enoxaparine t/m 2811 Kinderwens, en : enoxaparine 2808 t/m 2811 APTT = geactiveerde partiële tromboplastinetijd; HIT = heparine geïnduceerde trombocytopenie; LMWH = laagmoleculairgewicht-heparine; TGA = Therapeutic Goods Administration;

Nadere informatie

Kinderwens, zwangerschap en borstvoeding: dalteparine t/m 2800

Kinderwens, zwangerschap en borstvoeding: dalteparine t/m 2800 Kinderwens, en : dalteparine 2797 t/m 2800 APTT = geactiveerde partiële tromboplastinetijd; HIT = heparine geïnduceerde trombocytopenie; LMWH = laagmoleculairgewicht-heparine; TGA = Therapeutic Goods Administration;

Nadere informatie

Nascholing Antistolling

Nascholing Antistolling Nascholing Antistolling Algemene module nivo 1 en 2 Een initiatief van de Stuurgroepketen Antistollingsbehandeling Dr. R. Fijnheer, versie 1, november 2011 doel antistollings therapie behandelen van arteriële

Nadere informatie

Kinderwens, zwangerschap en borstvoeding: liothyronine t/m 4676

Kinderwens, zwangerschap en borstvoeding: liothyronine t/m 4676 Kinderwens, en : liothyronine 4673 t/m 4676 T3 = trijodiumthyronine; T4 = thyroxine/tetrajodothyronine; TGA = Therapeutic Goods Administration; TIS = Teratologie Informatie Service; TSH = thyroid stimulerend

Nadere informatie

borstvoeding Levothyroxine komt slechts in kleine hoeveelheden in de moedermelk terecht.

borstvoeding Levothyroxine komt slechts in kleine hoeveelheden in de moedermelk terecht. Kinderwens, en : levothyroxine 4669 t/m 4672 T3 = trijodiumthyronine; T4 = thyroxine/tetrajodothyronine; TGA = Therapeutic Goods Administration; TIS = Teratologie Informatie Service; TSH = thyroid stimulerend

Nadere informatie

borstvoeding Uit enkele case-reports is bekend dat trazodon in kleine hoeveelheden overgaat in de moedermelk.

borstvoeding Uit enkele case-reports is bekend dat trazodon in kleine hoeveelheden overgaat in de moedermelk. Kinderwens, en : trazodon 2519 t/m 2522 NNH = Number Needed to Harm; non-sri = geen serotonineheropnameremmer; RR = Relatieve Risico; RV = Risico Verschil; SNRI =serotonine-noradrenalineheropnameremmer;

Nadere informatie

Kinderwens, zwangerschap en borstvoeding: insuline aspart (protamine)

Kinderwens, zwangerschap en borstvoeding: insuline aspart (protamine) Kinderwens, en : insuline aspart (protamine) 2704 t/m 2707 DM = Diabetes Mellitus; EMA = European Medicines Agency; HbA1c = geglycosyleerd hemoglobine; PDM = preconceptiele diabetes mellitus; RR = Relatief

Nadere informatie

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zwangerschap 2 Erfelijkheid 2 Vruchtbaarheid 2 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap

Nadere informatie

Antitrombotisch beleid. Karina Meijer ochtendrapport Interne Geneeskunde

Antitrombotisch beleid. Karina Meijer ochtendrapport Interne Geneeskunde Antitrombotisch beleid Karina Meijer ochtendrapport Interne Geneeskunde 300616 Achtergrond Initiatief door NIV, geschreven door multidisciplinaire werkgroep internisten, huisartsen, orthopeden, longartsen,

Nadere informatie

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Inleiding Zwanger worden als je een chronische ontstekingsziekte van de darm (IBD = inflammatory Bowel disease) hebt zoals de ziekte van Crohn

Nadere informatie

Nascholing Antistolling

Nascholing Antistolling Nascholing Antistolling Algemene module nivo 3 Een initiatief van de Stuurgroepketen Antistollingsbehandeling Dr. R. Fijnheer, versie 4, juli 2012 de stollingsbalans trombose te veel stolling antistolling

Nadere informatie

Richtlijn Multidisciplinaire richtlijn Borstvoeding

Richtlijn Multidisciplinaire richtlijn Borstvoeding Richtlijn Multidisciplinaire richtlijn Borstvoeding Onderbouwing Conclusies Vaak is het door keuze van het juiste geneesmiddel mogelijk om borstvoeding veilig te handhaven 11. Niveau 4 Toelichting Indien

Nadere informatie

DOACs in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen

DOACs in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen DOACs in 15 dia s - 2018 - Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen Wat zijn DOACs? DOACs zijn bloedverdunners: Directe Orale Anti Coagulantia Die worden gebruikt bij atriumfibrilleren (AF) en

Nadere informatie

VSV Achterhoek Oost Protocol Antistolling

VSV Achterhoek Oost Protocol Antistolling VSV Achterhoek Oost Protocol Doel Preventie van veneuze trombo-embolie / vte in de verloskunde Tabel Absolute risico s op een eerste tijdens en na de zwangerschap bij trombilie met en zonder een positieve

Nadere informatie

Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij

Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Kinderwens, en : hydroxychloroquine 109 + 5185 t/m 5187 TGA = Therapeutic Goods Administration; TIS = Teratologie Informatie Service. Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Systemische

Nadere informatie

IBD = Inflammatoire Darmziekten; IM = intramusculair; TGA = Therapeutic Goods Administration; TIS = Teratologie Informatie Service;

IBD = Inflammatoire Darmziekten; IM = intramusculair; TGA = Therapeutic Goods Administration; TIS = Teratologie Informatie Service; Kinderwens, en : betamethason overig 3834 t/m 3841 IBD = Inflammatoire Darmziekten; IM = intramusculair; TGA = Therapeutic Goods Administration; TIS = Teratologie Informatie Service; Bron Effect Opmerkingen

Nadere informatie

Zwangerschap bij een chronische darmziekte

Zwangerschap bij een chronische darmziekte Maag-, Darm- en Leverziekten Zwangerschap bij een chronische darmziekte www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Vruchtbaarheid... 3 Erfelijkheid... 4 Medicijnen... 4 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap...

Nadere informatie

Geneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren

Geneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren 27-10-2016 Geneesmiddelen die de stolling beïnvloeden bij atrium fibrilleren Wobbe Hospes, ziekenhuisapotheker Agenda Waarom en wanneer antistolling? Stollingscascade en aangrijpingspunten geneesmiddelen

Nadere informatie

Behandeling Diep Veneuze Trombose

Behandeling Diep Veneuze Trombose Behandeling Diep Veneuze Trombose Danick Werner MSc Verpleegkundig specialist intensieve zorg Vasculaire geneeskunde & endocrinologie Amphia Ziekenhuis, Breda Continuing Nursing Education, 20 september

Nadere informatie

TRANSMURAAL PROTOCOL DIEPE VENEUZE TROMBOSE

TRANSMURAAL PROTOCOL DIEPE VENEUZE TROMBOSE TRANSMURAAL PROTOCOL Inleiding De incidentie van diepe veneuze trombose () is ongeveer 2 per 1.000 patiënten per jaar. Voor longembolie gelden vergelijkbare getallen. De huisarts wordt dan ook niet vaak

Nadere informatie

Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Zwangerschap en

Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Zwangerschap en Kinderwens, en : eprosartan 4006 t/m 4009 ACE = angiotensine-converterend enzym; ARB s = Angiotensine-II-receptorblokkers; NVOG = Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie; NVVC = Nederlandse

Nadere informatie

(1) Risico op acute pancreatitis Er zijn meldingen geweest van acute pancreatitis na de behandeling met carbimazol/thiamazol.

(1) Risico op acute pancreatitis Er zijn meldingen geweest van acute pancreatitis na de behandeling met carbimazol/thiamazol. GEADRESSEERDE ADRES POSTCODE WOONPLAATS 31 januari 2019 Belangrijke risico-informatie: Geneesmiddelen die carbimazol of thiamazol (synoniem: methimazol) bevatten: (1) risico op acute pancreatitis en (2)

Nadere informatie

Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij

Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Kinderwens, en : etanercept 5179 t/m 5182 TGA = Therapeutic Goods Administration; TIS = Teratologie Informatie Service. Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Er is beperkte ervaring

Nadere informatie

Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose.

Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose. 1 Samenvatting Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose. Zowel arteriële trombose (trombose

Nadere informatie

Stolling en antistolling. Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen

Stolling en antistolling. Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen Stolling en antistolling Prof.dr. Karina Meijer Afdeling Hematologie UMCG Transmuraal Trombose Expertisecentrum Groningen Wat gaan we doen? Wat willen jullie? Achtergrond Antistollingsmedicatie Achtergrond

Nadere informatie

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht?

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht? Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart

Nadere informatie

Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten. Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden

Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten. Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden Perioperatief beleid t.a.v anticoagulantia de nieuwste inzichten Felix van der Meer Afdeling Trombose en Hemostase Trombosedienst Leiden Anticoagulantia Vitamine K antagonisten (VKA) Trombocytenaggregatieremmers

Nadere informatie

Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Zwangerschap en

Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Zwangerschap en Kinderwens, en : telmisartan 4022 t/m 4025 ACE = angiotensine-converterend enzym; ARB s = Angiotensine-II-receptorblokkers; NVOG = Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie; NVVC = Nederlandse

Nadere informatie

isotretinoïne 10 mg en 20 mg zachte capsules Zwangerschapspreventie programma

isotretinoïne 10 mg en 20 mg zachte capsules Zwangerschapspreventie programma isotretinoïne 10 mg en 20 mg zachte capsules Zwangerschapspreventie programma Richtlijnen voor de patiënt bij het gebruik van isotretinoïne Deze materialen beschrijven aanbevelingen om belangrijke risico

Nadere informatie

Zwangerschap en bevallen na eerdere keizersnede

Zwangerschap en bevallen na eerdere keizersnede Zwangerschap en bevallen na eerdere keizersnede 1031 Inleiding Deze folder is ontwikkeld voor vrouwen die zwanger zijn nadat ze, in een eerdere zwangerschap met een keizersnede zijn bevallen. Het litteken

Nadere informatie

Schildklierafwijkingen en zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie

Schildklierafwijkingen en zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Schildklierafwijkingen en zwangerschap Afdeling Verloskunde/Gynaecologie In het kort Normaal gesproken werkt de schildklier naar behoren. Bij een abnormale werking kan de schildklier te snel werken (hyperthyreoïdie)

Nadere informatie

ANTITROMBOTISCHE BEHANDELING: INDICATIES EN PRAKTISCHE PROBLEMEN

ANTITROMBOTISCHE BEHANDELING: INDICATIES EN PRAKTISCHE PROBLEMEN ANTITROMBOTISCHE BEHANDELING: INDICATIES EN PRAKTISCHE PROBLEMEN Het doel van dit themanummer is een synthese te geven van de beschikbare informatie over antitrombotische behandeling in de eerste lijn,

Nadere informatie

Trombofilieonderzoek in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen

Trombofilieonderzoek in 15 dia s Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen Trombofilieonderzoek in 15 dia s - 2018 - Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen Wat is trombofilie Erfelijke of verworven stollingsafwijkingen die gepaard gaan met een verhoogd risico op trombose

Nadere informatie

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht?

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht? Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart

Nadere informatie

Preventie van veneuze trombo-embolie bij zwangere vrouwen

Preventie van veneuze trombo-embolie bij zwangere vrouwen Preventie van veneuze trombo-embolie bij zwangere vrouwen Een van de objectieven van de «Thrombosis Guidelines Group of the BSTH (Belgian Society on Thrombosis and Haemostasis) and the BWGA (Belgian Working

Nadere informatie

SCHILDKLIERFUNCTIESTOORNISSEN EN ZWANGERSCHAP

SCHILDKLIERFUNCTIESTOORNISSEN EN ZWANGERSCHAP SCHILDKLIERFUNCTIESTOORNISSEN EN ZWANGERSCHAP SCHILDKLIERFUNCTIETESTEN TIJDENS DE ZWANGERSCHAP Wat is de normale range voor TSH in elk trimester? [2012] Trimester-specifieke, per centrum bepaalde, normaalwaarden

Nadere informatie

Bevallen na een eerdere keizersnede

Bevallen na een eerdere keizersnede GYNAECOLOGIE Bevallen na een eerdere keizersnede Deze folder is bedoeld voor zwangere vrouwen die eerder via een keizersnede bevallen zijn. Voor uw huidige zwangerschap zal samen met uw gynaecoloog een

Nadere informatie

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht?

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht? Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart

Nadere informatie

SSRI. Protocol NVOG/NVK 2012 VSV Geert Jan Blok

SSRI. Protocol NVOG/NVK 2012 VSV Geert Jan Blok SSRI Protocol NVOG/NVK 2012 VSV 14-01-14 Geert Jan Blok Preconceptionele periode: Er bestaat geen duidelijke voorkeur voor een bepaalde SSRI. Indien een patiënte al goed is ingesteld op een bepaalde SSRI

Nadere informatie

Schildklier en zwangerschap

Schildklier en zwangerschap Schildklier en zwangerschap SCHILDKLIER EN ZWANGERSCHAP Waarvoor dient de schildklier? De schildklier produceert schildklierhormoon, een hormoon dat verantwoordelijk is voor de snelheid van de stofwisseling.

Nadere informatie

Psychiatrie rond zwangerschap. Corné van Lieshout, psychiater

Psychiatrie rond zwangerschap. Corné van Lieshout, psychiater Psychiatrie rond zwangerschap Corné van Lieshout, psychiater Casus 1 Mw. Pietersen 32 jaar Na 1 e partus (25 e ) depressief, na 2 mnd spontaan over Na 2 e partus (28 e ) weer depressief. HA gaf 50mg sertraline

Nadere informatie

Geneesmiddelen bij zwangerschap en borstvoeding

Geneesmiddelen bij zwangerschap en borstvoeding Geneesmiddelen bij zwangerschap en borstvoeding Geneesmiddelen en zwangerschap Enige tientallen jaren geleden dacht men nog dat ongeboren kinderen in de baarmoeder goed beschermd waren tegen schadelijke

Nadere informatie

Indicatie antistolling. NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Indicaties VKA in NL Wat gebruikten we. Het stollingsmechanisme

Indicatie antistolling. NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Indicaties VKA in NL Wat gebruikten we. Het stollingsmechanisme Indicatie antistolling NOAC/DOAC Is de praktijk net zo verwarrend als de naam.? Behandeling DVT/ longembolie Atriumfibrilleren Mechanische hartklep Arterieel vaatlijden Hartfalen met kamerdilatatie ( alleen

Nadere informatie

Breda, 25 juni 2018 Ref.: PHNL/HIV/0618/0006

Breda, 25 juni 2018 Ref.: PHNL/HIV/0618/0006 Breda, 25 juni 2018 Ref.: PHNL/HIV/0618/0006 Belangrijke risico-informatie: Verhoogd risico op falen van de behandeling en verhoogd risico op transmissie van de hiv-infectie van moeder op kind door lage

Nadere informatie

stolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog 15 maart 2019

stolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog 15 maart 2019 stolling en trombose Dr Marieke J.H.A. Kruip internist-hematoloog m.kruip@erasmusmc.nl 15 maart 2019 Wat ga ik bespreken? Hoe werkt de stolling ook alweer?? Wat is trombose en waardoor ontstaat het? Hoe

Nadere informatie

NOAC s. Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog

NOAC s. Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog NOAC s Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog Antistollingsmedicatie Toegepast ter preventie en behandeling van arteriële en

Nadere informatie

Voorkom bloedingen. de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren. Eindhoven, 19 juni 2014

Voorkom bloedingen. de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren. Eindhoven, 19 juni 2014 Voorkom bloedingen de achtergrond van antistollingsmiddelen, interacties en risicofactoren Eindhoven, 19 juni 2014 dr. M.R. Nijziel, internist-hematoloog Indeling stollingssysteem oude antistollingsmiddelen

Nadere informatie

Zwangerschap en IBD. ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-, darm- en leverziekten. Beter voor elkaar

Zwangerschap en IBD. ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-, darm- en leverziekten. Beter voor elkaar Zwangerschap en IBD ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-, darm- en leverziekten Beter voor elkaar 2 Inleiding U wilt zwanger worden en heeft de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. Op dat moment

Nadere informatie

Samenvatting Medische Jaarverslagen FEDERATIE VAN NEDERLANDSE TROMBOSEDIENSTEN

Samenvatting Medische Jaarverslagen FEDERATIE VAN NEDERLANDSE TROMBOSEDIENSTEN FEDERATIE VAN NEDERLANDSE TROMBOSEDIENSTEN 2.768 3.220 2015 1.280 656 855 3.220 1.285 5.319 2014 1.145 1.256 2017 1.670 2.564 1.256 1.343 2013 1.084 4.842 2016 1.561 956 2.564 2012 880 Samenvatting Medische

Nadere informatie

VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties

VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties Doel Het doel van dit protocol is preventie, herkenning, optimalisering van diagnostiek en behandeling van early-onset

Nadere informatie

Vernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren. Joep Hufman, Medical Scientific Liason

Vernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren. Joep Hufman, Medical Scientific Liason Vernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren Joep Hufman, Medical Scientific Liason Agenda/ Content Atrium fibrilleren & Stollingscascade Heden Toekomst Discussie Atrium fibrilleren en Stollingscascade

Nadere informatie

isotretinoïne 10 mg en 20 mg zachte capsules Preventie van zwangerschap & blootstelling van de foetus

isotretinoïne 10 mg en 20 mg zachte capsules Preventie van zwangerschap & blootstelling van de foetus isotretinoïne 10 mg en 20 mg zachte capsules Preventie van zwangerschap & blootstelling van de foetus Richtlijnen voor de patiënt bij het gebruik van isotretinoïne Waarvoor dient deze brochure? Deze brochure

Nadere informatie

Antitrombotica. Nederlands Vasculair Forum Melvin Lafeber. AIOS Interne (Vasculaire/Klinische Farmacologie)

Antitrombotica. Nederlands Vasculair Forum Melvin Lafeber. AIOS Interne (Vasculaire/Klinische Farmacologie) Antitrombotica Nederlands Vasculair Forum 2017 Melvin Lafeber AIOS Interne (Vasculaire/Klinische Farmacologie) DISCLOSURES AIOS Interne Geneeskunde Consulent BENU apotheken Nederland Redactiecommissie

Nadere informatie

Schildklier en zwangerschap

Schildklier en zwangerschap Schildklier en zwangerschap De schildklier kan te snel werken (hyperthyreoïdie) of te langzaam (hypothyreoïdie). In beide gevallen moeten voor en tijdens de zwangerschap de schildklierhormonen onder controle

Nadere informatie

Boekje over de nieuwe orale anticoagulantia. Wat u moet weten voor het veilig gebruik ervan

Boekje over de nieuwe orale anticoagulantia. Wat u moet weten voor het veilig gebruik ervan Boekje over de nieuwe orale anticoagulantia Wat u moet weten voor het veilig gebruik ervan GEGEVENS PATIËNT Naam Adres Tel HUISARTS Naam Adres Tel SPECIALIST Naam Ziekenhuis Tel ANTISTOLLINGSMEDICATIE

Nadere informatie

Zwangerschap en borstvoeding

Zwangerschap en borstvoeding Zwangerschap en borstvoeding ONTWIKKELING VAN HET ONGEBOREN KIND MEDICIJNEN BIJ ZWANGERSCHAP FOLIUMZUUR WAT IS HET EFFECT VAN ALCOHOL EN ROKEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN MEDICIJNEN EN BORSTVOEDING

Nadere informatie

Programma verschillende workshops van elk 15 minuten.

Programma verschillende workshops van elk 15 minuten. 1 2 Programma 13.30-14.00 Inloop met koffie en thee 14.00-14.10 Opening 14.10-14.45 Leven met antistolling. Lezing door Mireille Schouten, arts van de INR Trombosedienst. Aansluitend kunt u vragen stellen

Nadere informatie

Risicominimalisatie materiaal voor voorschrijvers betreffende mycofenolaatbevattende

Risicominimalisatie materiaal voor voorschrijvers betreffende mycofenolaatbevattende Risicominimalisatie materiaal voor voorschrijvers betreffende mycofenolaatbevattende geneesmiddelen Dit risicominimalisatie materiaal voor mycofenolaat-bevattende geneesmiddelen is beoordeeld door het

Nadere informatie

Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij

Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Kinderwens, en : adalimumab 1015 + 5165 t/m 5167 TGA = Therapeutic Goods Administration; TIS = Teratologie Informatie Service. Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Adalimumab is

Nadere informatie

Zwangerschap en bevalling na een eerdere keizersnede

Zwangerschap en bevalling na een eerdere keizersnede Zwangerschap en bevalling na een eerdere keizersnede 1 van 5 Deze folder is bedoeld voor zwangere vrouwen die eerder via een keizersnede bevallen zijn. In Nederland bevalt 1 op de 5 vrouwen met een keizersnede.

Nadere informatie

Informatie voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg. Brochure Zwangerschapspreventie Programma (ZPP)

Informatie voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg. Brochure Zwangerschapspreventie Programma (ZPP) Imnovid (pomalidomide) Informatie voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg Brochure Zwangerschapspreventie Programma (ZPP) Inleiding De additionele risico minimalisatie materialen voor Imnovid (pomalidomide),

Nadere informatie

In Zwang Richtlijn Vitamine D, B12 en K

In Zwang Richtlijn Vitamine D, B12 en K In Zwang Richtlijn Vitamine D, B12 en K VITAMINE D Zwangerschap De gezondheidsraad adviseert zwangeren om minimaal 10 µg dag vitamine D in te nemen. Bij een ernstige vitamine- D- deficiëntie is dit onvoldoende

Nadere informatie

Cover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:

Cover Page. The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: Cover Page The following handle holds various files of this Leiden University dissertation: http://hdl.handle.net/1887/61127 Author: Hulle, T. van der Title: The diagnostic and therapeutic management of

Nadere informatie

Beleid bij Hemofiliedraagsters in de zwangerschap.

Beleid bij Hemofiliedraagsters in de zwangerschap. Beleid bij Hemofiliedraagsters in de zwangerschap. Kennisdomein Hemofilie is een erfelijke aandoening van het stollingssysteem waarbij factor VIII (Hemofilie A) of factor IX (hemofilie B) mist of verlaagd

Nadere informatie

FEDERATIE VAN NEDERLANDSE TROMBOSEDIENSTEN. Samenvatting Medische Jaarverslagen

FEDERATIE VAN NEDERLANDSE TROMBOSEDIENSTEN. Samenvatting Medische Jaarverslagen FEDERATIE VAN NEDERLANDSE TROMBOSEDIENSTEN Samenvatting Medische Jaarverslagen inhoud 01 Inhoud 02 Inleiding 02 Aantal patiënten en patiënt 03 Controlefrequentie 03 Indicaties voor antistollingsbehandeling

Nadere informatie

Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij

Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Kinderwens, en : infliximab 784 + 5188 t/m 5190 TGA = Therapeutic Goods Administration; TIS = Teratologie Informatie Service. Bron Effect Opmerkingen ref. 1 Lareb TIS. Geneesmiddelen bij Infliximab is

Nadere informatie

Informatiefolder. Zwangerschap en kinderwens

Informatiefolder. Zwangerschap en kinderwens Informatiefolder en kinderwens Inhoudsopgave Algemeen 3 Kinderwens 3 Foliumzuur s- en ovulatietesten 5 Geneesmiddelen 6 Bostvoeding Medicatiebegeleiding Algemeen De vrouw maakt tijdens haar leven een aantal

Nadere informatie

Maatschap Gynaecologie. Hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap

Maatschap Gynaecologie. Hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap Maatschap Gynaecologie Hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap Inleiding U bent opgenomen op de afdeling gynaecologie. Deze folder geeft informatie over hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap. Doel van

Nadere informatie

Isosupra Lidose 8-16 mg. Apothekers. Isotretinoïne. Programma ter Preventie van de Zwangerschap

Isosupra Lidose 8-16 mg. Apothekers. Isotretinoïne. Programma ter Preventie van de Zwangerschap Isosupra Lidose 8-16 mg Isotretinoïne Programma ter Preventie van de Zwangerschap Apothekers Brochure voor de aflevering van Isosupra Lidose Isotretinoïne Inhoudsopgave inleiding 3 VOORWAARDEN VOOR AFlevering

Nadere informatie

CHAPTER 9. Samenvatting

CHAPTER 9. Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting Samenvatting 143 Samenvatting Ondanks dat de kwaliteit van de antistollingsbehandeling met vitamine K antagonisten door de jaren heen is verbeterd, bestaat er nog steeds het risico

Nadere informatie

Informatiefolder over trombose/longembolie en Eliquis

Informatiefolder over trombose/longembolie en Eliquis Informatiefolder over trombose/longembolie en Eliquis Inleiding U heeft Eliquis (apixaban) van uw dokter voorgeschreven gekregen. Eliquis is een medicijn dat o.a. bij volwassenen wordt gebruikt om bloedstolsels

Nadere informatie

Roaccutane, Programma ter Voorkoming van Zwangerschap (PPP) Richtlijnen voor artsen bij het voorschrijven van Roaccutane aan vrouwelijke patiënten

Roaccutane, Programma ter Voorkoming van Zwangerschap (PPP) Richtlijnen voor artsen bij het voorschrijven van Roaccutane aan vrouwelijke patiënten Roaccutane, Programma ter Voorkoming van Zwangerschap (PPP) Richtlijnen voor artsen bij het voorschrijven van Roaccutane aan vrouwelijke patiënten november 2003 1 INLEIDING...3 BELANGRIJKE FEITEN OVER

Nadere informatie

isotretinoïne 10 mg en 20 mg zachte capsules Zwangerschapspreventie programma

isotretinoïne 10 mg en 20 mg zachte capsules Zwangerschapspreventie programma isotretinoïne 10 mg en 20 mg zachte capsules Zwangerschapspreventie programma Richtlijnen voor apothekers bij het afleveren van isotretinoïne De risico minimalisatie materialen voor isotretinoïne zijn

Nadere informatie

isotretinoïne 10 mg en 20 mg zachte capsules Zwangerschapspreventie programma

isotretinoïne 10 mg en 20 mg zachte capsules Zwangerschapspreventie programma isotretinoïne 10 mg en 20 mg zachte capsules Zwangerschapspreventie programma Risico minimalisatie materiaal betreffende isotretinoïne voor voorschrijvers De risico minimalisatie materialen voor isotretinoïne,

Nadere informatie

schildklierafwijkingen en zwangerschap

schildklierafwijkingen en zwangerschap schildklierafwijkingen en zwangerschap 2 Inhoud 1 Algemeen 1.1 Wat is de schildklier en hoe werkt hij 1.2 De ontwikkeling van de schildklier bij de baby 2 Schildklierziekten 2.1 Hypothyreoïdie 2.2 Hyperthyreoïdie

Nadere informatie

Epilepsie, zwangerschap en borstvoeding

Epilepsie, zwangerschap en borstvoeding Epilepsie, zwangerschap en borstvoeding Wat is epilepsie? Epilepsie is een stoornis die ongeveer 1 op de 150 à 250 personen treft. In België gaat het dus om meer dan 60.000 personen. Er bestaan trouwens

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Specialisten Ouderengeneeskundedeel Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard,

Nadere informatie

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht?

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht? Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart

Nadere informatie

Nieuwe Orale Anticoagulantia (NOACs)

Nieuwe Orale Anticoagulantia (NOACs) Nieuwe Orale Anticoagulantia (NOACs) Regionaal Formularium Zwolle Daphne Bertholee, ziekenhuisapotheker i.o. Douwe van der Meer, coördinator Regionaal Formularium Zwolle FTO 15 oktober 2013 Isala Inleiding

Nadere informatie

Patiënteninformatie locatie Blaricum. Diabetes mellitus bij kinderwens. Informatie over erfelijkheid en zwangerschap bij diabetes

Patiënteninformatie locatie Blaricum. Diabetes mellitus bij kinderwens. Informatie over erfelijkheid en zwangerschap bij diabetes Patiënteninformatie locatie Blaricum Diabetes mellitus bij kinderwens Informatie over erfelijkheid en zwangerschap bij diabetes Inhoudsopgave Bladzijde Welke soorten diabetes zijn er? 4 Is diabetes erfelijk?

Nadere informatie

Samenvatting en Discussie

Samenvatting en Discussie 101 102 Pregnancy-related thrombosis and fetal loss in women with thrombophilia Samenvatting Zwangerschap en puerperium zijn onafhankelijke risicofactoren voor veneuze trombose. Veneuze trombose is een

Nadere informatie

MYCOFENOLAATHOUDENDE GENEESMIDDELEN Informatiegids voor de patiënten. Informatie over de risico's voor de foetus

MYCOFENOLAATHOUDENDE GENEESMIDDELEN Informatiegids voor de patiënten. Informatie over de risico's voor de foetus De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van geneesmiddelen die mycofenolaat bevatten. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan

Nadere informatie

Perioperatief antistollingsbeleid UMCG. Samenvatting

Perioperatief antistollingsbeleid UMCG. Samenvatting 1 2 Perioperatief antistollingsbeleid UMCG Samenvatting Patiënten ingesteld op antistollingsmiddelen hebben bij continuatie van de antistolling een verhoogde kans op bloedverlies en bij het staken van

Nadere informatie

Patiëntenvoorlichting Gynaecologie. Schildklierafwijkingen en Zwangerschap

Patiëntenvoorlichting Gynaecologie. Schildklierafwijkingen en Zwangerschap Patiëntenvoorlichting Gynaecologie Schildklierafwijkingen en Zwangerschap In het kort De schildklier kan te snel werken (hyperthyreoïdie) of te langzaam (hypothyreoïdie). In beide gevallen moeten voor

Nadere informatie

SAMENVATTING RICHTLIJN NEURAXISBLOKKADE EN ANTISTOLLING

SAMENVATTING RICHTLIJN NEURAXISBLOKKADE EN ANTISTOLLING SAMENVATTING RICHTLIJN NEURAXISBLOKKADE EN ANTISTOLLING Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie 1 INLEIDING Een neuraxiaal hematoom na neuraxisblokkade is een zeldzame, maar ernstige complicatie. Onder

Nadere informatie

Doelstelling van deze informatiebijeenkomst

Doelstelling van deze informatiebijeenkomst Doelstelling van deze informatiebijeenkomst De antistollingsbehandeling van bewoners van zorginstellingen optimaliseren. Door inzet van Nabij Patiënt Testen (NPT) Met een goede samenwerking tussen medewerkers

Nadere informatie

Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie

Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie 00 Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie Uw arts heeft u als medicijn benzodiazepine voorgeschreven. Deze medicijnen kunnen tijdens een zwangerschap gebruikt worden. Deze

Nadere informatie

Konakion mixed micelles ampullen zijn voor zowel intraveneuze injectie als voor oraal gebruik.

Konakion mixed micelles ampullen zijn voor zowel intraveneuze injectie als voor oraal gebruik. 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Konakion mixed micelles, 10 mg/ml oplossing voor injectie en oraal gebruik 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke ampul à 1 ml bevat 10 mg vitamine K 1 (fytomenadion).

Nadere informatie

Perioperatief Antistolling beleid

Perioperatief Antistolling beleid Perioperatief Antistolling beleid Patiënten die in het kader van behandeling of preventie van arteriële of veneuze trombo-embolie worden behandeld met enige vorm van antistolling en een ingreep dienen

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS TROC TABLETTEN. Acetylsalicylzuur - Paracetamol - Coffeïne-anhydraat

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS TROC TABLETTEN. Acetylsalicylzuur - Paracetamol - Coffeïne-anhydraat MELISANA N.V., Kareelovenlaan 1, Pagina 1 van 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS TROC TABLETTEN Acetylsalicylzuur - Paracetamol - Coffeïne-anhydraat Lees goed de hele bijsluiter, want deze bevat

Nadere informatie

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie PATIËNTENVOORLICHTING

Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie PATIËNTENVOORLICHTING NVOG Nederlandse Vereniging voor PATIËNTENVOORLICHTING Schildklierafwijkingen en Zwangerschap No 16 2004 NVOG Het copyright en de verantwoordelijkheid voor deze folder berusten bij de Nederlandse Vereniging

Nadere informatie

Schildklierafwijkingen en zwangerschap

Schildklierafwijkingen en zwangerschap 7-11-2016 703 Schildklierafwijkingen en zwangerschap Inhoudsopgave In het kort Wat is de schildklier en hoe werkt hij? De ontwikkeling van de schildklier bij de baby Schildklierziekten Onderzoek Bij de

Nadere informatie

UTROGESTAN VAGINAL 100 mg zachte capsules UTROGESTAN VAGINAL 200 mg zachte capsules Gemicroniseerd progesteron

UTROGESTAN VAGINAL 100 mg zachte capsules UTROGESTAN VAGINAL 200 mg zachte capsules Gemicroniseerd progesteron BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER UTROGESTAN VAGINAL 100 mg zachte capsules UTROGESTAN VAGINAL 200 mg zachte capsules Gemicroniseerd progesteron Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel

Nadere informatie

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA)

Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Amsterdamse Standaard Ketenzorg Antistolling (ASKA) Tandartsendeel Versie november 2016 Christèle Warmerdam, SIGRA Yvonne Groenstege, FBA Inhoudsopgave Inleiding... 3 Landelijke Standaard, leidraad en

Nadere informatie

stoppen zware drinkers minder vaak met het drinken van alcoholhoudende drank dan vrouwen met een lager alcoholgebruik.

stoppen zware drinkers minder vaak met het drinken van alcoholhoudende drank dan vrouwen met een lager alcoholgebruik. Samenvatting In Nederland gebruikt ongeveer 80% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd alcoholhoudende drank. Veel vrouwen staken het alcoholgebruik zodra ze zwanger zijn of eerder al, als ze zwanger

Nadere informatie

Samenvatting. Aanleiding voor de adviesvraag

Samenvatting. Aanleiding voor de adviesvraag Samenvatting Aanleiding voor de adviesvraag Op dit moment zijn bijna 400.000 mensen in Nederland aangewezen op behandeling met antistollingsmiddelen van het type vitamine K-antagonist (VKA). Hoewel zeer

Nadere informatie

Stand van zaken antistolling 2017

Stand van zaken antistolling 2017 Stand van zaken antistolling 2017 Karina Meijer internist-hematoloog UMCG Transmuraal Trombose Expertise Centrum Groningen Disclosures Lokale PI voor Einstein (rivaroxaban), Resonate (dabigatran), Hokusai

Nadere informatie