Commissie Toekomstige Zorg Zeeland Visie op zorg in Zeeland in 2025

Transcriptie

1 Cmmissie Tekmstige Zrg Zeeland Visie p zrg in Zeeland in 2025

2 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 Vrwrd De zrg in Zeeland staat al geruime tijd nder druk. De druk p de Zeeuwse zrg in brede zin met gezien wrden in de cntext van een sterke vergrijzing met bijbehrende veranderingen in de zrgvraag in cmbinatie met een specifieke gegrafische setting. Als grtste zrgverzekeraar van de regi wil CZ het vrtuw nemen in het zeken naar plssingen vr deze brede prblematiek en, vral, in het uitzetten van de lijnen vr een tekmstbestendige zrg in Zeeland. In dit licht startte p 1 april 2015 de cmmissie Tekmstige Zrg Zeeland p verzek van zrgverzekeraar CZ met haar werkzaamheden. Binnen drie maanden diende er een visie te liggen p de tekmstige zrg in Zeeland. Op 7 juli wrdt deze visie aan de minister aangebden. Een krappe tijdsperide, zeker als gekeken wrdt naar srtgelijke prjecten elders in Nederland. De cmmissie heeft het zichzelf vervlgens niet gemakkelijk gemaakt. Gezien de beperkt beschikbare tijd lag het vr de hand m met een synthese van de aanwezige beleidsplannen en visies van alle zrgaanbieders te beginnen. De cmmissie heeft echter gekzen vr een andere benadering, namelijk vanuit het perspectief van de Zeeuwse burger. Deze keuze is welbewust gemaakt, mdat in de gen van de cmmissie de beheftes van de burger, nu en in de tekmst, leidend meten zijn vr de vrmgeving van de zrg. De vraag en dus niet het (bestaande) aanbd staat vrp. Vanuit de beheftes van de burger en in samenspraak met de Zeeuwse zrgaanbieders heeft de cmmissie een visie ntwikkeld. Deze visie is vertaald in een actieplan, verdeeld in drie tijdsgewrichten, m de stap van denken naar den vr de rganisaties te cncretiseren. Om uitvering van het actieplan te brgen, heeft de cmmissie tevens een advies gefrmuleerd ver de inrichting van het transitieprces in de kmende peride. Met de gezndheid van de Zeeuwen is het p zich ged gesteld. Zeker als de hgere gemiddelde leeftijd en de lagere sciaal ecnmische status dan die van de gemiddelde Nederlander in aanmerking wrden genmen. Maar de uitdagingen tt 2025 zijn grt. Het aantal 65 plussers neemt frs te. Het aantal gebrtes neemt sterk af. De Zeeuwse bevlking krimpt de kmende 10 jaar p ttaalniveau beperkt, maar de demgrafische verschuiving leidt vanzelfsprekend tt een grte verschuiving in de zrgvraag. Een verschuiving van zrgvraag die vraagt m passende plssingen. Die plssingen meten passen bij het specifieke karakter van Zeeland. Een dunbevlkte prvincie, met een kwetsbare infrastructuur, terwijl de twee aanwezige ziekenhuizen cncurrentie ndervinden van naburige grte ziekenhuizen, in het bijznder vanuit België. De Zeeuwse zrgaanbieders velen de urgentie m een integrale visie p de zrg in Zeeland te frmuleren. Reden daarvr is niet alleen de huidige nijpende situatie van de twee ziekenhuizen, maar k de nzekere tekmst met een tenemende vergrijzing, bevlkingskrimp en de dr de bewners uitgesprken beheftes. Het centrale thema bij het tekmstperspectief is samenwerking. Die samenwerking zal ervr zrgen dat burgers p een vleiende manier gehlpen wrden als ze een gezndheidsprbleem hebben. De cmmissie hpt dat de visie, die in dit rapprt wrdt gepresenteerd, een gede vertaalslag is van de beheftes van de inwners, zals die p 30 mei aan ns zijn geuit. De cmmissie is verheugd met de actieve wijze waarp de zrgaanbieders deze beheftes daarna samen hebben pgepakt en hebben vertaald naar een tekmstvisie vr de Zeeuwse zrg. Tensltte wil de cmmissie haar dank uitspreken naar de 125 inwners van Zeeland die p 30 mei jl. bereid waren een vrije zaterdag te investeren in de tekmstige zrg in Zeeland. Laat deze betrkkenheid inspirerend werken vr de realisatie van de visie! De cmmissie Tekmstige Zrg Zeeland, Victr Slenter, vrzitter Wim Van der Meeren, lid Gerge Van Heukelm, lid 1

3 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 Inhudspgave 1. Inleiding Beschrijving van de huidige situatie van de Zeeuwse zrg Beheften p gebied van zrg vanuit de inwners van Zeeland Uitgangspunten vr Stip aan de hrizn zrg en gezndheid in Zeeland in Plan van aanpak Bijlagen

4 Visie p de zrg in Zeeland in Inleiding Aanleiding De afgelpen jaren bestaat er een aanhudende zrg ver de tekmstbestendigheid van de Zeeuwse zrginfrastructuur. Onder meer de nrust ver de ziekenhuiszrg leidt bij (een deel van) de bevlking tt een negatief beeld van de gehele gezndheidszrg in Zeeland. Vanuit dat kader heeft Js de Beer als verkenner in pdracht van de prvincie een inventarisatie gemaakt van de Zeeuwse zrg. Het rapprt, uitgebracht in januari 2015 cnstateert dat de beschikbaarheid en kwaliteit van de zrg in Zeeland in gevaar kmt, dr gebrek aan visie en leiderschap en dr gebrek aan bereidheid m samen te werken aan een gede zrg en cntinuïteit van zrg. In februari zijn er Kamervragen gesteld ver dit rapprt. De minister is gevraagd m CZ te dwingen ndzakelijke knpen dr te hakken m de Zeeuwse ziekenhuizen te laten samenwerken. Vervlgens is minister Schippers p 24 februari naar Zeeland gekmen m de situatie te bespreken met de stakehlders. In deze bijeenkmst heeft de minister de ziekenhuizen aangesprken m verder te gaan samenwerken en m vr de zmervakantie te kmen met een plan vr de tekmst. In reactie hierp heeft CZ als grtste verzekeraar van de regi deze vraag pgepakt en aangegeven een regivisie p te stellen die ingaat p de huidige en tekmstige ntwikkelingen van de Zeeuwse zrg, inclusief de ziekenhuiszrg. De regivisie is pgesteld dr een cmmissie nder leiding van een nafhankelijk vrzitter, de heer Slenter, arts M&G, MHA. In de cmmissie namen k de heer van der Meeren (vrzitter Raad van Bestuur CZ) en de heer van Heukelm (Gedeputeerde prvincie Zeeland) zitting. De cmmissie is in haar taken ndersteund dr de heer Rijmans (CZ), Jhan Francke (prvincie Zeeland) en adviesbureau KPMG Plexus. De pdracht aan de cmmissie De pdracht aan de cmmissie was m in drie maanden tijd een visie te frmuleren - vanuit de Zeeuw - die het vertrekpunt is m, vanuit ieders verantwrdelijkheid en in samenhang, stappen te zetten vr het tekmstbestendig maken van de Zeeuwse zrg vr de kmende 10 jaar. Dit rapprt beschrijft deze visie: de stip aan de hrizn vr Zeeland in Als basis hiervr maakt dit rapprt inzichtelijk welke prblematiek nu en in de tekmst impact gaat hebben p de kwaliteit, tegankelijkheid en betaalbaarheid van de Zeeuwse zrg. Het beschrijft een passend tekmstbeeld vr de prvincie Zeeland gegeven deze prblematiek en beschrijft wat van wie ndig is m de visie in de prvincie Zeeland k daadwerkelijk gestalte te geven. De cmmissie heeft geen rl met betrekking de huidige precaire financiële situatie van de twee ziekenhuizen. Dit is een krte termijn prbleem waarvr de financiers, ziekenhuizen, verheden en prfessinals p dit mment werken aan een plssing. Deze rapprtage vrmt wel belangrijke input vr de prblematiek van de ziekenhuizen in Zeeland, mdat hierin een cncrete visie wrdt neergelegd p basis waarvan (financiële) afspraken kunnen wrden gemaakt. Prces De cmmissie is ndersteund dr een begeleidingsgrep de bestnd uit een vertegenwrdiging van de grtste Zeeuwse zrgaanbieders en een vertegenwrdiging van de cliënten en patiënten (vr samenstelling van de begeleidingsgrep, zie de bijlage). Basis vr het werk van de cmmissie waren twee cnferenties. De eerste p 30 mei met een vertegenwrdiging van de Zeeuwse bevlking. De input van de bewnerscnferentie is gebruikt m in de cnferentie met de Zeeuwse zrgaanbieders (3 juni) de visie p de zrg invulling te geven. De uitkmsten van de cnferenties zijn dr deze cmmissie verwerkt in een aantal vrstellen, die zijn getetst bij de begeleidingsgrep. Op basis van dit prces is de vrliggende rapprtage pgesteld. Leeswijzer In hfdstuk 2 geven wij een beschrijving van de huidige situatie van de Zeeuwse zrg met de belangrijkste trends die p de Zeeuwse zrg afkmen. Hfdstuk 3 is een weergave van de beheftes van de Zeeuwse bevlking zals pgehaald in de cnferentie p 30 mei. Deze beheftes zijn samen met de zrgaanbieders vertaald in de ntwerpcriteria vr de tekmstige zrg in Zeeland (hfdstuk 4). In hfdstuk 5 is een vertaling van de ntwerpcriteria naar de cncrete stip aan de 3

5 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 hrizn vr de zrg in Zeeland pgenmen. De stip beschrijft de rganisatie van gezndheid, de zrg dicht bij huis, de inrichting van de medische specialistische zrg en GGZ zrg en de verkepelende randvrwaarden die ndig zijn m de Zeeuwse zrg k echt te gaan laten werken. In hfdstuk 6 wrdt het plan van aanpak beschreven vr de realisatie van de beschreven visie. 4

6 Aantal inwners x 1000 Visie p de zrg in Zeeland in Beschrijving van de huidige situatie van de Zeeuwse zrg De pdracht aan de cmmissie was m een visie p een tekmstbestendige zrg in Zeeland te ntwikkelen. De uitdaging hierin is m een evenwicht te vinden tussen kwaliteit, service, betaalbaarheid en bereikbaarheid van zrg. Verschillende factren zijn van invled p de vraag he dit evenwicht er nu en in de tekmst uitziet. Deels zijn dit landelijke trends waar heel Nederland mee te maken heeft, maar deels k specifieke eigenschappen van de prvincie Zeeland. Deze bepalen niet alleen de vraag, maar k de wijze waarp het beste p de ntwikkelingen kan wrden ingesprngen. De huidige ntwikkelingen in Zeeland in cmbinatie met een aantal specifieke factren die een belemmering kunnen vrmen ( beren p de weg ) vr het realiseren van de ambities vr Zeeland, maakt dat we een aantal risic s zien vr de zrg in Zeeland. Vier landelijke trends die k p Zeeland afkmen We nderscheiden vier belangrijke landelijke trends die impact hebben p de Nederlandse zrg en dus k de Zeeuwse, namelijk: Demgrafie; Omgeving en sciale waarden; Technlgie; Wetgeving en beleid. Demgrafie In de landelijke demgrafie zien we parallelle trends van vergrijzing, ntgrening en bevlkingskrimp. Dit zien we k in Zeeland, al verschilt de precieze impact per eiland. Landelijk gezien behrt Zeeuws-Vlaanderen al tt de krimpregi s. In de definitie van VWS is in krimpregi s sprake van bevlkingsdaling én huishudensdaling, evenals bvenmatige vergrijzing, ntgrening en daling van de berepsbevlking. Schuwen-Duiveland en Walcheren zijn aangemerkt als anticipeerregi, de tweede generatie krimpgebieden die een gede uitgangspsitie hebben m tijdig te anticiperen p de aanstaande demgrafische veranderingen 1. Dit zrgt vr een krimp in zrgvlume in de tekmst en een verschuiving van het accent in de zrgvraag naar meer laag cmplexe (chrnische) zrg vr uderen. Ok heeft dit effect p de aanwas van nieuwe prfessinals in de zrg. De Zeeuwse zrg heeft nu al meite m bepaalde vacatures ged in te vullen binnen de zrg. Demgrafische ntwikkeling in Zeeland , aantal inwners x 1000 per regi 400-1,85% Figuur: ntwikkeling aantal inwners in Zeeland (brn CBS Statline 2013) 1 VWS (2014) Tabellen ver krimp- en anticipeerregi s, bijlage bij aanbiedingsbrief bij brief aan Eerste Kamer ver demgrafische ntwikkelingen vr de kmende 20 jaar en CBS Statline (2013). Tabellen ver inwner aantallen en prgnse per gemeente en per leeftijdschrt. 5

7 Aantal inwners x 1000 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 Ontwikkeling van de leeftijdspbuw in Zeeland , aantal inwners x 1000 per regi tt 20 jaar 20 tt 65 jaar 65 jaar f uder - 7% + 19% - 11% Ontwikkeling van de leeftijdspbuw in Zeeland 2015 en 2025, aantal inwners x 1000, uitgesplitst per eiland Walcheren % 27% 51% 48% 27% 26% % 29% Zeeuws-Vlaanderen 51% 48% 25% 23% Schuwen-Duivelland % 24% 51% 49% 29% 27% % 29% 50% 47% 25% 24% Nrd- en Zuid-Beveland St. Philipsland en Thlen 18% 23% 50% 49% 32% 29% Figuur: ntwikkeling leeftijdspbuw in Zeeland (brn CBS Statline 2013) Omgeving en sciale waarden De tweede trend is de verandering in sciale waarden. We zien dat inwners steeds meer belang hechten aan maatwerk, meer eisen stellen aan de beleefde kwaliteit van de zrg en ndersteuning die zij ndig hebben en daarin k meer zelfregie willen hebben. Onderdeel daarvan is k dat men bereid is m verder te reizen, mits dat leidt tt een betere kwaliteit van zrg. Ok zien we dat burgers steeds meer gebruik maken van , internet en scial media vr hun zrg. Technlgie Een derde trend is technlgie. Dr technlgische ntwikkelingen kmen er steeds meer nieuwe innvaties en daarmee k nieuwe behandelingen beschikbaar. Ok in de ndersteuning van de zrg treedt innvatie p die het zrglandschap verandert. Een belangrijk vrbeeld hiervan is de beweging richting e-health, het p afstand (nline f via een device) kunnen leveren van zrg. Hiermee verandert de setting waarin zrg wrdt geleverd, tegelijkertijd maakt het samenwerking tussen zrgverleners makkelijker. Onder de trend technlgie valt k de tename van registratie en verzameling van gezndheidsdata. Dr het slim kppelen van databrnnen kan nieuwe infrmatie wrden ntslten die transparantie van kwaliteit van zrg bevrdert, maar bijvrbeeld k de zrg beter vrspelbaar maakt. Elektrnische patiënten- en cliënten dssiers zijn een ntwikkeling die van grte invled p de samenwerking in en de cnsumptie van de zrg zullen zijn. Wetgeving en beleid De laatste belangrijke trend die we zien zijn de veranderingen als gevlg van nieuw wetgeving en beleid. Vrbeelden hiervan zijn de ecnmische ntwikkelingen, waarbij k de zrgksten nder druk staan en de afspraken in het hfdlijnakkrd ver macrgrei. Maar k de decentralisatie van zrg vanuit de AWBZ en de jeugdzrg naar de gemeenten. Hieraan gerelateerd zien we een de beweging richting wijkgerichtheid en zelfregie binnen de zrg, waarbij er meer berep wrdt gedaan p de verantwrdelijkheid van de patiënt en zijn/haar mantelzrgers. Binnen de GGZ is extramuralisering een belangrijk thema en wrdt er landelijk gestuurd p een afbuw van bedden. Deze klinische zrg met in wel het extramurale circuit ged pgevangen kunnen wrden. Ok wrden er steeds strengere kwaliteitsnrmen gesteld aan de zrg, zals vlumenrmen en eisen aan de minimum bezetting, die leiden tt een lateralisatie en cncentratie van, met name, cmplexe zrg in ziekenhuizen. 6

8 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 Gegrafie, cultuur en specifieke faciliteiten maken Zeeland uniek in Nederland Naast de landelijke trends, heeft de prvincie Zeeland k een aantal specifieke kenmerken en eigenschappen die effect hebben p de inrichting van zrg. Een tweetal belangrijke kenmerken is: De gegrafie van de prvincie, namelijk de watergrenzen en de grens met België; De aantrekkelijkheid van de prvincie vr teristen. Zeeland kenmerkt zich als een dunbevlkt gebied met duidelijke watergrenzen. Deze watergrenzen maken dat Zeeland bestaat uit een aantal eilanden en gebieden, waar bvendien sprake is van verschillende culturen. Als gevlg van de gegrafie en de spreiding van de bevlking zijn de penbare vrzieningen in Zeeland beperkt. Vr de zrg uit zich dit in een versnippering van de infrastructuur en de rganisatie van zrg. Zeeland kenmerkt zich als een zrgveld met veel spelers in een uitgestrekt gebied met een relatief lage rganisatiegraad. Dit blijkt bijvrbeeld uit het feit dat ngeveer een derde van huisartsen werkzaam is in een slpraktijk. Tevens is het vr instellingen meilijk m p basis van de huidige verzrgingsgebieden vldende vlumes te behalen vr een acceptabele balans tussen kwaliteit en kstenniveau. Tegelijkertijd is er sprake van histrisch bepaald eiland denken, waardr de fcus van afspraken tussen aanbieders meestal ligt p het eigen eiland f regi. Dit uitgangspunt vr de zrg bemeilijkt het garanderen van de bereikbaarheid vr basale zrgfuncties in Zeeland en delmatige inzet van zrg die eiland verstijgend met zijn daar waar de vlumes laag zijn. Een ander kenmerk is de ligging van Zeeuws Vlaanderen tussen de Westerschelde en de Belgische grens. Dichtbij de Zeeuws-Vlaamse grens bestaat een aanzienlijk aanbd van grte tt zeer grte (academische) Belgische ziekenhuizen. Veel Zeeuwen, met name Zeeuws-Vlamingen, maken gebruik van de ziekenhuiszrg in België, die als zeer patiëntgericht wrdt ervaren. De peenstapeling van media-aandacht vr de Zeeuwse ziekenhuizen zrgt ervr dat inwners p nderdelen nvldende vertruwen hebben in de Zeeuwse ziekenhuiszrg. Dit wakkert de stap buiten Zeeland vr het gebruik van medisch specialistische zrg bij alle Zeeuwse inwners verder aan. Verdeling Ziekenhuiszrg in Zeeland* 2013, in miljenen Verdeling Ziekenhuiszrg in Zeeland* 2013, uitgesplitst per eiland 5% België 10% 40 Buitenland Overig 0% 1 Schuwen-Duiveland 37% 58% St. Philipsland en Thlen Elders NL 20% 82 Walcheren 21% 7% Nrd- en Zuid-Beveland 5% 5% 3% 72% 27% 92% Zeeland 70% % Zeeuws-Vlaanderen 68% 6% 77% Figuur: Verdeling van de ziekenhuiszrg in Zeeland, 2013 (brn CZ en CBS Statline) 2 Vr gebruik van eerstelijnszrg f langdurige zrg (care) wrdt er verigens niet tt nauwelijks gebruik gemaakt van de zrg in België blijkt uit verzekeringsdata van CZ. 2 Gebaseerd p declaratiedata van CZ verzekerden, 2013; geëxtrapleerd naar ttaal aantal inwners in de prvincie Zeeland p basis van demgrafische gegevens (brn CBS). 7

9 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 Tt slt is Zeeland een aantrekkelijke vakantiebestemming. In de zmermaanden verdubbelt tt verdrievudigt het aantal aanwezige persnen in Zeeland. Dit zrgt in de zmermaanden k vr een behrlijke piek in de zrgvraag. De ervaring leert dat dit met name effect heeft p de huisartsgerelateerde zrg en de acute zrg in Zeeland. De zrg in Zeeland met dus vldende flexibel zijn m deze zmerpiek p te kunnen vangen. Onvldende gezamenlijke visie en samenwerking zijn belangrijke beren p de weg bij het realiseren van tekmstbestendige zrg in Zeeland De landelijke ntwikkelingen en de Zeeuwse kenmerken betekenen in cmbinatie een stevige uitdaging m kwalitatief hgwaardige zrg tegen een betaalbare prijs bereikbaar te huden vr de Zeeuwse inwner. Dit vereist - meer dan in een gemiddelde prvincie in Nederland - nderlinge samenwerking en samenhang. Op dit mment bestaat er echter (ng) geen gezamenlijk visie p de inrichting van zrg in de tekmst. Men werkt nvldende samen en daar waar wrdt samengewerkt bijvrbeeld in het prgramma Gedleven in Zeeuws Vlaanderen - gebeurt dit ng in nvldende afstemming met andere regi s (lees eilanden) f ver de schtten van de verschillende lijnen heen. Een van de redenen daarvr is dat er nu geen gemeenschappelijk prbleem dr de zrgaanbieders ervaren wrdt en dat de aanwezige prblematiek verschilt per eiland f per sectr. De natuurlijke drang tt cntinuïteit van de eigen rganisatie maakt dat eigen belangen vaak bepalend zijn vr het handelen. Dit wrdt verergerd als acute (financiële) prblematiek de fcus verlegt naar de krte termijn. Om samenwerking te kunnen realiseren zal aandacht meten wrden besteed aan het pbuwen van vertruwen. Een andere belemmering vr samenwerking zijn de huidige verdienmdellen en de financieringsstructuur. De acute prblematiek bij de ziekenhuizen wrdt al pgepakt, maar het verdienmdel van meerdere aanbieders in de regi is kwetsbaar. Dit leidt erte dat de fcus veelal p de krte termijn verleving ligt en er minder aandacht gaat naar nieuwe zrgcncepten en samenwerking p de langere termijn. Dr de nhudbare financiële situatie is er weinig tt geen investeringsruimte. Dit kan leiden tt nvldende kwaliteit en service van zrg. De huidige bekstigingsafspraken vanuit zrgverzekeraars en gemeenten stimuleren samenwerking ver de schtten heen niet. Ok het ntbreken van een gede en eenduidige mgelijkheid m gegevens van en ver patiënten uit te wisselen vrmt, zeker vr de tekmst, een risic vr de Zeeuwse zrg. Ontbreken van die uitwisseling zal leiden tt verzwakking van de ndzakelijke cördinatie van zrg, verdwalen van patiënten, en nndige dubbeldiagnstiek. Krte termijn risic s bij handhaving van de status qu Kijkend naar de ntwikkelingen die p Zeeland afkmen en de huidige belemmeringen en eigenschappen in het zrglandschap, zien we een aantal belangrijke krte termijn risic s die kunnen ptreden indien de status qu blijft gehandhaafd. Deze risic s zijn veelal sectrspecifiek. We lichten hier de sectren uit waar de prblematiek het meest urgent is. Een uitgebreide prbleemanalyse is pgenmen in het rapprt Grenzen slechten De zrg in Zeeland van verkenner J.F. de Beer (januari 2015). Ziekenhuiszrg De ziekenhuizen in Zeeland kampen met zware financiële prblemen. Het prductievlume van de ziekenhuizen neemt af. Enerzijds dr een krimpende vraag en een verschuiving van de vraag naar meer laag cmplexe (chrnische) zrg vr uderen, anderzijds mdat inwners van Zeeland vr hun zrg steeds vaker buiten de grenzen van Zeeland kijken. De gede ervaringen van de inwners met medisch specialistische zrg buiten Zeeland, vr Zeeuws-Vlaanderen specifiek in België, zrgen ervr dat de verwachte krimp en verschuiving in zrgvlumes dr demgrafische ntwikkelingen verder wrdt versterkt. Ziekenhuiszrgvlumes in de tekmst zullen - bij nveranderd beleid - ng harder dalen dan p basis van alleen demgrafie is te verwachten. Ok de pkmst van zelfstandig behandel centra (ZBC s) in Zeeland zrgt ervr dat ziekenhuizen patiënten verliezen. De krimpende vlumes in de beide ziekenhuizen zrgen ervr dat er nvldende schaalgrtte is, dit bemeilijkt de rganisatie van cruciale acute zrgfuncties (SEH met daaraan gerelateerde 8

10 Visie p de zrg in Zeeland in uurs OK en IC faciliteiten). Minimum bereikbaarheidsnrmen vr de acute zrg zals de 45 minuten bereikbaarheidsnrm vr medisch specialistische spedzrg kunnen bij wegvallen van acute faciliteiten niet meer gegarandeerd wrden in Zeeland. Een versterkende factr p bvenstaand prbleem is de ntwikkeling en aanscherping van kwaliteitsnrmen rndm de meer cmplexe aandeningen. Dit zijn aandeningen waar p dit mment dr landelijke brancheverenigingen vlumenrmen vr wrden pgesteld. De afgelpen jaren heeft dit lijstje zich met name in de nclgie steeds verder uitgebreid. De eisen en vlumenrmen die aan deze aandeningen wrden gesteld wrden steeds strenger. Deze kwaliteitseisen vragen een steeds grter wrdende schaalgrtte vr de rganisatie van cmplexe zrgvrmen. Znder samenwerking tussen de ziekenhuizen in Zeeland en/f met grtere ziekenhuizen buiten Zeeland zullen deze cmplexere zrgvrmen in de tekmst vlledig verplaatst wrden naar ziekenhuizen buiten Zeeland. Met als gevlg ng minder schaalgrtte in Zeeland, een verdergaande afkalving van het zrgaanbd en langere reistijden vr patiënten en hun bezekers. GGZ Vr de acute GGZ geldt een srtgelijk risic als bij de acute ziekenhuisfaciliteiten, namelijk dat vanwege de druk p de betaalbaarheid en de kleine schaal van rganisatie, de minimum infrastructuur niet langer in de lucht kan wrden gehuden. Tevens bestaat in de GGZ het risic p een tename van extramurale prblemen als gevlg van de ingezette snelle afbuw van klinische GGZ-capaciteit, znder dat de extramurale capaciteit hier vldende p afgestemd is. Eerstelijnszrg Vergrijzing zrgt vr een snelle tename van laag cmplexe zrg vr patiënten met (meerdere) chrnische aandeningen. Deze patiënten zullen in de nabije tekmst een grt berep den p de eerstelijnszrg, met name p de huisartsenzrg. Gegeven de heveelheid slpraktijken van huisartsen in Zeeland is er een risic dat huisartsen p termijn nvldende tegang hebben tt menskracht, en de kennis en expertise van andere disciplines m adequaat deze chrnische zrgvragen p te pakken. Daarbij bestaat dr de versnipperde zrginfrastructuur en beperkte samenwerking gecmbineerd met een gemiddeld hge leeftijd van eerstelijns prfessinals, het risic p het ntstaan van gaten in de reginale dekking van de eerstelijnszrg. Uitval van eerstelijnszrg zal de verige zrgvrzieningen in Zeeland zwaar nder druk zetten. Andersm zal uitval f verplaatsing van de tweedelijnszrg k de eerstelijnszrg nder druk zetten. Verpleging, verzrging en thuiszrg Dr de vergrijzing die heel Nederland treft wrdt de financiële druk in de verpleging, verzrging en thuiszrg (VV&T) vr uderen in de nabije tekmst steeds grter. Ouderen zullen langer zelfstandig meten blijven en langer thuis blijven wnen. De financiële druk vraagt m een transitie van de huidige ndersteuning van intramuraal naar extramuraal. Tegelijkertijd zrgt de financiële druk vr een krte termijn fcus m het hfd bven water te huden. Weinig investeringen binnen de VV&T kunnen zrgen vr een vertraging in de ingezette transitientwikkeling uderenzrg, terwijl snelheid ndig is. Ok kan dit betekenen dat transmurale ketens meilijk tt stand kmen vr de uderenzrg. Hier bvenp speelt weer de schaalprblematiek die Zeeland kent: De spreiding van inwners en de dunbevlktheid in Zeeland zrgen vr een extra uitdaging naast de landelijke bezuinigingen m de zrg aan huis delmatig te rganiseren. Op de lange termijn staat niet alleen de cntinuïteit van zrg maar k de leefbaarheid van Zeeland p het spel Indien bvengenemde risic s zich in meer f mindere mate daadwerkelijk vrden, kan dit p de lange termijn niet alleen significante effecten hebben p de cntinuïteit van het zrgaanbd maar k p de leefbaarheid in Zeeland. Als behud van bepaalde zrgvrzieningen niet langer mgelijk is binnen de prvincie, wrdt Zeeland k een minder aantrekkelijke plek m je te vestigen zwel als inwner en gezin als bedrijf. Prblemen met de cntinuïteit van zrg kunnen dus leiden tt afname van ecnmische bedrijvigheid en werkgelegenheid. Vervlgens kan een sneeuwbaleffect ntstaan mdat dit naar verwachting leidt tt een nvldende aantrekkelijk vestigingsklimaat vr nieuwe aanwas van gede prfessinals in de zrg. Het niet kunnen vinden van juiste prfessinals leidt 9

11 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 weer tt verdere versbering van zrg. Prblemen met de cntinuïteit van zrg kunnen p haar beurt k effect hebben p de aantrekkelijkheid van Zeeland vr teristen en dus p inkmsten tijdens de vakantieperides. Samenvatting: Er is een visie ndig p verschillende schaalniveaus van zrg in Zeeland Bvenstaande beschreven risic s p krte termijn laten zien dat er een antwrd ndig is p de vraag he de zrg in de tekmst in Zeeland vrm met krijgen. Duidelijk is dat een integrale aanpak in cmbinatie met een differentiatie in de verschillende schaalniveaus ndig is. Afhankelijk van de mate van sped, de zwaarte van de zrgvraag en cmplexiteit van de aandening zijn verschillende plssingen geschikt. Om de risic s in de cntinuïteit van zrg, en daarmee de leefbaarheid, p krte termijn te beperken is een samenhangende visie ndig. Die visie beschrijft welke zrg p welke schaal gerganiseerd met wrden en geeft antwrd p de vlgende vragen: Welke zrg en ndersteuning kunnen inwners zelf rganiseren? Welke zrg met achter de vrdeur f m de hek beschikbaar zijn m reistijd en/f verplaatsing van de inwner f patiënt te vrkmen? En he rganiseren we dit z rendabel mgelijk gegeven een gegrafisch gespreid gebied met lage vlumes? Welke (deel)behandelingen meten gecncentreerd wrden p grter schaalniveau m de juiste kwaliteit, expertise en delmatigheid nu en in de tekmst te kunnen garanderen? Welke faciliteiten meten in de prvincie Zeeland beschikbaar zijn m snelle tegang tt acute zrg vr alle inwners en teristen in de zmer te kunnen garanderen? En he kunnen we deze faciliteiten gedurende het hele jaar z ged mgelijk benutten zdat we deze z rendabel mgelijk rganiseren? He zrgen we vr verbinding tussen de verschillende schaalniveaus van zrg zdat de verschillende niveaus naadls p elkaar aansluiten en kennis in de regi dr samenwerking ptimaal wrdt benut? 10

12 Visie p de zrg in Zeeland in Beheften p gebied van zrg vanuit de inwners van Zeeland Centraal in de benadering van de cmmissie staat de behefte van de Zeeuwse burger. Deze behefte vrmt de kernvraag waarp de zrginfrastructuur en leveringsprces met aansluiten. Om deze beheften te inventariseren hebben 125 bewners uit een aselecte steekpref van de CZ verzekerden tijdens een cnferentie p zaterdag 30 mei 2015 hun input gegeven p deze vraag. Hiernder staan de acht belangrijkste beheften die uit deze cnferentie naar vren kwamen nader tegelicht. Deze beheften van de Zeeuwse inwner zijn leidend vr de stip aan de hrizn vr tekmstige zrg in Zeeland in Samen met de beheften van zrgaanbieders zijn deze beheften vertaald in ntwerpcriteria vr de tekmstige zrg in Zeeland (zie hfdstuk 4), die weer als uitgangspunt hebben gediend vr de stip aan de hrizn. Nadere uitwerkingen van de beschreven stip aan de hrizn, dienen tevens wrden geijkt aan deze beheften. In het plan van aanpak is met deze tetsingstap rekening gehuden (zie hfdstuk 6). Hlistische benadering van de patiënt De inwners vinden het belangrijk dat de zrgverlener verder kijkt dan alleen de specifieke zrgvraag dr zwel de persn als het eventuele zrgtraject als een geheel te zien. Met een hlistische benadering kan de zrgverlener de patiënt beter infrmeren en adviseren. Onderdeel van deze benadering is dat zrgverleners zich bewust zijn van de situatie en de capaciteiten van de patiënt, en daarbij k het sciale netwerk m de patiënt heen meenemen. Z kan bijvrbeeld (te) zware belasting van mantelzrg tijdig wrden gesignaleerd dr expliciet aandacht te hebben vr het sciale netwerk. Een hlistische benadering betekent k dat het zrgtraject in zijn ttaliteit wrdt bekeken. Z geven inwners bijvrbeeld aan graag actief geïnfrmeerd te willen wrden ver preventie en veding f mgelijkheden vr ndersteuning bij de nazrg van een behandeling. Om een hlistische benadering tt zijn recht te laten kmen wrdt aangeven dat zelfregie essentieel is. Zelfregie betekent dat patiënt zelf zeggenschap heeft ver keuzes mtrent levensstijl, zrg en ndersteuning. Een zrgverlener heeft als taak de patiënt hierin zdanig te infrmeren en adviseren dat hij/zij maximale zelfregie heeft en zelf een welverwgen keuze kan maken. Juiste zrg p de juiste plek Inwners geven aan het liefste de zrg z dichtbij mgelijk te willen ntvangen. Specifiek betekent dit dat zij de basisvrzieningen graag dichtbij zien. Het gaat hierbij m meer zrg en ndersteuning in de drpen en de eigen huisarts m de hek. Tegang tt spedzrg en minder cmplexe planbare zrg willen ze k graag dichtbij. Tegelijkertijd beseffen de inwners k dat dit niet vr alle zrg mgelijk is. Vr de meer gespecialiseerde zrg geven ze aan verder reizen geen prbleem te vinden, zeker indien dit ndzakelijk is m de kwaliteit vr hun behandeling te waarbrgen. Verder reizen kan zwel binnen Zeeland als buiten de prvincie betekenen. Snelle tegang tt zrg Inwners willen graag snelle tegang tt zrg. Met snelle tegang wrdt enerzijds gerefereerd aan laagdrempelig en snel telefnisch cntact bij vragen f zrgen. Een ander aspect van snelle tegang is krte tegangstijden, zdat inwners snel terecht kunnen bij de desbetreffende zrgverlener. Om beter aan te sluiten bij de dagindeling van de inwners zien ze graag bredere peningstijden, zals in de weekend- en avnduren. Als een fysiek bezek p lcatie ndig is, geven inwners aan behefte te hebben aan een tereikend netwerk van penbaar verver en vldende parkeerplekken. Tt slt zien ze graag een beperking van de wachttijd in de wachtkamer vrafgaand aan de afspraak. Juiste bejegening van patiënten Juiste bejegening wrdt belangrijk gevnden dr inwners. In de mgang met de zrgverleners hebben de inwners aangegeven drie punten belangrijk te vinden. Zij wensen een vriendelijke benadering dr alle persnen waarmee zij in aanraking kmen, dit gaat van secretaresse tt zrgverlener. Daarnaast vinden zij het belangrijk dat de cmmunicatie helder en begrijpelijk is. En tt slt is genemd dat dat in de mgang de zrgverleners vldende tijd en aandacht dienen te hebben vr de patiënt. 11

13 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 Daarnaast speelt de mgeving waarin de zrg verleend wrdt k een rl bij de zrgervaring van de patiënten. Zij geven aan vrkeur te hebben vr een huiselijke en veilige sfeer. Bundeling van krachten tussen zrgverleners Inwners van Zeeland hebben de wens uitgesprken tt het bundelen van krachten tussen zrgverleners, m z ptimale zrg vr de patiënt te bieden. Het bundelen van krachten start met denken vanuit een gezamenlijke visie die het eigenbelang verstijgt en uitgaat van de beste zrg vr de patiënt. De visie van de inwners p het bundelen van krachten betekent dat partijen meer en intensiever gaan samenwerken, waarbij met name de samenwerking tussen het ziekenhuis en de huisarts is genemd. Samenwerking kan bestaan uit een multidisciplinaire behandeling van de patiënt f het maken van afspraken ver specialisatie en cncentratie van zrg en ndersteuning waar dat ndig is. Tt slt zien inwners dat bundelen van krachten k betekent dat slim gebruik wrdt gemaakt van bestaande faciliteiten. Gede cördinatie en heldere regie Gede cördinatie en heldere regie zijn van belang vr inwners van Zeeland. Dit is ndig zdat zrg naadls in elkaar verlpt en de patiënt niet nndig dezelfde infrmatie heft te verstrekken f diagnstiek heft te ndergaan. Ok stelt het de patiënt beter in staat m zelfregie te behuden. Onder de nemer gede cördinatie en heldere regie geven patiënten aan dat zij graag gede kennisdeling tussen de verschillende zrgverleners en partijen zien. Deze kennisdeling betreft k de kennisverdracht, waarbij het digitale patiëntendssier als heksteen fungeert. Cördinatie hudt k in dat er heldere ketenafspraken bestaan en de patiënt indien ndig eenduidig en naar de juiste zrgverlener wrdt verwezen. Tevens hebben de inwners behefte aan één aanspreekpunt waar zij met vragen en zrgen terecht kunnen en die p de hgte is van de keten- en verwijsafspraken die gelden. Eenduidig infrmatie ntsluiten richting de patiënt Eenduidig infrmatie ntsluiten richting patiënt wrdt dr de inwners aangegeven als belangrijke behefte. Infrmatie is essentieel vr de patiënt m zelf de regie te kunnen veren. Dit hudt ten eerste in dat zwel de patiënt als de mantelzrg ged is geïnfrmeerd ver de eigen situatie en inzicht heeft in het patiëntdssier. Daarnaast behren de zrgverleners heldere en eenduidige vrlichting te geven richting de patiënt en mgeving. Ten derde hrt daar k bij dat transparantie bestaat ver het beschikbare aanbd en de kwaliteit van zrg en ndersteuning in de regi. Tt slt, ziet de patiënt graag duidelijkheid mtrent de financiële afhandeling, znder dat hij/zij vr verrassingen kmt te staan. Alleen met al deze elementen kan de patiënt welverwegen keuzes maken en zveel mgelijk zelf de regie veren. Efficiëntie stimuleren en verspilling tegen gaan Inwners geven aan dat zij het belangrijk vinden dat de zrg betaalbaar is en daarm z efficiënt mgelijk gerganiseerd is en z min mgelijk verspilling ptreedt. Enerzijds bedelen ze dat ze tijd en geld dat zij zelf direct kwijt zijn aan de zrg en ndersteuning willen beperken. Hierbij kan wrden gedacht aan het invullen van frmulieren en eigen betalingen die zij meten den. Anderzijds bedelen ze beperking van tijd en geld die rganisaties en zrgverleners kwijt zijn aan de zrg en ndersteuning. Hierbij gaat het bijvrbeeld m het tegengaan van verspilling van medicatie en andere middelen, het vrkmen van dubbele f verbehandeling en het beperken van nndige managementlagen in de rganisaties. 12

14 Visie p de zrg in Zeeland in Uitgangspunten vr 2025 De zrgvraag en beheftes van de bewners vrmen, tezamen met de specifieke Zeeuwse situatie en prblemen, de basis vr het ntwerp van de tekmst van de zrg in Zeeland. Omdat de visie van de cmmissie gericht is p de stip aan de hrizn vr 2025 is daarbij niet alleen gekeken naar het hier en nu. Ok de tekmstige situatie (denk aan demgrafie en ntwikkeling technlgie) is meegewgen. Vr de vrmgeving van de Zeeuwse zrg is tevens gekeken naar inspirerende vrbeelden binnen én buiten Zeeland, zals Friesland Vrp. Ok visie en cncepten zals ntwikkeld in de rapprtage Naar nieuwe zrg en zrgberepen: De cnturen 3, dienden als inspiratie vr het ntwerp van de stip aan de hrizn. Op basis van alle bvenstaande brnnen van input zijn de nderstaande uitgangspunten vr de Zeeuwse zrg in 2025 gefrmuleerd. De pbuw van de uitgangspunten vlgt de lijn van een aantal algemene uitgangspunten, naar gezndheid, zrg dicht bij huis en de medisch specialistische zrg en GGZ zrg (nderverdeeld in verschillende categrieën: chrnisch, cmplex, acuut en electief). Tt slt is ng een aantal uitgangspunten ten aanzien van ndersteuning gefrmuleerd. De behefte van de patiënt als basis Kern: Hlistische benadering van de patiënt De patiënt en zijn f haar zrgvraag staan centraal in de zrg. Eigen regie en een z grt mgelijke zelfredzaamheid zijn daarbij het leidende principe. De zrg is niet alleen gericht p het genezen van afznderlijke aandeningen. Het bevrderen van functineren, veerkracht en participatie in de samenleving staan vrp. Prfessinals werken samen aan dit del. Waar mgelijk gebeurt dat dr het bieden van zrgarrangementen 4 vr specifieke delgrepen. Op basis van die delgrepen zijn er eenduidige werkwijzen en prtcllen (eventueel samengebracht in zrgarrangementen) gekppeld aan patiënten- en delgrepen ver prfessinals en rganisaties heen. De werkwijzen en prtcllen (zrgarrangementen) zijn erp gericht dat patiënten en mantelzrgers z ged mgelijk de eigen regie ver leven en gezndheid kunnen veren. De Zeeuw is (k) zelf verantwrdelijkheid vr zijn f haar eigen gezndheid Kern: De Zeeuw draagt eigen verantwrdelijkheid vr zijn f haar eigen gezndheid en investeert in geznde leefstijl en preventie Vr de rganisatie van gezndheid is het van belang dat de betrkkenheid van de inwners hg is. Deze betrkkenheid betekent dat de inwners eigen verantwrdelijkheid hebben en zelf initiatieven ntplien m zichzelf en de mgeving geznd te huden. Dit kan juist buiten het frmele circuit van zrg plaatsvinden. Er wrdt een z beperkt mgelijke mate van institutinele regie geverd p de rganisatie van gezndheid. Het is namelijk van belang dat er ruimte is vr individuele initiatieven van inwners en gemeenten en dat gezndheid vral niet wrdt geïnstitutinaliseerd. Partijen (schlen, werkgevers, zrgverzekeraar, gemeente, zrgcentra) cmmitteren zich aan gezndheidsdelstellingen vr de Zeeuwse ppulatie. Dit cmmitment is niet vrijblijvend, m te vrkmen dat gezndheid te laag p de pririteitenlijst kmt te staan. 3 Cmmissie Innvatie Zrgberepen en Opleidingen, Naar nieuwe zrg en zrgberepen: de cnturen, ZrgInstituut Nederland, april Onder zrgarrangement verstaan we een pakket van zrg en ndersteuning vr een specifieke cliënt- f patiëntgrep met een (min f meer) gelijkluidende zrgvraag, geleverd dr verschillende zrgprfessinals en mgelijk ver verschillende zrgaanbieders heen. Binnen het arrangement wrden het aanbd, de te hanteren werkwijze en prtcllen beschreven. 13

15 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 Langdurige (uderen)zrg vindt thuis plaats zlang dat kan Kern: Gericht p z lang mgelijk thuis blijven wnen en bevrderen van de welzijn De patiënt wrdt zveel mgelijk dicht bij huis gehlpen zdat nndig pschalen van zrg en reizen dr de patiënt wrdt vrkmen. Technlgie wrdt gericht ingezet m meer zrg in de thuissituatie te leveren. Waar mgelijk wrdt eerst infrmele hulp ingeschakeld, dit kan bijvrbeeld dr het inschakelen van het sciale netwerk van de patiënt f gebruik maken van mantelzrgvrzieningen in de drpen. Indien frmele hulp ndig is, zijn zrg en ndersteuning uit het frmele circuit aanvullend p de infrmele ndersteuning. Er is aandacht vr mantelzrgers. Mantelzrgers spelen een belangrijke rl in de zrg z dichtbij mgelijk te leveren en het inschakelen van het frmele circuit z lang mgelijk uit te stellen f te beperken. Elke zrgverlener betrekt de mantelzrg in het zrgarrangement dat de patiënt drlpt, zij wrden gezien als integraal nderdeel van de patiënt en mgeving. De zrg en ndersteuning die de patiënt / inwner ntvangt is maatwerk. Maatwerk hudt in dat de zrg wrdt afgestemd p de patiënt in plaats van andersm: Er wrdt niet alleen gekeken naar de zwaarte van de zrgvraag van de patiënt, maar k naar de specifieke situatie van de patiënt. Z spelen bijvrbeeld het netwerk rndm de patiënt en de gewenste individuele delen k een rl in de zrg f ndersteuning die ndig is. Op deze manier wrdt zrg geleverd die aansluit bij de wensen en delen van de patiënt en kan zwel ver- als nderbehandeling en ndersteuning vrkmen wrden. Dit betekent k dat niet alleen een behandelplan wrdt gemaakt vr de eerste jaren, maar k p de langere termijn wrdt gekeken wat er ndig en wenselijk is (advanced lifecare planning). Dit stimuleert zelfregie en vrkmt nndige zrg en ndersteuning in de tekmst. Het maatwerk kan wrden vastgelegd in een zrgarrangement vr de patiënt waar meerdere prfessinals uit verschillende rganisaties in samenwerken m passende zrg te leveren. Er is één vast aanspreekpunt vr de patiënt. Op deze manier heeft de patiënt snelle tegang bij vragen, kan zrg en ndersteuning beter wrden verzien en p elkaar afgestemd wrden en kan hij/zij direct wrden drverwezen naar de juiste persn. Dit aanspreekpunt kan een zrgprfessinal zijn, maar dit kan afhankelijk van de situatie k een mantelzrger zijn. Wanneer zrg thuis f dicht bij huis niet (langer) mgelijk is, is adequate pschaling van zrg beschikbaar en snel tegankelijk. Zveel mgelijk expertise dicht bij huis vr chrnische zrg Kern: Samenwerking in de keten en een naadlze vergang tussen eerstelijns- en tweedelijnszrg Zelfmanagement van de patiënt staat centraal. Technlgie wrdt gericht ingezet m zelfzrg vr chrnische zrg te faciliteren. Alle partijen werken met elkaar samen m een sluitende keten te vrmen. Dit kan dr middel van netwerken, ketenafspraken f samengaan van rganisaties. Dr nauwe samenwerking van partijen kan de zrg rndm de patiënt wrden gerganiseerd in plaats van rndm het aanbd en/f de zrgverleners. Tevens is samenwerking ndzakelijk vr een grt aantal andere ntwerpcriteria die we verderp telichten, zals regie/cördinatie en naadlze infrmatieuitwisseling. Niet de instellingen, maar de zrgprfessinals rnd een aandening f zrgvraag staan centraal in de rganisatie van zrg. De vastlegging hiervan kan in zrgarrangementen vr (grepen van) patiënten, plaatsvinden. Dit betekent dat in eerste instantie wrdt gekeken wie er ndig is en he de prfessinal de patiënt z dichtbij mgelijk kan zien. Tevens betekent het dat de verschillende activiteiten zveel mgelijk wrden geclusterd en dat de betrkken prfessinals bij elkaar gebracht wrden, al dan niet fysiek. 14

16 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 Er is sprake van verstijgende regie p het zrgtraject dat de patiënt drlpt. De regisseur maakt het mgelijk dat zrg en ndersteuning beter wrdt afgestemd tussen partijen. Dat draagt bij aan de gewenste verkepelende resultaten van het traject die zijn vastgesteld in verleg met de patiënt. In het geval van zrg f ndersteuning waar meerdere disciplines f rganisaties bij betrkken zijn, is er sprake van afstemming tussen de spelers ver de taken, de behandeling en de bendigde infrmatie. Tegang tt acute zrg binnen wettelijke nrmen Kern: De cruciale acute zrgfuncties zijn er en aanbieders werken samen m de bendigde faciliteiten z ged mgelijk te benutten Inwners hebben binnen 45 minuten tegang tt acute medisch specialistische zrg. Specifiek vr de (acute) verlskunde geldt dat - indien dit p een veilige manier kan - vruwen de mgelijkheid behuden m thuis te bevallen. Cruciale sped- f crisisfaciliteiten in Zeeland, wrden ptimaal benut m delmatigheid te stimuleren. Hierbij wrdt verder gekeken dan eigen zrginstelling en wrdt de samenwerking met andere zrgverleners p gezcht. De aanbieders van (medisch) specialistische spedzrg werken intensief samen in een spedketen, en dragen daarbij gezamenlijk de verantwrdelijkheid vr ptimale acute zrg p meerdere lcaties. Kwaliteit, tegankelijkheid en een gede geleiding naar de juiste setting wrdt gerealiseerd dr te werken met een integrale telefnische triage, die vr alle Zeeuwen snel tegankelijk is. Schaalvergrting vr cmplexe 5 zrg Kern: Cncentratie van cmplexe aandeningen vr hgstaande kwaliteit, echter vr- en nazrg z dicht mgelijk bij huis Alle inwners van Zeeland, ngeacht de wnplaats, hebben tegang tt state-f-the-art zrg en ndersteuning. Afhankelijk van de zrgvraag met wrden bekeken waar deze zrg en ndersteuning het beste wrdt geleverd. De behandelingen waarvr nu f in de nabije tekmst vlumenrmen zijn vastgesteld (zie bijlage A) wrden gecncentreerd m de kwaliteit te verhgen. Cncentratie is in eerste instantie binnen Zeeland, maar indien het dan m nvldende aantallen gaat, kan cncentratie k buiten Zeeland gebeuren. Vr de meer cmplexe zrg kan dit bijvrbeeld betekenen dat de diagnstiek en het vrtraject in een reginale setting geleverd kunnen wrden, de behandeling bvenreginaal f zelfs buiten de prvincie plaatsvindt, en de nazrg in de thuissituatie. Alleen de activiteiten binnen een zrgtraject waarvr pschaling ndzakelijk is, wrden verplaatst naar een pgeschaalde setting. Wanneer er sprake is van pschaling van zrg, wrdt bijvrbeeld gekeken in heverre het scheiden van vr- en nazrg en behandeling mgelijk is. Op deze manier wrdt k binnen een zrgtraject zveel mgelijk dicht bij huis geleverd. De aanbieders van cmplexe zrg werken intensief samen, zwel in de keten van zrg (vr- en nazrg in relatie tt interventies) als in de ptimale benutting van faciliteiten. Kwaliteit, service en delmatigheid centraal bij electieve zrg Kern: Uitvering in servicegerichte centra, met vr- en nazrg z dicht mgelijk bij huis Kwaliteit van zrg en service staan centraal bij de inrichting van de electieve zrg. Inrichting van het prces is erp gericht dat vr de diverse te nderscheiden patiëntgrepen (bijvrbeeld cataract en heupvervanging) een ged samenhangend aanbd met een hge servicecmpnent en krte wachttijden gebden wrdt. Uit gpunt van delmatigheid wrdt electieve zrg die gelijkvrmig in prces is, zveel mgelijk gecncentreerd zdat schaalvrdelen ptimaal benut kunnen wrden. Hierbij geldt dat vr- en 5 Onder cmplexe zrg verstaan we zrg die specifieke kennis, ervaring en/ f faciliteiten vereist. Dit is vaak laag vlume zrg. Vr de medisch specialistische cmplexe zrg zijn dit minimaal de aandeningen pgenmen in bijlage A. 15

17 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 nazrg en interventie gescheiden kunnen zijn. Vr- en nazrg gebeuren z dicht mgelijk bij huis, interventies zijn gecncentreerd in een fcussed factry setting. Verbinding in de vlle breedte van de Zeeuwse zrg dr eenduidigheid Kern: Bundelen van krachten en tegankelijke infrmatie uitwisseling Er zijn eenduidige prtcllen en werkwijzen gekppeld aan patiënten- en delgrepen ver instellingen heen. Vr de verlskunde betekent dit bijvrbeeld dat de huisarts, gynaeclg, eerste- en tweedelijns verlskundigen en kraamzrg dr heel Zeeland een samenhangend zrgarrangement aanbieden, gebaseerd p een eenduidig prtcl en werkwijze. Alle betrkken zrgverleners, mantelzrger én de patiënt zelf hebben p ieder mment inzicht in de patiëntgegevens, die up-t-date zijn. Dr tegang van deze gegevens wrdt enerzijds de zelfregie van de patiënt vergrt en anderzijds draagt het bij aan de samenwerking tussen zrgverleners en het vrkmen van nndige zrg (bijvrbeeld dubbeldiagnstiek). Indien de patiënt wrdt drverwezen naar andere partijen f een gezamenlijke behandeling ndig is, bestaat er naadlze infrmatieverdracht tussen partijen. Naadlze verdracht hudt in dat de infrmatie begrijpelijk en eenduidig is en de verdracht tijdig gebeurt. Op deze manier heft de patiënt niet hetzelfde verhaal meerdere keren te vertellen, treedt er geen vertraging in het zrgarrangement p en vrkmt het nndige zrg (bijvrbeeld dubbeldiagnstiek). Naast infrmatie tussen de prfessinals is k eenduidige en tijdige infrmatieverstrekking richting de patiënt en mantelzrger van belang. Infrmatieverstrekking is essentieel vr de patiënt m zelfregie te kunnen veren. Er wrdt in Zeeland ptimaal van elkaar geleerd en kennis wrdt ptimaal benut. Bv. ged werkende initiatieven p kleine schaal wrden p grtere schaal tegepast. Sturings- en bekstigingsmechanismen bevrderen zveel mgelijk de uitkmst vr de patiënt en de nderlinge samenwerking k ver schtten en wetten heen. Alle partijen zetten zich in m prikkels die samenwerking in de weg staan daar waar mgelijk p te lssen. 16

18 Visie p de zrg in Zeeland in Stip aan de hrizn zrg en gezndheid in Zeeland in 2025 Inleiding Om te kunnen vlden aan de genemde beheften en uitgangspunten in een gebied als Zeeland met haar specifieke gegrafische kenmerken dient er intensiever samengewerkt te wrden dr de zrgverleners. Hierte gaan we de zrg rganiseren in netwerkstructuren. Dr de rganisatie van netwerken p verschillende schaalniveaus wrden aanbieders met elkaar verbnden en kan een cntinue balans wrden gezcht in cncentratie en spreiding van zrg. Die balans sluit aan bij de bestaande zrg in de huidige reguliere structuur, die vaak vr de lager cmplexe zrgvraag al ged vldet, en de ndzaak m vr de uder wrdende, en vaak multimrbide patiënt met cmplexere vragen, in het netwerk meer cördinatie en cmmunicatie te rganiseren. In de netwerken wrdt de zrg rndm de patiënt gerganiseerd. De patiënt staat dus centraal en heeft zveel mgelijk de regie ver de eigen zrg. Indien de patiënt dit niet zelf kan, wrdt gekeken naar de mgelijkheden van de directe mgeving en anders wrdt er een regieverder benemd in het prfessinele netwerk. Binnen deze netwerken vindt kennisdeling plaats, kwaliteitsbrging en waar mgelijk wrden faciliteiten gedeeld m z delmatiger de beschikbare middelen te gebruiken. Onderstaand figuur geeft een visuele representatie hiervan. Om dit ged te kunnen rganiseren is een aantal factren van belang. De kwaliteit van de netwerken en daarmee de zrg is afhankelijk van het gedrag van de zrgverleners die nderdeel zijn van dat netwerk. Om een ged functinerend netwerk p te buwen is er vertruwen, kennis, gunnen en afspraken tussen partijen ndig. Met name vr gunnen en vertruwen zullen partijen ver hun eigen schaduw meten stappen, waarbij het algemene belang leidend is en niet het belang van de rganisatie. Om het gedrag in de vr de tekmst ndzakelijke richting te veranderen zijn k prikkels en vrwaarden van buiten ndig. Denk dan aan een bekstigingsstructuur met lange termijn afspraken, en samenwerking drdat gede infrmatie uitwisseling is vastgelegd in een gezamenlijk (f ged cmmunicerend) IT-systeem. Organisatie van gezndheid De inwners van Zeeland spelen een belangrijke rl in de rganisatie van gezndheid. Van hen wrdt een hge betrkkenheid verwacht, hetgeen betekent dat zij p eigen initiatief activiteiten ntplien m de gezndheid te bevrderen. Daarnaast spelen k verschillende partijen zals schlen, 17

19 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 werkgevers, zrgverzekeraars, gemeenten en zrgcentra een rl. In Zeeland willen we dat deze rl niet vrijblijvend is en partijen zich cmmitteren aan een bepaalde verantwrdelijkheid. Daarnaast willen we de betrkken partijen bij de rganisatie van gezndheid verbinden dr middel van een (fysiek en virtueel) netwerk. Onderdeel van het netwerk is een simpel en verzichtelijk nline platfrm. Het platfrm fungeert als plek vr kennisdeling tussen betrkkenen (inwners en verige partijen). De kern van het zrgen vr de gezndheid ligt bij de burgers zelf. Maar m k zaken als een platfrm ged te rganiseren zal een beperkte mate van regie gelegd wrden bij de gemeenten (en via hen de GGD). Deze regiefunctie hudt nder andere in dat de GGD zrgt vr kennisdeling tussen initiatieven (bijvrbeeld via een (virtueel) gezndheidsplatfrm), een adviesfunctie vr de initiatieven vervult en brgt dat er vldende initiatieven zijn, verdeeld ver de prvincie. Daarnaast rganiseren gemeenten en GGD het cmmitment van de partijen (in welke vrm dient nader bepaald te wrden). Echter, er met vrkmen wrden dat de rganisatie van gezndheid geïnstitutinaliseerd wrdt. De regie zal dus licht meten zijn en gericht p de eigen rl van burgers. De zrg dichtbij huis: netwerken van integrale zrgcentra en servicepunten Het uitgangspunt is m de zrg dichtbij huis te rganiseren waar mgelijk en pas p te schalen indien dat echt ndzakelijk is. Hierte wrdt een netwerkstructuur pgezet met integrale zrgcentra p reginaal niveau en diverse (virtuele) servicepunten in de drpen. Servicepunten vr zrg en ndersteuning in de drpen Dichtbij huis is zrg en ndersteuning mgelijk dr het inrichten van (virtuele) servicepunten, waar wijkteams nauw samenwerken met thuiszrg, extramurale GGZ en huisartsen m z een hlistische benadering van de inwners te garanderen. Deze servicepunten zijn allen gelieerd aan één van de (reginale) integrale zrgcentra zdat kennisdeling en pschaling snel en eenvudig geregeld kan wrden. Ok kan het mgelijk gemaakt wrden dat zrgverleners verbnden aan het integrale zrgcentrum, p specifieke mmenten aanwezig zijn in het servicepunt m daar spreekuur te huden. De integrale zrgcentra kunnen k facilitaire supprt leveren aan de servicepunten (denk aan ITndersteuning, financieel administratieve supprt, inkp etc.). We zien in Zeeland reeds verschillende initiatieven die zrg- en ndersteuningsvrzieningen bieden in de drpen. Maar k de bestaande aanbieders zals huisartsen en apthekers fungeren vaak al als centraal punt vr de bewners. Uitgangspunt is dat er zveel mgelijk gebruik wrdt gemaakt van reeds aanwezige vrzieningen en initiatieven. Z zijn er bijvrbeeld in verschillende drpen buurtplekken ingericht. Deze buurtplekken kunnen enerzijds ingezet wrden m vrijwilligers, mantelzrgers en inwners met een hulpbehefte samen te laten kmen vr sciale activiteiten f maatschappelijke participatie. Anderzijds kunnen zrg- en dienstverleners van de ruimtes in deze buurtplekken gebruik maken m diensten dicht bij huis mgelijk te maken p flexibele tijden. Z n buurtplek kan tevens ingezet wrden m inwners te faciliteren bij het pzetten van een eigen gezndheidsinitiatief (zie paragraaf ver gezndheid). Dr gebruik te maken van reeds bestaande initiatieven en infrastructuur zullen de servicepunten niet in heel Zeeland hetzelfde zijn maar verschillende vrmen gaan aannemen. Daarmee kunnen ze beter p de lkale situatie en vragen van de inwners aansluiten. Integrale zrgcentra p reginaal niveau Op reginaal niveau wrdt een aantal zgenaamde integrale zrgcentra (vergelijk dit met anderhalvelijns centra) ingericht. Het integrale zrgcentrum bevat zrg- en ndersteuningsfuncties en nderhudt nauwe relaties met de servicepunten (in de drpen), de ziekenhuizen, thuiszrg, uderenzrg- en GGZ instellingen. Ok wrdt hier verbinding gemaakt met de Wm vanuit de gemeenten. Onderstaande figuur geeft een mgelijk denkmdel vr deze centra schematisch weer. 18

20 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 (Intramurale) vrzieningen vr uderen, GGZ, gehandicapten Servicepunten Arts vr Verstandelijk Gehandicapten Basis GGZ Reguliere huisartsenzrg (incl. HAP) Verlskundige zrg Krtdurend eerstelijns verblijf Kleine chirurgische verrichtingen Meekijkcnsulten Pliklinische medisch specialistische zrg (.a. cardilgie, lng- en interne geneeskunde) Medisch Specialistische zrg Zrg Preventie & ndersteuning Paramedische zrg (dietiek, fysitherapie, ) Diagnstiek Integraal zrgcentrum GGD, samenleving Figuur: Denkmdel invulling integraal zrgcentrum Dit denkmdel is bedeld als vrbeeld. In Nederland bestaan er inmiddels al een aantal varianten p dit mdel. Vrbeelden hiervan zijn Blauwe Zrg in Zuid Limburg en Sunenz in Drachten. Nadere uitwerking is ndig vr de daadwerkelijke inrichting, invulling van de gvernance structuur, de regierl en het bepalen van het aantal bendigde zrgcentra en de lcatie van deze centra. Hierbij met wrden uitgegaan van bestaande faciliteiten en initiatieven en gefrmuleerd wrden p basis van lgische kernen van inwners en een rendabele schaal. De integrale zrgcentra dienen te vrzien in de beheften van de inwner van de specifieke regi s, daarnaast zullen ze k aansluiten p bestaande initiatieven. Hierdr zullen ze wellicht niet allen exact dezelfde invulling krijgen. Binnen het integraal zrgcentrum wrden verschillende functies nderscheiden waarbinnen prfessinals nauw samenwerken. Hierbij kun je denken aan: Huisartsenzrg inclusief meekijkcnsulten en krtdurend eerstelijnsverblijf: Alle huisartsen in Zeeland zijn gelieerd aan een integraal zrgcentrum. Deze samenwerkingsstructuur sluit z ged mgelijk aan bij de huidige samenwerkingsverbanden tussen huisartsen, zals de zrggrepen. Huisartsen zullen hierin, naast de servicepunten, deels k fysiek spreekuur huden. Daarnaast is het vr huisartsen mgelijk m bij twijfel (eenmalig) een specialist te cnsulteren. Het del van deze cnsultatie is m verbdige verwijzingen naar de tweede lijn te vrkmen. De huisarts kan patiënten insturen vr deze cnsultatie en patiënten wrden na aflp terugverwezen naar de huisarts f drverwezen naar de tweede lijn. In het centrum kmen k een aantal krtdurend eerstelijnsverblijf bedden. Deze bedden bieden een tijdelijk verblijf aan inwners (vrnamelijk uderen) die ndanks maximale inspanning niet te behandelen zijn in de thuissituatie. De maximale pnameduur is 3 weken en het del is m ziekenhuispname te vrkmen. Het streven is uitstrm naar huis, maar spradisch zal k drstrm naar het verpleeghuis f de tweede lijn tt de mgelijkheden behren. Dit cncept is vergelijkbaar met de al bestaande senirenkliniek in Hulst, gerganiseerd dr Curamus samen met de huisartsengrep Pallin. Medisch specialistische pliklinische spreekuren: In het centrum wrdt medisch specialistische pliklinische zrg geleverd die past bij de zrgvraag in de regi. Naast cnsulten kunnen k kleine ingrepen wrden uitgeverd. Krtdurend eerstelijns verblijfsbedden zijn indien de schaalgrtte het telaat - beschikbaar m patiënten tijdelijk p te vangen vr f na een dergelijke ingreep. HAP: Het integrale zrgcentrum biedt p enkele lcaties k ruimte aan de HAP. Bewners van de regi kunnen hier 24/7 met hun lager cmplexe spedvragen terecht (na telefnische triage via de centrale triage dienst). Op specifieke lcaties en/f in de zmermaanden is p basis van de bevlkingssamenstelling en ptentiele zrgvraag de HAP te upgraden naar een HAP+. Dit biedt 19

21 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 functies zals als extra beeldvrmende diagnstiek (röntgen), bledafnames en bepalingen en aanvullende kleine interventies en behandelingen, zals gipsen, in de integrale zrgcentra. De HAP is hiervr eventueel uit te breiden met een SEH-verpleegkundige en eventuele andere ndersteunende functies. (Eerstelijns) diagnstiek: Binnen het integrale zrgcentrum zullen k verschillende diagnstiek functies gebden wrden. Denk aan functie-nderzek, bledafnames en bepalingen. Wat er precies ndig is aan diagnstiek in het integrale centrum hangt af van de keuzes rndm het aanbd. Preventie en mbiliteit: In het integrale zrgcentrum zal k ruimte zijn vr activiteiten gericht p gezndheid en preventie waarvr schaalgrtte ndzakelijk is. Hiernder nemen we een aantal mgelijke activiteiten: Infrmatie en adviespunt vr burgers: mantelzrgndersteuning; vrijwilligersinzet en cntact; aanvragen Wm, WLZ, ZVW; aanvragen, inzet en gebruik van hulpmiddelen (inclusief een winkel vr verhuur en verkp van hulpmiddelen); Centraal lket vr wijkverpleging en gebiedsteams; Activiteiten gericht p het tegengaan van eenzaamheid: dagbesteding f restaurantfunctie; Specifieke mdules m inwners zelfredzaam te huden, zals: eigen regie, zelfredzaam thuis, FACT prgramma vr uderen met lichte cgnitieve prblemen, yga en dansen vr Parkinsnpatiënten, paramedische behandeling zals fysitherapie, ergtherapie, diëtetiek, psychlg. Bij het inrichten van het integrale zrgcentrum wrdt waar zinvl en mgelijk gebruik gemaakt van nieuwe en innvatieve vrmen van zrg, zals bijvrbeeld E-health. De integrale zrgcentra vrmen met elkaar een netwerk m kennisdeling en schling te stimuleren. Dr de nauwe samenwerking met andere zrgaanbieders is gerichte pschaling mgelijk indien ndig. De verschillende betrkken partijen maken gezamenlijke verwijsafspraken ver specifieke delgrepen en zrgen vr terugkppeling hierp. Dr deze terugkppeling kunnen prfessinals van elkaar leren dr de infrmatie-uitwisseling ver de drgestuurde patiënten (fysiek in het integrale zrgcentrum f telefnisch/digitaal middel het EPD). Hiermee is verdere ntwikkeling van delgrepgerichte behandeling mgelijk. (Intramurale) vrzieningen vr gehandicapten en uderen Op reginaal niveau zijn (intramurale) vrzieningen vr gehandicapten en uderen beschikbaar. Deze vrzieningen werken nauw samen met de integrale zrgcentra. Zrg en ndersteuning die niet meer vanuit de integrale zrgcentra gebden kan wrden wrdt pgeschaald naar de vrzieningen vr uderen en gehandicapten. De intramurale vrzieningen maken niet alleen dr pschaling nderdeel uit van de zrgnetwerken. Zij leveren waar relevant k de capaciteit (mensen en middelen) m bepaalde functies in de integrale zrgcentra te leveren. Denk bijvrbeeld aan de inzet van verpleegkundigen en/f de specialist uderengeneeskunde vr geriatrische prblematiek en de beddenfunctie in het integrale zrgcentrum f een spreekuurfunctie vr de AVG (Arts vr Verstandelijk Gehandicapten). Farmaceutische zrg buiten peningstijden Er kmt vr heel Zeeland één dienstdende aptheker met één centraal nummer gedurende de nacht- en weekenduren. Deze det de bereidingen en uitgiftes van de medicatie. Vr distributie zal apart verver wrden ingezet. Er dient nader nderzcht te wrden f dit gecmbineerd kan wrden met ambulance en/f HAP verver. Een alternatieve ptie vr één dienstdende aptheker is m de dienstdende ziekenhuisaptheek middels aparte vereenkmsten met de verige apthekers k de (publieke) dienstdende apthekersrl te laten vervullen. Daarmee ntstaan er twee bereidings- en uitgiftepunten in Zeeland. Deze kunnen de huidige dienstdende aptheker vervangen. Ok hier is cmbinatie met ambulance en/f HAP-verver vr de distributie ndig. Op dit mment staat de huidige wet- en regelgeving dit mdel (ng) niet te. Vanuit delmatigheidsverwegingen is herbezinning p deze wet- en regelgeving wenselijk. Op termijn zijn bvenstaande mdellen te cmbineren met de uitlevering van medicatie in HAP s en integrale zrgcentra dr rbts, die vanuit de dienstaptheek beheerd wrden. Randvrwaarde 20

22 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 vr alle pties is dat er sprake is van één database waarp huisartsen k kunnen inlggen en dat de apthekers inzicht hebben in de bendigde patiëntgegevens (EPD). Medisch specialistische zrg vanuit twee ziekenhuizen met een gedifferentieerd prfiel Gezien de infrastructuur, bevlkingsdichtheid en steeds scherper wrdende vlume- en kwaliteitsnrmen vr meer cmplexe ingrepen is het kwalitatief en financieel niet langer mgelijk m twee ziekenhuizen met een vlledig functiepakket te behuden. Behud van twee vlledige ziekenhuizen zu betekenen dat een steeds grter wrdend deel van de (cmplexe) medisch specialistische zrg weglekt uit Zeeland waarmee er twee uitgeklede ziekenhuizen verblijven en de beschikbaarheid van acute spedzrg 24/7 niet meer adequaat gefinancierd kan wrden. Om te kmen tt een ptimalisatie van de bedrijfsvering, ndersteunende diensten en een ptimale taakverdeling en schaalgrtte van de meer cmplexe medische specialistische zrg is er in de tekmst intensieve samenwerking ndig tussen de twee huidige ziekenhuizen. Twee ziekenhuizen met gedifferentieerd prfielen p de cmplexe medisch specialistische zrg 6 In de tekmst zal er sprake zijn van twee algemene ziekenhuizen in Zeeland, maar wel met een gedifferentieerd prfiel. Gelet p ntwikkelingen in vlume- en kwaliteitsnrmen en bevlkingssamenstelling zal de cmplexe zrg via een transitieperide gecncentreerd wrden p één van de ziekenhuislcaties, waarbij beide ziekenhuizen hierbij wel direct betrkken blijven. Nietvrijblijvende samenwerking is dus ndig en hiervr dienen verschillende mgelijkheden verkend te wrden het kmende jaar. Op deze lcatie zijn de vrzieningen aanwezig die ndig zijn vr het verlenen van deze cmplexe zrg waarbij we minimaal de zrg verstaan waarvr vlumenrmen gelden (zie bijlage A vr de vlledige lijst). Het vr- en na-traject vr de betreffende interventies kan p de andere ziekenhuislcaties plaatsvinden en daarmee dus laagdrempelig tegankelijk. Ok met bekeken wrden welke zrg mgelijk in de integrale zrgcentra kan plaatsvinden. Om dit ged te laten verlpen zijn nauwe (niet vrijblijvende) samenwerking tussen de partners in de keten en gezamenlijke reginale - zrgarrangementen en prtcllen ndzakelijk. Om de taakverdeling p het gebied van de cmplexe zrg mgelijk te maken is een intensieve samenwerking tussen én de beide ziekenhuisrganisaties en de medisch specialisten ndig. Medisch specialisten kunnen daarbij p meerdere lcaties werkzaam zijn. De vrm van samenwerking van ziekenhuizen en medisch specialisten is daarbij vlgend p de functinele vereisten. Verwijzing f samenwerking buiten Zeeland wanneer in Zeeland niet aan kwaliteitseisen kan wrden vldaan Er met ged gekeken wrden welke zrg binnen Zeeland aangebden wrdt. Daar waar binnen Zeeland niet aan de kwaliteitseisen en vlumenrmen kan wrden vldaan, is verwijzing naar ziekenhuizen buiten Zeeland f een intensief samenwerkingsverband met deze centra ndig. Daarbij valt met name te denken aan academische f tpklinische ziekenhuizen in bijvrbeeld Rtterdam (Erasmus MC), Breda (Amphia ziekenhuis) en Gent (.a. UZ Gent). Vr de hg specialistische zrg die slechts p enkele plekken in Nederland wrdt aangebden, kan dit zelfs ng verder weg zijn. Acute ziekenhuiszrg wrdt p beide ziekenhuislcaties geleverd Op beide ziekenhuislcaties wrdt acute zrg geleverd, m z vr de inwners van Zeeland aan de 45-minuten bereikbaarheidsnrm te kunnen vlden. Zwel ADRZ lcatie Ges als ZrgSaam lcatie Terneuzen zijn dr het RIVM aangemerkt als gevelige SEH s 7. De twee lcaties hebben in samenhang met de differentiatie van de cmplexe zrg k een gedifferentieerd prfiel ten aanzien van de acute zrg. Cmplex acute zrg vindt plaats p de lcatie waar k de cmplexe interventies 6 Onder cmplexe zrg verstaan we (minimaal) de zrg waarvr vlumenrmen gelden (nclgische interventies, een aantal cardivasculaire en verige interventies). Zie bijlage A vr een vlledige lijst van deze aandeningen. 7 G.J. Kmmer et al. Beschikbaarheid, specialisatie en bereikbaarheid van spedeisende hulp in Nederland. Analyse gevelige ziekenhuizen. RIVM briefrapprt

23 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 wrden geleverd zdat ptimaal gebruik wrdt gemaakt van de beschikbare infrastructuur. Triage en reguliere acute zrg vindt p beide lcaties plaats. Overigens vraagt het mdel van differentiatie m een gede pvang én verver van patiënten in een acute situatie. Dit gede verver is beschikbaar, waar ndzakelijk kan een helikpter vr verver wrden ingezet. Ok het kunnen beschikken ver één EPD is cruciaal vr het p kwalitatief gede wijze kunnen brgen van de differentiatie. Op de twee acute lcaties is k een huisartsenpst (HAP) aanwezig. De SEH en HAP wrden geïntegreerd zdat zij een gezamenlijke triage hebben en als één rganisatie werken. De acute lcaties hebben k een nauwe samenwerking met de huisartsenpsten die niet fysiek gekppeld zijn aan de SEH maar bijvrbeeld gelegen zijn in een integraal zrgcentra. Met die lcaties wrdt k achter de vrdeur samengewerkt als één rganisatie. Dit hudt nder andere in dat er duidelijke verwijsafspraken zijn. Vr alle (sub)acute zrgvragen, zwel drdeweeks als in de ANW-uren, kmt bij vrkeur één triagenummer vr heel Zeeland, de centrale zrgmeldkamer Zeeland. Ls van het centrale alarmnummer 112, kunnen inwners en passanten met een acute zrgvraag (inclusief acute GGZ) dit nummer bellen vr medisch advies en wrden zij - indien ndig - drverwezen naar een HAP, SEH, ambulance, thuiszrg, verpleeghuisachterwacht f crisis GGZ. Minder cmplexe klinische medisch specialistische zrg wrdt p beide ziekenhuislcaties geleverd De minder cmplexe klinische medisch specialistische zrg wrdt geleverd vanuit beide ziekenhuisrganisaties. Dit gebeurt waar mgelijk vanuit het ne-stp-shp principe, waarbij p één dag alle nderzeken/ gesprekken rndm (grepen van) zrgvragen wrden geclusterd. Dit is met name interessant vr de chrnische patiënten. Waar mgelijk wrdt gekeken f nderdelen van het traject dichterbij de patiënt geleverd kunnen wrden, bijvrbeeld vanuit een buitenplikliniek f integraal zrgcentrum waar de medisch specialist k spreekuur hudt. Waar dit vanuit het gpunt van service en delmatigheid wenselijk is, kan de electieve zrg ver de lcaties gelateraliseerd wrden. Dit gebeurt dan nder meer p basis van behefte van de bevlking en beschikbare infrastructuur. De electieve medisch specialistische zrg kan k plaatsvinden in Zelfstandig Behandelcentra (ZBC s), echter alleen zlang dit niet ten kste gaat van de kernfuncties van de ziekenhuizen. Geestelijke gezndheidszrg Het uitgangspunt is m GGZ zrg dichtbij huis te rganiseren waar mgelijk en pas p te schalen indien dat echt ndzakelijk is. Hierte sluit de GGZ zich zveel mgelijk aan bij de netwerken van integrale zrgcentra en servicepunten. Onderstaand figuur laat het denkmdel zien vr de GGZ zrg in de tekmst vr Zeeland. 22

24 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 Hg cmplexe prblematiek Tp GGZ zrg Gespecialiseerde GGZ PAAZ (HIC, SPOR) Crisis / IHT Instabiele prblematiek Beschermd wnen / dagbesteding Cmplexe psychische prblematiek FACT / Ambulante behandelvrmen EPA stabiel Krtdurende laag cmplexe psychische prblematiek Basis GGZ Curatief Chrnische laag cmplexe psychische prblematiek Basis GGZ Chrnisch Psychische symptmen Huisarts en POH-GGZ Wijkteams Sciale prblematiek Nadruk p beter wrden Nadruk p herstel en participatie Figuur: Denkmdel rganisatie van geestelijke gezndheidszrg Gespecialiseerde GGZ wrdt bvenreginaal gerganiseerd De gespecialiseerde GGZ wrdt bvenreginaal gerganiseerd. Bvenreginaal gerganiseerd betekent dat kennis en expertise p bvenreginaal niveau gebundeld en aan elkaar verbnden is. De gespecialiseerde zrg en ndersteuning wrdt echter daar waar mgelijk z dicht mgelijk bij huis uitgeverd. Dit betekent dat er in de klinische GGZ faciliteiten zveel mgelijk wrdt ingezet p extramurale ndersteuning en afbuw van bedden. Er met p bvenreginaal niveau gezamenlijke afspraken gemaakt wrden ver het aantal af te buwen bedden. Klinische afbuw wrdt pgevangen dr beschikbaarheid van gede extramurale ndersteuning, dit betekent: Vr de gespecialiseerde GGZ zrg die gericht is p beter wrden (curatief) gaat dit m de beschikbaarheid van gede ambulante behandelingen. Vr gespecialiseerde GGZ zrg gericht p herstel en participatie (met name de ernstig psychische aandeningen, de EPA delgrep) gaat dit m ndersteuning thuis dr FACT teams. De FACT teams werken ambulant en hebben krte lijnen met wijkteams. Zij wrden centraal aangestuurd en gerganiseerd. Acute instabiele GGZ cliënten kunnen gebruik maken van Intensive Hme Treatment- teams (IHT). IHT teams zijn in staat m crisis behandelingen thuis uit te veren en maken crisispname zveel mgelijk verbdig. Een aantal gespecialiseerde faciliteiten zijn alleen bvenreginaal beschikbaar: Er is één PAAZ (Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis) in Zeeland. Hier is een High & Intensive Care (HIC) en een Spedeisende Psychiatrische OnderzeksRuimte (SPOR) aanwezig. Met betrekking tt andere faciliteiten wrdt er gekeken he gezamenlijke k delgrep verstijgend kennisbundeling mgelijk is en/f beter gebruik gemaakt kan wrden van bestaande faciliteiten: Creëren van een integrale vrziening p bvenreginale schaal vr patiënten met zwel een licht verstandige beperking (gedragsprblemen) als een GGZ aandening. Op het snijvlak van drie delgrepen namelijk ghz, jeugd en GGZ kmt er één integrale vrziening met tijdelijke pvang, bservatie en flexibel verblijf. 23

25 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 Creëren van een integrale vrziening p bvenreginale schaal vr de uder wrdende patiënt met verslavingsprblematiek. Op het snijvlak van GGZ en uderenzrg kmt k hier één integrale vrziening met tijdelijke pvang, bservatie en flexibel verblijf. Beter gebruik maken van de beschermd wnen faciliteiten in Zeeland: cmbinatie verblijf en activiteiten beschermd wnen. De gespecialiseerde GGZ verwijst eventueel dr naar super specialistische GGZ tpzrg die is gecncentreerd in Nederland. Basis GGZ zrg is beschikbaar via de integrale zrgcentra De GGZ zrg met aansluiting vinden bij de lkaal ingerichte zrgstructuren, dit betekent dat basis GGZ zrg beschikbaar is via de integrale zrgcentra. Dit is de basis GGZ zrg vr chrnische patiënten en de basis GGZ zrg gericht p beter wrden (curatief). Dagbesteding delgrep verstijgend gerganiseerd De dagbesteding vr chrnische stabiele GGZ patiënten wrdt delgrep verstijgend gerganiseerd wat betekent dat waar mgelijk de dagbesteding vr GGZ patiënten samen gerganiseerd wrdt met de dagbesteding van gehandicapten en uderen. Nader nderzek in nauw verleg met gemeenten, die vanuit de Wm hiervr verantwrdelijk zijn - is ndig m dit per regi verder vrm te geven. Drpsniveau via servicepunt GGZ zrg gericht p beter wrden f stabiliseren met medicatie is beschikbaar via huisarts, POH GGZ en e-health (.a. behandeling, medicatie en vinger aan de pls) GGZ zrg gericht p herstel en participatie is gerganiseerd via wijkteams (deze zrg betreft.a. schuldhulpverlening, begeleiding, dagbesteding). Zij hebben nauwe samenwerking met huisarts, POH en FACT teams. Vanuit de wijkteams wrdt tevens de verbinding gelegd tussen de verschillende GGZ delgrepen: GGZ, jeugdzrg, Wm zrg, verslavingszrg en frensische zrg. Overkepelende randvrwaarden vr de stip aan de hrizn Om de levering van ged passende zrg in de netwerkstructuren te kunnen realiseren, zal k een aantal verkepelende randvrwaarden ged p rde meten zijn. Hiernder geven wij een 1 e verzicht van deze randvrwaarden. Deze lijst is niet uitputtend. Uitwerking in een later stadium is ndig. Hiernder geven we een paar eerste hfdlijnen weer. Netwerkrganisatie rnd delgrepen De inrichting van de zrginfrastructuur in Zeeland met geënt zijn p de zrgvraag en beheften van de burgers en patiënten. De bendigde behefte aan cördinatie en afstemming is niet alleen te vinden in het herinrichten van de fysieke- zrglcaties. In de tekmst zijn netwerken rndm de verschillende delgrepen (denk aan nclgie, cardivasculair, meder/kind zrg, kwetsbare uderen) een belangrijk nderdeel van infrastructuur. Binnen de netwerken wrden zrgarrangementen ntwikkeld, vindt afstemming tussen aanbieders plaats, maar kunnen k patiëntenfra en nline zrg wrden gebden. De netwerken zijn verstijgend aan de fysieke infrastructuur maar vrmen het virtuele- verzamelpunt vr prfessinals die samenhangende zrg vr nderscheiden delgrepen leveren. Prfessinals in het netwerk werken samen m het zrgarrangement dat bij een bepaalde vraag hrt te leveren, maar zijn daarnaast k bezig met het verder ntwikkelen van de zrg passend bij de vraag en nieuwe inzichten en mgelijkheden (zrglevering en ntwikkeling vr delgrepen). Medisch leiderschap en het vermgen m tt cnsensus te kmen ver behandelaanbd, staat hierbij centraal. Patiënten met vergelijkbare aandeningen en zrgvragen vinden in het zrgnetwerk een p hun behefte afgestemde setting en aanbd. In het netwerk staat de patiënt centraal. Eén cördinatr / regisseur Bewners met meer cmplexe aandeningen f multipele zrgvragen hebben behefte aan een regisseur die hen helpt m het juiste mment en tijd de zrg te krijgen waar dat ndig is. De 24

26 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 regisseur is de navigatiehulp van de patiënt in zijn zrgtraject. Afhankelijk van de behefte en situatie van de patiënt is te denken aan: het helder krijgen van de zrgvraag, de cördinatie van zrg en begeleiding, het realiseren van zrg z dicht mgelijk bij huis, de nazrg en waar ndig het begeleiden van de mantelzrgers. Wie de regisseur is hangt af van de aard en cmplexiteit van de zrgvraag. Dit kan variëren tussen wijkverpleegkundige, huisarts, verpleegkundige f medisch specialist. De regisseur heeft een duidelijk en herkenbaar eigen gezicht vr patiënt en mantelzrgers. Eén gemeenschappelijk EPD De infrmatie ver zrgvrager en patiënten in Zeeland is via één systeem (f een aantal ged nderling cmmunicerende systemen) naadls aan elkaar gelinkt. Hierdr hebben alle betrkken zrgverleners en de patiënt zelf tegang tt hetzelfde patiëntendssier (EPD). Eigen inzicht in het EPD draagt bij aan de zelfregie en daarnaast kan de patiënt k de eigen mantelzrg m hem heen tegang tt dit patiëntendssier verlenen. De kmst van één systeem f gelinkte systemen vr dssiers faciliteert naadlze aansluiting van zrg en samenwerking tussen partijen. In het EPD vindt directe rapprtering plaats, waardr de infrmatie in het EPD altijd up-t-date is. Verschillende zrgverleners hebben inzicht in elkaars infrmatie en uitslagen, hierdr wrdt vertraging dr verdracht geminimaliseerd, heft de patiënt niet nndig hetzelfde verhaal te vertellen en wrdt nndige zrg (bijvrbeeld dubbeldiagnstiek) vrkmen. Onderlinge verwijzingen en kennisuitwisseling kunnen k plaatsvinden via het EPD. Bestaande systemen en reeds aanwezige kppelingen vrmen zveel als mgelijk de basis vr de ttstandkming van het ene EPD vr Zeeland. Zeker k de beschikbaarheid van het al functinerende LSP wrdt meegenmen. Inzet technlgie m zrg p afstand te leveren en zelfregie te bevrderen Technlgie wrdt ingezet m zrg p afstand te leveren in de thuissituatie. Dit kan bijvrbeeld dr het inrichten van e-cnsulten, waarbij vanuit de eigen lcatie een videverbinding (via cmputer, telefn f tablet) tt stand wrdt gebracht met de bendigde zrgverlener. Een vrbeeld van een delgrep waar dit tegevegde waarde heeft, is palliatieve patiënten in de laatste levensfase. Deze patiënten kunnen vragen stellen aan de relevante zrgverleners znder dat zij heven reizen naar een andere lcatie. Zrg p afstand is geschikt wanneer de zrgverlener de patiënt niet fysiek heft te zien. Van mderne plssingen wrdt k gebruik gemaakt m zelfregie te bevrderen, dit kan bijvrbeeld dr gebruik van applicaties p de tablet f mbiele telefn die de patiënt helpt de eigen cnditie te mnitren f ndersteuning in de behandeling te bieden (bijvrbeeld vr het bijhuden van medicatie inname). Een ander vrbeeld van nieuwe technlgie is pint f care testing waarbij in de thuissituatie bepaalde diagnstiek kan plaatsvinden, in plaats van elders. Pint f care testing is reeds beschikbaar vr het meten van bledglucse, bledstlling f hemglbine. Slim gebruik maken van bestaande faciliteiten Dr reistijden en de lage bevlkingsdichtheid is flexibiliteit in de inzet van faciliteiten ndzakelijk. Inzet vr meerdere deleinden en gebruikers kan bijdragen aan een financieel geznde explitatie van de bendigde vrzieningen. Samenwerking tussen zrgaanbieders en andere partijen in en rndm de zrg zal hiervr ndig zijn (denk bijvrbeeld aan de cmbi van wijkcentra en integrale zrgcentra, ambulance en medicatieverver) Cntractering en financiering De wijze van zrgcntractering biedt een belangrijke basis én incentive m bij te dragen aan hgwaardige en samenhangende zrg. Niet alleen aanpassing van de rganisatie van de zrg, maar k een aanpassing van de wijze van zrgcntractering is ndig m ervr te zrgen dat er k daadwerkelijk in netwerken kan wrden samengewerkt. Naast f als ndig en mgelijk in plaats van de reguliere cntractering, zal daarm de cntractering gebaseerd meten zijn p bijvrbeeld: het bieden van samenhangende zrg aan delgrepen (delgrepbekstiging); de uitkmsten die zrgaanbieders samen vr de deze delgrepen realiseren (utcmebased cntracting); hfdaannemerschap en nderaannemerschap in cmbinatie met shared savings. 25

27 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 Daar waar substitutie van zrg van de 2 e naar de 1 e lijn plaats vindt, f waar cncentratie van cmplexe zrg plaats vindt, met er indien ndzakelijk ruimte zijn vr een financiële transitieperide die het mgelijk maakt m afbuw van vrzieningen mgelijk te maken. Indien er wettelijke beperkingen zijn (bijvrbeeld mededingsrechtelijk ten aanzien van samenwerking met andere zrgverzekeraars), dan met dit besprken wrden met betrkken instanties. 26

28 Visie p de zrg in Zeeland in Plan van aanpak Het realiseren van de stip aan de hrizn vr de zrg van Zeeland bevat verschillende uitdagingen. Een gedegen plan van aanpak, waarin de verschillende partijen écht samenwerken m de gezamenlijke visie te verwezenlijken, is van belang. Dit hfdstuk beschrijft het plan van aanpak vr de kmende twee jaar, waarin de eerste acties zijn gericht p de grtste uitdagingen. Transitie aan de hand van de vier grtste uitdagingen Het plan van aanpak is gestructureerd in vier grte werkstrmen. Deze vier werkstrmen zijn gekzen p basis van de vier grtste uitdagingen vr de zrg in Zeeland én p de belangrijkste beheftes van de bewners. Op deze manier wrdt gericht tegewerkt naar een stabiel zrglandschap van de tekmst dat aansluit bij de beheftes van de bewner. De vier werkstrmen bestrijken daarmee k de gebieden waar de grtste transitie ndig is. Van andere punten uit de stip aan de hrizn verwachten we dat deze in kleiner verband kunnen wrden uitgewerkt en krijgen niet de fcus in het plan van aanpak. Onderstaand een telichting p de vier werkstrmen: 1. Integrale zrgcentra & servicepunten Deze werkstrm richt zich p het vrmgeven van de integrale zrgcentra en servicepunten en het pzetten van de netwerkstructuur hiertussen. Het rganiseren van eerstelijnszrg in cmbinatie met gehandicapten, GGZ- en uderenzrg en medisch specialistische expertise in integrale zrgcentra is een grte uitdaging vr Zeeland. 2. Medisch specialistische zrg Deze werkstrm richt zich p de intensivering van de samenwerking tussen de twee ziekenhuizen in Zeeland. De vlledige breedte van de medisch specialistische zrg dient daarbij bekeken te wrden: van electief laag cmplex tt acute en cmplexe zrg. Het accent zal daarbij zeker in eerste instantie p de cmplexe zrg liggen. 3. GGZ Deze werkstrm richt zich p de inrichting van een tekmstbestendige GGZ infrastructuur. Het gaat hier m de inrichting van deze zrg p (bven)reginaal niveau en het rganiseren van een gede afstemming met de integrale zrgcentra. 4. IT Deze werkstrm richt zich p de implementatie van een Zeeland-breed gezamenlijk EPD. Zrgaanbieders gebruiken p dit mment een grte diversiteit aan verschillende systemen die niet f nvldende met elkaar cmmuniceren. Samenwerking binnen netwerkstructuren vraagt m gedeelde infrmatie vrziening, het liefste via een gedeelde IT-infrastructuur. Hier is specifieke kennis van zwel de zrginhud en IT vr ndig. Tevens vergt dit pragmatisch denken m gebruik van bestaande IT-infrastructuur z veel mgelijk te benutten. In de nderstaande tabel is de samenhang p hfdlijnen tussen de werkstrmen en de beheftes van de bewners, weergegeven: Integrale zrgcentra & servicepunten Medisch specialistische zrg GGZ IT Hlistische benadering van de patiënt Juiste zrg p de juiste plek Snelle tegang tt de zrg Juiste bejegening Bundeling van krachten tussen zrgverleners Gede cördinatie en efficiënte regie Eenduidige infrmatie ntsluiten Efficiëntie stimuleren Naast deze werkstrmen die betrekking hebben p de directe zrgvrzieningen in de prvincie, is het k cruciaal dat de ndzakelijke externe- randvrwaarden aanwezig zijn m de plannen k daadwerkelijk uit te kunnen veren. Onderwerpen die in dat kader m uitwerking vragen zijn: De beschikbaarheid van investeringsruimte m zwel de ndzakelijke transities als bendigde innvaties (denk aan EPD en e-health) vrm te kunnen geven. Een transitieplan vr het zrgvastged in de prvincie waarbij een transitie van ude vrzieningen naar nieuwe vrzieningen mgelijk wrdt gemaakt; uiteraard zal daarbij zveel mgelijk gebruik wrden gemaakt van bestaande vrzieningen Uitwerking van een passende vrm van cntractering vr betrkkenen. 27

29 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 Passende randvrwaarden waarbinnen vrm en inhud gegeven kan wrden aan ndzakelijke vernieuwingen (denk bijvrbeeld aan passende ACM regelgeving) In drie fases aan de slag met het realiseren van de tekmstvisie Vr de uitwerking denkt de cmmissie aan een plan van aanpak zals dat in hfdlijnen in nderstaande figuur visueel is weergegeven. Dit plan van aanpak bevat drie fases: een specificatiefase (zmerperide 2015), een ntwerpfase (september tt december 2015 / 1 e kwartaal 2016) en een implementatiefase (eerste maanden van 2016). Figuur: schematische weergave van het plan van aanpak Per fase denkt de cmmissie aan de vlgende elementen: De specificatiefase: de basis leggen vr de werkstrmen Het del van de specificatiefase is m een stevige gezamenlijke basis te leggen vr de vier werkstrmen. In deze fase wrdt de visie van de cmmissie Tekmstige Zrg Zeeland vertaald naar een glbale business case en ntwerpspecificaties. De glbale business case bevat een kwantitatieve en financiële nderbuwing van de stip aan de hrizn. Deze business case bevat een impact analyse van de verschillende vrgestelde maatregelen zwel p het gebied van zrgvraag en bendigde faciliteiten, als een analyse van het aantal bendigde integrale zrgcentra inclusief de lcatie, én glbale financiële implicaties (inclusief inzicht in bendigde (des)investeringen). Hierbij wrdt de zrg als geheel bekeken: veel maatregelen hebben niet alleen gevlgen vr de sectr f instelling zelf, maar k vr aanpalende zrg en ndersteuning. De ntwerpspecificaties vrmen de basis vr het ntwerp per werkstrm. De ntwerpspecificaties wrden pgesteld aan de hand van verdiepende analyses per werkstrm. Dit betekent bijvrbeeld vr werkstrm 2 medisch specialistische zrg dat er een analyse van het zrgvlume en de zrgbehefte-ntwikkeling wrdt uitgeverd. Vr werkstrm 1 integrale zrgcentra vindt nder andere een nadere inventarisatie plaats van bestaande preftuinen (zals bij Gedleven in Zeeuws- Vlaanderen) rnd dit thema, inclusief lessns learned. Als basis vr stevige implementatieplannen vr de GGZ wrdt de huidige crisisinfrastructuur in relatie tt reistijden en zrgvraag in kaart 28

30 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 gebracht. Vr de IT is het relevant m een scan uit te veren p de huidige IT infrastructuur waarin de gaps tussen systemen zichtbaar wrden én waarin de gap tussen huidige systemen en aangegeven vereisten zichtbaar wrdt. De analyses leiden tt een pzet van de belangrijkste vereisten waaraan de ntwerpen vr de vier werkstrmen meten vlden (denk bijvrbeeld aan een functieverdeelplan vr de cmplexe zrg en aan een ndernemingsplan integrale zrgcentra). De bvenstaande stappen wrden (deels) werkstrm-verstijgend uitgeverd m een gezamenlijke basis vr de werkstrmplannen te garanderen. Met name de ntwerpspecificaties zullen k per werkstrm aangegeven wrden. De specificatiefase zal k de basis meten leggen vr de uitwerking van randvrwaarden van de zijde van bijvrbeeld zrgverzekeraar en gemeentes m de tekmstplannen tt een succes te maken. Denk dan nder meer aan hfdlijnen vr pzet investeringsruimte, hfdlijnen vastgedplan en hfdlijnen nieuwe cntracteervrmen. De ntwerpfase: ntwerp en implementatieplan per werkstrm Het del van de ntwerpfase is m p basis van de ntwerpspecificaties per werkstrm een gedetailleerd ntwerp te maken en een implementatieplan p te stellen. Het ntwerp is een verdieping van de stip aan de hrizn per werkstrm. Glbaal kmen in het ntwerp de vlgende nderwerpen naar vren: Specificatie van de delgrep De zrgvraag en zrgaanbd per delgrep, de expertise die ndig is m de zrg en/f ndersteuning te leveren inclusief bijbehrende functies en de gewenste rganisatie van samenwerking tussen aanbieders. Gvernance Op hfdlijnen de verantwrdelijkheden van de verschillende zrgaanbieders en zrginkpers en de regievering per delgrep. Faciliteiten- en huisvestingsplan Bendigde faciliteiten m de zrg te leveren en, indien er herinrichting van zrg ndig is, een glbaal huisvestingsplan per (srt) instelling. Bendigde infrmatievrziening / EPD-platfrm Dit nderdeel vrmt nder andere input vr werkstrm 4 (IT). Werkstrm 4 levert vervlgens weer input vr het implementatieplan per werkstrm p het gebied van IT. Op basis van het ntwerp wrdt het implementatieplan vr de werkstrm pgesteld. Het implementatieplan beschrijft hóe de stip aan de hrizn wrdt gerealiseerd dr middel van cncrete acties en verantwrdelijkheden. Het implementatieplan bevat bijvrbeeld een business case (werkstrm specifiek), een financieel verbruggingsplan en een HR plan. Slimme inzet van mensen en middelen vrmt de basis van het implementatieplan. Op basis van het implementatieplan wrdt mede bepaald he ver de sectren en instellingen heen medewerkers, waarnder medische prfessinals, en vastged het beste kunnen wrden ingezet. Ok is de basis is gelegd vr een ged cmmunicerend IT-systeem en passende cntracteervrmen. Het implementatieplan vrmt directe input vr de inkpspecificaties vr 2017 en Omdat er sprake is van één samenhangend tekmstperspectief vr de zrg in Zeeland en de werkstrmen nderling verweven zijn (denk aan inzet IT, samenwerking medisch specialistische zrg en integrale zrgcentra) zal er tijdens de ntwerpfase p een aantal mmenten afstemming tussen de werkstrmen plaatsvinden. Patiëntvertegenwrdigers, zrgaanbieders, zrgverzekeraar en gemeentes zullen hierbij betrkken zijn. Naast afstemming hebben deze ntmetingsmmenten k de functie van infrmeren, bijpraten, mnitren en enthusiasmeren vr een gezamenlijk vervlg. De implementatie fase: transitie naar stip aan de hrizn In de eerste maanden van 2016 start de implementatie fase, met als del m stapsgewijs de stip aan de hrizn vr 2025 te realiseren. De plannen die in de ntwerpfase zijn pgesteld wrden dan uitgeverd. Belangrijk is dat k tijdens de implementatie fase intensief cntact is tussen de verschillende aanbieders binnen een werkstrm, maar dat er k vldende afstemming is tússen 29

31 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 de werkstrmen. Z heeft het vrmgeven van de IT (in werkstrm 4) veel raakvlakken met de andere werkstrmen. Ok al bestaande samenwerkingsvrmen als bijvrbeeld Gedleven in Zeeuws Vlaanderen kunnen bijdragen aan de implementatie van de plannen. Naast de afstemming tussen zrgaanbieders nderling is k het beleid van zrginkpers cruciaal in de implementatiefase. Hierbij wrdt gestreefd naar een cngruent inkpbeleid ver de verschillende zrgverzekeraars en gemeenten heen. In die zin zal de transitie gepaard meten gaan met een bijpassend integraal zrginkpplan. Wat in deze visie benemd staat is ambitieus en vergt frse aanpassingen, die niet in 1 jaar te realiseren zijn. De implementatie zal dan k drlpen na Wel is het del m uiterlijk eind 2016 nmkeerbare stappen te hebben gezet in de besluitvrming en de realisatie, waardr de begeleiding dr een mnitringscmmissie niet meer ndig is. Een mnitringscmmissie bewaakt het prces en tetst de uitwerkingen Mnitring van de vrtgang en een kritisch tets van de plannen is essentieel in dit traject. Om dit te brgen wrdt er een mnitringscmmissie aangesteld m de vrtgang van de visie te mnitren. Deze wrdt vrmgegeven vanuit de huidige cmmissie Tekmstige Zrg Zeeland, met een aantal persnele wijzigingen. Deze cmmissie kmt in een zestal bijeenkmsten samen m de vrtgang te bespreken en de resultaten van de verschillende fasen te tetsen aan de visie. Bewaken van de vrtgang en de verantwrdelijkheden Om de vrtgang adequaat te kunnen mnitren wrden per fase duidelijke delen gefrmuleerd. Ok vr de implementatieplannen geldt dat deze z cncreet mgelijk wrden uitgewerkt waarbij per implementatiestap de acties en verantwrdelijkheden zijn weergegeven. De verantwrdelijkheid vr de uitvering van de acties ligt primair bij de stakehlders zelf. De cmmissie mnitrt dit en signaleert wanneer de acties niet crrect f niet tijdig wrden uitgeverd. Indien aanpassing van de ttaalplanning ndig f gewenst is wrdt dit tevens aan de cmmissie vrgelegd die hier een besluit ver neemt. Tetsen van uitwerkingen aan beheftes inwners Om de kwaliteit van de verschillende plannen te garanderen wrden de plannen p verschillende mmenten getetst aan de acht beheften van de inwners. In de specificatiefase wrden de ntwerpspecificaties langs deze meetlat gelegd, in de ntwerpfase het ntwerp en de implementatieplannen. Indien de plannen nvldende aansluiten bij de beheften van de inwners zal de mnitringscmmissie een aanpassing van de plannen verzeken. Z zal bij unifrmering van de behandelprtcllen wrden gekeken f vldende tegemet wrdt gekmen aan de behefte van bundeling van de krachten van zrgverleners. Eén van de acties die wrdt uitgezet is het inventariseren van mgelijkheden vr avndspreekuur en weekendspreekuur vr niet acute klachten dr de huisarts m z betere tegang vr inwners te garanderen. Bij het pzetten van de integrale zrgcentra en servicepunten wrdt gekeken f binnen de nieuwe netwerkstructuur de juiste zrg p de juiste plek geleverd wrdt. Besluitvrming gebeurt met inachtneming van ieders verantwrdelijkheden In het prces zals aangegeven is afstemming tussen de werkstrmen en de partijen die daarin betrkken zijn essentieel, tegelijkertijd zullen er k knpen meten wrden drgehakt. Del is m te kmen tt een ged afgestemde transitie van de zrg waar alle betrkken partijen k echt achter staan. Zals aangegeven hebben de stakehlders zelf de verantwrdelijkheid vr de uitvering van de acties. De besluitvrming ver de vrstellen die uit de werkstrmen kmen, ligt bij de partijen die k de frmele verantwrdelijkheid vr de uitvering van taken hebben. Daarmee is er dus niet één uiteindelijke stakehlder die beslist ver de tekmst van de zrg in Zeeland. Waar het bijvrbeeld gaat m de medisch specialistische zrg ligt besluitvrming ver lateralisatie en samenwerking bij de Raden van Bestuur en medische staven van de ziekenhuizen, met inachtneming van de besluitvrmende rl van de zrgverzekeraar in de cntractering. Besluitvrming ver de integrale zrgcentra ligt bij de aanbieders van zrg in het centrum (f een vertegenwrdiging daarvan) en k in de cntractuele afspraken met de zrgverzekeraars. Andere zaken, zals 30

32 Visie p de zrg in Zeeland in 2025 beslissingen ver inrichting IT-systemen zullen genmen wrden dr de verschillende betrkken gebruikers. De fact wrdt vr de besluitvrming dus aangeslten bij de bestaande frmele bevegdheden en verhudingen (inclusief de frmele rl van de tezichthuders), waarbij de gekzen werkwijze zrgt vr een gede afstemming en instemming tussen alle betrkken partijen. In het prces van realisatie van de stip aan de hrizn meten deze verantwrdelijkheden helder zijn vr alle betrkken partijen. Aandacht vr cmmunicatie tijdens alle fasen van de transitie Gede en transparante cmmunicatie naar inwners van Zeeland, zrgaanbieders, gemeenten, zrgverzekeraars en verige stakehlders is een kritische succesfactr in dit traject. Dit betreft cmmunicatie ver de visie, de uitwerking van de visie, hóe we daar gaan kmen (het implementatieplan), welke verantwrdelijkheid de verschillende partijen hebben en wat de effecten zijn van de nieuwe zrginfrastructuur. Om de cmmunicatie zrgvuldig te laten verlpen wrden in de kmende maanden in verleg tussen de cmmissie en de betrkken stakehlders de vlgende acties ingezet p het gebied van cmmunicatie: 1. Infrmeren inwners Zeeland middels een zgenaamde radshw - Er wrden verschillende bijeenkmsten verspreid ver Zeeland gerganiseerd waarin de visie vr de Tekmstige Zrg Zeeland wrdt tegelicht. Inwners kunnen zich aanmelden vr één van deze bijeenkmsten. Tevens wrdt er in de media aandacht besteed aan de inhud van de plannen. 2. Telichting visie bij zrgaanbieders Een selectie van de zrgaanbieders is intensief betrkken geweest bij het pstellen van de visie en het actieplan vanuit de begeleidingscmmissie. In aanvulling hierp is er in de zmerperide ruimte m de visie en het actieplan nader te te lichten bij zrgaanbieders die niet in de begeleidingscmmissie zitting hadden. Ok vr de medisch specialisten van de twee Zeeuwse ziekenhuizen zullen één f meerdere infrmatie- en uitwisselingssessies plaatsvinden. Daarmee wrden ze mede in staat gesteld hun belangrijke rl in het realiseren van de tekmstvisie p te pakken. 3. Opstellen cmmunicatieplan Tt slt wrdt er in de zmerperide een cmmunicatieplan pgesteld vr de gehele transitieperide. 31

33 Visie p de zrg in Zeeland in Bijlagen Bijlage A. Aandeningen met vlumenrmen Van de vlgende aandeningen zijn minimumvlumenrmen vastgesteld: Brn: inkpdcument CZ