Jaardocument Maatschappelijk verslag. Psychotherapeutisch Centrum De Viersprong

Transcriptie

1 Jaardocument 2009 Maatschappelijk verslag Psychotherapeutisch Centrum De Viersprong Jaardocument 2009 De Viersprong

2 Inhoudsopgave 1 Uitgangspunten van de verslaggeving Profiel van de organisatie Algemene identificatiegegevens Structuur van het concern Kerngegevens Belanghebbenden Bestuur, toezicht en bedrijfsvoering Normen voor goed bestuur Raad van Bestuur Toezichthouders (Raad van Toezicht/Raad van Commissarissen/Raad van Beheer) Bedrijfsvoering Cliëntenraad (met uitzondering van justitiële FPC s) Beleid, inspanningen en prestaties Meerjarenbeleid Algemeen beleid verslagjaar Algemeen kwaliteitsbeleid Kwaliteitsbeleid ten aanzien van patiënten/cliënten Kwaliteit ten aanzien van medewerkers Samenleving Financieel beleid Jaarrekening Bijlagen A DigiMV Profiel van de organisatie B DigiMV Bestuur, toezicht en bedrijfsvoering C DigiMV Beleid, inspanningen en prestaties D Wetenschappelijke en maatschappelijke activiteiten personeel E Afkortingenlijst Jaardocument 2009 De Viersprong 2

3 1 Uitgangspunten van de verslaggeving Het jaar 2009 was een spannend en productief jaar voor Psychotherapeutisch Centrum De Viersprong. Er waren belangrijke ontwikkelingen op ongeveer alle fronten. Allereerst heeft De Viersprong in 2009 een nieuw strategisch plan gekregen. Onder de ambitieuze titel Meer patiënten met complexe persoonlijkheidsproblemen laten profiteren van topzorg heeft De Viersprong de ambitie geformuleerd om haar gehele behandelaanbod op het niveau van topzorg te brengen en vervolgens geografisch te spreiden. Als derde peiler van het strategisch beleid wordt het verstevigen van de marktpositie genoemd. Begin 2009 begon al goed met het verwerven van een volwaardig Erkend Keurmerk TOPGGZ voor de afdeling Circuit Volwassenen. Verder is het aanbod van trainingen, workshops en symposia ten behoeve van deskundigheidsbevordering van professionals in de 1 ste en 2 de lijn sterk gegroeid. Ten slotte is MST Nederland opgericht ten behoeve van de landelijke implementatie en kwaliteitsbewaking van Multi Systeem Therapie in Nederland. Inmiddels zijn reeds 25 teams in 8 instellingen geïnstalleerd. In 2009 is tevens de basis gelegd voor een nieuwe vestiging in Amsterdam. In feite gaat het hier om de eerste stap op weg naar geografische spreiding van ons behandelaanbod. Zorgverzekeraar AGIS toonde zich enthousiast over het initiatief en ziet De Viersprong graag komen om de innovatie te stimuleren op het terrein van de behandeling persoonlijkheidsstoornissen in de regio Amsterdam. De nieuwe vestiging zal waarschijnlijk in nauwe samenwerking met de Amsterdamse GGz-instelling Arkin worden vorm gegeven. Aan het einde van 2009 kwam de Riagg Groep Maastricht op ons pad. Inmiddels worden de mogelijkheden tot samenwerking onderzocht. Ook deze stap past in het kader van de ambitie van De Viersprong om geografisch te spreiden. Ten behoeve van het verstevigen van de marktpositie is in 2009 een traject gestart rondom merkontwikkeling. De basis voor een nieuwe merkenstructuur en huisstijl is gelegd. Spannende ontwikkelingen hebben zich voorgedaan met betrekking tot de productieregistratie en een innovatie. Tot en met mei 2009 stevenden we volgens de productiecijfers af op een miljoenentekort. Door diverse maatregelen is het bewustzijn onder medewerkers van het belang van een volledige en correcte productieregistratie ingrijpend veranderd. In juni begonnen zich de eerste resultaten van deze verandering af te tekenen en uiteindelijk hebben we het jaar met een forse plus weten af te sluiten. Een andere spannende ontwikkeling deed zich voor bij een van onze innovaties. Zoals bekend tracht De Viersprong de grenzen te verleggen voor de curatieve behandeling van patiënten met persoonlijkheidsstoornissen, om zodoende meer patiënten met complexe persoonlijkheidsproblematiek te laten profiteren van topzorg. Dat pogingen hiertoe niet altijd direct slagen is onder meer gebleken bij de ontwikkeling in 2008 van een klinische variant van Mentalization Based Treatment voor adolescenten met een ernstige borderline persoonlijkheidsstoornis. Dit programma heeft van meet af aan implementatieproblemen gekend. Medio 2008 moest het aantal opnamedagen door de samenloop van vakantie, overbelasting en ziekte van personeel zelfs tijdelijk worden teruggebracht van 5 naar 2 per week. De overbelasting had onder meer te maken de specifieke problematiek van de doelgroep, die eigenlijk niet goed bij een klinische setting past. Uiteindelijk is eind 2009 de conclusie getrokken dat de klinische behandeling van deze doelgroep geen toekomst had. Besloten is om ambulante en deeltijdvarianten van MBT voor adolescenten te laten ontwikkelen door het zeer succesvolle team MBT dat volwassenen met ernstige borderline persoonlijkheidsstoornis behandelt. Dit besluit had verregaande consequenties voor personeel en organisatiestructuur. Jaardocument 2009 De Viersprong 3

4 De Viersprong is in de afgelopen 10 jaar ongeveer verviervoudigd in omvang. Die sterke groei kon alleen maar worden gerealiseerd dankzij het hoge ambitie- en competentieniveau en de inzet van medewerkers. Vanzelfsprekend eisen dergelijke groeicijfers hun tol in de organisatie. De verschillende stafafdelingen moeten steeds meer tanden bijzetten om de organisatie te volgen en dat in een tegelijkertijd sterk veranderende externe omgeving, waarin de externe verantwoordingsplicht steeds verder toeneemt. De groei vereist ook bijstelling van de organisatiestructuur en het besturingsmodel. Het huidige besturingsmodel dateert uit 2004, maar is eigenlijk alweer ontoereikend gebleken voor de uitdagingen anno Daarom is eind 2009 een project herinrichting organisatie opgestart. De bedoeling is om de organisatiestructuur en het besturingsmodel grondig te herzien en up to date te maken. Al met al was 2009, overigens net als voorgaande jaren, een stormachtig jaar voor De Viersprong. Er zijn mooie perspectieven en vergezichten ontstaan, maar het zal ook in toekomstige jaren het nodige van organisatie en medewerkers vergen om alle ambities te verwezenlijken. 2 Profiel van de organisatie Aggregatieniveau Jaardocument De gegevens in dit jaardocument zijn grotendeels weergegeven op concernniveau. Waar we segmenteren is dit naar de te onderscheiden doelgroepen: behandelafdelingen van de circuits Volwassenen, Jeugd en Forensisch. 2.1 Algemene identificatiegegevens Naam verslagleggende rechtspersoon Stichting Psychotherapeutisch Centrum De Viersprong Adres De Beeklaan 2 Postcode Postbus 7, 4660 AA Plaats Halsteren Telefoonnummer Identificatienummer Kamer van Koophandel adres info@deviersprong.nl Internetpagina Structuur van het concern Juridische structuur Psychotherapeutisch Centrum De Viersprong is een stichting. Organogram De lijn van de organisatie wordt gevormd door drie behandelafdelingen (circuit Volwassenen, circuit Jeugd en circuit Forensisch, aangestuurd door drie lijnmanagers) en drie ondersteunende afdelingen: Bedrijfsvoering, Stafbureau/bestuurssecretaris en Viersprong Institute for Studies on Personality Disorders (VISPD). De afdeling bedrijfsvoering wordt aangestuurd door de directeur bedrijfsvoering. De Viersprong Academy is onderdeel van het Stafbureau. Raad van Bestuur, Jaardocument 2009 De Viersprong 4

5 directeur Bedrijfsvoering, circuitmanagers, manager VISPD, manager stafbureau/bestuurssecretaris en eerste geneeskundige vormen samen het managementteam. Besturingsmodel De Viersprong hanteert het Raad van Toezicht-model als besturingsmodel. De Raad van Bestuur (eenhoofdig) bestuurt de organisatie en voert de dagelijkse leiding. De Raad van Bestuur bepaalt in nauw overleg met de eerste geneeskundige en het managementteam het beleid. De Raad van Toezicht houdt toezicht op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in de instelling (integraal toezicht). Op basis van verzamelde informatie vormt de Raad van Toezicht zich een oordeel en grijpt zo nodig in. De Raad van Toezicht heeft daartoe de benodigde bevoegdheden. Toelatingen De Viersprong heeft de volgende toelatingen: behandeling en verblijf. Toegelaten bedden in 2009: 105 (45 jeugdigen, 60 volwassenen) en 24 plaatsen orthopsychiatrie (Jeugd). Medezeggenschapsstructuur Er is een Ondernemingsraad en een Patiëntenraad. Zij worden als adviesorganen betrokken bij de besluit- en beleidsvorming van de instelling. Organogram De Viersprong Raad van Toezicht Raad van Bestuur OndernemingsRaad Eerste geneeskundige Opleiders PatiëntenRaad Bestuurssecretaris/ Afdeling Stafbureau Afdeling VISPD Viersprong Academy Afdeling Bedrijfsvoering Afdeling Opleiding Team Facilitaire Dienst Team ICT Afdeling Somatiek Team Administraties Team Planning&Control Team HRM Afdeling Circuit Volwassenen Afdeling Circuit Jeugd Afdeling Circuit Forensisch Team 1 Voordeur Team 2 Licht/Midden Team 3 Zwaar Team 4 Extra zwaar Team Voordeur/poliJ Team Poli Dyslexie Team KST-A Team MBT-A Team algemeen Team FFT Team MST Servicecentrum MST Nederland Jaardocument 2009 De Viersprong 5

6 2.3 Kerngegevens Kernactiviteiten en nadere typering De Viersprong is een specialistische derdelijns ggz-instelling en biedt diagnostisch onderzoek en behandelprogramma s voor jongeren en volwassenen met complexe psychische problemen en persoonlijkheidsproblematiek. De patiënten komen uit heel Nederland, met een nadruk op de zuidelijke helft. Bij hen hebben eerdere behandeling(en) in de tweedelijns geestelijke gezondheidszorg veelal onvoldoende resultaat gehad. De Viersprong probeert vraaggericht de grenzen van diagnostiek en psychotherapeutische behandeling te verleggen en zo meer patiënten te laten profiteren van topzorg. Dat betekent het ontwikkelen van behandelingen op maat en het ontwikkelen van diagnostiek en behandelprogramma s die vernieuwend zijn ten opzichte van de Multidisciplinaire Richtlijn voor Persoonlijkheidsstoornissen of die experimenteel/innovatief zijn. Na uitgebreid diagnostisch onderzoek krijgen patiënt en verwijzer een specialistisch oordeel over wat er aan de hand is, wat de behandelmogelijkheden zijn en welke instellingen of hulpverleners die behandelmogelijkheden bieden. Dit kan een behandeling zijn door De Viersprong of een advies voor behandeling elders. De Viersprong biedt naast diagnostiek en advies een breed scala aan ambulante, dagklinische en klinische behandelprogramma s voor volwassenen en jeugdigen, welke voortdurend worden getoetst op hun effectiviteit. De intake- en diagnostiekactiviteiten voor jongeren en volwassenen, poliklinische behandelingen en diverse deeltijdbehandelingen vinden plaats in Bergen op Zoom. De klinische behandelprogramma's en enkele deeltijdbehandelingen bevinden zich in Halsteren. De Viersprong heeft nevenvestigingen in Zeeland, Noord-Brabant en regio Rotterdam en heeft plannen om verder uit te breiden naar andere locaties in het land, waaronder Amsterdam. De Viersprong participeert in de stichting Topklinische GGz. Deze stichting heeft tot doel de topklinische en topreferente zorg binnen de GGz te bevorderen en te faciliteren. Dit moet leiden tot een breder en beter aanbod van gespecialiseerde derdelijnszorg die voldoet aan hoogwaardige kwaliteitscriteria. De afdeling Circuit Volwassenen van De Viersprong heeft in 2008 een keurmerk TOPGGz Erkend ontvangen. In 2009 is De Viersprong opnieuw gevisiteerd en werd het keurmerk geprolongeerd. Het heeft een geldigheidsduur van vier jaar. Het keurmerk biedt de garantie dat de afdeling voldoet aan de hoogwaardige kwaliteitscriteria die voor topklinische GGz worden gehanteerd. De Viersprong streeft ernaar dat al haar afdelingen dit keurmerk zullen verwerven. Ook is de instelling HKZ gecertificeerd. De Viersprong verricht veel wetenschappelijk onderzoek naar de werkzaamheid en doelmatigheid van behandeling en de ontwikkeling van diagnostische methoden. De onderzoeksafdeling - het Viersprong Institute for Studies on Personality Disorders (VISPD) heeft verbindingen met onder andere de universiteiten in Amsterdam en Rotterdam. Er zijn drie leerstoelen: een bijzondere leerstoel persoonlijkheidsstoornissen (prof. dr. R. Verheul) en een leerstoel psychodiagnostiek en persoonlijkheid (prof. dr. J. H. Kamphuis), beiden aan de Universiteit van Amsterdam, en een bijzondere leerstoel Medische Psychologie, in het bijzonder Kwaliteit van leven (prof. dr. J. van Busschbach) aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Er worden vele opleidingen, trainingen, cursussen en studiedagen verzorgd, onder andere vanuit de Viersprong Academy ( en MST Nederland ( Er werken ruim 330 medewerkers. De Viersprong ontplooide in 2009 geen private activiteiten. Type zorg: GGZ instelling inclusief forensische zorg, kinder- en jeugdpsychiatrie. Nadere typering: Ambulante behandeling, klinische behandeling, deeltijdbehandeling, ambulante forensische behandeling. AWBZ-functies: geen. Jaardocument 2009 De Viersprong 6

7 2.3.2 Cliënten, capaciteit, productie, personeel en opbrengsten Kerngegevens productie, capaciteit, personeel en opbrengsten GGZ Kerngegevens Aantal/bedrag Patiënten/cliënten Aantal patiënten in zorg op 31 december 1376 Capaciteit Aantal feitelijke bedden op 31 december inclusief beschermd wonen 105 Productie Aantal in verslagjaar geopende DBC's Aantal in verslagjaar gesloten DBC's Aantal deeltijdbehandelingen in verslagjaar Aantal ambulante contacten in verslagjaar Personeel Aantal/bedrag Aantal personeelsleden in loondienst op 31 december 334 Aantal FTE personeelsleden in loondienst op 31 december Bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten (in euro s) in verslagjaar Waarvan wettelijk budget voor aanvaardbare kosten Waarvan overige bedrijfsopbrengsten Werkgebieden De patiënten van De Viersprong komen uit heel Nederland, met een nadruk op de zuidelijke helft. De locaties van De Viersprong bevinden zich in Noord-Brabant (Halsteren, Bergen op Zoom, Eindhoven, Etten-Leur, Den Bosch), Zuid-Holland (Spijkenisse, Rotterdam) en Zeeland (Middelburg). 2.4 Belanghebbenden Deze paragraaf geeft een overzicht van belanghebbenden en de relatie van de belanghebbenden tot De Viersprong, evenals de vormgeving van de dialoog met belanghebbenden. Samenwerkingspartners op het terrein van opleiding en bibliotheek In het kader van opleiding is er samenwerking met diverse opleidingsinstellingen, t.w. RINO s, consortium psychiatricum Zuid-West Nederland en consortium GGZ-Verpleegkundig Specialist. Er zijn samenwerkingsverbanden met twee regionale GGZ-partners (GGZWNB en Emergis) op het gebied van opleiding en bibliotheek. Ketenzorg voor jongeren met gedragsproblemen Ten aanzien van de forensische jeugdpsychiatrie in Zuid-Nederland wordt samengewerkt met diverse ketenpartners in het zogenaamde Circuit Jeugdcomplex. Het Circuit Jeugdcomplex heeft als doel een dekkend en sluitend aanbod te realiseren voor jongeren met complexe problematiek en gedragsstoornissen in Zuid-Nederland. Partners in het circuit jeugdcomplex zijn: Justitiële jeugdinrichting Den Hey-Acker, Bureau Jeugdzorg Brabant, Tender (jeugdzorg), Bijzonder jeugdwerk Brabant (jeugdzorg) en De Catamaran/GGZ Eindhoven (forensische jeugdpsychiatrie). Jaardocument 2009 De Viersprong 7

8 Samenwerking met verschillende (zorg)organisaties We werken samen met De Zuidwester (voorziening voor Pleegzorg West-Brabant) en GGZ Westelijk Noord-Brabant om intensieve pleegzorg en (gespecialiseerde) GGZ-zorg geïntegreerd aan te gaan bieden voor pleegkinderen met complexe problematiek. De Viersprong is sinds 2008 netwerkpartner van MST Services in de Verenigde Staten. Samen met De Waag is door De Viersprong MST Nederland opgezet en ontwikkeld. Met De Bascule (Amsterdam) wordt samengewerkt op het gebied van Functional Family Therapy. Met Altrecht en Arkin wordt samengewerkt op het gebied van onderzoek naar Mentalization Based Treatment (MBT). De Viersprong heeft samen met Trimbos-instituut, GGZ Altrecht, Nederlands Instituut voor Forensische Psychologie en Psychiatrie (NIFP) en Pro Persona de Stichting Kennis- en Innovatiecentrum Persoonlijkheidsstoornissen (KIP) opgericht. De Viersprong participeert in de Raad van Toezicht van deze Stichting. De Viersprong en het RMPI (RMPI De Grote Rivieren) hebben circa vijf jaar samengewerkt in een pli dyslexi in Spijkenisse. Deze samenwerking wordt in 2010 beëindigd. De productiecapaciteit voor De Viersprong blijft behouden. Samenwerking met verschillende universiteiten We werken op het gebied van onderzoek samen met diverse universiteiten, onder meer de Universiteit van Amsterdam (bijzondere leerstoel persoonlijkheidsstoornissen en leerstoel psychodiagnostiek en persoonlijkheid) en het Erasmus Medisch Centrum (bijzondere leerstoel Medische Psychologie, in het bijzonder kwaliteit van leven). Daarnaast wordt internationaal samengewerkt in onderzoeksprojecten met dr. Jane Kim van Harvard Medical School (Boston, VS), prof.dr. P. Luyten van de Katholieke Universiteit Leuven (Leuven, België) en prof.dr, A. Bateman van het University College London (London, Groot-Brittannië). Samenwerking op het terrein van topklinische GGZ De Viersprong is lid van het bestuur van de Stichting Topklinische GGz. Deze Stichting stelt zich ten doel de topklinische en topreferente zorg binnen de GGz te bevorderen, stimuleren en faciliteren zodat deze voor alle patiënten die dit nodig hebben, transparant, toegankelijk en beschikbaar is en voldoet aan hoogwaardige kwaliteitscriteria. Samenwerking ten behoeve van het creëren van topzorg voor jeugdigen In 2004 hebben we bij het ministerie van VWS 24 bedden aangevraagd voor de crisisopvang van onder toezicht gestelde jongeren met psychiatrische problematiek (orthopsychiatrie). In 2006 hebben we de toelating gekregen. In samenwerking met GGZ Breburg, Amarant en OCB wordt gestreefd naar de realisatie van een grootschalige zorgvoorziening in Rijen voor jeugdigen met complexe psychische problematiek. Samenwerking op projectbasis We werken samen met PsyQ Breda voor het uitvoeren van een kleinschalig onderzoek naar de mogelijkheden voor samenwerking op het gebied van doorverwijzen c.q. ketenzorg. Tevens wordt er samengewerkt met de Stichting Psychotherapiepraktijk Eindhoven Centrum (PEC) met betrekking tot verwijzen van patiënten over en weer. Daarnaast verkennen we met Novadic Kentron de mogelijkheden voor samenwerking op een behandelprogramma voor patiënten die naast een ernstige verslaving tevens een ernstige (borderline) persoonlijkheidsstoornis hebben. Andere belanghebbenden Andere belanghebbenden bij De Viersprong zijn verwijzers uit de eerste en tweede lijn, patiënten, patiëntenorganisaties (o.a. de Stichting Borderline), zorgverzekeraars, Inspectie voor de Gezondheidszorg (als toezichthouder) en de samenleving als geheel (potentiële patiënten, werkgevers van patiënten, omwonenden). Jaardocument 2009 De Viersprong 8

9 Vormgeving dialoog met belanghebbenden Bij de totstandkoming van het meerjarenbeleidsplan van De Viersprong werden diverse belanghebbenden geraadpleegd. GGZ- en jeugdzorginstellingen, zorgkantoor/verzekeraars, patiënt- en brancheverenigingen werden gevraagd naar hun mening over de gekozen koers en positionering, missie, visie en strategische doelen van De Viersprong. Dit meerjarenbesleidsplan is verder uitgewerkt in een strategisch plan : Meer patiënten met complexe persoonlijkheidsstoornissen laten profiteren van topzorg. Jaardocument 2009 De Viersprong 9

10 3 Bestuur, toezicht en bedrijfsvoering 3.1 Normen voor goed bestuur De Viersprong hanteert de Zorgbrede Governancecode 2010 van de Brancheorganisatie Zorg. In deze code is handen en voeten gegeven aan de principes van corporate governance, die de instelling naleeft. De governance code is vastgelegd in de statuten en de reglementen van de Raad van Toezicht en Raad van Bestuur van De Viersprong. In 2010 zullen statuten en reglementen geactualiseerd worden op basis van de Zorgbrede Governancecode De Wet Toelating Zorginstellingen stelt transparantie-eisen aan het bestuur en toezicht. In DigiMV zijn de wettelijke transparantie-eisen ten aanzien van de bestuursstructuur beschreven en kwantitatieve gegevens over de bezoldiging van bestuurders en de toepassing van de WOPT. 3.2 Raad van Bestuur In 2006 zijn de statuten en het reglement van de Raad van Toezicht en Raad van Bestuur herzien en in overeenstemming gebracht met de Zorgbrede Governancecode 2005 en wettelijke transparantie-eisen. In 2010 zullen statuten en reglementen geactualiseerd worden op basis van de Zorgbrede Governancecode Naar de mening van de Raad van Toezicht is er geen sprake van belangenverstrengeling tussen de bestuurder en de organisatie: de bestuurder is geen Raad van Toezicht-lid van een collegainstelling en vervult geen nevenfuncties zonder daarover de Raad van Toezicht te informeren. Met ingang van 1 augustus 2007 is de functie van voorzitter Raad van Bestuur ingevuld door de benoeming van Prof. dr. R. Verheul. Ook hier is er naar de mening van de Raad van Toezicht geen belangenverstrengeling tussen de rol als bestuurder en de rol als bijzonder hoogleraar. De Raad van Toezicht heeft de bezoldiging van de bestuurder beoordeeld. Deze past binnen de normen van good governance en de beloningscode van de NVZD. De Raad van Toezicht bespreekt jaarlijks het functioneren van de bestuurder en van de Raad van Toezicht zelf. Samenstelling Raad van Bestuur in 2009 Naam Bestuursfunctie Nevenfuncties Prof. dr. R. Verheul Voorzitter RvB - Lid van de Raad van Toezicht van Stichting Kennis- en Innovatiecentrum Persoonlijkheidsstoornissen (KIP) - Lid van het bestuur Stichting TopGGz - Lid van de werkgroep persoonlijkheidsstoornissen DSM-V - Bijzonder hoogleraar persoonlijkheidsstoornissen Universiteit van Amsterdam Jaardocument 2009 De Viersprong 10

11 3.3 Toezichthouders (Raad van Toezicht/Raad van Commissarissen/Raad van Beheer) De Raad van Toezicht kwam in 2009 zes maal in vergadering bijeen in aanwezigheid van de bestuurder, waarvan één maal met het voltallige managementteam. De Raad van Toezicht vervult zijn klankbord- en adviseursfunctie met name bij onderwerpen die consequenties (kunnen) hebben voor het strategisch beleid. Gespreksonderwerpen in 2009 waren onder meer: de uitkomsten van het medewerker tevredenheids onderzoek, evaluatie van het klinische behandelprogramma MBT-A en de mogelijkheden voor substitutie naar een dagklinische variant, samenwerking in het jeugdcluster in Rijen, de ontwikkeling van een nieuwe vestiging in Amsterdam, procedure voor inzage in patiëntendossiers, communicatie tussen Raad van Toezicht en Raad van Bestuur, een klacht over een medewerker van De Viersprong, portfolioanalyse, wachtlijsten en wachttijden bij De Viersprong, project herinrichting organisatie, de mogelijkheden tot samenwerking met Rivierduinen en Altrecht en de onderhandelingen met zorgverzekeraars in het kader van de Zorgverzekeringswet. De Raad van Toezicht evalueerde in 2009 eenmaal zijn eigen functioneren en voerde eenmaal een gesprek met de voorzitter Raad van Bestuur over diens functioneren. De statutair vastgelegde verantwoordelijkheid van de Raad van Toezicht op het gebied van planning en controle werd ingevuld door bespreking van het jaardocument maatschappelijke verantwoording 2008 (inclusief jaarrekening) en het jaarplan en de begroting De Raad van Toezicht gaf goedkeuring aan de vaststellingsbesluiten van de bestuurder. De externe accountant was aanwezig bij de vergadering van de Raad van Toezicht in mei Onderwerpen van gesprek waren het jaardocument, de jaarrekening en de accountantsverklaring. Een lid van de Raad van Toezicht was aanwezig bij twee overlegvergaderingen van de ondernemingsraad en bij een overlegvergadering van de patiëntenraad. Samenstelling Raad van Toezicht in 2009 Naam Aandachtsgebied Nevenfuncties Dhr. S. Buijs Voorzitter RvT - Voorzitter Raad van Toezicht Pharmacon (drogisterijen) - Voorzitter stuurgroep duurzame jachthavens (Provincie Zeeland) - Lid algemeen Bestuur IVO (Rotterdam, Verslavingszorg) - Afgevaardigde Pensioenfonds huisartsen - Lid Algemeen Bestuur Waterschap Zeeuwse Eilanden - Lid Algemeen Bestuur CDA Zeeland - Ambassadeur Europa Kinderhulp Zeeland - Ambassadeur Stichting Molen Kortgene Dhr. M.A. Bierens Vice-voorzitter RvT - Voorzitter Raad van Commissarissen Rabobank Oosterschelde - Voorzitter GKC voor Rabobank Nederland te Utrecht - Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Zuid-Wester, organisatie voor Zorg- en Dienstverlening te Middelharnis - Bestuurslid Focus 2, professionele Oogheelkundige hulp in landen in ontwikkeling te Goes Jaardocument 2009 De Viersprong 11

12 - lid Raad van Advies Architecten Bureau RDH - lid Raad van Toezicht SHL-groep te Etten Leur - bestuurslid ZEEBRA te Etten Leur - lid Raad van Toezicht SRTB: Stichting Trombosedienst Breda en omstreken - voorzitter Bestuur Stichting tot Behoud van de molen te Kloetinge - Lid Raad van Toezicht ZRTI: Zeeuws Radio Therapeutisch Instituut Mw. J.Ch. Koster-Vaags Lid - Raadsheer-plaatsvervanger Gerechtshof s-hertogenbosch - Lid Raad van Toezicht van de Stichting Pro Senectute te Amsterdam (ouderenzorg) - Voorzitter Raad van Toezicht van de Stichting Woonzorgcentra Zuiderhout, te Teteringen (ouderenzorg) - Bestuurslid Stichting Amantius te Breda (GGZ) - Voorzitter Geschillencommissie Advocatuur, onderdeel van de Stichting Consumentengeschillencommissies te Den Haag - Bestuurslid Stichting Golfsport Oosterhout Mw. E.M. Ott, Programmadirecteur Erasmus Centrum voor Management Development in de Zorg Lid - lid Raad van Toezicht Gelderse Vallei Ziekenhuis Dhr. R. Verstraeten Lid - lid Bestuur Stichting preferente aandelen KASBANK NV te Amsterdam - President-commissaris Ictrl BV te Culemborg - Lid Raad van Advies Ormit NV te De Bilt - Commissaris Regionaal Afvalbedrijf Westelijke Mijnstreek te Sittard-Geleen 3.4 Bedrijfsvoering Algemeen De Viersprong hanteert voor haar bedrijfsvoering een jaarplan, een jaarbegroting met investeringsbegroting en exploitatiebegroting. Het jaarplan van De Viersprong is opgebouwd aan de hand van de negen aandachtsgebieden uit het INK-model. Het (afdelings-)jaarplan is de basis voor managementcontracten, waarin de integrale verantwoordelijkheid van de managers wordt vastgelegd. Ieder jaar wordt aan de hand van een kaderbrief - met daarin opgenomen de beleidsspeerpunten, de financiële uitgangspunten en randvoorwaarden - een jaarplan (per bedrijfsonderdeel en Viersprongbreed) met de begroting opgesteld, waarin naast de kosten ook de verwachte productie met bijbehorende opbrengst is opgenomen. Samen met de managementcontracten zijn de afdelingsjaarplannen de basis voor de deelplannen per team en/of programma. Jaardocument 2009 De Viersprong 12

13 3.4.2.Control Door maandelijkse productie- en budgetoverzichten wordt de voortgang bewaakt. De managementcontracten worden per kwartaal geëvalueerd in het managementteam door middel van uitgebreide kwartaalrapportages, met gerichte acties voor bijsturing. Nadien wordt in het jaardocument en de jaarrekening verantwoording afgelegd over de voornemens in jaarplan en begroting. De Viersprong heeft in 2009 uitvoering gegeven aan de Regeling Administratieve Organisatie en Interne Controle (AWBZ en DBC), welke is gericht op betrouwbare registratie van cliënten, productie (activiteiten) en daaruit voortvloeiende facturatie naar de zorgverzekeraar. In tegenstelling tot de Kaderregeling hoeft geen afzonderlijke bestuursverklaring te worden afgegeven, maar wordt het bestuur gevraagd zich te verantwoorden over de werking van de AO/IC door ondertekening van het formulier nacalculatie op geleverde productie 2009 en het budgetformulier De accountant heeft op 10 mei 2010 een accountantsverklaring verstrekt ten aanzien van de juistheid van de gedeclareerde productie 2009 Zorgverzekeringswet en de DBC-omzet en onderhanden werken per 31 december Samenwerkingsverbanden De Viersprong werkt samen met diverse partijen / instellingen en participeert in tal van overlegorganen. Hierbij heeft De Viersprong geen financieel of andersoortig aandeel in het bestuur van partners of partners in het bestuur van De Viersprong. De samenwerking vindt plaats op basis van samenwerkingsafspraken of convenanten die schriftelijk zijn vastgelegd Afdeling bedrijfsvoering intern Op (bijna) alle bedrijfsvoeringdossiers zijn in 2009 (forse) verbeteringen gerealiseerd tegen nagenoeg dezelfde kosten. De forse toename van werkzaamheden als gevolg van de forse omzetstijging van het primair proces is door het nemen van vaak creatieve maatregelen opgevangen. In 2010 is het van belang om vanuit risicomanagement enkele bijzonder kwetsbare sleutelposities te gaan versterken. Het integraal leren denken en leren samenwerken binnen de teams Bedrijfsvoering zelf is sterk toegenomen. Signalering van organisatierisico s vanuit de organisatie zelf is sterk verbeterd. Het bedrijfsmatige fundament voor het realiseren van de strategische doelen is verstevigd. Personeel Het team HRM is in 2009 door de afdeling bedrijfsvoering organisatorisch overgenomen van het stafbureau en de eerste bouwstenen zijn in 2009 gelegd voor introductie en ontwikkeling van HRM beleid. De aanwezige probleemdossiers en een aantal achterstanden in beheer zijn grotendeels weggewerkt. Het organisatiebrede aanstellings- en inschalingsbeleid is conform CAO-regelgeving, evenals de toekenning van toeslagen en kostenvergoedingen. Met betrekking tot werving en selectie is in 2009 een kostenbesparing gerealiseerd door te werven via digitale media. Er is een traject van realisatie van (klassieke) functiebeschrijvingen naar standaard competentieprofielen (HRM) gestart. Met betrekking tot personeelsbeslissingen zijn managerial feedback loops ontwikkeld. Door middel van accountmanagement is de positie van HRM-adviseurs ten opzichte van de lijnverantwoordelijke integraal manager verbeterd. De kennis en vaardigheden van de inhoudelijke lijnmanagers ten aanzien van personele zorg en verantwoordelijkheden zijn waar mogelijk verbeterd. Informatie Om de informatievoorziening te verbeteren is er een start gemaakt met een analyse van bestaande managementinformatie en een referentieonderzoek van management informatie systemen (MIS). Met de introductie van een model volgens de Activity Based Costing (ABC) systematiek zijn de sturingsinstrumenten voor de lijnmanagers inzichtelijk gemaakt en is het kostenbewustzijn van de organisatie en de kennis en vaardigheden van managers fors toegenomen. Er is inzicht gegeven in (financiële) rendementen van behandelingen en behandelteams. Door middel van het inzichtelijk maken van DBC registratie op medewerkerniveau en het ontwikkelen van een normering is sturing mogelijk gemaakt op medewerkerniveau. Jaardocument 2009 De Viersprong 13

14 Organisatie De afdeling Bedrijfsvoering heeft de Commissie Administratieve Organisatie (CAO) opnieuw ingericht. Er is gestart met de invoering van accountmanagerschap bij de teams HRM, Planning & Control en Administraties. Einde 2009 is de afdeling Bedrijfsvoering op basis van risicomanagement en toekomstige organisatieontwikkelingen heringericht door het overhevelen van de financiële administratie en de salarisadministratie naar het team Planning en Control (nieuwe naam: Finance, Planning & Control). Automatisering In 2009 is het project Virtualisering van het serverpark gerealiseerd. Er is één ernstige meerdaagse uitval van de totale ICT voorzieningen geweest als gevolg van een virusbesmetting. Het ICT noodplan is geactualiseerd en maatregelen zijn genomen om het risico van herhaling in de toekomst in te perken. Huisvesting Huisvesting is in 2009 een zorg- en probleemdossier geweest. Er is op basis van financiële risico s en analyses in het eerste kwartaal ingegrepen op lopende nieuwbouwplannen ten behoeve van de afdeling circuit jeugd op het terrein te Halsteren. De feitelijke realisatie is voor de bouwfase en in overleg met de Raad van Toezicht stil gelegd. In het eerste kwartaal van 2009 is in Bergen op Zoom het gebouw aan de Peter Vineloolaan in huur genomen. Na oplevering van het pand en de inhuizing van behandelteams bleek dat het pand niet voldeed aan de verwachtingen van de betreffende medewerkers. Daarnaast werd snel duidelijk dat door het ontbreken van een vooraf vastgestelde zorgvisie het pand niet efficiënt te krijgen was (door onvoldoende bezetting) en daardoor ook niet exploitabel. De problematiek is alsnog opgepakt door middel van een stuuren projectgroep. Vanuit Bedrijfsvoering is ter voorkoming van herhaling een strikte businesscase systematiek geïntroduceerd, waar de zorgvisie leidend is. Er is een benchmarkonderzoek gehouden onder meerdere grote en kleine zorginstellingen en er is bij deskundigen advies ingewonnen. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van een nieuw strategisch vastgoedplan, waarbij dwarsverbanden worden gelegd tussen huisvesting, de ABC systematiek, effecten van huisvestingslasten en rendementen van behandelingen. In het strategisch vastgoedplan is de zorgvisie bepalend en starten plannen en inrichtingstrajecten pas als aan alle parameters vooraf is voldaan. Er worden in het plan een aantal sturingsinstrumenten aangereikt om een efficiëntere bezetting te kunnen realiseren. In 2009 werd De Viersprong geconfronteerd met een aantal (onvoorziene) huuropzeggingen van bestaande panden. Met betrekking tot de mogelijkheden tot doorhuur van het pand in Etten-Leur is in 2009 geen duidelijkheid verkregen van de zijde van de eigenaren. Naast het strategisch vastgoedplan voor de toekomst is een noodplan ontwikkeld. Met betrekking tot de locatie Halsteren is een nieuw toegangscontrole- en alarmeringssysteem gerealiseerd naar aanleiding van een aantal inbraken. Met betrekking tot huisvesting is de stap van ad hoc en incidentgericht handelen naar de ontwikkeling en implementatie van strategisch vastgoedbeleid gezet. Met de verwachte vaststelling van het beleid in het 1 e kwartaal 2010 loopt De Viersprong voor op de gebenchmarkte GGZ instellingen. Daarnaast nemen de risico s met betrekking tot huisvesting in termen van vermogensbeslag af. 3.5 Cliëntenraad De Viersprong heeft een patiëntenraad die de gemeenschappelijke belangen van de patiënten behartigt. De bevoegdheden van de patiëntenraad zijn vastgelegd in de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (WMCZ). De patiëntenraad is een formeel overlegorgaan binnen de Jaardocument 2009 De Viersprong 14

15 instelling en gesprekspartner van de Raad van Bestuur voor alle zaken die voor de patiënten van belang zijn. De patiëntenraad vergadert één keer in de twee weken. Ongeveer zes maal per jaar vindt een overlegvergadering plaats van de patiëntenraad met de Raad van Bestuur. Eenmaal per jaar wordt de overlegvergadering bijgewoond door een lid van de Raad van Toezicht en eenmaal per jaar door een lid van de Klachtencommissie Cliënten. Bevoegdheden van de patiëntenraad Om de gemeenschappelijke belangen van de patiënten te behartigen, beschikt de patiëntenraad over de in de WMCZ vastgelegde bevoegdheden: adviesrecht en verzwaard adviesrecht over onderwerpen die direct verbonden zijn met de patiëntenbelangen, recht op informatie en ongevraagd advies over onderwerpen uit artikel 3 WMCZ die voor de patiënten van belang zijn. Ondersteuning patiëntenraad Personele ondersteuning: Voor de patiëntenraad van de Viersprong is een ondersteuner aangesteld. De ondersteuner zorgt voor de continuïteit van de patiëntenraad en de bijeenkomsten en ondersteunt de raad bij het proces van zelfstandige meningsvorming en professionalisering. Ook de informatievoorziening, de verslaglegging van de vergaderingen en de gezamenlijke voorbereiding van de vergadering met de Raad van Bestuur behoren tot de taken van de ondersteuner. Financiële ondersteuning: De instelling stelt jaarlijks een bepaald bedrag en faciliteiten ter beschikking aan de patiëntenraad, dat de raad passend binnen de doelstellingen naar eigen inzicht kan besteden. De patiëntenraad heeft verzwaard adviesrecht met betrekking tot deze regeling. De Budgetregeling Patiëntenraad is voorheen besproken tijdens een overlegvergadering en in 2006 heeft de patiëntenraad beslist het budget (voorlopig) niet in eigen beheer te nemen. Tot op heden heeft de patiëntenraad zijn mening hierover niet bijgesteld. De regelmatige wisseling in de samenstelling van de patiëntenraad maakt het, om praktische redenen, moeilijk om de budgetregeling in eigen beheer te nemen. Adviezen patiëntenraad in 2009 In 2009 heeft de patiëntenraad positief advies gegeven over de volgende voorgenomen besluiten: - Benoeming lid Raad van Toezicht - Jaardocument Maatschappelijk Verantwoording & Jaarrekening Herziene Reglement klachtencommissie cliënten - Pilot huisarts voor klinische afdeling van de Viersprong in Halsteren - Plan van aanpak herstructuring IOP - Adviesaanvraag Procedure lichamelijke klachten - Protocol Hechten - Voorgenomen besluit MBT-A. Besproken beleidsissues In 2009 zijn de volgende onderwerpen besproken tijdens de overlegvergaderingen met de Raad van Bestuur: - De huisartsenproblematiek - Het (nood)protocol somatische zorg - De financiële resultaten van de Viersprong - De huisvesting (algemeen en specifiek) - Het actualiseren van het informatiemateriaal van de Viersprong - De grieppandemie - De werkgroep Patiëntveiligheid - Kwaliteit - De nieuwe programma s van team 2 (IKDP) - De brand- en ontruimingsoefeningen. Patiëntenvertrouwenspersoon (PvP) Om de gang naar de PvP te vergemakkelijken en de bekendheid met het werk van de PvP te Jaardocument 2009 De Viersprong 15

16 vergroten heeft de patiëntenraad ook in 2009 de PvP regelmatig uitgenodigd. Tijdens een patiëntenraad-vergadering maakt de PvP kennis met de leden van de patiëntenraad en geeft algemene informatie over het werk van de PvP. De leden van de patiëntenraad zetten zich in om het onderwerp PvP regelmatig aan de orde te laten komen op de eigen afdeling. Commissie van vertrouwenslieden De Landelijke Geschillencommissie is per 1 januari 2007 opgegaan in de sector overstijgende Landelijke Commissie voor Vertrouwenslieden. De commissie treedt op als de commissie van vertrouwenslieden zoals bedoeld in artikel 10 lid 1 van de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen. De Landelijke Commissie voor Vertrouwenslieden heeft tot taak te bemiddelen en zo nodig een uitspraak te doen: Op verzoek van de patiëntenraad in geschillen met de zorgaanbieder over de uitvoering van het adviesrecht zoals beschreven in het reglement van de patiëntenraad. Op verzoek van de zorgaanbieder, indien deze ten aanzien van een onderwerp waarover door de patiëntenraad een schriftelijk advies is uitgebracht, een van dat advies afwijkend besluit wenst te nemen. 4 Beleid, inspanningen en prestaties 4.1 Meerjarenbeleid Persoonlijkheidsstoornissen en gedragsstoornissen komen frequent voor bij jeugdigen en volwassenen. Deze aandoeningen beperken de kwaliteit van leven en het functioneren, en veroorzaken aanzienlijke maatschappelijke en economische schade. Uit onderzoek blijkt dat veel mensen met deze vormen van problematiek kunnen herstellen door behandeling. Met name persoonlijkheidsstoornissen worden echter dikwijls niet (tijdig) herkend en, als dit wel gebeurt, adequate behandeling onthouden. Voor sommige persoonlijkheidsstoornissen bestaat nog geen behandeling. De missie van De Viersprong is het bevorderen van de psychische gezondheid van jeugdigen en volwassenen met ernstige en/of complexe persoonlijkheidsproblematiek, door het ontwikkelen en aanbieden van kwalitatief hoogwaardige diagnostiek en behandeling aan patiënten die onvoldoende baat hebben gehad bij behandelingen in de 1 ste of 2 de lijn. In de komende vijf jaar wil De Viersprong ertoe bijdragen dat meer patiënten met ernstige en/of complexe persoonlijkheidsproblemen kunnen profiteren van topzorg. Daartoe wil De Viersprong uitgroeien tot een landelijk bekend merk en het behandelaanbod verbreden. De strategie om deze ambitie te verwezenlijken kan aan de hand van drie samenhangende hoofddoelen worden beschreven Doel 1: Topzorg bieden Topzorg is patiëntgerichte, excellente en complexe zorg voor een welomschreven doelgroep. De patiëntgerichtheid moet blijken uit klantvriendelijkheid en patiëntveiligheid. Het excellente karakter wordt geborgd door te werken met hoog gekwalificeerde professionals en moet blijken uit aantoonbare (kosten)effectiviteit. Op een topklinische afdeling is behandeling en zorgvernieuwing gekoppeld aan kennisontwikkeling en kennisoverdracht. De laatste jaren heeft De Viersprong veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van topzorg. Op haar werkterrein loopt De Viersprong in Nederland voorop. Om de bereikte voorsprong te behouden en verder uit te bouwen is het nodig te blijven investeren in de kwaliteit van de professionals, de kwaliteit van processen en de kwaliteit van behandelresultaten. Alleen dan kunnen alle afdelingen de topklinische status verwerven. Het streven is erop gericht dat alle afdelingen in de komende 5 jaar het keurmerk TOPGGZ verwerven. Jaardocument 2009 De Viersprong 16

17 Doel 2: Geografisch spreiden van topzorg Door een landelijk bekend merk te worden en door geografische spreiding wil De Viersprong meer patiënten met complexe persoonlijkheidsproblematiek laten profiteren van topzorg. De haalbaarheid van extra hoofdvestigingen in andere regio s zullen worden onderzocht. Nieuwe hoofdvestigingen dienen te beschikken over een nader te specificeren behandelaanbod. De noodzakelijke uitbreiding van de productiecapaciteit wordt gerealiseerd door autonome groei of overnames, eventueel ondersteund met keten of licentiecontracten. Deze opties zullen nader op wenselijkheid en haalbaarheid moeten worden onderzocht. Doel 3: Marktpositie als topzorgaanbieder versterken Om de ambitieuze doelstellingen te behalen wil De Viersprong haar marktpositie versterken. De introductie van marktwerking in de zorgsector maakt dat dit steeds belangrijker wordt om te overleven en verder te groeien. Het investeren in een marktgerichte portfolio geldt hierbij als een noodzakelijke eerste stap. Daarnaast zal De Viersprong gaan investeren in merkbekendheid, public relations, relatiebeheer en toegankelijkheid. 4.2 Algemeen beleid verslagjaar In deze paragraaf worden, in aansluiting op de doelstellingen van het meerjarenbeleid, het korte termijnbeleid, inspanningen en gerealiseerde prestaties met betrekking tot het algemeen beleid over verslagjaar 2008 beschreven. De Viersprong ontwikkelt zich tot een topklinisch derdelijns instituut voor preventie, diagnostiek en behandeling van complexe persoonlijkheidsproblematiek in samenhang met onderzoek en opleiding. We doen dit binnen de afdelingen Circuit Volwassenen, Circuit Jeugd en Circuit Forensisch door specialisatie, methodiekontwikkeling, wetenschappelijk onderzoek, innovatie, kennisoverdracht, strategische allianties en ketenzorg Afdeling Circuit Volwassenen Circuitbreed: In 2009 heeft het Circuit Volwassenen voor de duur van vier jaar het Erkend Topklinisch Keurmerk van Stichting TOPGGZ verworven. In 2009 heeft het Circuit Volwassenen samen met het Circuit Jeugd een verwijzersdag georganiseerd waar verschillende behandelprogramma s zich hebben gepresenteerd. Op deze verwijzersdag hebben de programma s van Volwassenen zich gepresenteerd door middel van presentaties en workshops. De reacties van de bezoekers waren goed. De wachtlijsten en -tijden voldeden in 2009 niet aan de Treeknormen. Er is een werkgroep gestart om een plan van aanpak te ontwikkelen. De actuele wachttijden staan op de website. In 2009 is besloten om, op basis van een advies van de werkgroep psychosomatiek, te stoppen met onze behandelactiviteiten bij patiënten met psychosomatische klachten in samenwerking met het Erasmus Medisch Centrum. Belangrijke redenen waren het gebrek aan tijd en deskundigheid bij De Viersprong en Erasmus Medisch Centrum om een eventuele polikliniek Psychosomatiek een serieuze kans te geven. Zodra Erasmus Medisch Centrum een hoogleraar psychosomatiek heeft aangesteld, wordt eventuele samenwerking heroverwogen. Voor Team 1 en een deel van de poliklinische activiteiten van Teams 2 en 3 heeft 2009 in het teken gestaan van de verhuizing van Halsteren naar de nieuwe locatie in Bergen op Zoom. Jaardocument 2009 De Viersprong 17

18 Team 1: In het kader van het project Herinrichting Voordeur zijn diverse activiteiten ondernomen. In 2009 is gestart met een feedbackloop vanuit de voordeur naar de behandelteams, om zodoende de behandelteams te voorzien van informatie over zorgvragen die De Viersprong vooralsnog niet kan beantwoorden. Op deze wijze kan vraagsturing worden versterkt. Verder is het project sociale kaart afgerond, waardoor er een optimaal inzicht is ontstaan in de verschillende behandelmogelijkheden voor patiënten met persoonlijkheidsstoornissen in Nederland. Ten slotte is men gestart met een nieuw product, Therapeutische Diagnostiek. De teammanager van team 1 hoopt op een onderzoek naar de (kosten)effectiviteit van dit programma te promoveren (promotor: prof.dr. J.H. Kamphuis). Ook het programma Diagnostiek, Training en Advies (DTA) staat in de belangstelling. Er is een artikel over de DTA onderweg en er is een werkgroep geformeerd om het programma meer op de kaart te zetten door kennisoverdracht en eventueel onderzoek. Team 2: Er zijn ambulante en deeltijdvarianten gestart op basis van de Davanloo methodiek, die ook in de Intensieve Klinische Dynamische Psychotherapie (IKDP) wordt toegepast. Tevens is een deeltijdvariant ontwikkeld ten behoeve van de nabehandeling van klinisch opgenomen patiënten. In een brainstormsessie rondom de afnemende instroom richting het Kortdurende Klinische Psychotherapie (KKP) programma zijn diverse oplossingen geopperd om dit problemen aan te pakken. Geconstateerd werd dat de afnemende interesse op gespannen voet staat met de gunstige bevindingen over de (kosten)effectiviteit van het programma. Er is een werkgroep ingesteld om het probleem verder te analyseren en waar mogelijk aan te pakken. Team 3: Het Handboek en Werkboek Klinische Schematherapie (KST) zijn gepubliceerd, waarin de klinische behandelingen in Team 3 worden beschreven. Te verwachten valt dat deze handboeken de kwaliteit van zorg in Team 3 een stimulans geeft en dat onderzoek naar KST mogelijk wordt. Het scholingsaanbod KST is uitgebreid. Een medewerker is voorzitter van de congrescommissie 2009 en het landelijk register schematherapie geworden. Op basis van rendementsgegevens, ervaren werkdruk en klachten en incidenten moest worden bijgestuurd in het programma Ik Opbouwende Psychotherapie (IOP). Er is een aanzet tot plannen voor herinrichting van het team gemaakt. Team 4: Er is een tweede ambulante groep Mentalization Based Treatment (MBT) gestart. Een nieuw programma voor ouders of verzorgers met een borderline persoonlijkheidsstoornis en hun kinderen is in ontwikkeling. De rol van systeeminterventies wordt onderzocht en een behandelmodule Mentalization Based Family Treatment is in ontwikkeling. Om de verschillende innovaties te begeleiden en te versterken is een Expertisecentrum MBT in ontwikkeling. Dit centrum moet zich, naar analogie van MST Nederland, vooral gaan toeleggen op de implementatie, disseminatie, methodiekontwikkeling en kwaliteitsbewaking van MBT. Door medewerkers van MBT wordt actief geparticipeerd in diverse wetenschappelijke, innovatieve en kennisoverdrachtactiviteiten. In 2009 is de basis gelegd voor een fusie van Team 4 van het Circuit Volwassenen met het Team MBT-A van Circuit Jeugd Afdeling Circuit Jeugd In 2009 heeft Circuit Jeugd samen met Circuit Volwassenen een verwijzersdag georganiseerd waar verschillende behandelprogramma s zich hebben gepresenteerd. Op deze verwijzersdag hebben de programma s van Jeugd zich gepresenteerd door middel van presentaties en workshops. De reacties van de bezoekers waren goed. Voor de behandelprogramma s van de polikliniek Jeugd heeft 2009 in het teken gestaan van de verhuizing van Halsteren naar de nieuwe locatie in Bergen op Zoom. Er is vooral op het gebied van systeemtherapie door medewerkers van de polikliniek Jeugd veel georganiseerd: congressen, lezingen en workshops zijn daar voorbeelden van. De samenwerking Jaardocument 2009 De Viersprong 18

19 tussen de polikliniek Jeugd en de klinische afdelingen is verbeterd. Daarnaast zijn ook de eerste stappen gezet in samenwerking met de Voordeur van de afdeling Circuit Forensisch en het is prettig om te merken dat er op casuïstiek niveau veel meer overleg is. Uiteindelijk komt dat de behandeling van de adolescent ten goede: de juiste behandeling voor de patiënt staat voorop. Op de klinische afdelingen hebben zich nieuwe ontwikkelingen voorgedaan. In het laatste kwartaal van 2009 is om verschillende inhoudelijke redenen besloten de 20 klinische bedden voor Mentalisation Based Treatment voor adolescenten(mbt-a) om te zetten naar een deeltijd en ambulante programma voor adolescenten. Er is een Masterplan MBT ontwikkeld. Hierin is de belangrijkste conclusie opgenomen dat de twee MBT teams bij Volwassenen en Adolescenten een groot gezamenlijk team moeten worden. Innovatieve behandelingen worden vanuit dit team ingezet en ontwikkeld. Dit samengaan van twee teams en het stoppen van de klinische behandeling voor adolescenten heeft consequenties voor patiënten en personeel. In het laatste kwartaal van 2009 zijn deze in kaart gebracht, en waar nodig al uitgevoerd. Voor de activiteiten van de polikliniek Dyslexie is in 2009 besloten dat de samenwerking tussen het RMPI en de Viersprong beëindigd zal worden. In 2010 zal door de Viersprong een plan worden ontwikkeld om deze samenwerking zorgvuldig te beëindigen Afdeling Circuit Forensisch In 2009 heeft Circuit Forensisch zijn activiteiten uitgebreid met een MST Team in Dordrecht. De aanmeldingen in deze regio zijn voldoende. Het is prettig dat de regio rond Dordrecht nu ook kan profiteren van het MST behandelaanbod. Daarnaast is er een adaptatie van MST gestart: MST voor jonge zedendelinquenten. Dit programma is buiten de Verenigde Staten nog nergens geïmplementeerd. Samen met Londen heeft de Viersprong in het laatste kwartaal van 2009 een start gemaakt met dit programma. Het programma is gebaseerd op het oorspronkelijke MST programma waarin alle systemen rond de aangemelde jongere in de behandeling worden betrokken. In oktober 2009 is er een startbijeenkomst geweest waarin alle belanghebbende partijen zijn uitgenodigd. Een programma voor jonge zedendelinquenten is een spannende onderneming: het is immers een doelgroep waar veel om te doen is. Desondanks zijn er goede resultaten bereikt in de Verenigde Staten en hopen wij ook in Nederland dergelijke resultaten te kunnen bereiken. In 2009 heeft MST Nederland zich ontwikkeld als een volwaardige afdeling. MST Nederland is verantwoordelijk voor de training, supervisie en kwaliteitsbewaking van 25 MST teams in Nederland. In juni 2009 is er een landelijk congres georganiseerd waar de eerste behandelresultaten uit Nederland zijn gepresenteerd, en waar ook de ontwikkeling van MST in Nederland nog eens onder de aandacht is gebracht. Er is een Nederlandstalige handleiding in ontwikkeling en er is inmiddels een monitor ontwikkeld waarin de behandelresultaten per team en MST therapeut gevolgd kunnen worden. Het betreft een meetinstrument wat vóór, gedurende en na de behandeling wordt gebruikt om het effect van de behandeling te kunnen meten. Deze monitor is overigens een instrument wat naast de al gebruikte meetinstrumenten van MST en FFT wordt gebruikt. Voor FFT geldt dat er in 2009 sprake is van een consolidatiejaar, waarin vooral de organisatie van behandelplanbesprekingen en veranderingen van vergaderstructuur aan de orde is geweest. FFT therapeuten zijn inmiddels bijgeschoold door FFT Nederland en ze worden in casussen begeleid door 2 interne supervisoren. Deze interne supervisoren worden begeleid door een landelijke supervisor van FFT Nederland. De samenwerking met FFT Nederland heeft zich verstevigd. De Viersprong is lid van de Adviesraad van FFT Nederland. Daarnaast is er een start gemaakt met het opzetten van forensische diagnostiek, bijvoorbeeld het doen van risicotaxaties bij jonge adolescenten met gedragsproblemen waarbij sprake is van de kans op een nieuw delict. In 2009 is een eerste verkenning van meetinstrumenten ingezet zodat gespecialiseerde forensische diagnostiek verbeterd kan worden. De samenwerking met de Poli Jeugd is ingezet; er wordt veel meer over casuïstiek overleg gevoerd, en dit heeft als consequentie dat het schot tussen beide jeugdafdelingen langzaam beslecht wordt. Jaardocument 2009 De Viersprong 19

20 De voordeur van Circuit Forensisch is op operationeel en inhoudelijk gebied verbeterd. Er is een sterke samenwerking ontstaan met de MEAD, en procedures als wachttijden, indicatiestelling en multidisciplinair overleg zijn ingevoerd. Binnen het forensische circuit zijn er Circuitbijeenkomsten georganiseerd met als doel het kennismaken met elkaars behandelmethode maar ook het realiseren van meer uitwisseling op persoonlijk vlak. FFT en MST hebben zich als behandelmethode gepresenteerd, het medewerkers tevredenheids onderzoek is uitgebreid aan bod gekomen. Op verschillende manieren is samengewerkt met ketenpartners: de opzet van het Team Snel Aansluitende Zorg in samenwerking met De Heijacker en GGZ Breburg is daar een voorbeeld van. Daarnaast heeft het Circuit Jeugdcomplex een aantal activiteiten in gezamenlijkheid georganiseerd waarin samenwerking goed aan bod is gekomen Opleiding Opleiding psychologische beroepen In 2009 volgden 7 psychologen de opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog en volgden 5 gezondheidszorgpsychologen de opleiding tot psychotherapeut. In samenwerking met GGZWNB volgden 4 gezondheidszorgpsychologen de opleiding tot klinisch psycholoog. Opleiding psychiaters In 2009 volgden 3 psychiaters in opleiding bij De Viersprong hun keuzejaar psychotherapie. Na een visitatie in 2008 heeft de MSRC (Medisch Specialisme Registratie Commissie) De Viersprong een hernieuwde erkenning verleend als opleider, plaatvervangend opleider en opleidingsinrichting voor vijf jaar (tot 2013). Opleiding verpleegkundig specialist Eén verpleegkundige was in opleiding tot verpleegkundig specialist. Voor de opleiding tot verpleegkundig specialist wordt samengewerkt met Emergis. 4.3 Algemeen kwaliteitsbeleid Het kwaliteitsbeleid van De Viersprong is gericht op een klantvriendelijke, effectieve en veilige bevordering van de psychische gezondheid van jeugdigen en volwassenen met ernstige/complexe persoonlijkheidsproblematiek en op de bedrijfsmatige ontwikkeling naar een high performance organisatie. Om dit te realiseren en te borgen hebben wij een kwaliteit managementsysteem ingericht, gebaseerd op de Total Quality Management gedachte. We hanteren hierbij het model Nederlandse Kwaliteit. Het kwaliteit managementsysteem van De Viersprong wordt extern getoetst aan de normen van het HKZ schema GGZ. De Viersprong is in januari 2008 gecertificeerd. In het najaar van 2009 voerde KEMA Quality B.V. de vervolg audit uit. Hierbij zijn drie tekortkomingen geconstateerd. Geen van deze tekortkomingen viel in de categorie ernstig. De tekortkomingen zijn geanalyseerd en binnen drie maanden zijn er corrigerende en preventieve maatregelen genomen. De voorgaande jaren stond het begrip kwaliteit vooral in het teken van richten. In 2009 is de focus vooral op inrichten en borgen gelegd. De doelstellingen met de focus op effectiviteit en verhoging van de performance, die in 2009 zijn gehaald en in 2010 verder verdiept zullen worden, zijn: - We blijven HKZ gecertificeerd en de door KEMA geformuleerde verbeterpunten zijn opgepakt. - De eindresultaten kwaliteit 2009 sluiten aan op de prioriteiten van het interne kwaliteitsbeleid en eisen van de zorgverzekeraar: het sturen op klanttevredenheid en transparant zijn naar klanten. Jaardocument 2009 De Viersprong 20