Wijzer! Geschiedenis. Kopieerbladen. Groep 7. Auteurs Kirsten Bos Nicole Bus Petra Cremers Millicent Kruis Eugenia Smit. Hoofdauteur Marian van Gog

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wijzer! Geschiedenis. Kopieerbladen. Groep 7. Auteurs Kirsten Bos Nicole Bus Petra Cremers Millicent Kruis Eugenia Smit. Hoofdauteur Marian van Gog"

Transcriptie

1 Wijzer! Geschiedenis Groep 7 Kopieerbladen Auteurs Kirsten Bos Nicole Bus Petra Cremers Millicent Kruis Eugenia Smit Hoofdauteur Marian van Gog Vakinhoudelijk advies Tom van der Geugten Noordhoff Uitgevers

2 2 1 Theorie en lastige woorden les 1 Doel: Om te lezen Een offer voor de goden Flegon loopt met zijn meester Lucius Marcus naar het Pantheon, de tempel voor alle Romeinse goden. Lucius gaat daar een offer brengen: priesters zullen zijn lam slachten en verbranden. Morgen moet hij een belangrijke toespraak houden en hij wil dat de goden hem daarbij helpen. Op het plein spreekt een Griek Lucius aan. Dat offer zal je niet helpen. De Romeinse goden zijn niet echt. Er is maar één God en dat is die van de christenen. Hij heeft geen godenbeelden nodig! Als je goed voor anderen zorgt, kom je in de hemel. Flegon luistert goed. Zou het waar zijn? Zouden ook slaven zoals hijzelf naar de hemel mogen gaan? de christen Iemand die gelooft in God en Jezus Christus. het geloof Het vertrouwen dat er een god bestaat. de Griek Iemand die leeft in Griekenland of uit dat land komt. de tempel Gebouw dat is gemaakt voor het geloof in een of meer goden. het volk Grote groep mensen. de Romein Iemand die in de stad Rome leefde of uit die stad kwam.

3 2 2 Theorie en lastige woorden les 2 blad 1 Doel: Om te lezen In Ostia, vlak bij Rome, was een grote haven. Het Romeinse rijk Rome was ooit een dorpje aan de rivier de Tiber in Italië. Het was een goede plek: je kon daar de rivier oversteken en via de Tiber was de zee vlakbij. Steeds meer mensen gingen er daarom wonen. De Romeinen waren goede vechters. Ze veroverden enorme stukken land. Elk veroverd gebied werd een provincie van het Romeinse rijk. Rond het jaar 115 hoorden alle landen rondom de Middellandse Zee bij het Romeinse rijk. Overal waren Romeinse soldaten. Ze zorgden dat het veilig in het rijk was. Ook legden ze goede wegen aan. Reizen werd dus makkelijk, zodat er meer handel kwam. Maar ook per schip werd voedsel naar Rome gebracht, vooral graan uit Egypte. Rome werd een enorm grote stad. De Romeinen bouwden ook veel nieuwe steden. Toch leefden in deze tijd de meeste mensen nog op het platteland. het platteland Het gebied buiten de stad waar veel boerenland is. Beelden De Romeinen veroverden ook Griekenland. Daar leerden ze de Griekse godsdienst kennen en zagen ze de prachtige tempels en godenbeelden. De Grieken dachten dat goden eruitzagen als volmaakte mensen. Ze beeldden daarom een god meestal zonder kleding af, zodat je goed kon zien hoe mooi en gespierd zijn lichaam was. De Grieken geloofden in veel goden. De belangrijkste goden woonden op de berg Olympus, de godsdienst Alles wat te maken heeft met het geloof van een groep mensen in een of meer goden. volmaakt Perfect, helemaal goed. met oppergod Zeus als hun baas. Goden hadden bijzondere krachten. Daarover vertelden de Grieken elkaar graag verhalen: mythes. De Romeinen vonden de Griekse cultuur geweldig. Ze gingen die nadoen en maakten in Rome kopieën van de Griekse beelden: Grieks was in de mode! Ze namen ook de Griekse goden over, maar ze veranderden de namen van de goden. De god Zeus werd bijvoorbeeld Jupiter. Een beeld van de held Hercules. De Grieken noemden hem Herakles. de mythe Verhaal over een god(in) of een held. de kopie Iets wat precies is nagemaakt.

4 2 2 Theorie en lastige woorden les 2 blad 2 Doel: Om te lezen In het Colosseum in Rome was plaats voor vijftigduizend mensen. Tempels en theaters De Romeinen namen behalve de beelden en de godsdienst ook de manier van bouwen over van de Grieken. Ze gingen ook zuilentempels bouwen en theaters waar ze toneelstukken lieten opvoeren. We noemen de kunst en de gebouwen uit de Grieks- Romeinse cultuur klassiek. De Romeinen bedachten ook nieuwe dingen. Ze bouwden bijvoorbeeld amfitheaters. Dat zijn ronde theaters die op een voetbalstadion lijken. Rijke Romeinen organiseerden daar spelen. Iedereen mocht komen kijken en kreeg eten en drinken. Je zag bijvoorbeeld beren en leeuwen tegen elkaar vechten, of jagers een olifant doden. Het mooist vonden de Romeinen de gevechten tussen de beroepsvechters. Deze gladiatoren moesten vechten tegen wilde dieren of tegen elkaar. Vele duizenden mensen kwamen de gevechten bekijken. de zuil Stenen paal aan een gebouw. klassiek Uit de oudheid. het amfitheater Een rond of ovaal theater zonder dak. de gladiator Vechter in een Romeins theater. Waterleidingen en wegen De Romeinen bouwden waterleidingen in hun steden, aquaducten. Meestal was die waterleiding ondergronds, net als in onze tijd. Maar soms bouwden ze een bovengrondse waterleiding, met een brug waar het water overheen liep. Via zo n aquaduct stroomde het water van een bron in de bergen naar de stad. Daar hadden de bouwmeesters fonteinen aangelegd, waar iedereen altijd vers water kon halen. Omdat het Romeinse rijk enorm groot was, moesten soldaten ver reizen. Dat ging het snelst als de wegen recht waren. Soldaten legden de wegen zelf aan. Was er een rivier, dan bouwden ze een brug. het aquaduct Waterleiding die hoog boven de grond over een brug loopt. Zo zag Maastricht eruit in de tijd van de Romeinen.

5 2 3 Theorie en lastige woorden les 3 blad 1 Doel: Om te lezen De joden De Romeinen veroverden alle landen rondom de Middellandse Zee, ook Israël. Daar woonde een volk dat in maar één god geloofde: de joden. In die tijd was dat bijzonder. Alle andere geloven kenden heel veel goden. Dat gold ook voor de Romeinen. Zelfs hun keizer vonden ze een god. We weten niet precies hoe deze godsdienst, het jodendom, is ontstaan. In Jeruzalem, de belangrijkste stad in Israël, hadden de joden een grote tempel gebouwd. Daar kwamen ze samen om te bidden en offers te brengen. De tempel in Jeruzalem was de enige tempel van de joden. De tempel in Jeruzalem. Israël Land in het Midden-Oosten. het jodendom Godsdienst van joden. de jood Iemand met het geloof uit het oude Israël. Opstand en verspreiding Als de Romeinen een land hadden veroverd, mochten de mensen hun eigen godsdienst houden, als ze ook de goden van de Romeinen eerden. Voor de joden was dit onmogelijk, want zij geloofden in één god. Hierdoor waren er veel spanningen tussen de joden en de Romeinen. In het jaar 66 kwam een groep joden in Israël in opstand tegen de Romeinen. Maar het machtige Romeinse leger sloeg hard terug. De soldaten doodden alle de opstandeling Iemand die in verzet komt tegen iets. opstandelingen en verwoestten de stad. Ze plunderden de tempel en staken die in brand. Joden die het hadden overleefd, werden weggejaagd. Daarna woonden joden verspreid over heel veel landen. Veel joden leefden in groepen bij elkaar en bleven trouw aan de gewoontes van hun geloof. Om samen te bidden hadden ze een plek nodig: daarvoor bouwden ze synagoges. Een synagoge in de Romeinse tijd. verspreid (Hier): over grote afstand uiteengedreven. plunderen Roven en vernielen. de synagoge Gebouw waarin joden samenkomen.

6 2 3 Theorie en lastige woorden les 3 blad 2 Doel: Om te lezen Op deze tekening zie je hoe Jezus mensen over God vertelt. De eerste christenen Toen de Romeinen in Israël waren, vertelden mensen daar verhalen over Jezus. Joden geloofden dat God iemand zou sturen om hun volk te redden. Sommige joden dachten dat Jezus die redder was. Ze noemden Jezus daarom Christus ( uitgekozen door god ) en zichzelf christenen. Zo ontstond een nieuwe godsdienst: het christendom. Sommigen hoopten dat Jezus hen ook zou redden van de Romeinen. De Romeinen vonden het nieuwe geloof daarom gevaarlijk en verboden het. Ze namen Jezus gevangen en doodden hem. Toch werden veel mensen christen. Later werd ook de Romeinse keizer christelijk. Het christendom werd toen de belangrijkste godsdienst in het rijk. het christendom Godsdienst van christenen. Het indelen van de tijd Hier zie je een tekening uit de Romeinse tijd van het kerstverhaal, het verhaal over de geboorte van Jezus. Maria zit met het kind Jezus Christus op schoot. In de Romeinse tijd begonnen christenen de jaren te nummeren. Het jaar waarin Jezus was geboren, kreeg nummer 1, het volgende jaar nummer 2. Dit wordt de christelijke jaartelling genoemd en die gebruiken we nog steeds. Bij geschiedenis verdelen we alle jaren in tien tijdvakken. De tijd van Grieken en Romeinen duurde van 3000 voor Christus tot 500 na Christus. Dat is het tweede tijdvak dat ook oudheid heet. De tijd van jagers en boeren is het eerste tijdvak. Dat tijdvak wordt ook prehistorie genoemd. de christelijke jaartelling Jaartelling na de geboorte van Jezus. Een oude Romeinse tekening over de geboorte van Jezus Christus. de prehistorie Tijd van jagers en boeren. de oudheid Tijd van Grieken en Romeinen.

7 2 4 Theorie en lastige woorden les 4 blad 1 Doel: Om te lezen Priesters bij de Sint Pieterskerk te Rome. De kerk van Rome De volgelingen van Jezus trokken door het Romeinse rijk. Overal vertelden ze wat Jezus hen had geleerd. In het begin kwamen christenen bij elkaar in de grote Romeinse markthallen. Maar al snel maakten ze daarvoor aparte kerken. Ze versierden die kerkgebouwen met mozaïeken en schilderingen over het christendom. Was er in een stad of gebied een grote groep christenen, dan werd er een leider aangewezen, een bisschop. De belangrijkste bisschop was die van Rome. Hij werd paus genoemd. Het Latijn, de taal van de Romeinen, werd de taal van de kerk. Bij de kerk hoorden ook priesters. Zij leerden de mensen hoe een christen moest leven. Op die manier kreeg de kerk veel invloed op hoe mensen leefden en dachten. de volgeling Iemand die de ideeën van een ander volgt. de bisschop Hoge priester. de kerk 1. Gebouw waarin christenen samenkomen. 2. Organisatie van priesters. Romeinen in Nederland De Romeinen bewaakten de grenzen van hun rijk goed. De grens in het noorden was de rivier de Rijn, midden in ons land. De Romeinen bouwden daar grote forten voor duizenden soldaten. Aan de Romeinse kant van de grens werden voor de leiders luxe villa s en badhuizen gebouwd. Romeinen noemden alle mensen ten noorden van de grens Germanen en de mensen ten zuiden van de grens Galliërs. Veel Galliërs namen de manier van leven van de Romeinen over. Tussen de Romeinen en de Germaanse stammen werd vaak gevochten. Maar als er vrede was, handelden Romeinen en Germanen met elkaar. De plaats Voorburg in de tijd van de Romeinen.

8 2 4 Theorie en lastige woorden les 4 blad 2 Doel: Om te lezen Archeologen vinden een Romeinse grafsteen. Het graf in Maastricht Archeologen hebben in ons land veel sporen gevonden van de Romeinen. Ze vonden bijvoorbeeld resten van forten, tempels, villa s en badhuizen. Door die sporen weten we veel over die tijd. Ook de graven van overleden mensen geven veel informatie. De Romeinen gaven hun doden kleine geschenken en geld mee in het graf. Op een Romeinse munt staat altijd een portret van de keizer. Een archeoloog weet daardoor uit welke tijd het graf is. In Maastricht ontdekten archeologen een heel bijzonder graf uit de vierde eeuw. Op de grafsteen staat een kruis. Daardoor weten we dat toen het christendom in ons land bekend was. Mauritius Legerleider Mauritius kan niet slapen. Morgen vertrekt hij met zijn troepen naar Gallië om daar een opstand neer te slaan. Dat vindt Mauritius een prima plan. Er moet immers orde en rust zijn in het rijk! Maar de keizer gaf nóg een bevel: Mauritius moet alle christenen in het gebied doden. Mauritius is erg geschrokken: hij is zelf christen, net als zijn soldaten. Wat zal hij doen? De dagen erna kan hij aan niets anders denken. Maar als ze in Gallië aankomen, heeft hij een besluit genomen: Mauritius en zijn mannen weigeren om de christenen te doden. De keizer is woedend over zijn ongehoorzaamheid, en als straf laat de keizer Mauritius en zijn soldaten vermoorden. Later vond de kerk dat Mauritius een heilige was. Mensen gingen hem vereren en maakten afbeeldingen van hem. de heilige Iemand die van de paus vereerd mag worden voor zijn goede daden. vereren Aanbidden. Mauritius en zijn leger worden gedood.

9 2 0 Samenvatting hoofdstuk 2 Doel: Om te leren Les 1 Op een plein in Rome Rome was een enorm grote en drukke stad vol prachtige gebouwen. Bij tempels offerden Romeinen aan hun goden. Het christendom was een nieuw geloof in de tijd van de Romeinen. Les 2 De Grieks-Romeinse cultuur De Romeinen veroverden veel landen en maakten die een provincie van hun rijk. Ook Griekenland werd een Romeinse provincie. De Romeinen namen veel van de Griekse cultuur en godsdienst over. De Grieken geloofden in veel goden en vertelden daar mythes over. De Romeinen maakten kopieën van de Griekse godenbeelden en bouwden de zuilentempels na. Deze Grieks-Romeinse kunst en cultuur noemen we klassiek. De Romeinen bedachten ook nieuwe dingen. Ze bouwden aquaducten en amfitheaters waar gladiatoren optraden. Les 3 Joden en christenen Eén van de provincies van de Romeinen was Israël, waar joden woonden. Hun godsdienst, het jodendom, kende maar één god. Na een opstand tegen de Romeinen leefden veel joden verspreid over andere landen. In synagoges kwamen ze bij elkaar. Het christendom ontstond uit het jodendom in Israël. We gebruiken de christelijke jaartelling, dus we tellen de jaren vanaf de geboorte van Christus. Je kunt de geschiedenis indelen in tijdvakken. Het eerste tijdvak, van jagers en boeren, heet ook de prehistorie. Het tijdvak van de Grieken en Romeinen heet ook de oudheid. Les 4 Het Romeinse rijk wordt christelijk Het christendom werd de enige godsdienst in het Romeinse rijk. De kerk werd een grote organisatie met aan het hoofd de paus in Rome. Mensen die heel bijzondere dingen hadden gedaan, werden heiligen genoemd door de kerk. De Romeinen veroverden ons land tot aan de Rijn, de noordgrens van hun Rijk. Van de Romeinen leerden de mensen die hier woonden het christendom kennen.

10 2 1 Begrippen hoofdstuk 2 Doel: Om te leren Les 1 Op een plein in Rome de christen Iemand die gelooft in God en Jezus Christus. het geloof Het vertrouwen dat er een god bestaat. de Griek Iemand die leeft in Griekenland of uit dat land komt. de Romein Iemand die in de stad Rome leefde of uit die stad kwam. de tempel Gebouw dat is gemaakt voor het geloof in een of meer goden. het volk Grote groep mensen. Les 2 De Grieks-Romeinse cultuur de godsdienst Alles wat te maken heeft met het geloof van een groep mensen in een of meer goden. de mythe Verhaal over een god(in) of een held. klassiek Uit de oudheid. de gladiator Vechter in een Romeins theater Les 3 Joden en christenen Israël Land in het Midden-Oosten. de jood Iemand met het geloof uit het oude Israël. het jodendom Godsdienst van joden. de synagoge Gebouw waarin joden samenkomen. het christendom Godsdienst van christenen. de christelijke jaartelling Jaartelling na de geboorte van Jezus. de oudheid Tijd van Grieken en Romeinen. de prehistorie Tijd van jagers en boeren. Les 4 Het Romeinse rijk wordt christelijk de kerk 1. Gebouw waarin christenen samenkomen. 2. Organisatie van priesters. de heilige Iemand die van de paus vereerd mag worden voor zijn goede daden.

11 Wijzer! Geschiedenis groep Stappenplan Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Terugkijken Hoe ging het werken aan je taak? Hoe beter het ging, hoe meer rondjes je kleurt. Het maken van een plan Het zoeken naar informatie of voorbeelden Het werken aan de taak Het presenteren of afronden van de taak Ik heb met plezier aan de taak gewerkt Heb je samengewerkt? Vul dan ook dit in: Het verdelen van het werk Elkaar helpen en elkaars werk controleren Het samen werken aan de taak

12 Wijzer! Geschiedenis groep Kwartet

13 Wijzer! Geschiedenis groep Memory

14 Wijzer! Geschiedenis groep Ganzenbord blad 1

15 Wijzer! Geschiedenis groep Ganzenbord blad 2

16 2 1 Kies je taak 1 Laat het zien! Het Romeinse rijk Wat ga je doen? Je maakt een kaart van het vroegere Romeinse rijk. Doel Je kunt laten zien hoe groot het Romeinse rijk was. Voorbereiding Neem kopieerblad 2.2 erbij en gebruik een atlas. Gebruik het stappenplan op bladzijde 49 van het leerwerkboek. Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Kleur op kopieerblad 2.2 het Romeinse rijk lichtgeel. Schrijf boven de kaart Imperium Romanum (de Latijnse naam voor het Romeinse Rijk). Schrijf deze naam ook bij stap 1. Doe dat zoals de Romeinen: gebruik alleen hoofdletters. Kleur de Middellandse Zee lichtblauw. Schrijf erin: Mare Nostrum. Kleur de rivieren donkerblauw en schrijf hun namen erbij: Donau, Rijn, Tiber. Schrijf bij stap 2 welke rivieren een grens waren van het Romeinse rijk. De volgende landen hoorden bij het Romeinse rijk: Griekenland, Israël, Egypte, Frankrijk, Zuid-Nederland. Schrijf op de juiste plaats de namen in de kaart. Je mag een atlas gebruiken. Schrijf in de kaart ook de namen van de andere landen uit onze tijd die ooit bij het Romeinse rijk hoorde. Ook landen die maar voor een deel door de Romeinen waren bezet, tellen mee. Welke landen hoorden maar voor een deel bij het Romeinse rijk? Schrijf van drie van die landen de namen bij stap 3. Schrijf de namen van de volgende steden in de kaart: Roma, Ostia, Jeruzalem, Nijmegen, Maastricht. Teken een stip bij jouw woonplaats en schrijf de naam erbij. Lag jouw woonplaats ooit in het Romeinse rijk of niet? Schrijf het bij stap 4 in je leerwerkboek. Stap 5 Terugkijken Hoe ging het maken van de kaart? Beantwoord de vragen bij stap 5 in je leerwerkboek.

17 2 2 Kies je taak 1 Laat het zien! Het Romeinse rijk km

18 2 3 Kies je taak 2 Puzzel het! Een puzzel met Latijnse woordjes Wat ga je doen? Latijn was de taal van de Romeinen. Ook nu gebruiken we nog Latijnse woorden. Je gaat op zoek naar Latijnse woorden en hun betekenis. Je maakt daar een woordzoeker mee. Doel Je leert Latijnse woorden in onze taal te herkennen. Voorbereiding Gebruik een computer met internet. Zoek een (gratis) online woordenboek, bijvoorbeeld Gebruik het stappenplan op bladzijde 49 van het leerwerkboek. Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Deze woorden ken je vast wel: video, audio en ego. Ze komen uit het Latijn. Wat betekenen ze? Zoek het op. Schrijf de Latijnse woorden en hun betekenis op bij stap 1. De volgende Nederlandse woorden komen uit het Latijn: duo aquarium fortuin. Schrijf deze woorden en hun betekenis op bij stap 2. Veel namen van planeten, sterren en sterrenbeelden komen uit het Latijn. Ook plantennamen en woorden die dokters gebruiken. De namen uit de boeken van Harry Potter komen vaak van Latijnse woorden (Draco Malfidus). Ga op zoek en maak een lijst met zo veel mogelijk Latijnse woorden. Schrijf achter elk woord wat het betekent. Schrijf drie Latijnse namen en hun betekenis bij stap 3. Maak een woordzoeker met deze woorden. Doe het zo: Maak een tabel met vakjes (horizontaal en verticaal). Schrijf de Latijnse woorden in de puzzel: van links naar rechts en van rechts naar links, van boven naar beneden en beneden naar boven. Teken zo nodig meer vakjes. Lege vakjes vul je op met willekeurige letters. Schrijf naast de puzzel de Latijnse woorden met daarachter, tussen haakjes, de betekenis. Kopieer de woordzoeker en laat een klasgenoot die oplossen. Schrijf het langste Latijnse woord en de betekenis bij stap 4. Stap 5 Extra Terugkijken Hoe ging het opzoeken van de woorden? En het maken van de woordzoeker? Beantwoord de vragen bij stap 5 in je leerwerkboek. Schrijf de woorden naast de puzzel (stap 4) in alfabetische volgorde, of maak blokjes met woorden van drie letters, daarna woorden van vier letters enzovoort.

19 2 4 Kies je taak 3 Teken het! Gladiatoren Wat ga je doen? Je maakt een stripverhaal over gladiatoren. Doel Je laat zien wat je weet over gladiatoren. Voorbereiding Gebruik het bronnenblad op bladzijde 47 uit je leerwerkboek en het stappenplan op bladzijde 49. Zorg voor tekenpapier. Stap 1 Stap 2 Stap 3 Lees en bekijk bronnenblad taak 3. Aan de hand hiervan ga jij een verhaal over gladiatoren maken. Bedenk welke informatie je uit de plaatjes kunt halen. Onderstreep in bron 5 wat je kunt gebruiken voor je verhaal. Schrijf bij stap 1 voor elke beeldbron in één zin wat je hieruit voor je verhaal kunt gebruiken. Bedenk een verhaal over een gladiatorengevecht. Dit moet je in ieder geval laten zien: de begroeting van de keizer; het gevecht; hoe het gevecht afloopt. Gebruik de informatie uit stap 1: de zinnen die je opschreef en alles wat je onderstreept hebt in bron 5. Schrijf bij stap 2 kort op wat er in je verhaal gaat gebeuren, bijvoorbeeld in vier zinnen. Maak de strip op een apart vel papier. Verdeel je verhaal over 4 tot 8 plaatjes. Maak van elk plaatje een schets. Kijk goed naar de voorbeelden op het bronnenblad en bekijk alle plaatjes in dit hoofdstuk: wat je tekent moet kloppen met de tijd van de Romeinen. Gebruik je spreekwolken? Schrijf dan éérst de tekst en teken pas daarna de wolk eromheen. Schrijf één tekst van een spreekwolk bij stap 3. Schrijf erbij wie het zegt. Stap 4 Stap 5 Maak je strip af. Kleur de plaatjes. Schrijf onder elk plaatje een korte tekst. Vertel daarin wat op het plaatje echt bij de Romeinen hoort. Bijvoorbeeld: Gladiatoren moeten de keizer groeten als ze het theater binnenkomen. Schrijf één tekst bij stap 4. Terugkijken Hoe ging het maken van de strip? Beantwoord de vragen bij stap 5 in je leerwerkboek.

20 2 5 Kies je taak 4 Maak het! Verkleed je als Romein Wat ga je doen? Je gaat je verkleden als een Romein. Doel Je laat zien wat je weet over de Romeinse cultuur. Voorbereiding Gebruik het bronnenblad op bladzijde 48 van je leerwerkboek, een fototoestel, lange T-shirts (wit en rood), lakens en andere grote rechte lappen effen stof, sieraden en andere voorwerpen die bij een Romein horen. Gebruik het stappenplan op bladzijde 49 van het leerwerkboek. Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Lees en bekijk bronnenblad taak 4. Kies hoe jij je gaat verkleden: als Romeinse man of vrouw? Als iemand die rijk is of arm? Schrijf bij stap 1 als wie jij je gaat verkleden. Wat heb je nodig om je te verkleden? Maak een lijst. Denk ook aan sieraden en andere voorwerpen. Sieraden kun je ook zelf maken. Schrijf de lijst bij stap 2. Verkleed je als Romeinse man of vrouw. Kijk hiervoor nog eens goed naar de plaatjes in hoofdstuk 2 of zoek voorbeelden op internet. Laat een klasgenoot je helpen, bijvoorbeeld met het omslaan van de palla. Denk ook aan het juiste kapsel en vergeet de sieraden niet. Schrijf bij stap 3 de Latijnse namen van jouw kledingstukken. Ben je verkleed? Laat dan een foto maken van jou als Romein. Kies een kale muur als achtergrond, of maak een achtergrond die past in de tijd. Misschien kun je een poster gebruiken van Rome? Of bewerk de foto achteraf door er een passend plaatje achter te photoshoppen. Bedenk een passend bijschrift bij jouw foto. Schrijf het bijschrift bij stap 4. Terugkijken Hoe ging het verkleden? Klopt alles op de foto met de tijd van de Romeinen? Beantwoord de vragen bij stap 5 in je leerwerkboek. Extra Hebben meer kinderen deze taak gedaan? Houd dan samen een modeshow. Schrijf op een kaartje wat bij jouw kleding moet worden verteld.

Geschiedenis hoofdstuk 3

Geschiedenis hoofdstuk 3 Geschiedenis hoofdstuk 3 Romeinse rijk 500 v Christus 500 na Christus Rome de eeuwige stad : deze stad bestaat al eeuwenlang. De tijdlijn Het Romeinse rijk begint 500v Chr. En eindigt 500 na Christus.

Nadere informatie

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Prehistorie De geschiedenis in Nederland begint al heel lang geleden. Lang voordat de Romeinen in Nederland kwamen, waren er al mensen.

Nadere informatie

Romeinen. Romeinen. Germanen

Romeinen. Romeinen. Germanen Romeinen Romeinen Grieken en Romeinen lijken op elkaar qua levensstijl. Het Romeinse rijk is ontstaan in Rome (753 v. Chr.). De Romeinen kwamen 50 v. Chr. naar Nederland. De Romeinen hebben het Latijns

Nadere informatie

De opkomst van het christendom

De opkomst van het christendom De opkomst van het christendom Goden in het Romeinse Rijk Net als de Egyptenaren, Grieken en Germanen geloofden de Romeinen in veel goden. Apollo De belangrijkste waren de staatsgoden zoals Jupiter en

Nadere informatie

Over land en over zee. Veroveraars

Over land en over zee. Veroveraars De Romeinen hadden een heel groot rijk van Azië, Noord- Afrika en ook nog Europa. Ze hadden sterke legers en hele slimme generaals met stevige wegen en snelle boten. Over land en over zee In Nederland

Nadere informatie

Samenvattingen Geloof ABC

Samenvattingen Geloof ABC Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden

Nadere informatie

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom. Naam:

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom. Naam: Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom Naam: Het Christendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden

Nadere informatie

een zee Sparta Sparta is een stad in Griekenland. Rond 600 voor Christus waren de steden in

een zee Sparta Sparta is een stad in Griekenland. Rond 600 voor Christus waren de steden in Werkblad 9 Ω Grieken en Romeinen Ω Les : Grieken: goden en mensen Sparta Sparta is een stad in Griekenland. Rond 600 voor Christus waren de steden in Griekenland heel belangrijk. Ze werden stadstaten genoemd.

Nadere informatie

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus 138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de

Nadere informatie

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK 7 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK 7 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK THEMA 4 Eindredactie: Monique Goris Leerlijnen: Hans Bulthuis Auteurs: Juul Lelieveld, Frederike Pals, Jacques van der Pijl Controle historische

Nadere informatie

In het oude Rome De stad Rome

In het oude Rome De stad Rome In het oude Rome De stad Rome In het oude Rome De stad Rome is héél oud. De stad bestaat al meer dan tweeduizend jaar. Rome was de hoofdstad van het grote Romeinse rijk. De mensen die naar Rome kwamen,

Nadere informatie

Samenvattingen Geloof ABC

Samenvattingen Geloof ABC Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden

Nadere informatie

Naam: De Romeinen. Vraag 1. De Romeinen hebben veel gebouwd. Noem vijf verschillende toepassingen. pagina 1 van 6

Naam: De Romeinen. Vraag 1. De Romeinen hebben veel gebouwd. Noem vijf verschillende toepassingen. pagina 1 van 6 Naam: De Romeinen De Romeinse bouwkunst. De Romeinen behoren tot de beste bouwers uit de geschiedenis. Ze bouwden tempels, riolen, waterleidingen, wegen, kanalen, huizen, aquaducten, havens, bruggen en

Nadere informatie

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen DEF

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen DEF Project Prehistorie, Grieken en Romeinen DEF Week 1DEF: Algemeen Info: Prehistorie De geschiedenis in Nederland begint al heel lang geleden. Lang voordat de Romeinen in Nederland kwamen, waren er al mensen.

Nadere informatie

De Romeinen. Wie waren de Romeinen?

De Romeinen. Wie waren de Romeinen? De Romeinen Wie waren de Romeinen? Lang voor de Romeinen naar ons land kwamen, woonden ze in een kleine staat rond de stad Rome. Vanaf 500 voor Christus begonnen de Romeinen met gebiedsuitbreiding. Als

Nadere informatie

Klas 1: Grieken en Romeinen

Klas 1: Grieken en Romeinen Auteur Joyce Landman Laatst gewijzigd 19 November 2015 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/66858 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

leerwerkboek leerwerkboek Naam ISBN 978-90-01-84110-2

leerwerkboek leerwerkboek Naam ISBN 978-90-01-84110-2 leerwerkboek 5 leerwerkboek 5 ISBN 978-90-01-84110-2 Naam 9 789001 841102 255534 Wijzer Geschiedenis 5 LWB.indd 1 25-09-14 22:13 Wijzer! Geschiedenis Groep 5 Auteurs Marja Baeten Bo Buijs Celeste Snoek

Nadere informatie

Verspreiding Christendom - HV 1. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62218

Verspreiding Christendom - HV 1. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62218 Verspreiding Christendom - HV 1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 June 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62218 Dit lesmateriaal is

Nadere informatie

Inhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12.

Inhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12. Inhoud Thema 5.1 Jagers en boeren 3 Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6 Thema 5.3 Monniken en ridders 9 Thema 5.4 Steden en staten 12 Eigentijds Eigentijds Toets Thema 5.1 Jagers en boeren 1. Rondtrekken 3.

Nadere informatie

1 Monnikenwerk KLOOSTER MONNIKEN. Jorik is bang dat hij straf krijgt van de broeder, omdat hij een appel van het klooster wilde stelen.

1 Monnikenwerk KLOOSTER MONNIKEN. Jorik is bang dat hij straf krijgt van de broeder, omdat hij een appel van het klooster wilde stelen. les 1 Monnikenwerk 4 Waar of niet waar? Zet een kring om de goede letters. waar niet waar K O In de ziekenzaal werken verpleegsters. R E Jorik weet eerst niet waar hij is. T N De vader van Jorik is een

Nadere informatie

Lees Zoek op Om over na te denken

Lees Zoek op Om over na te denken Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in

Nadere informatie

Startpunt: Volkspark Oosterhofweg 49, Rijssen

Startpunt: Volkspark Oosterhofweg 49, Rijssen Speurtocht Oosterhof Startpunt: Volkspark Oosterhofweg 49, Rijssen Romeinse Rijk Vooraf Tweeduizend jaar geleden woonden er ongeveer 250 miljoen mensen op aarde (nu: meer dan 7 miljard!). Een groot deel

Nadere informatie

1 Valeria is de van Vrouwe Julia. 2 Vrouwe Julia is trouw aan. 3 Keizer Nero stuurt om Valeria te pakken

1 Valeria is de van Vrouwe Julia. 2 Vrouwe Julia is trouw aan. 3 Keizer Nero stuurt om Valeria te pakken Voor de Leeuwen Valeria is een slavin Ze werkt voor Vrouwe Julia Gaius Valeria is Christen Ze gelooft in 1 god De god van Jezus Julia is een Romeinse vrouw Julia is de meesteres van Valeria Ze is trouw

Nadere informatie

Maak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van

Maak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van Maak hier de gaatjes voor in je multomap Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN _ Dit boekje is van Welkom bij de Romeinen! In Welkom bij de Romeinen maak je kennis met het Romeinse leven. Je zult merken

Nadere informatie

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam:

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam: Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom Naam: Het jodendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden op www.geloofik.nl.

Nadere informatie

Werkbladen basisonderwijs. Naam leerling:

Werkbladen basisonderwijs. Naam leerling: Werkbladen basisonderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film Jerusalem. Een film die gaat over Jeruzalem, een van de oudste steden ter wereld. Ontdek waarom Jeruzalem

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis De Grieken

Verslag Geschiedenis De Grieken Verslag Geschiedenis De Grieken Verslag door een scholier 902 woorden 3 januari 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Grieken Annabel van der Geer H1B Voorwoord Ik ga vertellen over de cultuur, politiek

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

DE GEBOORTE VAN JEZUS

DE GEBOORTE VAN JEZUS Bijbel voor Kinderen presenteert DE GEBOORTE VAN JEZUS Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door:

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken

Nadere informatie

Werkbladen Voortgezet onderwijs. Naam leerling:

Werkbladen Voortgezet onderwijs. Naam leerling: Werkbladen Voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film Jerusalem. Een film die gaat over Jeruzalem, een van de oudste steden ter wereld. Ontdek waarom

Nadere informatie

1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4).

1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4). BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 4 Les 4 - Redding: Waarom is het voor ieder mens nodig om gered te worden? In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 1) De ongelovige

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 tijd van grieken en romeinen, paragraaf 3 Imperium Romanum

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 tijd van grieken en romeinen, paragraaf 3 Imperium Romanum Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 tijd van grieken en romeinen, paragraaf 3 Imperium Romanum Samenvatting door Anisha 1170 woorden 23 januari 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks

Nadere informatie

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur. Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het

Nadere informatie

Boek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus.

Boek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus. Boek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus. De engel zei: God zal jou een kind geven. God zal jou Zijn Kind geven. God zal jou Jezus geven.

Nadere informatie

LES6. De wegloper belonen. Sabbat. Zondag Lees Lees 'De wegloper. Teken Teken een gympie en. Leer Begin met het uit je hoofd

LES6. De wegloper belonen. Sabbat. Zondag Lees Lees 'De wegloper. Teken Teken een gympie en. Leer Begin met het uit je hoofd De wegloper belonen Sabbat Lees Lees Filemon 1 alvast door. Heb je er ooit over nagedacht van huis weg te lopen? Hoe zou dat zijn? Waar zou je naar toe gaan? Wat zou je kunnen doen? Onesimus bevond zich

Nadere informatie

Verspreiding Christendom hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Verspreiding Christendom hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 15 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62218 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

De renaissance!! Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis.!

De renaissance!! Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis.! De renaissance Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis. Deze term betekent letterlijk de wedergeboorte, en is een kunststroming uit

Nadere informatie

Deze handreiking is van:

Deze handreiking is van: 9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze cursus is geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte

Nadere informatie

Romeinen. Door Daan, Karol, Kayleigh en Wies

Romeinen. Door Daan, Karol, Kayleigh en Wies Romeinen Door Daan, Karol, Kayleigh en Wies Les 1 Over land en over zee De tijd van de Romeinen was tussen 3000 voor Christus en 500 na Chr. De Romeinen hadden een groot rijk: van Azië en Noord-Afrika

Nadere informatie

Kruistocht in Spijkerboek opdracht

Kruistocht in Spijkerboek opdracht Kruistocht in Spijkerboek opdracht In het boek Kruistocht in Spijkerbroek van Thea Beckman gaat het over Dolf Wega. Hij komt via een tijdmachine in de Middeleeuwen. Jullie gaan hem helpen om op een aantal

Nadere informatie

Naam: TIJD EN SEIZOENEN

Naam: TIJD EN SEIZOENEN Naam: TIJD EN SEIZOENEN Tijd is belangrijk. Je moet op veel plaatsen op tijd komen. Op tijd op school, op tijd thuis, op tijd voor de bus of de trein. Om te zien hoe laat het is, kijk je op je horloge.

Nadere informatie

DE HEMEL, GODS PRACHTIGE THUIS

DE HEMEL, GODS PRACHTIGE THUIS Bijbel voor Kinderen presenteert DE HEMEL, GODS PRACHTIGE THUIS Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door: Bible for

Nadere informatie

EEN PRINS WORDT EEN HERDER

EEN PRINS WORDT EEN HERDER Bijbel voor Kinderen presenteert EEN PRINS WORDT EEN HERDER Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Erna van Barneveld

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Deze handreiking is van:

Deze handreiking is van: 9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze lessen zijn geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte

Nadere informatie

3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr.

3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr. 18 prehistorie oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Romeinen Het Romeinse rijk Jos en Mirthe staan voor opa s boekenkast. Opa, vraagt Mirthe, heeft u ook boeken over de Romeinen?

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis De Romeinen Samenvatting Geschiedenis De Romeinen Samenvatting door Esmee 1641 woorden 18 februari 217 6,5 68 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 2 De verovering van

Nadere informatie

Sofie Van Butsele Scriptie Stadsvisioenen Les 7, 2 de graad

Sofie Van Butsele Scriptie Stadsvisioenen Les 7, 2 de graad TITEL ACTIVITEIT beschrijving: Wat geloof jij? 2 de graad Beginsituatie: De leerlingen hebben in eerdere lessen gewerkt rond geloven vroeger en nu. Daarin zijn hoogstwaarschijnlijk al verschillende godsdiensten

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN CHANOEKA

HET VERHAAL VAN CHANOEKA HET VERHAAL VAN CHANOEKA Op de 25e dag van de joodse maand Kislew begint Chanoeka, een feest dat acht dagen duurt. Met Chanoeka denken we terug aan een belangrijke gebeurtenis uit de geschiedenis van het

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika In het vroegere Amerika woonden Indianenstammen. Columbus ontdekte dit land van de Indianen in 1492. Het waren de Azteken, de Inca s

Nadere informatie

LESPAKKET ROMEINSE INVAL IN DE LAGE LANDEN

LESPAKKET ROMEINSE INVAL IN DE LAGE LANDEN @ LESPAKKET ROMEINSE INVAL IN DE LAGE LANDEN pagina 2 en 3! inleiding HET ROMEINSE RIJK Het Romeinse Rijk bestond van 753 voor Christus tot 476 na Christus. Het viel in 285 na Christus uit elkaar in het

Nadere informatie

Romeinen 1/6. Ze vroegen overal belasting en werden zo ook steeds rijker.

Romeinen 1/6. Ze vroegen overal belasting en werden zo ook steeds rijker. Romeinen Rome was één van de vele volken in Italië. Op een gegeven moment wisten ze de baas te worden over hun buurlandje. Ze voegden de soldaten bij hun eigen leger en waren dus weer sterker! Ze trainden

Nadere informatie

28 oktober 2016

28 oktober 2016 28 oktober 2016 www.obsdeklimop.nl Nieuw thema. Volgende week beginnen we met het nieuwe thema: Prehistorie, Grieken en Romeinen. Voordat we naar de landen aan de Middellandse Zee vertrekken, zullen we

Nadere informatie

Het verhaal van onze kerststal

Het verhaal van onze kerststal Het verhaal van onze kerststal In dit boekje wordt het verhaal van onze kerststal verteld. Het verhaal gaat over wat er gebeurde toen Jezus geboren werd. Op onze internetpagina is iets meer te zien. Ook

Nadere informatie

100% Romeins. op zoek naar de Romein in jezelf

100% Romeins. op zoek naar de Romein in jezelf 100% Romeins op zoek naar de Romein in jezelf 1 Wist je dat alle voorwerpen op deze tentoonstel- hoi, dit is de route, begin bij leger, dan door naar haard en huis en zo verder. dit is de 2e verdieping

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

Franciscus is de nieuwe paus

Franciscus is de nieuwe paus Start! -weekkrant 1 Week 12 maart 2013 8-2 4 m a a r t 2 0 1 3 Franciscus is de nieuwe paus Foto: ANP Foto: Shutterstock Paus Franciscus. Er is een nieuwe paus. Vorige week is de Argentijn Jorge Bergoglio

Nadere informatie

ONTDEKKINGSREIZIGERS en AVONTURIERS. Van:

ONTDEKKINGSREIZIGERS en AVONTURIERS. Van: ONTDEKKINGSREIZIGERS en AVONTURIERS Van: Ieder groepje gaat op ontdekkingsreis, deze gebieden worden verdeeld: heelal, de zee, een onderaards gebied, een vulkanisch gebied, een bergachtig gebied, een woestijn

Nadere informatie

Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is

Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar

Nadere informatie

Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leven en de gebruiken van de Vikingen

Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leven en de gebruiken van de Vikingen Thema: Van A tot Z Geschiedenis Tijd van monniken en ridders Vikingen Moeilijkheid: *** Tijdsduur: *** Juf Nelly De Vikingen komen Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leven en de gebruiken van

Nadere informatie

Kopieerblad Bouw het! Bouw een kasteel

Kopieerblad Bouw het! Bouw een kasteel Kopieerblad 3.1 Naam: 1 Bouw het! Bouw een kasteel Voorbereiding Verzamel wat je nodig hebt. Denk aan: lege doosjes, closet- en keukenrollen, lapjes, dun touw, ijsstokjes enzovoort. Leg ook een schaar,

Nadere informatie

Het Christendom in Rome

Het Christendom in Rome Het Christendom in Rome Paragraaf 1: De weg van het Christendom naar Rome Het Christendom is ontstaan doordat men ging geloven dat jezus uit de dood opstond en de zoons van god was. De laatste woorden

Nadere informatie

Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou.

Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Voor jou! 9 Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Het boek gaat over geloven. Het gaat over jouw geloof! Lees en bekijk alles goed. Je

Nadere informatie

1) Gered worden is net zo gemakkelijk als een cadeau krijgen (Johannes 1:12)

1) Gered worden is net zo gemakkelijk als een cadeau krijgen (Johannes 1:12) Les 8 - Redding In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Heel veel mensen hebben er geen behoefte aan zich door Jezus te laten redden. Daarvoor hebben ze allerlei redenen. Bijvoorbeeld:

Nadere informatie

5,8. Samenvatting door een scholier 933 woorden 28 november keer beoordeeld. Geschiedenis. Begrippen:

5,8. Samenvatting door een scholier 933 woorden 28 november keer beoordeeld. Geschiedenis. Begrippen: Samenvatting door een scholier 933 woorden 28 november 2012 5,8 118 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Begrippen: Atheense democratie: een vorm waarbij het bestuur het volk (demos) via stemming

Nadere informatie

Muzikaal kerstverhaal: Ga je mee op zoek. Voorganger: Heidi Ebbers. M.m.v. Kinderdienstcommissie en figuranten. Muziek: Young Company en Cantorij

Muzikaal kerstverhaal: Ga je mee op zoek. Voorganger: Heidi Ebbers. M.m.v. Kinderdienstcommissie en figuranten. Muziek: Young Company en Cantorij Muzikaal kerstverhaal: Ga je mee op zoek Voorganger: Heidi Ebbers M.m.v. Kinderdienstcommissie en figuranten Muziek: Young Company en Cantorij Voor de dienst muziek (Harry en Johan) Welkom Gebed Samenzang

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp

Nadere informatie

14 februari is het Valentijnsdag! Vol verwachting kloppen de harten van de vele jongens en meisjes.

14 februari is het Valentijnsdag! Vol verwachting kloppen de harten van de vele jongens en meisjes. Valentijnsdag 14 februari is het Valentijnsdag! Vol verwachting kloppen de harten van de vele jongens en meisjes. In Engeland en de Verenigde Staten (VS) vieren mensen al eeuwen Valentijnsdag. In België

Nadere informatie

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...

Nadere informatie

Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk

Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk Eén van de bekendste koningen uit de Middeleeuwen is Karel de Grote. Hij leeft zo'n 1300 jaar geleden, waar hij koning is van het Frankische rijk. Dat rijk

Nadere informatie

WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE. Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:.

WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE. Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:. WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE De Middeleeuwen Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:. 1 Hoi! Ik ben Tim de Wekker! Ik wil graag weten hoe vaak en hoe lang je bezig bent met een taak. Daarom heb ik een

Nadere informatie

Heilig Jaar van Barmhartigheid

Heilig Jaar van Barmhartigheid Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

De geboorte van Jezus

De geboorte van Jezus Bible for Children stelt voor De geboorte van Jezus Geschreven door: Edward Hughes Geïllustreerd door: M. Maillot Bewerkt door: E. Frischbutter; Sarah S. Vertaald door: Christian Lingua Geproduceerd door:

Nadere informatie

Bible for Children stelt voor. De geboorte van Jezus

Bible for Children stelt voor. De geboorte van Jezus Bible for Children stelt voor De geboorte van Jezus Geschreven door: Edward Hughes Geïllustreerd door: M. Maillot Bewerkt door: E. Frischbutter; Sarah S. Vertaald door: Christian Lingua Geproduceerd door:

Nadere informatie

JEZUS IS MIJN SUPERHELD

JEZUS IS MIJN SUPERHELD JEZUS IS MIJN SUPERHELD NAAM Studielessen voor 8-12 jarigen Lessen zijn geschreven door Beryl Voorhoeve, Ilja Witte en Judith Maarsen Mei 2007Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling HET BOEK

Nadere informatie

Jouw werkstuk lever je uiterlijk in op donderdag 20 maart 2014!!

Jouw werkstuk lever je uiterlijk in op donderdag 20 maart 2014!! Hoe maak ik in groep 8 een werkstuk? Jij gaat de komende weken thuis een werkstuk maken. Een werkstuk is een lange weettekst. Het wordt geschreven om iemand iets te leren of te laten weten. Net als in

Nadere informatie

Maria, de moeder van Jezus

Maria, de moeder van Jezus Maria, de moeder van Jezus Kerstoverdenking Rotary 2014 1. Maria in de kerkgeschiedenis 2. Maria in de Bijbel 3. Boodschap 1. Wees gegroet Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer is met u. Gij zijt

Nadere informatie

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij

Nadere informatie

y02 Marcus 15.2 Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus,

y02 Marcus 15.2 Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus, Rinze IJbema - Marcus 15, 2-5. Gemeente van Jezus Christus, het is al bijna 8 april, het is al bijna Pasen. Met Pasen vieren we feest, omdat Koning Jezus de dood overwint. Onze Koning is sterker dan de

Nadere informatie

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers

Nadere informatie

Jezus maakt mensen gelukkig

Jezus maakt mensen gelukkig Eerste Communieproject 33 Jezus maakt mensen gelukkig Jezus doet wonderen In les 5 hebben we geleerd dat God onze Vader is. Wij zijn allemaal zijn kinderen. Alle mensen zijn broertjes en zusjes van elkaar!

Nadere informatie

Vraag 96 : Wat eist God in het tweede gebod?

Vraag 96 : Wat eist God in het tweede gebod? Zondag 35 Zondag 35 gaat over het tweede gebod. Lees de tekst van Zondag 35. Vraag 96 : Wat eist God in het tweede gebod? Antw : Dat wij God in generlei wijze afbeelden en op geen andere wijze vereren,

Nadere informatie

Heer, U zocht mij, toen ik was weggegaan U bracht mij veilig in Uw gezin U vergaf mij, mijn schuld is weggedaan U gaf mijn leven een nieuw begin

Heer, U zocht mij, toen ik was weggegaan U bracht mij veilig in Uw gezin U vergaf mij, mijn schuld is weggedaan U gaf mijn leven een nieuw begin Met Deliver zingen we voor de dienst; Dat is genade! - Opwekking 722 Heer ik dank U Voor wat U heeft gedaan Ik kon niet doorgaan op eigen kracht Maar dankzij Jezus mag ik nu voor U staan U spreekt mij

Nadere informatie

Het onze Vader. Naam:

Het onze Vader. Naam: Het onze Vader Naam: Onze Vader Onze Vader, Die in de hemelen zijt. Uw Naam worde geheiligd. Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, zoals in de hemel zo ook op de aarde. Geef ons heden ons dagelijks brood.

Nadere informatie

DE UITTOCHT UIT EGYPTE

DE UITTOCHT UIT EGYPTE Bijbel voor Kinderen presenteert DE UITTOCHT UIT EGYPTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door:

Nadere informatie

Wijzer! Geschiedenis. Kopieerbladen. Groep 5. Auteurs Marja Baeten Bo Buijs Marian van Gog Celeste Snoek Gerda Végh. Hoofdauteur Marian van Gog

Wijzer! Geschiedenis. Kopieerbladen. Groep 5. Auteurs Marja Baeten Bo Buijs Marian van Gog Celeste Snoek Gerda Végh. Hoofdauteur Marian van Gog Wijzer! Geschiedenis Groep 5 Kopieerbladen Auteurs Marja Baeten Bo Buijs Marian van Gog Celeste Snoek Gerda Végh Hoofdauteur Marian van Gog Vakinhoudelijk advies Tom van der Geugten Noordhoff Uitgevers

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest

Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12 Bruiloftsfeest Sara en Johannes hebben een kaart gekregen In een hele mooie enveloppe Met de post kregen ze die kaart Weet je wat op die kaart stond? Nou? Wij gaan trouwen!

Nadere informatie

Bevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep.

Bevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep. DOE KAART 1 Bevolkingsgroepen Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep. Zoek 6 verschillende bevolkingsgroepen op. Kies 1 bevolkingsgroep uit waar je meer over wilt

Nadere informatie

Vandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen

Vandaag is rood. Pinksteren 2014. Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Vandaag is rood. Pinksteren 2014 Rood is al lang het rood niet meer Het rood van rode rozen De kleur van liefde van weleer Lijkt door de haat gekozen Dat mooie rood was ooit voor mij Een kleur van passie

Nadere informatie

Christendom. Wat uit dit geloof spreekt je aan?

Christendom. Wat uit dit geloof spreekt je aan? Christendom In Christendom zijn de Bijbel en Jezus het belangrijkste. In de wereld is het de grootste godsdienst, gevolgd door de Islam. In het Christendom geloven de mensen in één God, die uit Drie Personen

Nadere informatie

0 Ra Ra wie ben ik? 0 Digipuzzels, ook leuk voor op het digibord: Woordzoekers, raad het woord spel, kruiswoordpuzzels

0 Ra Ra wie ben ik? 0 Digipuzzels, ook leuk voor op het digibord: Woordzoekers, raad het woord spel, kruiswoordpuzzels Inhoud: 0 Blad 2: 0 Sketch 0 Interview 0 Mime 0 Ra Ra wie ben ik? 0 Digipuzzels, ook leuk voor op het digibord: Woordzoekers, raad het woord spel, kruiswoordpuzzels 0 Blad 3: 0 Quiz, vraag & antwoord bijlage

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten

De gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel

Nadere informatie

Filippenzen 1. Begin van de brief

Filippenzen 1. Begin van de brief Filippenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Filippi 1 Dit is een brief van Paulus, aan alle mensen in de stad Filippi die dankzij Jezus Christus bij God horen. De brief is ook voor de

Nadere informatie

DE GEBOORTE VAN JEZUS

DE GEBOORTE VAN JEZUS Bijbel voor Kinderen presenteert DE GEBOORTE VAN JEZUS Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door:

Nadere informatie

1 Voor de leeuwen. Ze zegt dat, omdat ze om Valeria geeft en bang is dat de soldaten haar zullen meenemen naar de gevangenis.

1 Voor de leeuwen. Ze zegt dat, omdat ze om Valeria geeft en bang is dat de soldaten haar zullen meenemen naar de gevangenis. les Voor de leeuwen Kijk goed naar de tekening op blz. 6 van je boek. Valeria staat fier rechtop. Waarom staat ze zo fier rechtop? Ze begrijpt niet waarvoor de soldaten komen en is niet bang. Ze heeft

Nadere informatie